Cytaty o złu

Zbiór cytatów na temat zło, dobro, ludzie, człowiek.

Najlepsze cytaty o złu

„Nagrodą za zło jest piekło.“

— Andrzej Majewski pisarz i fotografik polski 1966

„Kochaj wszystkich, ufaj niewielu, nie czyń krzywdy nikomu.“

— William Shakespeare angielski poeta i dramatopisarz 1564 - 1616

Love all, trust a few, do wrong to none. (ang.)

„Musisz popełnić zło, aby umieć czynić dobro.“

— Nikołaj Gogol rosyjski dramaturg i powieściopisarz 1809 - 1852

„Ja wierzę, że miłość zawsze trwa,
Choćby zło miało najlepszy czas.“

— Robert Gawliński polski muzyk rockowy, lider zespołu (Wilki) 1963

Źródło: O sobie samym

„W życiu za wszystko się płaci, za dobro i za zło. Za wszystko.“

— Ojciec Pio włoski zakonnik i duchowny, święty kościoła katolickiego (ojciec Pio) 1887 - 1968

„Zło jest brakiem dobra.“

— Aureliusz Augustyn z Hippony wczesnochrześcijański biskup i teolog 354 - 430

„Zło czynione przez wielu pozostaje bezkarne.“

— Lukan, książka Farsalia

Quicquid multis peccatur inultum. (łac.)
Źródło: Farsalia (Pharsalia), księga IX, 207.

„Zło jest równie kruche, co głupie.“

— Stephen King, książka Desperacja

Desperacja

„Czasami trzeba jako dobro oceniać mniejsze zło.“

— Niccolò Machiavelli włoski pisarz, historyk i dyplomata 1469 - 1527

„Nadzieja jest dobrym śniadaniem, lecz kiepską wieczerzą/ale złą kolacją.“

— Francis Bacon (filozof) angielski filozof 1561 - 1626

Wszystkie cytaty o złu

Razem 429 cytatów o złu:

„Człowiek, gdy ma wybór, wybiera zwykle dobro. Zło wybiera wtedy, gdy wydaje mu się, że nie ma wyboru.“

— Andrzej Majewski pisarz i fotografik polski 1966

„Człowiek zły łatwo innych posądza o zło, podobnie jak ten, co ma zawroty głowy, myśli, że wszystko dokoła niego wiruje.“

— Ignacy Loyola założyciel jezuitów, święty Kościoła Katolickiego 1491 - 1556

Sentencje wybrane św. Ignacego

O myślach, O myśleniu

„Nigdy nie opieram się pokusie, ponieważ przekonałem się, że rzeczy, które mi szkodzą, nie kuszą mnie.“

— George Bernard Shaw dramaturg i prozaik irlandzki, noblista 1856 - 1950

Źródło: „Przekrój”, t. 1, Krakowskie Wydawnictwo Prasowe, 1978, s. 13.

„Choroba pozwala poznać słodycz zdrowia, zło – dobra, głód – sytości, zmęczenie – wypoczynku.“

— Heraklit z Efezu filozof antyczny -535

Źródło: O naturze, B111 DK

O głodzie, O chorobach, O myślach, O myśleniu

„Zło czynione przez ludzi ich przeżywa, dobro częstokroć ginie pogrzebane z ich kośćmi.“

— William Shakespeare angielski poeta i dramatopisarz 1564 - 1616

The evil that mens do lives after them, the good is oft interred with their bones. (ang.)

O ludziach

„A to czego pragnę do złudzenia przypomina zło…
Co tkwi w tobie dla mnie, brudzi moje ręce krwią.“

— Kasia Kowalska piosenkarka polska 1973

Płyta Gemini
Źródło: Do złudzenia

„Zło najstraszliwsze, śmierć, nie dotyka nas wcale,
bo póki my jesteśmy, nie ma śmierci,
a kiedy jest śmierć, nie ma nas.“

— Epikur grecki filozof -341 - -269 p. n. e.

O śmierci

„całe zło w świecie bierze się ze sprzecznych z naturą sztucznych instytucji i struktur, które krępując wolną, spontaniczną działalność jednostek uniemożliwiają realizację naturalnych, wrodzonych ideałów równości i sprawiedliwości.“

— Piotr Kropotkin 1842 - 1921

Wolność

O sprawiedliwości, O naturze

„Częste zło pochodzi ze zbytniego liczenia się z tym, co świat powie.“

— Urszula Ledóchowska polska zakonnica, założycielka urszulanek, święta katolicka 1865 - 1939

O świecie

„Możliwe, że każdy z nas ma w sobie jakąś utajoną sadzawkę, w której zło i szpetota legną się i rosną w siłę. Jednakże ta hodowla jest odgrodzona i pływające wewnątrz plemnię wspina się na zapory jedynie po to, by spaść na powrót. Czy nie może się zdarzyć, iż w mrocznych sadzawkach niektórych ludzi zło nabiera takiej siły, że przesadza zapory, aby wypłynąć na swobodę? Czyż taki człowiek nie jest właśnie owym potworem i czy nie jesteśmy mu pokrewni przez nasze utajone wody? Byłoby czymś niedorzecznym, gdybyśmy nie rozumieli zarówno aniołów, jak szatanów, skoro ich sami wymyśliliśmy.“

— John Steinbeck, książka Na wschód od Edenu

Na wschód od Edenu

O ludziach, O aniołach, O sile

„Czas upływa i nie cofniesz go
Wciąż maluje nam na twarzach zło
Gdziekolwiek pędzi nie wrócisz go
I jak dawniej nie będzie…“

— Kasia Kowalska piosenkarka polska 1973

Płyta Pełna obaw
Źródło: Jak dawniej nie będzie

O czasie

„Czy Bóg chce zapobiegać złu, lecz nie może? Zatem nie jest wszechmocny. Czy może, ale nie chce? Jest więc niemiłosierny. Czy może i chce? Skąd zatem zło? Czy nie może i nie chce? Dlaczego więc nazywać go Bogiem?“

— Epikur grecki filozof -341 - -269 p. n. e.

O Bogu

„Czasem zło przychodzi pod maską dobra, lecz jego prawdziwym celem jest szerzenie zniszczenia.“

— Paulo Coelho, książka Być jak płynąca rzeka

Być jak płynąca rzeka (2006)

O czasie

„Zwyciężaj zło miłością, ale nie używaj miłości jako wymówki przed konfrontacją ze złem.“

— Charbel Makhlouf 1828 - 1898

Św. Charbel. Orędzia z Nieba
Źródło: s. 33

„A jeśli zło tak naprawdę nie istnieje? Jeśli zostało wymyślone przez nas i w rzeczywistości musimy walczyć tylko z własnymi ograniczeniami? Jeśli to tylko ciągła bitwa między naszą wolą, pragnieniami i decyzjami?“

— Libba Bray 1964

Magiczny krąg, Zbuntowane anioły

O rzeczywostości, O decyzjach

„Gerardzie, wierzysz w złe/piekielne siły?
GERARD: Tak, oczywiście, bo wierzę w dobre siły. Więc w złe też muszę. Na pewno jest coś takiego jak wyższe, paranormalne zło. Lubię uczucie, gdy mu się przeciwstawiamy.“

— Gerard Way 1977

O emocjach, O sile

„Każdy mój krok, każde skinienie twoich rąk
Każe rozsądnie wybrać dziś znów mniejsze zło…“

— Kasia Kowalska piosenkarka polska 1973

Inne utwory
Źródło: Mniejsze zło

„Pewna gromada jeżozwierzy skupiła się w zimowy dzień możliwie blisko siebie, aby wzajemnym ciepłem uchronić się przed zamarznięciem. Wkrótce jednak odczuły nawzajem swe igły, co je znowu od siebie oddaliło. Kiedy potrzeba ogrzania się zbliżyła je znowu, powtórzyło się to drugie zło, tak że szarpało je między sobą jedno i drugie cierpienie, póki nie znalazły umiarkowanej odległości, w której najlepiej mogły znieść jedno i drugie. W ten sposób potrzeba towarzystwa, wyrastająca z pustki i monotonii własnego wnętrza, spędza ludzi razem, ale ich liczne odstręczające właściwości i nieznośne wady znowu ich od siebie odpychają.“

— Arthur Schopenhauer filozof niemiecki 1788 - 1860

Źródło: Parerga i paralipomena

O ludziach, O cierpieniu, O odległości

„Nie wydaje mi się, by ten fantastycznie cudowny wszechświat, ta ogromna przestrzeń istniejąca przez tyle czasu oraz różne gatunki zwierząt, wszystkie te rozmaite planety i atomy z wszystkimi ich ruchami, i tak dalej, aby ten cały skomplikowany świat był jedynie sceną stworzoną po to, by Bóg mógł obserwować ludzi walczących o dobro i zło – a taki jest właśnie pogląd religijny. Ta scena jest zbyt duża jak na ten dramat.“

— Richard Feynman amerykański fizyk, noblista 1918 - 1988

O Bogu, O ludziach, O świecie, O wszechświecie

„Czy nie lepiej by było, zamiast tępić zło, szerzyć dobro?“

— Antoine de Saint-Exupéry francuski pisarz i poeta, lotnik 1900 - 1944

„Nie jesteśmy bezgranicznie wolni. Jesteśmy wolni wobec dobra i zła i z tego robimy rachunek. Wszelkie zło oznacza chorobę wolności.“

— Józef Tischner filozof polski, ksiądz katolicki 1931 - 2000

O wolności

To tłumaczenie czeka na recenzję. Czy to jest poprawne?

„Prawda jest taka, że każdy cię skrzywdzi. Musisz znaleźć te, dla których warto cierpieć.“

— Bob Marley jamajski muzyk reggae 1945 - 1981

O cierpieniu, O prawdzie

„Wyspany macho poświęca energię na hazard, alkohol i śmiech. Pracę traktuje jak zło konieczne, które trzeba jak najszybciej odwalić.“

— Wojciech Cejrowski, książka Rio Anaconda

Utwory, Rio Anaconda

O alkoholu, O śmiechu

To tłumaczenie czeka na recenzję. Czy to jest poprawne?

„P: Co jest nie tak ze światem?
- Ja jestem.“

— Gilbert Keith Chesterton pisarz angielski 1874 - 1936

O świecie

„Grzeszyć to nie znaczy czynić zło. Grzeszymy naprawdę, nie czyniąc dobra.“

— Pier Paolo Pasolini włoski pisarz, poeta i reżyser filmowy 1922 - 1975

„W swej głupocie [ludzie] doszli do przekonania, że w muzyce nie istnieje dobro ani zło, a jedynym kryterium jej oceny jest przyjemność, jaką może dawać. Muzyka sama w sobie nie stanowi wartości, ale związana z nią niemoralność i duch bezprawia.“

— Platon grecki filozof -427 - -347 p. n. e.

O ludziach, O przyjemności, O głupocie, O muzyce

„Największe zło płynie z wnętrza nas samych.“

— Jean-Jacques Rousseau szwajcarski filozof, pisarz i pedagog 1712 - 1778

„Czy namiętność jest czymś złym?
„Nie, namiętność polega na nadmiarze chęci; sama zasada chcenia była człowiekowi udzielana w dobrym celu, a namiętności mogą pobudzić człowieka do wszelkich czynów; tylko ich nadużycie wywołuje zło.”“

— Allan Kardec 1804 - 1869

Księga duchów
Źródło: s. 169

„Wszystko, co od nas już odchodzi
i zapada w przeszłość,
traci po drodze wiele
ze swoich właściwości.
Zło blednie, grzech zostaje zapomniany,
wino kwaśnieje,
a pocałunki, które uwięzły pod niebem,
przemieniają się w pieśń.“

— Jaroslav Seifert poeta czeski, noblista 1901 - 1986

Źródło: Koralowe kolczyki

O winie, O przeszłości

„Wszystko, co zgubę przynosi i psuje, to zło, a to, co ocala i przynosi pożytek, to dobro.“

— Platon, Państwo

Państwo
Źródło: Księga X

„Pewność, że zło jest tylko złem, dawno upadła. Kiedy czara przelała się, wszystko nagle runęło. Każda rzeczywistość, pędząca w takim tempie ku zagładzie, prędzej czy później osiągnie moment, w którym coś pęka. W rzeczywistości, ale i w umysłach. Trąba zniszczenia nie składa się z tysięcy krwiożerczych bestii ani z plag zsyłanych przez Boga. Tworzą ją zwykłe ludzkie myśli.“

— Jakub Małecki 1982

W odbiciu (2011)

O Bogu, O myślach, O rzeczywostości, O myśleniu

„Wiemy, że z jabłka zerwanego z drzewa mądrości narodziło się zło. Nie wiemy jednak czy z jabłka zerwanego z drzewa głupoty narodzić się może dobro.“

— Stefan Pacek 1938

O głupocie, O zerwaniu

„Staram się przekładać jego „zło” na moje „dobro”. Dostaję od niego więcej odwagi, więcej bezpośredniości. Ale tak naprawdę – postać jest dla mnie postacią. Jedynym punktem stycznym pomiędzy mną a moimi bohaterami jest ciekawość, która popycha mnie do tego, żeby „włamywać” się do ich głów.“

— Bartosz Porczyk aktor polski 1980

o roli w serialu Barwy szczęścia.

„Wiedźmin spotykał w życiu złodziei wyglądających jak rajcy miejscy, rajców wyglądających jak proszalne dziady, nierządnice wyglądające jak królewny, królewny wyglądające jak cielne krowy i królów wyglądających jak złodzieje.“

— Andrzej Sapkowski polski pisarz 1948

Ostatnie życzenie
Źródło: Mniejsze zło

„Odczuwałam wielką skruchę za wszystko zło, jakie zrobiłam, i ufność w Bogu Wszechmocnym, że wesprze mnie na duszy i umyśle, pozwoli ustrzec się wszelkiego zła i iść drogą słuszności i cnoty. Ubrana byłam w białą koronkową suknię i biały czepeczek z krepy, otoczony girlandą z białych róż…“

— Wiktoria Hanowerska królowa Wielkiej Brytanii 1819 - 1901

po uroczystości konfirmacji.
Źródło: Grzegorz Jaszuński, Ostatni monarchowie, op. cit., s. 25.

O Bogu, O duszy

„Głosowałem, ale z własnej ignorancji i z ulegania baraniej panice – ulegając panice antypisowskiej. Tego żałuję. Daleki jestem od tego, by w czambuł potępiać rządy PiS. Dla mnie i dla mojej kieszeni to był bardzo dobry czas. Znieśli podatek od darowizny, od spadku, zmniejszyli dochodowy. Niestety kompletnie nie umieli sobie poradzić z wizerunkiem w mediach, czego i ja jestem najlepszym dowodem, widząc w nich wcielone zło. Ale ja to głupek jestem.“

— Kazimierz Staszewski polski muzyk rockowy 1963

w odpowiedzi na pytanie, czy głosował na PO.
Kazik w wywiadach
Źródło: Kazik Staszewski: Pracuję z alkomatem, nto.pl, 22 maja 2011 http://www.nto.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=%2F20110522%2FREPORTAZ01%2F526686740

O czasie

„Ludzie, którzy są naprawdę źli, którzy wyrządzają zło i sprawiają cierpienie innym, nigdy nie czują się winni, nigdy nie mają najmniejszych wyrzutów sumienia.“

— Jonathan Kellerman 1949

Oczy do wynajęcia

O ludziach, O cierpieniu

„Zło, które chcemy potępić i ukarać było tak skalkulowane, tak złe i niszczące, że cywilizacja nie mogła tolerować dalszego jego ignorowania, ponieważ nie mogłaby przetrwać, gdyby je powtórzono.“

— Robert Houghwout Jackson prawnik amerykański 1892 - 1954

Źródło: Howard J. Langer, Księga najważniejszych postaci II wojny światowej, tłum. Marek Rudowski, wyd. Bellona, Warszawa 2008, ISBN 9788311111110, s. 350

O wojnie

„Nie można być tak oślepionym przez patriotyzm, by nie widzieć rzeczywistości. Zło jest złem, obojętnie kto je wyrządza czy wypowiada.“

— Malcolm X przywódca Organizacji Jedności Afroamerykańskiej 1925 - 1965

O rzeczywostości

„Aby czynić zło i okazywać niechęć, nie trzeba konkretnego powodu.“

— Camilla Läckberg szwedzka pisarka 1974

Postać: Jacob Hult
Kaznodzieja

„Człowiek jest zły w sposób naturalny, wydziela z siebie zło tak jak oddycha.“

— William Golding pisarz angielski, noblista 1911 - 1993

„Są armie miłosierdzia, ale są państwa podłości, a zło nad dobrem tę ma przewagę, że pasuje do porządku świata.“

— Juliusz Erazm Bolek polski poeta 1960

Źródło: Skróty szaleństwa, Biblioteka Okolic, Warszawa 1992, s. 29.

O szaleństwie

„Mam tylko jedno życzenie. Chciałbym, by moje akta osobowe gromadzone przez SB były pierwszymi – i ostatnimi, które zostaną publicznie otwarte. Policja polityczna w komunistycznym państwie złamała kręgosłupy moralne wielu osób. Szantażem, strachem, prowokacją, biciem. Nie z każdym udało się to zrobić tak łatwo jak ze mną, ale skutki musiały być równie opłakane. Przez ostatnie 12 lat każdy z tych ludzi starał się zapomnieć o przeżytym dramacie. O tym, że czynił zło swoim najbliższym – sam żyjąc w poczuciu, iż padł ofiarą gwałtu. Dziś każda z tych osób czeka na sądny dzień – gdy otwarcie kartoteki rozbije krąg jej znajomych, czasem rodzinę, uczyni z niej banitę. Rozumiem, że aparat administracyjny państwa powinien wiedzieć, jaka jest przeszłość urzędnika na wysokim szczeblu, któremu powierza się informacje szczególnej wagi. Jakie jednak będą korzyści z tych paru pręgierzy hańby, w imię których jesteśmy gotowi dewastować różne więzi społeczne?
Wszystkich, którym wyrządziłem krzywdę – także tych, którzy po przeczytaniu tego tekstu nigdy już nie wyciągną do mnie ręki – gorąco przepraszam. W tej chwili nie jestem w stanie zrobić więcej.“

— Lesław Maleszka dziennikarz polski 1952

Źródło: Byłem „Ketmanem”. Wyjaśnienia Lesława Maleszki na temat jego współpracy z SB, „Gazeta Wyborcza”, 13 listopada 2001

O ludziach, O strachu, O rodzinie, O czasie

„To dziwne, że człowiek, który bardzo boleśnie odczuwa wyrządzane mu zło, tak często pozostaje niewrażliwy na zło, które sam wyrządza. Chwilowa bezrozumność jest tak potężna, że krzywda, jaką wyrządza, wydaje się sprawiedliwością, a krzywda jaką cierpi – samą niesprawiedliwością.“

— George MacDonald 1824 - 1905

Tajemnica Sir Wiltona (1995)

O sprawiedliwości, O cierpieniu, O krzywdzie

„(…) wyrazy „dobro” i „zło” mają znaczenie tylko względne, a więc jedną i tę samą rzecz można nazwać dobrą lub złą zależnie od tego, pod jakim względem jest wzięta.“

— Baruch Spinoza niderlandzki filozof 1632 - 1677

O poprawie umysłu

„Nie wypieram ze świadomości katastrofalnych efektów, jakie przyniosła próba realizacji komunizmu. Moralne oburzenie w stosunku do zbrodni komunistycznych nie wystarcza jednak, abym za dobrą monetę mógł wziąć „teodyceę” kapitalizmu: przeświadczenie, że demokracja liberalna w stylu zachodnim dopuszcza akurat tyle zła (np. wynikającego z funkcjonowania wolnego rynku), ile jest niezbędne dla zachowania wolności. Za całe zło realnego socjalizmu odpowiadają ludzie – i dzięki temu można je zwalczać niejako wprost. Kapitalizm nie bierze odpowiedzialności za zło, jakie powoduje – odpowiedzialność zrzuca na anonimowy (czy też „naturalny”, albo nawet „boski”) rachunek wolności i sprawiedliwości. Jest w tym hipokryzja i gorzej: coś diabelskiego: uznanie zła za coś (w pewnym stopniu) dobrego – jakby świadomy wampiryzm, szczególnie rażący w przypadku ludzi broniących kapitalizmu z pozycji „cnoty”, starych dobrych obyczajów albo „chrześcijańskich wartości.”“

— György Lukács węgierski filozof 1885 - 1971

Lukács, mimo że wiedział o zbrodniach leninizmu i stalinizmu: o rozstrzelaniu Kronsztadu, o hołodomorze, wielkiej czystce (w której sam mało nie zginął), gułagach; i je stanowczo potępiał, nigdy nie wyrzekł się ortodoksyjnego marksizmu.
Źródło: Gelebtes Denken. Eine Autobiographie im Dialog (Życiomyślenie), red. I. Eörsi, tłum.H.-H. Paetzke, Frankfurt 1981.

O ludziach, O sprawiedliwości, O zachowaniu, O demokracji

„Proszę was, uczcie się mówić „nie” wszelkiej postaci zła: narkotykom, nadużywaniu alkoholu, rozpuście, a także wszystkim tym, którzy to zło podsuwają, promują, np. niektórym mediom. Nie wolno wam zamordować Bożego daru w was samych, w sercach rodzin, bliskich, znajomych. Nowa ideologia zła, ideologia przeciwna chrześcijaństwu dąży teraz do opanowania przede wszystkim parlamentów, uniwersytetów i mediów. Doskonale to widać np. po uchwalaniu praw godzących w życie ludzkie lub instytucję małżeństwa czy promowanie w mediach zła, przemocy.“

— Stanisław Wielgus polski arcybiskup katolicki 1939

Źródło: Homilia w kościele Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Hrubieszowie podczas uroczystości 25–lecia istnienia parafii, 24 czerwca 2007.

O życiu, O małżeństwie, O matce, O pomocy

„Problem polega na tym, że zło nie zniknie – stwierdziła. – Nawet gdy zasłonimy oczy i uszy, nadal będzie istniało.“

— Tess Gerritsen 1953

Dawca

O problemach

„Słusznym jest, aby nieszczęśliwy cierpiał. Jego ból i upokorzenia wynikają z praw natury, a dla realizacji celów natury potrzebne jest zarówno istnienie cierpiącego, jak też i tych, którzy przysparzając mu strapień sami cieszą się powodzeniami. Ta właśnie prawda powinna stłumić wyrzut sumienia w duszy tyrana czy złoczyńcy. Nie musi się powściągać, winien dopuszczać się śmiało wszystkich czynów, które rodzą się w jego imaginacji, gdyż to głos natury mu je podsuwa. Jeśli tajemne inspiracje natury wiodą nas do zła, to widocznie zło jest naturze niezbędne.“

— Donatien Alphonse François de Sade 1740 - 1814

Justyna, czyli Nieszczęścia cnoty

O bólu, O prawdzie, O duszy, O naturze

„Za późno na lekarstwo, gdy zło nabiera siły wskutek zwłoki.“

— Owidiusz poeta rzymski -43 - 17 p. n. e.

O sile

„W każdej dziedzinie życia należy się opierać na wartościach pozytywnych, a nie negatywnych, należy więcej dbać o to, by krzewić dobro, niż o to, by tępić zło.“

— Witold Doroszewski językoznawca polski 1899 - 1976

Źródło: O kulturę słowa. Poradnik językowy, 1962, s.7.

„Przestałam wierzyć w moce dobra i zła istniejące poza nami. I zaczęłam wierzyć, że dobro i zło to nazwy dotyczące ludzkich uczynków, nie samych ludzi. Możemy tylko powiedzieć, że jakiś czyn jest dobry, ponieważ komuś pomaga, albo zły, ponieważ komuś szkodzi. Ludzie są zbyt skomplikowani, żeby im przylepiać etykietki.“

— Philip Pullman pisarz angielski 1946

Mroczne materie III: Bursztynowa luneta (2000)

O ludziach

„Kiedy patrzę na polską sztukę, to widzę w niej jeden podstawowy brak – brak możliwości epiki. Czyli możliwości opisu rzeczywistości z różnych punktów widzenia czy, jak nazywał to Hegel, totalności obiektu. W literaturze mamy lirykę, to liryczne „ja”, albo groteskę – czyli też bardzo subiektywną wizję. Gdy pytam o epikę, na ogół słyszę Lalka Prusa – ale jak na taki duży naród, to naprawdę mało. Zwłaszcza że poza Polakami mało kto jest w stanie ją czytać – z Tołstojem, Balzakiem to nie wytrzymuje porównania. Jakie ma to konsekwencje? Najważniejszą dla mnie jest niemożność zmierzenia się ze złem. Zło się wyprowadza na zewnątrz, zawsze jest ktoś inny winny, nie my.“

— Agnieszka Holland polska reżyserka i scenarzystka 1948

Źródło: Holland, Shore, Sierakowski: Laboratorium moralnej niejednoznaczności, krytykapolityczna.pl, 20 lipca 2013 http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20130720/holland-shore-sierakowski-laboratorium-moralnej-niejednoznacznosci

O literaturze, O rzeczywostości, O czytaniu

„Mam jedno, co trzyma mnie i każe być pogodnym – to wiara niezłomna w ludzi… Warunki życia się zmienią i zło przestanie panować, i człowiek dla człowieka będzie bratem najbliższym, a nie jak dziś wilkiem.“

— Feliks Dzierżyński polski i rosyjski działacz komunistyczny 1877 - 1926

O ludziach, O wierze

„Często zdarza się, że ktoś tworzy Ideę, która pojawia się na świecie za późno by cokolwiek zmienić, lub za wcześnie, a wówczas może przynieść niezamierzone Zło.“

— Dorota Terakowska polska pisarka i dziennikarka 1938 - 2000

Córka czarownic

„Zło to nie zdarzenie, które cię spotyka, lecz to, co robisz z tym zdarzeniem.“

— Epiktet filozof rzymski 50 - 138

„Błąd to zło, które popełnia się bez przyjemności.“

— Sidonie-Gabrielle Colette 1873 - 1954

O przyjemności, O błędach

„Stary, najbardziej nie mogę znieść ludzkiej obojętności na zło. Tej samej bestii, mniejszej lub większej, w czasie wojny i na co dzień przez ludzi hodowanej dla ludzi. Nie mogę się wyrwać, bo nie potrafię być obojętny.“

— Ryszard Riedel polski muzyk rockowy, wokalista 1956 - 1994

O wojnie, O ludziach, O czasie

„Te wszystkie słowa – „zło”, „złośliwość” – nie miały dla natury żadnego znaczenia. Tak, zło było wynalazkiem człowieka.“

— John Marsden Pisarz australijski 1950

Seria Jutro, Jutro: Kiedy zaczęła się wojna

O naturze

„Tak więc równie chętnie masz przyjmować cierpienie, jak i radość (…). Tak samo pragnę przyjmować z Twojej ręki dobro i zło, słodycz i gorycz, radość i smutek i za wszystko, co mnie spotyka, Tobie dziękować.“

— Tomasz à Kempis 1380 - 1471

O smutku, O cierpieniu, Radość

„Aby uczynić zło, człowiek musi najpierw uznać je za dobro albo za rzecz rozumną i zgodną z prawem. Taka już jest, na szczęście, natura człowieka, że dla swoich czynów musi on szukać usprawiedliwienia. (…) Ideologia – to ona dostarcza upragnionego usprawiedliwienia łotrostwu i koniecznej, wieloletniej odporności zbrodniarzowi. Potrzebna mu jest teoria społeczna, która pomoże mu – przed sobą samym i przed innymi – wybielić własne postępki i słyszeć – nie wyrzuty, nie przekleństwa, tylko pienia pochwalne i wyrazy czci. W ten sposób inkwizytorzy szukali oparcia i usprawiedliwienia w chrześcijaństwie, konkwistadorzy – w chwale ojczyzny, kolonizatorzy – cywilizacji, hitlerowcy – w rasie, jakobini i bolszewicy – w równości, braterstwie i szczęściu przyszłych pokoleń.“

— Aleksander Sołżenicyn rosyjski prozaik, noblista 1918 - 2008

Archipelag Gułag

O szczęściu, O naturze, O ojczyźnie

„Nawet najmniejsza ilość dobra nie jest zdolna eliminować zła ze świata samym swoim istnieniem. Tak jak aktywne jest zło – musi być aktywne i dobro: musi ono działać przez nasze słowa, czyny i przykład.“

— Tadeusz Olszański dziennikarz polski, tłumacz 1929

„Morderców trzeba nazywać po imieniu. Czy ktoś normalny twierdzi, że historyk musi wnikać w psychikę Hitlera, Hoessa, Eichmanna? To byli tacy sami zbrodniarze jak Stalin, Bierut, Radkiewicz, Romkowski, Światło, Różański. Zło jest złem, zbrodniarz zbrodniarzem i jako taki powinien ponieść zasłużoną karę. Niestety do dziś relatywizujemy zbrodnie komunizmu.“

— Tadeusz Płużański (ur. 1971) polski historyk, dziennikarz i publicysta 1971

Źródło: Ważna rozmowa Wiktora Świetlika z Tadeuszem M. Płużańskim, autorem książki „Bestie”, wpolityce.pl, 14 kwietnia 2012 http://wpolityce.pl/wydarzenia/26643-wazna-rozmowa-wiktora-swietlika-z-tadeuszem-m-pluzanskim-autorem-ksiazki-bestie

O książkach, O karze, O świetle

„Cały rodzaj ludzki chwali tylko dobro; jednostka (często) – zło.“

— Georg Christoph Lichtenberg pisarz niemiecki, aforysta 1742 - 1799

„Gorzej się gra świętych. Ludzie mają konkretne wyobrażenia na temat dobra. Pole manewru dla aktora nie jest więc za szerokie. A zło musi zaskakiwać.“

— Benicio Del Toro aktor amerykański 1967

Źródło: OK, teraz mogę być zły, polityka.pl, 12 stycznia 2016 http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/1646480,1,benicio-del-toro-pieniadze-sa-wazne-ale-nie-najwazniejsze.read

O ludziach, O grach

„Zło na świecie jest zawsze stare, a rzeczą szlachetności jest łagodzić nieszczęścia, oraz klęski, które się stały przed jej poczęciem. Jakąkolwiek krzywdę płacisz, jakiekolwiek cierpienia koisz, zawsze działasz gwoli uzacnieniu ludzkich dzieł na ziemi… Pomnij, że obowiązek zacnych uczuć obarcza każdego i za każdego. Sam przez się i za siebie nikt szlachetnym być nie może. Związek ludzi jest jeden, cały, nierozerwany, a o tyle święty, o ile każdy człowiek czuje się być odpowiedzialnym za innych. Jest to religia ludzkości!“

— Adolf Dygasiński polski pisarz, publicysta i pedagog 1839 - 1902

W puszczy
Źródło: rozdz. XII, s. 158, 159

O ludziach, O religii, O emocjach, O cierpieniu

„Zło podąża za niektórymi ludźmi. Przyczepia się do nich i nigdy ich nie opuszcza.“

— Harlan Coben amerykański pisarz 1962

Niewinny (2005)
Źródło: rozdział 46

„Kukiz narzucił ton tej kampanii, ton tym wyborom. Głos sprzeciwu kontra stare, zasiedziałe towarzystwo, które korzysta z rządzenia. Dobro kontra zło. Sam zdobył w I turze 20 proc. poparcia. I otworzył Andrzejowi Dudzie autostradę do prezydentury.“

— Paweł Kukiz polski muzyk rockowy, polityk i aktor 1963

Źródło: Robert Walenciak, Kruszeje układ, który trzymał Polskę w uścisku http://fakty.interia.pl/raporty/raport-wybory-prezydenckie-2015/opinie/news-kruszeje-uklad-ktory-trzymal-polske-w-uscisku,nId,1810972, interia. pl, 24 maja 2015

„We wtorkowej „Rzeczpospolitej” ukazał się list otwarty 19 moich koleżanek i kolegów z krakowskiego i wrocławskiego Studenckiego Komitetu Solidarności, w którym stwierdzono, że w latach 1977–80 jako działacz SKS byłem współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa. Informacja ta jest zgodna z prawdą. Za swoje winy i za zło, jakie wyrządziłem moim przyjaciołom, ponoszę oczywistą odpowiedzialność. Także i za to, że po 1989 r. nie umiałem nikomu opowiedzieć o tym ponurym okresie mego życia – nawet tak bliskim mi ludziom z „Gazety Wyborczej”. Nie potrafię, niestety, cofnąć czasu, ale mogę spróbować go odtworzyć. Wkrótce przedstawię obszerne wyjaśnienie w tej sprawie. Dziś mogę tylko prosić wszystkich, którym wyrządziłem krzywdę, o wybaczenie.“

— Lesław Maleszka dziennikarz polski 1952

Źródło: Oświadczenie Lesława Maleszki, „Gazeta Wyborcza”, 7 listopada 2001

O czasie

„Aby umieć czynić dobro, musisz popełnić zło.“

— Nikołaj Gogol rosyjski dramaturg i powieściopisarz 1809 - 1852

„W każdym mieszka i dobro, i zło, i tylko to drugie jest aktywne.“

— Bolesław Prus polski pisarz i publicysta 1847 - 1912

„W czaszce mieści się zło i być może dobro.“

— Michael Connelly pisarz amerykański 1956

Cmentarzysko

„Kochana Marysiu, nie płacz. Szkoda sił, a będą ci potrzebne. Jestem pewny, że to dla tej chwili żyłem 60 lat. Wybacz, nie można było inaczej. Po to, żeby nie zginęła prawda, człowieczeństwo, wolność ginę, a to mniejsze zło niż śmierć milionów. Nie przyjeżdżaj do Warszawy. Mnie już nikt nic nie pomoże. Dojeżdżamy do Warszawy, pisze w pociągu, dlatego krzywo. Jest mi tak dobrze, czuję spokój wewnętrzny jak nigdy w życiu.“

— Ryszard Siwiec żołnierz AK, zmarły śmiercią samobójczą przez samospalenie 1909 - 1968

Źródło: emka, 45. rocznica samospalenia Ryszarda Siwca, Hej-kto-Polak.pl http://hej-kto-polak.pl/wp/?p=22184

O śmierci, O prawdzie, O wolności, O płaczu

„Dlaczego tu jesteśmy? Dlaczego nie odeszliśmy od Jezusa? Bo wierzymy w Boga w chwilach zwątpienia i próby. Wiemy, że wierzyć trzeba, gdy dziś prawda i fałsz znaczą to samo, a dobro i zło mają tę samą wartość. Jezus pytał apostołów: „Czy i wy chcecie odejść?” Po 20. wiekach chrześcijaństwa wciąż słyszymy to pytanie. Bóg nie jest terrorystą i sędzią, to ludzie tak postępują, On pyta: „Czy i wy chcecie odejść”?“

— Roman Marcinkowski polski duchowny katolicki, biskup 1942

Źródło: homilia w kościele św. Jana Chrzciciela w Bielsku podczas mszy z okazji dożynek powiatu płockiego, 5 września 2010.

O Bogu, O ludziach, O prawdzie, O odejściu

„Gospodarcza anarchia społeczeństwa kapitalistycznego w jego obecnej formie jest moim zdaniem prawdziwym źródłem zła. Widzimy przed sobą ogromną społeczność producentów, której członkowie nieustannie usiłują pozbawić się nawzajem owoców swojej wspólnej pracy – nie siłą, lecz ogólnie rzecz biorąc zgodnie z legalnie ustanowionymi regułami. (…) Nieograniczona konkurencja powoduje ogromne marnotrawstwo pracy i okaleczenie społecznej świadomości jednostek, o którym wspomniałem wcześniej. Owo okaleczenie świadomości jednostek uważam za najgorsze zło kapitalizmu.(…) Jestem przekonany, że jest tylko jeden sposób wyeliminowania całego tego zła, a mianowicie stworzenie gospodarki socjalistycznej i systemu edukacyjnego ukierunkowanego na cele społeczne.“

— Albert Einstein fizyk niemiecki, noblista 1879 - 1955

The economic anarchy of capitalist society as it exists today is, in my opinion, the real source of the evil. We see before us a huge community of producers the members of which are unceasingly striving to deprive each other of the fruits of their collective labor – not by force, but on the whole in faithful compliance with legally established rules. (…) Unlimited competition leads to a huge waste of labor, and to that crippling of the social consciousness of individuals which I mentioned before. (…) I am convinced there is only one way to eliminate these grave evils, namely through the establishment of a socialist economy, accompanied by an educational system which would be oriented toward social goals. (ang.)
Źródło: Dlaczego socjalizm?, „Monthly Review”, maj 1949 http://monthlyreview.org/598einstein.php

O sile

„Bo zło to nie ulica ani nie dzielnica, bo zło to twoja głowa, posłuchaj moje słowa, choć różne są gadżety i różne są loga, mijają doby, a ty wciąż nieduży masz wybór, czy w centrum złotym nożem cię zabiją, czy na Pradze kijem.“

— Dorota Masłowska, książka Paw królowej

Paw królowej

„Muszę je mieć. W człowieku musi być równowaga. Nie można być samym dobrem albo samym złem. Taki ktoś byłby jednowymiarowy.“

— Morgan Freeman aktor i reżyser amerykański 1937

odpowiedź na pytanie, czy ma w sobie zło.

„Całe zło wywodzi się ze złego przykładu i z tego że słabość naszej natury polega jedynie na tym, że zmuszeni jesteśmy iść za złym przykładem. Jestem też przekonany, że dawanie złego przykładu jest najistotniejszym przeznaczeniem ludzkiego rodzaju.“

— E.T.A. Hoffmann niemiecki pisarz, kompozytor i malarz 1776 - 1822

O naturze

„Zło, które ci wyrządzono, zamieniaj w sobie na dobro.“

— Nikołaj Gogol rosyjski dramaturg i powieściopisarz 1809 - 1852

„Do wyboru mając śmierć własną i śmierć przyjaciela
Wybieraliśmy jego śmierć, myśląc zimno: byle się spełniło.

Uszczelnialiśmy drzwi gazowych komór, kradliśmy chleb,
Wiedząc że dzień następny cięższy będzie od poprzedniego.

Jak należy się ludziom poznaliśmy dobro i zło.
Nasza złośliwa mądrość nie ma sobie równej na ziemi.

Należy uznać za dowiedzione, że jesteśmy lepsi od tamtych,
Łatwowiernych, zapalnych a słabych, mało sobie ceniących
życie.“

— Czesław Miłosz polski poeta, prozaik, eseista, tłumacz i krytyk literacki, noblista 1911 - 2004

Źródło: Dziecię Europy, Nowy Jork, 1946 http://www.milosz.pl/w_de.php.

O życiu, O śmierci, O mądrości, O myślach

„Jedyne zło, jakie prasa może wyrządzić człowiekowi, to wydrukować wiadomość o jego śmierci.“

— Eugène Ionesco francuski dramaturg pochodzenia rumuńskiego 1909 - 1994

O śmierci

„Czy szaleństwo i zło to dwie różne rzeczy, czy też tylko my postanowiliśmy, że tam, gdzie nie jesteśmy w stanie zrozumieć celu destrukcji, określamy ją jako szaleństwo. Potrafimy zrozumieć, że ktoś musi zrzucić bombę atomową na miasto, w którym mieszkają niewinni cywile, ale już nie to, że ktoś inny musi kroić prostytutki roznoszące choroby i moralny upadek po slumsach Londynu. Dlatego to pierwsze nazywamy realizmem, a to drugie szaleństwem.“

— Jo Nesbø 1960

Pierwszy śnieg (2007)
Źródło: s. 238.

O chorobach, O szaleństwie

„Sęk w tym, że wciąż trzeba wybierać mniejsze zło, a cokolwiek by się wybrało, inni zawsze skrawają z człowieka kolejny plasterek i wreszcie nic nie zostaje. Większość ludzi w wieku dwudziestu pięciu lat jest skończona. Cały naród cholernych dupków, którzy prowadzą auta, jedzą, mają dzieci i wszystko robią najgorzej jak tylko można – chociażby to, że w wyborach prezydenckich głosują na tego kandydata, który najbardziej przypomina ich lustrzane odbicie.“

— Charles Bukowski amerykański poeta i powieściopisarz 1920 - 1994

Z szynką raz!

O dzieciach, O ludziach, O wieku

„Śmierć przeważnie kosi nagle, zło zaś ogryza cię powoli, tak jak zając aż do rdzenia ogryza korę drzewa.“

— Věroslav Mertl 1929 - 2013

Dom między wiatrem a rzeką

O śmierci

„Ten, kto o dobro ani zło nie stoi,
o wiedzę nie dba ni o rozum lepszy,
kto brzuch swój tylko pragnie zaspokoić
– całkiem podobny jest do łysych wieprzy.“

— Sakja Pandita 1182 - 1251

Drogocenna skarbnica wytwornych maksym
Źródło: str. 65

Wieprz

„Wyobraź ją sobie jako posąg. Wyobraź sobie, że twoje zło będzie siłą, która skruszy ów posąg. Zobacz ją potem w kawałkach. I zrozum, że taki byłby skutek twego nieodpowiedzialnego działania.“

— Anne Rice, książka Krew i złoto

Krew i złoto

O sile

„Całe prawie zło bierze się stąd, że ktoś nie przestrzegał Dekalogu, że ktoś kogoś zabił, albo zranił, albo oczernił, albo obmówił, albo dał fałszywe świadectwo (…), że ktoś zdradził żonę, porzucił rodzinę, bo mówił, że ma prawo do szczęścia. Nikt nie ma tymczasem prawa do szczęścia na czyimś nieszczęściu.“

— Stanisław Wielgus polski arcybiskup katolicki 1939

Źródło: Homilia w sanktuarium w Chodle podczas uroczystości ku czci Narodzenia NMP i uroczystości dożynkowej, 8 września 2007.

O rodzinie

„Dom nocy gdzie światło oznacza dobro, a mrok nie zawsze zło.“

— Lisa Jane Smith, Świat nocy

Świat nocy

O domu, O świetle

„Zło, które niekiedy wydziera mi jęk z serca, nie polega na tym, że jestem kobietą niezamężną i prawdopodobnie pozostanę niezamężną, ale na tym, że jestem kobietą samotną i prawdopodobnie nią pozostanę. Cóż nie można temu zaradzić i trzeba to znosić, i w dodatku znosić – jeśli się da – bez słów.“

— Charlotte Brontë angielska pisarka 1816 - 1855

w liście do przyjaciółki Ellen Nussey.
Źródło: Anna Przedpełska-Trzeciakowska, Na plebanii w Haworth, op. cit., s. 453

O kobietach, Serce

„Czasami trzeba dopuścić zło, by mogło się to ostatecznie obrócić w dobro.“

— Becca Fitzpatrick, książka Crescendo

Crescendo (2010)

„Najlepszym lekiem na większość zła, jeżeli nie na całe zło, jest wolność.“

— Petko Karawełow bułgarski polityk 1843 - 1903

Най-добрият лек за повечето, ако не за всички злини, е свободата. (bułg.)

O wolności

„Zło nam wyrządzone, nawet największe, nie jest jednak i nie może być usprawiedliwieniem zła, które sami wyrządziliśmy“

— Jan Józef Lipski polski działacz polityczny, historyk literatury 1926 - 1991

słowa wypowiedziane w 1981 r.
Źródło: Wiadomości http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80269,5222280.html

„Bóg jest nie tylko dobry, życzliwy, łaskawy czy miłosierny. Ma także ciemną stronę. Nasz rozum nie umie znaleźć do niej dostępu. Pozostaje ona misterium. Byłoby błędem obarczanie tylko człowieka odpowiedzialnością za zło.“

— Willigis Jäger filozof niemiecki, benedyktyn i mistrz zen 1925

O Bogu, O błędach

„Bez względu na to, czy lubicie bogów, czy też nie – sam raczej za nimi nie przepadam – trudno wyobrazić sobie, że naprawdę wyrządzają światu całe to zło, które widzimy – to raczej wykluczone.“

— Ole Nydahl duński mistrz buddyzmu 1941

„Może i trzeba było na to czekać dwa pokolenia, może to i jest kowbojska sprawiedliwość, lecz jeśli o mnie chodzi, czuję ulgę, kiedy zło, pozornie nie do naprawienia, ktoś w końcu jednak naprawi.“

— Martha Grimes 1931

Hotel Paradise

O sprawiedliwości, O czekaniu

„Niech zło poczeka na dzień swojej klęski.“

— Stephen King pisarz amerykański 1947

Mroczna wieża
Źródło: tom V

„Był taki czas, gdy życie ludzi było nieuporządkowane, zwierzęco dzikie, poddane panowaniu siły; nie było wtedy żadnej nagrody dla dobrych ani żadnej kary dla złych.
Dopiero później, jak przypuszczam, ludzie ustanowili prawa karzące; chodziło im o to, żeby Prawo stało się tyranem ujarzmiającym zuchwałość, by karany był, ktokolwiek popełnił przestępstwo. A kiedy już prawa zabraniały ludziom popełniania jawnych gwałtów, ludzie czynili zło po kryjomu. Wtedy dopiero jakiś przebiegły i mądry mąż wpadł na myśl, że trzeba wynaleźć lęk przed bogami, aby istniało coś, co odstrasza złych wtedy, gdy czynią, mówią lub zamyślają coś po kryjomu. Rozumując tak wymyślił bóstwo, mówiąc: „Istnieje dziwny duch (daimon), wiecznym cieszący się życiem, słyszy on, widzi i czuje rozumną myślą, na wszystko baczną, boską naturę mając, co wszelkie ludzkie słowo posłyszy zaraz i będzie mogło dojrzeć wszelakie czyny; a choćbyś zło ukradkiem zamyślał jakie, zostanie to zauważone przez bogów, bo rozum czujny posiadają.”“

— Krycjasz -460 - -403 p. n. e.

Źródło: Sekstus Empiryk O bogach, przeł.A. Bańkowski, w: A. Nowicki: Filozofowie o religii, t. 2, Warszawa 1963

O życiu, O Bogu, O ludziach, O religii

„Zło samo w sobie jest karą.“

— Eugeniusz Kołda 1951

O karze

„Jest sposób – i to jedyny sposób – aby zahamować i powstrzymać to zło: wszyscy czerwonoskórzy powinni się sprzymierzyć i wspólnie domagać się równych praw do tej ziemi, jak to było na początku i jak być powinno; albowiem nigdy nie była ona podzielona, lecz należy do wszystkich, będąc do użytku każdego. Żadne plemię nie ma prawa jej sprzedawać, nawet innemu plemieniu, a tym bardziej obcym – tym, którzy chcą mieć nie mniej niż wszystko.“

— Tecumseh wódz Indian 1768 - 1813

apel o zjednoczenie Indian do oporu w obliczu inwazji białych.
Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 179.

O historii

„Musisz jednak zrozumieć, że umysł potrafi nie tylko leczyć ciało, lecz także sprawić, by rozwinęła się w nim choroba. Dobro potrafi leczyć, a zło jest czymś w rodzaju infekcji.“

— Graham Masterton brytyjski pisarz 1946

Szatańskie włosy

O chorobach