Witold Gombrowicz cytaty

„Nic tak nie odmładza, jak prawdziwie niedorzeczny kawał. Właśnie najgłupsze prawa natury są najbardziej smakowite.“

—  Witold Gombrowicz

„Dlaczego nie smakuje mi czysta poezja? Dlaczego? Czyż nie dla tych samych przyczyn, dla których nie smakuje mi cukier w stanie czystym? Cukier nadaje się do osładzania kawy ale nie do tego aby go jeść łyżką z talerza, jak kaszkę. W poezji czystej, wierszowanej, nadmiar męczy; nadmiar poezji, nadmiar poetycznych słów, nadmiar metafor, nadmiar sublimacji, nadmiar, wreszcie, kondensacji i oczyszczenia ze wszelkiego elementu antypoetyckiego, co upodabnia wiersze do chemicznego produktu.“

—  Witold Gombrowicz

Przeciw poetom
Źródło: Dziennik 1953–1956, Uzupełnienie, s. 341–342

„To nie my mówimy słowa, lecz słowa nas mówią.“

—  Witold Gombrowicz

Ślub

„Wystaw sobie, mistrzu, mam kuzyna, co dłubie w nosie. Otóż, rzecz ciekawa, jak ktoś wie, że jest to diuk de Carcombho de la Cuille de Godalaise, to, owszem, jego dłubanie w nosie jest książęcym dłubaniem i wszystko w porządku.“

—  Witold Gombrowicz, książka Operetka (dramat)

Postać: Książę
Operetka

„Kobiety nie lubią może ostateczności w życiu zewnętrznym – ale wewnętrznie każdą sytuację potrafią wyczerpać do dna, jeżeli chcą.“

—  Witold Gombrowicz, książka Bakakaj

Bakakaj
Źródło: s. 84

„Kobiety zawsze się śmieją. Chichot jest przyrodzonym stanem każdej kobiety, ponieważ w tym stanie jest im najbardziej do twarzy.“

—  Witold Gombrowicz, Iwona, księżniczka Burgunda

Iwona, księżniczka Burgunda

„Byłem kiedyś obecny przy dyskusji Kotta - czy nie z Breiterem? - na temat "co chciał powiedzieć" X w swoim ostatnim utworze. Ciskali w siebie cytatami. Zaproponowałem, żeby go zapytali przez telefon i nawet dałem im numer. Zamilkli, a po chwili zaczęli rozmawiać o czym innym - gdy problem został zredukowany do telefonicznego pytania, przestał ich interesować.“

—  Witold Gombrowicz

Dziennik 1957-1961

„Różnica między Polakiem a Francuzem polega na tym, że jeden lubi kobietę rozebraną, a drugi nagą.“

—  Witold Gombrowicz

Źródło: Aforyzmy, refleksje, myśli i sentencje, wyb. Joachim Glensk, wyd. Antyk, 1994, s. 80.

„Ostateczną instancją dla człowieka jest człowiek, nie zaś żadna wartość absolutna.“

—  Witold Gombrowicz

Źródło: „Twórczość”, Tom 42, Wydania 9–12, 1986, s. 82.

„Byłem niczym, więc mogłem pozwolić sobie na wszystko.“

—  Witold Gombrowicz

Źródło: Dominique de Roux, Rozmowy z Gombrowiczem (fr. Entretiens avec Gombrowicz), 1969, s. 103.

„Niestety! Ludzkość po trzydziestce wkracza w potworność.“

—  Witold Gombrowicz, książka Pornografia

Pornografia

„Niekoniecznie trzeba być bogiem, by mieć wyznawców.“

—  Witold Gombrowicz

Dzienniki

„Żeby poznać swą lepszość, trzeba wynaleźć sobie kogoś gorszego.“

—  Witold Gombrowicz, Iwona, księżniczka Burgunda

Iwona, księżniczka Burgunda

„Chcesz wiedzieć kim jesteś? Nie pytaj. Działaj. Działanie cię określi i ustali. Z działania swojego się dowiesz. Ale działać musisz jako "ja", jako jednostka, bo tylko własnych potrzeb, skłonności, namiętności, konieczności możesz być pewny.
Tylko takie działanie jest bezpośrednie, jest prawdziwym wydobywaniem siebie z chaosu, autostwarzaniem. Reszta - czyż to nie recytowanie, wypełnianie schematów, tandeta, kicz?“

—  Witold Gombrowicz

Dziennik 1957-1961

„Albowiem naród nas wiązał, byliśmy towarzyszami i braćmi – tyle tylko, że to braterstwo było zimne jak lód, tu każdy był narzędziem każdego i każdym wolno było się posłużyć jak najbezwzględniej, dla wspólnego celu.“

—  Witold Gombrowicz, książka Pornografia

Pornografia

„Metafora, pozbawiona wszelkiego wędzidła, wzięła na kieł, rozszalała się do tego stopnia, że dziś już nic w wierszach nie ma, prócz metafor.“

—  Witold Gombrowicz

Przeciw poetom

„Na gruncie sztuki to odmienne (powiedziałbym: niechętne, lekceważące) podejście do formy może zapewnić odnowienie i rozszerzenie środków artystycznego wyrazu. Proklamując wszędzie gdzie się da, zasadę, że człowiek jest wyższy od swoich wytworów, dostarczam swobody, jakiej bardzo potrzebuje dzisiaj nasza pokurczona dusza.“

—  Witold Gombrowicz

Dziennik 1953 - 1956

„Dlaczego nie chce się wam przyjąć do wiadomości, iż wyrafinowania nie tylko nie wykluczają prostoty, lecz właśnie powinny i muszą iść z nią w parze? Że ten, kto komplikując siebie, nie potrafi jednocześnie siebie upraszczać, traci zdolność przeciwstawienia się wewnętrznego siłom, które w sobie obudził i które go zniszczą?“

—  Witold Gombrowicz

Dziennik 1953 - 1956

„Moim uczniom mówię: pamiętajcie, że nie jestem jednym z waszych zacnych, patentowanych i gwarantowanych profesorów. Ze mną nigdy nic nie wiadomo. W każdej chwili mogę powiedzieć głupstwo, albo skłamać - w ogóle wystrychnąć na dudka. Ze mną nie ma żadnej gwarancji. Jestem drań - lubię się zabawić - i gwiżdżę - gwiżdżę - gwiżdżę… na was i na moje nauczanie.“

—  Witold Gombrowicz

Dziennik 1957-1961