Cytaty o morzu (321 cytatów) | Cytaty sławnych ludzi

„Co my wiemy, to tylko kropelka. Czego nie wiemy, to cały ocean.”

Isaac Newton (1643–1727) angielski naukowiec, odkrywca m.in. prawa powszechnego ciążenia

Źródło: „Przekrój”, wydania 36–42, Krakowskie Wydawnictwo Prasowe, 2004, s. 57.

„To jawne odrzucanie zasad człowieczeństwa, które stanowi istotę państwa, jest z państwowego punktu widzenia najwyższym obowiązkiem i największą cnotą: nazywa się patriotyzmem i stanowi transcendentną moralność państwa. Moralność tę nazywamy transcendentną, ponieważ zazwyczaj wznosi się ona ponad poziom ludzkiej osobistej i społecznej moralności oraz sprawiedliwości, wskutek czego najczęściej jest z nimi sprzeczna. Tak na przykład zgodnie z zasadami zwykłej, ludzkiej moralności uznajemy za przestępstwo znieważanie, gnębienie, ograbianie, okradanie, zabijanie i ujarzmianie bliźnich. Z punktu widzenia patriotyzmu wszystko to jest obowiązkiem i cnotą, jeśli tylko utrwala lub wzmaga potęgę państwa i zwiększa jego chwałę. Wszystko to staje się obowiązkiem każdego obywatela-patrioty; każdy powinien gnębić, ograbiać, zabijać nie tylko obcych, ale nawet swoich współobywateli, ilekroć wymaga tego dobro państwa. To nam wyjaśnia, dlaczego od zarania dziejów, czyli od czasu powstania państw, polityka zawsze była (i jest nadal) dziedziną, w której – pod przykrywką wzniosłych frazesów – stale popełnia się i uprawia rozbój. Łotrowski proceder staje się tu czymś chwalebnym, uprawiany jest bowiem w imię patriotyzmu, transcendentnej moralności i najwyższych interesów państwa.”

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Patriotyzm

O sprawiedliwości , O czasie

„Nauka jest jak niezmierne morze… Im więcej jej pijesz, tym bardziej jesteś spragniony. Kiedyś poznasz, jaka to jest rozkosz… Ucz się, co tylko jest sił w tobie, żeby jej zakosztować!”

Stefan Żeromski książka Syzyfowe prace

Syzyfowe prace
Źródło: rozdział XII

O piciu , O nauce

„Liczenie, które zwykle utożsamiamy z matematyką, to tylko jedno z jej narzędzi. Matematyczne morze struktur jest nieskończone. Obcowanie z nimi dostarcza silnych przeżyć estetycznych, jak obcowanie z poezją.”

Michał Heller (1936) polski filozof, teolog, fizyk kosmolog

Wywiad Dowód na istnienie Boga

O matematyce

„Jestem zdecydowanym zwolennikiem równości ekonomicznej i społecznej, ponieważ wiem, że bez tej równości wolność, sprawiedliwość, godność ludzka, moralność i dobrobyt jednostek, jak również pomyślność narodów, nie będzie nigdy niczym innym jak kłamstwem.”

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Egalitaryzm

O kłamstwie , O sprawiedliwości , O wolności

„Wody są ledwie oświetlone na powierzchni, lecz czuje się ich ciemną głębię. Morze takie jest, i właśnie dlatego je kocham! Wezwanie do życia i zaproszenie na śmierć.”

Albert Camus (1913–1960) francuski pisarz, noblista

Dzienniki z podróży

O śmierci , Kochać się

„Drwi sobie z nas pyszny nieprzyjaciel i odważny jest, bo za rzeką stoi. Przeszedł morze, żeby Polskę uciemiężyć, pokażę mu więc, że i Polakom rzeki nie przeszkadzają wypędzić najeźdźcy. Bracia! Dla odważnych droga na drugi brzeg taka sama jest przez most, co przez wodę. Komu Ojczyzna miła, za mną!”

Stefan Czarniecki (1599–1665) hetman polny koronny, wojewoda ruski i kijowski

mowa do żołnierzy przed bitwą pod Warką w 1656.
Źródło: Wespazjan Kochowski, Lata potopu: 1655–1657, Warszawa 1966.

O wodzie , O ojczyźnie

„Lubiła morze jedynie za jego burzliwość, a zieleń tylko wśród ruin. Z każdej rzeczy musiała wydobyć jakąś korzyść dla siebie i odrzucała jako zbędne to wszystko, co w danej chwili nie mogło być pokarmem dla jej serca.”

Gustave Flaubert Pani Bovary

Pani Bovary
Źródło: część 1

Serce

„Moralność rządzi się innymi prawami niż pożądanie – kiedyś dwoje ludzi pobierało się na zawsze, teraz to rzadkość. Im głębiej się poznają, tym mniej się pragną.”

Roman Polański (1933) polski reżyser i aktor

O ludziach

„Ziemię pomierzył i głębokie morze,
Wie, jako wstają i zachodzą zorze,
Wiatrom rozumie, praktykuje komu —
A sam nie widzi, że ma kurwę w domu.”

Jan Kochanowski książka Fraszki

Fraszki
Źródło: Na matematyka [w:] Fraszki, wyd.K. Bartoszewicz, Kraków 1883, s. 12–13.

O domu , O matematyce

„Między umiejętnością a działaniem leży całe morze, a na jego dnie często rozbita siła woli.”

Marie von Ebner-Eschenbach (1830–1916) pisarka austriacka

Zwischen Können und Tun liegt ein großes Meer und auf seinem Grunde die gescheiterte Willenskraft. (niem.)
Źródło: Gesammelte Schriften von Marie von Ebner-Eschenbach Band 1, Paetel, Berlin 1893, s. 41

O sile

„Dziwka to nie zawód. To moralność. Nie zakamuflowana dziwka to najwyższa moralność, jaką może dziś osiągnąć kobieta.”

Marek Hłasko książka Ósmy dzień tygodnia

Ósmy dzień tygodnia

O kobietach

„Moralność, która ośmiela się nakazywać wam znajdowanie szczęścia w wyrzeczeniu się go - każe wychwalać klęskę swoich wartości - jest bezczelną negacją moralności.”

Ayn Rand książka Atlas zbuntowany

Atlas zbuntowany

„Piasecki jest bodaj najbardziej zdemonizowaną, a jednocześnie najmniej zrozumiałą postacią naszej najnowszej historii. Pisano o nim z rożnych pozycji, ale zawsze źle. Jedno robili to z nienawiści, inni z ignorancji, jeszcze inni z wyrachowaniem. Przeciwko Piaseckiemu wylano morze atramentu i tylko dziwić może, jak to się dzieje, że tak rzekomo niewiele znacząca postać budzi takie zainteresowanie. Odpowiedź na to może być tylko jedna – w Piaseckim było coś, co przykuwa uwagę, niepokoi i fascynuje, zmusza do ciągłego zajmowania się jego życiorysem.”

Bolesław Piasecki (1915–1979) polski polityk

Autorzy: Grzegorz Pytel, Antoni Dudek
Źródło: Jan Engelgard, Wielka gra Bolesława Piaseckiego, Warszawa 2008, s. 5, ISBN 9788392528449.

O historii

„Po Komunii Św. usłyszałam te słowa: Widzisz, czym jesteś sama z siebie, ale nie przerażaj się tym. Gdybym ci odsłonił całą nędzę, jaką jesteś, umarłabyś z przerażenia. Jednak wiedz o tym, czym jesteś. Dlatego, że tak wielką nędzą jesteś, odsłoniłem ci całe morze miłosierdzia Mojego. Takich dusz jak twoja szukam i pragnę, ale mało ich jest; twoja wielka ufność ku Mnie zniewala Mnie do ustawicznego udzielania ci łask. Masz wielkie i niepojęte prawa do Mojego serca, boś córką pełnej ufności. Nie zniosłabyś ogromu miłości Mojej, jaką mam ku tobie, gdybym ci tu na ziemi odsłonił w całej pełni; często uchylam rąbka zasłony dla ciebie, ale wiedz, że to jest tylko wyjątkową łaską Moją. Miłość i miłosierdzie Moje nie zna granic.”

Faustyna Kowalska książka Dzienniczek

Dzienniczek
Źródło: cytat z „Dzienniczka” nr 718

O miłości , O duszy , Serce

„Muzyka jest jak morze. Stoisz na jednym brzegu i patrzysz w dal, ale dojrzeć drugiego brzegu niepodobna.”

Petroniusz (27–66) rzymski pisarz, filozof i polityk, domniemany autor Satyriconu

Źródło: Henryk Sienkiewicz, Quo vadis

O muzyce

„By rozum był przy młodości:
Nigdy takiej obfitości
Pereł morze i ziemia złota nie urodzi,
Żeby tego nie mieli tym dostawać młodzi.”

Jan Kochanowski Odprawa posłów greckich

Odprawa posłów greckich
Źródło: Odprawa posłów greckich, wyd. Księgarnia polska A.D. Bartoszewicza i M. Biernackiego, Lwów 1882, s. 8–9.

„O pokoro, piękny kwiecie, widzę, jak mało dusz cię posiada – czy dlatego, żeś taka piękna, a zarazem trudna, aby cię zdobyć? O tak, i jedno, i drugie. Sam Bóg w niej znajduje upodobanie. Nad duszą pokorną są uchylone upusty niebieskie i spływa na nią łask morze. O, jak piękna dusza pokorna; z jej serca wznosi się jak z kadzielnicy woń wszelka i nader miła, i przebija obłoki, i dosięga Boga samego, i napełnia radością Jego Najświętsze Serce.”

Faustyna Kowalska książka Dzienniczek

Dzienniczek
Źródło: 1306, s. 372.

O Bogu , O duszy , Serce , Radość

„Tylko ci, którzy poszli na morze dla zdobycia środków do życia wiedzą, jakim zaufaniem mogą darzyć służbę ratowniczą… Jest to uczucie pewności jakie daje istnienie ratowniczych stacji z ich zawsze gotową załogą.”

Joseph Conrad (1857–1924) pisarz angielski polskiego pochodzenia

O emocjach , O zaufaniu

„Świętość, majestat, władza, prawo, moralność, miłość, śmieszność, głupota, mądrość, wszystko to wytwarza się z ludzi, jak alkohol z kartofli.”

Witold Gombrowicz (1904–1969) pisarz polski

Postać: Henryk
Ślub

O miłości , O mądrości , O ludziach , O alkoholu

To tłumaczenie czeka na recenzję. Czy to jest poprawne?

„Nie można przejść przez morze ledwie stojąc i wpatrując się w wodę.”

Rabindranath Tagore (1861–1941) poeta i prozaik indyjski

O wodzie

To tłumaczenie czeka na recenzję. Czy to jest poprawne?

„Rybacy wiedzą, że morze jest niebezpieczne, a sztorm straszny, ale nigdy nie uważali tych niebezpieczeństw za wystarczający powód do pozostania na lądzie.”

Vincent van Gogh (1853–1890) holenderski malarz

„Moralność jest pozą, którą przybieramy wobec niemiłych nam osób.”

Oscar Wilde Mąż idealny

Mąż idealny
Źródło: akt II

„Zdrowy noworodek nie ma świadomości biograficznej, ale wiadomo, że niebawem będzie ją miał. Więc ma takie same prawa jak każdy inny człowiek. Ale jest pytanie, co z noworodkami, o których wiadomo, że na skutek wady czy choroby nigdy nie będą miały świadomości biograficznej, że nie przeżyłyby, gdyby nie fantastyczny rozwój medycyny, i że potęga medycyny skaże je oraz ich najbliższych na życie w nieusuwalnym cierpieniu. (…) Pytam, czy moralne jest sztuczne utrzymywanie takich dzieci przy życiu. Po jednej stronie mamy cierpienie tego dziecka i jego rodziny oraz gigantyczne nakłady, które mogłyby uratować lub poprawić jakość życia wielu ludzi, a po drugiej stronie jest tabu bezcennej wartości każdego ludzkiego życia.”

Peter Singer (1946) bioetyk australijski

Źródło: rozmowa Jacka Żakowskiego, Moralność oceniam po skutkach, polityka.pl, 2 czerwca 2010 http://www.polityka.pl/swiat/rozmowy/1506130,2,zycie-a-moralnosc.read

O życiu , O dzieciach , O ludziach , O chorobach

„Czy nie byłoby piękniej i lepiej, gdyby jedno było u nas towarzystwo, jedno wojsko, jeden starszy, a nie dwóch? (…) Gdy królowi potrzebna będzie armia, to nas znajdzie. (…) I będzie ziemia nasza w pokoju, a gdy nie otrzymamy rozkazu, by iść na wojnę na morze lub lądem, będziemy mieszkać wspólnie na zwyczajnych miejscach naszych przy skarbie wojskowym (na Siczy Zaporoskiej), jego pilnując i nikogo doń nie dopuszczając.”

Paweł Pawluk

przedstawiając 3 lipca 1637 program autonomii dla Kozaczyzny.
Źródło: Władysław A. Serczyk, Na dalekiej Ukrainie. Dzieje Kozaczyzny do 1648 roku, WL, Kraków 1984.

O pokoju

„Dzisiejszy socjalizm rewolucyjno-państwowy musi zginąć (…) jak każde kłamstwo, każda rozterka pomiędzy frazesem i czynem, pomiędzy ideologią, którą się głosi, a którą się wykonywa i urzeczywistnia z dnia na dzień. Socjalizm musi stać się jawnie i konsekwentnie reformatorskim (…), oczyszczonym ze swoich przeżytków rewolucyjnych i buntowniczych idealizmów – albo bezpaństwowym.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Moralność i polityka doktryny w: Edward Abramowski, Pisma, tom II http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_2/317, Warszawa 1924.

O kłamstwie

„Jak długo można gapić się na ocean, choćby się go uwielbiało od dzieciństwa? Jak długo można obserwować przypływy i odpływy, bez gorzkiej myśli, która dopaść może każdego, kto wpatruje się w morze, że życie zostało ci dane, jak każdemu, tylko jeden raz, przypadkowo, kapryśnie i bez określonego powodu?”

Philip Roth książka Everyman

Everyman

O życiu , O myślach , O dzieciństwie , O myśleniu

„(…) nauka, moralność i duchowość muszą kroczyć razem, że nauka bez podbudowy moralnej i duchowej nie jest prawdziwą nauką, ale rodzajem obłędu.”

Benjamin Hoff (1946)

Te Prosiaczka
Źródło: Jak się rzeczy mają, s. 112

O nauce

„Z natury jestem introwertykiem, powiedział do głuchej już słuchawki. Walczyłem, na swój sposób, aby znaleźć drogę do zrozumienia rzeczy wyższych, do chociażby odrobiny piękna. Kiedy miałem dobre dni, czułem, że było to w zasięgu ręki, tuż, tuż, gdzieś we mnie, gdzieś wewnątrz. Ale wciąż łudziło mnie. Uwikłałem się w rzeczy, w świat i jego bałagan i nie potrafię oprzeć się temu. Znalazłem się w niewoli groteski, tak jak uprzednio byłem w niewoli codzienności. Morze wypluło mnie z głębin w górę; życie na lądzie wciąga mnie w dół.”

Salman Rushdie książka Szatańskie wersety

Szatańskie wersety (1988)

O życiu , O świecie , O górach , O zrozumieniu

„(…) uświadomiłam sobie, że mieszkam w kraju bajecznie pięknym. Dotąd nie dostrzegałam jego urody. Wszystko wydawało się oczywiste: góry jak góry, morze jak morze, domki jak domki… Musiałam nań spojrzeć cudzymi, świeżymi oczyma.”

Helena Amiradżibi-Stawińska (1932–2017) polska reżyserka i scenarzystka filmowa, pochodzenia gruzińskiego

Słodkie życie księżniczki (1996)

„W religii chrześcijańskiej moralność nie ma żadnego związku z rzeczywistością.”

Friedrich Nietzsche (1844–1900) filozof niemiecki

O religii , O rzeczywostości

„Polityka państwowa, wzmacniając niezbędność państwa w życiu ludzkiem, wykształcić może tylko przystosowany do tego typ moralny, to jest typ ludzi, którzy są związani z państwem tysiącznymi potrzebami osobistymi, którzy w każdej sprawie rachują tylko na instytucje biurokratyczne i którzy, wskutek tego, solidaryzują się jak najzupełniej ze wszystkimi interesami państwa i umieją cenić praktyczną wartość obywatelskiego posłuszeństwa władzom.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Moralność i polityka doktryny w: Edward Abramowski, Pisma, tom II http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_2/315, Warszawa 1924.

O ludziach

„Pustynne emiraty szybko się rozwijały. To sprawiło, że na przełomie lat 80. i 90. w Arabii, a dokładniej rzecz biorąc na Półwyspie Arabskim, Polaków nie brakowało. Dobre zarobki, interesująca praca przyciągnęły tu zarówno budowlańców, jak i lekarzy czy pielęgniarki. Wspaniałe morze i plaże też wabiły tysiące turystów znad Wisły. Dlatego wszystkich tych ludzi należało objąć opieką konsularną. Przede wszystkim zaś stworzyć bazę traktatową, umożliwiającą rozwój korzystnej dla Polski współpracy gospodarczej.”

Andrzej Kapiszewski (1948–2007) Polski dyplomata i socjolog

Źródło: Teresa Bętkowska, Przybliżyć Polakom świat – a światu Polskę http://www2.almamater.uj.edu.pl/91/08.pdf, „Alma Mater” nr 91, kwiecień 2007, s. 14.

O ludziach , O świecie , O współpracy

„To właśnie jest moralność: rzeczy, które później budzą w nas niesmak.”

Ernest Hemingway (1899–1961) pisarz amerykański

„Co ciekawe, biedni w USA głosują na Republikanów, mimo że to wbrew ich interesom. Wynika to z tego, że jeśli zostali wychowani w moralności surowego ojca, tak właśnie widzą świat, tak skonstruowana jest ich moralność. A moralność determinuje tożsamość bardziej niż kwestie ekonomiczne.”

George Lakoff (1941) językoznawca amerykański

Źródło: rozmowa Katarzyny Wężyk, Prawica wojuje na słoniach, „Gazeta Wyborcza”, 23–24 sierpnia 2014.

O świecie

„Powszechna to wada ludzi nie pamiętać o burzy, gdy morze spokojne.”

Niccolò Machiavelli książka Książę

Il che è comune defetto delli uomini, non fare conto nella bonaccia della tempesta. (wł.)
Książę (1513)
Źródło: rozdz. XXIV

O ludziach

„Gdyby Mojżesz zrobił sondaż, Żydzi nigdy nie przeszliby przez Morze Czerwone.”

Romano Prodi (1939) polityk włoski

o swoich spadających notowaniach.
Źródło: „Forum”, 13 listopada 2006

„Pomyślał, jesteś Bogiem.
– Panie Chien – głos dobiegał z wnętrza jego głowy, nie od strony bezustnej istoty, która zmaterializowała się na wprost niego. – Miło znów pana spotkać. Nic nie wiesz. Odejdź. Nie interesujesz mnie. Dlaczego miałbym zajmować się śluzem? Śluz; grzęznę w nim, muszę go wydalić i tak zrobię. Mógłbym cię złamać, mogę złamać nawet siebie. Mam pod sobą ostre kamienie, rozkładam je na grzęzawisku. Kryjówki, ustronia bulgoczą jak garnki, dla mnie morze to balsam. Skrawki mego ciała przywierają do wszystkiego. Jesteś mną. Jestem tobą. To bez różnicy, podobnie jak kreatura o rozjarzonych piersiach jest chłopcem lub dziewczyną; możesz nauczyć się doceniać obie formy.”

Philip Kindred Dick (1928–1982) amerykański pisarz

Wybuchła śmiechem.
Wiara naszych ojców (1967)

O Bogu , O odejściu , O śmiechu

„Ziemia, matka nieba i morza, stanowi właściwy zaczątek świata (…) Chaos dostarcza Gai tylko miejsca, gdzie by mogła roztoczyć swoją „pierś szeroką” (…). Płodna Gaja zna przyszłość i rodzi głównie części świata, wytycza mu drogi rozwoju (…).”

Adam Krokiewicz (1890–1977) polski filolog klasyczny

Źródło: Moralność Homera i etyka Hezjoda (1959)

O matce , O przyszłości

„Niech się rozbija morze, wrzące, niezgłębione,
jako miłość ma – wielkie – ciemne – i szalone!”

Bogusław Adamowicz (1870–1944) polski pisarz

Źródło: Krajobraz

O miłości

„Redaktor: Czy te dwie porażki pogorszyły jakoś morale zespołu?
Michał Winiarski: (…) morali, moralów… no to teraz już sam nie wiem, jak to się mówi.”

Michał Winiarski (siatkarz) (1983) siatkarz polski

„Polska obstaje dzisiaj przy swej „europejskiej”, zachodniej przynależności, opartej nie tylko na katolicyzmie, ale również na starannie pielęgnowanych zachodnich instytucjach i upodobaniach. Z dawnego orientalizującego stylu pozornie nic nie zostało. A jednak przenikliwe oko dostrzeże, że Polska jest znacznie bardziej wschodnią kulturą niż Rosja. (…) Kiedy Moskale skryli się przed Mongołami w swoich północnych lasach, Polacy byli już otwarci na wpływy czarnomorskich stepów.(…) prawdopodobnie idea demokracji szlacheckiej pochodziła nie od republiki rzymskiej, lecz od kurułtaju, zgromadzenia mongolsko-tatarskiej szlachty i naczelników klanów, które wybierało nowego chana.”

Neal Ascherson (1932)

Źródło: Morze Czarne, przeł. Tomasz Bieroń, Poznań 2003, str. 245.

O demokracji

„Pytasz, co tu słychać. Aby rzecz ująć jak najkrócej, nadzieja na to, że otaczające nas ze wszystkich stron brązowe morze składa się z czekolady, topnieje nawet u najzagorzalszych optymistów. Przy czym, jak dowcipnie zauważa reklama, topnieje nie w rękach, ale w ustach.”

Wiktor Pielewin książka Święta księga wilkołaka

Święta księga wilkołaka

O nadziei

„Ponieważ „[[filozofowie prawa” nauczają, że państwo jest wszechmocne, nieomylne, a wyższe ponad wszelką moralność tak dalece, iż moralnym jest wszystko, cokolwiek ono obmyśli i nakaże – więc też nikomu z urzeczonych tą filozofią nie przejdzie przez myśl, jakoby państwo mogło być złodziejem, oszustem, rabusiem. Jeżeli zarządzi coś takiego, co uchodzi może za przestępstwo (a choćby najcięższą zbrodnię) wobec etyki, to tylko w życiu prywatnym, albowiem moralność może dotyczyć tylko prywatnego. To samo, całkiem to samo, przestaje być niemoralnym, gdy dotyczy życia publicznego, gdy wychodzi od państwa, gdyż wszystko staje się w jednej chwili moralnym, gdy się dzieje pod firmą państwa. Tak cudotwórcze państwo kręci myślą obywateli, posiadając władzę umoralniania wszystkiego. Cokolwiek państwo obmyśli, to wszystko jest dobrym i moralnym. Cóż jest wtedy moralnym w życiu publicznym? To, co państwo każe i tylko to. Chcąc wiedzieć, co jest dobrym, należy zapytać ministra. Jeżeli zaś minister się zmieni, dobro również; mogłoby się nawet zdarzyć, że na wręcz przeciwne. Oto jest nauka o państwie, dziś obowiązująca. Wolno więc państwu dokonywać zmiany waluty w taki sposób, żeby obedrzeć obywateli ze znacznej części majątku; wolno redukować oszczędności, poskładane w rozmaitych kasach publicznych; wkroczyć pomiędzy wierzyciela a dłużnika w taki sposób, żeby dłużnik znalazł w prawie pisanym upoważnienie do okradzenia wierzyciela; wolno by nawet skasować całkiem hipoteki (chętki nie brak); godzi się wydawać ustawy mieszczące w sobie wolne żarty z własności prywatnej; wolno rządowi rzucić hasło do unieważnienia umów, a w pewnych okolicznościach nadawać osobom prawo szafowania cudzą własnością (np. w ustawie lokatorskiej) itd. itd. Słowem: wolno wszystko.”

Feliks Koneczny (1862–1949) historyk polski, historiozof

Dwoistość etyki. Prawo prywatne a publiczne
Źródło: Państwo i Prawo, Wydawnictwo WAM, Kraków 1997, s. 123.

O ustawie , O myślach , O nauce , O myśleniu

„Gdzie monopol państwowy utrwala się na dobre, tam ludzkość zatraca nawet wszelki instynkt i uzdolnienie do stwarzania instytucyj swobodnych.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Moralność i polityka doktryny w: Edward Abramowski, Pisma, tom II http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_2/314, Warszawa 1924.

„Złudzenie daje odwagę. Najśmielej płynie przez morze ten, kto mniema, że spód okrętu jest dnem głębiny, a wiatry sznurami huśtawki.”

Aleksander Świętochowski (1849–1938) polski pisarz, publicysta, filozof i historyk

Źródło: Starzec i dziecię [w:] Pisma II. Obrazki powieściowe, G. Gebethner i Spółka, 1896.

„Działający wchodzi w konflikt wewnętrzny wtedy, gdy uznaje za bezwarunkowo obowiązujące jakieś dwie – albo I więcej – reguły, które ze sobą pogodzić się nie dadzą. (…) Moralność musi być moralnością wierności, wierności względem tego co pojmujemy jako dobre i najlepsze.”

Władysław Tatarkiewicz (1886–1980) filozof polski

O bezwzględności dobra

„Jednak, niezależnie od tego jak szeroka i zmienna może być ta relatywna moralność mody, istnieją zawsze pewne absolutne normy, których należy się trzymać. Moda nie może być nigdy bezpośrednią okazją do grzechu.”

Pius XII (1876–1958) papież

Przemówienie do Kongresu Łacińskiej Unii Mody, 1957 r.
Moral problems in fashion design

O modzie

„Gra w szachy zawsze była i będzie przyjemną rozrywką dla człowieka, bez względu na jego wiek. Oddajmy jej więc należną chwałę i podziękowanie. Jest ona królową wszystkich gier. Walka szachowych figur nie jest obliczona na zysk, jest to walka honorowa. Szachy są grą filozofów. Zapoznajcie z nią możnych tego świata, a przekonacie się, iż zmniejszy się ilość zła, a zatriumfuje moralność i piękno.”

Paul Morphy (1837–1884) amerykański szachista

Źródło: Władysław Litmanowicz, Dykteryjki i ciekawostki szachowe Wydawnictwo Sport i Turystyka 1971, s. 252.

Cytaty o pięknie , O grach , O sporcie , O wieku

„Ujrzeć dno życia – to nie jest najstraszniejsze. Najstraszniejsze jest, gdy owo dno staje się własnością człowieka, gdy miara jego moralności zapożyczana jest z łagrowego doświadczenia, kiedy zastosowanie w waszym życiu znajduje moralność błatniaków. Gdy rozum człowieka stara się nie tylko usprawiedliwić owe łagrowe uczucia, ale też im służyć.”

Warłam Szałamow (1907–1982)

Opowiadania kołymskie
Źródło: s. 277

O emocjach

„Moralność polityczna – która polega na mówieniu, że Gułag jest zły, a demokracja jest dobra – sprawia, że myślenie powraca na mielizny. W moralności cokolwiek nowego pod słońcem jest po prostu wykluczone.”

Peter Sloterdijk (1947)

Źródło: wywiad dla „Philosophie magazine”, krytykapolityczna.pl, 10 września 2011 http://www.krytykapolityczna.pl/Wywiady/11wrzesniaKrysztalowyPalacpozostalnietkniety/menuid-1.html

O demokracji , O myślach , O myśleniu

„(…) spoglądam na morze i po raz kolejny próbuję uchwycić obraz, którego poszukuję od dwudziestu lat, obraz tych deseni i rysunków, jakie czyni na morzu woda odrzucana przez dziób. Gdy go znajdę, będzie koniec.”

Albert Camus (1913–1960) francuski pisarz, noblista

Dzienniki z podróży

O poszukiwaniu , O wodzie , Obraz

„Jesteśmy sąsiadami, których rozdziela morze. Ale łączy nas historia. Szwedzi dobrze wiedzą, że pod koniec XVI wieku mieliśmy bliskie relacje.”

Karol XVI Gustaw (1946) król Szwecji

o swoich skojarzeniach związanych z Polską.
Źródło: Jak być królem Szwecji, wyborcza.pl, 4 maja 2011 http://wyborcza.pl/1,76842,9534279,Jak_byc_krolem_Szwecji.html#ixzz1LOVwVxy3

O historii , O relacjach , O wieku

„Chrześcijaństwo jest wiarą, która nie jest zainteresowana władzą, ani innym otoczeniem mocy czy bogactwa. Imperatyw moralny jest złudzeniem i [w zakresie wyboru] myślę, że to odwrócenie uwagi; Chrześcijaństwo nie jest wiarą morałów czy zasad; chodzi o relację, służbę w miłości do Boga i innych ludzi. Nie sądzę, że gdyby to była moralność i cnota, to Jezus wkurzałby tylu Żydów; Chrystus robił rzeczy, które zostały przez naród żydowski uznane za nieprzyzwoite: pracował w dniu szabatu, był niechlujną złą osobą i z pewnością nie kierował się zasadami.”

Sufjan Stevens (1975)

Źródło: „The Harvard Crimson”, 19 listopada 2004 http://www.thecrimson.com/article/2004/11/19/songwriter-sufjan-stevens-starts-small-even/

O Bogu , O ludziach , O wierze , O myślach

„Jest nas tu pięciu, ona tylko jedna. Kiedy
przyjechaliśmy wczoraj kąpać się nad morze
pierwszy raz zobaczyłem jakie ciało może
mieć anioł.”

Tomasz Różycki (1970)

Źródło: 7, 2004

O aniołach

„Wiem, że rozumem nie grzeszę, bo ciągle jeszcze wierzę, że moralność powinna być ponad polityką, zaś dobro ponad interesem.”

Stefan Pacek (1938)

„Historyczna teoria osobowości wskazuje więc, iż rozwój osobowości przebiega zawsze w konkretnych warunkach historycznych i polega w gruncie rzeczy na takim wyborze drogi życia, dzięki któremu człowiek pozostawałby w przymierzu z zasadniczym nurtem dziejowym rozwoju cywilizacji, choćby nawet za cenę walki z istniejącymi „faktami dokonanymi”, za cenę ofiar w tej walce ponoszonej.”

Bogdan Suchodolski (1903–1992) polski pedagog, historyk nauki i kultury

Źródło: Problem wychowania osobowości w społeczeństwie socjalistycznym w: Moralność i wychowanie, Warszawa 1959, s. 192.

O problemach , O walce , O osobowości

„Teatr nie potrzebuje żadnej innej legitymacji prócz zabawy, ale tej oczywiście potrzebuje bezwarunkowo. Wcale byśmy go nie podnieśli do wyższej rangi, gdybyśmy na przykład uczynili zeń rynek moralności. Musiałby się wtedy raczej pilnować, aby właśnie nie został poniżony, co nastąpiłoby natychmiast, gdyby nie uczynił moralności przyjemną, a mianowicie przyjemną dla zmysłów – na czym moralność może tylko zyskać.”

Bertolt Brecht (1898–1956) niemiecki pisarz, dramaturg, teoretyk teatru, inscenizator i poeta

Małe organon dla teatru

„Morze jest w końcu, pod wieloma względami, tylko bardziej mokrą formą powietrza.”

Terry Pratchett książka Piekło pocztowe

Piekło pocztowe (2004)

„Ci, którzy płyną za morze, zmieniają tylko klimat, nie usposobienie.”

Horacy (-65–-8 p. n. e.) rzymski poeta liryczny

Coelum, non animum mutant, qui trans mare currunt.
Inne tłumaczenie: Jadąc za morze, zmieniamy klimat, nie siebie.
Źródło: Czesław Jędraszko, Łacina na co dzień, Warszawa 1988, s. 50.

„Mówienie o winie tam gdzie nie ma odpowiedzialności jest zamachem na rozum i moralność.”

Nathaniel Branden (1930–2014)

6 filarów poczucia własnej wartości

„Świecące niebo, złote gwiazdy, góry, morze i migocząca dal, łąki pełne kwiatów, drzewa w rozkwicie – wszystko jest odbiciem boskiej dobroci.”

Arno Pötzsch (1900–1956)

„Wydaje mi się, że największym przeciwieństwem wiary jest moralność. Jezus Chrystus powiedział do apostołów, że powinni robić trzy rzeczy: uzdrawiać, wyrzucać złe duchy i nawracać. Ich nauczanie nie miało się opierać na zasadzie „chodźcie do kościoła”, ale na mówieniu ludziom, że Bóg ich kocha. Myślę, że pułapką polskiego kościoła jest właśnie ciągłe moralizowanie i mówienie jak ma być podczas gdy człowiek sam doskonale wie jak ma być.”

Marcin Jakimowicz (1971) pisarz i dziennikarz, reportażysta

Źródło: Edyta Zając, Kinga Bednarczyk, Spotkałem ludzi, którzy nie wiedzieli, że Bóg ich kocha http://www.sadeczanin.info/kosciol-i-religia,10/spotkalem-ludzi-ktorzy-nie-wiedzieli-ze-bog-ich-kocha,33337#.UFT3hoc9VM4, Sądeczanin.info, 25 kwietnia 2012.

O Bogu , O ludziach , O wierze , O religii

„Walcząc z wichrem szłam wśród wydm i patrzyłam na morze…, i w cichości cieszyłam się swym szczęściem… Tak całkiem sama między wydmami a morzem, ogarnięta wichurą, patrząc na to wspaniałe zjawisko natury. Jakże znikomo mały czuje się człowiek w takim położeniu, a jednak jak wielkim w duchowej nierozerwalności z Bogiem i Panem swoim. Dusza ma pełna była błogości, radości i tęsknoty… Za czym? Najpiękniejsze chwile życia bywają często zmącone myślą, że istnieje jeszcze większe piękno, jeszcze bardziej nieosiągalne. Wtedy Ojciec niebieski przypomina nam, że On nam przygotowuje miejsce, gdzie tęsknota zostaje zaspokojona.”

Maria Teresa Ledóchowska (1863–1922) błogosławiona polska misjonarka, urodzona i wychowana w Austrii

fragment wspomnień Marii Teresy Ledóchowskiej z pobytu w Wenecji.
Źródło: o. Joachim Roman Bar, ks. Adam Nowak, Polscy święci. Błogosławiona Maria Teresa Ledóchowska, t. 6, op. cit., s. 227.

O Bogu , O szczęściu , Cytaty o pięknie , O duszy

„Raz Wisława ze Szymborza
Wyjechała, hen, nad morze.
Gdy ją Zoil zoczył,
Zbladł, w głębię się stoczył
I mamrocze stąd, niebożę:

Od jej piosenki – uszu udręki,
Od limeryków – glątwa kociokwiku,
Od wycinanek – wszystko popaprane.
Lepiej iść między pohańce
Niźli trafić w „Podsłuchańce”,
Lepiej zgnić w otchłani morskiej
Niż w „Portretach” tkwić Szymborskiej,
Lepiej się rozpłynąć w chmurach
Niż nagrobek mieć jej pióra!”

Henryk Markiewicz (1922–2013) polski historyk i teoretyk literatury

Źródło: Pamflet na „Rymowanki” i jego refutacja

O udręce

„Chłopcy ani niewiasty nie mają wstępu na pokład. Każdy, kto uwiedzie niewiastę i zabierze ją ze sobą na morze w męskim przebraniu, będzie ukarany śmiercią.”

Bartholomew Roberts (1682–1722)

punkt VI
Kodeks piracki

O śmierci

„Delphinus, Delphin albo Świnia morska, według Ateneusza i Aristotelesa żółci nie ma, dlatego pełen łagodności. Sami się in suo genere dziwnie lubią. Gdy pod Karyą Miastem jednego złowiono, drugich przybyła gromada bronić towarzysza, aż go wypuszczono nazad w wodę, teste Jonstono. Najbardziej lubi, gdy go kto Szymona woła imieniem; śpiewaniom, świstaniem i muzyką dziwnie się delektuje; co jeno usłyszy na Okręcie, zaraz się w wielkjej innych komitywie zbliża do niego. Żyje ex mente Aristotelesa 120 lat. Jest Zwierz z wodnych i ziemnych naprędszy. Gdy chce zasypiać, po wierzchu Wody pływa, zadrzymawszy, na dno morskie zwolna się spuszcza, tam sobą o dno uderzeniom obudzony, znowu na wierzch wody wypływa, wypłynąwszy zasypia, i znowu na dół puszczony, tymże sposobem ocuca się, a tak in motu zażywa quietem. Święty Martimnus, gdy przed Niewiastą na złą rzecz sollicytującą uciekł i na morze się puszczał, koło Cezary! w Palestynie dwóch przybywszy DELFINÓW, na brzeg go przenieśli bezpiecznie, jako świadczy Metaphrastes.”

Benedykt Chmielowski książka Nowe Ateny

Nowe Ateny

O wodzie , O śpiewie

„(…) na świecie niemożliwe są tylko trzy rzeczy: schody do nieba, most przez morze i sprawiedliwość.”

Irena Matuszkiewicz (1945)

Agencja Złamanych Serc

O sprawiedliwości

„Kto porzucił Boga, ten tem twardziej obstaje przy wierze w moralność.”

Friedrich Nietzsche (1844–1900) filozof niemiecki

Źródło: Wola mocy

O Bogu , O wierze , O woli

„Człowiek zdradliwy zawsze udowodni moralność własnej zdrady.”

Michał Choromański książka Zazdrość i medycyna

Zazdrość i medycyna (1932)
Źródło: s. 144

O zdradzie

„(…) ona jest jak morze. I kiedy bywałem czasem w kłopotach, kiedy piłem za dużo albo kiedy robiłem komuś krzywdę, to szedłem potem do niej i byłem z nią i znów czułem się jak ktoś, kto wyszedł z czystej wody. I to tylko było dla mnie ważne…”

Marek Hłasko książka Palcie ryż każdego dnia

Palcie ryż każdego dnia

O piciu , O czasie

„Naprawdę jestem w szoku. Skąd taki stosunek władz, oczywiście, długo objaśniać nie trzeba. Hieorhij Stanisławowicz zawsze trzymał się swoich zasad. Nie zginał karku, w przeciwieństwie do wielu. (…) Naprawdę był bardzo pryncypialnym człowiekiem i to, że ta władza mści się nawet na martwych ludziach, mści się za to, że mieli swoje zdanie, jak nic innego charakteryzuje moralność tej władzy.”

Hieorhij Taraziewicz (1938–2003) radziecki i białoruski polityk i dyplomata

„Każda szkoła upaństwowiona, każdy system ochrony zdrowia lub bezpieczeństwa przekazany policji, każdy interes zawodowy lub cywilizacyjny, który znalazł swój wyraz w prawodawstwie i odpowiednich instytucjach biurokratycznych, czyni zbytecznem zabiegi indywidualne około tej sprawy, osłabia inicjatywę jednostek i działalność stowarzyszeniową.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Moralność i polityka doktryny z: Edward Abramowski, Pisma, tom II http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_2/313, Warszawa 1924

O szkole

„Siedziałem i wzrokiem debila patrzyłem na morze. Nie wiem, co widzą inni, kiedy na nie patrzą, ja nie widzę niczego (…). Lekarze twierdzą, że to problem pokoleniowy. Są pokolenia, które patrząc na morze, widzą Boga, inne słyszą orkiestrę symfoniczną, fugi Bacha, jeszcze inne widzą kobietę, Afrodytę, nieskończoność, wieczność, nirwanę, cały ten poetycki szmelc.”

Sigitas Parulskis (1965)

Trzy sekundy nieba (2002)

O kobietach , O Bogu , O problemach

„Filozofia indyjska to, by użyć znanej przenośni, ogromne morze, które jest trudno przepłynąć. Żaden naród na świecie nie wydał bowiem literatury filozoficznej i religijnej, która pod względem zakresu, bogactwa i różnorodności treści dorównywałaby indyjskiej.”

Erich Frauwallner (1898–1974)

Historia filozofii indyjskiej
Źródło: s. 63

O literaturze , O bogactwie

„Może nie wiedzieć Polak co to morze,
Gdy pilnie orze.”

Sebastian Fabian Klonowic (1545–1602) pisarz miejski w Lublinie

Flis

„dwanaście miesięcy
padał deszcz
rzeki wystąpiły z brzegów
dwanaście miesięcy
sześćdziesiąt lat
bez przerwy dniem i nocą

nie ma różnicy czy morze czy ląd
za kamieniami są kamienie
za bólami są bóle
wcale nie ma brzegów
tylko woda i zimno

i woda i woda i woda”

François Serpent (1971)

Źródło: ***, 2000, tłum. Aarne Puu

O wodzie

„Zrozumienie to kłopotliwe uczucie znane wszystkim tym, którzy przeszli psychoterapię, tym, co z niejednego pieca chleb jedli, i tym, co uczciwie przepłynęli morze łez.”

Katarzyna Leżeńska (1963)

Ależ Marianno!

O emocjach , O piekle , O zrozumieniu

„Dziwna ta
Polska. Byłby niezły Meksyk, tylko morze trzeba by podgrzać,
pustynię usypać, dżunglę uprawiać.”

Zenon Kałuża (1973)

Źródło: Wrzesień – dziwna Polska

„Moralność komunistyczna – to taka moralność, która służy tej walce, która jednoczy ludzi pracy przeciwko wszelkiemu wyzyskowi, przeciwko wszelkiej drobnej własności, albowiem drobna własność oddaje w ręce jednej osoby to, co stworzone zostało pracą całego społeczeństwa.”

Włodzimierz Lenin (1870–1924) organizator i przywódca Rewolucji Październikowej

Zadania związków młodzieży (1920)

O ludziach , O walce

„Nie kocha świat szaleńców, wizjonerów, tłukących
w szyby zaparkowanych samochodów jak oszalałe
brunatne motyle. Nikt nie podnosi słuchawki żeby
zadzwonić gdziekolwiek, do schroniska dla zwierząt,
do międzymiastowej, czy do wielkiego budynku z wieżą
by wyrwać ze snu złote hełmy strażackie.
Mieszczańskie ciała kobiet i mężczyzn wpłynęły
w morze przedmiotów i papierowych pieniędzy.”

Mariusz Baryła (1964)

Źródło: Okna

O kobietach , O świecie , O zwierzętach , Kochać się

„Seks prowadzi donikąd, nie chodzi o moralność, ale o nieproduktywność.”

Albert Camus (1913–1960) francuski pisarz, noblista

O seksie

„Przywódca czerpie i swój zasób intelektualny, i sztukę kierowania, i moralność, z gąszczu mas ludowych.”

Kim Dzong Il (1941–2011) przywódca Korei Północnej

Źródło: O podstawowych problemach budownictwa partii rewolucyjnej; cyt. za Waldemar Jan Dziak, Kim Jong Il, Warszawa 2004, s. 255

„Mojżesz wyzwolił tamten lud z niewoli Egiptu: przeszedł on Morze Czerwone, w którego falach znalazły zagładę zbrojne siły faraona. Wtedy cały lud wyśpiewał Panu pieśń zwycięstwa. My zaś dostąpiliśmy we chrzcie odpuszczenia grzechów; trzeba więc, abyśmy także składali Panu odpowiednie dzięki za tak wielkie dobrodziejstwa niebiańskie.”

Beda Czcigodny (672–735)

Źródło: Komentarz do Pierwszego Listu św. Piotra, 2

O ludziach , O sile

„Tradycyjna ludzka moralność jest niesprawiedliwa, bo oparta na wzajemności, ale tylko w obrębie własnej grupy. Podobnie jak inne człowiekowate (szympansy, bonobo, goryle, orangutany), a także kapucynki, większość ludzi przestrzega zasad, ponieważ się to na różnych poziomach opłaca. Tylko część ludzi wykracza poza ten poziom i dochodzi do krytycznej refleksji nad moralnością. Na szczęście u wielu ludzi działa jeszcze empatia, która może częściowo nadrabiać brak etycznej refleksji. Ale empatia nie jest zdolnością specyficznie ludzką, więc też nie uzasadnia ograniczenia sprawiedliwości do ludzi.”

Andrzej Elżanowski (1950) polski zoolog i paleontolog

Źródło: rozmowa Ewy Siedleckiej, Krowa też człowiek, wyborcza.pl, 15 listopada 2012 http://wyborcza.pl/magazyn/1,129627,12861511,Krowa_tez_czlowiek.html?bo=1

O szczęściu , O ludziach , O sprawiedliwości

„Zdawało się, że w zwierza krtani
Wrzeciądz rdzą zżartych z zgrzytem skrzypły osie.
Podobnie trze, zgrzytając w szparze,
Piła wisząca, której kamieniarze
Używają żeleźca do żłobienia w ciosie.”

Jan Lemański (1866–1933) polski poeta, satyryk i bajkopisarz

Źródło: Morze i osioł

O piciu

„Erotyka jest przezwyciężeniem przeszkód. Najbardziej ponętną i popularną przeszkodą jest moralność.”

Karl Kraus (1874–1936)

„Uwielbiam portretować kobiety, a przy okazji tego filmu chciałam również zgłębić temat macierzyństwa, ale w zupełnie inny sposób, niż miało to miejsce w moim wcześniejszym obrazie Zauważ morze. Tam dwa aspekty instynktu macierzyńskiego zilustrowane zostały przez dwie różne kobiety: dobrą matkę i złą matkę. W Rickym te dwa aspekty łączy w sobie postać Katie, a w miarę rozwoju wydarzeń widz staje się świadkiem złożonej ewolucji jej macierzyńskich impulsów.”

François Ozon (1967) pisarz i reżyser francuski

o filmie Ricky.

O kobietach , O matce , O macierzyństwie , Obraz

„Prawdziwy biolog ma do czynienia z życiem, bujnym i burzliwym, i czegoś się od niego uczy, tego mianowicie, że pierwszą zasadą życia jest żyć. […] Prawdziwy biolog chętnie śpiewa, głośno i fałszując jak kowal, bo wie, że moralność zbyt często jest objawem przerostu prostaty.”

John Steinbeck (1902–1968) pisarz amerykański, noblista

O śpiewie

„Niebo, ziemia, morze, piekło czują wszechmoc miłości, wszystkie istoty są jej oddane, sama przyroda uznaje ją swoją panią.”

Giovanni Boccaccio (1313–1375) włoski pisarz

il cielo, la terra, il mare, lo ’nferno per esperienza conoscono le sue armi; ogni cosa comprenda della potenza di costui, dico che ogni cosa alla natura suggiace, e da lei niuna potenza è libera, ed essa medesima è sotto Amore. (wł.)
Źródło: Fiametta, wyd. Italica, Kraków 1923, s. 23, tłum. Juliusz Feldhorn.

O piekle

„Każdy, kto kocha wiatr, wie jak jest,
Kiedy już z oczu nam ginie brzeg.
Wiatr na wantach gra, morze rusza w tan,
Kiedy kil znaczy ślad pośród pian.”

Krzysztof Dzikowski (1938) polski satyryk i literat

Źródło: Trzecia miłość – żagle

O miłości , O grach , Kochać się

„Zachód jest z róż i złota, czar wieje w przestworze,
I miasto dziś wieczorem tak szumi jak morze.”

Albert Samain (1858–1900) Francuski poeta i pisarz; symbolista.

Źródło: wiersz Wiosenny wieczór http://wiersze.wikia.com/index.php?title=Wiosenny_wieczór&useskin=monobook, przekł. Bronisława Ostrowska

„Ale, mamo, nie zapominaj, że ja jestem taka mała, a morze jest takie wielkie!”

Astryda Bernadotte (1905–1935)

gdy jako dziecko była uczona przez matkę kąpieli w morzu.
Źródło: Jean des Cars, Kobiety, które zawładnęły Europą. Najpotężniejsze królowe, wyd. Muza, Warszawa 2014, s. 276.

O kobietach , O dzieciach , O matce , O zapominaniu

„Tym, co określa moralność, jest uczucie.”

David Hume (1711–1776) brytyjski filozof, pisarz i historyk

Badania dotyczące zasad moralności (1751)

O emocjach

„Kiedy przyjechałem w dzień parady do Sajgonu, miasto było prawie puste. Ludzie pojechali nad morze. Ci, z którymi rozmawiałem, nie kojarzyli parady ze zwycięstwem. Mówili, że tego dnia stracili swój kraj, albo deklarowali, że będą się modlić za ofiary wojny po obu stronach. Paradę traktowali jak komunistyczną szopkę, kompletnie oderwaną od rzeczywistości.”

Andrzej Meller (1976) polski dziennikarz

o wielkiej paradzie z okazji 40-lecia zdobycia Sajgonu przez komunistów.
Źródło: Maciej Nowicki, Indochiny na botoksie, „Newsweek” nr 20/2015, 11–17 maja 2015, s. 63.

O wojnie , O ludziach , O rzeczywostości , O zwycięstwie

„Otóż moim zdaniem ten antysemityzm ma dwie różne przyczyny, albo jeśli ktoś woli, istnieją dwa rodzaje antysemityzmu i antysemitów. Jeden ma charakter ludowy, odruchowy i w gruncie rzeczy gospodarczy. Mechanizm powstania tego antysemityzmu znakomicie opisał w rzeczy o sprawie żydowskiej Karol Marks. Ten antysemityzm jest skutkiem utożsamiania Żydów z wyzyskiwaczem. W Polsce rzecz przedstawia się tak, że głównym wyzyskiwaczem chłopa był szlachcic polski, ale ten był zwykle chroniony przez feudalną ideologię (bunt Szeli jest wyjątkiem w tej dziedzinie). Nienawiść skupiała się więc na wyzyskiwaczu numer dwa, na karczmarzu Żydzie i to tym łatwiej, że był on człowiekiem pod wieloma względami obcym. To był jeden rodzaj antysemityzmu.
Ale w Polsce, jak i gdzie indziej, mieliśmy także inny rodzaj, intelektualny. Podczas gdy pierwszy typ był rozpowszechniony w ludzie, drugi był wytworem inteligencji i miał w niej najwięcej zwolenników. Tym antysemitom nie chodziło o sprawy gospodarcze, ale o kulturalne. Stwierdzali, że Żydzi byli przedstawicielami obcej wiary i kultury, i że jako tacy działali rozkładowo na naszą kulturę narodową, podkopywali wiarę, moralność, wierność ideałom narodowym i tak dalej. A że mieli ogromny wpływ na prasę i piśmiennictwo, stanowili poważne zagrożenie samego istnienia narodu polskiego. Dodajmy że w przytłaczającej większości nie utożsamiali się z Polską, w tych trudnych walkach pozostawali „neutralni.””

Józef Maria Bocheński (1902–1995) polski duchowny katolicki, dominikanin, filozof

Jeśli chodzi o mnie odrzucam obie wersje antysemityzmu.
Wspomnienia
Źródło: s. 31, 32

O nienawiści , O ludziach , O wierze , O inteligencji

„Pali się bazar, a łuna idzie na morze,
Pan ataman prowadzi Kozaków do domu;
A za nimi bisurmanie nakrywali pole,
Ugaszczali dobrze atamana kozackiego,
Dobrze ugaszczali, darami obdarzali.
Hej, wtedy Kozaków wszyscy szanowali!”

Eustachy Daszkiewicz (1470–1536)

Źródło: Duma o Eustachym Daszkiewiczu, przełom XVI i XVII w., w: Władysław A. Serczyk, Na dalekiej Ukrainie. Dzieje Kozaczyzny do 1648 roku, WL, Kraków 1984.

O domu