Raymond Aron cytaty

„Trzeba się odznaczać naiwnością i oderwaniem od rzeczywistości godnych chrześcijan z „Esprit” czy też humanistów z Saint Germain des Prés, żeby dać się nabrać na frazeologię marksizmu w wersji stalinowskiej.“

—  Raymond Aron

w 1948.
Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 203–204.

„W moim przekonaniu fałszywa pewność opierająca się na wzajemnym stosunku stawki w grze oraz ryzyku, na gruncie jakiejś racjonalnej kalkulacji przypisywanej potencjalnemu agresorowi, nie większą ma wartość niż dogmatyczne przywiązanie do linii Maginota.“

—  Raymond Aron

o tzw. realpolitik.
Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 218.

„Koniec wieku ideologii.“

—  Raymond Aron

„Optymizm jest najczęściej wynikiem intelektualnej pomyłki.“

—  Raymond Aron

„Amerykanie nie mają wyrzutów sumienia, gdy koncerny naftowe wypłacają władcom feudalnym miliony dolarów, wspierając ich nikczemne reżimy; ale czuliby się źle, gdyby ich wpływy albo ich pieniądze przydały się mieszkańcom Afryki Północnej (Francuzom i muzułmanom) przy tworzeniu wspólnoty formowanej w duchu zachodniej cywilizacji.“

—  Raymond Aron

Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności. Blum, Camus, Aron i francuski wiek dwudziesty, tłum. Michał Filipczuk, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2013, s. 237–238.

„Wyjaśnienia historycznego nie można oddzielić od usytuowania i ograniczeń osoby wyjaśniającej. Świadomość jej własnego usytuowania w obrębie procesu, który usiłuje ona opisać i wyjaśnić – pogłębia i jednocześnie ogranicza zakres wszystkich takich wyjaśnień.“

—  Raymond Aron

Wprowadzenie do filozofii historii. Esej o granicach obiektywizmu historycznego

„Sowiecki projekt ideologiczny to instrument służący wcielaniu Rozumu-w-Historię kosztem samego rozumu. (…) Dlaczego, nawet przy założeniu, że historia ludzkości posiada jakiś kierunek i cel – kluczowy test jego słuszności miałby odbywać się w połowie XX wieku, w kraju osobliwie nienadającym się do tak „wzniosłej roli”? I kto upoważnił komunistów do wyciągania tak definitywnych wniosków? (…) Albo Historia jest najwyższym trybunałem i obwieści swój wyrok dopiero w dniu sądu; albo też sumienie (czy też Bóg) jest sędzią Historii, zaś przyszłość posiada nie większy autorytet niż teraźniejszość.“

—  Raymond Aron

Źródło: Opium intelektualistów (1955), przeł. Czesław Miłosz; cyt. za: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 197.

„Nie bądźcie zapóźnieni o pół wieku. Pogódźcie się z faktem, że Stary Kontynent szuka dla siebie przyszłości poza nacjonalizmami.“

—  Raymond Aron

zwracając się w latach 60. do Brytyjczyków.
Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 213.

„Opium intelektualistów.“

—  Raymond Aron

L’Opium des intellectuels. (fr.)
o komunizmie.
Źródło: tytuł książki wydanej w 1955

„Nie na co dzień jakaś afera Dreyfusa umożliwia ci przywołanie prawdy przeciwko fałszowi. Jeśli intelektualiści chcą się codziennie dzielić swoimi opiniami, to jest im potrzebna znajomość ekonomii, dyplomacji, polityki i tak dalej. Bez względu na to, czy mowa o deflacji i inflacji, o sojuszu z Rosją czy o entente cordiale, o porozumieniu zbiorowym czy poziomie płac – chodzi nie tyle o sprawiedliwość, ile raczej o skuteczność.“

—  Raymond Aron

Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 206.

„Łatwo zapomnieć o tym, iż Stany Zjednoczone w obawie przed globalizacją komunizmu również ustanawiają reżimy, których nie da się usprawiedliwić.“

—  Raymond Aron

w tekście z końca lat 60., reflektując się, że nie zachowywał proporcji, koncentrując uwagę wyłącznie na sowieckim zagrożeniu.
Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 227.

„Uświadamiając sobie, że ludzie zawsze zanurzeni są w historii, którą sami stwarzają, bynajmniej nie musimy kapitulować przed relatywizmem czy nihilizmem, porzucając wszelką nadzieję, iż zdołamy zrozumieć nasz ludzki świat. Wręcz przeciwnie, afirmujemy w ten sposób moc człowieka, który stwarza sam siebie, dokonując oceny własnego miejsca w świecie i podejmując swoje wybory. Tylko dzięki temu jednostka może przezwyciężyć względność – poprzez absolutność własnej decyzji – i tylko dzięki temu może ona zawładnąć historią, którą w sobie niesie i która staje się jej własnością.“

—  Raymond Aron

Wprowadzenie do filozofii historii. Esej o granicach obiektywizmu historycznego

„Max Weber w każdej chwili był gotów odpowiedzieć na pytanie wprawiające w zakłopotanie wszystkich naszych politycznych amatorów: „Co byś zrobił, gdybyś był ministrem?”. (…) Jeśli się nie ma nic do powiedzenia o polityce poza tym, że się wyjaśnia, co robią inni ludzie, to lepiej w ogóle o niej nie pisać.“

—  Raymond Aron

Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 215.

„Ludzie, a zwłaszcza intelektualiści – być może również i ja – wierzą w to, w co chcą wierzyć, w ostatecznym rozrachunku nie dając się przekonać argumentom.“

—  Raymond Aron

Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 198.

„Tak więc możliwe byłoby dwojakie poznanie przeszłości; jeden jego rodzaj odnosiłby się bezpośrednio do umysłu odciskającego swe ślady w świecie materialnym, drugi zaś – do świadomości danej osoby czy grupy, dostępnych poznaniu dzięki takim obiektywizacjom; alternatywa ta wynika nie tylko z usytuowania historyka, lecz również z najgłębszej struktury rzeczywistości.“

—  Raymond Aron

Wprowadzenie do filozofii historii. Esej o granicach obiektywizmu historycznego

„Istnienie uniwersytetu, każdego uniwersytetu, wymaga spontanicznego konsensusu w kwestii szacunku dla argumentów i niewymuszonej dyscypliny. Zniszczenie tej komórki społecznej bez pomysłu na to, czym można by ją zastąpić, bądź też zniszczenie jej w celu zadania ciosu społeczeństwu, jest aktem estetycznego nihilizmu; czy też jest raczej napaścią barbarzyńców nieświadomych własnego barbarzyństwa.“

—  Raymond Aron

w 1968.
Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 201.

„Sine ira et studio: Clausewitz ani nie aprobuje, ani nie potępia, a jedynie rejestruje. (…) Każdy kto dzisiaj podejmuje namysł nad wojnami i strategią, musi wznieść barierę oddzielającą jego inteligencję od współczucia. (…) Demokraci i liberałowie, jeśli tylko właściwie go zrozumieją, muszą co najmniej czerpać nauki z jego rygoru pojęciowego.“

—  Raymond Aron

Źródło: Clausewitz, II; cyt. za: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 223–224.

„Mnożenie rzekomo suwerennych państw, niedysponujących zasobami intelektualnymi, gospodarczymi ani administracyjnymi, niezbędnymi do osiągnięcia suwerenności, nie jest zaiste niczym godnym pożądania. Nie jestem fanatykiem „zrzeczenia się zwierzchnictwa”. Jednak wojnom kolonialnym przeciwny jestem w jeszcze większym stopniu niż zrzeczeniu się zwierzchnictwa, gdyż to pierwsze tak czy owak rodzi to drugie – i to w najgorszych z możliwych okoliczności.“

—  Raymond Aron

Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 221.

„Nie ma większego znaczenia rozstrzygnięcie, czy nacjonalizm jest wyrazem realnej, czy też urojonej tożsamości narodowej. Nacjonalizm jest namiętnością zdeterminowaną, by wykreować byt, do którego się odwołuje.“

—  Raymond Aron

Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 221.