Cytaty na temat ciemność

„Uczciwy człowiek nie boi się ani ciemności, ani światła.”

„Pustynia ma wiele form. Istnieje pustynia nędzy, pustynia głodu i pragnienia, pustynia porzucenia, samotności i zniszczonej miłości. Istnieje pustynia ciemności Boga, wypalenia duszy, gdzie zanika świadomość godności i drogi człowieka. Ponieważ tak rozległe stały się pustynie wewnętrzne, na świecie mnożą się zewnętrzne pustynie.”

„Geniusz przypomina raczej w swym działaniu latarnię morską, która posyła jeden promień, po czym na czas jakiś gaśnie, tyle że geniusz objawia się bardziej kapryśnie i może raz po raz zabłysnąć sześcioma czy siedmioma promieniami (…) a potem zapaść w ciemność na cały rok bądź na zawsze. Kierować się zatem jego promieniami jest niemożebne, a kiedy najdzie ich mrok, ludzie obdarzeni geniuszem w niczym się nie różnią od innych.”

„Poznaj swoją godność, chrześcijaninie! Stałeś się uczestnikiem Boskiej natury, porzuć więc wyrodne obyczaje dawnego upodlenia i już do nich nie powracaj. Pomnij, jakiej to Głowy i jakiego Ciała jesteś członkiem. Pamiętaj, że zostałeś wydarty mocom ciemności i przeniesiony do światła i królestwa Bożego.”

„Nie da się zmienić ciemności w światłość, ani apatii w ruch bez udziału emocji.”

„Zaprawdę, nikt nie jest mędrcem, kto nie zna ciemności.”

„Jest wystarczająco dużo światła dla tych, którzy pragną zobaczyć, i wystarczająco dużo ciemności dla tych, którzy mają odwrotne upodobania.”

„Istnieje źródło dobra, które stworzyło porządek, światło i człowieka – i źródło zła, które stworzyło chaos, ciemność i kobietę.”

„Posiadanie choćby 1 wypróbowanego przyjaciela ochrania nas przed ciemnością.”

„Wypróbowałem również, że jest wielce pożyteczne, jeśli spoczywając w ciemności w swym łóżku, powtarzać sobie będziesz zarysy powierzchni kształtów uprzednio studiowanych lub inne rzeczy godne subtelnych rozważań. Jest to czynność chwalebna i pożyteczna dla utwierdzenia rzeczy w pamięci.”

„Z drugą sytuacją wiąże się odczuwana przez państwo konieczność poddawania części populacji ciągłej interwencji. Choć życie wypełnia szarość, może ona być znośna dla tego, który przed sobą widzi tylko ciemność, absolutną czerń. To właśnie w tym, a nie w obszarze ekonomii, leży niebezpieczeństwo wielkiego planowania.”

„Trzy Pierścienie dla królów elfów pod otwartym niebem,
Siedem dla władców krasnali w ich kamiennych pałacach,
Dziewięć dla śmiertelników, ludzi śmierci podległych,
Jeden dla Władcy Ciemności na czarnym tronie
W krainie Mordor, gdzie zaległy cienie,
Jeden, by wszystkimi rządzić, jeden, by wszystkie odnaleźć,
Jeden, by wszystkie zgromadzić i w ciemności związać
W krainie Mordor, gdzie zaległy cienie.”

„Statki, które mijają się nocą,
w przelocie do siebie coś mówią.
Daleki znak, syreny zew,
co znów w ciemnościach się gubią.
Tak i my w życiu oceanie
mówimy, a ktoś nas słyszy,
Spojrzenie tylko, tylko głos,
tylko znak – potem znów ciemność i cisza.”

„Odrzućmy uczynki ciemności, a przyobleczmy się w zbroję światła.”

„Kto wierzy w światłość, ujrzy ją, ciemność istnieje tylko dla niewierzących.”

„W nieszczęściu i rozpaczy, kiedy wydaje się, że zapadnie wieczna noc, nadzieja spływa wraz z uświadomieniem, że towarzyszem nocy jest dzień, że ciemności zawsze ustępują przed światłem, a śmierć rządzi tylko połową stworzonego świata, życie zaś drugą połową.”

„Szybcy jak wiatr, spokojni jak las, zapalczywi niczym ogień, niewzruszeni jak góry, niepoznani jak ciemność, gwałtowni niczym piorun – tacy winni być żołnierze.”

„Wolałbym iść z przyjacielem w ciemności niż sam w świetle.”

„O nieszczęśliwa dolo naszego żywota! W jakim niebezpieczeństwie tutaj żyjemy i z jaką trudnością poznajemy prawdę! To, co jest najjaśniejsze i najprawdziwsze, wydaje się nam ciemne i niepewne. Uciekamy też od tego, czego najwięcej powinniśmy szukać. Idziemy za tym, co jest dla nas zrozumiałe i jasne, choć jest to dla nas najgorsze i na każdym kroku szkodliwe. W jak wielkim niebezpieczeństwie i niepewności żyje człowiek! Jego bowiem wzrok, który powinien by prowadzić do Boga, pierwszy uwodzi go i oszukuje. Jeśli więc chcemy być pewni drogi, musimy zamknąć oczy i wejść w ciemności. Wtedy dusza będzie bezpieczna od nieprzyjaciół, którymi są jej domownicy, czyli jej zmysły i władze!”

„Co Cię rani, jest twoim błogosławieństwem. Ciemność jest twoją świecą.”

„Dać możliwość doskonalenia się każdemu wrażeniu i każdemu ziarnu uczucia całkowicie w środku, w ciemności, w tym co niewypowiedziane, w nieświadomym, w sferze, której nie sięga nasze rozumienie, i oczekiwać z głęboką pokorą i cierpliwością godziny nadejścia nowej jasności.”

„Pamięć to mysz, która chrobocze w nocnej ciemności, noce bowiem są przybytkiem żalu”

„Nad ranem, jeszcze w ciemnościach, do biwaku podkradł się głodny i wściekły wilkołak, ale zobaczył, że to Jaskier, więc posłuchał chwilę i poszedł sobie.”

„Ręka z piórem zadrżała, a z ust pociekła ślina. W głowie mu się rozjaśniło jak nigdy przedtem po zażyciu 0,8 dawki weronalu. Ale rozjaśnienie trwało zaledwie pół, najwyżej godzinę. Żył po prostu w ciemnościach, dzień za dniem. Jakby opierając się na cienkim wyszczerbionym mieczu.”

„Wiem, wiem na pewno, że tylko z miłości dwojga ludzi płynie siła miłości do ludzkiego świata. (…) Noc wigilijna, zimno i ciemno za oknem. Światło i ciepło w nas, świątecznie. Jednak i tej świątecznej nocy wiemy, że miłość nie jest świętem. Jest pracą. Jest też bólem, strachem, gniewem, żalem, zgryzotą. Nie chcemy unikać tych ciężarów, bo to ciemność pozwala istnieć światłu, chłód – ciepłu, rozpacz – szczęściu. Już teraz, tutaj, wiem: „Miłość jest nieśmiertelna, to tylko życie trwa zbyt krótko.””

„Słońce tego dnia wstało jakieś dziwnie leniwe, matowe, bez blasku. Około południa na powleczone niezwykłą bladością niebo wypełzły zwały skłębionych żółtych obłoków i w jednej chwili świat zasnuł się ciemnością.”

„Mój następny kryminał będzie się rozgrywał całkowicie w Krakowie. Kraków jest wymarzonym miastem dla mrocznej opowieści – pogrążone w ciemności i mgle bulwary wiślane, ponure zaułki, przydymione knajpki, jesienny klimat. A to wszystko skontrastowane z rozświetlonym, głośnym, pełnym ludzi Rynkiem.”

„Filozofizm zaczyna od tego, że zręcznie grubą zasłoną przykrywa prawdę i światło, któreśmy z nieba otrzymali, zaś rozumowi podaje nierozwiązalne zagadnienie, jak wyprowadzić w płodny sposób prawdę i światło z wątpliwości i ciemności, rzeczy przeciwnych wszelkiej płodności w rozumie ludzkim”

„Boję się zapomnienia (…) Boję się tego niczym ślepiec ciemności.”

„Ludzie o wiele są lepsi, niż mogą się wydać na oko,
W sercu najgorszym jest coś, co zasługuje na cześć:
Wnet by ten klejnot rozbłysnął ukryty w ciemnościach głęboko,
Ale potrzeba by wprzód światło do duszy tej wnieś.”

„To, czego nie musieliśmy rozszyfrowywać, wyświetlać drogą wysiłków osobistych, to, co było jasne już przed nami, nie do nas należy. Od nas pochodzi jedynie to, co wydobywamy z ciemności będącej w nas i czego nie znają inni.”

„Czy jest tam jeszcze co – nikt nie odgadnie.
Za snem, za dniem, za nocą i ciemnością
Będzie spoczynek utrudzonym kościom,
Schylonym grzbietom, załamanym rękom,
Miłościom, myślom, bogactwom, piosenkom,
Gdy ciężka ziemia na oczy nam spadnie.”

„Lepiej zapalić świeczkę, niż przeklinać ciemność.”

„Opowieść była jak ciemność, która eksploduje, ciemność, która zapada po wybuchu, a jej piękno było jak poświata tlących się węgielków dających tylko tyle światła, ile trzeba, aby się zorientować, jak nieprzeniknione ciemności panują wokoło.”

„Drodzy ludzie XX wieku, zapomnieliście o Mnie, wrócę ponownie, by wyrwać was z ciemności… Przychodzę, by was przytulić. Chcę położyć swoje Serce przy waszym, by przekazać wam moją miłość do ludzkości. Pozwólcie Mi przelać ją w was. Czy wy tego chcecie?”

„Była to tym razem kobieta, którą ujrzałem w mieście,
Mówiłem z nią, ona ze mną. Leżałem w łóżku, w ciemnościach. Powiedziano mi w pewnej chwili, że jest ona u mnie. I ujrzałem ją obok mnie, oddała mi się. Zaległa ciemność. Ogarnął mnie wielki niepokój,
Mnie okrywały łachmany, ona należała do wielkiego świata. Należało nakazać jej odejść, co za strapienie!
Posiadłem ją, pozwoliłem jej, prawie nagiej, upaść z łóżka. I, w mojej niewypowiedzianej słabości, spadłem na nią. I wciąż w ciemnościach tarzałem się wraz z nią wśród dywanów. Ogromna lampa w sąsiednim pokoju rozczerwieniła inną. Wtedy kobieta znikła.
Łez wylałem więcej niż Bóg mógłby żądać ich ode mnie. Wyszedłem do miasta, które nie miało granic. O utrudzenie! Czułem się zatopiony w głuchej nocy po ucieczce szczęścia. Była to jak gdyby noc zimowa ze śniegiem, pragnącym zdusić świat na zawsze.”

„Otwarcie na cywilizację ostatniej części naszego globu, do której ona jeszcze nie dotarła, rozproszenie ciemności, które tam panują, i oświecenie tamtejszych ludów.”

„Orfeusz tym razem zstępował w ciemność
Bez łaski
Już w progu czuł zupełne opuszczenie
Dusze jakie wzywał ku światu
Ociągały się przywierały do głazów
A on był zmęczony swoją śmiercią
Nie chciał szarpać duszy Kaina wczepionej w korzenie
Dusza Kaina wyglądała tak nędznie
Mogła podrzeć się i Orfeusz
Musiałby nieść jej ochłap
Zresztą wielu cofało się przed nim dysząc
A wielu usłuchało lecz pchali się na oślep
Tak że upadł i potem czuł na sobie tylko
Ciężkie stopy zbawionych jakby był w istocie
Ich drogą”

„Człowiek nie może umniejszyć Bożej chwały, odmawiając Mu czci, tak jak szaleniec nie może zgasić słońca, pisząc słowo „ciemność” na ścianach swojej celi.”

„Czasami lepiej użyć miotacza ognia niż narzekać na ciemność.”

„spadam w głąb miłosnej ciemności
daremnie opierając się
na mej laseczce trzcinowo-moralnej.”

„Nie trzeba mniemać, iż kłamstwo nie jest grzechem, skoro posługuje na korzyść cudzą. (…) Czy kłamstwo może kiedykolwiek nie być złem? Czy może kiedykolwiek być dobrem? (…) Powinniśmy nienawidzić powszechnie wszelkiego rodzaju kłamstwa, ponieważ nie ma żadnego, które przeciwnym nie byłoby prawdzie. Podobnie jak nie masz zgody pomiędzy światłem a ciemnością, między religią a bezbożnością, zdrowiem a chorobą, życiem a śmiercią: tak też nie ma żadnej godziwej umowy między kłamstwem a prawdą. O ile ta jest dla nas drogą, o tyle kłamstwem brzydzić się powinniśmy. Ale oto jest człowiek niewinny, któremu trzeba ocalić życie, oświadczając wbrew prawdzie, że nie wiemy gdzie się ukrył. Czy powiedzielibyście to samo w obecności najwyższego Sędziego, który by wam zadał to pytanie? Czyliż nie jest większą odwagą i cnotą odpowiedzieć: „Nie będę ani donosicielem, ani kłamcą”. Biskup Thagaste, imieniem Firmus wezwany imieniem cesarza, o wydanie człowieka, który się ukrywał u niego, odpowiedział śmiało, że nie chce ani kłamać, ani wydać nieszczęśliwego, woląc raczej wycierpieć najsroższe męki, niżeli uczynić to, czego wymagają po nim, lub powiedzieć fałsz.(…) Gdy nas przymuszają do kłamania z powodu zbawienia wiekuistego jakiej osoby, na przykład gdy idzie o udzielenie jej sakramentu chrztu świętego, do kogoż wtedy mam się uciec, jeżeli nie do ciebie; o prawdo święta? Ale czy prawda może pozwolić dopuścić się kłamstwa? (…) Nie uważane są za kłamstwa, pewne żarty, w których jawnie okazuje się ze sposobu, w jakim je wyrażamy, że nie mamy zamiaru oszukiwać, nawet mówiąc nieprawdę.”

„Nasze obcowanie z ludźmi stało się wszystkim, tylko nie tym, co to słowo w sobie zawiera. Jest straszliwym kluczeniem w gąszczu zasadzek, w ciemności słów, w uprzejmości uśmiechów.”

„Innym razem znów widziałam dwa wielkie kraje, ale w nich dwa wielkie miasta, a w tych miastach drogi bardzo skrętne i strome. I nikogo tam nie było, tylko ja sama. I tak silnie zapalił mnie Bóg miłością, że gwałt wielki odbywał się w duszy. I stała się wtem niesłychana ciemność… I znikło wszystko, tylko dał się słyszeć głos Boży, że w takiej ciemności dusza zapalona miłością jest wielką ofiarą bardzo miłą… I otrzymałam dwie księgi, w których tylko ja umiałam czytać. A tam były wszystkie tajemnice spisane Serca Bożego, jakie ma nad całym światem. Ale to zrozumiałam, żeby tego nie mówić zupełnie. Tak często Pan Jezus pogrąża duszę w takich ciemnościach i pociąga za sobą. To znów jej naznacza, że to jest stan duszy tak trudny i tak niepewny. Czasem to tak jest, że to jest droga, inny raz, że to złudzenie i czas zmarnowany… i znów taki ucisk wewnętrzny, i znów taka suchość pochodząca z tej całej niepewności, i znów ciemności, a do tego brak odwagi tak się oddać na przepaść nie wiedzieć komu i jak… I tak ustawiczna niepewność.”

„W maju 1979 roku, podczas swoich wielkich teoriopoetyckich sporów, młodzi krasopisarze Zbigniew Loba i Tadeusz Żukowski zakładają się o wódkę, kto wymyśli najbardziej płaską metaforę świata.
Przyszły poeta Żukowski rzuca szybko: „flądra plaży”. I niedoszły poeta Loba nic już nie może wymyślić. Bardziej płaskiego, oczywiście.
Wkrótce potem Zbigniew Loba napisał jednak ciekawą, szkoda że niewydaną, powieść Wędrowałem w ciemności.
Kto wymyślił najbardziej płaską metaforę świata?
Założę się o wódkę, że między „flądrą plaży” a „wędrówką w ciemności” istnieje dziwne, wcale niemetaforyczne podobieństwo.”

„Czcigodni Bracia! Godzina, w której dajemy wam pierwszą Naszą encyklikę, przedstawia się Nam z wielu powodów prawdziwie godziną ciemności. W niej duch przemocy i niezgody wylewa na ludzkość, z czary pełnej krwi, niezliczone klęski i niewypowiedziane cierpienia. Czyż potrzebujemy was zatem zapewniać, że Nasze ojcowskie serce obejmuje miłością pełną współczucia wszystkie Nasze dzieci, a zwłaszcza te, które spotkała krzywda i prześladowania? Narody pogrążone w odmętach wojny są może dopiero u początków boleści, a oto już tysiące rodzin zostały dotknięte przez śmierć, zniszczenie, łzy i nędzę.”

„Jeżeli chcesz, abym pozostawał w ciemności, bądź pochwalony, a jeśli zechcesz wyprowadzić mnie na światło, także bądź pochwalony.”

„Są tacy, którzy zdają się chcieć maszerować w zgodzie z naszymi wrogami, starają się ustanowić sojusz między światłością a ciemnością, zgodę pomiędzy sprawiedliwością a nierównością, za pomocą doktryn zwanych „liberalno-katolickimi”, które, opierając się na najbardziej szkodliwych zasadach, schlebiają świeckiej władzy, gdy ta atakuje rzeczy nadprzyrodzone, i zmuszają umysły do szanowania, lub przynajmniej tolerowania najbardziej nikczemnych praw, dokładnie tak, jakby nie napisano, że nie można służyć dwóm panom. Dziś są oni bardziej szkodliwi i bardziej śmiertelni, niż zdeklarowani wrogowie. Zarówno dlatego, że czynią swoje wysiłki niepostrzeżenie, może bez podejrzeń; (…) ale i dlatego, że, żyjąc na granicy formalnie potępionych opinii, sprawiają wrażenie spójności i utrzymywania nienagannej doktryny, przez co nęcą nierozważnych miłośników porozumienia i oszukują uczciwych ludzi, którzy [normalnie] by się nie zbuntowali przeciwko jawnym błędom. W ten sposób dzielą umysły rozrywają jedność, osłabiają siły, które należy zjednoczyć, by razem stawić czoło wrogowi.”

„Bywają takie dni i noce, które zmieniają wszystko. Bywają takie rozmowy, własne lub zasłyszane, które są w stanie wywrócić do góry nogami cały nasz świat. Nie możemy ich przewidzieć. Nie możemy się na nie przygotować. Czyhają gdzieś na nas, zapisane w łańcuchy pozornych przypadków, nieuchronne jak świt po ciemności.”

„Ciemność jest nieostrożna i zostawia po sobie mnóstwo niechlujnych dowodów rzeczowych oraz niemych świadków, jeszcze nigdy nie przyłapano jej na gorącym uczynku. Prawdziwe motywy jej przestępstw nigdy nie zostają wyjaśnione; ciemność przypomina maniaka, który nie miał ani rodziców, ani dzieciństwa, dlatego sądowym psychiatrom i adwokatom brak punktów zaczepienia. Ciemność – to aksamitne okładki akt sądowych, ich miękkie, ale nie ciepłe dotknięcie odczuwalne jest, aż po ostatnia stronę.”

„Jam jest światłem i ciemnością, materią i pustką.
Jam jest, kędy drogi nieskończone, mknący w siebie, we wnętrze własne, i od się, gdzie bezkresy i rozlewiska moje, gdzie rozpadliny i głębie moje, szukaniem granic swych pochłonięty, do samookreślenia dążący…
Jam jest…”

„W nieruchome wężowe oko mózgu
wachlarze światła
Szczeliny źrenic zwężają się
w stronę obrazu Jego Wyrafinowanej Ciemności
Kora fałduje się zapada i wzdyma
Szara tęczówka podzielona na płaty
Kiedy z obłudnie błękitnego nieba
płynnie runął wspaniały tron
atakowany niegdyś przez najpotężniejszego z aniołów”

„Musimy się zawezwać naszą jasną ciemność”

„Byliśmy w dolinie śmierci. Dotknęliśmy skalistego dna, spustoszenia, ciemności i rozpaczy. Ale gdy noc jest najciemniejsza, świt jest w zasięgu ręki.”

„Już cię nic nie oświeci
Może jeszcze ciemność.”

„Życie jednak nie trwa w przykazanej ciemności, ponieważ nią właśnie musi się skończyć, koniec zawsze jest w niewidzeniu, więc bojaźliwie uciekamy od sytuacji niejasnych w ostre światło dnia.”

„Bałem się boga Nikandych – był za blisko. Duch jasności pokazywał się i znikał, duch ciemności czaił się w każdym kącie. W naszym kościele Bóg był w bezpiecznej odległości, a duchów nie było wcale.”

„Szukam nauczyciela i mistrzaniech przywróci mi wzrok słuch i mowęniech jeszcze raz nazwie rzeczy i pojęcianiech oddzieli światło od ciemności.”

„Po jednej stronie jest godność, po drugiej pycha. Przemyśl. Bo niektórzy mylą. I już nie patrząc na mnie, wstał, wyszedł z warsztatu. Zgasiłem lampę. Ciemność była lepka, odrażająca, a ja nie mogłem się z niej wydostać, nie mogłem zrobić kroku. Wtedy właśnie, jak w jaskrawym blasku nieosłoniętej żarówki zobaczyłem to – wyraźnie, ostro. Ja i oni. Nie chciałem pogodzić się z paczką, ponieważ rację miałem ja. A oni wycofali się nie dlatego, że to zrozumieli, uznali. Zrobili to w imię przyjaźni. Nie chcę wrócić do nich w ten sposób. Nie mogę… Więc? Godność czy pycha?”

„Dwie rzeczy ma w sobie każde prawo: drogę, którą iść, jako świeca w ciemności ukazuje, a karaniem, aby z niej nie ustępowano, grozi.”

„Czy znasz ten symbol? – spytałem.
Przyglądał mu się dłuższą chwilę z dziwnym wyrazem twarzy.
– Nie – powiedział.
– Spotyka się go na Ziemi, na Hain i na Cziffewar. To Yin i Yang. „Światło jest lewą ręką ciemności…”, jak to szło? Światło i ciemność. Strach i odwaga. Zimno i ciepło. Żeńskie i męskie. To jesteś ty, Therem. Oba w jednym. Cień na śniegu.”

„W ciemność głębin spada słońca pył,
Rzeźbi złotem zbocza wzgórz.
Las tajemnic sztylet w piersi wbił –
Milczy i nie zdradzi już.

Boję się, boję się,
W moim świecie jest szaro i źle.”

„Ból przyćmił strach, a ciemność uśmierzyła ból.”

„Płeć jest ciemnością tkwiącą we wnętrzu człowieka.”

„Idziemy przez życie jak pociąg, pędzący w ciemności do nieznanego celu.”

„Ale kto wie, co mówiła w ciemności, gdy była sama, w gorzkie bezsenne noce, myśląc o swoim życiu, z każdym dniem uboższym, w czterech ścianach pokoju, w którym czuła się uwięziona jak leśne zwierzątko w ciasnej klatce.”

„Odejdź! Ostrożnie! Zapalę płomienie,
Bo ciemność nocy głęboko się szerzy –
A ty w dół idąc za szczytów mej wieży,
Potknąć się możesz i runąć w bezdenie…”

„Cicho było na niebie, na ziemi i w sercu…
Noc nastała, ciemnością wszystko okrywając,
Jasne gwiazdy błyszczały i księżyc już wypłynął,
Niebo, las i pola srebrem oblewając.”

„Nawet święta mogą stać się
więzieniem jeśli cudza pięść pchnie
je nagle w ciemność minionego, tak
że to mogło być Betlejem, albo
rok 1791, grudzień, lub wigilia na Syberii”

„Liczyłam na to, że w ciągu kilku lat powstanie w Polsce społeczeństwo obywatelskie. Gdyby ktoś mi wywróżył rządy PiS-u i LPR-u, uznałabym to za fantazję na motywach gombrowiczowskich. Nie przypuszczałam, że trzeba będzie wyjeżdżać z kraju. Gdy przyjeżdżałam do Polski po 2005 roku, wystarczyło włączyć radio, żeby usłyszeć ten ryk o zboczeńcach. Politycy zapowiadali ciemną noc i ta ciemność nastąpiła. Stała się przyzwoleniem na homofobię w dyskursie publicznym.”

„Nie wiem, po co jest miłość, jeśli nie po to, by się trzymać za ręce w ciemnościach pełnych przerażenia.”

„Człowiek nocy, ciemności, grozy, graniczności. To wciąż ja.”

„O, bramy warszawskie! Cóż mogę wam teraz poświęcić, ja, szukający ledwie uchwytnych cieniów kronikarz? Garść chaotycznych wspomnień. Nie z mego ołówka spłynąć mogą poważne, czcigodne o was rozprawy. Wiem tylko, że w waszym chłodnym półmroku, wśród waszych śmiesznych i pretensjonalnych sztukaterii i pseudorenesansowych gzymsów odnajdywaliśmy nasze Dzikie Pola. My, chłopcy z pięter, nasze pierwsze siniaki i pierwszą krew z nosa, pierwszy hazard i zapamiętanie w grze w chowanego, w czarnego luda, w siódemkę. Później odnajdywaliśmy na waszych ścianach pierwszy gryzący humor nieprzyzwoitych napisów, jeszcze później szukaliśmy pierwszej wiedzy o dorosłym życiu w ciemnościach waszych kątów, za żelaznymi, dębowymi lub szklanymi drzwiami, poznając tam pierwszy zawrót głowy po pierwszym papierosie, pierwsze starannie skrywane obrzydzenie po pierwszym hauście wódki, pierwszą słodycz po pierwszym pocałunku. Jeszcze później byłyście świadkami, o, bramy warszawskie! naszych westchnień i wyznań, naszych werterowskich rozpaczy i zaklęć, jakich pełne były długie, nocne rozmowy po powrocie z kina czy z wieczorynki, gdy ręka długo spoczywała na dzwonku, nie naciskając go w obawie przed przedwczesną interwencją stróża — tego rozespanego Neptuna bram warszawskich, wynurzającego się z ciemnego niebytu w zbroi z kożucha. Nie zawsze też byłyście sceną lekkoskrzydłych fars wielkomiejskich i beztroskich popisów farmazonów, sprzedających w waszym cieniu sztuczne brylanty naiwnym wieśniakom. Zdarzyło się wam osłonić swoim mrokiem niejedną tragedię, niejeden błysk noża gasł w waszych odmętach, niejeden straszliwy krzyk odbił się w was echem, zagłuszając chlust kwasu solnego wyżerającego oczy niewiernego kochanka, niejeden cichy jęk osuwającej się ofiary rozległ się wraz z brzękiem spadającej na wasz bruk flaszki po octowej esencji. Aż nadszedł czas, gdy stałyście się ostatnim schronieniem w walce ulicznej, kiedy płytki wasz tunelik stanowił nieraz błogosławieństwo dla kluczącego i uciekającego przed tępą przemocą goniących zbirów. I jak wszystko w tym dziwnym mieście, tak wy, bramy warszawskie, wkroczyłyście wprost z śmieszności i nędz, w najszczytniejsze bohaterstwo bez póz, koturnów i wzniosłych słów, raczej z lekko wulgarnym krzykiem, tak jak to się czyni w Warszawie.”

„Szyba zadrżała od podmuchu podobnego do tego, który potargał włosy Lindy. Lampy na moment przygasły, powodując przerwę w konwersacji, pauzę, podczas której wszystkim nasunęła się nieodparta myśl o panice w zaciemnionym hotelu i dłoniach wędrujących w ciemności.”

„Człowiek w obliczu nocy czuje się niepełny w swoim człowieczeństwie. Widzi ciemność i odczuwa swą ułomność.”

„Gdy dusza moja doznawała zewsząd udręczeń, wówczas powoli z jej widnokręgu usunął się Bóg. Zostałam w takich ciemnościach, gdzie żaden ludzki rozum nie może tego odtworzyć. Czułam nad sobą zagniewaną rękę Bożą… Zdawało mi się, że z każdą godziną staczam się w przepaść piekielną… Przed mą duszą stanęły potworne grzechy i zbrodnie, które zdawały się być przeze mnie popełnione…”

„Wydaje ci się, że świat jest zamkniętą konstrukcją – zdefiniowaną do końca, oprawioną w sztywne ramy potwierdzonych empirycznie reguł? Przychodzi moment, kiedy skorupa pozorów pęka; a spod niej wypełza drapieżna, wielokształtna ciemność, przepleciona mackami piekielnego żaru…
I wtedy dopiero poznajesz, czym może być cierpienie…”

„Dlaczego rozmowa po ciemku jest łatwiejsza? Może dlatego, że nasze słowa odpływają w mrok i przestają do nas należeć, tak że nie obawiamy się żadnych następstw. Słowa wypowiedziane w pełnym świetle są wyraźne i jednoznaczne i nie ma przed nimi ucieczki. Słowa wypowiadane w ciemności grzęzną w połowie drogi między jawą a snem i rano są już zapomniane.”

„Są na świecie natury ludzkie, od wszelkiej studni głębsze, w które, gdy raz kwiat ukochania wpadnie, już go żadne fale precz nie wyrzucą, i żadne żale głośno wymówioną skargą nie splamią. Serce nóż zatopiony w sobie czuć może, ale usta nie otworzą się dla wydania słowa oskarżenia, bo nad wszystkie bóle większy żal zdejmuje nad tym, na kogo paść ma to słowo. Choćby im od tego oskarżenia włos nie spadł z głowy, oni go nie wymówią; choćby im ono wysunęło z tego serca połowę tego noża, który w niem zatopiony, oni go nie wymówią i jeszcze wszelkiemi sposoby, choćby kłamstwem, z ust innych wyjmować je będą. Jakto! tę pierś oskarżać, u której głowa nasza prześniła swój złoty sen życia? Tej duszy złorzeczyć, dla której z ognia, z wody, przez drogi kamieniste, przez czyściec gorejący pragnęlibyśmy dostać i przynieść wszystkie błogosławieństwa! Na te dni i godziny wyrzekać, w których nam drzewa śpiewały, ptaki gadały, ze wszystkich zdrojów życia wody słodkie i gorące biły! Wszystko to mogło być snem, złudzeniem, marą rozwiewną, lotną błyskawicą, po której same ciemności zostały, ale winy w tem niczyjej niema, a jeśli jest czyja, to nasza raczej, stokroć raczej nasza, lecz nie tej istoty, której oskarżyć za żadną cenę przed nikim w świecie usta nasze nie chcą i nie mogą.”

„Wielki królu, kiedy zostaniesz przebity włócznią Pana Śmierci, pęknie cała twa duma. Nie będzie dla ciebie żadnego schronienia. Nikt cię nie obroni i ci nie pomoże. Będziesz wił się w męczarniach choroby. Usta twe wyschną, zmieni się kolor tej skóry. Ledwo co będziesz mógł się poruszać. Nie będziesz mógł pracować. Będziesz się tarzał we własnej flegmie, śluzie, moczu i wymiotach. Twój oddech będzie krótki. Lekarze będą cię unikać. Zakończy się twój samsaryczny żywot. Będziesz bał się wysłanników Pana Śmierci. Twój oddech ustanie i z lęku otworzysz usta. Opuścisz ten świat i odrodzisz się w zupełnie innym miejscu. Ogarnie cię ciemność. Spadniesz w przepaść i będziesz targany wodami oceanu i wiatrem karmicznym. Nie będziesz wiedział, gdzie jesteś. Nie będzie nikogo, komu mógłbyś rozdać swój majątek. Będziesz wzywał matkę, ojca, dzieci, ale nikt cię nie usłyszy – Nie będzie dla ciebie żadnego schronienia. Nikt nie przyjdzie ci z pomocą. Jedynym ratunkiem jest potężny król, czyli Dharma.”

„Ten ślepy instynkt pożerania, przyswajania, deformowania wszystkiego i trawienia w ciemnościach smoczego żołądka - to właśnie jest panteizm, czyli Kosmiczna Jedność Wschodu. Kosmos jako taki jest ludożercą, niczym Ojciec Czas, który zjadał własne dzieci. Wschodni święci zostali świętymi, bo sami dobrowolnie oddali się na pożarcie. Zachodni święci, tacy jak święty Jerzy, zostali świętymi zachodniego Kościoła właśnie dlatego, że nie chcieli dać się pożreć.”

„Stalin przekonał się, że bolszewizacja Polaków, zdolnych w obronie niepodległości do czynów wręcz szaleńczych, nie pójdzie łatwo. Tym samym być może w jakimś stopniu musiał powściągnąć myśl o uczynieniu z Polski republiki sowieckiej. Zagłada Warszawy kosztowała ZSRS parę miesięcy przestoju na froncie. W tym czasie armie anglo-amerykańskie dotarły do granic Niemiec na zachodzie. O ile latem 1944 r. otwierała się przed Stalinem szansa na podbój całej Rzeszy, o tyle teraz nie mógł już na to liczyć. Powstanie nie tylko uratowało od bolszewizacji dużą część zachodnich Niemiec, ale i przez to prawdopodobnie uchroniło Polskę od losu kadłubowej republiki zgniecionej przez Rosję i wielkie, czerwone Niemcy. Cena, jaką zapłacił naród polski w Powstaniu była straszna, lecz bez tej ofiary jego los byłby chyba gorszy. Bezczynność AK w chwili wejścia Armii Czerwonej wzmocniłaby późniejszą oszczerczą propagandę sowiecką o rzekomym współdziałaniu Polskiej Armii Podziemnej z okupantem i pozwoliłaby zniszczyć setki tysięcy jej członków bez najmniejszego rozgłosu w świecie. Bierne oddanie się w niewolę sowiecką mogło wytworzyć w społeczeństwie polskim kryzys moralny niemniej bolesny od kompleksu klęski. Powstanie „zapaliło w ciemności płomień”, który mogły podsycać przyszłe pokolenia. W 1944 r. wydawało się, że decyzję o Powstaniu należy potępić. Z perspektywy czasu nie wiadomo jednak czy był to „grób”, czy raczej „kołyska” narodu.”

„Czasami serce mi ciąży, a zadanie wydaje się być nierozwiązalnym, gdy mierzę własną ludzką niedoskonałość i nieudolność z ogromem zobowiązania i ciężarem odpowiedzialności. Jeżeli jedna generacja musi opłacić jej krótkie życie ceną najwyższą, śmiercią, odpowiedzi na pytania szukamy tedy na próżno u siebie. Znajdziemy ją tylko u Tego, w ręku którego jesteśmy bezpieczni – za życia i w obliczu śmierci. Nie wiemy nigdy, z jakimi problemami będzie konfrontowana siła i moc naszych dusz. Drogi ludzkie pogrążone są w ciemności. Lecz i ciemność nie jest bez światła. Nadzieja i wiara, które zawsze wytyczają nam szlak, zawczasu przeczuwają ponad ciemnością nadejście nowej jutrzenki. Jeśli wiemy, że to, co w nas najlepsze – dusza – jest nieśmiertelne, to wiemy również, że kiedyś się znów zobaczymy.”

„A kiedy poznałem księdza Priamo, zrozumiałem, czym jest wiara – nie zależy ona nawet od tego, czy Bóg istnieje, czy nie. Wiara to skok w ciemno w ramiona kogoś, kto cię przytuli… Jest ona pocieszeniem w chwili niepojętego lęku i bólu. Jest jak ufność dziecka wobec ręki, która wyciąga go z ciemności.”

„Więc sławę nam znaczono stworzyć – bezimienną,
jak okrzyk pożegnalny odchodzących – w ciemność.”

„Wystartowałam świetnie. W 1969 roku Erwin Axer zaangażował mnie do Współczesnego. Był to teatr znakomitości (…) Grałam Akulinę w Potędze ciemności Tołstoja. Zapytałam Axera, jak mam to grać. Odpowiedział: 'nie wiem, sama sobie poradzisz'. Po jednym z przedstawień niechcący usłyszałam, jak mnie chwali. Nie dosłuchałam do końca. Uciekłam z teatru. Po projekcji Krajobrazu po bitwie w Cannes niektórzy krytycy pisali, że należy mnie uhonorować obok Moniki Vitti. Dlaczego – myślałam w popłochu – przecież ja jeszcze nic nie umiem. A zaraz potem dostałam nagrodę w Opolu za piosenkę Ptakom podobni.”

„Odważniej myśli się w ciemności. Myślenie jest erotyczne.”

„Cóż to za subtelna, zdradziecka rzecz pozwolić sobie wkroczyć na tę drogę! Bo skoro raz zaczęłaś, strasznie trudno było się zatrzymać; wkrótce mówiłaś „Przepraszam, oczywiście ty masz rację”, „Cokolwiek zdecydujesz, będzie najlepsze” i „Jesteś najcudowniejsza i najcenniejszą rzeczą na świecie”, i zanim się zorientowałaś, cała uczciwość, cała prawda połyskiwały gdzieś w oddali, tak beznadziejnie poza twoim zasięgiem jak świat złotych ludzi. Przekonałaś się, że idziesz przez życie w taki sam sposób, w jaki Laurel Players grali w Skamieniałym Lesie albo Steve Kovick na perkusji: gorliwie, byle jak, z pretensjami i zupełnie źle; odkryłaś, że mówisz „tak”, kiedy myślisz „nie”, oraz „W tej sprawie musimy działać razem”, choć uważasz wręcz przeciwnie; wdychałaś opary benzyny, jakby to był aromat kwiatów, i zatracałaś się w delirycznej miłości pod ciężarem niezgrabnego, dyszącego, zaczerwienionego mężczyzny, którego nawet nie lubisz – Shepa Campbella!”

„Czuł, że nie ma takiego słońca, które zdałoby rozświetlić ciemności ogarniające jego serce.”

„Ciemność jest drugą stroną światła, nie mogą bez siebie istnieć, tylko przeciwieństwa się uzupełniają…”

„To najlepsza rzecz, jaką możemy robić jeden dla drugiego: zmniejszać ciemność.”

„Nie mogę znieść myśli o zapomnieniu. Wszystko tylko nie to. Dawniej myślałam, że ból byłby gorszy… wieczne tortury… Myślałam, że to dużo gorsze… Ale dopóki zachowujesz świadomość, to jest lepsze, prawda? To lepiej niż nie czuć nic, tylko odejść w ciemność, gdzie wszystko zniknie na zawsze.”

„Ach, te bezsenne noce, kiedy w ciemnościach na wyciągnięcie dłoni dotykam swego lęku.”

„Zaczęło się ściemniać, a ja nie widziałem ciemności.”

„Wtedy po raz pierwszy zaczęło do mnie docierać, czym jest prawdziwa odwaga. Do tamtej pory wszystko wydawało się nierzeczywiste, jak nocne podchody na szkolnym obozie. Wyjście z ciemności oznaczało wykazanie się odwagą, jaką nigdy nie musiałam się wykazywać, o jakiej nawet nie miałam pojęcia. Musiałam przeszukać własny umysł i ciało, żeby sprawdzić, czy znajdę gdzieś tę nową część mnie. Czułam, że mam w sobie ducha, który jest do tego zdolny, chociaż wcześniej go nie znałam.”

„Staczająca się w otchłań cywilizacja często uważa, że ten upadek jest podniecający i jest zachwycona tym, co obiecuje głębia. Ludzie często uważają ciemność za romantyczną i nie dostrzegają najstraszniejszej okropności, która czeka na dnie, w najgłębszej czerni. Dlatego odpychają wyciągniętą rękę, choćby podsuwano ją w dobrej woli, i zdarza się, że zabijają niedoszłych dobroczyńców.”

„Miłość duszy nie jest jeszcze taka, jak Bóg tego żąda. Dusza nagle traci obecność Bożą. Powstają w niej różne błędy i wady, z którymi musi toczyć zaciekły bój. Wszystkie błędy podnoszą głowę, jednak czujność jej jest wielka. Na miejsce dawnej obecności Bożej wstąpiła oschłość i posucha duchowa, nie czuje smaku w ćwiczeniach duchownych, nie może się modlić, ani tak jak dawniej, ani jak teraz się modliła. Rzuca się we wszystkie strony i nie znajduje zadowolenia. Bóg się przed nią ukrył, a ona w stworzeniu pociechy nie znajduje i żadne stworzenie nie umie jej pocieszyć. Dusza pragnie namiętnie Boga, ale widzi swą nędzę, zaczyna odczuwać sprawiedliwość Bożą. Widzi jakoby utraciła wszystkie dary Boże, umysł jej jest jakby przyćmiony, ciemność zapada w całej jej duszy, zaczyna się udręka co do nie pojęcia. Dusza starała się przedstawić stan swej duszy spowiednikowi, lecz nie została zrozumiana. Zapada jeszcze w większe niepokoje. Szatan zaczyna swe dzieło.”

„Zrozumieć, na jakie pytania nie ma odpowiedzi, i nie odpowiadać na nie – oto umiejętność najpotrzebniejsza w czasach napięć i ciemności.”

„Wielki skok w ciemność.”