Cytaty na temat sumienie (440 cytatów, strona 3)

„Sprzedam albo zamienię
Używane już nieco sumienie.”

Roman Gorzelski (1934–2010)

Srebrnikowe myśli, czyli bajki, fraszki, przysłowia i wierszyki, Srebrnikowe myśli
Źródło: Z ogłoszeń drobnych, s. 27

„Już wcześniej zostało zakomunikowane, że rząd zdecydował o całkowitej eksterminacji wszystkich Ormian zamieszkałych w Turcji. (…) Bez względu na to, że znajdują się wśród nich kobiety, dzieci i chorzy, jakkolwiek tragiczne będą środki tej eksterminacji, bez słuchania głosu sumienia należy położyć kres ich egzystencji.(…) Ci, którzy sprzeciwią się temu rozkazowi, nie mogą być urzędnikami państwowymi.”

Mehmet Talaat (1874–1921) turecki polityk

O kobietach , O dzieciach , O zamieszkaniu

„Mogę jedynie stwierdzić, że mam czyste sumienie.”

Fernando Collor de Mello (1949) polityk brazylijski

Źródło: Kronika 1992, Wydawnictwo Kronika – Marian B. Michalik, Warszawa 1992, s. 97.

„Gdzie w was jest to, co tworzy życie, jak można chcieć to życie tworzyć z wami. (…) Jesteście trupami zamkniętymi w dialektycznych formułach i każda niespodzianka losu rodzi się dla was okuta w kajdany. Wasze słowa, nawet wasze czyny, pożal się Boże, nawet zbrodnie (…) są dialektyką pustki, którą zapełnia narkotyk. Bo dla was nawet sumienie stało się narkotykiem, sumienie, które żadnej nawet zbrodni nie potrafi strawić, zepsute sumienie istot słabych, które szukają usprawiedliwienia złego w zemście z zaświatów, sprowadzonych już do rynsztoka. Bo nawet tamten świat żaden dla was już nie istnieje. Nie macie Boga, a chcecie uwierzyć w Szatana, aby was bawił w godzinę śmiertelnej nudy. Jesteście odważni, bo nie znacie głębi strachu, a lęk, który tworzył potworne mity i okrutne religie, jest dla was tym samym co opium albo haszysz. Wolę najgorszych tchórzów niż taką odwagę samobójców oczekujących szczęśliwego przypadku.”

Stanisław Ignacy Witkiewicz książka 622 upadki Bunga, czyli Demoniczna kobieta

622 upadki Bunga

O życiu , O Bogu , O losie , O świecie

„Nie należy ganić wiedzy, ani naturalnego poznania rzeczy, które samo przez się jest dobre i według zamiarów Bożych, lecz zawsze trzeba wyżej stawiać dobre sumienie i cnotliwe życie. Ale ponieważ wielu stara się więcej o wiedzę niż o dobre życie, dlatego często błądzą i albo żadnego, albo tylko mały odnoszą pożytek.”

Tomasz à Kempis książka O naśladowaniu Chrystusa

O naśladowaniu Chrystusa
Źródło: księga pierwsza, rozdział 3.4

O życiu , O wiedzę

„Podczas pewnej dyskusji starano się przekonać Talleyranda o pożytkach płynących z instytucji Izby Parów, używając argumentu, iż „są tam sumienia”.
– Tak – odparł – sumienia! Dużo, dużo sumień. Na przykład Sémonville ma dwa!”

Charles-Maurice de Talleyrand (1754–1838) francuski polityk

Źródło: Waldemar Łysiak, Empirowy pasjans, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1977, s. 269.

„Bo dziś, poza spontanicznością, mam też spokój ducha, który wynika z tego, że mimo iż dużo przeżyłam, nie mam wiele na sumieniu.”

Weronika Rosati (1984) polska aktorka i tancerka

Źródło: „Gala” nr 5, 2009.

„Jedyny prywatny tygodnik na 32 miliony ludzi, który, mimo cenzury miałby szansę zaznaczyć jakoś, że są w tym kraju niemarksiści, którzy coś myślą i robią, stał się dzięki maniakalnemu skupieniu na sprawach reformy Kościoła, czymś niemal dywersyjnym wobec prymasa i rozbijającym zainteresowanie katolicyzmem u wielu laickich środowisk, mania reform (…) Sumienia ludzi są tu codziennie gwałcone, co dzień, na wszystkich zebraniach, w szkole, w pracy głosić trzeba marksistowskie kłamstwa, a „Tygodnik” jakby drukowany na bezludnej wyspie, zajmuje się synodem czy soborem oraz drażnieniem prymasa.”

Stefan Kisielewski (1911–1991) polski publicysta, działacz polityczny, kompozytor

Stefan Kisielewski o niewykorzystanej roli liberalizacji przez „Tygodnik Powszechny”.
Źródło: Dzienniki

O ludziach , O kłamstwie , O myślach , O myśleniu

„Nie ma większej kary od wyrzutów sumienia.”

Mario Vargas Llosa książka Pantaleon i wizytantki

Postać: Pantaleon Pantoja
Pantaleon i wizytantki

O karze

„Człowiek mądry w takiej sytuacji opiera się na faktach, a nie na teoriach [o zamachu], zaś człowiek sumienia rozważa każde słowo i troszczy się, aby nie naruszało prawdy. Żeby o kimkolwiek, największym nawet wrogu, powiedzieć tak mocne słowa, trzeba znać fakty, mieć pewność. Tymczasem tej pewności nie ma. Dlatego ci, którzy posługują się takimi teoriami i hasłami, robią sobie i tragedii smoleńskiej największą szkodę! I to trzeba im powiedzieć: robią krzywdę tragedii smoleńskiej, bo na tym etapie trzeba ograniczyć się do poszukiwań i badań. Można mieć postulaty, żądać powołania takich czy innych międzynarodowych komisji i dochodzeń, ale dopóki nie przyniosą one efektów, nie wolno używać zbyt mocnych słów, bo w ten sposób robi się krzywdę prawdzie i w niewłaściwą stronę ukierunkowuje się ból osób oraz myślenie całego społeczeństwa. Trzeba też pamiętać, że w katastrofie smoleńskiej nie zginęli przedstawiciele jednego tylko nurtu politycznego, ale różnych środowisk. Pamięć ofiar Katynia chcieli uczcić wszyscy. W tej sprawie trzeba lać oliwę na wzburzone morze, nie zaś dolewać jej do ognia.”

Józef Michalik (1941) polski duchowny katolicki, arcybiskup

Źródło: Maciej Eckardt, Jakże ważne słowa, konserwatyzm.pl, 10 sierpnia 2012 http://www.konserwatyzm.pl/artykul/4975/jakze-wazne-slowa

O bólu , O poszukiwaniu , O myślach , O morzu

„Czy ze mną coś nie w porządku? Kocham mojego narzeczonego i gryzie mnie sumienie, bo chciałam iść na drinka z innym.”

Cathy Kelly (1966)

Druga szansa (1998)

Kochać się

„Moje sumienie jest czyste.”

Pol Pot (1925–1998)

Źródło: time4men.pl http://www.time4men.pl/historia/pol-pot.html

O historii

„Holenderski rząd nie powinien finansować szkół koranicznych, ponieważ odrzucały one wartości uniwersalnych praw człowieka. W szkołach tych nie wszyscy są równi. Ponadto nie przestrzega się w nich wolności słowa i sumienia (…) Zaniedbywane są przedmioty, które pozostają w sprzeczności z nauczaniem islamu, takie jak ewolucja i seksualność. Nauczanie odbywa się metodą pamięciową, a nie poprzez zadawanie pytań. Wpajana jest także, szczególnie dziewczętom, uległość. Nie wdraża się dzieci do życia w społeczności szkolnej i lokalnej, co powoduje późniejsze trudności integracyjne.”

Ayaan Hirsi Ali (1969) holenderska działaczka polityczna pochodzenia somalijskiego

O dzieciach , O wolności , Pytanie

„Na ogół byliśmy okrutniejsi od naszych muzułmańskich przeciwników. Al-Kaida w ciągu ostatnich 19 lat brutalnie zamordowała w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej 3500 osób spośród ludności cywilnej. George W. Bush ma na sumieniu w samym tylko Iraku setki tysięcy ludzi. Wszystko w imię naszej cywilizacji.”

Jürgen Todenhöfer (1940) niemiecki polityk

Źródło: Wojna czterech mitów, „Der Spiegel”, tłum. „Forum”, 28 lutego 2011.

O wojnie , O ludziach

„Rzadko na moich wargach –
Niech dziś to warga ma wyzna –
Jawi się krwią przepojony,
Najdroższy wyraz: Ojczyzna.

Widziałem, jak się na rynkach
Gromadzą kupczykowie
Licytujący się wzajem,
Kto Ją najgłośniej wypowie.

Widziałem, jak między ludźmi
Ten się urządza najtaniej,
Jak poklask zdobywa i rentę,
Kto krzyczy, że żyje dla Niej.

Widziałem, jak do Jej kolan –
Wstręt dotąd serce me czuje –
Z pokłonem się cisną i radą
Najpospolitsi szuje.

Widziałem rozliczne tłumy
Z pustą, leniwą duszą,
Jak dźwiękiem orkiestry świątecznej
Resztki sumienia głuszą.

Sztandary i proporczyki,
Przemowy i procesyje,
Oto jest treść Majestatu,
Który w niewielu żyje.

Więc się nie dziwcie – ktoś może
Choć milczkiem słuszność mi przyzna –
Że na mych wargach tak rzadko
Jawi się wyraz: Ojczyzna.”

Jan Kasprowicz (1860–1926) polski poeta, dramaturg, krytyk i tłumacz

Źródło: Księga ubogich, XL

O duszy , O ojczyźnie , Serce

„Moralność to jest działanie zgodne z sumieniem. Jeżeli ktoś jest chrześcijaninem i ma wyrobione sumienie to ustawy mu nie przeszkadzają. Jest faktem, „że ludzie nieświadomi uważają” że jeżeli coś jest dozwolone prawem” to jest moralne.”

Tadeusz Pieronek (1934–2018) polski duchowny katolicki, biskup

o kwestii ustawy o aborcji.
Źródło: „Rzeczpospolita”, 1 września 2010 http://www.rp.pl/artykul/530003-Bp-Pieronek--Co-biskupow-obchodza-pomniki-.html

O ludziach , O morzu

„Wyrzuty sumienia to opium dla głupców.”

Richard Scott Bakker (1967)

Wojownik-Prorok

„Świat się zmienia bez sumienia.”

Tadeusz Fangrat (1912–1993) poeta polski, satyryk, tłumacz literatury węgierskiej

O świecie

„Musimy nauczyć się żyć chwilą obecną. Jeśli za często myślimy o przeszłości, męczymy samych siebie wyrzutami sumienia i rozżaleniem. Jeśli zbyt wiele oczekujemy od przyszłości, zaczynamy żyć w świecie iluzji. Jedyne, co jest naprawdę warte naszego trudu, to żyć pełnią życia tu i teraz…”

Guillaume Musso (1974)

Wrócę po ciebie

O myślach , O przeszłości , O przyszłości , O myśleniu

„Nasza religijna wiara oraz wyznawanie tej wiary powinno istotnie odpowiadać prawemu sumieniu, tak ażeby człowiek przekonany w swoim sercu o prawdzie tych rzeczy i świadomy tego przekonania, to samo świadomie wyznawał i wedle tego w życiu w czynach postępował. Gdzie natomiast nie ma wiedzy szerzej pojętej, czyli znajomości rzeczy uzyskiwanej przez umysł czyli rozum, tam nie ma także sumienia, a zatem nie ma i wiary.”

Andrzej Wiszowaty (1608–1678) polski filozof protestancki

O religii zgodnej z rozumem, czyli traktat o posługiwaniu się sądem rozumu także w sporach teologicznych i religijnych

O wierze , O wiedzę , Serce

„Człowiek zawsze powinien zwracać uwagę na to, jaki jest w stosunku do swoich najbliższych. Śmierć ukochanej osoby pobudza sumienie do robienia rachunku i jeżeli wypadnie on niekorzystnie, ogarniają nas dotkliwie dręczące wyrzuty. A żaden wyrzut nie jest tak gorzki, jak ten, który przychodzi za późno.”

Karol Dickens książka Oliver Twist

Oliver Twist (Przygody Oliwera Twista; 1839)

O śmierci

„Kupujecie sobie spokój sumienia kosztem dramatów innych ludzi. (…) Mój apel jest taki: uszanujmy ten dramat, pozwólmy ludziom w tej sytuacji podjąć decyzję. (…) Dlaczego uważacie, że wiecie lepiej. Jest niewielka szansa, że kobieta donosi ciążę, a jeśli donosi, że dziecko przeżyje dłużej niż godzinę, dwie po porodzie. Wyobraźmy sobie dramat tej kobiety.”

Joanna Kluzik-Rostkowska (1963) polski polityk

Źródło: PO za odrzuceniem projektu zaostrzającego przepisy dot. aborcji, wyborcza.pl, 26 września 2013 http://wyborcza.pl/1,91446,14677654,PO_za_odrzuceniem_projektu_zaostrzajacego_przepisy.html

O kobietach , O dzieciach , O ludziach , O decyzjach

„Sumienie to wewnętrzny głos ostrzegający nas, że ktoś może patrzeć.”

Henry Louis Mencken (1880–1956)

„Potrzebny jest nam globalny rachunek sumienia, zanim pójdziemy do urn wyborczych.”

Edward Frankowski (1937) polski duchowny katolicki, biskup

Źródło: Przedwyborczy rachunek sumienia, naszdziennik.pl, 20 września 2011 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20110920&typ=wi&id=wi09.txt

„Nowym przedmiotem troski, którą serce nasze jeszcze żywiej jest dotknięte – a która, przyznajmy, sprawia nam mękę, obarcza nas nieznośnym ciężarem i napawa nieskończoną trwogą – jest art. 22 konstytucji. Zezwala on nie tylko na wolność wyznań i sumienia – że użyjemy znajdującego się tam wyrażenia, ale daje tej wolności pomoc i opiekę, a poza tym sługom tego, co nazywa – wyznaniami. Zwracając się do biskupa takiego, jakim jesteś, nie potrzebuję dłuższej przemowy, byś jasno przyznał, jaki śmiertelny cios odebrała religia katolicka we Francji w tym artykule prawa. Już przez samo ustanowienie wolności wszystkich bez wyjątku wyznań – pomieszano prawdę z błędem: na równi z heretyckimi sektami, a nawet z przewrotnością żydowską postawiono świętą i niepokalaną Oblubienicę Chrystusową, Kościół, poza którym nie masz zbawienia. Nadto obiecując życzliwość i pomoc heretyckim sektom oraz ich ministrom, toleruje się i uprzywilejowuje nie tylko ich osoby – ale jednocześnie ich błędy. Jest to implicite klęskowa i zawsze pożałowania godna herezja, ta, którą święty Augustyn określa w tych słowach: „Twierdzi ona, że wszyscy heretycy są na dobrej drodze i mówią prawdę; niedorzeczność tak potworna, że nie wiem, czy jakakolwiek sekta ją w istocie wyznaje.””

Pius VII (1742–1823)

w kontekście uchwalenia liberalnej konstytucji francuskiej.
Źródło: H. Hello, Nowoczesne wolności w oświetleniu encyklik, Warszawa 1910, s. 35.

O religii , O błędach , O wolności , O pomocy

„Od zgniecenia nabożnych – wybaw nas Panie! Od wolności sumienia – wybaw nas Panie! Od Rivadavii – wybaw nas Panie!”

Bernardino Rivadavia (1780–1845)

litania odmawiana przez bandy spod sztandaru caudillo Facundo Quirogi.
O Bernardino Rivadavii
Źródło: Jan Drohojowski, Ameryka Łacińska z bliska, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1968, s. 180.

O wolności

„Widmo krąży po Europie, także po innych kontynentach: widmo końca systemu totalitarnego widmo kresu koszarowego komunizmu. Tak, to już chyba koniec. Nic już chyba nie wskrzesi tego systemu, który obiecywał świetlaną przyszłość, a przyniósł terror i nędzę, kłamstwo i deprawację, wynarodawianie i gwałt na ludzkich sumieniach. Rozglądamy się wokół, nieufnie i niepewnie. Czy to możliwe? Czy nie bierzemy własnych życzeń za rzeczywistość? Czy nie jest to kolejny podstęp rządzącej ekipy? Czy raz jeszcze, jak tylekroć dotąd, nie zostaniemy okłamani? Zastanówmy się przeto: w polityce liczą się fakty. Najbardziej doniosłym faktem tej wiosny były obrady „okrągłego stołu” i powrót „Solidarności” na legalną scenę. (…) „Okrągły stół” był aktem zgody na przeobrażenie polityki policyjnego monologu w polityczny dialog; (…) Co o tym zdecydowało? Po pierwsze: ekonomiczna plajta polityki stanu wojennego. (…) Po drugie: kontekst międzynarodowy. Stojąc wobec analogicznych zagrożeń, radzieckie kierownictwo partyjno – państwowe wybrało drogę „głasnosti”, wielkiego politycznego otwarcia, zaś szeroka kampania demaskująca stalinizm stała się rodzajem presji. (…) Odpowiadamy: system totalitarny jest naszym wrogiem. Nie chcemy go udoskonalać ani poprawiać. Chcemy zastąpić go ładem parlamentarnej demokracji. Ale odrzucamy drogę rewolucji i przemocy, świadomi, jak łatwo zastąpić jedną dyktaturę dyktaturą odmienną.”

Adam Michnik (1946) polski dziennikarz i publicysta

pierwszy artykuł Michnika w „Gazecie Wyborczej”.
Źródło: Widmo krąży po Europie, „Gazeta Wyborcza” nr 2, 9 maja 1989, s. 3.

O kłamstwie , O demokracji , O wiośnie , O rzeczywostości

„Panowie sędziowie! Jestem do głębi wstrząśnięty czynami, które wyszły na jaw na tym procesie. Chylę czoło z głęboką czcią i pokorą przed ofiarami i poległymi wszystkich narodów i przed nieszczęściem i cierpieniem mojego własnego narodu, i tylko z jego losem mogę mierzyć własny los. Nigdy nie potrafiłbym znieść bez sprzeciwu wiedzy o straszliwych wydarzeniach i zbrodniach i – mając świadomość tego wszystkiego – stanąć twarzą w twarz z moim narodem i spojrzeć w oczy moim dziesięciorgu niewinnym dzieciom. Nie uczestniczyłem w jakimkolwiek spisku przeciw pokojowi czy ludzkości ani nie tolerowałem morderstw i znęcania się. Moje dążenia i moje sumienia są czyste. Niedostatki i cierpienia wojny, te wszystkie okropności z nią związane, dotknęły mnie jak najgłębiej. Jestem gotów do znoszenia każdego losu, jaki wyznaczy mi Opatrzność. Niech Bóg chroni mój nade wszystko umiłowany naród, niech znów błogosławi pracę niemieckich robotników, którym służyło całe moje życie i wszystkie dążenia. Niech obdarzy świat pokojem.”

Fritz Sauckel (1894–1946) działacz nazistowski

wypowiedziane w dniu 31 sierpnia 1946 w norymberskim Pałacu Sprawiedliwości jako ostatnie słowo w procesie.
Źródło: Joe J. Heydecker, Johannes Leeb, Proces w Norymberdze, tłum. Marek Zeller, wyd. Świat Książki, Warszawa 2006, ISBN 8324701583, s. 418–419.

O życiu , O Bogu , O losie , O wojnie

„Nie przepraszaj, nie tłumacz się ani nie miej wyrzutów sumienia, bo działasz w samoobronie (…) W naszych operacjach zginą niewinni ludzie, po prostu dlatego, że znajdują się w niewłaściwym miejscu i niewłaściwym czasie. Oswój się z tą ideą.”

Anders Behring Breivik (1979) norweski masowy morderca

Źródło: „Lepiej zabić zbyt wielu…”, tvn24.pl, 24 lipca 2011 http://www.tvn24.pl/-1,1711715,0,1,lepiej-zabic-zbyt-wielu,wiadomosc.html

O ludziach , O czasie

„Jest naturalną racją, że naród, który jest katolicki w swojej większości, musi mieć rząd, który proklamuje religię katolicką jako religię oficjalną, i który toleruje pozostałe religie w rozsądnych granicach, lecz bez gwałcenia wolności sumienia. Taki rząd musi faworyzować i ochraniać działalność Kościoła i utrzymywać z Nim harmonijne związki.”

Carlos Abascal (1949–2008) meksykański prawnik, publicysta i polityk

Źródło: Jacek Bartyzel, José Carlos María ABASCAL Carranza, legitymizm.org http://www.legitymizm.org/spw-carlos-abascal-carranza

O religii , O wolności

„Podziwiamy Ojca Dyrektora, że zaryzykował, jest bardzo odważny, ale widać, że wszystkie te sprawy podejmuje pod Bożym natchnieniem i jest przekonany o słuszności tego w swoim sumieniu. Cieszymy się z każdego sukcesu odwiertów geotermalnych – to jest też jakaś próba pomocy Narodowi w tym trudnym czasie.”

Ignacy Dec (1944) polski teolog katolicki, biskup

o toruńskiej geotermii.
Źródło: Słuchacze Radia Maryja nie zostawiają swojej religii przed drzwiami, naszdziennik.pl, 8 grudnia 2008 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20081208

O religii , O czasie , O sukcesie , O pomocy

„Jeśli pies spojrzy na ciebie i nie chce podejść, powinieneś dokładnie przyjrzeć się swojemu sumieniu.”

Thomas Woodrow Wilson (1856–1924) prezydent USA

„Mamy wreszcie spór, który być może uświadomi wszystkim, że znajdujemy się w punkcie zwrotnym. Pora już podjąć decyzję, w jakiego rodzaju społeczeństwie chcielibyśmy żyć. A stoimy wobec wyboru dwóch modeli ładu moralnego. Jeden to społeczeństwo ludzi wiary, których sumienia – oświecone Duchem Świętym i nauką moralną Kościoła – roszczą sobie prawo do narzucania innym, co mają myśleć i jak mają żyć.
Drugi model to społeczeństwo, w którym nie istnieje podział na sumienia oświecone i nieoświecone, lepsze i gorsze, zdrowe i chore. Wszystkie sumienia są równe i każdy ma prawo żyć zgodnie z własnym, szanując wspólnie przyjęty porządek prawny.”

Zbigniew Szawarski (1941)

Źródło: rozmowa Ewy Siedleckiej, Czyste sumienie to wynalazek diabła, „Gazeta Wyborcza”, 8 lipca 2014

O ludziach , O wierze , O myślach , O decyzjach

„Słuchajcie, jak w tej sali brzmią
słowa zapomniane:
sumienie, wina i kara,
słowa, którym przywraca się blask,
jak obrazom starych mistrzów – barwy,
ścierając z nich brud i fałsz.”

Wanda Karczewska (1913–1995)

Źródło: Blask przywrócony, „Życie Literackie” nr 42, 14 października 1956, s. 1 http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=14832

O życiu , O karze , Obraz

„Wiara i szukanie świętości jest sprawą prywatną tylko w tym sensie, że nikt nie zastąpi człowieka w jego osobistym spotkaniu z Bogiem, że nie da się szukać i znajdować Boga inaczej niż w prawdziwej wewnętrznej wolności. (…) Dlatego postulat neutralności światopoglądowej jest słuszny głównie w tym zakresie, że państwo powinno chronić wolność sumienia i wyznania wszystkich swoich obywateli, niezależnie od tego, jaką religię lub światopogląd oni wyznają. Ale postulat, ażeby do życia społecznego i państwowego w żaden sposób nie dopuszczać wymiaru świętości, jest postulatem ateizowania państwa i życia społecznego i niewiele ma wspólnego ze światopoglądową neutralnością. (…) Doświadczyliśmy tego wielkiego katolickiego getta, getta na miarę narodu. Zarazem więc my, katolicy, prosimy o wzięcie pod uwagę naszego punktu widzenia: że bardzo wielu spośród nas czułoby się nieswojo w państwie, z którego struktur wyrzucono by Boga, a to pod pozorem światopoglądowej neutralności.”

Jan Paweł II (1920–2005) papież, święty Kościoła katolickiego

Lubaczów, 3 czerwca 1991.
Źródło: „Niedziela Ogólnopolska” 5/2008, s. 30.

O Bogu , O wierze , O religii , O wolności

„Komunizm rzucił światu wyzwanie w imię sprawiedliwości społecznej. Wyzwolił olbrzymie siły, potrafił przemówić do biednych, uciskanych i, co może najważniejsze, do sumień ludzkich. Bogaty Zachód, by przetrwać, musiał na to odpowiedzieć i, co równie ważne, rzucić własne wyzwanie. Wystąpił więc z ideałami wolności, demokracji, dobrobytu. Komunizm – chcąc nie chcąc – odpowiadał na to wyzwanie. Skromnie, bo skromnie, ale aż do samounicestwienia.”

Jacek Kuroń (1934–2004) polski historyk, pisarz, polityk, działacz społeczny i polityczny

Źródło: Nadzieja i rozczarowanie. Pisma polityczne 1989–2004, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2010.

O świecie , O sprawiedliwości , O nadziei , O rozczarowaniu

„Literatura to sumienie naszego świata.”

Eugeniusz Iwanicki (1933) pisarz polski

O literaturze

„Głos sumienia byłby lepszym doradca, gdybyśmy mu tak często nie podpowiadali, co ma mówić.”

Jean Anouilh (1910–1987)

„Jedni wciąż patrzą w pieszczotliwe oczy,
a inni piją do porannej pory.
Z nieokiełznanym sumieniem wśród nocy
ja do świtania wiodę rozhowory.”

Anna Achmatowa (1889–1966) rosyjska poetka

Tom Trzcina (1924–1945)
Źródło: Jedni wciąż patrzą…, tłum. Włodzimierz Słobodnik

O piciu

„Chrześcijaństwo to wierność sumieniu aż do końca.”

Józef Michalik (1941) polski duchowny katolicki, arcybiskup

Źródło: kazanie podczas Diecezjalnego Dnia Młodych, Zielona Góra, 8 kwietnia 1990

O górach , O wierności

„Sądzi pan, że jestem osobą agresywną? Ależ skąd. Tak więc, jeżeli chodzi o moje sumienie i moją misję, nie było żadnego problemu. Trzeba to wyjaśnić… Moje doświadczenie było takie samo jak całego mojego ruchu. Byliśmy nowi, niedoświadczeni, a ciągle coś się działo i musieliśmy sobie z tym radzić… Z miłości do narodu i ludzi tak właśnie trzeba było postąpić, ale czyniąc to, popełniliśmy błędy.”

Pol Pot (1925–1998)

Źródło: wywiad z Nate’em Thayerem, „Far Eastern Economic Review”, cyt. za: Shelley Klein, Najgroźniejsi dyktatorzy w historii, tłum. Jolanta Sawicka, wyd. Muza, Warszawa 2008, ISBN 9788374953238, s. 170.

O ludziach , O historii

„Uwielbienie oznacza wdzięczność za dobrodziejstwa, jakimi zostaliśmy obdarzeni – za życie, sumienie, moc poznania oraz siłę wiary. Zaniedbywanie obowiązku uwielbienia jest wielką niewdzięcznością.”

Fethullah Gülen (1941)

Worship means one’s thankfulness for the bounties with which he or she is endowed, such as life, consciousness, power of perception and faith, while negligence of the duty of worship is crude ingratitude. (ang.)
Źródło: Perły mądrości

O życiu , O wierze , O sile , O wdzięczności

„Prawdziwego patriotyzmu nie da się zbudować bez Boga – na bazie ludzkich postaw odrzucających wiarę. Coraz częściej usiłuje się ustanawiać takie prawa ludzkie, które odrzucają prawo Boże. Tymczasem prawo ludzkie nie może być ponad prawem Boga, nie może łamać sumień, stawiać człowieka przed dylematami moralnymi.”

Piotr Libera (1951) polski duchowny katolicki, biskup

Źródło: homilia w katedrze płockiej podczas mszy z okazji święta Niepodległości, 11 listopada 2007

O Bogu , O wierze

„Powstanie Warszawskie miało być zatem głównie manifestacją polityczną, spektakularnym aktem rozpaczy, który powinien wstrząsnąć sumieniem świata. Takie znaczenie Powstania rząd londyński niewątpliwie przeceniał. Pamiętać jednak należy, że bez Powstania polskie siły niepodległościowe zginęłyby i tak w czeluściach Rosji jako „współpracownicy Hitlera”. Sytuacja była właściwie bez wyjścia, a kierownictwo Polski Podziemnej, podejmując walkę decydowało się na śmierć lub aresztowanie przez Rosjan. Fabryka Kamlera, w której organizowano redutę dowództwa, miała być ostatnim bastionem obrony niepodległości widocznym dla świata.”

Wojciech Roszkowski (historyk) (1947) historyk polski, działacz polityczny

o powstaniu warszawskim.

O śmierci , O historii , O sile , O walce

„Teologia jest ideologią w służbie władzy hierarchicznej, która samą siebie ustanowiła nieomylną prawdą. Tej „prawdy” potrzebuje Kościół, aby ludzi straszyć piekłem, grzechem, karą za nieposłuszeństwo, wyrzutami sumienia, spowiedzią itp. Kościół hierarchiczny chce jedynie panować i odnosić korzyści, a religia jest dla niego jedynie fasadą, za którą ukrywa swoje właściwe zamiary.”

Hubertus Mynarek (1929)

Wypowiedzi w wywiadach
Źródło: Kościół to perwersja, eioba.pl http://www.eioba.pl/a/2e05/kosciol-to-perwersja

O ludziach , O religii , O karze , O piekle

„Kolumbia była jeszcze w roku 1966 w 95 procentach katolicka, była to zasługa państwa, które, poprzez swoją konstytucję, zapobiegało rozpowszechnianiu się sekt protestanckich; była to bezcenna pomoc dla Kościoła katolickiego! (…) Lecz w Kolumbii już się to skończyło! To podstawowe prawo zostało zniesione na życzenie Watykanu, poprzez zastosowanie wolności religijnej Soboru Watykańskiego II! Na skutek tego sekty mnożą się teraz bardzo szybko; a ci biedni i prości ludzie są bezbronni w obliczu propagandy sekt protestanckich, zepsutych przez pieniądze i środki sekt, które bez przerwy przybywają, aby indoktrynować analfabetów. Niczego nie dodaję. Czy zaprawdę nie jest to prawdziwy ucisk sumień, coś protestanckiego i masońskiego? Oto jak się kończy tak zwana wolność religijna soboru!”

Marcel Lefebvre (1905–1991) francuski biskup katolicki, twórca schizmy

Oni Jego zdetronizowali
Źródło: s. 165

O pieniądzach , O ludziach , O wolności , O pomocy

„Twierdzę, że każdy fundamentalizm ma charakter religijny; że nawet ten, którego źródła są pozareligijne, świeckie, nieuchronnie nabiera zabarwienia, a wreszcie charakteru religijnego. Dlaczego? Ponieważ władcom, osobom rządzącym, bądź dążącym do zdobycia władzy pierwiastek religijny w ich ideologicznym fundamentalizmie wydaje się tym, co najbardziej zobowiązujące, najsilniej pozwala przywiązać do niego, przykuć masy w głębi ich dusz i sumień.”

Hubertus Mynarek (1929)

Zakaz myślenia. Fundamentalizm w chrześcijaństwie i islamie
Źródło: s. 16

O duszy , O charakterze

„Jeśliby ktokolwiek z niewierzących był zmuszony do wejścia do Kościoła, do przystąpienia do ołtarza, do przyjmowania sakramentów, ten bez żadnej wątpliwości nie został prawdziwym chrześcijaninem, albowiem wiara, bez której „niepodobna jest podobać się Bogu” (Hbr 11,6), winna być zupełnie wolną „uległością intelektu i woli”. Gdyby więc wbrew zasadom stale głoszonym przez Stolicę Apostolską zdarzył się fakt przymuszenia do przyjęcia wiary katolickiej kogoś, kto tego nie chce, My z obowiązku Naszego sumienia, zmuszeni bylibyśmy to potępić.”

Pius XII (1876–1958) papież

Encyklika Mystici Corporis Christi o Mistycznym Ciele Chrystusa i Kościele

O Bogu , O wierze

„Bycie prezydentową zmieniło moje życie. Bardziej, niż mi się wcześniej wydawało. Mimo ceny, jaką musiałam zapłacić, nie żałuję tych lat. Miałam przecież do zrobienia tyle ciekawych, pożytecznych spraw. Jaką mam radę dla mojej następczyni? Postępować zgodnie ze swoim sumieniem. Być sobą, nie zmieniać się pod wpływem urzędu. Ja w każdym razie zawsze byłam sobą.”

Maria Kaczyńska (1942–2010) żona prezydenta Lecha Kaczyńskiego

Źródło: Anna Poppek, Obrączki. Opowieść o rodzinie Marii i Lecha Kaczyńskich, G+J Gruner+Jahr Polska, Warszawa 2010, ISBN 9788362343089, s. 197.

O życiu , O rodzinie

„Mówię to wam z czystym sumieniem: to jest najlepiej przygotowane poszerzenie w historii Unii Europejskiej. Teraz wiemy o wiele więcej o kandydatach niż poprzednio. Ryzyko jest wykluczone. Wierzymy Polakom i Słowakom nie na ich ładne niebieskie oczy.”

Günter Verheugen (1944) polityk niemiecki

na spotkaniu z politykami holenderskimi.

O historii

„Obraz Jezusa, „który niczego nie wymaga, nikogo nie gani, przyjmuje wszystkich i wszystko, który we wszystkim mówi nam «tak»”, nie jest zgodny z ewangelicznym rozumieniem Jego miłosierdzia. Z drugiej strony, w sporach z faryzeuszami i fałszywą pobożnością Jezus zawsze podkreślał, że najważniejsza jest „czystość serca”. Może to powinno być wyznacznikiem naszego spojrzenia na osoby homoseksualne? Ocenia nas sumienie, a nie krocze. Podpowiada nam to serce i Ewangelia.”

Jacek Prusak (1971) polski jezuita, dziennikarz

Źródło: Gej też ma sumienie. Co zrobi Kościół? http://wyborcza.pl/1,75515,8512497.html, wyborcza. pl, 15 października 2010

Obraz , Serce

„W tej godzinie, gdy po raz ostatni mówię przed trybunałem wojskowym z czterech zwycięskich mocarstw, chciałbym z czystym sumieniem upewnić naszą niemiecką młodzież, że w żadnym stopniu nie ponosi winy za wynaturzenia i zwyrodnienia reżimu hitlerowskiego stwierdzone w tym procesie. Młodzież ta nie wiedziała nic o niezliczonych okrucieństwach, które zostały popełnione przez Niemców. Panowie sędziowie, wydajcie taki wyrok, który dla młodego pokolenia będzie oznaczać stworzenie wzajemnego szacunku, atmosferę wolną od nienawiści i uczucia zemsty. Jest to moja ostatnia prośba, serdeczna prośba ze względu na naszą niemiecką młodzież.”

Baldur von Schirach (1907–1974) niemiecki zbrodniarz wojenny

wypowiedziane w dniu 31 sierpnia 1946 w norymberskim Pałacu Sprawiedliwości jako ostatnie słowo w procesie.
Źródło: Joe J. Heydecker, Johannes Leeb, Proces w Norymberdze, tłum. Marek Zeller, wyd. Świat Książki, Warszawa 2006, ISBN 8324701583, s. 418.

O książkach , O młodzieży , O świecie , O sprawiedliwości

„Wszystko trzeba robić zgodnie z własnym sumieniem, a nie pod publiczkę.”

Małgorzata Lewińska (1971) aktorka polska

Źródło: „Tele Tydzień”, nr 17, 21 maja 2007

„[Przewrót majowy] był jednym z najbardziej dramatycznych w historii naszego wojska wszystkich czasów. Żołnierze polscy byli przez wypadki postawieni wobec konieczności wyboru między nakazem prawnie wybranego przez naród Prezydenta Rzeczpospolitej a wolą byłego Naczelnika Państwa, ich zwycięskiego wodza, a w danym wypadku wybór dokonany musiał być błyskawicznie, na oczach obu, z pełną świadomością znaczenia tego wyboru. Tego nie da się usunąć z naszych dziejów wojskowych (…). Możemy dzisiaj, po tylu latach mówić o tym, choć jeszcze dotąd serce się ściska, bez goryczy. Z szacunkiem dla ówczesnych przeciwników, jeśli działali zgodnie z nakazem swego żołnierskiego sumienia czy z nakazem serca.”

Marian Kukiel (1885–1973) polski generał i historyk wojskowości, minister

Źródło: Henryk Piątkowski, Wspomnienia z „wypadków majowych” 1926 roku (i dyskusja na ten temat), Bellona, z. III, 1961.

O historii , Serce

„Każdy dzień, każda godzina, którą podejrzany, a może niewinny człowiek przebywa w areszcie, obciąża jego milicyjne sumienie.”

Anna Kłodzińska (1915–2008) dziennikarka i autorka kryminałów milicyjnych.

Śledztwo prowadzi porucznik Szczęsny

„Największy skarb
Nad perły, złoto, drogie kamienie
Najwięcej cenię – czyste sumienie!”

Leszek Wierzchowski (1949) polski polityk, pisarz i poeta

Źródło: Dziwne stany świadomości. Fraszki, Kraków 2003

„Prawo jest duszą państwa, duszą prawa jest sumienie, a duszą sumienia bojaźń boża.”

Demostenes (-384–-322 p. n. e.) mówca grecki

Źródło: Przykazania etyki prawniczej: księga myśli, norm i rycin, oprac. Roman Tokarczyk, wyd. Wolters Kluwer Polska, s. 52.

O duszy , O myślach , O myśleniu

„Nic się nie zaczęło. Nawet CBA (podlegające, przypomnę, bezpośrednio premierowi państwa, kiedyś Jarosławowi Kaczyńskiemu, dzisiaj Donaldowi Tuskowi), odkrywające to, o czym wszyscy wtajemniczeni (jakieś parę tysięcy ludzi, nie licząc dziennikarzy) wiedzieli od dawna. To znaczy to, że „polscy biskupi” (taka zbitka słowna) od dwudziestu lat odzyskują majątki Kościoła przy użyciu dawnych oficerów SB, najczęściej z IV Departamentu zajmującego się zwalczaniem Kościoła, którzy tak skutecznie łamali sumienia księży, że aż się z nimi w końcu zaprzyjaźnili. Nawet zatem owo (już Tuskowe, a nie Kaczyńskie) CBA odkrywające tę niezwykłą, niespodziewaną rewelację o esbekach ekspiacyjnie pracujących dla księży (u Goi, jak pamiętacie, osły dosiadają ludzi), to jedynie nowa forma tradycyjnego polskiego dialogu państwa i Kościoła.”

Cezary Michalski (1963) polski eseista i prozaik

Źródło: krytykapolityczna.pl, 26 września 2010 http://www.krytykapolityczna.pl/CezaryMichalski/Orientacjanaprawo/menuid-291.html

O ludziach

„Nie było i nie będzie w harcerstwie lustracji, zaglądania do sumień, do teczek, nie będzie upokarzającego powtarzania Przyrzeczenia. ZHP, jak mało które stowarzyszenie, przeszedł spokojnie przez ferment ostatnich lat… Nie dopuśćmy do działań niezgodnych z Prawem Harcerskim. Oczyszczanie z błędów przeszłości jest procesem długotrwałym… Wiemy, jak dużo mamy jeszcze do zrobienia, ale miejmy świadomość, że w tej wędrówce ku szczęściu jesteśmy na dobrym tropie…”

Stefan Mirowski (1920–1996) polski instruktor harcerski, specjalista w zakresie normalizacji

luty 1993

O przeszłości

„Jak wygramy, to kto nas będzie pytał o metodę. Mamy tak czy owak tak wiele na sumieniu, że musimy zwyciężyć, bo inaczej cały nasz naród, z nami na czele, ze wszystkim, co kochamy, czeka zagłada. A więc do dzieła!”

Joseph Goebbels (1897–1945) niemiecki polityk nazistowski, minister propagandy

w 1941.
Dzienniki (1923–1945)

O czekaniu , Kochać się

„Jest to owa zagadkowa mieszanina sumienia i egoizmu, pozostająca człowiekowi nowoczesnemu nawet wtedy, gdy z własnej winy lub bez winy utracił wszystko inne, wiarę, nadzieję i miłość. To poczucie honoru daje się pogodzić ze sporą dozą egoizmu, z wielkimi występkami, i zdolne jest do ogromnych złudzeń; jednakowoż także wszelkie szlachetniejsze pierwiastki, jakie się w człowieku zachowały, mogą tu znaleźć ostoję i nowych zaczerpnąć sił.”

Jacob Burckhardt (1818–1897) szwajcarski historyk sztuki

o honorze.
Źródło: Johan Huizinga, Jesień średniowiecza, Warszawa 1974.

O miłości , O wierze , O zachowaniu , O egoiźmie

„Kiedy człowiek na coś się zdecyduje, musi to kontynuować (…) ale konieczne jest także, aby wziął odpowiedzialność za swoje czyny. Niezależnie od tego, co robi, musi przede wszystkim wiedzieć, dlaczego to robi, a później powinien dalej działać, nie mając… jednak żadnych wątpliwości ani wyrzutów sumienia co do swoich czynów”

Carlos Castaneda (1925–1998) antropolog amerykański pochodzenia brazylijskiego

Podróż do Ixtlan

„Polsko, matko wszystkich skrzywdzonych i poniżonych (…). Orędowniczko zniewolonych i pogrzebanych za życia (…). Pocieszycielko strapionych i błądzących (…). Opiekunko tych wszystkich, którym wyrwano języki i wyłupiono oczy (…). Wdowo po mordowanych na rozstajnych drogach świata, po upiorach, co nigdy nie obudzą sumienia ludzkości.”

Tadeusz Konwicki książka Kompleks polski

Kompleks polski

„Kto nie miał szczęścia otrzymać w szkole gruntownego wykształcenia religijnego, ten ściśle w sumieniu obowiązany jest lukę tę własną pracą wypełnić. Jest to niezmiernie ważne zarówno ze względu na własne osobiste życie religijne, jak i ze względu na wpływy, które się winno wywierać na otoczenie, czyli innymi słowy na akcję katolicką (…) aby brać czynny udział w akcji, którą się toczy pod sztandarem katolickim nie wystarcza być tylko katolikiem dobrej woli, ale że należy być katolikiem oświeconym, wykształconym, dobrze przygotowanym do pracy, znającym dobrze zasady, którymi Kościół w danej dziedzinie się kieruje. Inaczej słaby rozwój i zamieranie inicjatyw katolickich.”

Jacek Woroniecki (1878–1949) teolog polski, dominikanin

Źródło: Przewodnik po literaturze religijnej i pokrewnych dziedzinach filozofii i nauk społecznych, s. 13

O życiu , O wykształceniz , O literaturze , O nauce

„Społeczeństwo jest dziś podzielone na tych, którzy mają ogromne aktywa i na tych, którzy raz na kilka lat mają w ręku tylko jeden rodzaj papierów wartościowych – kartę do głosowania. To podział na nieprzyzwoicie bogatych i całe rzesze tych, dla których stawką jest przetrwanie. Ci pierwsi tworzą różne, coraz bardziej „nowoczesne” partie, używające najnowszych technologii prania sumień i prasowania mózgów, żeby wyłudzić od tych drugich głosy. Po to, żeby móc stanowić korzystne dla siebie prawa i jeszcze lepiej zabezpieczyć własne interesy.”

Stefan Adamski (1954) polski publicysta, eseista i poeta

Źródło: Krótki tekst o niedokończonej historii http://partiarazem.pl/2015/10/krotki-tekst-o-niedokonczonej-historii/, partiarazem.pl, 15 października 2015.

O historii

„Wieczorem robię rachunek sumienia:
liczę orzeszki ziemne, cukierki, owoce
i większe posiłki, które zdradliwie
pochowały się w komórkach mojego
ciała (…).
Jak je rozpoznaję? Po owocach
ich, oczywiście: osądzam
fałdki, zmarszczki, skazy na skórze,
profil, sylwetkę, gibkość i ciężar. (…)
Marzę o doskonałości
mażę niedoskonałości
modlę się o doskonałości
mdli mnie niedoskonałość.
Dążę do doskonałości
drążę niedoskonałości
– w dniu, gdy osiągnę właściwą
wagę, zostanę wniebowzięta.”

Urszula Majka (1980)

Źródło: Życie po (spo)życiu

O życiu

„Katolicy polscy co dnia pogłębiając swój wielki udział w pracy całego narodu, jednocząc się we wspólnym Froncie Narodowym, będą dalej pracować nad tym, aby stwarzać perspektywę dla misji Kościoła w nowej epoce, usuwać istniejące trudności i nie dopuszczać do tragicznych konfliktów w sumieniach wierzących, jak to miało miejsce w związku z procesem ks. bp. Kaczmarka. Wierzymy bowiem najgłębiej, że nawet najbardziej bolesne i tragiczne pomyłki nie mogą zmienić faktu, że przyszłość należy do ustroju społecznego, w którym żyjemy, i że w tej przyszłości Kościół znajdzie właściwe swojej misji religijnej miejsce, a ludzie wierzący na równi z ludźmi innych światopoglądów będą tej przyszłości współtwórcami.”

Tadeusz Mazowiecki (1927–2013) polski polityk, premier RP

Źródło: Wnioski, [w:] „Wrocławski Tygodnik Katolicki” nr 5, s. 3–4, 27 września 1953, przedruk w tygodniku „Nasza Polska” nr 4 (225), 26 stycznia 2000, s. 11.

O ludziach , O przyszłości

„Rachunek sumienia – donos na siebie.”

Aleksander Kumor

„Sumienie to cenna rycina w posiadaniu bogaczy.”

Sakutarō Hagiwara (1886–1942) japoński poeta, eseista i teoretyk literatury

„Ludzkie prawa, prawa moralne, prawa religijne – one wszystkie wydawały się sztuczne i proste, prawie dziecinne. Czułam w sercu sens poszukiwania dobra – często niewiele większy niż zwyczajne pragnienie – i musiałam w niego wierzyć. Nazwijcie to jak chcecie – instynktem, sumieniem, wyobraźnią – ale przypominało to nieustanne analizowanie wszystkiego, co robię, w odniesieniu do pewnych wewnętrznych granic: ciągle tylko analizowanie i analizowanie.”

John Marsden (1950) Pisarz australijski

Seria Jutro, Jutro: Kiedy zaczęła się wojna

O poszukiwaniu , Serce , Sens

„Etykiety konserwatywny i postępowy powodują, że alternatywa domaga się w istocie od wiernych dokonania wyboru pomiędzy sprzeciwem wobec wszelkiej odnowy, nawet wtedy, gdy w odnowie chodzi o usunięcie tego, co wkradło się do Kościoła za sprawą ludzkiej słabości (np. legalizmu, abstrakcjonizmu, zewnętrznego nacisku w kwestiach sumienia, ciężkich nadużyć władzy w klasztorach) a zmianą, postępem w dziedzinie wiary katolickiej, przy czym postęp ów może oznaczać jedynie porzucenie wiary. Jest to alternatywa fałszywa. Istnieje bowiem trzeci wybór, który chętnie przyjmuje oficjalne postanowienia Soboru, lecz jednocześnie zdecydowanie odrzuca sekularyzujące interpretacje nadawane im przez wielu tak zwanych postępowych teologów i ludzi świeckich.”

Dietrich von Hildebrand (1889–1977)

Koń trojański w mieście Boga
Źródło: s. 23

O ludziach , O wierze , O zmianach

„Naucz się dbać o czystość sumienia, bo tylko ono będzie bezpieczne przed trybunałem tego Sędziego, który nie da się przejednać podarkami i nie uwzględni tłumaczeń, ale będzie sądził sprawiedliwie. Ty unikaj zła, czyń dobrze w swoim życiu, a bez wątpienia nie będziesz mógł utracić wiecznego zbawienia.”

Stanisław Papczyński (1631–1701) zakonnik polski, założyciel katolickiego zgromadzenia marianów

Wskazania (Spoglądaj w niebo).
Źródło: o. Stanisław Papczyński MIC – Duchowe wskazania., s. 120 http://www.stanislawpapczynski.org/assets/pdfs/duchowe_pl.pdf

„Istnieją ludzie, którzy rodzą się z nieczystym sumieniem.”

Georg Christoph Lichtenberg (1742–1799) pisarz niemiecki, aforysta

O ludziach

„Sumienie prawdziwej kobiety zawsze ją usprawiedliwia.”

Honoriusz Balzac (1799–1850) francuski powieściopisarz

O kobietach

„Robert lubi to miejsce, lubi otaczać się książkami, nawet jeśli nigdy nie zdąży ich wszystkich przeczytać (a właściwie czemu miałby ich nie doczytać po śmierci, oczami ślepca Robert widzi idealnie dla siebie dobrane zaświaty jako bibliotekę w kształcie labiryntu z nieskończoną liczbą niewielkich pokoików, w których mógłby, wymościwszy się w fotelu, czytać wiecznie, nieustannie, bez zmęczenia, bez snu, błądząc między książkami, błąkając się od książki do książki, bez wyrzutów sumienia, że czyta, zamiast pisać, bo po śmierci pisać już nie będzie musiał) (…).”

Wojciech Kuczok książka Senność

Senność

O śmierci , O książkach , O czytaniu

„Z łaski Boga mamy w Ameryce trzy nieocenione skarby: wolność słowa, wolność sumienia – i przezorność, by tych dwóch pierwszych nie traktować nazbyt serio!”

Mark Twain (1835–1910) amerykański pisarz, satyryk, humorysta

It is by the goodness of God that in our country we have those three unspeakably precious things: freedom of speech, freedom of conscience, and the prudence never to practice either of them. (ang.)

O Bogu , O wolności

„Obecnie w Iranie obowiązuje tyle zakazów, że naprawdę trudno któregoś nie naruszyć. W książce opisałam historię kobiety, która trafiła do aresztu za to, że pocałowała na ulicy w policzek swojego męża. On zresztą również został zatrzymany, choć zapewniał członków policji obyczajowej, że oboje od dawna są legalnym małżeństwem. Wypuszczono ich dopiero, gdy rodzina dostarczyła dokumenty zaświadczające o tym, że naprawdę są małżeństwem. Dla obojga był to koszmar, bo w Iranie już sam fakt, że ktoś trafia do więzienia z podejrzeniem o niemoralność, stygmatyzuje. Co jest o tyle absurdalne, że naprawdę trudno znaleźć tam kogoś, kto nie naruszałby obowiązujących reguł. Ale ludzi przyłapanych na złamaniu jakiegoś zakazu potępiają nawet ci, którzy mają na sumieniu dokładnie te same grzechy.”

Ramita Navai (1971)

Źródło: Anna Jasińska, Grzesznice czy buntowniczki? (wywiad z Ramitą Navai), „Twój Styl” nr 2 (295), luty 2015, s. 106.

O kobietach , O małżeństwie , O ludziach , O rodzinie

„My to my. My to wybór, którego dokonujemy, a nie krew płynąca w naszych żyłach. Każdy z nas będzie musiał wytyczyć sobie własną ścieżkę pośród jeżyn, nigdy nie mając całkowitej pewności, gdzie leży dobro, i poszukując go bez ustanku, czasem myląc się i zaczynając od nowa. Każdy z nas będzie musiał się opowiedzieć za honorem lub hańbą – drogi prowadzące do światłości zgubią się pośród pyłu i błota, przez które czasem trzeba się czołgać, by odnaleźć właściwą ścieżkę. Wszyscy będziemy musieli powstawać po upadku, bo bohaterowie, którzy nigdy nie upadają, zniknęli jeden po drugim w królestwie śmierci i pozostaliśmy tylko my. Z każdym zachodem słońca dokonamy rachunku sumienia i jeśli honor przeważy nad hańbą, odwaga nad tchórzostwem, będziemy wiedzieć, że to był dobry dzień.”

Silvana de Mari (1953)

Źródło: Ostatni ork

O śmierci , O czasie , O odwadze

„Co to znaczy czuwam?
To znaczy, że staram się być człowiekiem sumienia. Że tego sumienia nie zagłuszam i nie zniekształcam. Nazywam po imieniu dobro i zło, a nie zamazuję.
Wypracowuję w sobie dobro, a ze zła staram się poprawiać, przezwyciężając je w sobie. To taka bardzo podstawowa sprawa, której nigdy nie można pomniejszyć, zepchnąć na dalszy plan (…).
Maryjo, Królowo Polski!
Jestem przy Tobie, pamiętam, czuwam…
„Czuwam! Jakże dobrze, iż w Apelu Jasnogórskim znalazło się to słowo.
Posiada ono swój głęboki rodowód ewangeliczny: Chrystus wiele razy mówił:
czuwajcie!””

Jan Paweł II (1920–2005) papież, święty Kościoła katolickiego

Chyba też z Ewangelii przeszło ono do ruchu harcerskiego.
Wypowiedzi do skautów i harcerzy

O złu , Chrystus

„Oddal ode mnie nienawiść, niszczycielski popęd, jad zatruwający serce i wątrobę. Nie chcę już mścić się na życiu i sumieniach innych ludzi, chcę zapomnieć, odrzucić ją, przestać odpowiadać nienawiścią na nienawiść.”

Tahar Ben Jelloun (1944) marokański pisarz

To oślepiające, nieobecne światło
Źródło: „Czas jest pozbawiony sensu”, afryka.org, 8 listopada 2008 http://afryka.org/afryka/-czas-jest-pozbawiony-sensu-,news/

O nienawiści , O ludziach , O czasie , Serce

„Jaka jest ta prawda historyczna!? Moja jest taka: miliony ludzi w Polsce, w PZPR, ZSL i SD, czy PAX-ie, służyło komunie. Kolejne sto tysięcy aktywnie walczyło z nią. Pozostała część społeczeństwa właściwie była bierna, milczała, gdy nas wsadzano do więzień. Dlaczego Benderowi i (J. R.) Nowakowi, którzy służyli totalitarnemu ustrojowi i publicznie dobrze mówili o generale Jaruzelskim, wydano teczki? (…) Czy Maciej Giertych zapłacił jakąkolwiek cenę za walkę z totalitarnym systemem? My, ludzie podziemia, staliśmy się jego wyrzutem sumienia. I właśnie dlatego jego syn, Roman, chce dziś społeczeństwu wmówić: „Zobaczcie wcale w tej «Solidarności» nie było lepszych. Wszyscy byli tacy sami. Donosili”. To jest propozycja całkowitego zabicia legendy „Solidarności”, z której i tak już niewiele zostało. Zakompleksieni ludzie z pseudoprawicy chcą ją zamordować, bo w niej nie uczestniczyli.”

Władysław Frasyniuk (1954) polski polityk

Źródło: rozmowa Mirosława Maciorowskiego, Teczkami chcą zabić „Solidarność”, „Gazeta Wyborcza”, 24 stycznia 2005.

O ludziach , O prawdzie , O walce

„Ach, jakże okrutna jest samotność dla duszy trawionej wyrzutami sumienia!”

Juliusz Verne (1828–1905) francuski pisarz

O duszy , O samotności

„Ateizm, w dziewięciu przypadkach na dziesięć, rodzi się z łona nieczystego sumienia. Niewiara rodzi się z grzechu, a nie z rozumu.”

Fulton John Sheen (1895–1979) amerykański duchowny katolicki, arcybiskup

Wstęp do religii
Źródło: s. 32

O wierze

„Człowiekowi współczesnemu grozi duchowa znieczulica, a nawet śmierć sumienia. Śmierć sumienia jest natomiast czymś gorszym od grzechu.”

Jan Paweł II (1920–2005) papież, święty Kościoła katolickiego

13

O śmierci

„Moje sumienie jest czyste i spokojne. Wytrwam.”

Slobodan Milošević (1941–2006) przywódca serbski

Źródło: Erich Schaake, Kobiety dyktatorów, op. cit., s. 56.

O kobietach

„Pierwszą zasadą mej filozofii, Julietto – kontynuowała Delbene, która przywiązała się do mnie szczególnie od momentu odejścia Eufrozyny – jest wzgarda wobec opinii publicznej. Nie wyobrażasz sobie, moja droga, do jakiego stopnia kpię sobie ze wszystkiego, co mogą o mnie mówić. Jak mianowicie przyczyniać by się miała do mojego szczęścia opinia jakiegoś prostaka? Reagujemy na nią tylko za pośrednictwem naszej wrażliwości. Jeśli jednak mądrość i refleksja pozwolą nam osłabić tę wrażliwość w takim stopniu, byśmy nie odczuwali już skutków cudzych ocen, nawet w sprawach, które dotyczą nas najbardziej, okaże się czymś zupełnie niemożliwym, ażeby dobra czy zła sława wpływała jakkolwiek na nasze szczęście. Sami powinniśmy o nim decydować. Zależy ono tylko od naszego sumienia, a może też bardziej jeszcze od naszych poglądów, na których jedynie powinny się gruntować najbardziej oczywiste reakcje naszego sumienia.”

Donatien Alphonse François de Sade (1740–1814)

Historia Julietty, czyli Powodzenie występku

O mądrości , O szczęściu , O odejściu

„Sumienie jest pulsem rozsądku.”

Samuel Taylor Coleridge (1772–1834) poeta angielski

„Z drugiej strony warto zwrócić uwagę, że negatywne znaczenie pojęcia „marnotrawstwo w mowie potocznej ukształtowane zostało pod wpływem instynktu pracy. To powszechne potępienie marnotrawstwa sprawia, że przeceny człowiek, by być w zgodzie z samym sobą, musi dopatrywać się we wszystkich ludzkich wysiłkach i przyjemnościach dążenia do utrzymania lub podwyższenia dobrobytu ogólnego. Każdy fakt ekonomiczny, by zyskać całkowitą aprobatę, musi wykazać się ponadindywidualną użytecznością – użytecznością z ogólnoludzkiego punktu widzenia. Indywidualna korzyść jednostki, uzyskana kosztem innych jednostek, nie zadowala «ekonomicznego sumienia» ludzi, dlatego też współzawodnictwo w wydawaniu pieniędzy nie znajduje aprobaty.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O ludziach , O przyjemności , O wysiłku

„Snu wieczystego… unikną zatem ci jeno, którzy już za żywota umieli skierować sumienia ku światu wyższemu. Wtajemniczeni, Adepci, stoją na skraju takiej drogi. Zyskawszy pamięć, anamnesis wedle wyrażenia Plutarcha, zyskują wolność, zrywają więzy, w wieńcu laurowym celebrują „misteria” i widzą, jak na ziemi ciżba tych, którzy nie są wtajemniczeni i którzy nie są „czyści”, tłoczy się i popycha w błocie i ciemnościach.”

Julius Evola (1898–1974) włoski filozof

Źródło: La tradizione eremetica, Rzym 1971.

O świecie , O wolności

„Łódź może być miastem przyszłości, ale muszą nią zarządzać specjaliści, a zarazem ludzie sumienia – sprawdzeni w działalności zawodowej i w życiu rodzinnym, uczciwi, posiadający spójną wizję rozwoju.”

Dominik Sankowski (1946)

Źródło: Łódź może być miastem przyszłości, dzienniklodzki.pl, 2 listopada 2010 http://www.dzienniklodzki.pl/blogiwyborcze/dominiksankowski/327328,lodz-moze-byc-miastem-przyszlosci,id,t.html

O ludziach , O przyszłości

„Gdy to się zdarza, ci, którzy chlubią się mianem katolików, muszą jak najbardziej dbać o to, aby postępować zawsze zgodnie z własnym sumieniem i nie uciekać się do takich kompromisów, z powodu których bądź religia, bądź też nieskazitelność obyczajów mogłyby ponieść szkodę. Równocześnie jednak winni przyjąć postawę pełną obiektywnej życzliwości dla poglądów innych, nie starać się obracać wszystkiego na własną korzyść i okazywać gotowość do lojalnej współpracy w dążeniu do osiągnięcia wspólnymi siłami tego, co albo jest dobre z samej swej natury, albo też do dobrego prowadzi.”

Jan XXIII (1881–1963) papież

Encyklika Mater et Magistra

O religii , O naturze , O sile , O współpracy

„Ludzie z otoczenia Stalina byli pod wieloma względami do siebie podobni, ale też bardzo różnili się między sobą. Jedni z nich zdolni byli wykonać każdy, najokrutniejszy nawet i najbardziej niesłuszny rozkaz, uświadamiając sobie jego okrucieństwo i „nie odczuwając satysfakcji”. Drudzy wciągali się stopniowo do zbrodni i stawali się sadystami, którym okrutne orgie i znęcanie się nad ludźmi sprawiały przyjemność. Trzeci wykonywali swą pracę z obojętnością robota lub zawodowego oprawcy, nie przeżywając szczególnych emocji, ale i nie wykazując inicjatywy. Inni przeistaczali się w fanatyków i dogmatyków, zmuszając się do szczerej wiary, że wszystko co robią jest potrzebne dla partii, rewolucji a nawet dla „świetlanej przyszłości”. Nie byli zdolni do skruchy czy żalu. Niektórzy byli po prostu ludźmi słabymi, a ponadto ograniczonymi i głupimi, nie zastanawiającymi się zbytnio nad swymi postępkami i nie rozumiejącymi do końca sensu zachodzących zdarzeń. Uspokajali sumienie myślą, że „góra wie lepiej”.”

Roj Miedwiediew (1925)

Źródło: Ludzie Stalina, przedmowa do pierwszego wydania, tłum. Tadeusz Kaczmarek, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1989, s. 8.

O ludziach , O przyjemności , O wierze , O górach

„Bałem się rozlewu krwi w czasie stanu wojennego, wiedząc, jak wielkie jest oburzenie ludu. Pozostaje na moim sumieniu ciężar, że nie zdołałem ocalić życia księdza Popiełuszki mimo wysiłków podejmowanych w tym kierunku. Niech mi to Bóg przebaczy, może taka była Jego święta wola.”

Józef Glemp (1929–2013) polski duchowny katolicki, kardynał

Źródło: Katarzyna Wiśniewska, Kardynał Józef Glemp nie żyje, „Gazeta Wyborcza”, 25 stycznia 2013.

O Bogu , O ludziach , O wysiłku , O woli

„Żyłem dla opoczyńskiej ziemi (…) żadnego uczynku w życiu publicznym nie żałuję, niczego nie odwołuję, niczego się nie wypieram i wierzę, że dyktatura runie pod naporem sił moralnych i ducha narodu polskiego. Z Polski zrobiono moralne cmentarzysko, gdzie się łamie wszystko – ludzi, sumienia i charaktery. Otrzeźwienie będzie tym boleśniejsze im bardziej spóźnione.”

Kazimierz Król (1897–1965)

Słowa, które wypowiedział poseł Kazimierz Król u schyłku ośmioletniej służby poselskiej.

O ludziach , O charakterze

„Aby trzymać się minimum, jakim jest uczciwość w życiu codziennym, nie trzeba wiele odwagi, szlachetności, sumienia ani mądrości. Postawa taka niekoniecznie wymaga wysokiej ceny osobistej (…), wymaga tylko powstrzymania się od publicznego kłamstwa, od kłamstwa dla przetrwania, kiedy władza stosuje taktykę kija i marchewki.”

Liu Xiaobo (1955–2017) pisarz i literaturoznawca chiński, dysydent, noblista w dziedzinie pokoju

Źródło: Jean-Philippe Beja, Liu Xiaobo więzień nr 1, tłum. Sergiusz Kowalski, „Gazeta Wyborcza”, 9–10 października 2010.

O kłamstwie

„Dzisiaj nam mówią, że mieć sumienie to w porządku, ale pod warunkiem, że jest ono dobrze uformowane. Cóż by to było jednak za sumienie, gdyby było z foremki.”

Jerzy Nowosielski (1923–2011) polski malarz, rysownik i scenograf

Źródło: Dariusz Suska, Rozmowa z Jerzym Nowosielskim. Czy Bóg się wycofał? http://wyborcza.pl/1,76842,9144450,Rozmowa_z_Jerzym_Nowosielskim__Czy_Bog_sie_wycofal_.html, Gazeta Wyborcza nr 86, 11 kwiecień 1998 r.

O Bogu

„Dlaczego nie mamy być szczęśliwi? Jest przecie Bóg nad nami i nasze życie widzi. Pod Jego okiem lata te zbiegły i w Jego opiece jesteśmy. Nie da nam zmarnieć, bośmy w sumieniu spokojni i praca tych lat nie pójdzie na marne.”

Maria Rodziewiczówna (1864–1944) polska pisarka

Kwiat lotosu
Źródło: Wyd. Alfa, Warszawa 1990, s. 76

O życiu , O Bogu

„Wtem usłyszałam te słowa: Jak jesteś ze mną zjednoczona w życiu, tak też będziesz zjednoczona w chwili śmierci. Po tych słowach obudziła się w duszy mojej tak wielka ufność w miłosierdzie Boże, że choćbym miała na sumieniu grzechy świata całego i grzechy wszystkich dusz potępionych, to jednak nie wątpiłabym o Bożej dobroci, ale bez namysłu rzuciłabym się w przepaść miłosierdzia Bożego, która jest dla nas zawsze otwarta, i z sercem startym na proch rzuciłabym się do Jego stóp, zdając się zupełnie na Jego świętą wolę, która jest miłosierdziem samym.”

Faustyna Kowalska książka Dzienniczek

Dzienniczek
Źródło: 1552, s. 434.

O śmierci , O Bogu , O duszy , Serce

„Sumienie bez Boga to trybunał bez sędziego.”

Alphonse de Lamartine (1790–1869) polityk francuski

O Bogu

„Antoni Krauze miał prawo zrobić taki film, jaki dyktowały mu serce i sumienie. Jego artystyczna wypowiedź jako twórcy tego filmu, inspiratora, reżysera, współautora scenariusza jest wyrazem jego niezależnego myślenia, samodzielnej postawy twórczej. Życzyłabym sobie i widzom, żebyśmy po obejrzeniu filmu mieli wspólne wnioski i refleksje. On do nich zachęca. Ja natomiast nikogo do niczego nie nakłaniałam i nie chciałabym zajmować tu stanowiska na temat przyczyny katastrofy. To wykracza poza pracę aktora.”

Beata Fido (1967)

Źródło: Agnieszka Niewińska, Krytycy skreślili „Smoleńsk” jeszcze przed premierą (wywiad z Beatą Fido), „Do Rzeczy”, nr 38/189, 19–25 września 2016, s. 35.

O myślach , O myśleniu , Serce

Cytaty na temat sumienie strona 3

Cytaty na temat sumienie
strona 3