Cytaty na temat nędza (194 cytatów) | Cytaty sławnych ludzi

„Kapitalizm to nierówny podział dóbr,
komunizm to równy podział nędzy.”

Douglas Adams (1952–2001) brytyjski pisarz

„Nieustanne starania obliczone na usunięcie cierpienia nie dają nic poza zmianą jego postaci. Pierwotnie jest nią brak, nędza, troska o zachowanie życia. Jeśli udało się wyrugować ból w tej postaci, co bardzo trudne, to natychmiast pojawia się on w tysiącu innych (…). Jeśli nie może pojawić się w żadnej innej postaci, to przychodzi wreszcie w smutnej, szarej szacie przesytu i nudy (…). Jeśli wreszcie uda się tę spłoszyć, to trudno będzie nie wpuścić znowu cierpienia w jednej z poprzednich postaci i w ten sposób taniec zaczyna się od początku.”

Arthur Schopenhauer (1788–1860) filozof niemiecki

Świat jako wola i przedstawienie
Źródło: rozdz. LVII, t. 1, tłum. J. Garewicz, Warszawa 1994.

O bólu , O zachowaniu , O cierpieniu , O zmianach

„Pustynia ma wiele form. Istnieje pustynia nędzy, pustynia głodu i pragnienia, pustynia porzucenia, samotności i zniszczonej miłości. Istnieje pustynia ciemności Boga, wypalenia duszy, gdzie zanika świadomość godności i drogi człowieka. Ponieważ tak rozległe stały się pustynie wewnętrzne, na świecie mnożą się zewnętrzne pustynie.”

Benedykt XVI (1927) papież

Źródło: homilia na mszy inaugurującej pontyfikat, 24 kwietnia 2005.

O głodzie , O Bogu , O duszy , O samotności

„Posiadanie pieniędzy jest lepsze niż nędza. Z powodów czysto finansowych.”

Woody Allen (1935) amerykański scenarzysta, reżyser, producent i aktor pochodzenia żydowskiego

„(…) odpowiedzialność (Żydów) za nędzę i cierpienie przebyte, oni ją bowiem (ludność polską) prześladowali, szpiegowali i donosili, prowadząc nieraz pod szubienicę. (…) uchylają się od służby wojskowej, w bezpiecznych miejscach zajmują liczne stanowiska, działając (…) na szkodę ludności polskiej.”

Wincenty Witos (1874–1945) polski działacz ruchu ludowego, premier II Rzeczypospolitej

O cierpieniu

„Widziano rządy despotyczne posługujące się tą zasłoną religii w przekonaniu, że była ona najmocniejszą podporą ich władzy; wówczas to wyposażono w sposób możliwie najbogatszy księży kosztem nędzy ludów. Przyznano im najbardziej oburzające przywileje łącznie z zasiadaniem przy tronie. Słowem, do tego stopnia rozmnożono łaski, dobra i bogactwa duchowieństwa, że połowa narodu z tego powodu cierpi i jęczy w nędzy, podczas gdy oni nic nie robiąc opływają we wszystko.”

Tadeusz Kościuszko (1746–1817) polski i amerykański generał

list do Adama Czartoryskiego (1814).
Źródło: „Kwartalnik Historyczny”, R. LXXII, nr 4, 1965.

O ludziach , O religii , O cierpieniu , O bogactwie

„Nie mogę więc się skarżyć, jednak coś z życia wyciągnąłem, a że inni więcej, no cóż, zresztą kto ich wie, każdy tylko trajluje, przechwala się, że z tą, że z
tamtą, a naprawdę bida z nędzą, wraca do domu, siada, buty zdejmuje, do łóżka się kładzie sam z sobą, więc po co tyle gadania, ja przynajmniej, wie pan, jak człowiek tak na sobie się skupi i zacznie sobie małe, nieznaczne przyjemnostki świadczyć, nie tylko
zresztą erotyczne, bo na przykład, może się pan jak basza zabawić kuleczkami z chleba, przecieraniem binokli, ze dwa lata to uprawiałem, tu mnie głowę suszą sprawami rodzinnymi, biurowymi, polityką, a ja sobie binokle… otóż, mówię, co to ja chciałem, acha, pan nie ma pojęcia jak się od takich drobnostek ogromnieje, wprost nie do wiary, człowiek się rozrasta, swędzi pana pięta to jakby gdzieś daleko na Wołyniu, na kresach, zresztą ze swędzenia pięty też można mieć trochę satysfakcji, wszystko zależy od
podejścia, ujęcia intencji, panie, jeśli odcisk może boleć, to dlaczegożby nie miał i rozkoszy przysporzyć? A wsadzenie języka w zakamarki zębów? Co chciałem powiedzieć? Epikureizm, czyli rozkosznisium, może być dwojakie, bo primum dzik, bawół, lew, secundum pchełka, muszka, ergo w skali wielkiej i w skali małej, ale, jeśli w małej, to
potrzebna jest zdolność mikroskopowania, dozyfikowania i właściwego podzielenia, lub rozczłonkowania, bo jedzenie karmelka możesz pan rozłożyć na etapy primum wąchanie secundum lizanie, tertium wsadzanie, quartum zabawki z językiem, ze ślinką, quintum wyplucie na rękę, przypatrzenie się, sextum rozpęknięcie za pomocą zęba, że poprzestanę na tych kilku etapach, ale, jak pan widzi, można już sobie jako tako poradzić
i bez dancingów, szampana, kolacyjek, kawioru, dekoltów, frufru, pończoszek, majteczek, biustów, wyprężeń, skotek hi, hi, hi, ojej, co pan, jak pan śmie, hihihi, hahaha,; hochoch, yych, yych, z karczkiem. Ja przy kolacji sobie siedzę, z rodziną gawędzę, z lokatorami, a przecie i tak trochę paryskiego szantanu sobie po cichu wyskrobię. I niech mnie przyłapią! Tle, he, he, nie przyłapią! Cała rzecz polega na pewnego rodzaju wewnętrznym
wymoszczeniu się rozkosznisiowym i przyjemnościowym z wachlarzami, z pióropuszami, w rodzaju Sułtana Selima Wspaniałego. Ważne są wystrzały artylerii. Oraz bicie w dzwony.

Wstał, ukłonił się, zaśpiewał:

Gdy się nie ma, co się lubi
To się lubi, co się ma!”

Witold Gombrowicz książka Kosmos

Cosmos

O rodzinie , O wierze , O pomocy , O jedzeniu

„Bzdura to oczywista, że bogactwo bierze się tylko z pracy, a ubóstwo i nędza wyłącznie z lenistwa.”

Stefan Pacek (1938)

O bogactwie

„Idea sądu ostatecznego wydaje mi się niepojęta, a przynajmniej grozi przekłamaniem: Stwórca Wszechmogący, prosząc o wybaczenie ludzi, zgotował im straszliwą nędzę i cierpienia na planecie tak źle stworzonej jak Ziemia.”

Charles Maurras (1868–1952)

fragment listu do o. Penona.
Źródło: A. Budzanowska, Charles Maurras – twórca nacjonalizmu integralnego, Księgarnia Akademicka, Kraków 2014, s. 74.

O ludziach , O cierpieniu

„Wszelki gniew, wszelką nędzę i moc wszelką, złe losy zmoże, kto zbrojny miłością.”

Michał Anioł (1475–1564) włoski rzeźbiarz, malarz, architekt i poeta

Źródło: Barbara Wachowicz, Malwy na lewadach, Wydawn. Radia i Telewizji, 1985, s. 311.

O losie , O gniewie

„Nędza stworzyła ideę „Boga.””

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

O Bogu

„Rozrywka jest jak laudanum; pozwala nam się oderwać od nędzy i bólu. Sęk w tym, że tylko przelotnie.”

Carlos Ruiz Zafón (1964)

Cykl Trylogia mgły, Książę mgły (1993)
Źródło: rozdział 10

„Dzielić los ubogich tłumów, tak dobry, jak i zły. Jeść ten sam czarny chleb i nędzny posiłek ubogiego robotnika, gdyż w tych trudnych czasach nędza moralna i niesprawiedliwe traktowanie są bardziej bolesne aniżeli nędza materialna. Niektórzy żyją w luksusie, pośród szampana i kawioru, podczas gdy inni nie mają nawet chleba pod rządami reżimu demokratycznego, mieniącego się przyjacielem ludu.”

Corneliu Zelea Codreanu (1899–1938)

Droga legionisty

O losie , O ludziach

„Aby wzniecić rewolucję socjalną nie wystarczy nędza i rozpacz; niezbędny jest jeszcze wspólny całemu ludowi ideał.”

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Rewolucja

O ludziach , O rozpaczy

„Człowiek jest mieszaniną pychy i nikczemności, wielkości i nędzy; pragnie cnoty, a służy grzechowi; pragnie trwałego szczęścia, a goni za chwilowymi rozkoszami; pan ziemi i nędzny robak.”

Blaise Pascal (1623–1662) filozof, matematyk i fizyk francuski

„Po Komunii Św. usłyszałam te słowa: Widzisz, czym jesteś sama z siebie, ale nie przerażaj się tym. Gdybym ci odsłonił całą nędzę, jaką jesteś, umarłabyś z przerażenia. Jednak wiedz o tym, czym jesteś. Dlatego, że tak wielką nędzą jesteś, odsłoniłem ci całe morze miłosierdzia Mojego. Takich dusz jak twoja szukam i pragnę, ale mało ich jest; twoja wielka ufność ku Mnie zniewala Mnie do ustawicznego udzielania ci łask. Masz wielkie i niepojęte prawa do Mojego serca, boś córką pełnej ufności. Nie zniosłabyś ogromu miłości Mojej, jaką mam ku tobie, gdybym ci tu na ziemi odsłonił w całej pełni; często uchylam rąbka zasłony dla ciebie, ale wiedz, że to jest tylko wyjątkową łaską Moją. Miłość i miłosierdzie Moje nie zna granic.”

Faustyna Kowalska książka Dzienniczek

Dzienniczek
Źródło: cytat z „Dzienniczka” nr 718

O miłości , O duszy , O morzu , Serce

„Żadna klasa społeczna, nawet znajdująca się na dnie nędzy, nie zaniedbuje całkowicie konsumpcji na pokaz. Ostatnie jej przejawy są porzucane dopiero pod naciskiem ostatecznej konieczności. Trzeba wielkiej nędzy i potwornych warunków, by ludzie odrzucili ostatnią błyskotkę i ostatni pozór «przyzwoitej» pozycji materialnej. Nie ma takiej klasy ani takiego kraju, który do tego stopnia ugiąłby się pod naporem potrzeb biologicznych, aby wyrzec się wszelkiego zaspokojenia tej wyższej czy, jak kto woli, duchowej potrzeby.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O ludziach

„Największą chorobą naszych czasów nie jest trąd czy gruźlica, lecz raczej doświadczenie tego, że się jest nie chcianym, porzuconym, zdradzonym przez wszystkich. Największym złem jest brak miłości i miłosierdzia, okrutna obojętność wobec bliźniego, który wyrzucony został przez margines życia w skutek wyzysku, nędzy, choroby.”

Matka Teresa z Kalkuty (1910–1997) katolicka siostra zakonna

O chorobach , O obojętności

„Nie jest normalny ustrój, w którym robotnik musi wybierać między nędzą a śmiercią.”

Albert Camus (1913–1960) francuski pisarz, noblista

Komentarz do wydarzeń Poznańskiego Czerwca 1956 r. na łamach "Franc-tireur".

O śmierci

„W menu były tylko dwie zupy. Jedna z nich zawierała, najprawdopodobniej, jakiś rodzaj wolności, możliwość wypowiadania się w gazetach, wygłaszania przemówień z balkonów, zostania wybranym na stanowisko senatora czy radnego, kiedy jednak wokół dzieci umierały z głodu, były analfabetami, a chorzy dogorywali byle gdzie, nie mając szans na opiekę w szpitalu. Natomiast druga zupa nie zawierała wolności w takim sensie, w jakim wtedy rozumieliśmy wolność, ale nie było tam nędzy, dzieci były najedzone, miały dach nad głową i chodziły do szkoły, chorzy trafiali do szpitala i nierówności wynikające z pochodzenia były likwidowane. Między tymi dwoma daniami, między jedną a drugą rzeczywistością, jaką oferowano nam na stole świata, trzeba było dokonać wyboru.”

Plinio Apuleyo Mendoza (1932)

o dylemacie czasów zimnej wojny w Ameryce Łacińskiej, Azji, Afryce (Trzecim Świecie).
Źródło: Artur Domosławski, Fidel Castro, ostatni komunista, „Polityka” nr 4 (2993), 21-27 stycznia 2015, s. 48–49.

O głodzie , O wojnie , O dzieciach , O rzeczywostości

„Zarozumiałość zasiada do śniadania z obfitością, do obiadu z biedą, a do kolacji z nędzą.”

Benjamin Franklin (1706–1790) amerykański polityk, uczony i filozof

„Wybrałem się z Zosią w piękne, lipcowe popołudnie na spacer na most Poniatowskiego. Tam oczom naszym przedstawił się niebiański widok. Obraz, o jakim marzyliśmy od lat. Po jezdni ciągnął nieprzerwany sznur żołnierzy niemieckich, ale takich, jakich nigdy nie widzieliśmy. Obdarci, brudni, często bez broni i butów, pieszo, na rowerach i wozach, w nieładzie i rozsypce i często bez dowódców. A wśród nich ranni z obwiązanymi głowami i rękami na temblakach. O widoku niezapomniany! A tu w dodatku słońce lipcowe, jak gdyby chcąc tę nędzę lepiej wystawić na widok, wydobywało z mundurów każdą dziurą, każdą plamę z bandaża, każdą rdzę na karabinie. Trzymając się za ręce i z trudem hamując radość, sygnalizowaliśmy sobie uściskiem dłoni ciekawsze widoki. Takich jak my przechodniów było na moście więcej. Wędrowała tam cała Warszawa. Ludzie, udając, że rozkoszują się pięknym, lipcowym popołudniem i Wisłą połyskującą w potokach światła, w gruncie rzeczy paśli oczy widokiem pobitych Niemców. Wymienialiśmy z nimi ukradkiem rozradowane spojrzenia, a tłumy zdemoralizowanych Niemców płynęły bez końca, ścigane głuchym głosem armat dolatujących od Radzymina i Otwocka. Nie ulegało wątpliwości, że front zbliżał się do Warszawy. Już od dawna obserwowaliśmy wśród Niemców oznaki rozkładu i strachu.”

Stefan Korboński (1901–1989) polski polityk ruchu ludowego, działacz Polskiego Państwa Podziemnego

Źródło: W imieniu Rzeczypospolitej…, op. cit., s. 342–343.

O ludziach , O strachu , O butach , O słońcu

„Na świecie jest 25 milionów rolników zmechanizowanych, 250 milionów korzysta z żywej siły pociągowej, zaś 1200 milionów nie ma żadnego źródła energii poza własnymi rękoma. Zdecydowanie się na żywność genetycznie modyfikowaną skazuje tych ludzi na nędzę i exodus ze wsi do miast. Rozwój kultur żywności genetycznie modyfikowanej pociąga za sobą wybór rolnictwa opartego na specyficznej technologii, rodzącej nieodwracalną zależność. Przykład ten można potraktować jako rolniczy odpowiednik energii atomowej, to znaczy jako rozwiązanie technologiczne generujące problemy w średnim i długim okresie – to fałszywa odpowiedź na prawdziwe pytanie.”

Daniel Cohn-Bendit (1945)

Co robić?

O ludziach , O sile , Pytanie

„W Polsce jednak komunizm był słaby, między innymi ze względu na jego rosyjskie pochodzenie. Tu lewicę zdominowała PPS, która chciała stworzyć państwo zapewniające pokój i system polityczno-społeczny umożliwiający rozwój, likwidację nędzy, postęp oświaty, pozwalający wydobyć z człowieka to, co dobre. Ważne było zapewnienie jak największej równości w społeczeństwie, umożliwienie społecznego awansu najuboższym.”

Andrzej Friszke (1956) polski historyk

o okresie międzywojennym.
Źródło: krytykapolityczna.pl, 28 marca 2011 http://www.krytykapolityczna.pl/SeriaHistoryczna/FriszkeCiolkoszchcialuczynicnajbiedniejszychswiadomymiobywatelami/menuid-1.html

O pokoju

„Istota problemów z kapitalistycznym rynkiem bierze się z tego, że podczas gdy większość może zaoferować sprzedaż jedynie własnej pracy, mała grupa kapitalistów jest bardzo obficie wynagradzana nie za pracę, ale za własność. Na dodatek, im większy kapitał, tym łatwiejsze jego rozmnożenie, które skutkuje koncentracją majątku w rękach bardzo niewielkiej grupy kosztem całej reszty. Na ten argument obrońcy kapitalizmu odpowiadają zazwyczaj, że „kapitalista dorobił się majątku uczciwą pracą, więc ma teraz prawo czerpać z niego zyski”. Karierę od pucybuta zaczynało jednak niewielu, a dziedziczenie i darowizny sprawiają sporo kłopotów naszej moralnej intuicji. Zazwyczaj wydaje się nam, że ktoś, kto uczciwie zdobył swój majątek, ma prawo swobodnie nim dysponować, a więc również przekazać ten majątek komu tylko zechce. Jednak z drugiej strony istnienie żyjących w nędzy ciężko pracujących ludzi obok dzieci bogaczy, którym życie upływa na zabawie, nie wydaje się zwycięstwem sprawiedliwości.”

Gerald Cohen (1941–2009)

Źródło: Przeciwko kapitalizmowi, wykład w Channel 4, 12 lutego 1986

O życiu , O dzieciach , O ludziach , O sprawiedliwości

„Królestwo bajki graniczy z cesarstwem nędzy.”

Witold Kowalski (1963)

„Cóż jest człowiek? Kawalec błota, syn gniewu, naczynie zelżywości, urodzony w plugastwie, żyjący w nędzy, mający umrzeć w ucisku.”

Wespazjan Kochowski (1633–1700) polski historyk i poeta

Źródło: Wespazjan Kochowski, Psalm III. w Psalmodya polska, Kraków 1859.

„Nie przestaniemy być biednymi, gdy sami godzić się będziemy na to, byśmy byli „błyszczący” nędzą. Nędzę naszą widzimy na każdym kroku, ale nie nędzę chcemy usuwać, tylko zasłonić ją chcemy przebłyskami urządzeń arcykulturalnych wcale w głąb nie sięgających i odbierających nam jedynie możność lepszego zużytkowania nieznacznych środków, jakimi rozporządzamy na podnoszenie podstaw bytu najszerszych mas ludności.”

Władysław Grabski (1874–1938) premier II Rzeczypospolitej, rektor SGGW

Dwa lata pracy u podstaw państwowości naszej (1924–1925)

„Wpływ wychowawczy idei harcerskiej na młodzież był bardzo dodatni. Młodzież ta pochodząca przeważnie z nizin lwowskich, często wypaczona przez nędzę, trudną walkę o byt i fatalne warunki otoczenia, posiadała jednak przedziwną świeżość uczuć i gorące serca, i b. szybko zgenerowała się duchowo pod dobroczynnym wpływem wychowawczym dekalogu prawa harcerskiego. Chłopcy szybko przywiązywali się do Drużyny i tworzyli jakby osobną gminę ideową, której ośrodkiem był lokal Drużyny, starannie i z pietyzmem ozdobiony.”

Michał Affanasowicz (1887–1949) polski instruktor harcerski, harcmistrz i inżynier

O młodzieży , O emocjach , O walce , Serce

„To niesamowite, jak garść pieniędzy czyni nędzę znośną.”

George Bernard Shaw (1856–1950) dramaturg i prozaik irlandzki, noblista

Źródło: Nic, co ludzkie… Aforyzmy, sentencje i przysłowia, oprac. Henryk Jurand, LSW, 1982, s. 76.

„Motywy, które skłoniły mnie do tej działalności? Decydujący wpływ miała zapewne atmosfera mojego domu rodzinnego. Mój ojciec uważał się za jednego z pierwszych polskich socjalistów. Był lekarzem. Mieszkaliśmy w Otwocku. Jego pacjentami była przeważnie żydowska biedota. Wyrosłam wśród tych ludzi. Nie były mi obce ani zwyczaje, ani nędza żydowskich domów. Kiedy Niemcy zajęli Warszawę w 1939 r., miałam szeroki krąg przyjaciół i znajomych Żydów, którzy znaleźli się w okropnej sytuacji, bez środków do życia.”

Irena Sendlerowa (1910–2008) polska działaczka społeczna, uczestniczka akcji pomocy Żydom w czasie II wojny światowej

Źródło: Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945, oprac. W. Bartoszewski i Z. Lewinówna, wyd. „Znak”, Kraków 1969 http://lewicowo.pl/o-pomocy-zydom/.

O ludziach , O domu , O pomocy , O ojczyźnie

„Wieśniaku, pan nie będzie się już żywił twoją nędzą.”

Tupac Amaru II (1738–1781)

kończąc swą powstańczą odezwę do ludu wydaną 15 listopada 1780
Źródło: Kazimierz Kozub, Politycy z pierwszych stron gazet, wyd. Iskry, Warszawa 1976, s. 396.

O ludziach

„Rewolucja narodu bogatego duchowo, którą śledzimy w naszych czasach, także może się powieść lub nie; może jej towarzyszyć taki ogrom nędzy i potwornych zbrodni, że zdrowo myślący człowiek, chociażby nawet miał nadzieję, iż następnym razem uda się ją przeprowadzić szczęśliwie, nigdy za cenę tak wysokich kosztów nie odważy się na ten eksperyment. Ta rewolucja, powiadam, w uczuciach wszystkich obserwatorów (którzy sami nie są w nią uwikłani) wzbudza uczucie współuczestnictwa graniczące nieomal z entuzjazmem, choć objawienie tego ostatniego samo w sobie wiąże się z niebezpieczeństwem, to zaś nie może wynikać z innej przyczyny aniżeli z moralnej predyspozycji ludzkiego rodzaju.”

Immanuel Kant (1724–1804) niemiecki filozof

Źródło: Spór fakultetów, tłum. Mirosław Żelazny, Wydawnictwo Rolewski, Toruń 2003, s. 136–137.

O emocjach , Myślący

„Przyczyny, które skłoniły mnie do wstąpienia do klasztoru, są następujące: przede wszystkim wielka nędza świata, niesprawiedliwość ludzi, gwałty, cudzołóstwa, zdzierstwa, pycha, bałwochwalstwa, straszliwe bluźnierstwa, którymi jest skażony nasz świat, gdyż nie spotyka się już nikogo, kto czyniłby dobrze.”

Girolamo Savonarola (1452–1498) dominikanin włoski, reformator religijny

Źródło: Adam Ostrowski, Savonarola, op. cit., s. 21.

O ludziach , O świecie

„Nie wtedy kocha się ludzi, gdy się zamyka oczy na ich prawdę; kocha się ich wtedy, gdy zmierzywszy ich małość i podłość umie się przejść ponad ta nędzą i odkryć ten łut szczerego złota, jaki jest w nich ukryty, zatopiony nieraz w oceanie błota.”

Daniel-Rops (1901–1965)

O ludziach , Kochać się

„Jeżeli trzecia część społeczeństwa żyje w nędzy, całe społeczeństwo jest zdemoralizowane.”

Ryszard Kapuściński (1932–2007) polski reportażysta, dziennikarz, pisarz i publicysta

Polityka i społeczeństwo

„(Proszę) o wydanie mi rozkazu opuszczenia granic ZSRR w trybie natychmiastowym w towarzystwie żony (…). Proszę, by Rząd Radziecki podjął wobec mnie takie kroki, jakie sam uzna za stosowne, byleby podjął jakiekolwiek, gdyż dla mnie, autora 5 sztuk, dramaturga o nazwisku znanym zarówno w ZSRR, jak i poza jego granicami, perspektywa na dziś jest jedna – nędza, bezdomność, śmierć.”

Michaił Bułhakow książka Mistrz i Małgorzata

Źródło: list do rządu ZSRR, za: Beata Kęczkowska, Mistrz i Małgorzata, Michaił Bułhakow (audiobook z serii Mistrzowie Słowa, Biblioteka Gazety Wyborczej), Warszawa 2012, s. 28

O śmierci

„Miejscowa ludność to niewiarygodny motłoch, bardzo dużo Żydów i mieszańców. Wokół czuje się nadzwyczajną nędzę. Jest to naród, który, aby dobrze się czuć, najwyraźniej potrzebuje batoga. Tysiące jeńców przyczynią się na pewno do rozwoju naszego rolnictwa. Niemcy mogą wyciągnąć z tego korzyści, bo oni [Polacy i Żydzi] są pilni, pracowici i niewymagający.”

Claus von Stauffenberg (1907–1944) oficer niemiecki, wykonawca zamachu na A. Hitlera

fragment listu z 4 września 1939 do żony Niny.
Źródło: Peter Hoffmann, Claus Schenk Graf von Stauffenberg und seine Brüder, Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart, 1970, s. 189, cyt. za: Jerzy Szynkowski, Wilczy Szaniec, Algraf, 2009, ISBN 9788360926321, s. 83.

„Proletariusze, ogłupieni dogmatem pracy, nie rozumieją, że nadmierna praca, którą sobie narzucili w okresach rzekomej pomyślności, jest przyczyną ich nędzy podczas kryzysów.”

Paul Lafargue (1842–1911) polityk francuski

Prawo do lenistwa
Źródło: s. 9

„Lenistwo idzie tak wolno, że nędza je dogania.”

Benjamin Franklin (1706–1790) amerykański polityk, uczony i filozof

„Pytam, czy człowiek ma jedno życie? – Jonasz pytał o to samo. Tak, jedno życie, w szczęściu i w głupocie. W grzechu i dobroci, w godności i w nędzy tylko jedno życie.”

Bogdan Wojdowski (1930–1994) polski pisarz, krytyk literacki i teatralny, publicysta żydowskiego pochodzenia

Chleb rzucony umarłym (1971)
Źródło: s. 215

O życiu , O głupocie

„Czcigodni Bracia! Godzina, w której dajemy wam pierwszą Naszą encyklikę, przedstawia się Nam z wielu powodów prawdziwie godziną ciemności. W niej duch przemocy i niezgody wylewa na ludzkość, z czary pełnej krwi, niezliczone klęski i niewypowiedziane cierpienia. Czyż potrzebujemy was zatem zapewniać, że Nasze ojcowskie serce obejmuje miłością pełną współczucia wszystkie Nasze dzieci, a zwłaszcza te, które spotkała krzywda i prześladowania? Narody pogrążone w odmętach wojny są może dopiero u początków boleści, a oto już tysiące rodzin zostały dotknięte przez śmierć, zniszczenie, łzy i nędzę.”

Pius XII (1876–1958) papież

Encyklika Summi Pontificatus o solidarności ludzkiej i państwie totalitarnym
Źródło: 79

O śmierci , O wojnie , O dzieciach , O cierpieniu

„Nędza łamie ludzkie charaktery – nie sposób sprawić, by pusty worek stał prosto.”

Benjamin Franklin (1706–1790) amerykański polityk, uczony i filozof

O charakterze

„Dziś usłyszałam te słowa: Łaski, których ci udzielam, są nie tylko dla ciebie, ale i dla wielkiej liczby dusz… A w sercu twoim jest ustawiczne mieszkanie Moje. Pomimo nędzy, jaką jesteś, łączę się z tobą i odbieram ci nędzę twoją, a daję ci miłosierdzie Moje; w każdej duszy dokonywam dzieła miłosierdzia, a im większy grzesznik, tym ma większe prawa do miłosierdzia Mojego. Nad każdym dziełem rąk Moich jest utwierdzone miłosierdzie Moje. Kto ufa miłosierdziu Mojemu, nie zginie, bo wszystkie sprawy jego Moimi są, a nieprzyjaciele rozbiją się u stóp podnóżka Mojego.”

Faustyna Kowalska książka Dzienniczek

Dzienniczek
Źródło: cytat z „Dzienniczka” nr 723

O duszy , Serce

„W inną Polskę niż ta, którą lud nasz pracowitymi rękoma z grobu podźwignie – nie wierzę; innej Polski nad tę, jaka przy całości historycznych swych granic, całością praw obywatelskich obdarzy wszystkich swych synów – nie pragnę; dla innej Polski jak ta, gdzie panowanie człowieka nad człowiekiem ustąpi miejsca panowaniu wolności rozumu i prawa, gdzie ciemnota zniknie w promieniach powszechnej oświaty, a nędza – w sumiennym rozkładzie społecznych korzyści – dla innej Polski ani żyć, ani umierać nie mogę.”

Walery Antoni Wróblewski (1836–1908) Polski działacz rewolucyjno-demokratyczny, dowódca w powstaniu styczniowym, generał Komuny Paryskiej.

Źródło: Leonard Dubacki, Walery Wróblewski, „Przegląd Socjalistyczny” nr 1 (22), 2009 http://lewicowo.pl/walery-wroblewski/

O ludziach , O wolności

„Panie Jezu, ukryty w Sakramencie Miłości, kochający nas mimo naszej ogromnej nędzy, przyjmujący nas chętnie w każdej chwili ze wszystkimi sprawami, przychodzę do Ciebie z całą moją nędzą i wszystkimi sprawami, byś Ty mi pomógł. Zmiłuj się nade mną, mój Najsłodszy Jezu, i wysłuchaj mnie, o co Cię proszę z całego serca przez Niepokalane Serce Maryi Panny. Proszę Cię, mój Jezu, dla siebie o łaskę umiłowania Ciebie miłością podobną do Twej miłości.”

Rozalia Celakówna (1901–1944) polska pielęgniarka

fragment testamentu duchowego Rozalii.
Źródło: Małgorzata Czepiel: Rozalia Celakówna. Wyznania z przeżyć wewnętrznych., op. cit., s. 428.

O miłości , Serce , Kochać się

„(…) zajmijmy się idealnym obrazem komunizmu jako całości. O ile jest on oczywiście ideałem człowieka, jego przyszłej natury, to trzeba powiedzieć, że mamy tu do czynienia z prastarym snem chiliastów, utopistów i innych. Jest to marzenie, cudowny sen o człowieku wolnym od wszelkiej nędzy, od wszelkiego zła, tak potężnym i jednocześnie dobrym, że mógłby osiągnąć raz na zawsze pełnię szczęścia na ziemi. Niestety jest to tylko sen. Tak jak to już widzieli starożytni, tak i my, w świetle psychologii głębi, dzięki analizom filozofii egzystencjalnej i innym spostrzeżeniom zyskaliśmy tę smutną pewność, że nie może istnieć dla człowieka raj na ziemi. Jest on tak ukształtowany, że nie ma ani siły, by wznieść się ponad własne ograniczenia, ani możliwości, by przemienić się w świętego. Może jest to sytuacja tragiczna. Ale wiemy, że jest to nasza faktyczna sytuacja.”

Józef Maria Bocheński (1902–1995) polski duchowny katolicki, dominikanin, filozof

Marksizm-leninizm. Nauka czy wiara?
Źródło: s. 132

O naturze , O snach , O sile , Obraz

„Społeczeństwo jest przeżarte zgnilizną W warsztatach, kopalniach i na polach pracują i cierpią tysiące ludzi, którzy nie mogą liczyć na uzyskanie choćby tysięcznej części tego, co wypracowali. Ich żony i dzieci umierają z głodu. Tuż obok tej strasznej nędzy utuczeni burżuje prowadzą życie pełne uciech i pogardliwym śmiechem odpowiadają na łzy wygłodniałych biedaków…”

François Claudius Koëningstein (1859–1892)

wygłaszając na koniec procesu swój manifest anarchistyczny.
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, op. cit., s. 376.

O życiu , O śmierci , O głodzie , O dzieciach

„David Ricardo: Wygląda na to, że ważny powód różnic między nami (…) polega na tym, że ty zawsze myślisz o natychmiastowych i przejściowych efektach poszczególnych zmian, podczas gdy ja zasadniczo odkładam je na bok i koncentruje całą swą uwagę na trwałym stanie rzeczy, jaki z nich wypłynie.
Thomas Malthus: Z pewnością skłonny jestem często odnosić się do rzeczy, jakimi są – to jedyny sposób, by uczynić moją pracę jakkolwiek użyteczną dla społeczeństwa (…) Poza tym naprawdę uważam, że na postęp społeczny składają się ruchy nieregularne, i że pomijać rozważanie przyczyn, które za osiem czy dziesięć lat napędzą produkcję i zaludnienie bądź poważnie je zahamują, to pomijać przyczyny bogactwa i nędzy narodów.”

Thomas Malthus (1766–1834)

fragment listownej polemiki z 1817.
Źródło: John Maynard Keynes, Thomas Robert Malthus, w: The Collected Writings of John Maynard Keynes, t. 10, Palgrave Macmillan, Londyn 1972.

O myślach , O bogactwie , O myśleniu

„Własność jest przyczyną cierpienia i nędzy w społeczeństwie.”

Pierre-Joseph Proudhon (1809–1865) francuski polityk i filozof

O cierpieniu

„Gdyby każdy posiadał tyle, ile mu potrzeba na zaspokojenie potrzeb, i gdyby rzeczy zbyteczne oddał ubogim, zniknęłoby bogactwo i nędza. Czy nie wyszedłeś nagi z łona swej matki? Czy nie powrócisz nagi do ziemi?”

Bazyli Wielki (329–379)

O matce , O bogactwie

„Małomiasteczkowy Żyd w Polsce popada w coraz większą nędzę…
Na to biadanie nie zwracano u nas uwagi. Mało kto prasę żydowską czyta, a jeżeli dochodziło ono czasami do uszu polskich, nie robiono sobie z niego wiele, uszy te bowiem nawykły do skarg żydowskich, przeważnie niesłusznych.
Tym razem wszakże skargi te mają aż nadto poważną podstawę. Szybkie ubożenie zawsze zresztą ubogiego małomiasteczkowego Żyda w Polsce jest niezbitym faktem.”

Roman Dmowski (1864–1939) polski polityk

Źródło: Kwestia żydowska http://www.polonica.net/Kwestia_zydowska_Roman_Dmowski.htm, 1930

O czytaniu

„Architektura nie zmienia niczego; życie zmienia świat znacznie bardziej niż architektura. Myślę – i zawsze to mówię moim kolegom, studentom – że, aby być dobrym architektem, nie wystarczy ukończyć edukację. Przede wszystkim, aby naprawdę być architektem, być kreatywnym, trzeba poznać życie ludzi, ich nędzę, ich cierpienie. (…) Trzeba zrozumieć, że to bardzo ważne, aby zmieniać świat.”

Oscar Niemeyer (1907–2012) architekt brazylijski

Źródło: Paweł M. Krzaczkowski, Sama architektura może zdziałać niewiele, krytykapolityczna.pl, 10 grudnia 2012 http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/kultura/20121210/niemeyer-sama-architektura-moze-zdzialac-niewiele

O życiu , O ludziach , O świecie , O myślach

„Miałem ciężkie dzieciństwo. Moi rodzice nie sprawdzali się pod wieloma względami. Uważa się, że dzieciństwo w nędzy i zaniedbaniu jest rzeczą złą. Łamie charakter. Uczy znieczulicy. Odbiera radość życia. Nie wiem, czy moje ciężkie dzieciństwo kiedykolwiek zdołało odebrać mi radość życia. Ale chyba właśnie ono jest powodem, dla którego ciągle jestem zakochany.”

Robert McLiam Wilson (1964)

Ulica marzycieli (1996)

O charakterze , O rodzicach , O dzieciństwie , Radość

„Im bardziej wierzący chce się oddać absolutowi Boga, tym jest ważniejsze, by przeżywał to trwając pośród ludzkiej nędzy.”

Roger Louis Schütz-Marsauche (1915–2005) szwajcarski duchowny ewangelicki, przywódca wspólnoty ekumenicznej w Taizé

O Bogu

„O, bramy warszawskie! Cóż mogę wam teraz poświęcić, ja, szukający ledwie uchwytnych cieniów kronikarz? Garść chaotycznych wspomnień. Nie z mego ołówka spłynąć mogą poważne, czcigodne o was rozprawy. Wiem tylko, że w waszym chłodnym półmroku, wśród waszych śmiesznych i pretensjonalnych sztukaterii i pseudorenesansowych gzymsów odnajdywaliśmy nasze Dzikie Pola. My, chłopcy z pięter, nasze pierwsze siniaki i pierwszą krew z nosa, pierwszy hazard i zapamiętanie w grze w chowanego, w czarnego luda, w siódemkę. Później odnajdywaliśmy na waszych ścianach pierwszy gryzący humor nieprzyzwoitych napisów, jeszcze później szukaliśmy pierwszej wiedzy o dorosłym życiu w ciemnościach waszych kątów, za żelaznymi, dębowymi lub szklanymi drzwiami, poznając tam pierwszy zawrót głowy po pierwszym papierosie, pierwsze starannie skrywane obrzydzenie po pierwszym hauście wódki, pierwszą słodycz po pierwszym pocałunku. Jeszcze później byłyście świadkami, o, bramy warszawskie! naszych westchnień i wyznań, naszych werterowskich rozpaczy i zaklęć, jakich pełne były długie, nocne rozmowy po powrocie z kina czy z wieczorynki, gdy ręka długo spoczywała na dzwonku, nie naciskając go w obawie przed przedwczesną interwencją stróża — tego rozespanego Neptuna bram warszawskich, wynurzającego się z ciemnego niebytu w zbroi z kożucha. Nie zawsze też byłyście sceną lekkoskrzydłych fars wielkomiejskich i beztroskich popisów farmazonów, sprzedających w waszym cieniu sztuczne brylanty naiwnym wieśniakom. Zdarzyło się wam osłonić swoim mrokiem niejedną tragedię, niejeden błysk noża gasł w waszych odmętach, niejeden straszliwy krzyk odbił się w was echem, zagłuszając chlust kwasu solnego wyżerającego oczy niewiernego kochanka, niejeden cichy jęk osuwającej się ofiary rozległ się wraz z brzękiem spadającej na wasz bruk flaszki po octowej esencji. Aż nadszedł czas, gdy stałyście się ostatnim schronieniem w walce ulicznej, kiedy płytki wasz tunelik stanowił nieraz błogosławieństwo dla kluczącego i uciekającego przed tępą przemocą goniących zbirów. I jak wszystko w tym dziwnym mieście, tak wy, bramy warszawskie, wkroczyłyście wprost z śmieszności i nędz, w najszczytniejsze bohaterstwo bez póz, koturnów i wzniosłych słów, raczej z lekko wulgarnym krzykiem, tak jak to się czyni w Warszawie.”

Leopold Tyrmand książka Zły

Zły

O miłości , O grach , O kochankach , O wiedzę

„Biedni i bogaci zawsze byli i zawsze będą. Dlaczego? Dlatego że są ci, którzy pracują, i ci, którzy nie pracują, ci, którzy chcą zarobić, i ci, którzy nie chcą ruszyć palcem. Kto pracuje, kto chce pracować, ten nie jest biedny. Istotnie, prawdą jest, że Nasz Pan i Stwórca pozwala nam wszystkim urodzić się równymi, ale jest też prawdą, że kiedy se rodzimy, nie jesteśmy an bogaci, ani biedni, Jesteśmy nadzy. Dopiero potem stajemy się bogaci lub biedni, zależnie od zasług. Tak, wiemy również i My, że rozdawanie pieniędzy na nic się zda. Dlaczego? Dlatego, że aby wyeliminować nędzę, potrzeba tylko jednego: pracy.”

Haile Selassie I (1892–1975) cesarz Etiopii

z wywiadu z Orianą Fallaci w czerwcu 1972.
Źródło: Oriana Fallaci, Wywiad z historią, tłum. Agnieszka Czepnik, Anna Osmólska-Mętrak, Joanna Ugniewska, wyd. Sfery, Warszawa 2012, ISBN 9788377990391, s. 412.

O historii

„Świadome niemowlęctwo nauczy duszę prawdziwej i najgłębszej pokory. Będzie to jakby stan pokory i ustawiczna świadomość swojej nędzy, niemocy, niezdolności do czegokolwiek w życiu wewnętrznym bez Boga, bez uprzedniego aktu Jego Woli.”

Leonia Nastał (1903–1940) polska zakonnica

Pisma Sługi Bożej Leonii Marii Nastał siostry Profeski Zgromadzenia Służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej w Starej Wsi, t. 1, s. 101.
Źródło: o. Joachim Roman Bar, s. Janina Bernadeta Lipian – Polscy święci. Służebnica Boża Leonia Maria Nastał, t. 2, op. cit., s. 311.

O Bogu , O duszy , O siostrze

„Kiedy wmawiano nam, że przez wolność rozumiemy wolną konkurencję, niewiele robiliśmy, żeby zdementować to monstrualne łgarstwo, a bardzo często postępowaliśmy tak, jakbyśmy wierzyli, iż w powojennym konflikcie pomiędzy Zachodem, a „rewolucyjnymi” krajami Wschodu chodzi wyłącznie o zamożność. Bogactwo i ekonomiczny dobrobyt to owoce wolności, twierdziliśmy, choć pierwsi powinniśmy wiedzieć, że taki rodzaj „szczęścia” stanowił dobrodziejstwo Ameryki na wiele lat przed rewolucją, a jego przyczyną była naturalna obfitość i dostatek w warunkach „łagodnego rządu” – nie zaś wolność polityczna ani też nieskrępowana, rozpasana inicjatywa kapitalizmu, która wszędzie tam, gdzie brakło naturalnego bogactwa, wiodła do nieszczęścia i masowej nędzy.”

Hannah Arendt (1906–1975) amerykańska teoretyk polityki, filozof i publicystka

O rewolucji

O wolności , O bogactwie

„Wszystko może być śmieszne, z wyjątkiem nędzy.”

Miguel de Unamuno (1864–1936)

„Rozdawanie pieniędzy na bujdy olimpijskie – to luksus, na który może pozwolić sobie tylko kraj bardzo bogaty. Gdyby całe pięć milionów „Funduszu nauki i kultury” oddano na szkoły lub szpitale, nikt rozsądny nie mógłby się oburzać, ale jeżeli naukę i sztukę nazywa się luksusem, na który państwo niema pieniędzy, i jednocześnie oddaje się te pieniądze na subsydjowanie hockeya na lodzie i skakania przez płotki, to mamy święte prawo oburzać się na takie barbarzyństwo (…) Tam gdzie ludność głoduje i mieszka w brudzie i nędzy, w kraju gdzie zarobki robotnicze są najnędzniejsze w Europie, gdzie poziom zdrowotny jest niższy niż na Bałkanach, niema sensu upajać się tem, że jedna bardzo wysoka kobieta rzuca nikomu niepotrzebnym dyskiem – trzydzieści osiem metrów”

Antoni Słonimski (1895–1976) polski poeta, felietonista, dramatopisarz, satyryk, krytyk teatralny i działacz społeczny

Źródło: „Wiadomości Literackie” nr 40, 1928

O kobietach , O pieniądzach , O nauce , Sens

„Nędza religijna jest jednocześnie wyrazem rzeczywistej nędzy i protestem przeciw nędzy rzeczywistej. Religia jest westchnieniem uciśnionego stworzenia, sercem nieczułego świata, jest duszą bezdusznych stosunków. Religia jest opium ludu.”

Karol Marks (1818–1883) niemiecki filozof, ekonomista i działacz rewolucyjny

Die Religion ist der Seufzer der bedrängten Kreatur, das Gemüt einer herzlosen Welt, wie sie der Geist geistloser Zustände ist. Sie ist das Opium des Volkes. (niem.)
Przyczynek do krytyki heglowskiej filozofii prawa (1844)
Źródło: Wstęp

O ludziach , O religii , O duszy , Serce

„Jeśli z powodu głodu i nędzy nie masz nic w żołądku, to ani w głowie, ani w zmysłach, ani w sercu nie masz też materiału do moralności.”

Ludwig Feuerbach (1804–1872) niemiecki filozof

O głodzie , Serce

„Albo prywatna własność środków produkcji, albo głód i nędza dla wszystkich.”

Ludwig von Mises (1881–1973) ekonomista austriacki

Entweder Sondereigentum an den Produktionsmitteln, oder Hunger und Elend für Alle. (niem.)
Źródło: Liberalizm w tradycji klasycznej, tłum. Szymon Czarnik

O głodzie

„Życie jednak nakazuje zachowanie dyktatury proletariatu jako jedynej praktycznej drogi wyrwania się kraju z potwornej nędzy i zacofania, ochrony granic i tysiąca innych rzeczy, których ustrój liberalny nie potrafi zapewnić.(…) Na całym świecie partie polityczne prowadzą działalność polityczną dla osiągnięcia swoich celów. Nie wiem dlaczego miałoby się odmawiać tego prawa PZPR?”

Aleksander Małachowski (1924–2004) polski polityk i publicysta

Źródło: „Przegląd Kulturalny”, nr 28 z 1957

O życiu , O zachowaniu

„Nasza epoka – mówi się – jest epoką pracy. W rzeczywistości jest ona epoką bólu, nędzy i zepsucia.”

Paul Lafargue (1842–1911) polityk francuski

Prawo do lenistwa
Źródło: s. 6

O rzeczywostości

„O ziemio nędzy i zamarzłych kęp!”

Władysław Orkan (1875–1930) polski pisarz tworzący w okresie Młodej Polski

Źródło: początek wiersza, 1900

„Myślałem niegdyś, że największym bogactwem i warunkiem do szczęścia jest rozum, a ubóstwem – nędza umysłowa. Teraz powiem z dopełnieniem: największym szczęściem w życiu jest miłość, młodość i rozum. To są oceany – reszta wszystko źródełka!”

Helena Mniszkówna książka Trędowata

Trędowata

O miłości , O szczęściu , O myślach , O bogactwie

„Po meczu z Niemcami nasz zespół to była katastrofa – obraz nędzy i rozpaczy. Wyglądaliśmy jak rozgotowane kluchy.”

Marcin Lijewski (1977) polski piłkarz ręczny

Źródło: Przegląd Sportowy, 26 stycznia 2009 http://www.przegladsportowy.pl/Pilka-reczna/Z-Norwegami-bedziemy-bili-sie-na-calego,artykul,42277,1,284.html

Obraz

„Nędza dzisiejszych ludzi pochodzi z oderwania się od przyrody i od Boga, z osamotnienia wewnętrznego.”

Władysław Reymont (1867–1925) polski pisarz

Komediantka

O Bogu , O ludziach

„Miłość duszy nie jest jeszcze taka, jak Bóg tego żąda. Dusza nagle traci obecność Bożą. Powstają w niej różne błędy i wady, z którymi musi toczyć zaciekły bój. Wszystkie błędy podnoszą głowę, jednak czujność jej jest wielka. Na miejsce dawnej obecności Bożej wstąpiła oschłość i posucha duchowa, nie czuje smaku w ćwiczeniach duchownych, nie może się modlić, ani tak jak dawniej, ani jak teraz się modliła. Rzuca się we wszystkie strony i nie znajduje zadowolenia. Bóg się przed nią ukrył, a ona w stworzeniu pociechy nie znajduje i żadne stworzenie nie umie jej pocieszyć. Dusza pragnie namiętnie Boga, ale widzi swą nędzę, zaczyna odczuwać sprawiedliwość Bożą. Widzi jakoby utraciła wszystkie dary Boże, umysł jej jest jakby przyćmiony, ciemność zapada w całej jej duszy, zaczyna się udręka co do nie pojęcia. Dusza starała się przedstawić stan swej duszy spowiednikowi, lecz nie została zrozumiana. Zapada jeszcze w większe niepokoje. Szatan zaczyna swe dzieło.”

Faustyna Kowalska książka Dzienniczek

Dzienniczek
Źródło: cytat z „Dzienniczka” nr 96

O miłości , O Bogu , O sprawiedliwości , O ćwiczeniach

„Świadek egzekucji Husajna: Wszystkim nam zrujnowałeś życie, zagłodziłeś nas, wymordowałeś!
Saddam Husajn: Wyrwałem was ze szponów oszustwa i nędzy! Zmiażdżyłem waszych wrogów Persów i amerykańskiego najeźdźcę. Sprawiłem, że Irak stał się potężny i bogaty.”

Saddam Husajn (1937–2006) polityk iracki, dyktator

Wypowiedzi po 9 kwietnia 2003
Źródło: Vincent Hugeux, Ostatni bój Saddama Husajna w: Ostatnie dni dyktatorów, op. cit., s. 235.

O życiu

„Jezu, rozlej na duszę moją wszystkie głębiny nędzy ludzkiej, napełnij ją swą dobrocią i miłosierdziem i daj mi łaskę, abym twą dobrocią zastąpiła Cię tu, na tej łez dolinie, czyniąc wszystkim dobrze.”

Bernardyna Maria Jabłońska (1878–1940) zakonnica polska, błogosławiona Kościoła katolickiego

fragment zapisków duchowych.
Wariant: Jezu, rozlej na duszę moją wszystkie głębiny nędzy ludzkiej, napełnij ją swą dobrocią i miłosierdziem i daj mi łaskę, abym twą dobrocią zastąpiła Cię tu, na tej łez dolinie, czyniąc wszystkim dobrze. [fragment zapisków duchowych. ]
Źródło: o. Joachim Roman Bar, o. Władysław Kluz, Polscy święci. Służebnica Boża Bernardyna Jabłońska, t. 11, op. cit., s. 224.

O duszy

„Meksyk krok za krokiem wychodził z nędzy, dyktatura przeszła w fazę demokratyzacji, rozkręcał się przemysł… Tymczasem ta idiotyczna wojna z narkotykami, wypowiedziana przez Nixona, ale osiągająca apogeum w ostatnich latach, dosłownie niszczy to państwo. Zamiast czterech karteli narkotykowych, które ustalały zasady działania i dogadywały się ze sobą, wojna zrodziła dziewięć karteli, które toczą ze sobą walkę. A kto cierpi na skutek tych walk? Jak zawsze, zwykli ludzie.”

Oliver Stone (1946) amerykański reżyser filmowy

Źródło: rozmowa Mariny Oczakowskiej, Bicz na dilerów, „Ogoniok”, tłum. „Forum”, 24 września 2012

O wojnie , O ludziach , O cierpieniu , O walce

„Dziwny jest ten świat pieniędzy: rodzi zawiść jednych wobec zamożności, odrazę drugich wobec nędzy.”

Stefan Pacek (1938)

O świecie

„Socjaliści nie tylko zajmują się zdrowym robotnikiem. I owszem, pragną oni także uchronić od nędzy robotnika chorego. Chcą, aby wszędzie był obowiązek należenia do Kas Chorych, gdzie za parę centów tygodniowej opłaty, robotnik dostanie dobrego lekarza, lekarstwo i zapomogę pieniężną przez cały czas choroby. Nadto dążą do tego, aby każdy robotnik, który został kaleką brał utrzymanie aż do śmierci, a choćby nawet nie okaleczał, tylko się postarzał, aby w starości już bez pracy pobierał pensję i nie lękał się nędzy po całym życiu uczciwej pracy. Dziecko powinno też być otoczone opieką całego narodu, mieć za darmo szkołę, i w tej szkole głodu nie cierpieć, aby móc się uczyć z korzyścią dla siebie; kobieta powinna daleko lżej pracować niż mężczyzna i być oszczędzaną, wtedy, kiedy wydaje na świat dzieci.”

Ignacy Daszyński (1886–1936) polski polityk

Źródło: Pogadanka o socjalizmie, „Latarnia” nr 1/1900 http://lewicowo.pl/pogadanka-o-socjalizmie/

O śmierci , O kobietach , O głodzie , O dzieciach

„Walczymy o Polskę sprawiedliwości społecznej i dobrobytu najszerszych mas (…) O Polskę, która podniesie stopę życiową najbiedniejszych i obniży niesprawiedliwie wysokie zyski warstw dotąd uprzywilejowanych. O Polskę, która szanując w rozsądnych granicach własność prywatną – wyzwoli kraj z bezsensu kapitalizmu i uspołeczni wielkie warsztaty pracy. (…) Polski ideał sprawiedliwości społecznej jest przeciwieństwem sowiecko-komunistycznej nędzy, w której niewolnicze życie pędzi chłop i robotnik rosyjski. Walczymy o Polskę wielką kulturalnie, to znaczy o upowszechnienie i uspołecznienie kultury w Polsce. W oparciu o znośne warunki materialne dążyć będziemy do zapewnienia wszystkim polskim rodzinom odpowiednich mieszkań (…) A w tych ludzkich mieszkaniach musimy zapewnić wszystkim rodzinom nie tylko samo życie, lecz także życie kulturalne, udostępniając najszerszym warstwom cały dorobek kultury duchowej i materialnej.”

Aleksander Kamiński (1903–1978) instruktor harcerski, żołnierz AK

Źródło: O jaką Polskę walczymy? (1943)

O życiu , O sprawiedliwości

„Nie możemy się zgodzić z tak jawnym dowodem nędzy naszej egzystencji, jakim jest powszechność cierpienia.”

Jan Józef Szczepański (1919–2003) polski pisarz, reporter, eseista, scenarzysta filmowy, tłumacz, podróżnik

O cierpieniu

„Materiały te (polskie relacje z Kresów Wschodnich) wskazują przede wszystkim na wybiórcze postrzeganie rzeczywistości, koncentrujące się wyłącznie na tych zachowaniach Żydów, które dowodziły ich proradzieckiego i antypolskiego nastawienia. (…) Kiedy jednak zanalizować ten materiał szczegółowo, okaże się, iż współpracę z Sowietami podejmowali dalece nie wszyscy Żydzi, lecz ściśle określone kategorie ludności żydowskiej – młodzież, znajdująca się w kręgu wpływów komunistycznych, część żydowskiej biedoty, owa pozbawiona jakichkolwiek perspektyw żydowska nędza, coraz brutalniej z Polski wypychana.”

Krystyna Kersten (1931–2008) polski historyk

Polacy-Żydzi-Komunizm. Anatomia półprawd 1939–1968
Źródło: s. 28.

O młodzieży , O zachowaniu , O rzeczywostości , O relacjach

„Jak mi miło, że wobec Pana Jezusa, Jego woli, Jego chwały nie ma na nią czasu ani przestrzeni, gdy miłość w Nim łączy i tak cudowna, a podniosła wspólność powołania do jednego dzieła – czy tu, czy tam – jedno w Nim, a jeśli są trudności i przeszkody, jeśli braki odczuwamy, to z nędzy własnej one pochodzą i jakiegoś pragnienia osobistego.”

Jadwiga Borzęcka (1863–1906) polska zakonnica, zmartwychwstanka

Fragment listu wielkanocnego z 1906 Jadwigi Borzęckiej pisanego w Rzymie do sióstr zmartwychwstanek w Kętach.
Źródło: o. Joachim Roman Bar OFMConv., s. Teresa Matea Florczak CR – Polscy święci. Służebnica Boża Jadwiga Borzęcka. t.5. ATK. Warszawa. 1985, s. 244.

O miłości , O czasie

„A przecież wszelka religia jest tylko fantastycznym odzwierciedleniem w głowach ludzkich tych zewnętrznych sił, które rządzą codziennym bytem ludzi, odzwierciedleniem, w którym siły ziemskie przybierają postać sił nadziemskich. W początkach dziejów przedmiotami tego odzwierciedlenia są zrazu siły przyrody, przybierające w dalszym rozwoju procesu ich personifikacji u różnych ludów najrozmaitsze, najróżnorodniejsze postacie. Mitologia porównawcza prześledziła ten pierwszy proces (…). Rychło jednak obok sił przyrody zaczynają też działać siły społeczne, które przeciwstawiają się ludziom jako siły tak samo im obce i na początku tak samo niewytłumaczalne, panujące nad nimi z tą samą na pozór koniecznością naturalną, co same siły przyrody. I fantastyczne postacie, w których początkowo odzwierciedlały się tylko tajemnicze siły przyrody, nabierają atrybutów społecznych, stają się reprezentantami sił dziejowycha. Na jeszcze wyższym szczeblu rozwoju wszystkie naturalne i społeczne cechy wielu bóstw zostają przeniesione na jednego wszechmocnego boga, który z kolei jest tylko refleksem abstrakcyjnego człowieka. Tak powstał monoteizm, który był, historycznie biorąc, ostatnim wytworem późnogreckiej filozofii ludowej i znalazł swoje gotowe ucieleśnienie w żydowskim, czysto narodowym bogu Jahwe. W tej wygodnej, poręcznej, łatwo przystosowalnej postaci religia może istnieć dalej jako bezpośrednia, to znaczy emocjonalna, forma ustosunkowania się ludzi do panujących nad nimi obcych sił przyrody i sił społecznych, dopóki ludzie pozostają pod panowaniem takich sił. Otóż widzieliśmy niejednokrotnie, że w dzisiejszym, burżuazyjnym społeczeństwie panują nad ludźmi jak obca jakaś siła przez nich samych stworzone stosunki ekonomiczne, przez nich samych wytworzone środki produkcji. Istnieje więc nadal faktyczne podłoże dla refleksu o charakterze religijnym, a wraz z nim i sam refleks religijny. I chociaż ekonomia burżuazyjna otwiera drogę do pewnego zrozumienia związku przyczynowego, z którego wyrasta to obce panowanie, fakt ten nie zmienia postaci rzeczy. Ekonomia burżuazyjna nie może ani zapobiec kryzysom w ogóle, ani uchronić poszczególnych kapitalistów przed stratami, niewypłacalnymi długami i bankructwem, a poszczególnych robotników przed bezrobociem i nędzą. Wciąż jeszcze mówimy: Człowiek myśli, Pan Bóg (to znaczy obce panowanie kapitalistycznego sposobu produkcji) kryśli. Samo zrozumienie - nawet szersze i głębsze niż to, które daje burżuazyjna ekonomia - nie wystarcza do poddania sił społecznych władzy społeczeństwa. Do tego potrzebny jest przede wszystkim czyn społeczny. Kiedy ten czyn zostanie dokonany, kiedy społeczeństwo przez objęcie w posiadanie wszystkich środków produkcji i ich planowe zastosowanie wyzwoli siebie i wszystkich swoich członków z niewoli, w jakiej trzymają ich obecnie te środki produkcji przez nich samych wytworzone, ale przeciwstawiające się im jako przemożna obca siła, z chwilą więc, gdy człowiek już nie tylko będzie "myślił", ale i "kryślił", dopiero wtedy zniknie ostatnia obca siła, która się jeszcze dziś odzwierciedla w religii, a tym samym zniknie też religijne odzwierciedlenie, jako że wówczas nie będzie już nic do odzwierciedlania. Natomiast pan Dühring nie może czekać, aż religia umrze taką śmiercią naturalną. Postępuje bardziej fundamentalnie. Przebismarczył Bismarcka, dekretuje obostrzone ustawy majowe 160 nie tylko przeciw katolicyzmowi, ale przeciwko wszelkiej religii w ogóle; szczuje swoich żandarmów przyszłości przeciw religii, pomagając jej zdobyć palmę męczeństwa i przedłużając jej żywot. Gdzie tylko spojrzeć - specyficznie pruski socjalizm.”

Fryderyk Engels (1820–1895) niemiecki filozof i rewolucjonista

Anty-Dühring (1878)

O śmierci , O Bogu , O ludziach , O religii

„Nieważne, jak bardzo chciałem tych wszystkich rzeczy, na które potrzebowałem pieniędzy, zawsze istniał jakiś diabelski prąd spychający mnie w przeciwnym kierunku – w stronę anarchii, nędzy i szaleństwa.”

Hunter S. Thompson (1937–2005)

O szaleństwie

„Nasze imperium indyjskie utworzone zostało za pomocą takich samych metod, jak i większość wielkich imperiów, tzn. ambicji, przestępstwa i zaborczości. Co się zaś tyczy dochodów, to otrzymujemy od Indii około 50 milionów funtów rocznie. Pobieramy podatki gruntowe, cła wwozowe, opłaty stemplowe, podatek od soli. Do pobierania [tego podatku] wysyłamy poborców do najbiedniejszej chaty ogromnego imperium. Jednak jest rzeczą oczywistą, że Indie to kraj straszliwej nędzy i że opinia o ich bogactwie jest osnuta wyłącznie na tym, że łupieżca zawsze mógł z łatwością je rabować. Obecnie stoimy w obliczu innego wielkiego nieszczęścia – w obliczu głodu. W ciągu ostatnich 10 lat zmarły z głodu prawie 3 miliony ludzi, a w tym roku powiększyliśmy tę liczbę o dalsze 500 tysięcy. Powstaje pytanie – jak długo to będzie trwało?”

John Bright (1811–1889)

Źródło: Przemówienie posła Johna Brighta w Manchesterze, 1877, cyt. za: Tomasz Małkowski, Jacek Rześniowiecki, Historia III. Podręcznik do klasy III gimnazjum, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2012, ISBN 978-83-7420-253-4, s. 159.

O głodzie , O ludziach , O historii , O pomocy

„Niechaj zresztą nikczemne pospólstwo myśli sobie inaczej, niechaj śmie twierdzić, iż nie ma prawości bez wiary w objawienie – słowem, iż potrzeba którejkolwiek bądź innej religii niż religia naturalna! O nędzy! O litości! I jakież to dobre mniemanie wpaja nam każdy o swojej religii! Nie zabiegamy tutaj o poklask gminu. Kto wznosi w swym sercu ołtarz zabobonowi, ten jest urodzonym bałwochwalcą, pozbawionym poczucia cnoty.”

Julien Offray de La Mettrie (1709–1751) filozof francuski

Człowiek-maszyna (1748)
Źródło: s. 109

O wierze , O religii , O myślach , O myśleniu

„455 najbogatszych ludzi na świecie ma więcej niż wynoszą roczne dochody połowy ludzkości. Polacy nie przyjmowali do wiadomości, że taki właśnie będzie kapitalizm. Globalizacji nie kojarzyli z nędzą, bezrobociem, wyzyskiem, chorobami i wojnami. Wmówiono im, że wystarczy wziąć sprawy w swoje ręce. Niektórym wystarczyło. Część już przeniosła się z listy 100 najbogatszych Polaków wprost do więzienia.”

Joanna Senyszyn (1949) polska działaczka polityczna, ekonomistka

Źródło: blog Joanny Senyszyn http://senyszyn.blog.onet.pl/2,ID328542663,index.html, 9 lipca 2008.

O ludziach , O chorobach

„I o tym właśnie tu piszę. Kto chce, niech czyta. A kto nie chce, niech się łaskawie raczy zmusić, bo do kurwy nędzy, piszę o rzeczach ważnych, i nie napisze wam o nich nikt inny!”

Rafał A. Ziemkiewicz książka Polactwo

Źródło: Polactwo

O czytaniu

„Jeśli godzimy się na oszałamiające bogactwo jednych, musimy też godzić się na bezgraniczną nędzę innych.”

Stefan Pacek (1938)

O bogactwie

„Pan Jezus dawał mi dużo, dużo łask, choć jestem ich tak bardzo niegodną. Dziwię się, Pan Jezus taką nędzę wybiera, by ją obdarzyć wyjątkowymi łaskami. Czyni to tylko dlatego, że jest dobry, że miłosierdzie Jego nie zna granic.”

Leonia Nastał (1903–1940) polska zakonnica

Pisma Sługi Bożej Leonii Marii Nastał siostry Profeski Zgromadzenia Służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej w Starej Wsi, t. 3, s. 119
Źródło: o. Joachim Roman Bar, s. Janina Bernadeta Lipian – Polscy święci. Służebnica Boża Leonia Maria Nastał, t. 2, op. cit., s. 304–305.

O siostrze

„Nędzne to serce, które jest nieczułe na nędzę.”

Raoul Follereau (1903–1977)

Serce

„Nic nie przychodzi nikomu za darmo… chyba że nędza lub fortuna.”

Stefan Pacek (1938)

„Widzieliśmy z dna Epoki Pieców, jak proponowane przez nich uwznioślenie państwa, przyobleczenie go powłoką mistyczną, nadanie mu poprzez osobę wodza rangi niemal sakralnej, czyni je potężniejszym jeszcze narzędziem ich zbrodni. Czytaliśmy z szyderstwem teksty filozofów, witających ową sakralizację państwa jako upragniony znak zmierzchu epoki sceptycznej, kres liberalizmu, wyraz dobrowolnej abdykacji jednostki, której czas nowożytny włożył na głowę zbyt ciężką dla niej koronę wolności. Jeśli kiedykolwiek nieufność do idealizmu mogła nam wejść pod dziesiątą skórę, to właśnie wtedy, podczas lektury idealistów, naciągających niebo zasad na piekło tych rządów i upatrujących istotę epoki w chwale zasad, a nie w nędzy praktyk. Myśmy żyli, i to żyli długo, na dnie tej nędzy jakby na dnie morza, mając nad sobą wielki słup ciśnienia, rozkruszający metodycznie wszelkie tamy, jakie ostatnie wieki zbudowały przeciwko absolutnej dowolności władzy.”

Jan Strzelecki (1919–1988) socjolog polski, eseista, działacz społeczny

Źródło: Próby świadectwa, w: Ślady tożsamości, Warszawa 1989; cyt. za: kulturologia.uw.edu.pl http://www.kulturologia.uw.edu.pl/page.php?page=tekst&haslo=strzelecki

O piekle , O wolności , O czasie , O czytaniu

„Mieszkańca Neapolu tak samo obchodzi uzdrowienie lichych mieszkań jego kraju, jak i polepszenie warunków higienicznych wśród narodów znad brzegu Gangesu, skąd przychodzi do niego cholera; swoboda, dobrobyt, przyszłość górala, chowającego się w wąwozach Apeninów zależą nie tylko od dobrobytu lub nędzy w jakich znajdują się mieszkańcy jego wioski, jak i też warunków, w jakich żyje cały naród włoski, lecz również i od stanu pracowników Ameryki lub Australii, od odkrycia jakie zrobił uczony szwedzki, od warunków materialnych i moralnych Chińczyków, od wojny lub pokoju jaki panuje w Afryce, słowem od wszelkich okoliczności małych czy wielkich, które pod jakimkolwiek względem mogą wpływać na istotę ludzką.”

Errico Malatesta (1853–1932) włoski myśliciel polityczny, anarchista

Patriotyzm

O wojnie , O pokoju , O przyszłości

„Odsuńmy w cień historii czerwonych SLD i jego odmian, różowych z UW, czerwono-różowych z Partii Demokratycznej oraz ich pobratymców PO, którzy pod flagami innych partii doprowadzili naszą Ojczyznę do skrajnej nędzy i to tylko w ciągu ostatnich 15 lat!”

Henryk Jankowski (1936–2010) polski ksiądz katolicki, biznesmen

Źródło: odezwa prałata Jankowskiego do narodu polskiego, maj 2005

O historii , O ojczyźnie

„Polska nie dlatego powstała, żeby w niej stara nędza, jak za czasu najeźdźców, nadaremnie krwawe łzy lała. Polska nie dlatego powstała, żeby dygnitarz cywilny lub wojskowy, pędząc w automobilu, obryzgiwał dziadów i żebraków, wtulonych w każde załamanie muru stolicy państwa. Polska nie dlatego powstała, żeby w jej granicach miała swe rozpostarcie burżuazyjna fabryka paskarstw, szwindlów i oszustw. Polska odrodziła się z krwi i pracy męczenników po to, żeby na miejscu, gdzie stała ciemnica niewoli, rozpostarło się najjaśniejsze pracowisko postępu.”

Stefan Żeromski (1864–1925) powieściopisarz polski

Snobizm i postęp
Źródło: rozdz. IV, s. 39, 40 http://www.biblioteka.vilo.bialystok.pl/lektury/Dwudziestolecie_miedzywojenne/Stefan_Zeromski_Snobizm_i_postep.pdf

O czasie , O łzach

„(…) powiem bez ogródek, że ulegamy złudzeniu, uważając za wielki ludzi noszących szumne tytuły. Bóg wszędzie objawia wielkość swoją, a człowiek swoją nędzę.”

Rafał Kalinowski (1835–1907) polski karmelita, powstaniec styczniowy, święty Kościoła Katolickiego

w liście do siostry z okresu pobytu w Paryżu, gdzie, zajmując się wychowywaniem młodego Augusta Czartoryskiego, często spotykał się z przedstawicielami arystokracji.
Źródło: Ryszard Bender, Powstaniec-zakonnik, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1977, s. 124.

O Bogu , O ludziach , O siostrze

„Życzę ci odwagi wschodzącego słońca, które mimo nędzy i ogromu zła tego świata, dzień po dniu wschodzi i obdarza nas blaskiem i ciepłem swych promieni.”

Phil Bosmans (1922–2012)

„Litos” jest to bolesny stan spowodowany przez nagłe odkrycie własnej nędzy.”

Milan Kundera książka Księga śmiechu i zapomnienia

Księga śmiechu i zapomnienia

„Jak gwałtowne odmiany mroku i światła, anarchii i ładu, szczęśliwości i nędzy [w historii i na świecie] – nawet gdy spojrzeć na człowieka już tylko w tej małej części świata, jaką jest Europa! Nad Tamizą żyje on wolny i tylko sobie wolność tę zawdzięcza. Tam pośród swych Alp niepokonany, tu znów niezwyciężony wśród swych bagien i sztucznych jezior. Nad Wisłą przez rozbicie bezsilny i nieszczęsny, a za Pirenejami nieszczęsny i bezsilny przez spokój. W Amsterdamie zamożny i kwitnący bez obfitych plonów; a nad Ebro, w tym raju niewykorzystanym, cierpiący nędzę i ubóstwo.”

Friedrich Schiller (1759–1805) poeta niemiecki

podczas wykładu inauguracyjnego na uniwersytecie w Jenie, w 1789.

O historii , O wolności

„Widmo krąży po Europie, także po innych kontynentach: widmo końca systemu totalitarnego widmo kresu koszarowego komunizmu. Tak, to już chyba koniec. Nic już chyba nie wskrzesi tego systemu, który obiecywał świetlaną przyszłość, a przyniósł terror i nędzę, kłamstwo i deprawację, wynarodawianie i gwałt na ludzkich sumieniach. Rozglądamy się wokół, nieufnie i niepewnie. Czy to możliwe? Czy nie bierzemy własnych życzeń za rzeczywistość? Czy nie jest to kolejny podstęp rządzącej ekipy? Czy raz jeszcze, jak tylekroć dotąd, nie zostaniemy okłamani? Zastanówmy się przeto: w polityce liczą się fakty. Najbardziej doniosłym faktem tej wiosny były obrady „okrągłego stołu” i powrót „Solidarności” na legalną scenę. (…) „Okrągły stół” był aktem zgody na przeobrażenie polityki policyjnego monologu w polityczny dialog; (…) Co o tym zdecydowało? Po pierwsze: ekonomiczna plajta polityki stanu wojennego. (…) Po drugie: kontekst międzynarodowy. Stojąc wobec analogicznych zagrożeń, radzieckie kierownictwo partyjno – państwowe wybrało drogę „głasnosti”, wielkiego politycznego otwarcia, zaś szeroka kampania demaskująca stalinizm stała się rodzajem presji. (…) Odpowiadamy: system totalitarny jest naszym wrogiem. Nie chcemy go udoskonalać ani poprawiać. Chcemy zastąpić go ładem parlamentarnej demokracji. Ale odrzucamy drogę rewolucji i przemocy, świadomi, jak łatwo zastąpić jedną dyktaturę dyktaturą odmienną.”

Adam Michnik (1946) polski dziennikarz i publicysta

pierwszy artykuł Michnika w „Gazecie Wyborczej”.
Źródło: Widmo krąży po Europie, „Gazeta Wyborcza” nr 2, 9 maja 1989, s. 3.

O kłamstwie , O demokracji , O wiośnie , O rzeczywostości

„Obym tylko nie zgrzeszyła w tej okoliczności, bo nieraz będąc w towarzystwie, chcę się podobać, a to wielki dowód mojej słabości, mojej nędzy, bo cóż jestem, żeby chcieć coś znaczyć?”

Jadwiga Borzęcka (1863–1906) polska zakonnica, zmartwychwstanka

Fragment listu do o. Piotra Semenenki.
Źródło: o. Joachim Roman Bar OFMConv., s. Teresa Matea Florczak CR – Polscy święci. Służebnica Boża Jadwiga Borzęcka. t.5. ATK. Warszawa. 1985, s. 230.