Denis Diderot cytaty

„Prawda ma swoje strony uderzające, które się chwyta, gdy się ma talent.
- Tak, gdy się ma talent. Ale gdy ktoś nie ma?
- Gdy nie ma, nie powinien pisać.“

—  Denis Diderot

„Ludzie, którzy coś powtarzają dwa razy, to głupcy mający za głupców tych, którzy ich słuchają“

—  Denis Diderot, książka Kubuś Fatalista i jego pan

Jacques the Fatalist

„Drogi panie, życie upływa na samych qui pro quo! Są qui pro quo miłości, qui pro quo przyjaźni, qui pro quo polityki, finansów, Kościoła, urzędu, handlu, żon, mężów…“

—  Denis Diderot

„Niczego równie trudno nie przebacza się komuś, co jego zalet.“

—  Denis Diderot

„Los lubi chodzić krętymi drogami. Obwiniamy go w pierwszej chwili, że skłamał, z czasem zaś okazuje się, że mówił prawdę.“

—  Denis Diderot

„Nie lubię mówić o żyjących; zawsze się człowiek musi rumienić za to, co o nich powie dobrego czy złego: dobrego, które popsują, złego, które naprawią.“

—  Denis Diderot, książka Kubuś Fatalista i jego pan

Kubuś Fatalista i jego Pan

„(…) a ja nie lubię kłamstwa, chyba że jest użyteczne i nieodzowne.“

—  Denis Diderot

„Nikt bardziej nie lubi mówić niż jąkały, nikt bardziej nie lubi chodzić niż chromi.“

—  Denis Diderot

„Ten pamiętnik, pisany pośpiesznie, odczytałam świeżo z rozwagą i spostrzegłam, że bez najmniejszego z mej strony zamiaru przedstawiłam siebie w każdym wierszu jako istotę tak nieszczęśliwą, jak naprawdę byłam, lecz o wiele milszą, niż jestem. Czyżby to wynikało z tego, że uważamy mężczyzn za mniej czułych na obraz naszych cierpień niż na obraz naszych powabów? I czyżbyśmy sobie obiecywały, że jeszcze łatwiej ich uwieść niż wzruszyć?“

—  Denis Diderot, książka Zakonnica

Zakonnica

„Robotnik mieszka pod strzechą albo w norze zostawionej mu przez nasze miasta, które potrzebują jego wysiłku. Wstaje ze słońcem i nie zważając na pogodę bierze swe jedyne ubranie, przeznaczone na wszystkie pory roku, drąży nasze kopalnie i kamieniołomy, osusza nasze bagna, oczyszcza nasze ulice, buduje nasze domy, robi nasze meble, w okresach głodu zadowala się wszystkim, co mu dają, a u schyłku dnia rzuca się zmęczony na twardy barłóg…“

—  Denis Diderot

Encyklopedia. Słownik rozumowany nauk, sztuk i rzemiosł

„Słowo ból jest samo w sobie bez treści i zaczyna coś znaczyć dopiero wówczas, gdy przywodzi na pamięć wrażenie, któregośmy sami doznali.“

—  Denis Diderot, książka Kubuś Fatalista i jego pan

Kubuś Fatalista i jego Pan

„(…) jeśli kłamstwo może służyć chwilowo, to jednak z czasem okazuje się bezwzględnie szkodliwe, a przeciwnie, prawda służyć będzie zawsze, choćby chwilowo miała zaszkodzić.“

—  Denis Diderot, książka Kuzynek mistrza Rameau

Kuzynek mistrza Rameau

„Wszystko ginie, wszystko niszczeje, wszystko przemija. Zostaje tylko świat. I czas, który trwa.“

—  Denis Diderot, książka Kubuś Fatalista i jego pan

Kubuś Fatalista i jego Pan

„W świecie (…) każdy ma swego psa. Minister jest psem króla, szef kancelarii psem ministra, żona psem męża albo mąż psem żony; bez końca.“

—  Denis Diderot, książka Kubuś Fatalista i jego pan

Kubuś Fatalista i jego Pan

„Kiedy płaczę, często zdarza mi się myśleć, że jestem głupcem.“

—  Denis Diderot, książka Kubuś Fatalista i jego pan

Kubuś Fatalista i jego Pan

„Trafia riposta poniewczasie.“

—  Denis Diderot

Źródło: Paradoks o aktorze

„Czy człowiek ma siłę zakochać się lub nie zakochać? A kiedy jest zakochany, czy może postępować tak, jakby nim nie był?“

—  Denis Diderot, książka Kubuś Fatalista i jego pan

Kubuś Fatalista i jego Pan

„Od fanatyzmu religijnego do barbarzyństwa już tylko jeden krok.“

—  Denis Diderot

Źródło: Rozprawy Wydziału Filologicznego, t. 58–59, nakł. PAU, 1918, s. 68.

„Miłość odbiera rozum tym, co go posiadają, a daje tym, co go nie mają.“

—  Denis Diderot

Źródło: Nic, co ludzkie…, op. cit., s. 44.