Cytaty na temat cień (387 cytatów) | Cytaty sławnych ludzi

„Latem niemal wszystko jest już gotowe. Przyleciały wędrowne ptaki, drzewa mają rozwinięte i dobrze ukształtowane liście dające upragniony cień, gęstnieją lasy, zielenieją i obficie porastają łąki, przemianie ulegają pola uprawne. Wydaje się, że cały świat wokół kwitnie, krzepnie, pęcznieje.”

Marek Żukow-Karczewski (1961) polski historyk, publicysta i działacz społeczny

Źródło: Cztery pory roku: lato wszędzie!, Ekologia.pl, 2013. http://ekologia.pl/pogoda/artykuly/ciekawostki/cztery-pory-roku-lato-wszedzie,18354.html

O świecie , O ptakach , O lecie , O pogodzie

„Mówisz, że kochasz deszcz, a rozkładasz parasolkę, gdy zaczyna padać.
Mówisz, że kochasz słońce, a chowasz się w cieniu, gdy zaczyna grzać.
Mówisz, że kochasz wiatr, a zamykasz okno, gdy zaczyna wiać.
Właśnie dlatego boję się, gdy mówisz, że kochasz mnie.”

William Shakespeare (1564–1616) angielski poeta i dramatopisarz

Kochać się , O słońcu

„wyruchaj własny cień zanim on wyrucha cię”

Tina Landryna

Źródło: Piosenka wyruchaj własny cień

To tłumaczenie czeka na recenzję. Czy to jest poprawne?

„Zawsze kieruj swoją twarz ku słońcu - wtedy cień będziesz miał za sobą.”

Walt Whitman (1819–1892) poeta amerykański

O pewności siebie

„Konopnicka nie żałowała swego czasu, by należeć do pierwszego grona osób, które przed laty podjęły zadania zrzeszania kobiet dla obrony ich własnej sprawy; że należała wówczas do spółdzielczej pracowni kobiecej, miewała tam pogadanki z pracownicami. Wreszcie, nawet w srebrzystych cieniach rozkwitłych akacji, oblanych księżycowym światłem, poetka miała cierpliwość omawiania arkuszowych kwestionariuszów olbrzymiej ankiety, w której zapał inicjatorek-nowicjuszek chciał objąć od razu wszystkie gałęzie pracy kobiecej, każdy kierunek ich myśli, a nawet i drgnienia serca.”

Maria Konopnicka (1842–1910) polska pisarka, nowelistka, pisarka literatury dziecięcej, tłumaczka, publicystka i krytyk, działaczka niep…

O Marii Konopnickiej
Źródło: Paulina Kuczalska-Reinschmit, Powitanie Marii Konopnickiej w Kole Pracy Kobiet, „Nowa Gazeta” nr 103, 1906.

O kobietach , O myślach , O czasie , O lecie

„Światło jest cieniem Boga.”

Platon (-427–-347 p. n. e.) grecki filozof

O Bogu , O świetle

„Życie jest jedynie przelotnym cieniem;
żałosnym aktorem, co przez godzinę puszy
się i miota na scenie, po czym znika;
opowieścią idioty, pełną wrzasku i wściekłości,
a nie znaczącą nic.”

William Shakespeare Makbet

Macbeth

O idiotach , O życiu

„Moja matka nie interesowała się polityką, żyła w cieniu ojca, a on by faszystą monarchistycznym. Nie zgadzaliśmy się, ale nie sądzę, żeby atmosfera rodzinna wpłynęła na mnie, gdyż wcześnie oddzieliłem walkę polityczną od mojego życia prywatnego. Stosunki z rodzicami były bardzo dobre.”

Stefano Delle Chiaie (1936–2019)

w wywiadzie z Isabel Pisano
Źródło: Isabel Pisano, Ja, terrorysta! Rozmowy ze współczesnym katem, Wydawnictwo "Wołoszański", Warszawa 2005, ISBN 83-89344-11-4, tłum. Danuta Zasada, s. 97.

O matce , O rodzicach , O walce

„Jest rzeczą oczywistą, że wszystkie rzekomo ogólne interesy społeczeństwa, które Państwo ma reprezentować, a które w istocie rzeczy są tylko ogólną i stałą negacją prawdziwych interesów rejonów, gmin, stowarzyszeń, a także ogromnej liczby jednostek poddanych Państwu, stanowią abstrakcję, fikcję i kłamstwo i że Państwo jest jak obszerna rzeźnia, jak olbrzymi cmentarz, dokąd, w cieniu i pod przykrywką tej abstrakcji, wszystkie realne dążenia, wszystkie żywotne siły kraju przybywają, aby wspaniałomyślnie i błogo dać się w ofierze zabić i pogrzebać.”

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Państwo, władza

O kłamstwie , O sile

„Czymże jest życie, jeśli nie umykającym cieniem snu?”

Umberto Eco książka Baudolino

Baudolino

O życiu

„Ołówek pisze cienie słów.”

Ramón Gómez de la Serna (1888–1963) pisarz hiszpański

„Zniszczone, zatarte, upokorzone, zapędzone w kąt, przemilczane – wszelkie cechy dziecka przetrwały u człowieka pięćdziesięcioletniego. Najczęściej rozpływają się w cieniu, czatują; wystarczy chwila nieuwagi, żeby podniosły głowę i pod przebraniem weszły w pełne światło.”

Jean-Paul Sartre (1905–1980) powieściopisarz, dramaturg, eseista i filozof francuski, noblista

O dzieciach , O świetle

„Przyjaźń jest jak dające cień drzewo, pod którym szukam wytchnienia.”

Samuel Taylor Coleridge (1772–1834) poeta angielski

O przyjaźni , O drzewach

„Padły już rosy
O zmierzchu
Na wonne wrzosy,
Legł cień na krętej ścieżynie;
Tylko u wierzchu
Drzew światło błądzi i ginie
W liści szemrzącej gęstwinie,
O zmierzchu.”

Edmund Bogdanowicz (1857–1911) polski poeta, pisarz, dziennikarz, matematyk i biolog

Źródło: Nastrój z antologii Ziemia polska w pieśni

O nastroju , O świetle

„Gdzie światło jest najjaśniejsze, cień jest najciemniejszy.”

Johann Wolfgang von Goethe Götz von Berlichingen

Pozostałe
Źródło: Götz von Berlichingen

O świetle

„Wysypała się oto z wagonów w tę noc aszchabadzką gromadka małych nędzarzy, pozbawionych wszystkiego – włącznie z sercem rodzicielskim, które zastygło gdzieś pod śniegiem… Kołysała się tylko na wietrze stacyjna lampa, rzucając raz cień, a raz światło na umęczone, wymizerowane twarze dzieci. Tragiczna gromada wyciągnęła się w długi pochód. Parami – parami szło nieszczęście z chorobą, głód z wszami – do autobusów, ledwo wlokąc nogami… Halo, halo, czyż nie widzicie, że w tych autobusach jadą najnieszczęśliwsze na świecie dzieci, dzieci więźniowie, dzieci wykolejeńcy, dzieci sieroty, dzieci starcy.”

Hanka Ordonówna (1902–1950) polska aktorka, piosenkarka, tancerka

o swoich podopiecznych, wychowankach sierocińca w Aszchabadzie.
Źródło: Sławomir Koper, Ordonka, „Uważam Rze Historia”, cyt. za: „Rzeczpospolita”, 25 września 2012 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/143534.html?josso_assertion_id=C3C8B5D7ED8D5276

O głodzie , O nieszczęściu , O dzieciach , O historii

„W blasku życia zawsze towarzyszą nam cienie śmierci.”

Stephen King książka Miasteczko Salem

'Salem's Lot
Miasteczko Salem (1975)

O śmierci

„Me życie jest cieniem, me życie jest chwilką, co ciągle ucieka i ginie.”

Teresa z Lisieux (1873–1897) francuska zakonnica, święta Kościoła katolickiego

O życiu

„Trzy Pierścienie dla królów elfów pod otwartym niebem,
Siedem dla władców krasnali w ich kamiennych pałacach,
Dziewięć dla śmiertelników, ludzi śmierci podległych,
Jeden dla Władcy Ciemności na czarnym tronie
W krainie Mordor, gdzie zaległy cienie,
Jeden, by wszystkimi rządzić, jeden, by wszystkie odnaleźć,
Jeden, by wszystkie zgromadzić i w ciemności związać
W krainie Mordor, gdzie zaległy cienie.”

John Ronald Reuel Tolkien Władca Pierścieni

przekład: Maria Skibniewska.
Władca Pierścieni

O śmierci , O ludziach

„Nikt nie domyśla się nawet
Że coraz mniej rzucam cienia
Tak jakby coś się skończyło
Na przykład śmieszne złudzenia”

Stanisława Celińska (1947) polska aktorka

Cytaty z piosenek wykonywanych przez S. Celińską
Źródło: „Znikanie”, sł. Dorota Czupkiewicz

„Wszystko przeminie. Cierpienia, męki, krew, głód i mór. Sczeźnie miecz, ale gwiazdy pozostaną także i wtedy, kiedy nawet cień naszych ciał i sprawnie pozostanie już na ziemi. Nie ma człowieka który by tego nie wiedział.”

Michaił Bułhakow książka Biała gwardia

Biała gwardia

O głodzie , O cierpieniu

„Będziemy walczyć w cieniu, a nie w słońcu.”

Leonidas król Sparty

odpowiedź dana perskiemu posłańcowi, który groził, że armia perska ma wystarczającą liczbę łuczników, by zasłonić strzałami niebo
Źródło: Nigel Cawthorne, Dowódcy i generałowie. Prawdziwe historie, Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa, 2014, s. 9

O historii

„Szkoda, że Cię tu nie ma. Zamieszkałem w punkcie,
z którego mam za darmo rozległe widoki:
gdziekolwiek stanąć na wystygłym gruncie
tej przypłaszczonej kropki, zawsze ponad głową
ta sama mroźna próżnia
milczy swą nałogową
odpowiedź. Klimat znośny, chociaż bywa różnie.
Powietrze lepsze pewnie niż gdzie indziej.
Są urozmaicenia: klucz żurawi, cienie
palm i wieżowców, grzmot, bufiasty obłok.
Ale dosyć już o mnie. Powiedz, co u Ciebie
słychać, co można widzieć,
gdy się jest Tobą.

Szkoda, że Cię tu nie ma. Zawarłem się w chwili
dumnej, że się rozrasta w nowotwór epoki;
choć jak ją nazwą, co będą mówili
o niej ci, co przewyższą nas o grubą warstwę
geologiczną stojąc
na naszym próchnie, łgarstwie,
niezniszczalnym plastiku, doskonaląc swoją
własną mieszankę śmiecia i rozpaczy
nie wiem. Jak zgniatacz złomu, sekunda ubija
kolejny stopień, rosnący pod stopą.
Ale dosyć już o mnie. Mów jak Tobie mija
czas-i czy czas coś znaczy,
gdy się jest Tobą.

Szkoda, że Cię tu nie ma. Zagłębiam się w ciele,
w którym zaszyfrowane są tajne wyroki
śmierci lub dożywocia-co niewiele
różni się jedno z drugim w grząskim gruncie rzeczy,
a jednak ta lektura
wciąga mnie, niedorzeczny
kryminał krwi i grozy, powieść rzeka, która
swój mętny finał poznać mi pozwoli
dopiero, gdy i tak nie będę w stanie unieść
zamkniętych ciepłą dłonią zimnych powiek.
Ale dosyć już o mnie. Mów jak Ty się czujesz
z moim bólem-jak boli
Ciebie Twój człowiek.”

Stanisław Barańczak (1946–2014) polski pisarz

Widokówka z tego świata i inne rymy z lat 1986–1988

O śmierci , O czasie , O zamieszkaniu

„Zazdrość jest jak cień, który chodzi zawsze za cnotą i bogactwem.”

Franciszek Karpiński (1741–1825) polski poeta klasycystyczny

Źródło: Księga aforyzmów, myśli, zdań, uwag i sentencji ze stu pisarzy polskich wybranych, wyboru dokonał Władysław Bełza, s. 39

O zazdrości , O myślach , O bogactwie , O myśleniu

„Jeśli ktoś mówi z całkowitą pewnością, że spotkał Boga, i nie ma nawet cienia wątpliwości, to nie jest w porządku. Dla mnie to istotny klucz. Jeśli ktoś ma odpowiedzi na wszystkie pytania, oto dowód, że Bóg nie jest z nim. To dowód, że jest fałszywym prorokiem, który używa religii do swoich celów. Wielcy przewodnicy ludu Bożego, tacy jak Mojżesz, zawsze pozostawiali miejsce dla wątpliwości.”

Franciszek (papież) (1936) papież

Źródło: rozmowa o. Antonio Spadaro, „Civiltà Cattolica”, tłum. Paweł Bravo i o. Kasper Mariusz Kaproń, Leczmy rany, „Tygodnik Powszechny” nr 39, 29 września 2013.

O Bogu , O ludziach , O religii , Pytanie

„Chociaż każdego dnia wisi nad nami nieustannie cień pewnej śmierci, przyjemności i radości życia potrafią być tak wspaniałe, przenikać nas tak głęboko, iż serce gotowe jest chwilami zatrzymać się i przestać bić ze zdumienia.”

Dean Koontz książka Opiekunowie

Źródło: Opiekunowie (1987), tłum. Mirosław Kościuk

O śmierci , O przyjemności , Serce

„Ona jest jak promień słońca, rozprasza każdy cień,
przegania czarne chmury, ja wiem.
Ona jest jak słońce, daje radość mi.”

Ras Luta (1982)

Źródło: Jak promień słońca

O słońcu , Radość

„Cień niewierności powinien zawsze czaić się w drzwiach, inaczej ogień w małżeństwie przygasa.”

Michael Dobbs (1948)

House of Cards. Bezwzględna gra o władzę
Źródło: rozdział 26

O małżeństwie

„Na spotkaniu po wyborach, Lepper odmówił zorganizowania nadzwyczajnego kongresu Samoobrony i usunięcia się w cień. Dalsza współpraca z nim nie ma już sensu.”

Bolesław Borysiuk (1948) polski polityk

Źródło: Filipek, Hojarska, Borysiuk opuszczają Leppera, tvn24.pl, 24 listopada 2007 http://www.tvn24.pl/12690,1529691,1,1,filipek-hojarska-borysiuk-opuszczaja-leppera,wiadomosc.html

O współpracy , Sens

„Führer sądzi, że jeśli w jego ręce wpadnie Stalin, to będzie go bez cienia wątpliwości chronił i trzymał w jakimś kurorcie; Churchill i Roosevelt zostaną natomiast powieszeni.”

Joseph Goebbels (1897–1945) niemiecki polityk nazistowski, minister propagandy

w 1942.
Dzienniki (1923–1945)

„Niskie słońca chodzą moją doliną.
Sennym trawom wydłużają cienie.
Cienie, ach! Właśnie. Ustalmy
coś wreszcie, gdy tak równo
obok siebie
leżą.
I żaden
nie wywyższa się ponad inny.”

Elżbieta Musiał (1959)

Źródło: Niskie słońca (2008)

O trawie

„Dlatego musiał się (socjalizm) narodzić. Robotnicy musieli bronić się przed systemem, który obiecywał wiele praw, ale nie zapewniał godziwego życia. Ale – ostrzegał Jose Antonio – socjalizm, a zwłaszcza ten socjalizm, który stworzyli w gabinetach niewzruszeni w obojętności apostołowie socjalizmu, którym zawierzyli robotnicy… (socjalizm ten) nie widzi w historii niczego, poza grą gospodarczych resortów; znosi się wszystko, co duchowe: religia to opium dla ludu, Ojczyzna, to mit wykorzystywania biednych. To wszystko twierdzi socjalizm. Nie ma niczego poza produkcją i organizacją gospodarki. Robotnicy muszą więc dobrze popracować nad swą duszą, by nie pozostał w niej najmniejszy cień wartości duchowych.”

José Antonio Primo de Rivera (1903–1936) polityk hiszpański, ideolog narodowego syndykalizmu

Źródło: Sławomir Bardski, Jose Antonio Primo de Rivera http://www.nacjonalista.pl/2010/11/22/slawomir-bardski-jose-antonio-primo-de-rivera/

O ludziach , O religii , O duszy , O historii

„Nie bój się cieni. One świadczą o tym, że gdzieś znajduje się światło.”

Oscar Wilde (1854–1900) angielski poeta, prozaik i dramatopisarz

Never fear shadows, for shadows only mean there is a light shining somewhere near by. (ang.)

O świetle

„Dopiero rośnie/ drzewo na Krzyż/ i ta daleka smuga cienia”

Jerzy Grupiński (1938) polski poeta

Źródło: "Kłosy"

O drzewach

„Oddzielone falującym wzgórzem
dwie armie zamaskowane
rzucają nie kończące się alleluja bitwy.
Wódz, w namiocie,
ocenia pradawną wściekłość swego ludu.
Ten drugi, wpatrzony w rubież rzeki,
widzi swój cień w innym ciele, nie mogąc się rozpoznać.”

José Lezama Lima (1910–1976) pisarz kubański

Źródło: Bitwa chińska, tłum. Andrzej Nowak

O ludziach , Wściekłość

„Jestem niesiony w mym cieniu
jak skrzypce
w czarnym pudle.”

Tomas Tranströmer (1931–2015) poeta szwedzki

Źródło: Kwiecień i cisza (1996)

O ciszy

„W zmarzłej dolinie Cienia śmierci,
gdzie gwiazd migocą sarkofagi,
buduję sobie dół – i nagi –
z płomieniem schodzę w cienie śmierci.”

Tadeusz Miciński (1873–1918) pisarz i poeta polski

W mroku gwiazd
Źródło: Duch mój zamieszkał…

O śmierci , O zamieszkaniu

„Cokolwiek dzieje się dla dobra i rozwoju człowieka pracy, musi być dokonane przez niego samego i przez niego podtrzymywane, i nie ma tu miejsca na łaskawe zniżanie się czy choćby cień patronowania.”

Karol Dickens (1812–1870) angielski powieściopisarz

„Dúnedainowie bowiem sądzili, że nawet ludzie śmiertelni, jeśli im jest dana taka łaska, mogą sięgać wzrokiem w czasy inne niż ten, w którem żyją ich ciała; zawsze tęsknili, by uciec z cieni wygnania i zobaczyć jakiś przebłysk światła, które nie umiera.”

John Ronald Reuel Tolkien książka Silmarillion

Silmarillion

O ludziach

„Palestyńczycy zawsze cierpieli z powodu okupacji i ucisku, i nadal naruszane są ich prawa. Żyjemy w mieście otoczonym murem, w którego cieniu ukrywa się fakt, że mieszkańcy Betlejem nie mogą swobodnie poruszać się po swojej własnej ziemi.”

Victor Batarseh (1935)

Źródło: coroczne orędzie bożonarodzeniowe; cyt. za Przemowa Burmistrza Betlejem z okazji Świąt Bożego Narodzenia, kampania-palestyna.pl, 23 grudnia 2011 http://www.kampania-palestyna.pl/index.php/2011/12/23/burmistrz-betlejem-bojkotujcie-izrael-dopoki-nie-uzna-on-niepodleglej-palestyny/

O cierpieniu

„Lepiej jest rzucać cień, niż w cieniu stać. Ale tymi, którzy stoją w cieniu, też nie wolno pogardzać, zwłaszcza w upalny dzień.”

Leonie Swann książka Sprawiedliwość owiec

Sprawiedliwość owiec

„Tam słońca żar okrutny, śmierć w parnej atmosferze,
Tu cień i wody szum, i chłód, i spokój dziczy;
Nieukojonym drżeniem bambusów drżące pierze,
Tysiąca ptaków śpiew, samotność, las dziewiczy.”

Castro Alves (1847–1871) brazylijski poeta, abolicjonista i republikanin, uważany za jednego z najważniejszych poetów brazylijskich …

Źródło: Immensis orbibus anguis

O śmierci , O ptakach , O samotności

„Teraz komicy prześcigają się w tym, który bardziej bluźnie. Nikt już w telewizji nie ma cienia klasy – nie może mieć, bo pożarliby go żywcem. Dzisiaj chodzi o to, żeby wszystkich wytaplać w rynsztoku. – Gdzie się podziali ludzie, którzy umieją się zachować jak damy i dżentelmeni?”

Fannie Flagg (1944) pisarka i aktorka amerykańska

spytała kotów, ale koty też nie miały pojęcia…
Wciąż o tobie śnię

O ludziach , O zachowaniu , O kotach

„Patrzcie, jak drzewo rzuca długie cienie,
I nasz, i kwiatów cień pada na ziemię:
Co nie ma cienia, istnieć nie ma siły.”

Czesław Miłosz (1911–2004) polski poeta, prozaik, eseista, tłumacz i krytyk literacki, noblista

Źródło: Wiara, w: Świat (poema naiwne), Warszawa 1943 http://www.milosz.pl/w_swiat.php.

O świecie , O wierze , O drzewach , O sile

„Niektóre prawdy mają moc tylko wtedy, gdy są w cieniu i zdeptane. W świetle dziennym unoszą się i znikają w swoim nieśmiertelnym niebie.”

Roger Nimier (1925–1962)

Źródło: Gilles Van Grasdorff, Biografia XIV Dalajlamy, Katowice 2005, s. 248.

„Tym galeonem barykady
Planetę ognia opływamy
Nic nie widzący, niewidoczni –
Przejrzyste cienie dni.
W popiołu plusz się zapadamy,
W który zmieniły się pokłady,
Niebo się coraz wyżej złoci,
Okręt nabiera krwi.”

Jacek Kaczmarski (1957–2004) polski bard, poeta i prozaik

Źródło: Barykada (Śmierć Baczyńskiego), 1987

O śmierci

„W żadnej z moich prac nikt nie może znaleźć nawet cienia czegoś, co uwłaczałoby czci i szacunkowi Świętego Kościoła.”

Galileusz (1564–1642) Włoski astronom, astrolog, fizyk i filozof, twórca podstaw nowożytnej fizyki.

In tutte le opere mie, non sarà chi trovar possa pur minima ombra di cosa che declini dalla pietà e dalla riverenza di Santa Chiesa. (wł.)
Źródło: Vittorio Messori, Czarne karty Kościoła, przeł. ks. Antoni Kajzerek, Księgarnia św. Jacka, Katowice 1998, s. 120.

„Zawsze szukałem śladów Chrystusa na ziemi, w zmęczonym uśmiechu starszych, w cierpiącym spojrzeniu chorych. Próbowałem usłyszeć tembr Jego głosu w chropowatych rozmowach z prześladowanymi, w szlochu dzieci. I miałem wrażenie, że Jego subtelny cień wymykał mi się w tragicznym mroku umierających.”

Carlo Gnocchi (1902–1956)

Źródło: Joanna Bątkiewicz-Brożek, Szukał Boga wśród ludzi http://gosc.pl/doc/1350477.Szukal-Boga-wsrod-ludzi/2, gosc.pl, 8 listopada 2012

O Bogu , O dzieciach , O ludziach , O uśmiechu

„Znowu w życiu mi nie wyszło,
Uciec pragnę w wielki sen,
Na dno tamtej mej doliny,
Gdzie sprzed dni doganiam dzień,
W tamten czas lub jego cień.”

Adam Sikorski (1948)

Źródło: Sen o dolinie, piosenka Budki Suflera

O snach , O czasie

„Tego cię uczy każdy dzień
Że raz jest światło, a raz cień (…)”

Jonasz Kofta (1942–1988) polski poeta, dramaturg, satyryk, i piosenkarz

Źródło: Stary Rembrandt w: Wiersze, Toruń 1994, s. 76.

O świetle

„Mnie też generalnie PO zawiodła. Spodziewałem się energicznych działań, a tymczasem rządząca ekipa kisi się we własnym sosie, jakby się bała własnego cienia. Pewnie myśli, że jak weźmie się do reform, to słupki z poparciem polecą w dół.”

Jerzy Wartak (1947–2018)

Źródło: Józef Krzyk, To nie „S” gwizdała na Tuska, wyborcza.pl, 23 września 2010 http://wyborcza.pl/1,76842,8416421,To_nie__S__gwizdala_na_Tuska.html

O myślach , O myśleniu

„Przeleciało mi przez myśl, by wcisnąć każdemu z nich pistolet w żebra i zrobić pa-pa. Gdyby pojawił się cień podejrzenia w ich twarzach, zrobiłbym tak na pewno. Ale gra się dopiero zaczęła, a ja nie chciałem źle rozegrać swoich kart.”

Carroll John Daly (1889–1958)

Egipska pokusa

O grach , O myślach , O myśleniu

„Przy tym trybie nigdy nic nie jest przesądzone, załatwione raz na zawsze, nie podlegające wyjątkom. Nigdy nie może być człowiek całkowicie pewien, ale nigdy też nie może pozostawać bez cienia nadziei. To piękne! Przyznaj!”

Tadeusz Breza (1905–1970)

Postać: mec. Campilli - jak wyżej
Urząd (1960)
Źródło: s. 89

„Cieniem każdej miłości jest cierpienie. Nie można nie kochać, ale jeśli się nie kocha, miłość rozszczepia się na miłość i cierpienie.”

Jerzy Andrzejewski książka Bramy raju

Bramy raju

O miłości , O cierpieniu , Kochać się

„Zawsze lubiłem się wygłupiać. Lubiłem kabarety, chodziłem na występy Potemów, Po Żarcia. Kiedyś był w Trójmieście taki przegląd kabaretów studenckich Wyjście z cienia. W 1998 roku byłem tam jako widz, a już w '99 zgłosiliśmy się jako kabaret.”

Abelard Giza (1980) polski artysta kabaretowy

odpowiedź na pytanie, dlaczego zajął się kabaretem.

„Rozpoczęcie powstania warszawskiego było katastrofalnym błędem, bo przecież nie było cienia szansy, że Stalin będzie tolerować niezależne polskie władze. Nawet gdyby powstańcy jakimś cudem zdołali wypchnąć Niemców z Warszawy, czekałaby ich śmierć z rąk NKWD.”

Antony Beevor (1946) brytyjski historyk

Źródło: rozmowa Bartosza Wielińskiego, Wojna Stalina, „Ale Historia”, w: „Gazeta Wyborcza”, 6 maja 2013.

O śmierci , O wojnie , O błędach , O historii

„Tymczasem peron pustoszał z głosów
– obcego szumu.
I nie zastałem już na nim
twoich, uwielbianych przez wiatr
i wszystkie dziesięć palców, włosów,
Tory – jeszcze ciepłe – prężyły się
i wyciągały, coraz bardziej odległe;
a mój cień kładł się na nich,
nieruchomy, jak milcząca plama
wzlotów i upadków, coraz cięższych.
Nie, umiałem pomóc mu
zrobić kroku w tył.”

Robert Adamczak (1963)

Źródło: Bilet w jedną stronę

Odległy

„Odnalazłem twój cień w półmroku
Jest bardziej wyciszony niż ty sam
Niegdyś
Cień stawał smutny w rogu
To śmierć przyniosła tobie ten spokój”

Pierre Reverdy (1889–1960) francuski poeta

Źródło: Serce przy sercu z tomu Plupart du temps 1915–1922, tłum. Kazimierz Brakoniecki

O śmierci

„Jeśli zimową nocą podróżny, poza osadą Malbork, wychylając się nad brzegiem urwiska, nie lękając się wichury ani zawrotu głowy, patrząc w dół, gdzie zagęszczają się cienie, w sieci zbiegających się linii, w sieci przecinających się linii, na dywan z liści w poświacie księżyca, wokół pustego grobu… – jakaż historia tam w tle czekana zakończenie? – pyta ciekawy dalszego ciągu opowieści. (…) – Tak, powieść która tak się zaczyna (…) mógłbym przysiąc, że już ją czytałem…Pan ma tylko początek i chciałby pan znaleźć dalszy ciąg, nieprawda? Kłopot w tym, że kiedyś wszystkie opowieści zaczynały się tak samo. Ktoś przechodził pustą drogą i dostrzegł coś, co przykuwało jego uwagę, co zdawało się skrywać jakąś tajemnicę lub zawierać przestrogę. Wówczas on pytał o wyjaśnienie i opowiadano mu długą historię…”

Italo Calvino książka Jeśli zimową nocą podróżny

Jeśli zimową nocą podróżny (1979)

O tajemnicy , O historii , O czekaniu , O czytaniu

„Urban jest w moim przekonaniu archetypowym cieniem Michnika w ujęciu psychologii głębi.”

Krzysztof Kłopotowski (1946) polski dziennikarz i krytyk filmowy

Geniusz Żydów na polski rozum
Źródło: Obalić Michnika z pomnika, s. 119

„W polskiej tradycji ogromną rolę odgrywały i nadal odgrywają symbole chrześcijaństwa i znaki graficzne, które stały u fundamentów polskiego państwa, takie jak krzyż (…) zlikwidujmy je, a okaże się, że straciliśmy wrażliwość na wyższe formy życia duchowego. A zdrajcy Narodu pragną nam odebrać te wartości i zniszczyć je. Zwykle zaczynają od Boga. A jak od Boga, to od Jego ziemskich symboli, a więc przede wszystkim od krzyża. Niszczenie krzyża ma już samo w sobie oddzielną i wielowiekową historię. Bowiem krzyż dla zasadniczej większości Polaków to znak identyfikacyjny. Daje nam poczucie godności i siły. Jednoczy nas w czasie trudów i zagrożeń. Oświetla drogę. Należy go więc opluć, wyśmiać, skarykaturyzować, wypaczyć jego sens i znaczenie, słowem - odebrać mu wartość, świętość, zdeptać i zepchnąć w cień, by stał się nieważny.”

Stanisław Srokowski (1936) polski pisarz i dramaturg

Źródło: Czy Polacy muszą wyrzec się polskości?, naszdziennik.pl, 31 marca 2012 http://naszdziennik.pl/index.php?dat=20120331&typ=my&id=my11.txt

O Bogu , O historii , O sile , O czasie

„Zagranica dla mojego pokolenia była miejscem bajkowego, ale i prawdziwego życia. Myśmy byli tylko cieniami zagranicy.”

Joanna Szczepkowska (1953) aktorka polska

Inne wypowiedzi
Źródło: „Rzeczpospolita”, 25 października 2008 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/anmbg.htm

„Był cień, który biegł koło mnie – to wyprzedzał mnie, to zostawał w tyle. Cieniów takich było mnóstwo, cienie te otaczały mnie zawsze, cienie nieodstępne, chodzące krok w krok, śledzące mnie i przedrzeźniające. Czy na polu bitew, czy w spokojnej pracy w Belwederze, czy w pieszczotach dziecka – cień ten nieodstępny koło mnie ścigał mnie i prześladował. Zapluty, potworny karzeł na krzywych nóżkach, wypluwający swą brudną duszę, opluwający mnie zewsząd, nieszczędzący mi niczego, co szczędzić trzeba – rodziny, stosunków, bliskich mi ludzi, śledzący moje kroki, robiący małpie grymasy, przekształcający każdą myśl odwrotnie; ten potworny karzeł pełzał za mną jak nieodłączny druh, ubrany w chorągiewki różnych typów i kolorów – to obcego, to swego państwa, krzyczący frazesy, wykrzywiający potworną gębę, wymyślający jakieś niesłychane historie; ten karzeł był moim nieodstępnym druhem, nieodstępnym towarzyszem doli i niedoli, szczęścia i nie-szczęścia, zwycięstwa i klęski. (…) Ta szajka, ta banda, która czepiała się mego honoru, tu zechciała szukać krwi. Prezydent nasz zamordowany został po burdach ulicznych obniżających wartości pracy reprezentacyjnej, przez tych samych ludzi, którzy ongiś w stosunku do pierwszego reprezentanta, wolnym aktem wybranego, tyle brudu, tyle potwornej, niskiej nienawiści wykazali. Teraz spełnili zbrodnię.”

Józef Piłsudski (1867–1935) polski działacz niepodległościowy i polityk, premier, Naczelnik Państwa, twórca tzw. rządów sanacyjnych

Źródło: Nie szablą, lecz piórem. Batalie publicystyczne II Rzeczypospolitej, red. Daria Nałęcz, wyd. IBL PAN, Warszawa 1993.

O dzieciach , O ludziach , O duszy , O historii

„Słońce chowało się za ich plecami a cienie sunęły przodem – jeden większy, a drugi mniejszy – pochylające się równomiernie, bardzo długie, niby zmęczone, rozciągały się na wodzie.”

Krasimir Damjanow (1948–2015)

Brzeg

O słońcu

„Na pisarzu horrorów ciąży jedno straszliwe przekleństwo. Bez względu na to, dokąd zawiodą go drogi, bez względu na to, w jak pięknej będzie przebywał scenerii czy też w jakich będzie żył luksusach, bardzo szybko zacznie rozmyślać o ciemnych stronach swojej sytuacji.
Może świecić słońce, promienie mogą rozkosznie ślizgać się po morskich falach, ale w umyśle twórcy horrorów zaczyna już napływać wzbudzający dreszcz cień.”

Graham Masterton (1946) brytyjski pisarz

Dwa tygodnie strachu (1994)
Źródło: Słowo wstępne, s. 7.

O słońcu

„Nie kocham cię tak, jakbyś była różą soli, topazem
albo strzałą z goździków rozsiewających ogień:
kocham cię, jak się kocha jakieś rzeczy mroczne,
w tajemnicy, pomiędzy cieniem a duszą.”

Pablo Neruda (1904–1973) poeta chilijski, noblista

Źródło: Sto sonetów o miłości – XVII, tłum. Jan Zych

O duszy , Kochać się

„(…) strach przed „Gazetą Wyborczą” jest ogromny. Wszyscy żyjemy w wąskim świecie i niektórzy, nie rozumiejąc tej sprawy, wolą pozostać w cieniu i poczekać aż ta cała sytuacja się wyjaśni. Natomiast ci, którzy widzą jej nonsens, odczuwają potrzebę współpracy ze mną. Prawdą jest, że nasz świat filmowy został podzielony tym listem i część osób przestało się ze mną z tego powodu kontaktować. Jest to dla mnie w pewien sposób zdrowa sytuacja, po prostu ziemniaki zostały przebrane.”

Lew Rywin (1945) polski producent filmowy, aktor

nt. listu w obronie Rywina i odczuwania przez producenta ostracyzmu środowiska filmowego.
Źródło: wywiad, 2003 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=16704

O świecie , O strachu , O współpracy

„Trzeba było przeżyć 5 lat okupacji w Warszawie w cieniu Pawiaka, trzeba było słyszeć codziennie odgłosy salw, tak, że przestawało się je słyszeć, trzeba było asystować na rogu ulicy przy egzekucji dziesięciu, dwudziestu, pięćdziesięciu przyjaciół, braci lub nieznajomych z ustami zaklejonymi gipsem i oczami wyrażającymi rozpacz lub dumę. Trzeba było to wszystko przeżyć, aby zrozumieć, że Warszawa nie mogła się nie bić.”

Kazimierz Iranek-Osmecki (1897–1984) wojskowy polski

wypowiedź na temat powstania warszawskiego

O rozpaczy

„Ludzie mali biorą zwykle swój duży cień za miarę swojej wielkości.”

Antoni Słonimski (1895–1976) polski poeta, felietonista, dramatopisarz, satyryk, krytyk teatralny i działacz społeczny

Źródło: Aforystyka dwudziestolecia, op. cit., s.9.

O ludziach

„Ja też widzę, że Dunaj jest szary, ale był pewien człowiek, któremu zdawał się on modry. Wiesz, kto tak widzi? Artyści. To skomplikowani ludzie, mają problem z widzeniem rzeczywistości w jej naturalnych barwach. Kłopot jest taki, że od tamtej pory ludzie wpatrują się w fale rzeki, usiłując zobaczyć choć cień modrego. Niektórzy tak się natężają, że aż zaczyna im się wydawać, że widzą. Inni natomiast oszukują siebie i innych, mówiąc, że widzą. A jeszcze inni myślą sobie, że coś z nimi jest nie tak, bo widzą tylko szary i koniec. A on, do cholery, jest szary.”

Maciej Przepiera (1964)

Epidemia zamkniętych serc

O ludziach , O myślach , O problemach , O rzeczywostości

„Nacjonalizm polski umniejszał rozmiary terytorialne Polski, odrzucając od nas narody kresowe i zaogniając walki narodowościowe. Ani szkoły utrakwistyczne, ani ławki żydowskie na uniwersytetach, ani hasło „Żydy do Palestyny” nie przyniosły Polsce niczego dobrego, odwrotnie, przysporzyły jej trudności i w życiu wewnętrznym państwa polskiego i w stosunkach międzynarodowych. Zamordowanie Prezydenta Narutowicza przez nacjonalistę polskiego za to i dlatego, że został na ten najwyższy urząd wybrany głosami także mniejszości narodowych, położyło się ponurym cieniem na całym polskim międzywojennym dwudziestoleciu.”

Adam Ciołkosz (1902–1978) polski działacz socjalistyczny, instruktor harcerski

Źródło: Nacjonalizm? Nie!, „Zew”, Nr 21, czerwiec 1973 http://lewicowo.pl/nacjonalizm-nie/.

O walce

„Przykre to widowisko, patrzeć jak daleko pójdą dewiacje ludzkiego umysłu, skoro tylko ulegnie się duchowi nowinkarstwa; gdy człowiek – nie bacząc na przestrogi apostołów – zaczyna żądać więcej wiedzy, niż mu jej potrzeba i gdy – pewny siebie – szuka prawdy poza Kościołem, zamiast w Kościele, gdzie znajduje się ją pozbawioną choćby cienia błędu.”

Grzegorz XVI (1765–1846)

Źródło: encyklika Singulari nos.

O błędach , O wiedzę

„Prezes Kwaśnicki przeszedł do kontrataku i uruchomił w KRUS lawinę dyscyplinarnych zwolnień. Czystka dotknęła wszystkich, na których padł choćby cień podejrzenia, że poinformowali dziennikarzy o zatrudnianiu w KRUS krewnych, przyjaciół czy znajomych i dotowaniu związanych z politykami PSL instytucji.”

Roman Kwaśnicki (1956)

Źródło: Interia.pl, 11 lipca 2008

„Nadchodzące wypadki rzucają cień przed sobą.”

Isadora Duncan (1877–1927) tancerka amerykańska

„Nieustraszony, z kopią w dłoni i odbiciem jedności w sercu, zdobyłem jej wieżę i wyniosłem ją na białe anemonem pole, i w cieniu olbrzymiego lasu pierwszym zbudziłem pocałunkiem.”

Stanisław Ignacy Witkiewicz książka 622 upadki Bunga, czyli Demoniczna kobieta

622 upadki Bunga

O pocałunku , Serce

„Nawet cień przyjaciela starczy, aby uczynić człowieka szczęśliwym.”

Menander (-342–-291 p. n. e.) starożytny poeta grecki, przedstawiciel komedii nowej i komedii charakterów

„Stare grzechy mają długie cienie.”

Agatha Christie (1890–1976) pisarka angielska

Inne cytaty
Źródło: Edward Polański, Tomasz Nowak, Marek Szopa, Słownik języka polskiego, wyd. Videograf II, 2005, s. 182.

„To, co po, jest zawsze tym, co przed. Na to, co nazywamy teraźniejszością, na to ulotne teraz-teraz-teraz, pada stale cień minionego teraz, tak że również drogę ucieczki do przodu, zwaną przyszłością, można przebiec jedynie na ołowianych nogach.”

Günter Grass książka Przy obieraniu cebuli

Przy obieraniu cebuli

O przyszłości

„Jestem bardzo wysoka i już wówczas, gdy nie byłam jeszcze koszykarką, wzbudzałam zainteresowanie. Wszyscy na mnie patrzą, gdy wchodzę do sklepu, idę na dyskotekę, czy gdziekolwiek indziej. Kiedyś bardzo mi to przeszkadzało, z czasem trochę się przyzwyczaiłam, ale wolałabym zostać nieco w cieniu. Gdy występowałam w USA, poszliśmy z przyjaciółmi do restauracji. Zaczęliśmy rozmawiać i nagle okazało się, że ludzie przy innych stolikach są cicho. Wszyscy słuchali, o czym rozmawialiśmy. Czasem trzeba się kontrolować. Nie można być sobą, pogadać na luzie.”

Małgorzata Dydek (1974–2011) koszykarka polska

Źródło: Cezary Kowalski, Koszykówka jest w moim życiu zawsze, onet.pl, 13 kwietnia 2000 http://film.wp.pl/id,34564,title,Koszykowka-jest-w-moim-zyciu-zawsze,wiadomosc.html

O ludziach , O czasie

„Znowu dochodzą nas wieści o wyrokach śmierci. Dziś wieczorem w sprawie włocławskiej, która trwała 10 dni, zapewne znowu zapadło kilkanaście. Z 11 wyroków w sprawie lubelskiej zatwierdzono 5. Przed 2 tygodniami razem z Wólczyńskim powieszono i drugiego, Śliwińskiego. Końca nie ma i nie widać jeszcze. My już przyzwyczailiśmy się do tych wiadomości. I żyjemy dalej. Myśl nie jest już w stanie objąć zgrozy całej, odczuwa niepokój tylko jakiś, jakiś cień pada na duszę – i obojętność na wszystko coraz głębiej duszę ogarnia. Żyje się, bo nie wyczerpały się siły fizyczne. I wstręt się rodzi do siebie za to życie. I pozostaje jedno z dwojga: albo stoczyć się na samo dno…, albo odrzucić od siebie wszelką myśl o życiu własnym, o szczęściu i pójść drogą „odkupienia” winy swojej, winy ludzkości – drogą „męczeństwa”. Tyle razy pisałem o radości życia i potędze jego, o dniu jasnym, wiosennym, o czarodziejskiej muzyce, o pieśni wymarzonej, o kraju z bajki, o kraju prawdziwym. Dziś jeszcze mówiłem o tym towarzyszowi memu, przed kilku dniami pisałem o tym do towarzysza, któremu na obczyźnie, w kraju cudownie pięknym, smutno i pusto, i obco. A teraz, gdy piszę te słowa, zawsze, jak cień złowrogi, pada na mą duszę myśl: „umrzeć powinieneś””

Feliks Dzierżyński (1877–1926) polski i rosyjski działacz komunistyczny

to najlepsza droga. Nie! Będę żył – nie odbiorę sobie życia: wiążą mnie czucia innych i praca moja, a może tęsknota i nadzieja, że wrócą czasy pieśni, nadzieja nieuświadomiona, nadzieja, którą tęsknota stara się wpoić.
Pamiętnik więźnia
Źródło: s. 91–92

O życiu , O śmierci , O nadziei , O duszy

„Korzeń jest jeden, choć liści tysiące. Przez cały zakłamany młodości dzień kąpałem swoje kwiaty, swoje liście w słońcu, teraz się mogę w prawdy usunąć cień.”

William Butler Yeats (1865–1939) poeta i dramaturg irlandzki, noblista

O Kwiatach

„Czym jest życie? Szaleństwem?
Czym życie? Iluzji tłem,
Snem cieniów, nicości dnem.
Cóż szczęście dać może nietrwałe,
Skoro snem życie jest całe
I nawet sny tylko snem!”

Pedro Calderón de la Barca Życie jest snem

¿Qué es la vida? Un frenesí.
¿Qué es la vida? Una ilusión,
una sombra, una ficción,
y el mayor bien es pequeño;
que toda la vida es sueño,
y los sueños, sueños son. (hiszp.)
motyw ten zaczerpnięty jest z Baśni z tysiąca i jednej nocy.
Życie snem

O życiu , O szczęściu , O snach , O szaleństwie

„Manipulacje dokonywane na opisach wydarzeń przez autorów późnej starożytności akceptowane są przez dzisiejszych, apologetycznie nastawionych historyków Kościoła, bez cienia krytyki identyfikują się oni ze stroną ortodoksyjną i przyjmują jej wersję wydarzeń.”

Ewa Wipszycka (1933)

Źródło: Kościół w świecie późnego antyku, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014, s. 191.

„Hamlet, tak, ten od Szekspira,
próżno goniąc prawdy cienie,
Bezsilności by dać wyraz,
westchnął: „reszta jest milczeniem”.
A ty, bracie, jak ten głupek:
„Miało tak być, a jest wała,
Wszyscy umoczyli dupę,
reszta na tym skorzystała.””

Kazimierz Grześkowiak (1941–1999) poeta polski, artysta estradowy

Źródło: piosenka „Herostrates”

„Monaco miało jeszcze cień szansy, ale marzenia a rzeczywistość – nie zawsze się to sprawdza.”

Dariusz Szpakowski (1951) polski dziennikarz sportowy

Źródło: Creme de la creme czyli najlepsze cytaty komentatorów sportowych, sport.pl, 9 czerwca 2006 http://www.sport.pl/Mundial2006/1,73035,3407476.html?as=9&startsz=x

O marzeniach , O rzeczywostości , O sporcie

„Coś, co oddala się od nas w czasie albo w przestrzeni, jest jak obraz, który ma na początku wyraźne kontury, wypełnione różnorodnością kształtów. Później formy się zacierają, kolory bledną lub zmieniają się nieoczekiwanie. Powstają jakieś załamania, przesunięcia, odbicia, rozszczepienia, echa, nowe światła i cienie, kształty przypadkowe i niespodziewane. I czasem nie wiadomo, czy to, co spostrzegamy, jest naszym obrazem wewnętrznym, czy jest to ślad dalekiej rzeczywistości, tak jak widok dawno zatopionego miasta albo głosy ludzi, których już nie ma.”

Rafał Augustyn (1951) polski kompozytor

o swoim utworze Atlantyda I (1981).
Źródło: culture.pl http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/dz_augustyn_atlantyda_1_i_2

O ludziach , O rzeczywostości , O czasie , Obraz

„Częścią każdego cierpienia jest, że tak powiem, cień lub odbicie tego cierpienia; fakt, że nie tylko cierpisz, ale także musisz wciąż o tym myśleć.”

Clive Staples Lewis (1898–1963) angielski pisarz, historyk, filozof i teolog

Smutek

O myślach , O cierpieniu , O myśleniu

„Pomyślał, ze każda próba uspokojenia umysłu pochodząca z samego umysłu jest jak pragnienie cienia, by usunąć przedmiot, który zasłania mu słońce.”

Wiktor Pielewin (1962) pisarz rosyjski

Napój ananasowy dla pięknej damy

O słońcu

„Bardzo mały człowiek może rzucać bardzo duży cień.”

Wojciech Adamiecki (1934–2008) polski dziennikarz, reportażysta, tłumacz i dyplomata

„Opowieść o Wandzie Półtawskiej mogła stać się hymnem o wartości polskiej religijności, sile kobiecego serca i walki o sprawy ważne. Mogła być także fascynującą historią duchowej przyjaźni między kapłanem, biskupem, w końcu papieżem a kobietą. I takie elementy w serialu reporterskim Aleksandry Klich opublikowanym w „Gazecie Wyborczej” są. Ale niestety kładzie się na nich cień – próba „wypreparowania”, by nie rzec wykastrowania, z myśli Jana Pawła II tego wszystkiego, co się redaktorom „GW” w papieżu nie podoba. Posłużono się metodą kozła ofiarnego, na którego barki zrzucić można wszystko, co złe, który ma odpowiadać za papieską sympatię do Radia Maryja, nauczanie o antykoncepcji czy niechęć do niektórych ze współczesnych nurtów liberalizmu. W gazetowym serialu kozłem ofiarnym stała się Wanda Półtawska.”

Tomasz Terlikowski (1974) polski dziennikarz i publicysta

Źródło: Kozioł ofiarny „Gazety Wyborczej”, rp.pl, 1 lipca 2009 http://archiwum.rp.pl/artykul/875647_Koziol_ofiarny_%E2%80%9EGazety_Wyborczej%E2%80%9D.html

O kobietach , O przyjaźni , O historii , O myślach

„Humor jest cieniem fortuny.”

Józef Bułatowicz (1935)

„W odrębnej organizacji najbardziej nieskomplikowana mała kobietka może szybko nauczyć się, jak przewodniczyć spotkaniu, jak składać wnioski i jak bronić swego stanowiska, wygłaszając krótką „przemowę”. Po roku czy dwóch tego rodzaju praktyk jest już gotowa do pracy z ludźmi. Jest ogromna różnica pomiędzy pracą wspólnie z mężczyznami a zwykłym siedzeniem w posłuchu i respekcie, w cieniu ich agresywnej władzy.”

Josephine Conger-Kaneko (1874)

Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 443.

O historii

„Waldemar Fornalik to człowiek stojący w cieniu, na zasadzie będę siedział cicho to może mi się coś uda. Nie ma niczego z przywódcy, bo z tym trzeba się urodzić. Nie daj Bóg taki admirał na statku. Załoga by mu się rozlazła raz dwa, i nie dopłynęliby do najbliższego portu.”

Mariusz Piekarski (1975) piłkarz polski

Źródło: Ostry Piekarz: Kadrowicze chichoczą, gdy odzywa się Fornalik, przegladsportowy.pl, 27 marca 2013 http://ofensywni.przegladsportowy.pl/2013/03/27/ostry-piekarz-kadrowicze-chichocza-gdy-odzywa-sie-fornalik/

O Bogu