Cytaty na temat władca (204 cytatów)

„Systemy dostarczania i dystrybucji wody scalały imperia, dając poczucie bezpieczeństwa ich mieszkańcom i świadcząc o potędze państwa i jego władców. Rozwiązania techniczne zastosowane w tych systemach mówiły zaś o poziomie zaawansowania technologicznego i naukowego. (…) Obecnie systemy wodociągowe wielkich aglomeracji miejskich to obiekty o znaczeniu strategicznym, strzeżone jak bazy rakietowe i taką też okryte tajemnicą. Jest to podyktowane wieloma względami, m. in. zagrożeniem terrorystycznym, ale podstawowa i niezmienna przyczyna jest ciągle tylko jedna – bez wody nie ma życia, a bez sprawnego systemu jej dostarczania nie ma miejskiej cywilizacji.”

Marek Żukow-Karczewski (1961) polski historyk, publicysta i działacz społeczny

Źródło: Wodociągi. Historia wodociągów w Polsce. Woda – źródło życia, Ekologia.pl, 2011. http://ekologia.pl/srodowisko/specjalne/woda-zrodlo-zycia-rzecz-o-dostarczaniu-wody-do-miast-w-europie-i-polsce-w-dawnych-wiekach,15262.html

O tajemnicy , O historii , O wodzie , O wieku

„Niewolnik marzy o wolności, człowiek wolny o bogactwie, bogacz o władzy, władca o wolności.”

Andrzej Majewski (1966) pisarz i fotografik polski

Wariant: Niewolnik marzy o wolności, człowiek wolny o bogactwie, bogacz o władzy, a władca o wolności.

O wolności , O bogactwie

„Władca, który chowa się za płatnym katem, szybko zapomina, czym jest śmierć.”

George R.R. Martin książka Gra o tron

Pieśni Lodu i Ognia, Gra o tron
Źródło: s. 18

O śmierci , O zapominaniu

„Prawdziwie szanuje władcę ten, kto mu mówi o tym, co trudne.”

Mencjusz (-372–-289 p. n. e.)

„Ta najnowsza forma państwa, oparta na rzekomej władzy i rzekomej woli ludu, wyrażanych przez rzekomych przedstawicieli ludu na rzekomo ludowych zebraniach, łączy w sobie dwa podstawowe i niezbędne dla ich rozkwitu warunki, a mianowicie: centralizację państwową i rzeczywiste uzależnienie rzekomego władcy-ludu od mniejszości, która sprawuje nad nimi intelektualne rządy; na pozór reprezentująca go, w rzeczywistości wyzyskuje go.”

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Demokracja

O ludziach , O rzeczywostości , O uzależnieniu

„Bez względu na obecną tendencję wiodącą ku silnym władcom, totalitarnym państwom, lewicowym dyktaturom, moje przekonania pozostały niezachwiane. Wierzę w jednostkę i w zdolność wolnych jednostek do wspólnego wysiłku. Pod tym względem moje życie i moja praca były sukcesem.”

Emma Goldman (1868–1940) amerykańska myślicielka anarchistyczna pochodzenia litewskiego

Źródło: Was My Life Worth Living, cyt. za: Anarchistka w drodze do wolności, praca zbiorowa, „Przekrój” nr 37, 10 września 2012.

O życiu , O wysiłku , O wolności , O sukcesie

„Stworzenie kultu Boga jako władcy w prostej linii doprowadziło do tego, iż człowiek stał się niewolnikiem przesądów i zabobonów głoszonych przez „przedstawicieli boga.””

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Religia

O Bogu

„Małżeństwo to wspólnota złożona z władcy, władczyni oraz dwóch niewolników, co czyni razem dwie osoby.”

Ambrose Bierce książka The Devil's Dictionary

Marriage, n. The state or condition of a community consisting of a master, a mistress and two slaves, making in all, two. (ang.)
The Devil's Dictionary

O małżeństwie

„Gdy władca szanuje obyczaje, łatwo mu ludem kierować.”

Konfucjusz (-551–-479 p. n. e.) chiński myśliciel, filozof, nauczyciel i polityk, twórca konfucjanizmu; jego nauki głęboko wpłynęł…

O ludziach

„Umiłowani, wkładając całe staranie w pisanie wam o wspólnym naszym zbawieniu, uważam za potrzebne napisać do was, aby zachęcić do walki o wiarę raz tylko przekazaną świętym. Wkradli się bowiem pomiędzy was jacyś ludzie, którzy dawno już są zapisani na to potępienie, bezbożni, którzy łaskę Boga naszego zamieniają na rozpustę, a nawet wypierają się jedynego Władcy i Pana naszego Jezusa Chrystusa.”

Juda Tadeusz Apostoł List Judy

List Judy
Źródło: Jud 1, 3–4

O Bogu , O ludziach , O wierze , O walce

„Kiedy chodzi o wymiar sprawiedliwości, który należy do władcy, tutaj potrzebna jest zdolność i zdrowy sąd, a zwłaszcza dobra chęć sprawiedliwego rozstrzygnięcia; jeżeli tego u podstaw zabraknie, to zawsze środki i cele chybią.”

Miguel de Cervantes książka Don Kichot

Postać: Kanonik
Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manchy, Część I (dedykowana księciu de Bejar)

O sprawiedliwości

„Władca dzierży jabłko
berło
a pod pudrem lont”

Mira Kuś (1958) poetka polska

Źródło: Wieża Pudrowa z tomu Między tym a tamtym brzegiem (2010)

„Skoro bóg jest władcą, człowiek jest niewolnikiem.”

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Religia

O Bogu

„Okrucieństwo wszystkich rewolucji jest tylko skutkiem okrucieństwa władców.”

Lew Tołstoj (1828–1910) pisarz rosyjski

Жестокости всех революций – только следствие жестокостей правителей. (ros.)
Rewolucja
Źródło: Путь жизни http://az.lib.ru/t/tolstoj_lew_nikolaewich/text_0540.shtml.

„Trzy Pierścienie dla królów elfów pod otwartym niebem,
Siedem dla władców krasnali w ich kamiennych pałacach,
Dziewięć dla śmiertelników, ludzi śmierci podległych,
Jeden dla Władcy Ciemności na czarnym tronie
W krainie Mordor, gdzie zaległy cienie,
Jeden, by wszystkimi rządzić, jeden, by wszystkie odnaleźć,
Jeden, by wszystkie zgromadzić i w ciemności związać
W krainie Mordor, gdzie zaległy cienie.”

John Ronald Reuel Tolkien Władca Pierścieni

przekład: Maria Skibniewska.
Władca Pierścieni

O śmierci , O ludziach

„Nie ma tak nikczemnego władcy, który nie znalazłby genealogów wyprowadzających jego pochodzenie w prostej lub bocznej linii od bóstwa.”

Aleksander Świętochowski (1849–1938) polski pisarz, publicysta, filozof i historyk

„Niech władca umie powiedzieć: nie. Niech obywatel może powiedzieć: nie.”

Denis Diderot (1713–1784) francuski pisarz, filozof

Źródło: „Szpilki”, t. 49, Prasa-Książka-Ruch, 1984, s. 67.

O książkach

„Namiętność przemocy nie jest nieprzytomnym szaleństwem, ekstatycznym przeniesieniem się w inny świat, w którym człowiek już zapomniał, kim naprawdę jest. Dokładnie wie, co czyni. (…) Zdobywa nowy teren, teren wolności absolutnej. Czym ona jest? W pierwszym rzędzie oznacza wolność od śmierci. Śmierć to czysta przemoc, siła absolutna. Kto ma udział w działaniu tej siły, temu daje ona niezwykłą satysfakcję.(…) Kto zabija kogoś drugiego, sam jest wolny od śmierci. Co więcej – uzależnił od siebie tę najpotężniejszą ze wszystkich mocy, sam uczynił siebie panem nad śmiercią. Teraz już nie wszyscy są sobie równi. Tylko władca decyduje o śmierci. Może ją w każdej chwili przywołać, jak często zechce.”

Wolfgang Sofsky (1952)

Źródło: Traktat o przemocy, przeł. M. Adamski, Wrocław 1999, str. 58–59.

O śmierci , O świecie , O wolności , O sile

„Od tysięcy lat Żydzi rozpamiętują w święto Paschy okrutny zbiorowy odwet na niewiniątkach i ich rodzicach za próbę zatrzymania ich w egipskiej niewoli. Zemstę nie na faraonie, na co zezwalałyby nasze pojęcia moralne, ale na wszystkich Egipcjanach, choć nie mieli wpływu na decyzję swego absolutnego władcy. Jak to oddziałuje na psychikę narodu, który karmi siebie takim pojęciem sprawiedliwości w swe najbardziej popularne święto? Nam wszystko wolno. Natomiast chrześcijanie w okolicach święta Paschy obchodzą umęczenie swego Boga, a nie zemstę, bo Ten nakazuje przebaczanie wrogom. Nasze najbardziej popularne święto powstało bowiem na pamiątkę narodzin dziecka, a nie mordu na noworodkach, zaś głównym jego punktem jest rozdawanie prezentów.”

Krzysztof Kłopotowski (1946) polski dziennikarz i krytyk filmowy

Geniusz Żydów na polski rozum
Źródło: Pamiętnik Kosmopolaka, s. 333–334

O Bogu , O dzieciach , O sprawiedliwości , O narodzinach

„Od końca XVI w., a w każdym razie od rokoszu Zebrzydowskiego, przyzwyczaili się poszczególni magnaci do tego, że na terenach podległych ich władzy uważali się za niczym nie ograniczonych władców. Król według nich miał być królem w Warszawie, a nie na terenach ich prowincji czy województwa.”

Władysław Czapliński (1905–1981) polski historyk

„Opór biskupów przeciwko niektórym decyzjom soboru [nicejskiego] był silny, choć ze strachu, ale i szacunku dla pierwszego chrześcijańskiego władcy otwarcie nie kontestowano decyzji Nicei. (…) Nie ma wątpliwości, że Konstantyn gorąco pragnął jedności Kościoła, która w jego oczach stanowiła warunek konieczny utrzymania stanu łaski płynącej od Boga i dającej siłę jego imperium.”

Konstantyn I Wielki (274–337) cesarz rzymski od 306 roku

Autorka: Ewa Wipszycka, Religia cesarzy, w: Ziemskie dzieje Kościoła, „Pomocnik Historyczny Polityki” nr 7/2015.
O Konstantynie

O Bogu , O strachu , O decyzjach , O sile

„W miarę jak kobieta nabywa przeświadczenia o swej równości ludzkiej z mężczyzną, przestaje ona uznawać mężczyznę za swego władcę i pana, któremu wszystko wolno, i którego kocha za to, że ją żywi i zapewnia stanowisko w świecie. Zmieniają się jej poglądy, nie uznaje więc, iż celem wyłącznym jej bytu jest jego szczęście i rodzenie jemu dzieci, i że temu szczęściu winna poświęcić wszystko, w tym znajdować najwyższe swoje zadowolenie. Kobieta świadoma jest swego prawa do szukania szczęścia, odpowiadającego jej pragnieniu, świadoma praw do swych dzieci.”

Paulina Kuczalska-Reinschmit (1859–1921) polska działaczka społeczna i dziennikarka

o miłości w kontekście równouprawnienia kobiet.
Źródło: Emancypacja a miłość cz. II, «Ogniwo» 1904, nr 48.

O miłości , O kobietach , O szczęściu , O dzieciach

„Wasza miłość jesteś bardzo wielkim władcą i zasługujesz na jeszcze więcej. Radujemy się widokiem waszych miast i proszę was o łaskę, jesteśmy oto w waszej wielkiej świątyni, zechciej nam pokazać bogów swoich i teules.”

Hernán Cortés (1485–1547) konkwistador hiszpański

do władcy azteckiego Montezumy
Źródło: Bernal Diaz del Castillo, Pamiętnik żołnierza Korteza, przekład Anna Ludwika Czerny, Warszawa 1962

O miłości , O Bogu

„Egipcjanie określali bogów słowem netyro, oznaczało ono istotę przybyłą z kosmosu. Byli pewni, że ich bogowie zeszli z nieba. Przekazali nam to w swoich tekstach, że Ozyrys, władca Nieba, i jego boska siostra, Izyda, pochodzą z gwiazd i nawet potrafili je wskazać. Ozyrysa wiązali z gwiazdozbiorem Oriona, zaś Izydę z pobliskim Syriuszem. Co ciekawe w Orionie znajduje się tzw. kolebka gwiazd. Gwiazdy w naszej galaktyce rodzą się właśnie w tym miejscu. To niezwykle, że Egipcjanie twierdzili, że właśnie tam narodzili się ich bogowie.”

Robert Bauval (1948)

Źródło: Starożytni kosmici, sez. I, odc. 1, Goście

O Bogu , O siostrze

„Wasi władcy, urodzeni na tronie, mogą ponieść dwadzieścia klęsk militarnych, a mimo to zawsze wracają do swych rezydencji. Moje panowanie natomiast nie przetrwa nawet dnia, jeśli stracę siłę i przestaną się mnie bać.”

Napoleon Bonaparte (1769–1821) cesarz Francuzów

w rozmowie z austriackim następcą tronu.
Źródło: Jan Fleischhauer, Cesarz wszystkich parweniuszy, „Der Spiegel”, tłum. „Forum”, 14 sierpnia 2013.

O sile

„Księciu Somerset ucięto dziś głowę między ósmą a dziewiątą rano… Ambicja, próżność, chciwość; chciał robić władcę.”

Edward VI Tudor (1537–1553) król Anglii

wpis z dziennika Edwarda VI w dniu 22 stycznia 1552, gdy stracony został jego wuj-regent Edward Seymour, 1. książę Somerset
Źródło: André Maurois, Dzieje Anglii, tłum. Wacław Rogowicz, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1957, s. 244.

O książkach , O wiedzę

„Ograniczenia narzucone opozycji w parlamencie, jednostronna zmiana Konstytucji lub jawne jej łamanie, oficjalne tolerowanie, a nawet promowanie rasizmu i bigoterii, urzędowe wsparcie dla tradycyjnych ról przypisanych płciom, wskrzeszenie tradycji autorytarnych, osłabienie Trybunału Konstytucyjnego, czystki w sądownictwie, upolitycznienie służby cywilnej, przekształcenie publicznych mediów w tubę rządu. Oto metody, które stosują władcy Polski i Węgier.”

David Ost (1955)

Źródło: Świt autorytarnych demokracji, New School of Social Research in New York, publicseminar.org, tłum. „Forum”, 14-27 października 2016.

O demokracji , O wsparciu , O zmianach

„Niegodziwi pochlebcy, najbardziej złowrogi dar, jakim władców karze niebios wyrok srogi.”

Jean Baptiste Racine (1639–1699)

O karze

„Władca, którego naród polski dwa razy na tron powołał; który w nieszczęściu sercem czułym, spokojnym, a nawet wesołym najdotkliwsze ciosy losu znosił; który na koniec zaszczycony wszelkimi cnotami człowieka i monarchy, jak ów Marek Aureliusz od współczesnych jednomyślnie królem-filozofem nazwany został.”

Stanisław Leszczyński (1677–1766) król Polski

Źródło: Materyały do historyi Stanislawa Leszczyńskiego króla polskiego

O losie , O historii , Serce

„Absolutna władza wiąże się z absolutną zależnością. Lek wobec władcy i sędziego jest może nawet silniejszy niż lek przed śmiercią.”

Antoni Kępiński (1918–1972) polski psychiatra i pisarz

Autoportret człowieka. Myśli, aforyzmy
Źródło: s. 139

O śmierci

„Amerykanie nie mają wyrzutów sumienia, gdy koncerny naftowe wypłacają władcom feudalnym miliony dolarów, wspierając ich nikczemne reżimy; ale czuliby się źle, gdyby ich wpływy albo ich pieniądze przydały się mieszkańcom Afryki Północnej (Francuzom i muzułmanom) przy tworzeniu wspólnoty formowanej w duchu zachodniej cywilizacji.”

Raymond Aron (1905–1983) francuski filozof, socjolog, teoretyk polityki i publicysta polityczny

Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności. Blum, Camus, Aron i francuski wiek dwudziesty, tłum. Michał Filipczuk, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2013, s. 237–238.

O pieniądzach , O wieku

„Władcy kościelni podejmują bardzo wiele wysiłków w celu realizacji swego programu fundamentalistyczno-chrześcijańskiego, Nowego Ładu w Europie. Obok Watykanu mamy tu centralę „Ewangelizacja 2000”, ponieważ do końca tego tysiąclecia Europa ponownie ma stać się chrześcijańska – co naturalnie znaczy katolicka. Filie tej organizacji ewangelizacyjnej powstają we wszystkich krajach europejskich.”

Hubertus Mynarek (1929)

Zakaz myślenia. Fundamentalizm w chrześcijaństwie i islamie
Źródło: s. 5

O wysiłku

„Krótko mówiąc, tutaj jest bogactwo i cywilizowany świat; ci, którzy zwą Anglików barbarzyńcami, sami, jak sądzę, na tę nazwę zasługują. Dostrzegam tu nader wytworne maniery, najwyższą obyczajność i wyborną grzeczność. A poza tym jest tu król zgoła niezwyciężony (…); błogosławionym i szczęśliwym zwać się może kraj mający tak godnego i znakomitego władcę, którego rządy są przyjemniejsze i łagodniejsze niż największa pod kim innym swoboda.”

Francesco Chieregati (1479–1539)

fragment listu do Izabelli d’Este, 1517.
Źródło: Tudorowie i Stuartowie (tom 2. Dynastie Europy), Biblioteka Gazety Wyborczej, 2010, ISBN 97883268008525, s. 4.

O świecie , O bogactwie

„W Rzeczypospolitej naszej kwitły sztuki wyzwolone, nauki, rozmaite piękne i chwalebne umiejętności, [lecz] uległy one, nie wiem doprawdy, w jaki sposób, zaniedbaniu i poszły w zapomnienie. Cóż uczynił ten niezwykły mędrzec? (…) tych, którzy szykowali się do działalności publicznej, kazał kształcić w zasadach retoryki, a tych, którzy skłaniali się ku kontemplacji, polecał uczyć podstaw filozofii i wdrażać ich do badania natury (…). Wiele [też] troski wykazywał cesarz o studiującą młodzież, poświęcając jej dużo uwagi, dopuszczając do swego stołu, czyniąc z niej swoich domowników, obdarowując ją pieniędzmi, zachęcając [do pracy] życzliwymi słowy. Nie trzeba też było wiele czasu, aby dzięki jego rozumnemu postępowaniu wykształciła się cała gromada ludzi biegłych w nauce i sztukach. Z ich to liczby wybierał władca tych, których zaszczycał godnością sędziów, wysokich urzędników, biskupów, a wszelkie gałęzie nauki i wiedzy znów zakwitły w państwie Rzymian, wzbogacając je, ozdabiając mądrością.”

Konstantyn VII Porfirogeneta (905–959) bizantyński cesarz, uczony, mecenas

O Konstantynie VII Porfirogenecie
Źródło: anonimowa kontynuacja kroniki Teofanesa z lat 813–961, cyt. za: M.H. Serejski (oprac.), Upadek Cesarstwa Rzymskiego i początki feudalizmu na Zachodzie i w Bizancjum. Materiały źródłowe do historii powszechnej epoki feudalnej

O mądrości , O ludziach , O młodzieży , O historii

„Tak jak jest tylko jeden Bóg w niebiosach, tak może być tylko jeden władca na ziemi.”

Timur Chromy (1336–1405) Władca mongolski

Źródło: Nigel Cawthorne, Dowódcy i generałowie. Prawdziwe historie, Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa 2014, s. 72.

O Bogu , O historii

„Roku Pańskiego 1321 odkryta została za Bożym wstawiennictwem niegodziwość zamyślona przez trędowatych przeciwko zdrowym. Oto chorzy na ciele, a obłąkani na umyśle zawiązali spisek i postanowili rozmieścić w źródłach, rzekach i studniach specjalnie przygotowane proszki o sile trującej i zakaźnej. Ludzie zdrowi, używając tych wód, mieli paść ofiarą śmiertelnej trucizny lub zapaść na trąd.(…) Może się to wydawać rzeczą niewiarygodną, ale zamierzali oni uzyskać panowanie nad miastami i zamkami, a nawet dzielili między sobą władzę nad poszczególnymi miejscami, obdarzając się tytułami władców, hrabiów i panów różnych ziem.”

Bernard Gui (1261–1331) inkwizytor francuski, dominikanin

fragment dzieła Flores chronicorum, gdzie Bernard Gui opisał spisek, którego był jednym z autorów. Ta teoria spiskowa pozwoliła Filipowi V Długiemu i inkwizycji spalić wszystkich trędowatych we Francji oraz przejąć majątki ziemskie należące do leprozoriów.
Źródło: Bronisław Geremek, Emisariusze królewscy krążą po kraju i opowiadają w sekrecie o zmowie Żydów i trędowatych z władcami saraceńskimi, 1981 r.

O ludziach , O sile

„Synowie władców i wysoko urodzonych powinni przede wszystkim doskonalić naukę jazdy konno.”

Plutarch (46–127) pisarz antyczny

Źródło: Łukasz Marcińczak, Końskie posągi, „Akcent” nr 1 (99), 2005

O nauce

„Nie ma władcy, który by umiał ład na zawsze zaprowadzić, ani kraju, w którym zamęt byłby nieznany.”

Gongsun Long (-325–-250 p. n. e.)

Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

O myślach , O myśleniu

„Duchowieństwo stanowi klasę służebną, lecz służąc wysoko postawionemu władcy i zapożyczając odeń blasku zajmuje wysokie miejsce w hierarchii społecznej. Konsumpcja duchowieństwa ma charakter zastępczy, a ponieważ w bardziej rozwiniętych religiach pan nie ma w ogóle potrzeb materialnych, zawód duchownych polega na zastępczym próżnowaniu w pełnym znaczeniu tego słowa. „Cokolwiek byś spożywał, cokolwiek pił, bądź cokolwiek byś czynił – czyń to wszystko na chwałę bożą.””

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O religii , O charakterze

„Zmarły król, choć czasem jowialny i – jak na króla – uczciwy, był osobą słabą, niewykształconą i nieciekawą… Nie bacząc na słabość jego charakteru i skąpy intelekt, na jego ignorancję i przesądy, William IV był do ostatnich dni popularnym władcą, ale ta jego popularność zdobyta została za cenę czegoś w rodzaju powszechnej pogardy…”

Wilhelm IV Hanowerski (1765–1837)

z nekrologu zamieszczonego w tygodniku „Spectator” po śmierci Wilhelma IV.
Źródło: Grzegorz Jaszuński, Ostatni monarchowie, wyd. Czytelnik, Warszawa 1975, s. 21–22.

O śmierci , O charakterze , O czasie , O zmarłych

„Pani Hanna Świda-Zięba pisze, że antysemityzmem jest dostrzeganie Żydów wśród rządzących. Dlaczego? Co mają przed nami do ukrycia? Przecież kochamy Batorego, choć nie był Polakiem? Decyduje stosunek do Polski. Czy to nasza wina, że tak rzadko dostrzegamy u władców troskę o polski interes narodowy a zawsze troskę o zagraniczny poklask?”

Bohdan Poręba (1934–2014) reżyser polski

Źródło: Gross na przedpolu cywilizacji śmierci, „Myśl Polska”, 8 czerwca 2001 http://www.naszawitryna.pl/jedwabne_504.html

O śmierci , O myślach , O myśleniu , Kochać się

„Władca ten przyniósł na świat całe barbarzyństwo i dzikość, właściwe temu krajowi, zarazem jednak natura obdarzyła go geniuszem. Zanim powziął on zamiar podróżowania, Moskale byli najbardziej nieokrzesanym i ciemnym narodem w Europie: nie posiadali najmniejszych wiadomości z zakresu sztuk i nauk, wojnę prowadzili bez metody i licho, handel zdali na obcych. Car postanowił zmienić zasady wszystkich swoich poprzedników, by dojść do zmiany obyczajów swego ludu. Zmusił poddanych do odbywania podróży i sam przepisał im rzeczy, których winni się uczyć; zarazem przez przywileje i nagrody ściągnął cudzoziemców do swego państwa. Otaczając uwagą armię lądową, nie mniejszą poświęcił car powiększeniu sił morskich. Korzystał z pracowitości poddanych dla zaszczepienia w swym kraju sztuk i rękodzieł. Starania podjęte przez cara odniosły takie powodzenie, że kapelusze, sukno, broń o w ogóle wszystkie rzeczy potrzebne jego armii, które w początkach zmuszony był sprowadzać z zagranicy, obecnie wyrabia się w Moskwie.”

Jean Louis d'Usson de Bonnac (1672–1738)

o Piotrze I Wielkim.
Źródło: Memoriał do Ludwika XIV, cyt. za: Tomasz Małkowski, Jacek Rześniowiecki, Historia III. Podręcznik do klasy III gimnazjum, s. 18.

O ludziach , O świecie , O podróżowaniu , O historii

„Każdy rytuał ogranicza się po części do powtarzania formułek. Ta postępująca formalizacja cechuje zwłaszcza tradycyjne, bardziej rozwinięte kulty, gdzie życie i ubiór kapłanów są jednocześnie bardziej surowe i bardziej ozdobne, jednakże da się również zaobserwować w kultach sekt nowszych, gdzie wymagania wobec księży, szat liturgicznych i przedmiotów kultu są mniej rygorystyczne. Powtarzanie formułek w służbie bożej (termin „służba” zawiera odcień znaczeniowy istotny dla omawianego problemu) nabiera coraz bardziej powierzchownego I zewnętrznego charakteru, w miarę jak kult utrwala się, staje się starszy i bardziej tradycyjny. Ta powierzchowność powtarzanych formułek daje satysfakcję ludziom, którzy w sprawach religii przestrzegają dobrych manier. Jednocześnie przez swoją powierzchowność i formalizm obrzęd taki świadczy wyraźnie, że władca, na cześć którego się go odprawia, nie wymaga autentycznej gorliwości od swoich sług. Są to sługi nie przynoszące bezpośrednich korzyści i fakt ten przydaje splendoru ich panu. Nie potrzeba chyba nawet wskazywać na ścisłą analogię między rolą kapłana a lokaja. W obu przypadkach formalny charakter tych czynności jest widoczny i oczywisty. Zawodowe czynności kapłana nie powinny być wykonywane zręcznie ani sprawnie, gdyż powinny świadczyć o braku możliwości wykonywania przez niego innej pracy.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O życiu , O religii , O charakterze

„Są władcy, którzy tytuły nadają, ale armię mają słabą, nagrodami szafują, choć kraj pozostaje biedny, prawa stanowią, a kraj ich w zamęcie tonie.”

Shang Yang (-390–-338 p. n. e.)

„Zaburzenia i rozruchy w stolicach oraz w wielu miejscowościach imperium naszego wielkim i ciężkim smutkiem napełniają serce nasze. Dobro Władcy Rosji jest nierozdzielnie związane z dobrem narodu i smutek narodu jest Jego smutkiem.”

Mikołaj II Romanow (1868–1918) car Rosji

z manifestu z 17 (30) października 1905.
Źródło: Władysław Andrzej Serczyk, Poczet władców Rosji (Romanowowie), op. cit., s. 231.

O smutku , Serce

„Przypadek to jedyny prawowity władca wszechświata, tak twierdził już Einstein. A on wiedział, co mówi.”

Kerstin Gier Trylogia czasu

Postać: Madeleine „Maddy” Montrose
Trylogia czasu, Zieleń szmaragdu

„Zawsze ten sam schemat. On – rozwalony, nagi, wielki, ze sterczącym buhajskim bindasem i ja – jęcząca, zagryzająca wargi, z rozstawionymi nogami, nadstawiająca się na wszystkie sposoby. A mąż: pan i władca; pan – żąda! Utrzymuje, płaci, więc żąda!”

Mata Hari (1876–1917) tancerka holenderska, stracona za szpiegostwo

o swym pierwszym małżeństwie
Źródło: Adam Ian, Seks i sława. Od Kleopatry do Polańskiego, op. cit., s. 59.

O małżeństwie , O seksie

„Rządy Heroda, który był faktycznym władcą Judei i wielu okolicznych ziem, począwszy od roku 37 p. n. e. aż do swojej śmierci na cztery lata przed nastaniem ery chrześcijańskiej, to epizod w historii żydowskiej, z którym ani żydowscy, ani chrześcijańscy historycy nie mogą sobie poradzić. Herod był jednocześnie Żydem i anty-Żydem; obrońcą i dobroczyńcą cywilizacji grecko-rzymskiej, a zarazem wschodnim barbarzyńcą zdolnym do niewypowiedzianego okrucieństwa.”

Herod Wielki (-74–-3 p. n. e.) król Judei

Źródło: Paul Johnson, Historia Żydów, cyt. za: Shelley Klein, Najgroźniejsi dyktatorzy w historii, op. cit., s. 13.

O śmierci , O historii

„Aby panował ład polityczny, musi istnieć kontakt [między władcą a jego ludem], by istniał kontakt, musi być bliskość.”

Tang Zhen (1630–1704)

Qianshu
Źródło: Jacques Gernet, Inteligencja Chin: społeczeństwo i mentalność, Warszawa, Wydawnictwo Fu Kang, 2008, s. 67.

O ludziach , O inteligencji

„Wiedzcie: kto pragnie ludowi przewodzić,
Ten dobro wszystkich musi mieć na względzie. (…)
Życie szlachetne wieść, bo tak się godzi,
Ważny dla ludu przykład jego będzie; (…)
Stron siły równać, by bunt się nie zrodził,
Chciwości, zbytku wystrzegać się wszędzie.
Przystępny, miły wydawać się winien:
Sługą, sług swoich władca być powinien.”

Wawrzyniec Wspaniały (1449–1492)

Cytaty z poezji
Źródło: Sacra rappresentazione di San Giovanni e San Paolo (1490), tłum. Agnieszka Dębska

O życiu , O ludziach , O sile

„Dzieci są naszymi małymi niewolnikami. Są skazane na nas. Na nasze nerwy, humory, upodobania. Na nasze poczucie sprawiedliwości. Poczucie taktu. To my, jak władcy absolutni ustalamy granice wolności i godności tych małych istot.”

Krystyna Janda (1952) polska aktorka

Różowe tabletki na uspokojenie

O dzieciach , O sprawiedliwości , O wolności

„Tylko pieniądz jest władcą całego świata.”

Publiliusz Syrus

Pecunia una regimen est rerum omnium. (łac.)

O pieniądzach

„Sztuki piękne były zawsze popierane przez mądrych władców, nie tylko dla własnej rozrywki, ale ze względu na ich dobroczynny wpływ w społeczeństwie.”

Henry Home, Lord Kames (1696–1782)

Źródło: Elements of Criticism, Edynburg 1762, s. III, cyt. za: S. Pazura, De gustibus, s. 34, 35.

„Dyplomatyczne i towarzyskie formy Führer opanował lepiej od urodzonego władcy (…) Kanclerz bez wątpienia wierzy w Boga. Chrześcijaństwo uznaje za fundament zachodniej kultury (…) Mniej jasna jest jego koncepcja Kościoła katolickiego jako instytucji ustanowionej przez Boga.”

Michael von Faulhaber (1869–1952) niemiecki duchowny katolicki, kardynał

w 1937 po trzygodzinnej prywatnej rozmowie z Adolfem Hitlerem.
Źródło: John Cornwell, Papież Hitlera: Sekretna historia Piusa XII, tłum. Andrzej Grabowski, Warszawa 2006, s. 81.

O Bogu , O historii

„Powiedziałem to teraz i często kiedy indziej mówiłem, o senatorowie, że władca dobry i o pożytek państwa dbały, któregoście wyposażyli w tak rozległą, tak nieograniczoną władzę, winien służyć senatowi i wszystkim obywatelom, często i przede wszystkim poszczególnym. Nie wstydzę się, żem wyrzekł te słowa, miałem bowiem i mam dotąd w was panów dobrych, sprawiedliwych i życzliwych.”

Tyberiusz (-42–37 p. n. e.) Cesarz rzymski

Dixi et nunc et saepe alias, p[atres]. c[onscripti]., bonum et salutarem principem, quem vos tanta et tam libera potestate instruxistis, senatui servire debere et universis civibus saepe et plerumque etiam singulis; neque id dixisse me paenitet, et bono et aequos et faventes vos habui dominos et adhuc habeo. (łac.)
Źródło: Swetoniusz, Żywoty cezarów, Tyberiusz, 29

„Niepochlebny sąd o ludzie, z którym się tak często spotykamy, pochodzi stąd, że o ludzie każdemu wolno mówić otwarcie i bez obawy, nawet w państwie przez niego rządzonym o władcach zaś zawsze mówi się niesłychanie ostrożnie i z wielkim strachem.”

Niccolò Machiavelli (1469–1527) włoski pisarz, historyk i dyplomata

O ludziach , O strachu

„Jedynym przedmiotem studiów władcy powinna być wojna. Pokój powinien traktować wyłącznie jako moment oddechu (…), który ma mu umożliwić przeprowadzenie planów wojennych.”

Niccolò Machiavelli (1469–1527) włoski pisarz, historyk i dyplomata

O wojnie , O pokoju

„(…) zdetronizowany władca zawsze jest poniewierany i długo musi się odnajdywać.”

Jan Englert (1943) aktor polski

Źródło: „Dziennik Polski”, 27 grudnia 2005 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/rusztowaniedl.htm

„Jak się pan czuje? - w słuchawkach metaliczny głos Nowinkowa - Wzrasta panu tętno. - Nie mam pojęcia dlaczego - cedzę w ustnik. Durny konował. Czuję się jak jakiś pradawny, martwy władca. Przywiązany do tronu, który za chwilę stanie w płomieniach. Przede mną przeciąga się korowód żałobników z darami… brakuje tylko płaczek”

Jarosław Grzędowicz Pan Lodowego Ogrodu

Pan Lodowego Ogrodu
Źródło: tom 1, rozdział 1, Nocny wędrowiec

„Muzułmanie nie rozciągają etyki na kwestie takie jak granice czy ligitymizacja władzy. Dobry władca muzułmański był człowiekiem surowej wiary, dzielnym w boju i sprawiedliwie rozsądzającym swój lud, ale w sferze prawa międzynarodowego nie miał najmniejszych obiekcji przeciw usuwaniu znaków granicznych sąsiada.”

Gilbert Keith Chesterton (1874–1936) pisarz angielski

Obrona człowieka
Źródło: Imperium otomańskie, s. 204.

O ludziach , O wierze

„Mistrzem jest dla mnie Quentin Tarantino. Wściekłe psy były porywające, Kill Bill długo nie dał mi zasnąć. Urzekły mnie wszystkie trzy części Władcy Pierścieni Petera Jacksona, a także, z zupełnie innego powodu Król Lew, na którym jako jedna z nielicznych osób, płakałem. Wokół siedziało dużo dzieciaków i ze znużeniem przeżuwało popcorn, a ja ryczałem jak bóbr.”

Donald Tusk (1957) polski polityk

o swoich największych przeżyciach filmowych.
Źródło: „Film” nr 1/2004

O psie , O płaczu

„Iran – to była dwudziesta siódma rewolucja, jaką widziałem w Trzecim Świecie. W dymie i huku zmieniali się władcy, upadały rządy, na fotelach zasiadali nowi ludzie. Ale jedno było niezmienne, niezniszczalne, boję się powiedzieć – wieczne: bezradność. Jakże mi te siedziby komitetów irańskich przypominały to, co widziałem w Boliwii i Mozambiku, w Sudanie i w Berlinie. Co robić? A ty wiesz, co robić? Ja? Nie wiem. A może ty wiesz? Ja? Poszedłbym na całość. Ale jak? Jak pójść na całość? Tak, to jest problem. Wszyscy zgodzą się, że jest to problem, nad którym warto dyskutować.”

Ryszard Kapuściński książka Szachinszach

Szachinszach

O ludziach , O problemach

„Zastój umysłu u władcy powoduje poruszenie wśród ludu.”

Lech Konopiński (1931)

Źródło: Aforyzmy śmiechu warte

O ludziach , O śmiechu

„Fundamentalizm jest największym oszustwem, stwarza bowiem złudzenie, że może nam tu i teraz zapewnić nieomylne poznanie, ogarnięcie absolutu, nieskończoności, metafizyki, do których dążymy, ale których sami nigdy nie osiągniemy. Fundamentalistyczni przywódcy, papieże, prorocy, guru nie są na ogół tak naiwni, by nie wiedzieć, że nie mogą rozporządzać absolutem; przypuszczalnie sami mają czasem wątpliwości, czy on w ogóle istnieje; albo też są wystarczająco cyniczni, aby uważać go za iluzję, za „opium dla ludu”. Ale wskutek opętania, odurzenia władzą i przekonania, że „pociechę przynosi jedynie absolut”, absolutyzują rzeczy względne, czynią naród, partię albo rasę, Kościół albo wyznanie, zysk albo klasę – bezwarunkową, najwyższą wartością, której należy się nieograniczone uwielbienie i ubóstwienie, podają pół – lub ćwierćprawdy za niezbitą prawdę o zbawieniu, za dogmat, ogłaszają jakiś dokument Pismem Świętym. Zauważmy: systemy fundamentalistyczne nie mogą obejść się bez dogmatów i pism, stanowią one bowiem dla władców szczególny probierz wierności. Ludzi bardziej można przywiązać do słowa pisanego niż mówionego, wykazać ich aberracje, udowodnić im herezję.”

Hubertus Mynarek (1929)

Zakaz myślenia. Fundamentalizm w chrześcijaństwie i islamie
Źródło: s. 17, 18

O ludziach , O oszustwie , O czasie

„W pierwszym dziesięcioleciu XX wieku państwa europejskie rozdawały sobie nawzajem ziemie afrykańskie, nie pytają się o zgodę nie tylko mieszkańców tych ziem, ale nawet ich politycznych władców. Tak w roku 1904 zawarty został układ pomiędzy Francją, Anglią a Hiszpanią, mocą którego Anglia uzyskała wolne ręce w Egipcie, a Francja podzieliła się z Hiszpanią sferami wpływów w Maroku.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Europa in flagranti
Źródło: s. 259

O wieku

„Należy zwrócić uwagę, że historia wykazała także powierzchowność innego sądu, wywodzącego się ze starożytności, a głoszącego, iż lud potrzebuje jakoby tylko chleba i igrzysk. Nieraz mogli się przekonać różni późniejsi władcy, że otrzymawszy sam chleb, lud niechybnie zapyta zaraz o masło i wędlinę, bojkotując najatrakcyjniejsze nawet igrzyska.”

Janusz A. Zajdel książka Limes inferior

Limes inferior

O ludziach , O historii

„Muszę przyznać, że kiedy zobaczyłem ten wielobarwny tłum, tych różnorodnych ludzi z bliskich i dalekich krajów, którzy przybyli tu, aby wejść do Świątyni Jehowy, zrozumiałem i wysoko oceniłem mądrość władców Rzymu, którzy starali się zawsze utrzymywać dobre stosunku z Żydami. Pojąłem, dlaczego obdarzyli ich przywilejami i dlaczego szanowali ich religię. Naród, który mimo swego rozproszenia wśród innych ludów potrafił zdobyć takie wpływy, zasługuje na to, aby się z nim liczono.”

Szalom Asz (1880–1957) żydowski pisarz

Mąż z Nazaretu
Źródło: s. 75

O mądrości , O ludziach , O religii

„(…) wykazywał [on] przyjacielski stosunek do swoich współzawodników, bez typowej pogardy władcy wobec poddanych. Możemy więc mówić o honorowym zachowaniu, które po wiekach będzie nosiło miano fair play.”

Amenhotep II

O Amenhotepie
Źródło: Wojciech Lipoński, Historia sportu, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 41.

O zachowaniu , O historii , O sporcie , O wieku

„Wszelki przymus wyznaniowy, wszelki przymus narodowy jest wynikiem pomieszania pojęć, oraz próżności, żądzy władzy oraz interesu osobistego przywódców i władców.”

Jan Niecisław Baudouin de Courtenay (1845–1929) polski językoznawca

Źródło: W sprawie porozumienia się ludów słowiańskich http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=7306&dirids=1, Warszawa 1908, s.9.

O ludziach

„Separacja Ameryki Północnej, Wasza Królewska Mość, jest nieunikniona. Niech zatem będzie niepodległość, ale nie za cenę krwi tej samej rodziny; niech przybędzie tu władca z domu Waszej Królewskiej Mości i zasiądzie tu na tronie i niech zawiążą się jak najbliższe stosunki przyjaźni pomiędzy dwoma boskimi monarchami…”

Augustyn I (1783–1824)

Augustyn I trzykrotnie prosił hiszpańskiego króla Ferdynanda VII o następcę dworu królewskiego, który zasiadłby na tronie Meksyku.
Źródło: Juan Balansó, Puste korony. Zapomniani królowie i królowe z serii Zakazane biografie, op. cit., s. 44.

O przyjaźni , O domu

„(…) ja bardzo nie lubię udzielać rad. Kiedyś do mnie bardzo przemówił cytat, który znalazłem, i tu może panią zaskoczę, we „Władcy pierścieni”, że… rada to niebezpieczny przyjaciel. Bardzo mi się ten cytat podoba. I jeśli mnie ktoś prosi o doradzenie, od razu się jeżę. A psychologia często przydaje się w teatrze, podczas prób. Kiedy z kolegami roztrząsamy jakieś ludzkie zachowania. I wtedy przypominam sobie tysiące rzeczy z zajęć. I opowiadam kolegom – dlaczego z naszym bohaterem coś takiego się dzieje.”

Maciej Stuhr (1975) aktor polski

Źródło: „Dziennik Bałtycki” 16 marca 2010 http://www.teatry.art.pl/n/czytaj/19742

O zachowaniu , O czytaniu

„Czy ja jestem władcą?”

Klaudiusz (-10–54 p. n. e.) cesarz rzymski

„Wszyscy rosyjscy władcy są autokratami i nikt nie może uważać ich za omylnych, monarcha może narzucać swą wolę niewolnikom, których dał mu Bóg (…) Jeśli nie jesteś posłuszny suwerenowi, który popełnia niesprawiedliwość, nie tylko stajesz się winny zbrodni, lecz także gubisz swą duszę, gdyż to sam Bóg nakazuje ci ślepe posłuszeństwo wobec twego księcia.”

Iwan IV Groźny (1530–1584) car Rosji

z listu do księcia Andrzeja Kurbskiego.
Źródło: Miranda Twiss, Najwięksi zbrodniarze w historii, tłum. Arkadiusz Czerwiński, wyd. Muza, Warszawa 2004, ISBN 8373194428, s. 98.

O Bogu , O duszy , O historii

„Zwaśniona społeczność nie stanowi dla władcy większego zagrożenia.”

Stefan Pacek (1938)

„Gdziekolwiek powstała monarchia, zawsze na początku władca był albo emanacją Boga, albo Jego potomkiem lub przynajmniej arcykapłanem, człowiekiem powołanym przez Boga, aby sprawować pieczę nad ludem. Jednakże cesarstwo, które zwykliśmy zwać bizantyjskim, miało szerszą koncepcję. Uważało się za cesarstwo uniwersalne. Teoretycznie biorąc, powinno objąć wszystkie narody ziemskie, które, w sensie idealnym, powinny wszystkie być członkami jednego prawdziwego Kościoła chrześcijańskiego, ortodoksyjnego Kościoła cesarstwa. I tak jak człowiek został stworzony na obraz Boga, tak ludzkie królestwo na ziemi zostało utworzone na obraz Królestwa niebieskiego.”

Steven Runciman (1903–2000) brytyjski historyk i dyplomata

Źródło: Teokracja bizantyjska, przeł. Maria Radożycka-Paoletti, wyd. Książnica, Katowice 2008, s. 7–8.

O Bogu , O ludziach , Obraz , Sens

„We współczesnym świecie Zachodu informacja jest wszechobecna i bezcenna. Czas i przestrzeń przestają być dla niej ograniczeniem. Technologia rozwija się dynamicznie, a człowiek w coraz większym stopniu staje się twórcą i władcą świata. To, co niedawno jeszcze stanowiło domenę sił nadprzyrodzonych: pogoda, powodzenie ludzkich działań, reguły działania natury, stwarzanie życia, a nawet kreowanie światów, zostało sprowadzone z niebios na ziemię w postaci deszczu informacji i od tej pory znajduje się pod symboliczną kontrolą człowieka. Bóg ustąpił miejsca i ukrył się na nielicznych obszarach, do których ludzka ręka nadal nie potrafi sięgnąć. Ostateczne zwycięstwo nie wydaje się jednak bliskie. Możliwe bowiem, że jedyne, czego człowiek nigdy się nie dowie, to uzasadnienie swojego istnienia, jego cel. Tym celem dla wielu z nas wciąż pozostaje Bóg.”

Łukasz Dębski (1981)

Źródło: Bóg. Granica. Informacja, „Fraza” 2006, nr 54–55.

O Bogu , O świecie , O naturze , O czasie

„Już w latach okupacji zacząłem czytać Szekspira poprzez doświadczenie wojny. W czasach terroru dramaty ludzkie nawet najbardziej powszednie stają się jak gdyby ostateczne, oczyszczone z wszelkiej przypadkowości. (…) Dramat charakterów był dramatem historii. W tragediach królewskich Szekspira ukazałem Wielki Mechanizm.(…) Król i uzurpator, tyran i jego następca wstępują po schodach historii. Kiedy władca jest już u szczytu, następca wchodzi na te same schody. Władca jest już za swoje zbrodnie znienawidzony. Cała nadzieja jest w następcy. Ale kiedy dojdzie do szczytu, włoży tę samą koronę obarczoną zbrodniami.”

Jan Kott (1914–2001) polski tłumacz, eseista, krytyk i teoretyk teatru

Źródło: culture.pl http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_kott_jan

O wojnie , O nadziei , O historii , O charakterze

„Polacy mają takiego króla, jakiego Platon, Arystoteles, Ksenofont oraz cały zastęp filozofów i prawodawców wyobrażali sobie jako władcę doskonałego i jakiego pragnie natura i sam Bóg.”

Wawrzyniec Goślicki książka De optimo senatore

o Zygmuncie II Auguście.
Źródło: De optimo senatore (1568)

O Bogu , O naturze

„(…) białoruska władza (a dokładniej białoruski władca) dąży tylko do jednego – do zachowania władzy. A po to, aby zachować władzę, trzeba mieć wielką „bandę” urzędników. I trzeba mieć przeważnie takich urzędników, którzy kierują się zasadą” „ja naczelnik – ty głupek.””

Stanisłau Szuszkiewicz (1934) polityk białoruski

Źródło: „Narodnaja Wola”, 6 października 2009 http://www.nv-online.info/by/11/300/982/%C2%AB%D0%91%D1%8E%D1%80%D0%B0%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D1%8B-%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82-%D0%BC%D0%BE%D0%B6%D0%BD%D0%B0-%D1%81%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D0%B0-%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%87%D0%B0%D1%86%D1%8C-%D0%BD%D0%B0-50-%D0%BF%D1%80%D0%B0%D1%86%D1%8D%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%9E%C2%BB.htm

O zachowaniu , O woli

„Same przeciwieństwa rasowe nie doprowadzą do wojny pomiędzy nami a Rosją. My w każdym razie jej na pewno nie rozpętamy, a obecni władcy Rosji też tego nie zrobią. Ja w to nie wierzę. Ale, moi panowie, zarówno rosyjscy mężowie stanu, a i my także wiemy, że panslawistyczne tendencje, które niepokoiły już Bismarcka, uzyskały dzięki zwycięstwom Słowian bałkańskich potężny impuls. Zwycięstwa Bułgarów nad Turkami są w pewnych kręgach świętowane wręcz jako zwycięstwo idei słowiańskich nad germańskimi. To właśnie te tendencje – poza realnymi konfliktami interesów – doprowadziły do napięć, jakie pojawiły się tej zimy pomiędzy Austro-Węgrami a Rosją.”

Theobald von Bethmann Hollweg (1856–1921)

fragment debaty nad polityką obronną w Reichstagu, 1913.
Źródło: Dobrobyt albo obronność, przeł. Henryk Stanke, w: Wielkie mowy historii, t. 2

O wojnie , O historii , O zimie , O zwycięstwie

„Myślę też o tym przedziwnym dzieciaku, który przez niespełna dwa lata zdążył być cesarzem – władcą świata, dowódcą, włóczęgą, niewolnikiem, robotnikiem portowym, kapłanem, szpiegiem, członkiem eskorty karawany i Bóg wie czym jeszcze. Który posługiwał się pięcioma imionami, dziesiątki razy próbowano go zabić na najróżniejsze sposoby, stawał przeciwko potworom, Czyniącym, zabójcom, wojownikom i wciąż żyje. A do tego jest prawowitym następcą tronu cesarskiego, co także może mieć znaczenie.”

Jarosław Grzędowicz Pan Lodowego Ogrodu

Postać: Vuko Drakkainen
o Filarze, synu Oszczepnika.
Pan Lodowego Ogrodu
Źródło: tom 3, rozdział 9, Śpiąca królewna

O Bogu , O myślach , O myśleniu

„Władcy nie mogą lubić swych dzieci; tych, którzy winni po nich nastąpić.”

Elżbieta I Tudor (1533–1603)

Elżbieta do ambasadora Marii Stuart, 1561.
Źródło: Elżbieta Wielka, biografia autorstwa Stanisława Grzybowskiego, Wrocław 1984

O dzieciach

„ruch, który się zaczął jako protest przeciwko bezeceństwom władzy, stawał się tej władzy narzędziem; błogosławieństwo kościoła nie tylko przebaczało władcom ich przestępstwa, lecz nawet przedstawiało te przestępstwa jako wypełnianie rozkazów boskich.”

Piotr Kropotkin (1842–1921)

Religia

„Gdy władca na urzędy wynosi prawych, a oddala od siebie nieprawych, wówczas lud staje się uległy. Gdy zaś wynosi on na urzędy nieprawych, a oddala od siebie prawych, wówczas lud uległy nie będzie.”

Konfucjusz (-551–-479 p. n. e.) chiński myśliciel, filozof, nauczyciel i polityk, twórca konfucjanizmu; jego nauki głęboko wpłynęł…

O ludziach

„Pragnę żyć i panować tylko tak długo, jak długo moje życie i panowanie będzie dla waszego dobra. A choć mieliście i możecie jeszcze mieć wielu potężniejszych i mądrzejszych władców zasiadających na tym tronie, to nigdy nie mieliście i nie będziecie mieli władcy bardziej troskliwego i miłującego.”

Elżbieta I Tudor (1533–1603)

podsumowanie swych rządów złożone w 1601.
Źródło: Dariusz Skorupa, Elżbieta I Wielka w: Tudorowie i Stuartowie (tom 2. serii Dynastie Europy), op. cit., s. 54.

O życiu

„Niegdyś rozmyślałem nad tym, jak można znać Portugalię, którą stworzył jej pierwszy król, skoro nie ma żadnej dobrej biografii ani tezy doktorskiej, żadnego filmu lub sztuki teatralnej, żadnego serialu telewizyjnego o tym wybitnym władcy?”

Diogo Freitas do Amaral (1941–2019) polityk portugalski

Źródło: Jacek Bartyzel, Diogo (Pinto de) Freitas do AMARAL, legitymizm.org http://www.legitymizm.org/spw-diogo-freitas-amaral

„Władca absolutny może być Neronem, lecz bywa niekiedy Tytusem lub Markiem Aureliuszem. Lud często jest Neronem, nigdy zaś Markiem Aureliuszem.”

Antoine de Rivarol (1753–1801)

O ludziach

„Car Piotr Wielki był jedną z najbardziej niezwykłych i wewnętrznie sprzecznych postaci w dziejach świata. Był władcą, którego nienasycona żądza wiedzy, nieposkromiona energia i zdolności techniczne oraz praktyczne, chociaż późno, wyciągnęły jednak Rosję ze średniowiecza, wprowadziły ją w nowożytność i zbliżyły do Europy. Ale był też absolutnym panem życia i śmierci swych poddanych, który nie omieszkał osobiście uczestniczyć w okrutnych torturach i egzekucjach. Potężnej postaci, silny jak niedźwiedź, wykazujący się niewyczerpaną krzepą w licznych wojnach, podróżach oraz nocnych pijatykach i ekscesach, lecz cierpiący na chorobę nerwową zbliżoną do epilepsji. Niepohamowane wybuchy bezgranicznej wściekłości łączyły się w jego naturze z psychologiczną wrażliwością i znajomością ludzi, jak i z tym, że potrafił być w naturalny sposób kumplem prostego żołnierza lub służącego. Ta wielorakość cechowała go także w stosunkach z kobietami. Umiał być równie dobrze chamski, jak rycerski. Sypiał z niezliczonymi kobietami, przeważnie tylko dla doraźnego zaspokojenia swej męskości, również i pod tym względem niebywałej. W dobieraniu sobie kochanek sięgał od księżniczek aż do prostytutek.”

Piotr I Wielki (1672–1725) car Rosji, cesarz, z dynastji Romanowów

O Piotrze I
Źródło: Wolfgang Kossak, Cudzołóstwo, tłum. Robert Stiller, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2002, ISBN 8311095159, s. 84.

O śmierci , O kobietach , O ludziach , O domu

„Nie będzie wielkim władcą ten, który podda się miłości. Ale nie stanie się dobrym władcą ten, kto nie pozna miłosnego cierpienia.”

Zbigniew Nienacki (1929–1994) polski pisarz

Ja, Dago Władca

O cierpieniu

„Nie ma władcy, który by umiał ład na zawsze zaprowadzić, ani też kraju, w którym zamęt byłby nieznany.”

Shang Yang (-390–-338 p. n. e.)

„Szepcze władcy do uszka czasami słodycz, a czasami gorycz.”

Tadeusz Cymański (1955) polski ekonomista i polityk

o Rafale Grupińskim.
Źródło: politbiuro.pl http://politbiuro.pl/politbiuro/1,85402,5420734,Z_cyklu_PolitCienie__Rafal_Grupinski___minister_ds_.html, 25 lipca 2008

„We Francji jest teraz tylko jeden władca, a jest nim Hitler. Francuskie rządy skazane są na wzajemne prześciganie się w posłuszeństwie i wypełnianiu poleceń. Któregoś dnia to się zmieni, a źródło tej zmiany bije w głębi warstw ludowych, ale na razie jest tak jak jest. Czy się to komu podoba, czy nie, tak zwane rządy francuskie będą dążyły do realizowania we Francji zasad i metod nazizmu. Będą miały swoje gestapo i swoje oddziały szturmowe, dokonując egzekucji jednostek i prześladując zbiorowości; będą ścigały socjalistów i upokarzały Żydów.”

Léon Blum (1872–1950) francuski polityk

w lipcu 1940.
Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 108.

„Upadek władcy zwykle go pomniejsza, ale mnie to doświadczenie niebywale wyniosło do góry. Każdy dzień uwalnia mnie od wizerunku tyrana, mordercy, dzikusa.”

Napoleon Bonaparte (1769–1821) cesarz Francuzów

fragment pamiętnika napisanego na Wyspie Świętej Heleny.
Źródło: Jan Fleischhauer, Cesarz wszystkich parweniuszy, „Der Spiegel”, tłum. „Forum”, 14 sierpnia 2013.

„Październik Lenina nie obalił w skali światowej kapitalizmu, lecz przyśpieszył w krajach rozwiniętych postęp ekonomiczny i techniczny. Natomiast w samej Rosji, podobnie jak później w Chinach i środkowej Europie, która po wojnie znalazła się w strefie radzieckiej, spowodował zastój gospodarczy, naukowy i kulturalny, stalinowski terror i potem bolesną agonię jeszcze jednej utopijnej formacji politycznej. Układy gospodarczo-polityczne, ich rzeczywistość, a świadomość polityczna, to dwie różne rzeczy. System nakazowo-rozdzielczy, z istoty swej totalitarny, rodzi administrację, biurokrację, warstwę społeczną zainteresowaną w jego utrzymaniu. Ludzie pracy, którzy mu podlegają, mimo zniewolenia, prędzej czy później tworzą polityczną opozycję, dążącą do obalenia i władców, i samego systemu.”

Włodzimierz Sokorski (1908–1999) polski działacz komunistyczny, pisarz, dziennikarz, generał

Źródło: Romans z komuną, Wydawnictwo Res Polona, Łódź 1991, s. 8–9.

O wojnie , O ludziach , O rzeczywostości

„Często ukrywa się fakt, że niewiarygodne zwycięstwa garstki Hiszpanów nad tysiącami wojowników nie zależały ani od arkabuzów, ani od niewielu armat (które zresztą w większości były nieużyteczne, ponieważ tamtejszy wilgotny klimat neutralizował proch), ani od koni, które w dżungli nie odgrywały większej roli. Wspomniane triumfy dokonały się przede wszystkim dzięki pomocy tubylców uciskanych przez Inków i Azteków. Dlatego w wielu miejscach Hiszpanie witani byli nie jako najeźdźcy, lecz oswobodziciele. Może teraz oświeceni historycy zdołają nam wytłumaczyć, jak było możliwe, że w ciągu trzech wieków hiszpańskiej dominacji nie wybuchały powstania przeciwko nowym władcom, chociaż ich liczba była bardzo ograniczona i najmniejsze powstanie mogło znieść ich z kontynentu.”

Vittorio Messori książka Czarne karty Kościoła

Czarne karty Kościoła
Źródło: s. 17, 18

O wieku , O pomocy , Koń

„Bez względu na ilość wyszehradzkich kątów, samo miejsce, w którym je wykreślono, wydaje się mieć nie najlepsze dla naszego kraju konotacje. Stąd też można się dziwić, dlaczego polscy dyplomaci nie zechcieli przekonać swoich partnerów do uprawiania grupowych praktyk pod innym szyldem. No bo skoro w Wyszehradzie Jan Luksemburski wyłudził 400 tysięcy srebrnych groszy za rezygnację z roszczeń wobec tronu polskiego, a władcy Węgier i Czech wydali tam niekorzystne dla nas wyroki w naszym sporze z Krzyżakami i tam też Kazimierz Wielki zrzekł się tronu na rzecz Andegawenów, co zapoczątkowało degradację Piastów, aż do ich całkowitego zniknięcia, to chyba nie jest to najlepszy punkt wyjściowy dla jakiejkolwiek wspólnoty z naszym udziałem.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Źródło: Koncert wyszehradzki – Pogranicza Nr 4/2002

„Zespół detektywów Komisji Sprawiedliwości senatora Mitchella znany był na Kapitolu jako Upiorni Jeźdźcy, w nawiązaniu do nieustępliwych widmowych posłańców, którzy prześladowali hobbitów we Władcy Pierścieni. Na Kapitolu mówiło się szeptem, że Upiorni Jeźdźcy potrafią na każdego coś tam wynaleźć: umieliby dowieść, że Matka Teresa prowadziła burdel w Kalkucie, święty Tomasz Morus sypiał z Katarzyną Aragońską, a doktor Albert Schweitzer przeprowadzał na rzecz belgijskich koncernów farmaceutycznych potworne eksperymenty medyczne na bezbronnych afrykańskich dzieciach, w dodatku nie stosując znieczulenia.”

Christopher Buckley (1952) amerykański pisarz i satyryk

Źródło: Sądne konkury, cyt. za: kultura.onet.pl http://kultura.onet.pl/ksiazki/fragmenty/fragment-sadne-konkury-christopher-buckley,1,5175341,artykul.html

O dzieciach , O sprawiedliwości , O matce

„Kocham Tolkiena, był geniuszem, a Władca pierścieni to doskonała książka, nie tylko zresztą dla dzieci. Ale Tolkien urodził się w XIX w. Za jego czasów po prostu o pewnych rzeczach nie mówiono. Stąd w jego książkach nie ma seksu. Już dawno zastanawiałem się, skąd się biorą te hobbity.”

George R.R. Martin (1948) amerykański pisarz fantasy i science fiction

Źródło: Dlaczego hobbity nie uprawiają seksu? http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,105406,9836357.html, „Gazeta Wyborcza”, 24 czerwca 2011, NR 145/7268

O dzieciach , O książkach , O seksie , Kochać się

„Nie mam religii i czasami chcę by wszystkie religie znalazły się na dnie morza. Tylko słaby władca potrzebuje religii by uprawomocnić swe rządy – to tak jakby złapał swój naród w pułapkę.”

Mustafa Kemal Atatürk (1881–1938) turecki polityk i wojskowy

O religii

„Twierdzę, że każdy fundamentalizm ma charakter religijny; że nawet ten, którego źródła są pozareligijne, świeckie, nieuchronnie nabiera zabarwienia, a wreszcie charakteru religijnego. Dlaczego? Ponieważ władcom, osobom rządzącym, bądź dążącym do zdobycia władzy pierwiastek religijny w ich ideologicznym fundamentalizmie wydaje się tym, co najbardziej zobowiązujące, najsilniej pozwala przywiązać do niego, przykuć masy w głębi ich dusz i sumień.”

Hubertus Mynarek (1929)

Zakaz myślenia. Fundamentalizm w chrześcijaństwie i islamie
Źródło: s. 16

O duszy , O charakterze