Cytaty o śmierci
strona 26

Cesare Zavattini Fotografia

„Fikcyjni bohaterowie zanudzili mnie już na śmierć. Chcę spotkać prawdziwego bohatera w życiu codziennym. Mogę przyglądać mu się z tym samym zainteresowaniem i niepokojem, co gdy widząc na ulicy zbiegowisko, pytam: „Co się stało?””

Cesare Zavattini (1902–1989)

Co się stało komuś, kto istnieje naprawdę?
Źródło: Kilka myśli o filmie, „Rivista del Cinema Italiano”, cyt. za: Jerzy Płażewski, Język filmu, Książka i Wiedza, Warszawa 2008, s. 18.

Engelbert Dollfuß Fotografia

„Już nie ma krwi, już nie ma krwi…”

Engelbert Dollfuß (1892–1934) austriacki polityk

ostatnie słowa
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, tłum. Anita i Krzysztof Staroniowie, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1998, ISBN 8305129713, s. 143.

Gérard Philipe Fotografia

„Chcę go zagrać, zanim wyłysieję!”

Gérard Philipe (1922–1959) aktor francuski

pokazując wieczorem 25 listopada 1959 wydanie Hamleta René Clairowi, który przyszedł go odwiedzić po trudnej operacji wątroby; następnego dnia Philipe już nie żył, gdyż w nocy zmarł na nowotwór wątroby.
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, tłum. Anita i Krzysztof Staroniowie, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1998, ISBN 8305129713, s. 356.

„Może dlatego tak bardzo podobał mi się spektakl Niech żyje wojna!!! Demirskiego i Strzępki, bo nikt z mojej rodziny nie walczył i nie zginął w powstaniu warszawskim. Ten mit mnie nie dotyczy.”

Źródło: Łukasz Drewniak, Śmierć Fredrom i Mrożkom, „Przekrój” nr 10, 5 marca 2012 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/134865.html

Konstanty Ildefons Gałczyński Fotografia
Rafael Ábalos Fotografia

„(…) od rozsądku do przesądu jest tylko jeden krok,
tak niewielki, jak ten, który oddziela od siebie
życie i śmierć.”

Rafael Ábalos (1956) hiszpański pisarz i prawnik

Grimpow. Sekret ośmiu mędrców

Augusto Pinochet Fotografia

„Śmierć Pinocheta powinna stanowić dla rządów wszystkich państw nauczkę, że zbrodniarzy należy sądzić niezwłocznie, żeby nie uniknęli sprawiedliwości.”

Augusto Pinochet (1915–2006) wojskowy dyktator Chile

Źródło: oświadczenie Amnesty International, odnoszące się do okresu po 1990

Alexander Stubb Fotografia
Charles J. Guiteau Fotografia

„Właśnie zastrzeliłem prezydenta. Jego śmierć była polityczną koniecznością. Jestem prawnikiem, teologiem i politykiem. Jestem oddany pośród równych…”

Charles J. Guiteau (1841–1882)

z listu do generała Hermana, napisanego w czerwcu 1881.
Źródło: Rodney Castleden, Krwawi mordercy, maniacy szaleni i nienawistni – od starożytności do czasów współczesnych. Część I – zabójstwa polityczne, truciciele i trucicielki, szaleńcy, op. cit., s. 192.

Jim Morrison Fotografia
Aleksander I Romanow Fotografia

„Nigdy przedtem nie sprawiło mi to takiej przyjemności, bardzo ci dziękuję.”

Aleksander I Romanow (1777–1825) car Rosji

zwracając się w języku francuskim do swej żony w dniu 15 listopada 1825, która namówiła go do wyspowiadania się i przyjęcia komunii, co też uczynił (zmarł 1 grudnia tego roku)
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, tłum. Anita i Krzysztof Staroniowie, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1998, ISBN 8305129713, s. 18.

„co dzień jeśli mi sił starcza
oglądam Pałac Kultury – (…)
Architektura mojej krwi i serca
życia i śmierci
słońca i mgły.”

Eugeniusz Żytomirski (1911–1975) pisarz polski

Źródło: Antologia poezji głupich i mądrych Polaków, wybór Ludwik Stomma, Gdańsk 2000.

Henri Landru Fotografia

„Nie zabraknie mi jej.”

Henri Landru (1869–1922)

na szafocie, kiedy jego spowiednik krzyknął „Odwagi!”.
25 lutego 1922
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, op. cit., s. 283.

Janusz Leon Wiśniewski Fotografia
Jerzy Grotowski Fotografia

„W moim osobistym głębokim przekonaniu człowiek wyzwala się od samotności i śmierci, jeśli przekracza małość swojego kruchego „ja”. Przez społeczeństwo, przez twórczy udział w rzeczywistości ludzkiej człowiek niejako wrasta w rzeczywistość powszechną, w jedność przyrody.”

Jerzy Grotowski (1933–1999) polski reżyser, teoretyk teatru, pedagog

Źródło: Impresje zapisane w Szwajcarii http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=5777, „Dziennik Polski” nr 3, 4/5 stycznia 1959, s. 5, 7.

Waldemar Chrostowski Fotografia
Andrzej Wajda Fotografia
Aaliyah Fotografia
Dawid Jung Fotografia
Tadeusz Borowski Fotografia
Bernard z Clairvaux Fotografia

„Jeśli usuniemy Maryję, tę Gwiazdę Morza, to cóż zostanie, jak nie noc wokoło; jak nie cień śmierci i gęste ciemności?”

Bernard z Clairvaux (1090–1153)

Źródło: „Zawsze Wierni” nr 4 (173), lipiec-sierpień 2014, s. 11.

„(…) byliśmy gotowi podjąć ryzyko śmierci bez zmartwychwstania i stawić czoło końcowi wszechrzeczy.”

Dan Simmons (1948) amerykański pisarz fantastyki naukowej

Cykl Hyperion Cantos, Dylogia Endymion, Triumf Endymiona (1997)
Źródło: rozdział 2

Eva Perón Fotografia

„Śmierć kurwie, zabić Duarte!”

Eva Perón (1919–1952) argentyńska działaczka związkowa, żona gen. Perona

okrzyki wznoszone przez hordę studentów, którzy zaatakowali Evę niedługo przed publicznym przemówieniem Juana Peróna z balkonu Casa Rosada (jego siedziby).
Źródło: Sigrid Maria Grössing, Kobiety za kulisami historii, op. cit., s. 160.

Wilhelm I Orański Fotografia

„Boże, zmiłuj się nad moją duszą! Boże, zmiłuj się nad tym biednym ludem!”

Wilhelm I Orański (1533–1584) hrabia Nassau, książę Oranii, stadhouder Niderlandów (1533–1584)

ostatnie słowa
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, tłum. Anita i Krzysztof Staroniowie, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1998, s. 446.

François Duvalier Fotografia

„Opiekun narodu, najwyższy wódz rewolucji, apostoł jedności narodowej, przywódca Trzeciego Świata, wielki patron handlu i przemysłu, dobroczyńca biednych, najwyższa nadzieja haitańskiej dumy narodowej, ten, który napełnia duszę energią elektryczną i naprawia wszelkie błędy.”

François Duvalier (1907–1971) polityk haitański

oficjalna tytulatura, jaką obrał sobie Duvalier.
Źródło: Vincent Hugeux, Łagodna śmierć „Papy Doca” w: Ostatnie dni dyktatorów, op. cit., s. 85–86.

Święta Kinga Fotografia

„Nie, nie powinna wystarczyć tobie
jedna śmierć, aby odebrać ci twoją
miłość.”

Henri Michaux (1899–1984)

Źródło: Nas dwoje jeszcze w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 318, tłum. Edward Stachura.

Natasza Urbańska Fotografia
Paweł Adelgejm Fotografia

„Słuszny protest budzi panoszenie się cerkwi w armii i szkole, imitacja miłości i wiary, ideologia i polityka pchająca się na miejsce ducha i życia, klerykalizacja świeckiego państwa.”

Paweł Adelgejm (1938–2013)

Źródło: Wacław Radziwinowicz, Tragiczna śmierć niepokornego rosyjskiego duchownego, „Gazeta Wyborcza”, 7 sierpnia 2013.

Stephen King Fotografia

„Zrozumieć śmierć? Proszę bardzo. Śmierć przychodzi wtedy, gdy dopadnie cię któryś z potworów.”

Understand death? Sure. That was when the monsters got you. (ang.)
Miasteczko Salem (1975)

Guillaume Musso Fotografia
Józef Piłsudski Fotografia

„Wytworzyłem całe mnóstwo pięknych słówek i określeń, które po mojej śmierci zostaną, a które naród polski stawiają w rzędzie idiotów.”

Józef Piłsudski (1867–1935) polski działacz niepodległościowy i polityk, premier, Naczelnik Państwa, twórca tzw. rządów sanacyjnych

przemówienie na zjeździe legionistów w Kaliszu, 7 sierpnia 1927.

Antoni Chruściel Fotografia

„To, co obserwuję podczas walki o Warszawę, wywołuje radosne zamglenie oczu. Rośnie serce na widok tych Polek, które z pogardą śmierci rywalizują między sobą, aby otrzymać najtrudniejsze i najwięcej zagrażające życiu zadania. Dają one wspaniały przykład umiłowania wolności i walki o Polskę. Spokojny o swą przyszłość może być kraj, gdy na arenę życia państwowego Polski masowo wkraczają te wspaniałe typy kobiet – zjawisko na pewno niespotykane na przestrzeni wieków. Cześć ich rodzicom i wychowawcom! A mężczyźni - żołnierze Armii Krajowej? W ciągu długiej służby widziałem różne szeregi żołnierskie. Jednak takiej brawury i dzielności osobistej, takiego zapału i tężyzny nie udowodniono jeszcze. Nie mamy odznak stopni, ale karność wśród nas jest wzorowa. Taka karność może istnieć tylko w zespołach wysoce ideowych, znających cel zmagań i szanujących rozkazy tych, którym się ufa i których się słucha mimo braku zewnętrznych odznak starszeństwa. Wkraczamy w nowy okres historii i w nowy okres stosunków w wojsku. Przełożony i podwładny to jedna dusza. Dla obu najwyższym prawem jest dobro Ojczyzny. Żołnierze podległego mi Okręgu - brak mi słów zachwytu dla waszego męstwa i postawy. W tych ciężkich dniach zmagań o opanowanie stolicy do końca wykażmy hart. Każdy próg jest nam twierdzą, a krzyżacka przemoc pęka. Cześć Wam, Obywatelki i Obywatele!”

Antoni Chruściel (1895–1960) generał polski

gen. „Monter” do walczących oddziałów, 2 sierpnia 1944, Warszawa.
Źródło: Andrzej Krzysztof Kunert, Komendant Podziemnej Warszawy. Generał Monter Antoni Chruściel, Świat Książki, Warszawa 2012, s. 206–207

Szewach Weiss Fotografia
Edmond Rostand Fotografia

„I oto z zasadzki śmierć mi przyszła pewna:
Umieram przez hajduka, od kawałka drewna!”

Edmond Rostand (1868–1918)

Et voila que je suis tué dans une ambuche,
Par derriere, par un laquais, d'un coup de buche! (fr.)
Tłum.: Jan Kasprowicz
Cyrano de Bergerac (1897)

Lech Kaczyński Fotografia
Sun Tzu Fotografia
Sun Tzu Fotografia
Margaret Mitchell Fotografia

„Śmierć, podatki i dziecko! Nie ma na nie odpowiedniego momentu.”

Margaret Mitchell (1900–1949) pisarka amerykańska

Źródło: Aneta Zelek, Znane i nieznane cytaty ze świata ekonomii i zarządzania, s. 39.

Robert Graves Fotografia
Sun Tzu Fotografia
Algernon Charles Swinburne Fotografia
Mishima Yukio Fotografia
Stanisław Lem Fotografia
Terry Pratchett Fotografia
Martín Caparrós Fotografia
William Shakespeare Fotografia
John Irving Fotografia
Vladimir Nabokov Fotografia
Michaił Bułhakow Fotografia
Guillaume Apollinaire Fotografia

„Oto ja wobec wszystkich człowiek przy zdrowych zmysłach
Znający życie i śmierć to co żyjący znać może
Który poznałem cierpienia i radości miłości
Który potrafiłem niekiedy narzucać swoje myśli
Znający wiele języków
Który niemało podróżowałem
Ja co widziałem wojnę w Artylerii i Piechocie
Raniony w głowę z czaszką trepanowaną pod chloroformem
Który straciłem najlepszych przyjaciół w straszliwej bitwie
Wiem o starym i nowym ile poszczególny człowiek może o tym wiedzieć
I nie dbając dzisiaj o tę wojnę
Między nami i dla nas przyjaciele moi
Rozstrzygam ten długi spór tradycji i wynalazczości
Porządku i Przygody

Wy których usta są na podobieństwo ust Boga
Usta które są samym porządkiem
Bądźcie wyrozumiali kiedy nas porównujecie
Z tymi co byli doskonałością porządku
Nas którzy wszędzie wietrzymy przygodę

Nie jesteśmy waszymi wrogami
Chcemy wam dać rozległe i dziwne dziedziny
Gdzie kwiat tajemniczości prosi chętnych o zerwanie
Są tam nowe ognie kolory nigdy nie widziane
Tysiąc nic nie ważących fantazmów
Którym trzeba nadać realność
Chcemy wykryć dobroć niezmierzoną krainę gdzie wszystko milknie
Jest również czas który można ścigać albo zawrócić
Litości dla nas walczących zawsze na krańcach
Bezkresu i przyszłości
Litości dla naszych błędów litości dla naszych grzechów

Oto i lato pora gwałtowna nastała
I młodość moja zgasła jak podmuch wiosenny
O słońce to już zbliża się Rozum płomienny
I czekam
Aż za urodą którą na koniec przybrała
Abym kochał ją miłą i szlachetną pójdę
Nadchodzi i z daleka
Przyciąga mnie jak siłą stali magnetycznej
Ma postać prześlicznej
Rudej

Jej włosy ze złota tak jasno
Świecące się nigdy nie zgasną
Jak ognie pyszniące się będą
Śród róż herbacianych co więdną

Ale śmiejcie się śmiejcie się ze mnie
Ludzie zewsząd ludzie tutejsi
Bo tyle jest rzeczy których wam nie śmiem powiedzieć
Tyle jest rzeczy których nie dacie mi powiedzieć
Zlitujcie się nade mną”

Guillaume Apollinaire (1880–1918) francuski poeta
Mikael Niemi Fotografia
Fernando Pessoa Fotografia

„Niektórym się wydaje, że czubkiem można zostać ot tak, ni z gruchy, ni z pietruchy. Ze na przykład najspokojniej w świecie spacerujesz sobie z rodziną, aż tu nagle doskakujesz do drzewa i zaczynasz je kopać, dopadasz wózeczka i plujesz dzidziusiowi w ryło, podnosisz nogę i obsikujesz kulę kaleki, jednym słowem - odbija ci. Albo inaczej, zwyczajnie szykujesz się do spania, ucałowałeś rodziców, przyjaciół, żonę, dzieci, meble, oszczędności, ubranka, bojler, umywalkę, podeszwy swoich butów, muszlę klozetową. Po prostu dostajesz hyzia.

Nie, nie i jeszcze raz nie.

To może jeszcze inaczej - przeglądasz pocztę, popijając poranną kawę (zachowanie w normie, tylko trochę niezdrowe dla pęcherza) i trafiasz na wredny list na swój temat, anonim. Sklecono go przy pomocy liter powycinanych z różnych piśmideł, których nie czytujesz, pośrednio zmuszając cię tym sposobem do ich lektury. - Łajdaki! Nie uda się wam! - wydzierasz się z pianą na ustach i ciach! dostajesz kuku na muniu. Bo zachodzące w mózgownicy procesy chemiczne uległy zakłóceniu, jako że bolą cię zęby. Albo dlatego, że w dzieciństwie mamusia i tatuś nie kochali cię dość mocno, bo słońce grzeje coraz słabiej, a księżyc wchodzi przez okno dwanaście po północy.

Nie. nie. nie. NIE.

NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE.

Kto jak kto. ale ja znam się na tym i mogę stwierdzić, że ci, którzy tak mówią, po prostu bredzą. Nigdy w życiu nie zająłbym tak eksponowanej pozycji, na samym szczycie hierarchii chorób umysłowych, gdybym nie poświęcał każdej sekundy na ciężką, wytrwałą, drobiazgową pracę nad sobą i swoimi uzdolnieniami. Jeśli człowiek nie stawia sobie wymagań, to do niczego nie dojdzie. Dzisiejsza młodzież chciałaby dostać świra - bo to całkiem fajne - ale bez tego wysiłku, który jest niezbędny. Owszem, być szurniętym to nic trudnego. Ale żeby zostać prawdziwym, wielkim, pierwszorzędnym szaleńcem, na to - wierzcie mi - trzeba się nieźle napocić. A czasami trochę wypić: nie jestem wymagający, trzy kieliszki wystarczą. Ale przede wszystkim, przede wszystkim, przede wszystkim - z czego nie zdajemy sobie sprawy i czego powtarzać nigdy dość - świrowanie to wynik zbiorowego wysiłku! Tak, koleżanki i koledzy, zatkało was, co? "Jak to? Wariowanie to zajęcie grupowe? Ten się chyba z głupim widział!" No dalej, lżyjcie mnie, nie żałujcie sobie. Och, przyznaję, że niełatwo to znieść, ale kiedy za twoimi plecami stoi murem zespól, wszystko staje się prostsze. A ja, czego nie należy zapominać, mam najlepszą ekipę na świecie. Byłem we wszelakich szpitalach, u najróżniejszych psychiatrów. Wszyscy połamali sobie na mnie zęby. Najbardziej nieustępliwi, którzy od pierwszego spotkania wyrokowali z okrutnym uśmieszkiem: "To nic takiego, nic poważnego, raz dwa wróci pan do siebie." No i co? Figa z makiem. Jak wysiadają ci mądrale, teraz, gdy nikt, nawet najciemniejsza z pielęgniarek nie może zaprzeczyć, że jestem przykładem najwspanialszego, najelegantszego, najosobliwszego obłędu w stylu francuskim z końca dwudziestego wieku? Ale ja nigdy, przenigdy nie zapominam, nawet gdy piję samotnie, że udało mi się dzięki innym, dzięki mojemu zespołowi. To on przypominał mi nieustannie, że świat jest przeciw mnie, że ludzie chcą moich pieniędzy i mojej śmierci, że nie spoczną, dopóki nie wymażą mnie z listy żyjących.

Dziękuję.

Dziękuję wam wszystkim.”

Roland Topor (1938–1997) pisarz i rysownik francuski pochodzenia polskiego

Dziennik Paniczny

Hanna Krall Fotografia
Witold Gombrowicz Fotografia
Charles Bukowski Fotografia
Arthur Schopenhauer Fotografia
Erich Maria Remarque Fotografia

„Nasza wiedza o życiu ogranicza się do śmierci.”

All Quiet on the Western Front

John Banville Fotografia
Norman Davies Fotografia
Erich Maria Remarque Fotografia
Emma Donoghue Fotografia
Amélie Nothomb Fotografia
Thomas Stearns Eliot Fotografia

„Skoro nie mam nadziei, bym jeszcze powrócił
Skoro nie mam nadziei
Skoro nie mam nadziei, bym wrócił
Do pożądania zalet innych ludzi
Nie usiłuję walczyć o te sprawy
(Po cóż ma stary orzeł rozpościerać skrzydła?)
Po cóż bym opłakiwał
Miniona chwałę zwykłego królestwa?

Skoro nie mam nadziei, abym jeszcze zaznał
Niepewnej chwały określonej chwili
Skoro nie sądzę
Skoro wiem, że nie zaznam
Prawdziwej mocy, która przemija
Skoro nie mogę pić
Skąd piją kwiaty drzew i źródła rzek, bo nic tam już nie ma

Skoro wiem, że czas jest zawsze czasem,
A miejsce zawsze i jedynie miejscem,
A co się dzieje, to się dzieje tylko jeden raz
I tylko w jednym miejscu,
Cieszę się, że jest tak jak jest
Wyrzekam się uwielbianej twarzy
I wyrzekam się głosu
Skoro nie mogę mieć nadziei, bym jeszcze powrócił
Raduję się, że mam coś stworzyć
Co sprawiałoby radość

I modlę się do Boga o litość nad nami
I modlę się, bym mógł zapomnieć
O sprawach, które ważę w sobie zbyt przytomnie,
Zbytnio roztrząsam
Skoro nie mam nadziei, bym jeszcze powrócił
Niech mówią za mnie te słowa
Bo co się stało, już się nie stanie
Niech sąd nad nami nie będzie zbyt srogi

Skoro już skrzydła nie niosą mnie w przestrzeń,
Tylko z wysiłkiem biją powietrze
Teraz już próżne, doszczętnie jałowe,
Próżniejsze i bardziej jałowe niż wola,
Ucz nas jak troszczyć się i jak nie troszczyć
Ucz nas cichości.

Módl się z nami grzesznymi teraz i w godzinę śmierci naszej
Módl się za nami teraz i w godzinę śmierci naszej.”

Thomas Stearns Eliot (1888–1965) poeta, dramaturg i eseista angielski
Oscar Wilde Fotografia

„Chyba prawie każdy z nas czuwał kiedyś przed wschodem słońca, już to po jednej z
owych bezsennych nocy, przyprawiającej nas niemal o zakochanie się w śmierci, już to po
jednej z owych nocy lęku i szpetnych uciech, gdy przez komórki mózgu przeciągają
majaki, potworniejsze jeszcze od rzeczywistości, a ożywione tym intensywnym życiem
utajonym we wszelkiej groteskowości, które nadaje również gotykowi trwałą siłę życiową,
gdyż sztuka ta wydaje się przede wszystkim sztuką tych, których dusze zasępia choroba
marzenia. Z wolna białe palce wsuwają się przez firanki i zdają się drżeć. Niby czarne,
fantastyczne postacie - nieme cienie pełzają po kątach pokoju i tam się układają. Na
dworze słychać szelest ptaków w listowiu lub kroki ludzi idących do roboty albo jęki i
westchnienia wiatru, który zlatuje ze wzgórza i okrąża cichy dom, jakby się bał zbudzić
śpiącego, a jednak musiał odwołać sen z jego fioletowej jaskini. Zasłona po zasłonie z
cienkiej przejrzystej gazy z wolna się podnosi, rzeczy odzyskują kształty i barwy i
widzimy, jak nadchodzący dzień oddaje światu dawne jego oblicze. Blade zwierciadła
znów otrzymują swe życie odtwórcze. Wygasłe świece stoją, gdzie je pozostawiliśmy, a
obok nich leży na wpół rozcięta książka, którą czytaliśmy, lub drutem opleciony kwiat,
który nosiliśmy na balu, albo list, który obawialiśmy się przeczytać lub czytaliśmy zbyt
często. Wszystko wydaje się nie zmienione. Ze złudnych cieni nocy wyłania się
prawdziwe, znane nam życie. Musimy je podjąć, gdzie zostało przerwane, i ogarnia nas
uczucie straszne - uczucie konieczności zmuszającej do ciągłego zużywania sił w nużącym
kole codziennych wydarzeń lub też porywa nas dzika tęsknota, by pewnego poranka oczy
nasze otworzyły się na świat, co w mroku na nowo został stworzony ku naszej radości, na
świat, w którym rzeczy mają barwy i kształty nowe albo zmienione lub też kryją w sobie
nowe tajemnice; na świat, w którym przeszłość nie zajmowałaby wcale miejsce albo
bardzo mało, a w każdym razie nie w świadomej formie powinności czy skruchy, bo
nawet wspomnienie radości posiada swą gorycz jak wspomnienie rozkoszy - swój ból.”

Oscar Wilde (1854–1900) angielski poeta, prozaik i dramatopisarz
Terry Pratchett Fotografia
Julie Powell Fotografia

„Kiedy nie wierzy się niebo, śmierć jest stuprocentowym Końcem. Choć to śliczna myśl, nie wierzę, że Julia je w raju Sole Meunière z Paulem. Wierzę, że jej ciało zostało pogrzebane - pod bardzo fajnym nagrobkiem, nawiasem mówiąc, ciekawe, czy zgadniecie, jakie ma epitafium - a mózg, serce, poczucie humoru i doświadczenie, które sprawiły, że to ciało było Julią, znikły. Wszystko, co zostało, znajduje się w naszych wspomnieniach. Ale to też jakieś życie pozagrobowe, prawda? (…) Kiedy byłam w liceum, miałam wyjątkowo przykrego nauczyciela aktorstwa. (…) Już umarł i żyje w mojej pamięci, ale jako wredny, manipulujący, nieszczęśliwy sukinsyn. To kiepski sposób na spędzenie wieczności. Z Julią jest inaczej. Zamiast snuć się po jakimś niewydarzonym niebie, zastanawiając się skąd skombinować prawdziwą solę z Dover, chodzi po komnatach mojego mózgu, zatrzaskuje z rozmachem porządny, mocny piekarnik, pije wino i bawi się jak jasna cholera. Ma swoje zwyczaje, bywa uparta jak muł, ale już nie klaruje masła, bo uznała, że to zawracanie głowy, więc ciągle się uczy. A ponieważ dałam jej miejsce, w którym może bywać, uznała, że jednak nie jestem taką zarozumiałą suką i nawet fajna ze mnie kobitka. Przynajmniej tak uważa Julia z mojej głowy. Istnieją tysiące tysięcy Julii w umysłach ludzi z całego świata, ale ta Julia jest moja.”

Julie Powell (1973)

Julie and Julia: 365 Days, 524 Recipes, 1 Tiny Apartment Kitchen: How One Girl Risked Her Marriage, Her Job, and Her Sanity to Master the Art of Living

Terry Pratchett Fotografia
Woody Allen Fotografia
Andrzej Stasiuk Fotografia

„Życie albo śmierć, chcecie zdychać, to zdychajcie.”

Andrzej Stasiuk (1960) pisarz polski

White Raven

Charles Bukowski Fotografia
Thomas Mann Fotografia
Jean-Paul Sartre Fotografia

„Nie żywię żalu do ludzi, którzy pogodzili się z klęską i zawieszeniem broni 1940 roku. Zbyt się zadomowili wśród moich mebli, nazywając to losem ludzkim. Sami nauczyli się i nauczali innych owej "mądrości", tej zatrutej mikstury, którą przyzwyczajenie do życia sączy nam powoli do gardła, z jego słodkawym smakiem pokory, wyrzeczeniem i ugody. Ci wykształceni i myślący ludzie, subtelni marzyciele, dystyngowani sceptycy, szlachetnie urodzeni, dobrze wychowani, rozkochani w humanizmie, w gruncie rzeczy zawsze tajemnie wiedzieli w głębi duszy, że osiągnięcie człowieczeństwa jest ponad siły; przyjęli więc zwycięstwo Hitlera jako rzecz zrozumiałą samą przez się. Widząc naszą zupełnie oczywistą niewolę biologiczną i metafizyczną, uznali po prostu za zupełnie naturalne rozciągnięcie jej również na sprawy polityczne i społeczne. Posunąłbym się nawet dalej, nie chcąc bynajmniej nikogo urazić: mieli s ł u s z n o ś ć, i już to samo powinno ich przestrzec. Mieli słuszność, jeśli chodzi o spryt, rozwagę, niechęć do przygód, do ryzyka gry; mieli słuszność w takim sensie, który pozwoliłby Chrystusowi uniknąć krzyża, Van Goghowi - malowania, mojemu Morelowi - obrony słoni, Francuzom - śmierci od kul plutonów egzekucyjnych i który pogrążyłby we wspólnej nicości katedry i muzea, imperia i cywilizacje, nie pozwalając im przyjść na świat.”

Promise at Dawn

Ryszard Kapuściński Fotografia
Andrzej Sapkowski Fotografia
Cesare Pavese Fotografia
John Banville Fotografia
William Shakespeare Fotografia
Vladimir Nabokov Fotografia
Ławrientij Beria Fotografia

„Iosifie Wissarionowiczu, ojcze narodu! Co my bez ciebie poczniemy? [gdy umierający Stalin nagle otworzył oczy na krótko przed śmiercią, po usłyszeniu słów „Tyran nie żyje!”. ]”

Ławrientij Beria (1899–1953) radziecki działacz komunistyczny, szef NKWD

O śmierci Stalina
Źródło: Miloš Mikeln, Stalin

Mikołaj Rej Fotografia

„Cnota jest tak można królowa, że jej władzy ani śmierć, ani żaden strach nigdy przekazić nie może.”

Mikołaj Rej (1505–1569) polski poeta i prozaik renesansowy

Źródło: Złote ziarna zebrane z dzieł pisarzy polskich, wybór Władysław Bełza, Poznań 1907

Stanisław Kostka Fotografia

„To jest własność Najświętszej Matki. [o różańcu, który trzymając w rękach ucałował przed śmiercią. ]”

Stanisław Kostka (1550–1568) polski kleryk, święty Kościoła katolickiego

Źródło: Święty Stanisław Kostka, zakonnik patron Polski https://brewiarz.pl/czytelnia/swieci/09-18a.php3, brewiarz.pl

Marcin Matczak Fotografia
Julian Tuwim Fotografia

„Dla oszczędności zagaście światło wiekuiste, gdyby miało mi kiedyś zaświecić. [notatka zapisana na godzinę przed śmiercią. ]”

Julian Tuwim (1894–1953) polski poeta

Źródło: A. Thomas, Górecki, PWM 1998, s. 34, 35, tłum. E. Gabryś.

Tori Amos Fotografia

„Jeśli pozwalasz dojść do głosu śmierci lub przemocy, obdzierasz świat z przyzwoitości. Śmierć przyszła do mnie i powiedziała: czas kochać. A miłość to może być przecież ogrzanie stóp przy kominku.”

Tori Amos (1963) amerykańska artystka rockowa, wokalistka i pianistka

Wywiady, Polskie Radio Program III – Minimax, 2 sierpnia 2001
Źródło: Piotr Kaczkowski, 42 rozmowy, Prószyński i S-ka, Warszawa 2004, ISBN 83-7337-709-3, s. 318–319.

Stanisław Ignacy Witkiewicz Fotografia
Łukasz Ciepliński Fotografia

„Siedzę w celi śmierci z 40 – jak ja – skazanymi. Co pewien czas zabierają kogoś. Nadchodzi mój termin. Jestem zupełnie spokojny. Gdy będą mnie zabierać, to ostatnie moje słowa do kolegów będą: cieszę się, że będę zamordowany jako katolik za wiarę świętą, jako Polak za Ojczyznę i jako człowiek za prawdę i sprawiedliwość.”

Łukasz Ciepliński (1913–1951) wojskowy polski, oficer AK

gryps do rodziny, wysłany z więzienia UB, pisany w Nowy Rok 1951.
Źródło: Tadeusz Płużański: Dlaczego czcimy Niezłomnych 1 marca? Zamordowani, niezidentyfikowani https://www.tysol.pl/a29854--Tylko-u-nas-Tadeusz-Pluzanski-Dlaczego-czcimy-Niezlomnych-1-marca-Zamordowani-niezidentyfikowani, tysol.pl, 1 marca 2019.

Marcin Warchoł Fotografia

„Ta rocznica tragicznej śmierci wielkiego bohatera to również kolejna nieukarana zbrodnia. A każda nieukarana zbrodnia komunistyczna jest podmyciem fundamentów sprawiedliwości przyszłych pokoleń.”

o Janie Rodowiczu i braku kary dla sprawców jego śmierci w 1949.
Źródło: Oddano hołd Janowi Rodowiczowi ps. Anoda w rocznicę śmierci https://dzieje.pl/aktualnosci/oddano-hold-janowi-rodowiczowi-ps-anoda-w-rocznice-smierci, dzieje.pl, 7 stycznia 2018.

Teresa z Ávili Fotografia

„Pragnęłam żyć, bo dobrze to rozumiałam że nie żyłam, tylko raczej szamotałam się w cieniu śmierci, a nie było nikogo, kto by mi dał życie. Ten, który mógł mi je dać, słusznie odmawiał mi swej pomocy za to, że tyle razy już mnie nawrócił do siebie, a ja Go znowu opuszczałam.”

Teresa z Ávili (1515–1582) hiszpańska zakonnica i mistyczka, święta Kościoła katolickiego

Księga życia 8, 12.
Źródło: Benedykt XVI - papież, Św. Teresa od Jezusa - nauczycielką wiernych wszystkich czasów https://www.niedziela.pl/artykul/1397/Sw-Teresa-od-Jezusa---nauczycielka, niedziela.pl

Łukasz Ciepliński Fotografia
Janusz Kurtyka Fotografia
Lech Janerka Fotografia
Emmanuel Macron Fotografia

„Doświadczamy dziś śmierci klinicznej sojuszu atlantyckiego.”

Emmanuel Macron (1977) francuski polityk

Źródło: Jędrzej Bielecki, Macron już nie wierzy w NATO https://www.rp.pl/Polityka/311079895-Macron-juz-nie-wierzy-w-NATO.html, rp.pl, 8 listopada 2019.

Tadeusz Płużański (ur. 1971) Fotografia

„Na śmierć Hieronima Dekutowskiego i jego współpracowników pracował cały sztab przestępców i zbrodniarzy: śledczy, sędziowie, prokuratorzy. Niestety wielu z nich leży na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.”

Tadeusz Płużański (ur. 1971) (1971) polski historyk, dziennikarz i publicysta

o Hieronimie Dekutowskim, ps. „Zapora”
Źródło: W Warszawie obchody 70. rocznicy śmierci mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory” https://dzieje.pl/aktualnosci/w-warszawie-obchody-70-rocznicy-smierci-mjr-hieronima-dekutowskiego-zapory, dzieje.pl, 10 marca 2019.