Cytaty na temat pustynia

„Wschód oddaje pierwszeństwo bezruchowi, jako jednej z form przybieranych przez nieskończoność; Zachód zaś woli ruch i ciągłą zmianę. Włada nim namiętne przywiązanie do szczegółów, do rozmaitości i do wartości osobistej. Jest on jak dziecko, które zmieniwszy posiadane pieniądze na drobną monetę, uważa się za bogatsze niż przedtem. Miłość postępu jest w gruncie rzeczy zaślepieniem, polegającym na tym, że drobne kroki i kroczki, czynione jeden po drugim, każą nam zapomnieć o celu całej tej drogi. Człowiek Zachodu w samej już zmianie widzi nieraz udoskonalenie. W głębi duszy nowoczesnego człowieka tkwi strach przed tym wszystkim, co mogłoby go zmniejszyć we własnych oczach; dlatego też nieskończoność, wieczność i doskonałość przestraszają go; czuje on potrzebę być ciągle z siebie samego zadowolonym, móc czymś się pysznić, czegoś sobie winszować. W tym właśnie leży źródło małostkowości wielu potężnych umysłów, braku godności osobistej cechującego nas, ludzi cywilizowanych, w porównaniu z Arabem pustyni, czczości wewnętrznej naszych tłumów, coraz to bardziej oświeconych, lecz coraz to bardziej powierzchownych w swym pojęciu szczęścia.”

„Jestem sam, przepełnia mnie straszliwa pustka, tęsknota i lęk. Cały pokój wypełniają moje myśli. Nic poza mną i moimi myślami, moim lękami. Mógłbym wyobrazić sobie najbardziej niestworzone historie, mógłbym tańczyć, pluć, stroić miny, przeklinać, zawodzić – nikt by się o tym nie dowiedział, nikt nie usłyszałby tego. Myśl o takiej absolutnej prywatności mogłaby mnie doprowadzić do szaleństwa. To tak jak udany poród, wszystkie więzy odcięte. Jesteś odseparowany, nagi, samotny. Błogosławieństwo połączone z agonią. Masz mnóstwo czasu. Każda sekunda przytłacza cię jak góra. Toniesz w niej. Pustynie, morza, jeziora, oceany. Zegar wybija godziny jak rzeźnicki topór. Nicość. Świat. Ja i nie ja. Oomaharumooma. Wszystko musi mieć nazwę. Wszystkiego trzeba się nauczyć, doświadczyć, wszystko trzeba sprawdzić. Faites comme chez vous, chéri.”

„Można jedynie napomknąć, że między dojrzałym nihilizmem a dziką anarchią istnieje głęboka sprzeczność. W walce tej chodzi o to, czy ludzkie siedziby zamienić należy w pustynię, czy w dziewiczą puszczę.”

„Wrogość, okrucieństwo, uciecha z prześladowania, z napadania, ze zmiany i zniszczenia – wszystko to, zwrócone przeciw posiadaczom takich instynktów, o t o początek „nieczystego sumienia”. Człowiek, który z braku zewnętrznych wrogów i oporów, wtłoczony w gniotącą cieśń i prawidłowość obyczaju, niecierpliwie sam siebie targał, prześladował, gryzł, zakłócał i katował, to o kraty swej klatki raniące się zwierzę, które się chce „obłaskawić”, ten nędzarz, czujący brak i trawiony tęsknotą za pustynią, który z samego siebie stwarzać sobie musiał przygodę, miejsce tortury, puszczę niepewną i niebezpieczną – ten szaleniec, ten stęskniony i zrozpaczony więzień stał się wynalazcą „nieczystego sumienia”. Od niego jednak rozpoczęła się największa i najstraszniejsza choroba, z której ludzkość po dziś dzień nie ozdrowiała, człowiek rozchorował się na człowieka, na siebie samego: wskutek gwałtownego odcięcia się od przeszłości zwierzęcej, niejako skoku i runięcia w nowe położenie i warunki bytu, wskutek wypowiedzenia wojny starym instynktom, na których polegała dotąd jego siła, uciecha i straszliwość.”

„Wielbłąd: dwumasztowiec pustyni.”

„Zmieniają kraj w pustynię i mówią, że przynieśli pokój”

„Człowiek jest dziś wolny jak zbłąkany wędrowiec na pustyni.”

„Śmierć może nas dotknąć na pustyni, ale hańba tylko wśród ludzi.”

„Każdy umiera inaczej. Istnieje wiele rodzajów śmierci. Ale ostatecznie… zostaje tylko pustynia.”

„Blichtr płynie z miasta, mądrość z pustyni.”

„Trzeba się widywać z ludźmi. Inaczej człowiek nagle zobaczy, że siedzi przy komputerze z komórką, a wokół pustynia. Trzeba nauczyć ludzi, żeby słuchali drugiego. Bo nie słuchamy! Taki styl. Ja nienawidzę chodzić na przyjęcia. Stoję, a ktoś podchodzi i mówi: „O! Witam, Aneczko, co słychać?”. Otwieram usta, bo chcę odpowiedzieć, a ten, co pytał, już plecami odwrócony, pyta kogoś innego. Kiedyś było inaczej…”

„Panie, wiem, że jesteś zajęty, że nie masz czasu, że dziś odwiedzasz piekło, ale uważam, że powinieneś rozpędzić mój naród na cztery wiatry. Powinieneś przepędzić go od siebie jak tych przekupniów ze świątyni. Na jakąś pustynię ich wygnać, żeby się tułali jak Żydzi. Żeby im się nie wydawało, że mają do Ciebie jakiś grupowy dostęp, że im będziesz zbiorowo rozpatrywał i liczył im te wszystkie plemienne zasługi, które sobie wyobrażają, zapisują i potem w nie wierzą. Że to są zasługi przed Tobą. Panie, ja bym ich na Twoim miejscu rozgonił po całym świecie jak naród Izraela i dopiero by się okazało, ile są warci. Jakby nie mieli tego swojego Mazowsza, Kieleckiego, Grunwaldu, tych wszystkich listopadów, styczniów i wrześniów dymiących spalonym mięsem, toby się okazało. Jakby nic nie mieli. Jakby nie mieli żadnego Ruska, Niemca ani Żyda na usprawiedliwienie, ani tego swojego papieża nie mieli na pogański kult, tylko na sto kilometrów piasek, toby było wiadomo, czy oni wierzą, czy tylko robią narodowy interes. Piasek i wieczność. Tak bym zrobił. W kosmos. I Częstochowę na ich oczach bym im rozpirzył jak Jerycho, jak stragany jerozolimskich gołębiarzy. Żeby, gdy już popędzisz kota temu mojemu narodowi wybranemu, mogli przyjść do Ciebie niewidomi i chromi i żeby nie musieli z tych wiejskich poczt z żółtą trąbką wysyłać czerwonych przekazów z ostatnim groszem dla zbójeckich jaskiń w eterze. Tak sobie myślę już za Dubienką, gdy przecinam dwunastkę, która po tamtej stronie granicy zamienia się w M07 i ciągnie aż do Kijowa.”

„Wiedz, że interesy Stolicy Apostolskiej, a także twojej korony czynią obowiązkiem eksterminację Husytów. Pamiętaj, że ci bezbożni ludzie ośmielają się głosić zasadę równości; twierdzą, że wszyscy chrześcijanie są braćmi, i że Bóg nie dał ludziom uprzywilejowanym prawa władania narodami; utrzymują, że Chrystus przyszedł na świat aby znieść niewolnictwo; wzywają ludzi do wolności, to znaczy do unicestwienia królów i kapłanów.(…) Teraz, kiedy jeszcze jest czas, zwróć swoje siły przeciwko Czechom, pal, zabijaj i czyń wszędzie pustynię, gdyż nic nie jest bardziej miłe Bogu, ani bardziej pożyteczne dla sprawy królów, niż eksterminacja Husytów.”

„Lwy żyją na pustyni, pluskwy szukają towarzystwa ludzi.”

„Nie wiem, jak długo siedziałem na krześle patrząc przez okno na pustynię, ale w końcu dusza zaczęła powoli wypełniać ciało.”

„Czyny ludzi są niczym ślady stóp na pustyni.”

„Co do mnie, ponieważ nie byłem ani z niej wyleczony, ani od niej odzwyczajony, cóż – poległem. Widok jej sprawił mi wielki ból. Kiedy mnie opuściła, zabrała ze sobą wszystko to, co miałem w sobie pozytywnego: nadzieję, zaufanie i wiarę w przyszłość. gdy jej uśmiechnięta barwna postać znikła z mego życia, stałem się pustynią. Zabiła moje serce pozbawiając je na zawsze umiejętności kochania. moje życie wewnętrzne stało się wypaloną ziemią, taką, na której nie rosną drzewa, nad którą nie fruwają ptaki i gdzie wiecznie panuje styczniowe zimno. (…), jedynie czego chciałem to otumanić się lekarstwami, żeby nigdy nie wracać do bolesnych wspomnień.”

„Kiedy mnie znudzą jałowi mieszczanie,
Ducha pogrążam w twej fata-morganie!
Tyś mi natchnieniem, i pieśnią i sławą,
W tobie mam cudów i niebios poznanie,
Arabskich pustyń córo, czarna kawo!”

„Zdobywaj wiedzę. Umożliwia ona temu, kto ją posiada odróżnienie dobrego od zła, oświeca drogę do niebios. Jest naszym przyjacielem na pustyni, naszym towarzyszem w pustce, naszym przyjacielem w samotności. Wiedzie nas do szczęścia, podtrzymuje w biedzie, jest ozdobą wśród przyjaciół i zbroją pośród wrogów.”

„Syria to będzie pustynia. (…). Tam nie będzie nic, to znaczy to będzie zdziczałe społeczeństwo na gruzach czegoś, co trwało przez tysiąc lat, albo dwa tysiące lat. Alawici są o krok od buntu przeciwko swoim, partyzanci sunniccy napieprzają się między sobą. (…) Wszyscy się temu przyglądamy, wszyscy wiemy jak to się skończy i zero reakcji. Bo wiadomo, że reakcja to jest logika iracka, mniej więcej, prawda, wczesnej fazy.”

„Ten dziadek, który się urodził na pustyni i mówił językiem Aborygenów, dziś już zapomnianym, siedział w centrum miasta i kierował ruchem pociągów wożących ludzi przez pustynię – do miasta albo z miasta: jedni przyjeżdżali tu umierać, drudzy się rodzić, inni stąd wyjeżdżali. Bo już się urodzili. Albo już umarli.”

„Nie pokochałem smutku, ale bardziej boję się pustyni, na której pusty bukłak to przekleństwo.”

„Emocje towarzyszące chwili, gdy jako pierwszy człowiek wchodzę na dotychczas niezdobyte szczyty, w miejsce nieznane lub zapomniane – tak było w przypadku opuszczonego od czasów prekolumbijskich wąwozu Nascimento na pustyni Atacama – są nieporównywalne z niczym innym.”

„potem nadchodzić wieczór ten
gdy głowę zwiesić na plecach i więcej nic nie żądać
od ust i nóg – i tylko: tse-tse-tse
jak jęk na pustyni wielbłąda”

„Praca to inny rodzaj modlitwy.
Szczepisz w Izraelu duszę drzewa.
Szczepisz na pustyni ducha ogrodów.”

„Trzeba działać na rzecz wzrostu! W przeciwnym razie Niemcy pozostaną same jak na europejskiej pustyni. Z antyeuropejskimi nastrojami rosnącymi wszędzie wokół.”

„Warszawa stawała się w lecie kulturalną pustynią (…).”

„Dzięki mozołowi ludzkiemu, miasto zawiera ogień wulkanów, piasek pustyni, dżunglę i step, florę i faunę…, naturę w całej swej okazałości.”

„Wzmożona Religia dawnych Ariów przeobrazi naród polski – i żydowski. Musimy uwielbić Wielką Trójcę: Pracę, Sprawiedliwość, Miłość Nadczłowieczeństwa – inaczej dojdziemy do tej pustyni zwątpienia, gdzie wszystko rozsypuje się w popiół – prócz kanapki z kawiorem i papierów Giełdy.”

„Na pierwszej łyżeczce
było napisane
Mądrość pustyni
tonie w szaleństwie morza
Na drugiej (…)
Kto w czas wrzucony
ten rozumie wieczność
Na trzeciej (…)
Siejesz rady
zbierasz plewy
Na czwartej (…)
Męstwo to żółw
stary, uparty i bez wyobraźni
Na piątej (…)
Przestańcie już pytać
Kto pomnaża wiedzę pomnaża smutek
Na szóstej (…)
Eneasz wlókł za sobą sznur pamięci
przez całą drogę aż do wtórej Troi
Na siódmej (…)
Kto wynalazł strach?
Złotooki lew czy srebrnowełnisty baranek?”

„Dziwna ta
Polska. Byłby niezły Meksyk, tylko morze trzeba by podgrzać,
pustynię usypać, dżunglę uprawiać.”

„Ciągle jeszcze stoimy. A kiedy chcemy ruszyć, nasze stopy na gwałt szukają ziemi solidnej. Bo my dwaj na śliskim progu, niby tutejsi, spod słonka i skowronka, ale chyba raczej stamtąd, z popiołu, co w snach naszych nie przestaje huczeć pustynią pełną imion.
Teraz już dom. Otworem na wszystkie życzliwości świata dzisiejszego. Żona, córka i syn. Patrzą na mnie, na drugiego uratowańca z Wyspy Płomieni. Patrzą na siwą ilustrację, w sam raz do reportaży o harcie ducha i walce, o cierpieniu i poświęceniu. „Ten tu profesor i mój ojciec tamto przeżywali” – pomyśli córka.
My z Szymkiem widzimy, jak żywi na nas patrzą. Słyszymy, że to przez nich cisza nastała. I wiemy, jak im teraz strasznie głupio, bo nie potrafią nas definitywnie umiejscowić.
Na szczęście dorodna córka pomału się podnosi, pomału, i biodrem oprze o ramię ojcowe. A dłonią delikatnie kark obejmie. Garstka sekund, nie dłużej, tej urody pogody kojącej kobiecości, bo Szymek, jak przebudzony, od stołu się dźwiga, siny, cuchnący trupią fosą, i goły. Rękę nie dopaloną nad stół wyciąga, bo chce nią zgarnąć łososiową różę z białego talerza.
Ja też nie od macochy. Wstaję, golas nieodwszony, ręce na nie obrzezanej kuśce katolickiej skrzyżuję, a tu po wino musujące chciałbym sięgnąć…ale jak tu równocześnie zasłonić dziurkę po kuli w potylicy?
A żywi strasznie udają, że nic nie widzą, że nic się nie stało, że my dalej sobie siedzimy i do żarcia ostro się zabieramy. Niemniej cisza zapadła. To już nie przysłowiowa okazja dla anioła, żeby się popisał swym przelotem nad nami, to… przepaść w ich ziemskim czasie, wywołana naszą golizną, naszym odorem spalenizny, czego nie potrafią odziać żadną metaforą.
Od stołu się zerwą, udając że wierzą, że my chcemy jestku i pitku z ich rzeczywistości; więc dalej talerze pod nos nam podsuwać…ale na odległość, żeby granicy nie przekroczyć, za która aleja wprost na krematoria, nad którymi w szarpiach wisi niebo monoteistyczne.”

„TV odebrała życie światu. Pozbawiła go wrażliwości, ograbiła z uczuć, zrobiła z nas ludzi bez oblicza, dokładnie takich samych jak wszyscy pozostali. Epatuje nas gestami niedorozwiniętego małolata (idioty, debila, imbecyla, kretyna), przemawia do nas jałowym szyfrem na zawsze utraconego i trwale nieobecnego znaczenia. Przymknijcie oczy. W tym jednym mgnieniu, wszystko jedno, z rana czy z wieczora, miliony ludzi w waszym mieście, na całym bożym świecie, bezmyślnie gapią się w tę otwartą puszkę Pandory – w ten prawdziwy symbol naszego stulecia. I toną wciąż głębiej i głębiej, w tępym oszołomieniu. W letargu tym przestaliśmy już rozróżniać dobro od zła, prawdę od fałszu – na wylot, bez najmniejszego oporu, przenikają nas błękitnawe, całkowicie sterylne obrazy. To, co przedstawiają, nie ma najmniejszego znaczenia: pustynia, ciało bez głowy, puszka gazowanego napoju, orkiestra symfoniczna, tłumy wrzeszczące na jakichś placach, seksualny stosunek antropoidów.”

„Kiedyś myślałem, że zgubiłem się wśród tych ruin, gór i pustyni. Pytałem się, czy wrócę jeszcze do kraju, czy usłyszę tę muzykę? Marzyłem, że pewnego dnia to się stanie. Tęskniłem do chwili, gdy usiądę z tobą sam na sam w pokoju i opowiem ci o swoich zmartwieniach. Teraz jednak chcę ci się zwierzyć z czegoś innego, w co i tak pewnie nie uwierzysz. Otóż, żałuję, że wróciłem. Chciałbym znów być w Iranie. Czuję się, jakbym coś stracił.”

„Być może w czasie pobytów na pustyniach północnej Afryki skrystalizowało się moje upodobanie (…) do malowania pejzaży abstrakcyjnych, w których nie widać nic poza bezkształtną, nie mającą kresu przestrzenią, usianą kamiennymi okruchami.”

„W radzieckim łagrze na pustyni Kara Kum siedziałem po wojnie razem z Niemcami. Byłem tam dowódcą patrolu roboczego składającego się tylko z Niemców. W związku z tym musiałem wydawać komendy po niemiecku. Bardzo szybko wszyscy umierali, bo tam śmiertelność była szalona. W ciągu 4,5 miesiąca prawie cały obóz wymarł. Obserwowałem ich w niewoli, wszyscy zachowali się w najpodlejszy sposób. Wszyscy byli już komunistami. Wszyscy antyhitlerowcy. Coś potwornego.”

„Miasto leżało na pustyni. Lecz pustynia była daleko. Być może gdzieś za miastem rosły góry. Mniejsza o to. Najważniejsze, że pustynia – była. I była wszędzie.
Ale nie było morza. Morza nie było wcale. Nikt go nie widział.”

„[Libijczycy] mają superautostrady. Polacy im robili. Gdy komisja próbowała gładkość, to z pełnej, z meniskiem, szklanki wody w samochodzie nie wylała się ani kropelka. Polskie firmy budowały im kompletne farmy, gdzie pan to widział na świecie? Tysiące gospodarstw: dom mieszkalny, wybrukowane, ogrodzone podwórko, garaż, ciągnik, telewizor, wszystko do życia. Stawiali przed farmą żołnierza, żeby lokator nie uciekł; oni woleli chodzić po pustyni za owcami i wielbłądami.”

„Orient-men: Drodzy czytelnicy! W ramach pracy naukowej, której się aktualnie poświęcam, przeprowadzę za chwilę ankietę na temat: „Człowiek i środowisko”, wśród ludzi mieszkających w takich samych warunkach i z zainteresowaniem wysłuchamy, co mają oni do powiedzenia na ten temat. Czy odpowiada panu środowisko, w jakim pan przebywa?
Więzień: Najbardziej tu odczuwam brak kina i teatru. To prawdziwa pustynia kulturalna.
Orient-men: A panowie, dlaczego likwidujecie tak potrzebny punkt usługowy?
Fryzjer: Co za pytanie! Brak wody fryzjerskiej zmusza nas do opuszczenia tego miejsca raz na zawsze.
Orient-men: Pan jako zegarmistrz podziela tę opinie?
Zegarmistrz z klepsydrami: To prawdziwy raj dla zegarmistrza! Myślę nawet o otworzeniu własnej fabryki zegarków.
Orient-men: A co na to hydraulik?
Hudraulik: Nawodnienie tego terenu jest tylko kwestią czasu.
Orient-men: Pan jest tu ogrodnikiem?
Ogrodnik: Nie wiem, co mówią inni, ale to prawdziwa oaza, proszę pana.
Orient-men: Kapitanie, co pan powie na ten temat?
Kapitan: To morze piasku jest fantastyczne!
Orient-men: Senior torreador, dawno nie występował pan na arenie…
Torreador: Z piachu szpady nie ukręcę.
Orient-men: O, widzę że jest gospodyni tego terenu.
Gospodyni: Ale tylko do pierwszego. Ciągle się tu ktoś kręci, patrz pan, ile piachu mi nanieśli…
Orient-men: Dzień dobry panie prestigitatorze! Czy zechce pan mi powiedzieć…
Prestigitator: To jakaś pomyłka! Jestem fata morgana.”

„Gdyby jakiś pojedynczy człowiek chciał wszystkim iść na przekór, to bym mu radziła, aby naśladując Tymona wyniósł się gdzieś na pustynię i tam sobie sam używał na swej mądrości.”

„Najlepszy przyjaciel – moje źródło na pustyni.”

„Kiedy z Protektoratu Beczuanaland przyszła koperta z biletem na statek, wydało mi się to zupełnie naturalne i oczywiste. W miesiąc później siedziałem pod namiotem na środku pustyni Kalahari. Miałem dokonać pomiarów terenów pomiędzy Kalamare, Mahalapye i Shushong. Przyjaciele mówili, że pomagam krajom rozwijającym się. Inni, że chcę być ostatnim kolonistą. A ja wiedziałem, że to sprawa gwiazdy, pod którą się w Warszawie urodziłem.”

„W sercu pustyni czy wśród tłumu, co za różnica? Człowiek w swej istocie jest wszędzie samotny…”

„Człowiek rosyjski na pustyni duchowej zwierzęceje.”

„Kleks w krainie zbuntowanych luster, Skelk na pustyni:
Do mojej wanny proszę wrzucić wiadro kostek lodu i włożyć słomkę!”

„Proszę mi pozwolić powiedzieć, co Izraelczycy mają za złe Mojżeszowi. Prowadził nas 40 lat przez pustynię, po to żeby doprowadzić nas do jedynego miejsca na Bliskim Wschodzie, w którym nie ma ropy.”

„Czas nadszedł, zegar mówi, że czas wciąż nadchodzi,
Zatrzymuję się tutaj, na pustyni życia;
Połowa drogi. W mej dłoni godzina,
Serce jest rupieciarnią.”

„Zrobię z Georgii pustynię.”

„Ciche, mistyczne Tatry, owe wieczne głusze
zimowych, śnieżnych pustyń, owe zapadliska,
niedostępne wśród złomów, gdzie jeden się wciska
mrok i gdzie wicher końcem swych skrzydeł uderza”

„Jarało się jakąś trawę, ciągnęło jakieś spidy, ale to było wtedy jeszcze, powiedziałbym, takie niewinne. Zaczynała się dopiero jakaś dilerka, cały ten parszywy biznes. Jak do Częstochowy przywiozłem nasiona z Pop Session w Sopocie i jak potem z moim kumplem Bobeshem, pierwszym menadżerem T. Love, paliliśmy tę samosieję, wydawało nam się, że cały świat się otwierał. Że jesteśmy jak The Doors, kiedy pojechali na pustynię. A teraz nie ma dla mnie nic urokliwego w narkotykach, to normalny pieprzony nałóg, jak alkohol czy seks. Nie to, że jestem jakiś nawrócony. Ja z tego wyrosłem, po prostu.”

„– Andrew Marvell. Dla Jego Nieśmiałej Pani. „Lecz za plecami zawsze go słyszę: czasu skrzydlaty rydwan tnie ciszę, a tam, przed nami, leżą bezkresne pustynie wieczności”. – Hermes z trzaskiem zamknął tom. – Widziałem ją, tę wieczność. Poza czasem i przestrzenią, włóczyłem się pomiędzy rzeczami, których wielkość… – Urwał nie widząc sensu dyskutowania z kimkolwiek o doświadczeniu życia pozagrobowego.”

„Wielbłądy: t i r y pustyni.”

„Mnie prześladowała własna grzywka. Powstawały dowcipy, np. Ciechowski idzie po pustyni, ledwie zipie, w końcu dochodzi do źródełka, zanurza w nim ręce i… mokrą dłonią poprawia grzywkę. W końcu ją obciąłem.”

„I tak mam drugą
Hipotetyczną australijską jaźń niedoszłego
Przybysza z czystego, nowego, pustego kraju,
Gdzie prawie wszystkie pieśni trzeba będzie dopiero
Zaśpiewać. To właśnie może ten cień przeprowadził mnie
Przez wyspy czarów, przylądki, które mogły były
Nazywać się: podstęp, rozczarowanie i pożegnanie,
Do obcego i spokojnego brzegu, gdzie teraz stoję,
„Terra Incognita”: ląd, którego pamięć jeszcze się
Nie zaczęła, przeszłość odeszła w niepamięć,
A ostał się tylko śmietnik mar, legend i kłamstwa.
W sercu tej ziemi również króluje pustynia.”

„Pustynia to nie jest bezkres rozgrzanego piasku, ale hałdy popiołu i wszelkich niedopalonych śmieci, które z sobą przywozisz.”

„Jest taka kwestia w filmie [Niebo nad Saharą]: „pustynia pomaga zapomnieć”. Tak właśnie było ze mną, kiedy przez wiele dni chodziliśmy z Karimem po wydmach, rozbijaliśmy obozowisko, jeździliśmy na wielbłądach. Nie mieliśmy telefonów komórkowych ani komputerów. Nigdy praktycznie nie miałem okazji do tego stopnia się odciąć. Cała ta przestrzeń, ta cisza szybko zmusiły mnie do refleksji nad sobą. Wyzerowania się. Ta diametralna i korzystna zmiana pozwoliła mi również na zbliżenie się do mojego bohatera.”

„Mama uwielbia serial i jest dumna. Ojciec nie. Wstyd powiedzieć, ale był zakłopotany sceną, w której samochód zepsuł się na środku pustyni i Homer kazał Marge nieść do miasta przebitą oponę. Powiedziałem: „Tato, nigdy nie przeszkadzało ci, jak przez wszystkie lata Homer dusił Barta”…”

„Kant jest dla naszego narodu Mojżeszem, który wiedzie go z egipskiego uśpienia na wolną, samotną pustynię swych spekulacji filozoficznych i przynosi mu ze świętej góry potężny kodeks praw.”

„No bo czym jest w istocie rosyjski komunizm? Szedł naprany chłop przez zaśnieżone podwórze odlać się do śmietnika, zapatrzył się w blask lampki w oszronionej szybie, podniósł głowę, ujrzał czarną pustynię nieba z ostrymi punkcikami gwiazd – i nagle tak boleśnie, tak rozpaczliwie pociągnęło go ku tym światłom wprost z tej pieprzonej codzienności, że prawie doleciał.”

„Zbiegać za jednym klejnotem pustynie,
Iść w toń za perłą o cudu urodzie,
Ażeby po nas zostały jedynie
Ślady na piasku i kręgi na wodzie.”

„Dubaj robi wrażenie. Jeszcze do wczesnych lat siedemdziesiątych był to zapomniany przez Allacha miniaturowy skrawek pustyni, zamieszkany przez kilkadziesiąt tysięcy Beduinów, rybaków, pasterzy i poławiaczy pereł. A teraz do metropolia. Wsiadając do taksówki i jadąc przez to morze kolorów, labirynt drapaczy chmur i piekło zgiełku, mam wrażenie, że znalazłem się w galerii sztuki współczesnej, zawieszony pomiędzy estetyką i transgresją, dziełem kunsztu i nadętością, prowokacją i proroczą wizją. I nie ukrywam, że w jakimś sensie galeria ta mnie urzeka – mnie, weterana podróży do zakątków nieobjętych cywilizacją.”

„Słyszę Cię, mówiącego do mnie: „Dam ci wszystko, czego pragniesz. Poprowadzę cię w samotność, poprowadzę cię drogą, której nie potrafisz absolutnie zrozumieć, bo chcę, żeby to była droga najkrótsza. Wszystkie rzeczy wokoło ciebie uzbroją się przeciwko tobie, aby się wyrzec ciebie, aby cię ranić, aby ci sprawić ból, a przez to doprowadzić cię do osamotnienia. Ich wrogość sprawi, że pozostaniesz wkrótce sam. Wyrzucą cię precz, opuszczą cię, odrzekną się ciebie i będziesz samotny. Wszystko, co cię dotknie, będzie cię palić i z bólu będziesz cofał twoją rękę, aż oddalisz się od wszystkich rzeczy stworzonych. Wtedy znajdziesz się zupełnie sam. Nie pytaj, kiedy ani gdzie, ani jak się to stanie. Czy na jakiejś górze, czy w więzieniu, czy na pustyni, czy w obozie koncentracyjnym, czy w szpitalu, czy też w Gethsemani. To nie ma znaczenia. Nie pytaj mnie więc, bo i tak ci nie odpowiem. Nie będziesz wiedział, dopóki się tam nie znajdziesz. Zakosztujesz prawdziwej samotności mojej męki i mojego ubóstwa i poprowadzę cię na wyżyny mojej radości; umrzesz we Mnie i odnajdziesz wszystkie rzeczy w głębi Mojego Miłosierdzia, które stworzyło cię w tym celu i prowadziło cię z Prades na Bermudy, do St. Antonin, do Oakham, do Londynu, do Cambridge, do Rzymu, do New Yorku, do Columbii, do parafii Corpus Christi, do św. Bonawentury i do cysterskiego opactwa ubogich mnichów pracujących w Gethsemani: abyś mógł stać się bratem Boga i nauczyć się poznawać Chrystusa ludzi wypalonych płomieniem.””

„Kobieta to wielbłąd, który pomaga nam przejść przez pustynię życia.”

„Skąd się wzięło słowo sachar? – zapytałam ojca po rosyjsku.
– Od Sahary. Jest taka pustynia w Afryce. Ogromna pustynia, na której nic nie rośnie, bo cała jest z białego piasku. Ten piasek to właśnie cukier, czyli po rosyjsku sachar. W Afryce deszcze padają bardzo rzadko, ale wtedy cukier się topi, a potem, w upale, schnie i powstają wielkie cukrowe głazy… Biada wędrowcowi, który zapuści się na pustynię, w chwili gdy zaczyna się burza piaskowa. Wiatr podnosi całe chmury cukrowego piasku. Cukier skrzypi mu w zębach, zalepia nos i oczy… Niewolnicy-Murzyni pracują tam w straszliwym upale: Ładują piasek cukrowy do worków i wysyłają do różnych krajów. A dla tych, co lubią pić herbatę na prikusku, tną cukrowe głazy na kostki specjalnymi tarczami.
– Czy ta Sahara nie leży w Rosji? – zdziwiłam się.
– Nie… Jeszcze nie – odparł ojciec.
– To dlaczego jej nazwa pochodzi z rosyjskiego sachar? Ojciec zastanawiał się chwilę.
– Bo większość, a może nawet wszystkie nazwy wymyślili Rosjanie – powiedział z dziwnym uśmieszkiem. – Im szybciej to sobie przyswoisz, tym łatwiej ci będzie
iść przez życie.”

„Lwów się nie boją mężne konie,
kiedy w pustyni dudni wóz.
Dech zapierają te agonie,
jedna po drugiej, tyle lwów.”

„Pan minister mówi: Precz z oazami podatkowymi! Ale jedno raczy minister zauważyć: Dla ludzi to nie oaza jest problemem, tylko pustynia rozciągająca się dookoła.”

„Wszystkie pustynie tego świata ostatecznie zawsze znajdują się tylko w nas samych.”

„Gdzie jesteś, Mały Książę, gdzie?
Odszedłeś z mej książeczki kart.
Czy po pustyni błądzisz znów,
Rozmawiasz z echem pośród skał?
Czy tam, gdzie świeci złoty wóz
Oglądasz Ziemię w swoich snach,
Gdzie pozostała z tamtych dni
Niby wspomnienie bajka ta.
W maleńkiej róży kochał się
Książę na jednej z wielu gwiazd.
Nie widział przedtem innych róż,
Kiedy w daleki poszedł świat.”

„Pytam siebie: Cóż takiego siedzi we mnie, co mnie zwabia do zakazanych sypialni i każe popełniać zakazane czyny? Czy całe życie na pustyni, uwikłane w ten lej z czarnej materii, skręciło mnie w taki zwój nienawistnej energii, że byle domokrążny handlarz albo daleki kuzyn przybyły w odwiedziny ma się spodziewać trucizny w jedzeniu bądź ciosu toporem, kiedy leży w łóżku? Czy życie sprowadzone do swoich podstaw wypala w ludziach wszystko prócz stanów najprostszych? Czystego gniewu, czystej żarłoczności, czystego lenistwa.”

„Mówią na mnie Nu. „Nu” znaczy „dziewczyna”. Nie mam innego, osobistego imienia, bo nikt dotąd mi go nie nadał. Mój ojciec jest nieznany. Moją matkę mieszkańcy wioski przezywają Przeklętą. Nie przeszkadza im, że już umarła. Nienawiść, którą do niej czują, przekroczyła granicę śmierci. Prawdopodobnie moja matka jest upiorem, gdyż nie pochowano jej zgodnie z zasadami, tylko wywieziono ciało na pustynię. Nie nakarmiono jej ducha ryżowym kleikiem. Kiedy słyszę, jak zawodzi wiatr, to czasem myślę, że to duch mojej matki płacze z głodu.”

„Człowiek w czerni uciekał przez pustynię, a rewolwerowiec podążał w ślad za nim.”

„Szczęśliwej podróży,
lecz na przyjaźń naszą i Boga,
gdy tę dziką pustynię
uda ci się przemierzyć,
kwiaty oraz deszcz
pozdrów ode mnie.”

„żmijo, ty się wij
pod gwiaździstym niebem
niczyją nie jestem matką (…)
to tylko moje oko
co sklepia się
nad wszystkim
ja sama jestem nikim
lecz
na pustyni
jestem
tą która objąć może wszystko”

„Pierwszy raz kiedy odkryłem śmierć… ja, moi rodzice, babcia i dziadek jechaliśmy przez pustynię o świcie. Ciężarówka pełna Indian uderzyła w jakiś inny samochód czy coś. W każdym bądź razie ci Indianie leżeli na drodze wykrwawiając się na śmierć. Byłem tylko dzieckiem, więc zostałem w samochodzie, kiedy mój ojciec i dziadek poszli sprawdzić co się stało. Nic nie widziałem, była tylko zabawna czerwona farba i ludzie leżący dookoła. Wiedziałem jednak, że coś się dzieje, mogłem odczuć wibracje ludzi dookoła mnie i w pewnym momencie zdałem sobie sprawę, że oni wiedzą jeszcze mniej ode mnie. To był pierwszy raz, kiedy zaznałem strachu… i myślę, że w tym momencie dusze tych martwych Indian… może jeden czy dwóch z nich biegając w przerażeniu dookoła dostał się do mojej duszy. A ja byłem jak gąbka, gotowy aby ich przyjąć.”

„Umrzemy i to czyni z nas szczęściarzy. Większość ludzi nigdy nie umrze, ponieważ nigdy się nie narodzi. Ludzi, którzy potencjalnie mogliby teraz być na moim miejscu, ale w rzeczywistości nigdy nie przyjdą na ten świat, jest zapewne więcej niż ziaren piasku na pustyni. Wśród owych nienarodzonych duchów są z pewnością poeci więksi od Keatsa i uczeni więksi od Newtona. Wiemy to, ponieważ liczba możliwych sekwencji ludzkiego DNA znacznie przewyższa liczbę ludzi rzeczywiście żyjących. Świat jest niesprawiedliwy, ale cóż, to właśnie myśmy się na nim znaleźli, ty i ja, całkiem zwyczajnie.”

„Miłość jest radością świata, słońcem życia, wesołą melodią na pustyni.”

„Prawdziwa miłość jest rzadka jak kropla wody na pustyni i gorąca jak jej piasek. Nie bije rekordów częstotliwości i nie ukrywa zazdrości.”

„nawet wielbłąd
gwizdnąłby na pustynię,
gdyby mu, jak Boyowi,
dać przednich wódek skrzynię”

„Po policzku spłynęła mi łza, prawdziwa łza. Otarłam ją ze złością. Nie chciałam okazywać strachu. Chciałam go zachować dla siebie: w sercu burza, ale na twarzy pustynia. Tylko w ten sposób mogłam zachować jakąkolwiek siłę.”

„Muzyka współczesna to pustynia, na której gdzieniegdzie można znaleźć wyplute pestki daktyli.”

„Nawet największe pustynie mają swoją wiosnę, choćby najkrótszą i niedostrzegalną.”

„(…) na pustyni zepsuł mi się sprzęt. Przyjechali przedstawiciele organizatora, którym powiedziałem, że będę go naprawiał. Nie udało mi się, więc podano informację, że wycofuję się z rajdu. Czekałem na (…) samochód, który zabiera motocykl, i helikopter, który miał przyjechać po mnie. Samochód nie docierał, a helikopter tylko zrzucił mi prowiant i poleciał. Czasami na Dakarze człowiek czeka na niego półtora dnia, nieraz (…) całą noc (…). Próbowałem jeszcze raz naprawić motocykl i udało mi się ruszyć. W tym czasie przyleciał helikopter, a że mnie nie znalazł, media podały, że zaginąłem. Nie było jeszcze telefonów satelitarnych i nie mogli mnie zlokalizować. (…) Wtedy istniały tylko boje ratunkowe odpalane po wypadku jako sygnał dla helikoptera. Nie mogłem odpalić boi, bo nie znalazłem się w sytuacji zagrożenia. Mieliśmy GPS-y, ale one tylko pokazywały trasę.(…) Ostatecznie udało mi się wtedy dojechać na metę.”

„Kampania rzymska! to świat mej młodości!
Duch mój wzrósł w siłę tam, gdzie Tyber płynie!
Harfy sitrunami na natchnienia włości
Podbiłem sobie wiekową pustynię!”

„Zasieki. Zasieki to jest to, co najpierw się widzi. Wystają ze śniegu, jak gdyby unoszą się ponad śniegiem linie, kozły, płoty zasieków. Jakież przedziwne kombinacje, zwęźlenia, skłębienia, całe konstrukcje tych zasieków spinających niebo i ziemię, wczepionych w każdy skrawek zamarzniętego pola, w biały pejzaż, lodowaty horyzont. Z pozoru ta kolczasta, drapieżna zapora rozciągnięta wzdłuż granicy wygląda na pomysł niedorzeczny i surrealistyczny, bo gdzie tu kto będzie się przedzierać, jak okiem sięgnąć śnieżna pustynia, żadnych dróg, żadnych ludzi, a śnieg dwumetrowy, nawet kroku nie można zrobić, a jednak te zasieki coś ci chcą powiedzieć, coś zakomunikować. One mówią ci: uważaj przekraczasz granice innego świata.”

„Spójrz na me dzieło, o Potężny, i rozpaczaj.
… wokół szczątków
Tego kolosalnego wraku pustynia się roztacza,
Naga, dzika i płaska, bez końca ni początku.”

„Superbryki są po to, by rozjechać Arthura Scargilla, a potem rozjechać go ponownie – tak dla pewności. Są projektowane po to, by topić czapy lodowcowe, zabijać biednych, zatruwać wody powierzchniowe, niszczyć powłokę ozonową, wybić rzadkie gatunki zwierząt, odzyskać Falklandy i zamienić cały trzeci świat w wielką niezamieszkałą pustynię, a wszystko to zanim zdążą wyczerpać światowe zasoby ropy naftowej.”

„Jest rzeczą świętą, by umrzeć w świętym miejscu. Była to jedna z tajemnic pustyni.”

„Gdy destrukcyjna technologia szerzy się w świecie z efektywnością właściwą dla XXI w., jaki jest społeczny koszt wiary milionów muzułmanów w metafizykę męczennictwa? Któż chciałby policzyć koszta głębokich religijnych różnic, którym szyici i sunnici dają dziś wyraz w Iraku za pomocą samochodów-pułapek i narzędzi władzy? Jakie są dalekosiężne efekty wiary żydowskich osadników w to, iż Stwórca obiecał im skrawek pustyni w rejonie Morza Śródziemnego? Jakie są psychologiczne koszty narzucenia przez chrześcijaństwo ostatnim siedemdziesięciu pokoleniom lęku przed seksualnością?”

„Manhattan. Czasem nad sky-skrapers, przez setki tysięcy wysokich murów, krzyk holownika odnajduje waszą bezsenność pośród nocy i przypomina, że ta pustynia z żelaza i cementu jest wyspą.”

„Jedyne lekarstwo dla znużonych życiem w gromadzie: życie w wielkim mieście. To jedyna pustynia, jaka jest dziś dostępna.”

„Jak można przeżyć w niegościnnym środowisku, nie zaprzeczając pewnym faktom związanym z otaczającą nas rzeczywistością? Uśmiechasz się i udajesz, że twój świat jest luksusowy, ziemia żyzna, wokół mnóstwo wody i jedzenia. Wtedy pustynia nie wydaje się taka zła.”

„Są ludzie, którzy na pustyni życia z podobnym utęsknieniem czekają na słowa, jak na krople życia.”

„Meksyk to jedyne miejsce na świecie, gdzie mogłam znaleźć 8 pustych hal zdjęciowych tych rozmiarów. W Meksyku jest także odpowiednia pustynia, oddalona o zaledwie 90 min drogi – znalezienie tej pustyni zajęło mi dużo czasu.”

„Cóż za rozlegle pustynie!
cóż za góry wysokie!
ależ trawa pachnie w Golestane!
w tej okolicy czegoś szukałem:
snu może
światła, piasku, uśmiechu.”

„I teraz w czasie naszej ciężkiej wędrówki po świecie obowiązkiem naszym jest pielęgnować to, co u nas było piękne i drogie naszym sercom, a co tępi i niszczy tam w Kraju odwieczny i śmiertelny wróg – Niemiec. Zarządziłem konkurs tańców ludowych w strojach regionalnych. Niejeden myślał sobie – po co to wojsku i to teraz, tu, na szczerej pustyni, lecz z chwilą, kiedy zobaczył te tańce i przebarwne stroje tu, pod gorącym niebem Azji, to odczuł i zrozumiał, że przeżycia, jakie nam zgotowali tancerze, przeszły wszelkie oczekiwania.”

„Patrzę na dwie szale wagi, którą mam przed sobą:
Na pierwszej cisza morza. Cisza pustyni na drugiej.
Dwie szale. Ktoś musi dbać o równowagę.
A mnie nie opuszcza ich odwieczny płacz.”

„Książka to cudo promieniste, to złota iskierka, to okruch serca, to promień wieczystego słońca, co świeci na drodze we wieczność. Ona jest z nami, kiedy jest smutno, i śmieje się razem z nami. Bez niej wyglądałoby nasze życie jak lodowa pustynia, twarda, straszna i śmiertelna, życie bez marzeń, bez poezji, bez złudzeń, bez tęczy, bez tego, co rzuca blask na jego okrutność. Można w książce cudownej poważnem spojrzeniem dostrzec wszystko, co piękne: duszę tęczową, serce pełne słodyczy, uśmiech piękności niezrównany, wzruszenie aż do łez, współczucie nieskończone, jasność spojrzenia, mądrość serdeczną, cierpienie głębokie, ból niewypowiedziany, smutek prawdziwy. Gdzie nie ma książki, tam w życiu człowieka czyni się zła pustka, której niczem wypełnić nie można, tam bez jej promienia włóczą się mgły i senne opary, rodzi się oschłość i najstraszniejsza choroba duszy: nuda. Człowiek więdnie bez dobrej książki i bez słonecznej jej iluzji, bez przeczystej jej poezji i bez śpiewu jej serca, jak więdnie kwiat bez słońca. Książka naucza serce dobroci i miłości, naucza świętości cierpienia i pogody bólu. Książka to mędrzec łagodny i pełen słodyczy, który puste życie napełnia światłem, a puste serca wzruszeniem; miłości dodaje skrzydeł, a trudowi ujmuje ciężaru; w martwotę domu wprowadza życie, a życiu nadaje sens.”

„Bogiem” jesteś sam dla siebie, a zdumiewasz się, gdy stado wilków ściga cię zimą w mrocznej lodowej pustyni.”

„Jedynie woda jest w stanie odmienić pustynię. Woda to życie. Miłość jest tą wodą.”