Czesław Miłosz cytaty

93 1

Czesław Miłosz

Data urodzenia: 30. Czerwiec 1911
Data zgonu: 14. Sierpień 2004
Natępne imiona: چسلاو میلوش, Milosh Cheslav, 米禾舒

Czesław Miłosz – polski poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz, dyplomata; w latach 1951–1993 przebywał na emigracji, do 1960 we Francji, następnie w Stanach Zjednoczonych; w Polsce do 1980 obłożony cenzurą; laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury ; profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley i Uniwersytetu Harvarda; pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce; brat Andrzeja Miłosza. Uznawany za najwybitniejszego polskiego poetę XX wieku.

Przed II wojną światową Miłosz był poetą katastroficznym, uderzającym w ton wizyjny stylizacją na głos starotestamentowych proroków. Od innych twórców formacji Żagary odróżniał go kult klasycystycznych rygorów. Po wojnie jego poezja stała się bardziej intelektualna; wiązała się z ambicjami odbudowania trwałych wartości europejskiej kultury, sumienia i wiary. Literaturę pojmował wówczas jako drogę do ocalenia po klęsce poczucia człowieczeństwa. W latach 70. zaczęła w niej dominować tematyka religijna i kontemplacyjna. Jego książki zostały przetłumaczone na 44 języki.

Dzieło

Zniewolony umysł

Czesław Miłosz

Rodzinna Europa

Czesław Miłosz

Dolina Issy

Czesław Miłosz

Nieobjęta ziemia

Czesław Miłosz

Widzenia nad Zatoką San Francisco

Czesław Miłosz

Piesek przydrożny

Czesław Miłosz

Zdobycie władzy

Czesław Miłosz

Szukanie ojczyzny

Czesław Miłosz

Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada

Czesław Miłosz

Prywatne obowiązki

Czesław Miłosz

Światło dzienne

Czesław Miłosz

Kroniki

Czesław Miłosz

Król Popiel i inne wiersze

Czesław Miłosz

Rok myśliwego

Czesław Miłosz

Trzy zimy

Czesław Miłosz

Cytaty Czesław Miłosz

„Być może nową erę ludzkości otwierają nie bronie atomowe i podróże międzyplanetarne, ale psychedelic drugs jako zapowiedź masowych, demokratycznych środków przeciwko nudzie.“

— Czesław Miłosz

Źródło: Kamil Sipowicz: 54. Widzenie znad zatoki San Francisco Czesława Miłosza. W: Encyklopedia polskiej psychodelii. Od Mickiewicza do Masłowskiej, od Witkacego do street-artu. Wyd.1. Wydawnictwo Krytyki Politycznej, s. 312. ISBN 978-83-62467-88-4.

„Masowa zagłada nie dosięga naszej wyobraźni, jest to po prostu za dużo.“

— Czesław Miłosz, książka Szukanie ojczyzny

o zbrodniach litewskich i niemieckich w Ponarach.
Źródło: Szukanie ojczyzny, wyd. Znak, Kraków 1992, s. 197.

„Teraz pisarze zachowywali się trochę jak dziewice: Chętnie, ale bojaźliwie.“

— Czesław Miłosz, książka Zniewolony umysł

Zniewolony umysł

„Najbardziej skrajne zalecenia obezwładniają się, znoszą się wzajemnie, zmieniając się natychmiast w tzw. kulturę. Techniczny aparat produkujący mowę, mówioną, pisaną i obrazkową, przechwytuje i przyswaja na swój użytek każdy bunt, również bunt przeciwko niemu. (…) Człowiek jako przedmiot ekonomii zachowuje się tak a nie inaczej nie dlatego, że w głowie jego powstają filozoficzne uogólnienia, ale dlatego że musi zaspokoić swoje potrzeby, natomiast zaspokoić je może, tylko podporządkowując się prawom niezależnym od jego woli. (…) Środki masowego przekazu, tj. język, są napędem ekonomii, wytwarzając ciągle nowe potrzeby przy pomocy reklamy.“

— Czesław Miłosz, książka Widzenia nad Zatoką San Francisco

o kapitalizmie amerykańskim.
Źródło: Widzenia nad Zatoką San Francisco, Instytut Literacki, Paryż 1969.

O pomocy

„Zważywszy, że cannabis sativa jest, w porównaniu z tytoniem i alkoholem, środkiem dość niewinnym, czyli wiele hałasu o nic, zaciętość, z jaką w ciągu wszystkich lat sześćdziesiątych policja ścigała marihuanę, miała cechy obsesyjne (…) Przeszukiwanie kieszeni, kajdanki, wyroki, więzienia można wyjaśnić tylko poczuciem zagrożenia przez „inne”, i nie bez powodu. Wątpliwe jest, czy użytek marihuany tak by się rozpowszechnił, gdyby nie służyła ona za znak rozpoznawczy dla wszystkich, którzy kwestionują ład ustalony.“

— Czesław Miłosz

„Może tak się zdarzyć, że kler będzie celebrować obrzęd narodowy, kropiąc, święcąc, egzorcyzmując, ośmieszając się zarazem swoim tępieniem seksu, a tymczasem będzie postępowało wydrążanie się religii od wewnątrz i za parę dziesiątków lat, Polska stanie się krajem równie mało chrześcijańskim jak Anglia czy Francja, z dodatkiem antyklerykalizmu, którego zaciekłość będzie proporcjonalna do władzy kleru i jego programu państwa wyznaniowego.“

— Czesław Miłosz

Źródło: Państwo wyznaniowe?, „Gazeta Wyborcza”, 11 maja 1991

O religii, O seksie

„Bić, bo Żyd. Chwalić, bo Wyspiański. Zrozumieć prawdę współczesności i przestraszyć się – to już za trudny kunszt.“

— Czesław Miłosz

w 1932 w liście do Stanisława Stommy.
Źródło: rozmowa z Andrzejem Franaszkiem, Miłosza jazdy w dół. I w górę, „Duży Format”, 5 maja 2011.

O górach

„Popioły twoje dawno się rozwiały,
Grzechów i szaleństw nikt już nie pamięta.
I już na wieki jesteś doskonały
Jak księga, myślą z nicości wyjęta.

Ty znałeś gorycz i znałeś zwątpienie,
Ale win twoich pamięć zaginęła.
I wiem, dlaczego dzisiaj ciebie cenię:
Mali są ludzie, wielkie są ich dzieła.“

— Czesław Miłosz

Źródło: Zaklęcia ojca, w: Świat (poema naiwne), Warszawa 1943 http://www.milosz.pl/w_swiat.php.

O ludziach, O świecie, O myślach, O wieku

„Nie bądź bezpieczny – poeta pamięta
Możesz go zabić – narodzi się nowy
Spisane będą czyny i rozmowy…“

— Czesław Miłosz

Źródło: Który skrzywdziłeś, 1950 http://www.milosz.pl/w_ks.php.

„Jest to rodzaj tajnego bractwa mającego własne obrzędy obcowania z umarłymi, gdzie płacz i śmiech, patos i ironia współistnieją na równych prawach. Przejęta historią, zawsze aluzyjna, w tym stuleciu tak jak dawniej towarzyszyła ludowi w jego ciężkich przejściach. Linie polskiego wiersza krążyły w podziemiu, były pisane w barakach koncentracyjnych obozów i w żołnierskich namiotach, w Azji, Afryce i Europie. Reprezentować tutaj taką literaturę znaczy czuć się pokornym wobec świadectw miłości i poświęcenia zostawionych przez tych, którzy już nie żyją.“

— Czesław Miłosz

o literaturze polskiej, przyjmując w 1980 Nagrodę Nobla.
Źródło: Adam Michnik, Rozpacz Miłosza, „Gazeta Wyborcza”, 31 grudnia 2010.

O ludziach, O historii, O literaturze, O śmiechu

Help us translate English quotes

Discover interesting quotes and translate them.

Start translating

„Tylko głupia burżuazja uważa, że z niuansów myśli nic nie wynika. Partia wie, że wynika bardzo wiele: był czas, kiedy rewolucja nie była niczym innym niż niuansem myśli grupki teoretyków pod przywództwem Lenina, kłócących się w Szwajcarii przy kawiarnianym stoliku.“

— Czesław Miłosz, książka Zniewolony umysł

Zniewolony umysł

O myślach, O czasie, O myśleniu

„Więc cóż Zachód może nam ofiarować? Wolność od czegoś to dużo, ale to za mało, to o wiele mniej niż wolność ku czemuś.“

— Czesław Miłosz, książka Zniewolony umysł

Zniewolony umysł

O wolności

„Wiara jest wtedy, kiedy ktoś zobaczy
Listek na wodzie albo kroplę rosy
I wie, że one są – bo są konieczne.
Choćby się oczy zamknęło, marzyło,
Na świecie będzie tylko to, co było,
A liść uniosą dalej wody rzeczne.“

— Czesław Miłosz

Źródło: Wiara, w: Świat (poema naiwne), Warszawa 1943 http://www.milosz.pl/w_swiat.php.

O świecie, O wierze

„Jednocześnie to, co w nas jest chronione przed oczami niepowołanych, nabiera dla nas szczególnego waloru, gdyż nie jest nigdy wyraźnie formułowane, a co nie jest formułowane w słowach, posiada irracjonalny urok czysto uczuciowej jakości.“

— Czesław Miłosz, książka Zniewolony umysł

Zniewolony umysł

„Łączność z siłami, które są, choć nie da się ich nazwać, wymaga gestów symbolicznych.“

— Czesław Miłosz, książka Rodzinna Europa

Rodzinna Europa

O sile

„Strach przed bezwzględnością, z jaką system gospodarczy Zachodu odnosi się do pracowników nauki i sztuki, jest bardzo rozpowszechniony wśród intelektualistów wschodnich.“

— Czesław Miłosz, książka Zniewolony umysł

Zniewolony umysł

O strachu, O nauce

„Przyrównuje siebie do Rzymianina w którym kult Mitry
zmieszał się z kultem Jezusa.
Dawne wiary w nim nie wygasły. Czasem myśli, że jest
we władzy demonów.
Gromi przeszłość, bojąc się że kiedy ją zgromi, nie będzie
miał gdzie złożyć głowy.
Najchętniej gra w karty i szachy, żeby własnych
nie zdradzać tajemnic.
Rękę oparł na pismach Marksa, ale w domu czyta
Ewangelię.
Z ironią patrzy na procesję wychodzącą z rozbitego kościoła.
Za tło ma ruiny miasta koloru końskiego mięsa.
W palcach pamiątkę trzyma po faszyście poległym
w powstaniu.“

— Czesław Miłosz

Źródło: Portret z połowy XX wieku, Kraków, 1945 http://www.milosz.pl/w_pzpxxw.php.

O tajemnicy, O wierze, O domu, O grach

„Poezja Brylla zaczynała się od ironii ludzi schwytanych, którzy muszą lawirować i kluczyć, żeby jakoś przeżyć i coś cennego ocalić. Następnie przekroczył próg i zwrócił się przeciwko swoim towarzyszom w nieszczęściu, atakując ich za to, że łudzą się, nie chcą uznać tego, co jest, ciągle marząc o tym, co być powinno, toteż słusznie są bici. Poezja jego przekształciła się w katalog sarmackich obrzydliwości, bynajmniej nie podawanych za piękne, właśnie za ohydne, ale nieuniknionych, swoich, narzuconych przez konieczność czy Opatrzność. Teza, jaką można z niej odczytać, jest następująca: inteligenci [którzy] wyobrażają sobie, że w Polsce może być miejsce na szlachetne zachcianki, jak w XIX wieku, to głupcy, bo jakakolwiek wybredność podniebienia jest w Polsce ponad stan, i Polak musi być świnią, ponieważ się Polakiem urodził. Zaiste przyzwyczajono nas w tym stuleciu do wszystkiego, gotowi więc nawet jesteśmy pokwitować wzruszeniem ramion prosty fakt, że stylistycznie Bryll wywodzi się z Norwida, stanowiąc zarazem najjaskrawsze zaprzeczenie ideałów, jakim całe życie służył Norwid. Oto późny jego wnuk, który nie minął pisma, ale spożytkuje pismo swego pradziada, żeby zatwierdzać „śmierć mej ojczyzny.”“

— Czesław Miłosz, książka Prywatne obowiązki

Prywatne obowiązki

O życiu, O śmierci, O ludziach, O wieku

„Nigdy nie pisałem listów z myślą o niedyskretnej potomności i włosy mi stają na głowie, kiedy pomyślę o szperaczach. Ale życie z pozowaniem do portretu w ramach byłoby nie do zniesienia, niechby przynajmniej tyle swobody, że après nous le déluge.“

— Czesław Miłosz

Źródło: list do Jana Błońskiego (prawdop. 1979), cyt. za: Urszula Klatka, Małgorzata Kusak, Katarzyna Maślanka, Portret złożony, „Alma Mater” nr 137, lipiec-wrzesień 2011, s. 64.

O życiu, O myślach, O myśleniu