Cytaty o duszy

strona 15

„Boć i służba Boża nie jest na tej ziemi bez cierni i bez niebezpieczeństw; książę tego świata i na sługi Boże umie sieci zarzucać, i do oparcia się jego ułudom trzeba, aby powołanie oparte było o silniejsze podstawy niż samo tylko pragnienie zapewnienia sobie zbawienia. I na świecie można się zbawić, gdy się przykazania Boże wypełnia; łaski swej Bóg nikomu nie odmawia. Natomiast i na służbie Bożej można się zgubić, gdy się w niej szuka najpierw siebie, a potem dopiero Boga, t. j. gdy się nie przylgnie całą duszą do tego źródła łaski, jakiem jest Bóg tak, ażeby aż o sobie samym zapomnieć. To miał niewątpliwie na myśli Zbawiciel, gdy mówił do rzeszy swych słuchaczy: „Kto bowiem chciałby duszę swą ocalić, straci ją; a ktoby stracił duszę swą dla Mnie i dla Ewangelji, zbawi ją””

„Podobnie rzecz się ma i z instytucjami społecznymi jak np. teatr i inne miejsca widowisk publicznych, które same przez się nie są złe i niemoralne, które nawet są konieczne dla kultury społecznej, a jednak lepiej, aby w nich kapłanów nie widziano. Jest tam jakiś szczególnie silny zapach świata, jego zasad i pożądliwości, który może zarówno przylgnąć do sławy kapłana jak i przeniknąć jego duszę i ująć jej coś z jej czystości kapłańskiej; w Belgji mówi się o pokazywaniu się duchowieństwa w wielu miejscach publicznych: Licet, sed non clericat.”

„Niejeden władca, kiedy zamknie oczy, widzi jedynie ciemność swojej własnej duszy.”

„Wraz z nowym systemem handlu dawał światu nową religię; gdy w dobie gasnącej wiary kościoły wyludniały się powoli, ich miejsce zajął jego bazar, obejmując w swe posiadanie zbłąkane dusze.”

„Duszy plebejskiej stale towarzyszy uczucie, że ręka, która ochrania może ją udusić.”

„Dusza, która nie cierpi, daleką jest od naśladowania Chrystusa, a która nie chce cierpieć, – to nie chce Go naśladować i stopniowo zamiera dla Niego, wpadając w oziębłość i duchowe odrętwienie – choćby na pozór spełniała ćwiczenia duchowne.”

„Ojcze w twoje ręce powierzam moją duszę”

„Książki stanowią oczywiście zwierciadło duszy pisarza, jak każda wypowiedź artystyczna. Jednak te, które napisałem, podążają w innym kierunku. Są opowieściami o świecie istniejącym na zewnątrz mnie.”

„Syrena ukrywająca swą prawdziwą naturę pod fałszywą szatą demokracji i wolnego rynku zawładnęła naszą duszą i karmi się naszym ciałem. Na imię jej – kapitalizm.”

„Istnieją trzy rodzaje dusz
i trzy rodzaje modlitw.
Pierwsza: Jestem łukiem w twoich dłoniach, Panie.
Napnij mnie mocno, bo spróchnieję.
Druga: Nie napinaj mnie zbyt mocno Panie,
bo pęknę.
Trzecia: Napnij mnie z całej sił.
Jeśli nawet pęknę, kogóż to obchodzi?
Wybieraj!”

„Od większości z nas wymaga się ciągłej, podniesionej do rangi systemu obłudy. Nie można bez szkody dla zdrowia dzień w dzień udawać co innego, niż się czuje, zachwycać się tym, czego się nie lubi, cieszyć się z tego, co przynosi nieszczęście. (…). Nasza dusza zajmuje miejsce w przestrzeni i tkwi w nas jak zęby w ustach. Nie można jej wiecznie bezkarnie gwałcić.”

„Nie brak tedy było dusz czułych na tajemnicę miłosierdzia Bożego, gdy Chrystus rozpoczynał swą działalność publiczną. Jak ziemia znękana długą posuchą chłonie deszcz i rosę, tak i one z upragnieniem chłonęły te dowody miłosierdzia, które Zbawiciel zaczął na wszystkie strony rozsiewać, oraz te pouczenia o Nim, jakie z Jego błogosławionych ust wypływały.”

„Nie trzeba dewocyjnie, przez całe życie odprawiać modlitw (i zamawiać kosztownych „mszy za zmarłych") w intencji określonych „biednych dusz" w „czyśćcu."”

„Tak właśnie rodzi się opętanie cyfrą. Dopada każdą szlachetną dyscyplinę: poezję, muzykę i trud naukowca. Cyfra jest podstępną alfonsicą, która w zamian za miłość naszego życia podsuwa ponętną kurwę – sławę. Ta dziwka czyni z nas wygłodzone widma pożądające jedynego ścierwa – uznania i zaszczytu. Wprawdzie ścierwo-zaszczyt karmi widmo, lecz głodu nie syci. W ten sposób obsuwamy się w wyścig wygłodzonych szczurów. Zatracamy się w durnym złudzeniu, że jesteśmy warci tyle, co wyłudzony od świata zaszczyt. Oto poklask, a poczucie własnej wartości nadyma się. Oto krytyka, a zraniona duma gorliwie szuka imponującej cyfry i kombinuje, jak korzystnie sprzedać miłość naszego życia. No i proszę, handlujemy własnymi duszami, a sztuka przestaje być sięganiem do gwiazd i staje się kupczeniem.”

„Spójrzcie na królów naszych poczet –
Kapłanów durnej tolerancji.
Twarze jak katalogi zboczeń
Niesionych z Niemiec, Włoch i Francji!
W obłokach rozbujane dusze,
Ciała lubieżne i ułomne,
Fikcyjne pakty i sojusze,
Zmarnotrawione sny koronne –

Nie czyja inna – lecz ich wina:
Sojusz Hitlera i Stalina!”

„Najpiękniejsza chwila u kobiety, jedyna, w której zdolna jest stworzyć owo upojenie duszy, o którym mówi się zawsze, a którego doświadcza się tak rzadko, to ta, kiedy przekonani o jej miłości, nie jesteśmy jeszcze pewni jej ustępstw.”

„Czym jest słońce dla ziemi, tym miłość dla duszy.”

„Miłość nadprzyrodzona tylko wtedy może być praktykowana, wcielana i zamieniana w czyny, kiedy inne władze duszy są jej służebnicami, a samo ciało, za ich pośrednictwem, jej sługą!”

„Łzy są kroplami krwi duszy.”

„Szekspir jest ponadczasowy, pomimo wszelkich sporów i dyskusji. Banał wkrada się tam, gdzie spłycamy, udajemy prawdę. Prawdziwe wartości weryfikuje życie. Sztuka i literatura, które poruszają autentyczne problemy same się obronią. Szekspir to klasyka.”

„Jest to kapłan według serca mojego, miłe mi są wysiłki jego. Widzisz, córko moja, że wola moja stać się musi, a to, com ci przyobiecał, dotrzymuję. Przez niego rozsiewam pociechy dla dusz cierpiących, udręczonych; przez niego upodobało mi się rozgłosić cześć do miłosierdzia mojego, a przez to dzieło miłosierdzia więcej dusz do mnie się zbliży, aniżeliby on dzień i noc rozgrzeszał aż do końca życia swego, bo tak pracowałby tylko do końca życia, a przez dzieło to pracował będzie do końca świata”

„Łzy nic nie pomogą,
każda choroba tak się skończyć musi:
człowiek jest swoją najgorszą chorobą –
bój się nie śmierci, lecz zatraty duszy.
A to, że w życiu wciąż trzeba iść naprzód,
choć z każdym krokiem jest się bliżej grobu,
niech cię nie martwi – nie zatrzymasz marszu,
na to sam Pan Bóg nie dał nam sposobu.
Co do mnie, robię krok ostatni wreszcie.”

„Aktorem się bywa. To co robię, traktuję jako zawód i pasję. To magia, praca na emocjach, ale staram się wyważać proporcje, by nie zwariować. I dlatego nie przenoszę emocji z pracy do domu, i dlatego nie gram w życiu.”

„Może dusza człowieka to nic innego, tylko elektryczne impulsy składające się na jego osobowość, oddzielone od ciała w chwili śmierci, ale wciąż stanowiące jedność, wciąż funkcjonujące jako ludzki umysł? A skoro umysł zawiera również wzorzec ciała, czy nie jest możliwe, że od czasu do czasu ciało ukazuje się w postaci migoczących, niematerialnych, elektrycznych wyładowań?”

„Śpiewne i zbolałe głosy dzieci na opustoszałych polskich drogach, wołające o kawałek chleba (…) Ileż to razy powracały w mojej duszy, jak echo dalekiego płaczu i nie dający spokoju wyrzut sumienia! Maluchy te, to była sama skóra i kości, wychudzone i wyciągnięte rączki, nóżki jak patyczki, trzęsące się z zimna w zbyt szerokich spodenkach… Nagle zbiegały się zewsząd, kiedy pojawiały się pociągi z włoskimi żołnierzami (…) walczyły o kawałki chleba rzucane im z okien pociągu… i na własne oczy widziałem, jak niemiecki wartownik wystrzelił serię z karabinu w sam środek tej hałaśliwej, obdartej gromadki!”

„W środowisku aktorskim znane jest powiedzenie z lat 60. XX wieku. Przed wojną aktorki marzyły, żeby zostać gwiazdami. Teraz wszystkie gwiazdy marzą, żeby zostać aktorkami. Stąd liczne dowcipy w naszej branży, na przykład o śmierci w kartonach czy o przejściu z TVP do Cartoon Network. Byle się mówiło…”

„Są pewne siły, bardzo potężne, bardzo bogate, które chcą opanować przede wszystkim media i dlatego ich tak strasznie denerwuje, że są media niezależne: Radio Maryja, Telewizja Trwam, Nasz Dziennik. Tego nie mogą znieść, dlatego wykorzystują każdą okazję, by zwalczyć te media, by je zohydzić w oczach całego narodu, bo ich zdaniem prawo do istnienia, do działania mają tylko ci, którzy kłamią na temat Boga i religii, którzy czasami udają fałszywych przyjaciół Pana Boga i Kościoła katolickiego, którzy udają katolickich dziennikarzy, a robią wszystko, by zniszczyć świadomość religijną, chrześcijańską w duszy polskiego narodu. To jest to, co Ojciec Święty Jan Paweł II w swej książce „Pamięć i tożsamość” nazwał nową ideologią zła. Jest to ideologia w jakimś sensie być może gorsza niż minione, bo jest bardziej podstępna, bo oddziaływuje przez media na miliony ludzi, zwłaszcza młodych ludzi.”

„Szukaj szukaj prawdy
To bardzo hałasuje w duszy”

„Nie miłość, nie udręka, może urojenie,
Jakiś cień zniewolenia błądzący po duszy”

„Bóg, stwórca świata, umieścił na niebie dwie gwiazdy dla oświetlenia go: słońce za dnia i księżyc w nocy. Podobnie na firmamencie Kościoła powszechnego umieścił dwa najwyższe autorytety: papiestwo, które włada duszami, i monarchię, która włada nad ciałami. Ale pierwsza jest wyższa niż druga. Jak księżyc otrzymuje swe światło od słońca, podobnie władza cesarska otrzymuje cały swój splendor i prestiż od władzy papieskiej.”

„Czy zrozumienie zmienia człowieka? Napełnia go radością, czy też sprawia, że jest mu lżej na duszy, tylko wtedy, kiedy jest podchmielony.”

„Jeśli teraz porównamy ascetykę z mistyką, to najpierw będziemy musieli stwierdzić, że nie są to dwie dziedziny odrębne, nie mające między sobą styczności. Przeciwnie, są one z sobą ściśle związane tak, iż nieraz rozgraniczenie sfery ich działalności staje się niemożliwem. Asceza jest podstawą, bez której zdrowa mistyka rozwijać się nie może, mistyka zaś jest nie tylko dopełnieniem i ukoronowaniem ascetyki, lecz jest jednocześnie najpotężniejszym czynnikiem jej rozwoju od chwili, kiedy człowiek zaczyna świadomie pracować nad sobą; najprostszy uczynek do ascezy przyrodzonej należący, gdy z duszy Boga miłującej pochodzi, nabiera wartości mistycznej, a z nią i doniosłości, którejby nigdy nie miał, gdyby z samych sił przyrodzonych pochodził.”

„mego mężczyznę trzeba najpierw ustanowić
niektórzy mówią zdjąć szary garnitur
ta nobilitacja na pewno się przyda
w okolicznościach intymnych potem
odsypać księżycowych opiłków
i trochę podmalować duszę
choćby na granatowo”

„Twoja róża miarą będzie różom innym,
twój słuch harmonii miarą, twoje myśli
miarą żaru, gwiazd miarą – twe czuwanie.”

„Udział w programie [Taniec z gwiazdami] potraktowałam jako terapię, która pozwoli mi dojść do siebie po tym, co mnie ostatnio spotkało. (…) Mocno przeżyłam rozwód (…). Jeszcze gorzej się czułam, kiedy rzucono pod moim adresem niesłuszne oskarżenia. Mój świat się wtedy zawalił. Jednak mimo ogromnego poczucia krzywdy, rozczarowania i smutku, w głębi duszy wierzyłam w prawdę i sprawiedliwość. Kiedy oczyszczono mnie z zarzutów, czułam, że wracam do świata żywych.”

„Brak niepodległości i związane z tym niepomyślne koniunktury ekonomiczne nie pozwalają polskim wytwórniom w XIX wieku rozwinąć się tak, jak rozwinęły się one w innych krajach. Ale ich wytwory mówią coś o ludziach, którzy ich używali, o czasach, w których powstały i dlatego są miłe naszym sercom, sercom ludzi, którzy się urodzili z przyrośniętą do duszy konfederatką z pawim piórem.”

„Wierzę, że muzyka jest językiem duszy. Moje własne codzienne ja jest przyziemne i nużące, ale kiedy robię muzykę, ona pozwala mi komunikować się w pewnym rodzaju transcendencji, którym inaczej nie potrafię komunikować.”

„Kompromisy mogą zawierać tylko ci, których dusza nie zna, co to kompromis. Każde warunki mogą przyjąć jedynie ci, co są niezależni od jakichkolwiek warunków.”

„Jeżeli tedy kto na świecie, tedym też i ja był ciekaw chcieć wiedzieć coby był Bóg? Lecz w tym ratować mię nie mogły wszystkie kupy ani pogańskich, ani chrześcijańskich teologantów. Wszechmocności, mądrości, sprawiedliwości, Opatrzności Boskiej i rządów Jego napatrzyłem się oczyma, namacałem się rękoma, jako i wszyscy insi, co troszeczkę tylko rozumu mieli, ale o Istności Jego dokładnie się niczego dowiedzieć nie mógł.
A na ostatek, nie tylko o tak wielkiej rzeczy, nikt mnie informować nie mógł; czembym był sam? I czem była dusza moja? Nie rzekąc, żebym miał wiedzieć, coby był Bóg? A jeśli to przechodziło umysł mój, a podobno i ogólnoludzki, co za wina moja? Zawszem się brzydził kwestiami o religię i nie wdawałem się w nie (…). Dawno się już temu dziwują oczy moje na świecie, że kiedy Bóg lekko i krótko które prowincyje karać chce, to polityczne tylko kwestie jakie na nie przypuszcza, a kiedy okrutnie i z gruntu karać ich chce, to kwestie o religię diabłu wzniecać każe.”

„Jedynie wielka dusza waży się na styl prosty.”

„(…) jeśli chcesz odnieść sukces, zrobić karierę, musisz w Warszawie być, nie tylko bywać.”

„Ponad pół wieku Andrzej Wajda portretował Polskę i Polaków – mówił, że jest na nią chory i nie może z tej choroby się wyleczyć. Począwszy od debiutanckiego Pokolenia (1954 r.) po ostatni swój film Powidoki, ciągle się z nią wadził, wytykał celebrowanie klęsk, a jednocześnie działał terapeutyczne – objaśniał nam ich przyczyny. Ale gdy pomiędzy Ziemią obiecaną a Człowiekiem z marmuru zaglądał do ludzkiej duszy, także powstawały arcydzieła na miarę Panien z Wilka.”

„Dlaczego wymieniliśmy słowa bogate na ubogie? Jeszcze mówimy radość, ale już powinniśmy mówić: euforia… Smutek i radość są stanami duszy… Teraz z duszą kiepsko. Pozostała nam tylko fizjologia, więc mamy już tylko depresję.”

„Najmiłosierniejszy Zbawicielu, ideale najwznioślejszej piękności, a zarazem najdoskonalszy wzorze naszej istoty! Ty pierwszy odczułeś w swym ciele rozkosz wiecznej szczęśliwości. Bądź pozdrowiony, zmartwychwstały Bracie nasz pierworodny! My również tęsknimy do życia uwielbionego, do uduchowienia ciała, do uduchowienia form zewnętrznych. Pragniemy przeżywać Wielkanoc, chcemy wywalczyć dla duszy zwycięstwo nad niższymi popędami naszego ciała i osiągnąć nieśmiertelność szczęśliwą.”

„(…) agresywna reklama też wpędza ludzi na ścieżkę, na której liczy się tylko rzecz, a nie druga osoba. Tak można zamienić człowieka w manekin bez duszy. To wszystko jest szalenie niebezpieczne.”

„Ciało ma swoją osobną dziką duszę, która ożywa tylko wtedy, gdy jest się w ruchu, gdy biega się i skacze, gdy się walczy i wygrywa. I gdy ta dusza ożywa w mięśniach, w stawach, w płucach, we krwi pędzącej przez serce, wtedy się dopiero czuje, jak cudownie przyjemne jest samo istnienie i jak ono świeci w nas kosmicznym światłem.”

„Hollywood to miejsce gdzie płacą ci 1000 $ za pocałunek, a 50 centów za duszę.”

„Mięsna potrawa, jeśli nie zaszkodzi duszy, to ciału z pewnością nie pomoże.”

„Samotność stanowi dla duszy cudowną sposobność, by się poznać, dopilnować i ukształtować. Tylko puste głowy i niestałe serca boją się zostać w ciszy sam na sam ze sobą. W takich właśnie chwilach widzimy czy nasze uczucia są solidne i czy przypadkiem nie była to tylko pusta wrzawa. Wzniosłe uczucia mogą żyć własnym życiem, bez obecności fizycznej. Przeciwnie – odosobnienie oczyszcza je i zwielokrotnia.”

„Pytanie, czy istnieje „nieśmiertelność duszy” jest niekonieczne, jest z dziedziny złego tekstu. Nieśmiertelność i nieskończoność już „w tym życiu” – ze wszystkimi udręczeniami i całym upojeniem tego doznania. Nieśmiertelność jest konsumowana podczas życia, jest całkowicie wyczerpana, do dna wypita. Myślę, że wszystko jest zawarte i dotrzymane w obrębie życia. Mam niechęć do nieśmiertelności jako wznowienia życia indywidualnego. Cała reżyseria nieśmiertelności – zmartwychwstanie, metempsychoza, życie wieczne – to jest wciąż ten niepotrzebny, zły akt czwarty dobrze zbudowanego, rozdzierającego dramatu życia. Grzech śmiertelny przeciw jedności czasu i miejsca.”

„Wiele razy w życiu czułem się bezradny. Jest to chyba najbardziej dotkliwy ból, jaki można odczuwać, mający swe źródło we frustracji i skumulowanej wściekłości. Zadraśnięcie mieczem na ręce walczącego żołnierza nie da się porównać do cierpienia, jakie więzień czuje pod uderzeniem bicza. Nawet jeśli bicz nie trafia w ciało bezradnego więźnia, z pewnością wrzyna się głęboko w jego duszę. Wszyscy jesteśmy w tym czy innym momencie naszego życia więźniami, względem siebie lub względem wymagań tych, którzy nas otaczają. Jest to brzemię, którego wszyscy doświadczają, którym wszyscy pogardzają i przed którym niewielu nauczyło się uciekać.”

„To (…) nasz kolejny wyimaginowany kompleks, niż realna trudność. Nie dość, że nie czujemy się wystarczająco europejscy, to jeszcze nam się wydaje, że język mamy brzydki i nie nadający się do śpiewania. Wystarczy posłuchać Niemena, Ewy Demarczyk czy Marka Grechuty, żeby zrozumieć, że można tworzyć piękną muzykę zespoloną z piękną polską mową.”

„Dlaczego tu jestem, Boże zagubionych dusz, Boże sam zagubiony pośród innych bogów?”

„Człowiek posiada trzy światy: swoje mieszkanie, wnętrze własnej duszy i świat zewnętrzny.”

„Myśl moja napełniała tylko jedna sprawa: Dzieciątko Jezus wstąpi do mojego serca. Czy mnie tylko Pan Jezus nie pominie… Wszystkich uważałam za lepszych, wszystkich za godniejszych od siebie. Przy spowiedzi św. towarzyszyło mi głębokie uczucie pokory na widok moich grzechów… Nie podzielałam troski otoczenia o strój, chociaż dawno pragnęłam białej sukienki. Myślałam tylko o tym, by serce niewinne zanieść Panu Jezusowi. Myśli te rodziły się w mojej duszy bez mojego wysiłku, widocznie nasuwał mi je Pan Jezus sam… Serce moje przylgnęło do Jezusa w miłości czystej, pokornej, wylanej całkowicie dla Boskiego Gościa.”

„A że Jan Peszek jest moim ojcem? Tego już nie zmienimy. I możemy tylko z tego korzystać. Widz przychodzi do teatru i doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że ogląda dwóch Peszków. My już nic na ten temat nie musimy grać. W innym układzie pewne kwestie mogłyby znaczyć zupełnie co innego, tymczasem tutaj – widz się śmieje à propos tego układu: ojciec – syn.”

„Dzisiaj odczuwam w mym sercu
gwiazd lekkie drżenie, lecz droga
zatraca się w duszy mgieł,
gubi się w gęstych obłokach.”

„Tak Panie! Kościół – to największy skarb mój, to cel życia mojego, to jedyne kochanie moje na ziemi, boś Ty jest duszą jego, a on Mistycznym Ciałem Twoim.”

„Dlaczego ksiądz trzyma zawsze z właścicielami; dlaczego mówi, że właściciele i policja są w porządku i dlaczego zamiast zabierać chleb od ust biedaków, proszących o modlitwę za umarłe dusze, nie zrobi czegoś by pomóc żyjącym i nie zaprzestanie żyć na koszt innych.”

„Zwykli uwodziciele znacząco spoglądają na nogi kobiet, dekolt, psycholodzy mają zaglądać w ich duszę.”

„Wszystko, co robię w JJart Foundation ma pomagać ludziom odnaleźć w sobie siłę poetycką, która pozwoli im walczyć wszędzie tam, gdzie jest to potrzebne. Aby malować świat kolorami tęczy. Chcę pomagać ludziom dotrzeć do świata poprzez twórczą wyobraźnie, aby ważne stało się dla nich każde istnienie i sprawi by stali się wrażliwi na człowieka i mieli siłę i wolę ciała, głosu, umysłu, serca i duszy do radosnego śpiewania pieśni w taki sposób, aby pobudzać serca i umysły do działania. Bez tej pasji i zaangażowania artysty, słońce nie świeciłoby w naszych oczach. Chcę, aby młodzież poczuła, że poetyckość, wrażliwość, siła i głęboka wierność samemu sobie są to wartości, które należy kształtować i czcić – w sobie i w innych.”

„Akt kryminalny obraża Boga zupełnie niezależnie od tego, czy jego ofiarą pada Żyd, socjalista, czy biskup. Niewinna krew woła do nieba.”

„Jako mała dziewczynka miałam wielką radość życia, ale dorastanie stanowiło granicę wyjątkowo trudną do przekroczenia. Byłam dziewczyną dość skrytą, z dużymi wahaniami nastrojów i stanami depresyjnymi.”

„Zbawiciel:' Musisz jeszcze coś zapisać.
'Anneliese:' Co takiego?
'Zbawiciel:' To, co powiedziałem wczoraj wieczorem.
(Nie chciałam tego zapisać, ponieważ sądziłam, że jest od szatana; poza tym moja dusza wzdraga się przed tym). Zbawiciel żąda ode mnie posłuszeństwa, dlatego to zapisuję.
Zbawiciel powiedział: Zostaniesz wielką świętą.
(Nie chciałam nadal w to uwierzyć, wtedy Zbawiciel dał mi znak, że dobrze słyszałam, łzy płaczu).”

„Gdy wymyślam melodię, robię to dla siebie, nie dla publiczności. Coś po prostu gra mi w duszy. Np.: „Rush Hour” to kompozycja, którą stworzyłem dla samego siebie – wyobraziłem sobie najpierw klasyczne intro, potem całą resztę – miałem pewną wizję.”

„Boże, zmiłuj się nad moją duszą! Boże, zmiłuj się nad tym biednym ludem!”

„(…) wszyscy Serbowie mają taką „otwartą duszę”. To są zawodnicy, którzy od początku do końca są zabawni, ale wiedzą kiedy można się bawić, a kiedy trzeba walczyć. To tenisiści, którzy walczą od pierwszej do ostatniej piłki.”

„Opiekun narodu, najwyższy wódz rewolucji, apostoł jedności narodowej, przywódca Trzeciego Świata, wielki patron handlu i przemysłu, dobroczyńca biednych, najwyższa nadzieja haitańskiej dumy narodowej, ten, który napełnia duszę energią elektryczną i naprawia wszelkie błędy.”

„Człowiek dla samego siebie jest o wiele więcej skomplikowaną i o wiele trudniejszą do wytłumaczenia istotą niż dla innych, bo ma przed sobą cały świat wewnętrzny, dla tych innych niedostrzegalny i tym samym poniekąd nie istniejący. Gubimy się we własnej duszy, nie umiejąc ani określenia, ani nazwy znaleźć dla rozmaitych jej składników, nie wiedząc, że w jej głębi drzemią instynkty zdolne w odpowiedniej chwili nad całym naszym jestestwem zapanować. I czasami jeden fakt, jedno spostrzeżenie w wewnętrznym świecie jak błyskawica oświetla wnętrze naszej własnej duszy, pozwala nam dojrzeć w niej pierwiastki, o których nigdyśmy nie myśleli i istnienia ich nigdy nie przypuszczali.”

„Człowiek bez duszy nie potrzebuje miłości, a jednocześnie może okazać się przydatny. To, że kogoś potrzebujemy, zaczyna nas niszczyć. zaślepia nas.”

„Co najwyżej Wielkość duszy nie tyle polega na tym, aby iść ku górze i naprzód, co aby umieć umiarkować się i ograniczyć.”

„Dusza ludzka jest pudełkiem, z którego zawsze może wyskoczyć pajac strojący miny i wywalający język na brodę, ale zdarzają się sytuacje, kiedy ten sam pajac ogranicza się do patrzenia na nas znad krawędzi pudełka, i widząc, że przypadkiem działamy według tego, co jest sprawiedliwe i szczere, z aprobatą kiwa głową i znika, myśląc, że jeszcze nie do końca jesteśmy straceni.”

„To, co obserwuję podczas walki o Warszawę, wywołuje radosne zamglenie oczu. Rośnie serce na widok tych Polek, które z pogardą śmierci rywalizują między sobą, aby otrzymać najtrudniejsze i najwięcej zagrażające życiu zadania. Dają one wspaniały przykład umiłowania wolności i walki o Polskę. Spokojny o swą przyszłość może być kraj, gdy na arenę życia państwowego Polski masowo wkraczają te wspaniałe typy kobiet – zjawisko na pewno niespotykane na przestrzeni wieków. Cześć ich rodzicom i wychowawcom! A mężczyźni - żołnierze Armii Krajowej? W ciągu długiej służby widziałem różne szeregi żołnierskie. Jednak takiej brawury i dzielności osobistej, takiego zapału i tężyzny nie udowodniono jeszcze. Nie mamy odznak stopni, ale karność wśród nas jest wzorowa. Taka karność może istnieć tylko w zespołach wysoce ideowych, znających cel zmagań i szanujących rozkazy tych, którym się ufa i których się słucha mimo braku zewnętrznych odznak starszeństwa. Wkraczamy w nowy okres historii i w nowy okres stosunków w wojsku. Przełożony i podwładny to jedna dusza. Dla obu najwyższym prawem jest dobro Ojczyzny. Żołnierze podległego mi Okręgu - brak mi słów zachwytu dla waszego męstwa i postawy. W tych ciężkich dniach zmagań o opanowanie stolicy do końca wykażmy hart. Każdy próg jest nam twierdzą, a krzyżacka przemoc pęka. Cześć Wam, Obywatelki i Obywatele!”

„Szybkość jest duszą wojny, wykorzystaj swoje szanse zanim przeciwnik osiągnie gotowość. Korzystaj z tych dróg, które będą dla niego zaskoczeniem.”

„Nie istnieje coś takiego, jak dobry wpływ, panie Gray. Każdy wpływ jest niemoralny - niemoralny z naukowego punktu widzenia.
- Dlaczego?
- Kiedy bowiem się na kogoś wpływa, daje mu się własną duszę. Taki człowiek nie ma już własnych myśli, nie płoną w nim jego własne namiętności. Własne cnoty nie są już dla niego realne. Także jego grzechy, jeśli w ogóle jest coś takiego, są zapożyczone. Staje się echem muzyki kogoś innego, aktorem odgrywającym rolę, która nie została dla niego napisana. Celem życia człowieka jest rozwijanie samego siebie. Doskonałe poznanie własnej natury - oto po co tu jesteśmy. W dzisiejszych czasach ludzie boją się samych siebie. Zapomnieli o najwyższym obowiązku, obowiązku, jaki każdy z nas ma wobec samego siebie. Oczywiście są miłosierni. Karmią głodnych i odziewają żebraków. Ale ich własne dusze są nagie i głodne. Nasza rasa utraciła całą odwagę. Może zresztą nie mieliśmy jej nigdy. Lęk przed społeczeństwem, które jest fundamentem moralności, i lęk przed Bogiem, który jest tajemnicą religii - one nami rządzą. A jednak (…) uważam, że gdyby choć jeden człowiek przeżył swe życie w pełni, nadał formę każdemu uczuciu, wyraził każdą myśl, zrealizował każde marzenie, uważam, że świat otrzymałby tak świeży impuls radości, że wyzbylibyśmy się wszystkich naszych średniowiecznych ułomności i powrócili do helleńskiego ideału - a może nawet do czegoś jeszcze doskonalszego i bogatszego niż ten ideał. Niestety, nawet najodważniejszy z nas boi się samego siebie. Tragicznym przedłużeniem okaleczeń, jakim poddają się dzicy, są szpecące nasze życie wyrzeczenia, które dodatkowo ściągają na nas karę. Każdy impuls, który usiłujemy w sobie zdusić, rozplenia się w naszym umyśle i zatruwa nas. Ciało, grzesząc, oczyszcza się poprzez działanie. Wtedy nie pozostaje nic, poza wspomnieniem przyjemności czy luksusem, jakim jest żal. Jedynym sposobem przezwyciężenia pokus jest uleganie im. Zacznij się opierać, a twa dusza rozchoruje się z tęsknoty za tym, czego sobie odmówiła, z pragnienia tego, co jej potworne prawa uczyniły potwornym i bezprawnym. Ktoś powiedział, że wielkie wydarzenia tego świata zachodzą w umyśle. W umyśle też - i tylko w nim - pojawiają się największe grzechy tego świata.”

„Nigdy nie uważał, że „czyta” książki. Język był w tym wypadku równie zdradziecki, jak u hazardzisty, który przechwala się wygraną partią, tak jakby siłą lub determinacją wydarł losowi zwycięstwo, gdy tymczasem szczęśliwy rzut sztonami nie był niczym więcej, jak tylko udaną próbą wykorzystania chwili własnej bezradności. Otwarcie książki zaś wiązało się z ryzykiem zupełnie innej miary. Otwierając książkę, nie tylko stawał się bezradny, nie tylko oddawał ileś tam zazdrośnie strzeżonych uderzeń serca władającemu piórem obcemu człowiekowi, lecz pozwalał samego siebie napisać. Czymże jest bowiem lektura księgi, jeśli nie ciągłym poddawaniem się nieprzewidywalnym kaprysom duszy jej autora?”

„Szczerszy niż większość ludzi, wyznaję bez ogródek, jakie były sekretne przyczyny tego błogostanu: ten spokój, tak sprzyjający pracom i ćwiczeniom umysłu, wydaje mi się jednym z najpiękniejszych skutków miłości. I dziwię się, że te radości tak niepewne, tak rzadko doskonałe w trakcie ludzkiego życia, pod jakąkolwiek formą szukalibyśmy ich albo je otrzymali; są traktowane tak podejrzliwie przez domniemanych mędrców, że boją się przywyknięcia do nich i ich nadmiaru zamiast się bać ich braku i utraty, że marnują na dręczenie własnych zmysłów czas, który by lepiej zużyli równoważąc i upiększając swoje dusze.”

„I chociaż o miłości mojej nic powiedzieć nie mogę -
chociaż nic nie mówię o twych włosach, ustach, oczach -
jednak twarz twoja, której strzegę w duszy,
brzmienie twego głosu, które trwa w moim mózgu,
dni września, świtające w mych snach,
nadają kształt i barwę moim słowom, zdaniom,
o czymkolwiek mówię, cokolwiek wypowiadam.”

„Jeśli oczy są zwierciadłem duszy, jej dusza miała horyzont zdarzeń.”

„Dzieciaki biednego Grochowa, synowie tego ciasnego kraju, z którego nie było wyjścia ani ucieczki, bo z jednej strony Ruskie, a z drugiej Niemcy, i jak ćmy wirowaliśmy wokół świata wydzielanego przez nasze głowy, serca i dusze. Po prostu jeździliśmy w kółko, unieważniając Ruskich, i Niemców, i biedny Grochów, błąkaliśmy się w złotej mgle, zaplątani w świetlistą przędzę własnych umysłów.”

„Mówią, że kiedy rodzi się człowiek z nieba spada dusza i rozpada się na dwie części. Jedna trafia do kobiety, druga do mężczyzny… Sens życia polega na dnalezieniu tej drugiej połowy.
Połowy swojej duszy.
Połowy siebie.”

„I
To nie jest kraj dla starych ludzi. Między drzewa
Młodzi idą w uścisku, ptak leci w zieleni,
Generacje śmiertelne, a każda z nich śpiewa,
Skoki łososi, w morzach ławice makreli,
Całe lato wysławiać będą chóry ziemi
Wszystko, co jest poczęte, rodzi się, umiera.
Nikt nie dba, tą zmysłową muzyką objęty
O intelekt i trwałe jego monumenty.

II
Nędzną rzeczą jest człowiek na starość, nie więcej
Niż łachmanem wiszącym na kiju, i chyba,
Że dusza pieśni składać umie, klaśnie w ręce,
A od cielesnych zniszczeń pieśni jej przybywa.
Tej wiedzy w żadnej szkole śpiewu nie nabędzie,
W pomnikach własnej chwały tylko ją odkrywa.
Dlatego ja morzami żeglując przybyłem
Do świętego miasta Bizancjum.

III
O mędrcy gorejący w świętym boskim ogniu
Jak na mozaice u ścian pełnych złota,
Wyjdźcie z płomienia, co żarem was oblókł,
Nauczcie, jak mam śpiewać, podyktujcie słowa.
Przepalcie moje serce. Chore jest, pożąda,
I kiedy zwierzę z nim spętane kona,
Serce nic nie pojmuje. Zabierzcie mnie z wami
W wieczność, którą kunsztownie zmyśliliście sami.

IV
A kiedy za natury krainą już będę,
Nigdy formy z natury wziętej nie przybiorę.
Jak u greckich złotników, tak formę wyprzędę
Wplatających w emalię liść i złotą korę,
Ażeby senny cesarz budził się ze dworem,
Albo tę, jaką w złotej wykuli gęstwinie,
Żeby śpiewała panom i damom Bizancjum
O tym, co już minęło, czy mija, czy minie.”

„Krzyknąłem, że nie jestem ani pisarz, ani członek czegokolwiek, ani metafizyk, czy eseista, że jestem ja, wolny, swobodny, żyjący… Ach, tak, odrzekli, jesteś więc egzystencjalistą.

Ale nagość moja, transoceaniczna, stamtąd, z pampy, nagość, która była mi potrzebna do miłości mojej z Argentyną (wbrew memu wiekowi!) nie pozwalał mi nie być z nimi obnażającym. Wytworzyła się nieprzyzwoitość. Z jakimż zażenowaniem te tuzy przyjmowały mój wzrok namiętnie naiwny, dobierający się do nich poprzez ubranie… śmiertelna dyskrecja, dyskretna melancholia, zgaszenie taktowne, odpowiadały mojemu żądaniu stamtąd, z peryferii świata, z ojczyzny Indian. Ubrani od stóp do głowy, opatuleni, choć maj przecież, z twarzami wystylizowanymi przez fryzjerów… a każdy miał w kieszonce mały posążek, zupełnie nagi, by mu się przypatrywać okiem znawcy. Panuje skromność i rozwaga. Nikt nie narzuca się nikomu. Każdy robi swoje. Produkują i funkcjonują. Kultura i cywilizacja. Uwięzieni w stroju, ledwie się mogą ruszać, podobni do owadów posmarowanych czymś lepkim. Kiedy zacząłem zdejmować spodnie powstał popłoch, dawaj drała drzwiami i oknami. Pozostałem sam. Nikogo nie było w restauracji, nawet kucharze uciekli… dopierom wtedy się spostrzegł, że co to, na Boga, co robię, co ze mną… i skrzywiony stałem z nogawką jedną na nodze, drugą w ręku.

Wtem Kot wchodzi z ulicy i widząc mnie tak stojącego pyta ze zdumieniem: - Co ty, zwariowałeś? Mnie wstyd i chłodno, odpowiadam, że tak trochę zacząłem się obnażać, a wszystko uciekło. Mówi: - Oszalałeś, tobie się w głowie pomieszało, gdzie by tu kto się twojej nagości przestraszył, przecie na całym świecie nie znajdziesz takiego zdzierania szat, jak tutaj… czekaj, na królików trafiłeś, ale ja ci sproszę lwów takich, że choćbyś goły na stole tańczył, ani mrugną! Stanął tedy zakład między nami, zakład szlachecki i polski (bo ja z Kotem nie po argentyńsku a po polsku się czułem, bo tę babkę wspólną mieliśmy), i nie dzisiejszy, chyba tak z końca zeszłego stulecia. No, dobra! Sprosił kogo trzeba, intelekty najbrutalniej obnażające, ja nic, aż kiedy już do wetów przyszło, zaczynam portki zdejmować. Zwiali, grzecznie przeprosiwszy, że niby czas na nich! Więc Leonor Fini i Kot do mnie mówią: - Jakże to, nie może być żeby oni się przestraszyli, przecie intelekty wyspecjalizowane w tym mają! Mnie ciężko bardzo i źle na duszy, smutek mnie zżera, mało brakowało a byłbym się gorzko rozpłakał, ale mówię: - Cała rzecz w tym, że oni, uważacie, nawet rozbieraniem się ubierają i nagość to u nich tylko jedna para pantalonów więcej. Ale jak ja tak zwyczajni portki spuściłem, to ich zemgliło, a głównie dlatego, żem nie robił tego wedle Prousta, ani a la Jean Jacques Rousseau, ani wedle Montaigne'a czy w sensie egzystencjalnej psychoanalizy, tylko ot tak sobie, byle zdjąć.”

„Jest coś okrutnego w tych splotach okoliczności, które nazywamy krajami i które – jak się nam wmawia – są czymś nam bliskim, co powinniśmy kochać całą duszą i chronić, nawet za cenę życia.”

„Ale - jak często się zdarza w efekcie działania niezwykłej alchemii duszy - poczucie winy napełniło ich arogancją i brawurą.”

„Jutro ja również zniknę z ulicy Srebrnej, z ulicy Złotników, z ulicy Płócienników. Jutro ja również - dusza, która czuje i myśli, świat, którym jestem dla siebie - tak, jutro ja również będę tym, co przestał przemierzać te ulice, tym, którego przelotnie będę wspominać słowami "co się z nim stało?". I wszystko, co czuję, nie będzie niczym więcej jak tylko brakiem jednego przechodnia w codziennym życiu jakiegoś tam miasta.”

„Chyba prawie każdy z nas czuwał kiedyś przed wschodem słońca, już to po jednej z
owych bezsennych nocy, przyprawiającej nas niemal o zakochanie się w śmierci, już to po
jednej z owych nocy lęku i szpetnych uciech, gdy przez komórki mózgu przeciągają
majaki, potworniejsze jeszcze od rzeczywistości, a ożywione tym intensywnym życiem
utajonym we wszelkiej groteskowości, które nadaje również gotykowi trwałą siłę życiową,
gdyż sztuka ta wydaje się przede wszystkim sztuką tych, których dusze zasępia choroba
marzenia. Z wolna białe palce wsuwają się przez firanki i zdają się drżeć. Niby czarne,
fantastyczne postacie - nieme cienie pełzają po kątach pokoju i tam się układają. Na
dworze słychać szelest ptaków w listowiu lub kroki ludzi idących do roboty albo jęki i
westchnienia wiatru, który zlatuje ze wzgórza i okrąża cichy dom, jakby się bał zbudzić
śpiącego, a jednak musiał odwołać sen z jego fioletowej jaskini. Zasłona po zasłonie z
cienkiej przejrzystej gazy z wolna się podnosi, rzeczy odzyskują kształty i barwy i
widzimy, jak nadchodzący dzień oddaje światu dawne jego oblicze. Blade zwierciadła
znów otrzymują swe życie odtwórcze. Wygasłe świece stoją, gdzie je pozostawiliśmy, a
obok nich leży na wpół rozcięta książka, którą czytaliśmy, lub drutem opleciony kwiat,
który nosiliśmy na balu, albo list, który obawialiśmy się przeczytać lub czytaliśmy zbyt
często. Wszystko wydaje się nie zmienione. Ze złudnych cieni nocy wyłania się
prawdziwe, znane nam życie. Musimy je podjąć, gdzie zostało przerwane, i ogarnia nas
uczucie straszne - uczucie konieczności zmuszającej do ciągłego zużywania sił w nużącym
kole codziennych wydarzeń lub też porywa nas dzika tęsknota, by pewnego poranka oczy
nasze otworzyły się na świat, co w mroku na nowo został stworzony ku naszej radości, na
świat, w którym rzeczy mają barwy i kształty nowe albo zmienione lub też kryją w sobie
nowe tajemnice; na świat, w którym przeszłość nie zajmowałaby wcale miejsce albo
bardzo mało, a w każdym razie nie w świadomej formie powinności czy skruchy, bo
nawet wspomnienie radości posiada swą gorycz jak wspomnienie rozkoszy - swój ból.”

„Quirke nie był tak naprawdę złym człowiekiem. Na to brakowało mu wyobraźni. Charakteryzowała go raczej dość ogólna, prymitywna złośliwość, jaka odrobinę bruka dusze wszystkich, którzy się z nią zetkną*

[*przyp.: Trochę podobnie do kolei państwowych. ].”

„Imię moje: Izmael. Przed kilku laty — mniejsza o ścisłość jak dawno temu — mając niewiele czy też nie mając wcale pieniędzy w sakiewce, a nie widząc nic szczególnego, co by mnie interesowało na lądzie, pomyślałem sobie, że pożegluję nieco po morzach i obejrzę wodną część świata. Taki mam właśnie sposób odpędzania splinu i regulowania krwiobiegu. Gdy tylko stwierdzę, że usta wykrzywiają mi się ponuro, gdy tylko do duszy mej zawita wilgotny, dżdżysty listopad, gdy złapię się na tym, że mimowolnie przystaję przed składami trumien albo podążam za każdym napotkanym pogrzebem, a w szczególności, gdy moja hipochondria tak mnie opanuje, iż potrzeba mi silnych zasad moralnych, by się powstrzymać od rozmyślnego wyjścia na ulicę i metodyczmego strącania ludziom z głów kapeluszy — wtedy uznaję, że już wielki czas udać się na morze jak najrychlej. To jest moja namiastka pistoletu i kuli. Katon z filozoficzną oracją rzuca się na ostrze swego miecza; ja spokojnie siadam na okręt. Nie ma w tym nic zdumiewającego. Gdyby tylko zdawano sobie z tego sprawę, okazałoby się, że niemal wszyscy ludzie, każdy na swój sposób, w takiej czy innej chwili, żywią wobec oceanu niemal te same co ja uczucia.”

„Ciemność i czas - lekkie, niewidzialne substancje, które obnażają ludzką kruchość. Umysł jest tylko płomykiem zapałki na wietrze. Dusza ze strachu przed mrokiem wtula się w ciało, a ono swoje istnienie stwierdza dotykając własnej skóry.”

„Każdy ma w duszy swoje skeletons.”

„Po dziesięciokroć przezwyciężaj siebie za dnia; to sprowadza dobre znużenie i jest makiem dla duszy.
Po dziesięciokroć jednaj się na powrót z samym sobą; albowiem przezwyciężenie niesie gorycz, a źle sypia niepojednany.
Dziesięć prawd znajdź za dnia; inaczej nocą szukać będziesz prawdy, a Twoja dusza pozostanie głodna.
Po dziesięciokroć śmiej się za dnia i bądź pogodny; inaczej w nocy dokuczał Ci będzie żołądek, ten ojciec melancholii.

Choćby jednak posiadał kto wszystkie cnoty, jednego jeszcze trzeba: umieć wysłać je w porę spać.”

„Nie celuję ani w ich system myślowy, ani w ich system polityczny, a tylko w sumienie tych komunistów, którzy nim potrząsają jak sztandarem. Chcę przyszpilić tę ich subtelną a świńską zmianę tonu, gdy przewekslowuje się ich na własny teren, to nagłe ujawnienie chytrości, to doznanie fatalne, gdy z nim rozmawiasz, że znienacka światło zmienia ci się w ciemność - że nie masz do czynienia z kimś światłym, a tylko z kimś zaślepionym, jak noc najczarniejsza. Wolnomyśliciel? Tak, na swoim podwórku. Na swoim, fanatyk. Niewierzący? W tobie; w sobie pielęgnujący wiarę z zapałem mnicha. Mistyk, który ucharakteryzował się na sceptyka, wierzący zażywający niewiary, jak instrumentu, tam gdzie to może być przydatne jego wierze. Sądziłeś, że przed tobą ludzka dusza, spragniona prawdy, ale oto błysnęły chytre ślepia polityki. Mniemałeś, że idzie o świadomość, czyli o duszę, czyli o etykę, ale okazuje się, że najważniejszy jest triumf rewolucji.”

„Chcę ci wyznać tajemnicę Czas jest tobą
Czas jest kobietą Jest osobą
Pochlebioną gdy się pada na kolana
U jej stóp czas jak suknia rozpinana
Czas jak nie kończąca się włosów fala
Rozczesywana bez końca
Czas jak lustro co się w oddechu rozjaśnia i zmącą
O świcie kiedy się budzę czas jak ty śpiąca czas jak ty
Jak nóż przebijający mi gardło Ach czy nazwę nareszcie
Tę udrękę czasu który nie odpływa tę udrękę
Czasu zatrzymanego jak krew w naczyniu krwionośnym
To gorsze niż pragnienie nigdy nie spełnione niż nienasycenie
Oczu kiedy przechodzisz przez pokój i drżę z obawy
By nie prysło urzeczenie
To jeszcze gorsze niż przeczuwać cię obcą
W ucieczce
Z myślami gdzie indziej z innym już stuleciem w duszy
Mój Boże jakie ciężkie są słowa I tak być musi
Moja miłości ponad rozkoszami miłości nieprzystępna dziś dla zagrożeń
Bijąca w mojej skroni mój pulsujący zegarze
Kiedy wstrzymujesz oddech duszę się
W moim tętnie waha się i przystaje twój krok

Chcę ci wyznać tajemnicę Każde słowo
Na mych wargach jest nędzarką która żebrze
Utrapieniem dla twych dłoni czymś co gaśnie pod twym wzrokiem
Więc powtarzam że cię kocham bo mnie zwodzi
Kryształ frazy nie dość jasny by zawisnąć na twej szyi
Wybacz mowę pospolitą Ona jest
Czystą wodą która przykro syczy w ogniu
Chcę ci wyznać tajemnicę Nie potrafię
Opowiedzieć ci o czasie który ciebie przypomina
I o tobie nie potrafię ja jedynie tak udaję
Jak ci którzy bardzo długo stoją na peronie dworca
I machają jeszcze dłonią choć pociągi odjechały
Aż im słabnie przegub ręki pod ciężarem nowej łzy

Chcę ci wyznać tajemnicę Ja się boję
Ciebie tego co wieczorem każe podejść ci do okien
Twoich gestów i słów jakich nie wymawia się zazwyczaj
Powolnego i szybkiego czasu boję się i ciebie
Chcę ci wyznać tajemnicę Zamknij drzwi
Łatwiej umrzeć jest niż kochać i dlatego
Życie moje znieść umiałem
Moja miłości”

„Nie żywię żalu do ludzi, którzy pogodzili się z klęską i zawieszeniem broni 1940 roku. Zbyt się zadomowili wśród moich mebli, nazywając to losem ludzkim. Sami nauczyli się i nauczali innych owej "mądrości", tej zatrutej mikstury, którą przyzwyczajenie do życia sączy nam powoli do gardła, z jego słodkawym smakiem pokory, wyrzeczeniem i ugody. Ci wykształceni i myślący ludzie, subtelni marzyciele, dystyngowani sceptycy, szlachetnie urodzeni, dobrze wychowani, rozkochani w humanizmie, w gruncie rzeczy zawsze tajemnie wiedzieli w głębi duszy, że osiągnięcie człowieczeństwa jest ponad siły; przyjęli więc zwycięstwo Hitlera jako rzecz zrozumiałą samą przez się. Widząc naszą zupełnie oczywistą niewolę biologiczną i metafizyczną, uznali po prostu za zupełnie naturalne rozciągnięcie jej również na sprawy polityczne i społeczne. Posunąłbym się nawet dalej, nie chcąc bynajmniej nikogo urazić: mieli s ł u s z n o ś ć, i już to samo powinno ich przestrzec. Mieli słuszność, jeśli chodzi o spryt, rozwagę, niechęć do przygód, do ryzyka gry; mieli słuszność w takim sensie, który pozwoliłby Chrystusowi uniknąć krzyża, Van Goghowi - malowania, mojemu Morelowi - obrony słoni, Francuzom - śmierci od kul plutonów egzekucyjnych i który pogrążyłby we wspólnej nicości katedry i muzea, imperia i cywilizacje, nie pozwalając im przyjść na świat.”

„Moją duszę wypełniała litość nade mną samym.”

„Kiedy spójrzę w kometę z całą mocą duszy,
Dopóki na nią patrzę, z miejsca się nie ruszy.”

„Zdaje mi się, że najbardziej wolną duszą jest ta dusza, która najbardziej zapomina o sobie. Gdyby mnie ktoś zapytał o sekret szczęścia, odpowiedziałabym, że jest nim niezdawanie sobie sprawy z siebie, wyrzekanie się siebie w każdej chwili. Oto jest dobry sposób, by uśmiercić pychę: bierzemy ją głodem!”

„Wydaje mi się, że usposobienie Najświętszej Panny w ciągu miesięcy między Zwiastowaniem a Narodzeniem jest wzorem dla dusz wewnętrznych, które Bóg wybrał, aby żyły w głębi tej bezdennej otchłani wewnętrznej. Z jakim spokojem i skupieniem Maryja zgadzała się na wszystko. Najświętsza Panna uświęcała nawet najzwyklejsze zajęcia, bo przez wszystko trwała w uwielbieniu daru Bożego, co jednak nie przeszkadzało Jej w udzielaniu się na zewnątrz, w wykonywaniu uczynków miłości.”