Cytaty o książkach
strona 14

Tadeusz Płużański (ur. 1971) Fotografia
Antoni Lange Fotografia

„Aby już uzupełnić tę reklamę Mirandy zaznaczę z wielką przyjemnością, że co do niektórych pomysłów spotkałem się z fantazjami Wellsa, w jego najnowszym dziele na temat utopii pt. Ludzie jak bogowie.”

Antoni Lange (1862–1929) polski poeta, dramatopisarz i powieściopisarz okresu Młodej Polski, także poliglota i tłumacz

przedmowa do II wydania książki W czwartym wymiarze z 1925.

Hans Frank Fotografia

„Nie możemy już dostarczać żywności ludności żydowskiej.”

Hans Frank (1900–1946) nazista, gubernator Generalnego Gubernatorstwa

z dziennika pod datą 15 października 1941.
Źródło: Norbert i Stephan Lebertowie, Noszę jego nazwisko. Rozmowy z dziećmi przywódców III Rzeszy, op. cit., s. 82.

Alaksandr Łukaszenka Fotografia
Jerome K. Jerome Fotografia
Bartosz Kizierowski Fotografia

„Czytam książki, wdaję się w jakiś miły flirt towarzyski, ale tak naprawdę najskuteczniejsze w walce ze stresem są sny erotyczne.”

Bartosz Kizierowski (1977) pływak polski

Źródło: Arkadiusz Bartosiak, Łukasz Klinke, Bartosz Kizierowski, „Playboy” nr 10, 2005

Graham Greene Fotografia
Zhuangzi Fotografia

„Dobry syn nie stara się przypodobać ojcu, wierny poddany nie pochlebia panu.”

Zhuangzi (-369–-286 p. n. e.)

Źródło: Taoizm pod red. Mariana Dziwisza, wybór tekstów Wit Jaworski, wyd. RSW Prasa Książka Ruch, Kraków 1988

Betty Friedan Fotografia

„Kto wie, kim może stać się kobieta, kiedy nareszcie będzie mogła być sobą? Kobiety zaledwie zaczęły poszukiwać swojej tożsamości. Nadchodzi jednak czas, gdy głos kobiecej mistyki nie będzie już dłużej zagłuszał tego głosu wewnętrznego, który nakazuje kobietom dążyć do duchowej pełni.”

Mistyka kobiecości (The Femine Mystique, 1960)
Źródło: Deborah G. Felder, 100 kobiet, które miały największy wpływ na dzieje ludzkości, tłum. Maciej Świerkocki, wyd. Świat Książki, Warszawa 1998, ISBN 8371296665, s. 97.

Michał Heller Fotografia
Brigitte Bardot Fotografia

„Zamykanie przeczytanej
książki to jak składanie
skrzydeł koniec lotu.”

Marian Piechal (1905–1989)

Źródło: Po lekturze

Józef Flawiusz Fotografia

„To, że dał się uwikłać niewieście, trzeba przypisać słabości natury człowieczej ulegającej grzechom, ale należy dawać świadectwo wspaniałemu męstwu, jakie okazał we wszystkich innych swoich czynach.”

Józef Flawiusz (37–100) historyk żydowski

o Samsonie.
Źródło: Dawne dzieje Izraela, cyt. za: Paul Johnson, Bohaterowie, wyd. Świat Książki, Warszawa 2009, s. 288–289, tłum. Anna i Jacek Maziarscy, s. 37.

Joaquin Phoenix Fotografia
Paweł Huelle Fotografia

„Książki stanowią oczywiście zwierciadło duszy pisarza, jak każda wypowiedź artystyczna. Jednak te, które napisałem, podążają w innym kierunku. Są opowieściami o świecie istniejącym na zewnątrz mnie.”

Paweł Huelle (1957) pisarz polski

Źródło: Janusz Wróblewski, Rozmowa z Pawłem Huelle, polityka.pl, 4 listopada 2009 http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/paszportypolityki/6146,1,rozmowa-z-pawlem-huelle.read

Johan Huizinga Fotografia

„Jesień średniowiecza.”

Johan Huizinga (1872–1945) historyk holenderski

Źródło: tytuł książki

„Opieka zdrowotna przekształciła się ze służby społecznej w towar sprzedawany na rynku i rozprowadzany wśród tych, którzy są w stanie za niego zapłacić.”

Arnold S. Relman (1923–2014)

Źródło: Eugene W. Straus, Alex Straus, 100 największych osiągnięć medycznych, wyd. Świat Książki, Warszawa 2009, ISBN 978-83-247-0890-1, s. 204.

Ewa Błaszczyk Fotografia
Marian Hemar Fotografia

„Kto nie ma pięćdziesięciu własnych książek, jest człowiekiem niedocywilizowanym.”

Marian Hemar (1901–1972) poeta polski, satyryk

Źródło: felieton Toast w zbiorze Awantury w rodzinie.

Siergiej Eisenstein Fotografia
William Wharton Fotografia
Augusto Pinochet Fotografia

„Nie można jeszcze dokładnie zorientować się w liczbie egzekucji dokonanych w Santiago i całym kraju… Oceny obserwatorów można jedynie przeciwstawić śmiechu wartym oficjalnym komunikatom junty Pinocheta.”

Augusto Pinochet (1915–2006) wojskowy dyktator Chile

O Augusto Pinochecie
Źródło: „Le Figaro”, wrzesień 1973, cyt. za: Artur Domosławski, Gorączka latynoamerykańska, wyd. Świat Książki, Warszawa 2010, s. 120.

Jacek Woroniecki Fotografia
Henryk Jankowski Fotografia

„W 1980 roku poprosił mnie o pomoc, a ja mu nie odmówiłem. Byliśmy blisko siebie. Jak bracia. Wałęsa często mówił, że jesteśmy bliźniakami. Żartował nawet, że jak w wolnej Polsce źle się będzie działo, to on znów schowa się pod sutannę księdza. Potem stanęli między nami Geremek, Mazowiecki i inni. Źle się stało. Nasze drogi rozeszły się. Nie mam jednak do niego żalu. Miał prawo do wyboru własnej drogi i współpracowników. Chciał zmienić ludzi, to ich zmienił. Koniec pieśni. Czy Wałęsa był „Bolkiem”? Nie wiem. Trudno mi powiedzieć. Żadnych twardych dokumentów nie widziałem. A książka? W książkach różne rzeczy piszą. Czy ktoś chciał Wałęsę opluć? Aż tak bym tego nie nazwał. Pan Lechu popełnił błąd. Zamiast się szarpać, już dawno temu powinien powiedzieć, jak było naprawdę. Jeśli zbłądził i na chwilę dał się złamać – powinien przeprosić. Miał ogromne poparcie, winy odkupił, ludzie by mu wybaczyli. Zabrakło trochę mądrości. Za Wałęsą wiele takich niedomówień się ciągnie. Tak jak ten skok przez płot. Ja w stoczni byłem od samego początku. I żadnego skoku nie widziałem. Weszliśmy przez bramę. Kiedyś częściej do mnie zaglądał i dzwonił. Ostatnio się nie odzywał. Widzieliśmy się na jego imieninach. Arcybiskup Głódź poprosił, abym zaprowadził go na przyjęcie. To poszliśmy. Bardzo szanuję panią Wałęsową. Z nią przynajmniej nie muszę się politycznie spierać. Bo z panem Lechem w wielu sprawach się nie zgadzam.”

Henryk Jankowski (1936–2010) polski ksiądz katolicki, biznesmen

Źródło: Henryk Jankowski: Wałęsa? Lubię Danutę, Lecha mniej, se. pl, 20 sierpnia 2008 http://www.se.pl/wydarzenia/kraj/waesa-lubie-danute-lecha-mniej_68842.html

Paul Johnson Fotografia
Jorge Rafael Videla Fotografia

„Walka, którą podjęliśmy nie zna granic moralnych.”

Jorge Rafael Videla (1925–2013)

w 1977.
Źródło: Artur Domosławski, Gorączka latynoamerykańska, wyd. Świat Książki, Warszawa 2010, s. 218.

François Ravaillac Fotografia

„No, cóż… srodze mnie oszukano, wmawiając mi, że cios, który zadam, ucieszy lud. Teraz sam lud daje konie, żeby zamęczyć mnie na śmierć.”

François Ravaillac (1578–1610)

gdy ktoś z tłumu zaproponował własnego konia na rozerwanie Ravaillaca (jeden z przeznaczonych do tego rumaków był zbyt słaby).
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, tłum. Anita i Krzysztof Staroniowie, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1998, ISBN 8305129713, s. 377.

Zbigniew Mikołejko Fotografia
Ron Goulart Fotografia
Tomasz Lis Fotografia
Krzysztof Varga Fotografia

„Naprzeciw gigantycznego dorobku poetyckiego, eseistycznego i przekładowego staje drobny bełkot paru osób, które – śmiem podejrzewać – bynajmniej nie zapoznały się z całą spuścizną po Miłoszu, nie znają jego najważniejszych książek, a powtarzają jedynie z uporem dzieci, że Miłosz był antypolski. Powtarzają to, bo ktoś im wbił do głowy, co mają mówić.”

Krzysztof Varga (1968) polski pisarz

o wniosku posłów PiS aby podczas krakowskiego Festiwalu Miłosza mówiono o „antypolskości jego poezji i działalności w komunistycznej służbie”.
Źródło: gazeta.pl http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80271,9489086,Varga_odpowiada_poslom_PiS__Zniewolone_umysly.html, 23 kwietnia 2011

Rafał A. Ziemkiewicz Fotografia

„Człowiek, który musi prowadzić dwa życia, traci siły i spala się dwa razy szybciej od tego, który ma tylko jedno.”

Źródło: Ciało obce, wyd. Świat Książki, wrzesień 2005, ISBN: 83-7391-542–7

Nora Roberts Fotografia

„Uważam, że ojciec był winien. Popełnił straszliwe zbrodnie i zapłacił za nie życiem. Zrozumiał to w ostatnim okresie przed śmierci, a nam, dzieciom, pozostawił niejako w testamencie swoje wyznanie winy.”

Niklas Frank (1939) niemiecki dziennikarz i pisarz; syn Hansa Franka

Źródło: Norbert i Stephan Lebertowie, Noszę jego nazwisko. Rozmowy z dziećmi przywódców III Rzeszy, op. cit., s. 78.

Mario Vargas Llosa Fotografia

„Nie można mówić: polityka jest brudna, więc zamykam się w świecie książek. To zbyt cyniczne.”

Mario Vargas Llosa (1936) pisarz peruwiański

Źródło: wywiad Gillesa Anquetila i François Armaneta, „Le Nouvel Observateur”, tłum. „Forum”, 11 października 2010.

Andrzej Szpilman Fotografia
Arkady Fiedler Fotografia
Heinz Reinefarth Fotografia
Emiliano Zapata Fotografia

„Lepiej umrzeć, stojąc dumnie wyprostowanym niż żyć na kolanach.”

Emiliano Zapata (1879–1919) meksykański rewolucjonista

Źródło: Simon Sebag Montefiore, Potwory. Historia zbrodni i okrucieństwa, tłum. Jerzy Korpanty, wyd. Świat Książki, Warszawa 2010, ISBN 9788324715480, s. 201.

„Nigdy się nie przyznawajcie!”

wykrzykując powyższe słowa do zgromadzonego tłumu tuż przed swą egzekucją; był przekonany, że gdyby na procesie nie przyznał się do popełnionych zbrodni, dostałby łagodniejszą karę.
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, tłum. Anita i Krzysztof Staroniowie, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1998, ISBN 8305129713, s. 17.

Vladimir Volkoff Fotografia
Wiktor Alter Fotografia

„Wszyscy twórcy teorii socjalizmu nienawidzili państwa policyjnego i opowiedzieli się za państwem wolnościowym. Engels przypuszcza, że w ustroju socjalistycznym państwo jako aparat gwałtu nad jednostką będzie stopniowo obumierać!”

Wiktor Alter (1890–1943) polsko-żydowski działacz socjalistyczny

Źródło: Państwo wolnościowe czy biurokratyczne?, w: Człowiek w społeczeństwie, Wydawnicza Spółdzielnia Czytelników Książki „Światło”, Warszawa 1938 http://lewicowo.pl/panstwo-wolnosciowe-czy-biurokratyczne/.

Joyce Carol Oates Fotografia

„Nie jestem katoliczką i generalnie mam problem z łatwowiernością wierzących, którzy często sprawiają wrażenie, że modlą się o to, by ich okłamywano.”

Joyce Carol Oates (1938) pisarka amerykańska

Źródło: Michał Hernes, Jedna z najważniejszych pisarek XX wieku. Autorka książki „Blondynka” o Marylin Monroe w rozmowie dla SHEMAG, shemag.pl, 28 maja 2014 http://www.shemag.pl/ona-on/jedna-z-najwazniejszych-pisarek-xx-wieku-autorka-ksiazki-blondynka-o-marylin-monroe-w-rozmowie-dla-shemag/

Edward Lipiński Fotografia
Michał Witkowski Fotografia

„U podstaw każdej książki leży pomysł, żeby jak najwięcej sprzedać.”

Michał Witkowski (1975) pisarz polski

Źródło: Tomasz Kwaśniewski, Witkowski jedzie tirem, wyborcza.pl, 21 sierpnia 2009 http://wyborcza.pl/1,76842,6946944,Witkowski_jedzie_tirem.html?as=4&startsz=x

Samuel Adalberg Fotografia

„Zadanie układającego zbiór przysłów podobne być winno do zadania bibliotekarza, którego ideałem jest rozmieszczenie książek w taki sposób, aby poszukiwane jak najprędzej i bez trudności odnaleźć się dały.”

Samuel Adalberg (1868–1939) polski paremiolog i wydawca tekstów staropolskich

Źródło: Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, op. cit., s. XIII.

Anaïs Nin Fotografia
Henryka Krzywonos Fotografia

„Ja z tą książką nie mam nic wspólnego poza tym, że ta książka jest o mnie. Była promocja, na której byłam, bo dotyczy mnie, i to wszystko. Ja centa z tego nie mam, tak żeby wyjaśnić do końca. Powiem więcej. Kto słyszał na zjeździe wypowiedź dwóch panów Śniadka i tego drugiego – wie, dlaczego się wyrwałam. Ja nie jestem osobą, której pluje się w twarz, a ona mówi, że deszcz pada.”

Henryka Krzywonos (1953) sygnatariuszka porozumień sierpniowych

o książce Agnieszki Wiśniewskiej „Duża Solidarność, mała solidarność, Biografia Henryki Krzywonos” i zarzutach polityków PiS, że jej wystąpienie na obchodach rocznicowych było podyktowane celami promocyjnymi.
Źródło: Bożena Aksamit, Wielki tydzień Henryki Krzywonos, „Duży Format”, 9 września 2010.

Hubert de Givenchy Fotografia
Claus von Stauffenberg Fotografia

„Skoro generałowie nie zdołali dotąd nic osiągnąć, przyszedł czas, aby pułkownicy wzięli sprawę w swoje ręce.”

Claus von Stauffenberg (1907–1944) oficer niemiecki, wykonawca zamachu na A. Hitlera

sygnalizując zamiar zabicia Hitlera.
Źródło: Eva Weber, Proces uczestników zamachu na Hitlera w: 100 najsłynniejszych procesów pod redakcją Edwarda W. Knappmana, tłum. Jarosław Mikos, wyd. Świat Książki, Warszawa 1998, ISBN 8372270570, s. 238.

Fidel Castro Fotografia
Filip Bobek Fotografia
Bartłomiej Rychter Fotografia

„Dla mnie książka jest biletem do świata wyobraźni. Za jej pośrednictwem chcę przenosić czytelnika w realia, których bez powieści nie mógłby poznać.”

Źródło: Beata Zatońska, Książka to bilet do świata wyobraźni, tvp.info, 17 sierpnia 2012 http://tvp.info/opinie/wywiady/ksiazka-to-bilet-do-swiata-wyobrazni/8275104

Waldemar Chrostowski Fotografia
Henryk I de Guise Fotografia

„Jeśli chcemy utrzymać wojnę domowa we Francji, co miesiąc potrzeba siedemset tysięcy liwrów…”

Henryk I de Guise (1550–1588)

tak zaczynał się napisany przez niego list, który odnaleziono po jego śmierci w kaftanie.
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, op. cit., s. 212.

„Jeśli zakładamy, że książka ta jest nie do sfilmowania, to pewnie tak jest i nie da się tego zrobić. Dlatego powinniśmy przejść na inny poziom i pomyśleć, jak ta książka powinna być sfilmowana?”

Xawery Żuławski (1971) reżyser polski

Źródło: Film ma wywołać kontrowersje http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=55203, stopklatka.pl

Janusz Leon Wiśniewski Fotografia
Hideki Tōjō Fotografia

„Wojna w Azji Dalekowschodniej [wojna na Pacyfiku] była słuszna i usprawiedliwiona.”

Hideki Tōjō (1884–1948) japoński polityk, premier

Źródło: Simon Sebag Montefiore, Potwory. Historia zbrodni i okrucieństwa, tłum. Jerzy Korpanty, wyd. Świat Książki, Warszawa 2010, ISBN 9788324715480, s. 213.

Adam Schaff Fotografia
José Antonio Cotrina Fotografia
Joanne Kathleen Rowling Fotografia

„Nigdy się nie spodziewałam, że ktoś będzie się interesował mną osobiście; w moich najdzikszych fantazjach nie posunęłam się dalej, jak tylko publikacja książki i Szczytem osiągnięć wydawała mi się recenzja w dobrej gazecie.”

Joanne Kathleen Rowling (1965) angielska pisarka

Źródło: Sean Smith, Biografia J.K. Rowling, Oficyna Wydawnicza Panteon, Wrocław 2002, ISBN 8389182009, tłum. Dorota Strukowska, s. 160.

Cesare Zavattini Fotografia

„Fikcyjni bohaterowie zanudzili mnie już na śmierć. Chcę spotkać prawdziwego bohatera w życiu codziennym. Mogę przyglądać mu się z tym samym zainteresowaniem i niepokojem, co gdy widząc na ulicy zbiegowisko, pytam: „Co się stało?””

Cesare Zavattini (1902–1989)

Co się stało komuś, kto istnieje naprawdę?
Źródło: Kilka myśli o filmie, „Rivista del Cinema Italiano”, cyt. za: Jerzy Płażewski, Język filmu, Książka i Wiedza, Warszawa 2008, s. 18.

Engelbert Dollfuß Fotografia

„Już nie ma krwi, już nie ma krwi…”

Engelbert Dollfuß (1892–1934) austriacki polityk

ostatnie słowa
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, tłum. Anita i Krzysztof Staroniowie, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1998, ISBN 8305129713, s. 143.

Gérard Philipe Fotografia

„Chcę go zagrać, zanim wyłysieję!”

Gérard Philipe (1922–1959) aktor francuski

pokazując wieczorem 25 listopada 1959 wydanie Hamleta René Clairowi, który przyszedł go odwiedzić po trudnej operacji wątroby; następnego dnia Philipe już nie żył, gdyż w nocy zmarł na nowotwór wątroby.
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, tłum. Anita i Krzysztof Staroniowie, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1998, ISBN 8305129713, s. 356.

Marilyn Manson Fotografia
Heinrich Heine Fotografia
Aleksander I Romanow Fotografia

„Nigdy przedtem nie sprawiło mi to takiej przyjemności, bardzo ci dziękuję.”

Aleksander I Romanow (1777–1825) car Rosji

zwracając się w języku francuskim do swej żony w dniu 15 listopada 1825, która namówiła go do wyspowiadania się i przyjęcia komunii, co też uczynił (zmarł 1 grudnia tego roku)
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, tłum. Anita i Krzysztof Staroniowie, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1998, ISBN 8305129713, s. 18.

Ajahn Chah Fotografia
Papusza Fotografia

„W lesie wyrosłam jak złoty krzak,
w cygańskim namiocie zrodzona,
do borowika podobna.
Jak własne serce kocham ogień.”

Papusza (1908–1987)

Źródło: Pieśń cygańska z Papuszy głowy ułożona, z książki Mistrz Manole i inne przekłady, tłum. Jerzy Ficowski

Stanisław Mackiewicz Fotografia
Leonardo da Vinci Fotografia
Mátyás Rákosi Fotografia

„Mój drogi, ten człowiek przesiedział 36 godzin w zamknięciu. Całe 36 godzin! Cóż za nieszczęście!”

Mátyás Rákosi (1892–1971) węgierski polityk komunistyczny

odpowiadając ironicznie na skargę z powodu bezprawnego przetrzymania w więzieniu jakiegoś obywatela.
Źródło: Maciej Koźmiński, Piotr Luppóczy, Jerzy Robert Nowak, Węgry w: Europejskie kraje demokracji ludowej 1944–1948, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1972, s. 420.

Lothar von Trotha Fotografia

„Ścieram z powierzchni ziemi buntujące się plemiona strumieniami krwi i strumieniami pieniędzy. Tylko po tak gruntownym oczyszczeniu może narodzić się coś nowego i pożytecznego.”

Lothar von Trotha (1848–1920)

Źródło: Simon Sebag Montefiore, Potwory. Historia zbrodni i okrucieństwa, tłum. Jerzy Korpanty, wyd. Świat Książki, Warszawa 2010, ISBN 9788324715480, s. 192.

Wilhelm I Orański Fotografia

„Boże, zmiłuj się nad moją duszą! Boże, zmiłuj się nad tym biednym ludem!”

Wilhelm I Orański (1533–1584) hrabia Nassau, książę Oranii, stadhouder Niderlandów (1533–1584)

ostatnie słowa
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, tłum. Anita i Krzysztof Staroniowie, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1998, s. 446.

Charlotte Brontë Fotografia

„Silniejsza od mężczyzny, prostsza od dziecka, jej duch był wyjątkowy.”

Charlotte Brontë (1816–1855) angielska pisarka

o Emily Brontë
Źródło: Deborah G. Felder, 100 kobiet, które miały największy wpływ na dzieje ludzkości, tłum. Maciej Świerkocki, wyd. Świat Książki, Warszawa 1998, ISBN 8371296665, s. 143

Simón Bolívar Fotografia

„Stany Zjednoczone uważają za swe przeznaczenie męczenie i dręczenie kontynentu w imię wolności.”

Simón Bolívar (1783–1830) południowoamerykański przywódca walk wyzwoleńczych

Źródło: Artur Domosławski, Gorączka latynoamerykańska, wyd. Świat Książki, Warszawa 2010, s. 231.

Bohdan Butenko Fotografia

„Ilustrowanie książki jest dyskusją. Autor coś mówi, ja mu odpowiadam, a czytelnik się temu przygląda. Można iść przeciw autorowi, pod warunkiem że ma się samemu coś do zaproponowania.”

Bohdan Butenko (1931–2019) rysownik polski

Źródło: Dorota Karaś, Butenko, uczeń Matejki http://wyborcza.pl/duzyformat/1,127290,9230908,Butenko__uczen_Matejki.html, „Gazeta Wyborcza”, „Duży Format”, 13 marca 2011.

Andrzej Pilipiuk Fotografia
Antoni Chruściel Fotografia

„To, co obserwuję podczas walki o Warszawę, wywołuje radosne zamglenie oczu. Rośnie serce na widok tych Polek, które z pogardą śmierci rywalizują między sobą, aby otrzymać najtrudniejsze i najwięcej zagrażające życiu zadania. Dają one wspaniały przykład umiłowania wolności i walki o Polskę. Spokojny o swą przyszłość może być kraj, gdy na arenę życia państwowego Polski masowo wkraczają te wspaniałe typy kobiet – zjawisko na pewno niespotykane na przestrzeni wieków. Cześć ich rodzicom i wychowawcom! A mężczyźni - żołnierze Armii Krajowej? W ciągu długiej służby widziałem różne szeregi żołnierskie. Jednak takiej brawury i dzielności osobistej, takiego zapału i tężyzny nie udowodniono jeszcze. Nie mamy odznak stopni, ale karność wśród nas jest wzorowa. Taka karność może istnieć tylko w zespołach wysoce ideowych, znających cel zmagań i szanujących rozkazy tych, którym się ufa i których się słucha mimo braku zewnętrznych odznak starszeństwa. Wkraczamy w nowy okres historii i w nowy okres stosunków w wojsku. Przełożony i podwładny to jedna dusza. Dla obu najwyższym prawem jest dobro Ojczyzny. Żołnierze podległego mi Okręgu - brak mi słów zachwytu dla waszego męstwa i postawy. W tych ciężkich dniach zmagań o opanowanie stolicy do końca wykażmy hart. Każdy próg jest nam twierdzą, a krzyżacka przemoc pęka. Cześć Wam, Obywatelki i Obywatele!”

Antoni Chruściel (1895–1960) generał polski

gen. „Monter” do walczących oddziałów, 2 sierpnia 1944, Warszawa.
Źródło: Andrzej Krzysztof Kunert, Komendant Podziemnej Warszawy. Generał Monter Antoni Chruściel, Świat Książki, Warszawa 2012, s. 206–207

Germán Correa Fotografia
Connie Willis Fotografia
Haruki Murakami Fotografia
Markus Zusak Fotografia
Richard Scott Bakker Fotografia
Roberto Bolaño Fotografia

„Na wspomnienie o Traklu Amalfitano, prowadząc swój wykład niemal automatycznie, pomyślał o aptece nieopodal jego mieszkania w Barcelonie, do której zwykle chodził, kiedy potrzebował lekarstwa dla Rosy. Pracował w niej farmacueta wyglądający na nastolatka, nadzwyczaj chudy i w wielkich okularach, który nocami, kiedy apteka pełniła dyżur, zawsze czytał książkę. Pewnej nocy Amalfitano zapytał go, czuł bowiem, że powinien coś powiedzieć, podczas gdy farmaceuta szukał leków na półkach, jakie książki lubi i jaką książkę czyta w tej chwili. Farmaceuta odpowiedział mu, nawet się nie odwracając, że podobały mu się książki typu "Przemiana", "Bartleby", "Proste serce", "Opowieść wigilijna". A potem powiedział, że czyta teraz "Śniadanie u Tiffany'ego", Capotego. Pomijając "Proste serce" i "Opowieść wigilijną", które, jak powszechnie wiadomo, są opowiadaniami, a nie książkami, intrygujące było owo upodobanie młodego farmaceuty - który być może w swoim poprzednim życiu był Traklem, a być może w tym życiu miał napisać wiersze smutniejsze jeszcze niż te, które wyszły spod pióra jego dalekiego austriackiego kolegi - przedkładającego, ponad wszelką wątpliwość, dzieła mniejsze nad dzieła większe. Wybierał "Przemianę" zamiast "Procesu", wybierał "Bartleby'ego" zamiast "Moby Dicka", wybierał "Proste serce" zamiast "Bouvarda i Pecucheta", "Opowieść wigilijną" zamiast "Opowieści o dwóch miastach" albo "Klubu Pickwicka". Jakiż to smutny paradoks, pomyślał Amalfitano. Już nawet oświeceni farmaceuci nie mają odwagi siegnąć po wielkie dzieła, niedoskonałe, gwałtowne, te, które otwierają drogę w nieznane. Wybierają doskonałe wprawki wielkich mistrzów. Albo, by powiedzieć innymi słowy to samo: chcą widzieć wielkich mistrzów podczas szermierczych sesji treningowych, ale nie obchodzą ich prawdziwe batalie, gdzie wielcy mistrzowie walczą z czymś, z tym czymś, co przeraża nas wszystkich, czymś, co nas paraliżuje i bierze za rogi, i jest krew, i śmiertelne rany, i smród.”

Roberto Bolaño (1953–2003) chilijski pisarz
Ernest Hemingway Fotografia
Marguerite Yourcenar Fotografia
Erich Maria Remarque Fotografia
Oscar Wilde Fotografia

„Chyba prawie każdy z nas czuwał kiedyś przed wschodem słońca, już to po jednej z
owych bezsennych nocy, przyprawiającej nas niemal o zakochanie się w śmierci, już to po
jednej z owych nocy lęku i szpetnych uciech, gdy przez komórki mózgu przeciągają
majaki, potworniejsze jeszcze od rzeczywistości, a ożywione tym intensywnym życiem
utajonym we wszelkiej groteskowości, które nadaje również gotykowi trwałą siłę życiową,
gdyż sztuka ta wydaje się przede wszystkim sztuką tych, których dusze zasępia choroba
marzenia. Z wolna białe palce wsuwają się przez firanki i zdają się drżeć. Niby czarne,
fantastyczne postacie - nieme cienie pełzają po kątach pokoju i tam się układają. Na
dworze słychać szelest ptaków w listowiu lub kroki ludzi idących do roboty albo jęki i
westchnienia wiatru, który zlatuje ze wzgórza i okrąża cichy dom, jakby się bał zbudzić
śpiącego, a jednak musiał odwołać sen z jego fioletowej jaskini. Zasłona po zasłonie z
cienkiej przejrzystej gazy z wolna się podnosi, rzeczy odzyskują kształty i barwy i
widzimy, jak nadchodzący dzień oddaje światu dawne jego oblicze. Blade zwierciadła
znów otrzymują swe życie odtwórcze. Wygasłe świece stoją, gdzie je pozostawiliśmy, a
obok nich leży na wpół rozcięta książka, którą czytaliśmy, lub drutem opleciony kwiat,
który nosiliśmy na balu, albo list, który obawialiśmy się przeczytać lub czytaliśmy zbyt
często. Wszystko wydaje się nie zmienione. Ze złudnych cieni nocy wyłania się
prawdziwe, znane nam życie. Musimy je podjąć, gdzie zostało przerwane, i ogarnia nas
uczucie straszne - uczucie konieczności zmuszającej do ciągłego zużywania sił w nużącym
kole codziennych wydarzeń lub też porywa nas dzika tęsknota, by pewnego poranka oczy
nasze otworzyły się na świat, co w mroku na nowo został stworzony ku naszej radości, na
świat, w którym rzeczy mają barwy i kształty nowe albo zmienione lub też kryją w sobie
nowe tajemnice; na świat, w którym przeszłość nie zajmowałaby wcale miejsce albo
bardzo mało, a w każdym razie nie w świadomej formie powinności czy skruchy, bo
nawet wspomnienie radości posiada swą gorycz jak wspomnienie rozkoszy - swój ból.”

Oscar Wilde (1854–1900) angielski poeta, prozaik i dramatopisarz
Italo Calvino Fotografia
Erich Maria Remarque Fotografia

„Przytłumione stukanie dobiegające z zewnątrz przerywało ciszę, jakby coś chciało się dostać do środka, coś szarego, ponurego i bezkształtnego, coś smutniejszego niż smutek - odległe anonimowe wspomnienie, niekończąca się fala, która nadpływała i pragnęła odzyskać i pogrzebać to, co poprzednio przyniosła i porzuciła na wyspie - trochę człowiek, a trochę światło i myślenie.

-Dobra noc na picie.

-Tak… i zła, żeby być samemu.

Ravic myślał przez chwilę.

- Do tego wszyscy musieliśmy się przyzwyczaić - powiedział w końcu. - To, co nas kiedyś trzymało razem, zostało zniszczone. Rozsypaliśmy się niczym szklane paciorki z zerwanego sznura. Nic nie jest już trwałe. - Ponownie napełnił kieliszek. - Jako chłopiec przespałem kiedyś noc na łące. Było lato, niebo zupełnie bezchmurne. Zanim zasnąłem, widziałem Oriona, który stał ponad lasami na horyzoncie. Potem, w środku nocy, obudziłem się - i Orion stał nagle w górze nade mną. Nigdy nie zapomnę tego widoku. Wcześniej uczyłem się, że Ziemia jest planetą i się obraca, ale uczyłem się tego tak jak wielu rzeczy, o których czyta się tylko w książkach, i nigdy się nad tym nie zastanawiałem. Wtedy po raz pierwszy poczułem, że naprawdę tak jest. Czułem, jak lecę bezszelestnie przez niesamowitą przestrzeń. Odczuwałem to bardzo mocno, wydawało mi się niemal, że muszę się trzymać, żeby nie wyrzuciła mnie siła odśrodkowa. Było tak pewnie dlatego, że obudzony z głębokiego snu, opuszczony przez pamięć i przyzwyczajenie, patrzyłem przez chwilę w ogromne przesunięte niebo. Ziemia przestała nagle być dla mnie trwałą podstawą - i od tamtej pory już nigdy się nią nie stała.”

Arch of Triumph: A Novel of a Man Without a Country

William Faulkner Fotografia
William Butler Yeats Fotografia
Ray Bradbury Fotografia
Zbigniew Herbert Fotografia
Franz Kafka Fotografia

„Oto masz, drogi Maksie, dwie książki i kamyk. Zawsze starałem się znaleźć na Twoje urodziny coś, co wskutek swej obojętności nie zmieniałoby się, nie gubiło, nie psuło i nie mogło być zapomniane. A dumając potem miesiącami, znów nie widziałem innego ratunku, niż wysłać Ci książkę. Z książkami jest jednak utrapienie, z jednej strony są obojętne, a potem znów z drugiej o tyle bardziej interesujące, potem zaś pociągnęło mnie do tych obojętnych tylko przekonanie, które bynajmniej nic we mnie nie rozstrzygnęło, w końcu zaś, ciągle jeszcze z odmiennym przekonaniem, trzymałem w ręku książkę, która paliła tak tylko z ciekawości. Kiedyś nawet z rozmysłem zapomniałem o Twoich urodzinach, co było wszak lepsze niż posłanie książki, ale dobre nie było. Dlatego wysyłam Ci teraz ten kamyczek i będę Ci go wysyłał póki naszego życia. Będziesz go trzymać w kieszeni, ochroni Cię, wsadzisz do szuflady, również nie będzie bezczynny, ale jeśli go wyrzucisz, będzie najlepiej. Bo wiesz, Maksie, moja miłość do Ciebie jest większa niż ja sam i bardziej ja w niej mieszkam niż ona we mnie, i ma też kiepską podporę w mojej niepewnej istocie, tym sposobem jednak dostanie w kamyczku skalne mieszkanie i niechby to było tylko w szczelinie bruku na Schalengasse. Od dawna już ratowała mnie ona częściej niż sądzisz, a właśnie teraz, gdy wiem o sobie mniej niż kiedykolwiek i odczuwam siebie z pełną świadomością jedynie w półśnie, tylko tak nadzwyczaj lekko, tylko teraz jeszcze - krążę tak niczym z czarnymi wnętrznościami - dobrze zatem zrobi ciśnięcie w świat takiego kamyka i oddzielenie w ten sposób pewnego od niepewnego. Czym są wobec tego książki! Książka zaczyna Cię nudzić i już nie przestanie albo porwie ją twoje dziecko, albo, jak ta książka Walsera, rozlatuje się już, kiedy ją dostajesz. Przy kamyku przeciwnie, nic nie może Cię znudzić, taki kamyk nie może też ulec zniszczeniu, a jeśli już, to dopiero po długim czasie, także zapomnieć go nie można, ponieważ nie masz obowiązku o nim pamiętać, w końcu nie możesz go też nigdy ostatecznie zgubić, gdyż na pierwszej lepszej żwirowej drodze znajdziesz go z powrotem, bo jest to właśnie pierwszy lepszy kamyk. A jeszcze nie mógłbym mu zaszkodzić większą pochwałą, szkody z pochwał powstają bowiem tylko wtedy, gdy pochwała chwaloną rzecz rozgniata, niszczy lub zapodziewa. Ale kamyczek? Krótko mówiąc, wyszukałem Ci najpiękniejszy prezent urodzinowy i przekazuję Ci go z pocałunkiem, który ma wyrażać niezdarne podziękowanie za to, ze jesteś.”

Franz Kafka (1883–1924) pisarz austriacki pochodzenia żydowskiego
Marek Aureliusz Fotografia