Cytaty o literaturze (561 cytatów, strona 4)

„Literatura to sumienie naszego świata.”

Eugeniusz Iwanicki (1933) pisarz polski

„W swoich wierszach, drogi przyjacielu,
Nie mów o mnie jak o Zbawicielu,
Co między prostaki się liczę.
Tylkom z nędzy podobny do niego,
A daleko mi, klnę się, do tego,
By matkę mieć czystą dziewicę.”

Voltaire (1694–1778) francuski pisarz epoki Oświecenia, filozof, dramaturg i historyk

Źródło: epigramat, cyt. za: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 89, tłum.J. Adamski.

O historii , O matce

„Prof. Ludwik Osiński, i chociaż suchej nitki na niej nie zostawił, lecz tym rozbiorem jego wzgardliwym, zamiast mnie zrazić, umocnił we mnie dawne postanowienie poznania bliżej literatury hiszpańskiej.”

Leonard Rettel (1811–1885)

o wykładzie prof. Ludwika Osińskiego na temat dramatu Pierre’a Corneille’a Cyd
Źródło: Beata Baczyńska, Książę niezłomny: hiszpański pierwowzór i polski przekład, Wydawn. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002, s. 22.

„Zainspirowany Nestroyem i dadaistami, unikałem akademickich metod przedstawiania poglądów, zamiast żargonu naukowego używałem pospolitych sformułowań oraz języka przemysłu rozrywkowego i literatury sensacyjnej.”

Paul K. Feyerabend książka Zabijanie czasu

Źródło: Zabijanie czasu, 1993

O czasie

„Literatura polska jest jedna. Gdziekolwiek powstanie piękny wiersz w języku Norwida, należy do jej obszaru.”

Julian Przyboś (1901–1970) poeta i eseista polski

„(…) jest akurat tak podobny do polskiego, że [do tłumaczenia z niego] nawet nie potrzebowałem słownika.”

Marcin Brykczyński (1946)

o języku słoweńskim.
Źródło: Agata Hołubowska, W moim pisaniu staram się korzystać z języka w pełnym wymiarze – rozmowa z Marcinem Brykczyńskim http://qlturka.pl/2015/12/11/w-moim-pisaniu-staram-sie-korzystac-z-jezyka-w-pelnym-wymiarze-rozmowa-z-marcinem-brykczynskim/, qlturka.pl, 14 marca 2013

„Ciekawią mnie role trudne, interesujące i złożone, stanowiące wysoki próg do pokonania… Takie, które zmuszają do wykrzesania z siebie czegoś na miarę literatury, jaką reprezentują. No i muszą to być role, które pozwalają przenieść istotne treści na drugą stronę – do ludzi, do widza.”

Mariusz Benoit (1950) polski aktor

Źródło: Miałem szczęście do ludzi, „Teatr” nr 3/1999

O szczęściu , O ludziach

„Kiedy można być każdym, jest się nikim. (…) Z chwilą wszakże, gdy się posiada w sobie możliwość kilku naraz światopoglądów, kilku naraz systemów wartości, każdy z nich staje się jednym z wielu możliwych, żaden nie może być uważany za bezwzględny, wszystkie stają się tylko wytworami duszy ludzkiej w różnych tylko powstających warunkach. Wszystko staje się tylko wytworem duszy ludzkiej, który dziś jest taki, przy innych warunkach mógł być inny, wszystko staje się względnym, poza sobą dusza ludzka nie ma już żadnego oparcia, (…).”

Stanisław Brzozowski (1878–1911) polski pisarz i filozof

Źródło: Współczesne kierunki w literaturze polskiej wobec życia, „Głos”, 1903.

O duszy

„Ludzie, a zwłaszcza pisarze, są istotami częściowo androginicznymi. Mówiąc wprost, oznacza to, że w każdej kobiecie kryje się w mniejszym lub większym stopniu mężczyzna – i na odwrót. Każdy człowiek nosi fizyczne cechy wspólne dla obu płci: mężczyźni mają na piersiach brodawki, z których dziecko może ssać matczynego mleka, clitoris to skarłowaciały penis – bez plemników. Ale wyraźniejsze są cechy niecielesne: uczucia, spostrzegawczość, skłonność do plotkarstwa. Przez nie sfera emocjonalna niektórych kobiet jest nie do odróżnienia od chłodnej logiki niektórych mężczyzn.”

Josef Škvorecký (1924–2012) czeski pisarz

Kryminały w moim życiu
Źródło: Kryminały w moim życiu, „Literatura na świecie” nr 3–4/2007

O kobietach , O mężczyznach , O dzieciach , O ludziach

„Antek nie do końca poszedł w nasze ślady. Wybrał po prostu podobną branżę. Pracuje, grając, ale zamierza być reżyserem. Mówi, że nie chce kończyć wydziału aktorskiego. Gdy Antek był mały, pracowałam w teatrze. Zabierałam go tam często, marząc jednocześnie, aby moje dziecko wybrało sobie jakiś normalny zawód. Przesiadywał w rekwizytorni, przymierzał hełmy. Jasiek też czekał w garderobie na zakończenie spektaklu. Chłopcy przesiąkli atmosferą teatru, ale dzięki temu recytowali przedstawienia na pamięć, poznawali dobrą literaturę. Są humanistami, choć Jasiek ma zdolności matematyczno-fizyczne.”

Małgorzata Ostrowska-Królikowska (1964) aktorka polska

Źródło: Izabela Górnicka-Zdziech, Rodzinne życie z pasją, „Magazyn Familia”, 20 sierpnia 2009 http://www.magazynfamilia.pl/artykuly/Rodzinne_zycie_z_pasja,1772,91.html

O życiu , O dzieciach , O czekaniu

„Tylko literatura może uprzytomnić światu jego nienormalność. Nie historia… tylko literatura.”

Hanna Krall (1935) polska pisarka i dziennikarka

O świecie , O historii

„Wychowywałam się na takich książkach, do jakich miałam dostęp. W latach 40., we wczesnych latach 50. brakowało literatury dla dzieci, więc czytałam książki dla dorosłych. U moich wujostwa były przedwojenne wydania „Flirtu z Melpomeną”, były „Obrachunki fredrowskie”, „Brązownicy” i inne książki Boya-Żeleńskiego, więc jako dwunasto- czy trzynastolatka czytałam recenzje teatralne Boya trochę jak zbiory anegdot z życia. Z kolei z „Kronik tygodniowych” Słonimskiego wydanych w 1956 roku uczyłam się o dwudziestoleciu. Boy i Słonimski – czołowi autorzy „Wiadomości Literackich””

Małgorzata Szpakowska (1940)

to były moje niemal najwcześniejsze lektury.
Źródło: Zofia Zaleska, Niepiękne dwudziestolecie http://www.dwutygodnik.com/artykul/4019/, Dwutygodnik.com nr 93/2012.

O dzieciach , O książkach , O czytaniu

„Seksualizm jest mitotwórczy (np. przesadne znaczenie dziewictwa) stąd nieproporcjonalna jego przewaga w literaturze.”

Stefan Napierski (1899–1940) polski poeta, tłumacz i eseista

„Jestem przekonany, że każda wypowiedź artystyczna powinna pobudzać intelektualnie. Sztuka, która nie zmusza do myślenia jest jałowa.”

Robert Rutkowski (1978)

Źródło: Marcin Bałczewski, Robert Rutkowski – sylwetka poety (wywiad) http://plasterlodzki.pl/literatura/prezentacje-autorow/708-robert-rutkowski-sylwetka-poety-wywiad, Plaster łódzki, 22 lutego 2010.

O sztuce , O myślach , O myśleniu

„Zawsze chcę sprzedać to, co przeżywam, na tym polega mój zawód. Myślę, że nie powinno to być zarzutem. Przecież literatura jest sprzedawaniem siebie, swojego doświadczenia.”

Maria Nurowska (1944) polska powieściopisarka i nowelistka

Źródło: Maria Nurowska, culture.pl http://www.culture.pl/baza-literatura-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/maria-nurowska

O myślach , O myśleniu

„Koran nie może równać się z Biblią, już nawet tylko jako dzieło literatury (…) – nie ma w nim tej potęgi słowa, jaka bije z niej.”

Bogusław Wolniewicz (1927–2017) filozof polski

Źródło: s. 148

„Z dobrych uczuć robi się złą literaturę.”

André Gide (1869–1951) prozaik francuski

Źródło: Henryk Markiewicz, Andrzej Romanowski, Skrzydlate słowa, PIW, Warszawa 1990, s. 224.

O emocjach

„Dlaczego miałbym się obrażać na mechanizmy rynku literackiego. Przecież większość z nas, nie zgadzając się na komunizm, opowiedziała się za kapitalizmem, konsumpcją, prostszym życiem – a więc za dominacją prostej literatury. Nie ma co się zatem łudzić, że literatura bardziej skomplikowana stanie się pokupna.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Źródło: Emigrant więcej zyskuje niż traci – rozmowa Alana Sasinowskiego – „Kurier Szczeciński” 30. 11. 2009

„(…) człowiek czujący się bardzo dobrze przynajmniej w dwóch językach. To także człowiek, który polubił literaturę i uważa, że jego działanie ma jakiś sens. Tłumacz powinien wierzyć, że ma do spełnienia misję i zadanie. Wreszcie musi mu zależeć na tym, by przekazać komuś innemu to, co jest w danej literaturze i kulturze najważniejsze.”

Henryk Bereska (1926–2005) niemiecki tłumacz literatury polskiej na język niemiecki i poeta

odpowiedź na pytanie, kim jest tłumacz.
Źródło: „Dziennik Polski”, 16 maja 2005 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/misjat.htm

Sens

„Internet równie dobrze może przyczynić się do tego, żeby coś przetrwało i się rozpowszechniło, jak czcionka. Choć na pewno dziś wszystko jest bardziej umasowione. Jak ktoś ma dostęp do internetu, może mieć miliony odbiorców. Ta masa tworzy wielką siłę, nie wiadomo zresztą jaką. Mam nadzieję, że świat literatury i świat komputera, internetu, uporządkują się i znajdą własny rytm, własne miejsce. Ta nowa kultura ma jednak kilka groźnych cech: arogancja, poczucie siły, to, co się czasem nazywa „nowym barbarzyństwem”, anonimowość, masowość, nerwowość, przymus natychmiastowej reakcji, stawianie na spontaniczność, likwidacja postawy dystansu i namysłu… Kształtuje się inny sposób myślenia — powierzchownego na kształt internetowy, łączącego dane w sposób liniowy, bez zgłębiania sensu rzeczy. Metafizyka i jej pytania do świata oddalają się. Uważne przyglądanie się tematowi, wnikanie weń — również.”

Barbara Toruńczyk (1946) polska publicystka, eseistka, historyk literatury, wydawca, redaktor naczelny "Zeszytów Literackich"

Źródło: Tomasz Cyz, Redaktor jest dość samotny http://www.dwutygodnik.com/artykul/4181/, Dwutygodnik.com nr 98/2012.

O świecie , O myślach , O sile , O czasie

„Wielu ludziom interesującym się literaturą chodzi często po głowie pytanie, jak to możliwe, żeby dwóch autorów pisało wspólnie powieść. Odpowiedź jest prosta: powieści wspólnie napisać się nie da. Można ją wspólnie wymyślić, skonstruować fabułę i rozwiązania, wspólnie obmyślić szczegółowy szkic, synopsę. Ale napisać tekst musi jeden z partnerów: drugi może potem – i powinien – krytycznie go ocenić, to znaczy nie tylko poprawić ortografię, ale też zaproponować na przykład inne epizody, sformułowania, uzupełnienia i skreślenia.”

Josef Škvorecký (1924–2012) czeski pisarz

Kryminały w moim życiu
Źródło: Kryminały w moim życiu, „Literatura na świecie” nr 3–4/2007

Pytanie

„Jestem fanką Jane Austen. Sposób w jaki ona pisała w dalszym ciągu ma ogromny wpływ na współczesną literaturę. Austen potrafiła uchwycić ówczesny świat w każdym detalu. W gruncie rzeczy pisała kronikę kobiecego życia. Podobna idea przyświeca także mojemu pisarstwu – gdy ktoś mówi mi, że nawiązuję do tradycji powieści Jane Austen to dla mnie najwspanialszy komplement.”

Charlaine Harris (1951)

Źródło: Czy wampiry istnieją naprawdę? Autorka „Czystej krwi” Charlaine Harris specjalnie dla Stopklatki, stopklatka.pl, 9 marca 2010 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=63775

O świecie

„Polska to dość specyficzne miejsce, jeśli idzie o świat literatury i książki. Tutaj uwielbiamy dzielić, wyznaczać sztywne granice, stawiać jedne rzeczy w opozycji do drugich, szufladkować, czy też popadać z jednej skrajności w inną. A ja nie mam żadnego parcia, żeby stawać w jednym szeregu z kandydatami do „poważnych nagród literackich”, tak jak nie mam najmniejszej ochoty aspirować do ligi Dana Browna i innych. Wybieram drogę środka, bo w ten sposób staram się tworzyć taką literaturę, jaką sam lubię czytać. Reszta mnie nie interesuje.”

Filip Onichimowski (1978)

Źródło: Jak pisarz z pisarzem (3), 12 sierpnia 2010 http://www.przystan-literacka.pl/index.php?show=3080

O książkach , O świecie , O czytaniu

„W tekstach klasyków, które zrealizowałem do tej pory, odnajduję te treści, których mi brakuje w dramaturgii współczesnej. Dzieła klasyczne maję pokłady pełne wieloznaczności, materii będącej ponad konkretnym tu i teraz. Nie starałbym się formułować jakiejś radykalnej teorii na temat kondycji współczesnego dramatu, ale bronię się przed literaturą, którą nazywam „dramaturgią zupy” – opowiadającą o kolejnej patologicznej rodzinie. To mnie odrzuca, gdzieś podświadomie to wypieram. Chce zgłębiać pełnię w człowieku; wszystko, co się w nim zderza z tym, co ponad nami, z kosmosem, z Bogiem.”

Maciej Sobociński (1975)

Źródło: „Ad Spectatores”, 7 marca 2008 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/romi.htm

O Bogu , O rodzinie

„Historyjki ze starych książek dla młodzieży Ataki na bagnety, koniki, mundury. Całą młodość kazano nam przeżyć W tym smrodzie krwi i złej literatury.”

Antoni Słonimski (1895–1976) polski poeta, felietonista, dramatopisarz, satyryk, krytyk teatralny i działacz społeczny

Źródło: Oko w oko

O książkach , O młodzieży

„(…) komuś, kto niepewnie uchyla drzwi Biblioteki, udzieliłbym takiej oto rady. Czytaj to, co chcesz czytać, ale nie omijaj klasyków. Książki klasyków to bagaż, z którym warto wędrować po Bibliotece. Oczywiście – raz po raz na postojach rozpakowując nasze torby podróżne. Bo przy pierwszej lekturze bardzo niewiele dowiemy się o Homerze, Szekspirze, Goethem, Dostojewskim. Możemy zresztą ich odrzucić, wolno nam powiedzieć, że literaccy giganci nie są naszymi przyjaciółmi, ale w żadnym wypadku nie wolno ich zlekceważyć. Bo to oni, autorzy arcydzieł, kształtują od wieków nasz smak, uczą nas, czego mamy prawo wymagać od naprawdę wielkiej literatury.”

Jan Tomkowski (1954) polski historyk literatury

Źródło: Zamieszkać w Bibliotece.

O książkach , O czytaniu , O wieku , O zamieszkaniu

„Piszę co prawda wiersze, ale są to białe wiersze, bez rymu. Zawsze szczerze podziwiam osoby, które mają naturalny dar rymotwórczy, tak że wiersz nie krępuje ich wypowiedzi.”

Zofia Staniszewska (1968) polska pisarka

Źródło: Ewa Świerżewska, Dobre wychowanie ma uczyć wrażliwości – rozmowa z Zofią Staniszewską http://qlturka.pl/2015/12/11/dobre-wychowanie-ma-uczyc-wrazliwosci-rozmowa-z-zofia-staniszewska/, qlturka.pl, 30 maja 2011

O prawdzie

„W studiu radiowym panuje wyjątkowy spokój. Nikt nade mną nie stoi, nie pogania. Wszystko jest uzależnione ode mnie. To ja decyduję, kiedy zawiesić głos, kiedy wydłużyć pauzę, wziąć oddech, westchnąć. Jestem w jakimś sensie pasem transmisyjnym dla myśli autora. Nie mogę kreować siebie, mam przekazać sens słów zawartych w powieści, dramacie czy wierszu. I co najważniejsze, to nigdy nie jest utwór błahy. W radiu realizuje się wyłącznie dobrą literaturę. Czerpię z tej pracy wiele korzyści, bo często mam okazję czytać książki, na które, z braku czasu, pewnie bym nie trafił.”

Mariusz Benoit (1950) polski aktor

Źródło: „Rzeczpospolita”, 2 grudnia 2006 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/wsnm.htm

O książkach , O myślach , O czasie , O czytaniu

„Dobra literatura przede wszystkim stawia pytania. Gdyby odpowiadała wprost, wchodziłaby na teren bądź filozofii i religii, bądź publicystyki i polityki.”

Maria Podraza-Kwiatkowska (1926–2016) polska historyk literatury

Źródło: Elżbieta Dziwisz, Podróż do krainy poezji, „Alma Mater”, nr 94, lato 2007, s. 75.

O religii , O lecie , Pytanie

„Dlaczego alpiniści się wspinają? Bo są góry. Tak samo może odpowiedzieć pisarz. Dlaczego tworzy? Bo jest język, literatura.”

Paweł Huelle (1957) pisarz polski

Źródło: Janusz Wróblewski, Rozmowa z Pawłem Huelle, polityka.pl, 4 listopada 2009 http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/paszportypolityki/6146,1,rozmowa-z-pawlem-huelle.read

„Dzisiejsza literatura to recepty pisane przez choroby.”

Karl Kraus (1874–1936)

O chorobach

„Swoją przygodę z literaturą zaczynałam od poezji i sztuk teatralnych. Z czasem postawiłam na prozę. W pewnym momencie mojego zawodowego życia postanowiłam jednak zająć się innym gatunkiem literackim. Doszłam do wniosku, że nie chcę już dłużej pisać konwencjonalnych kryminałów, powieści z dreszczykiem. Zainteresowałam się historiami nadprzyrodzonymi. Zaczęłam zgłębiać ten temat. Dla mnie istotny nie był naukowy punkt wyjścia, logika i możliwość wyjaśnienia zagadki – chciałam przybliżyć czytelnikom punkt wyjścia osoby zderzającej się z niezrozumiałym, paranormalnym zjawiskiem.”

Charlaine Harris (1951)

Źródło: Czy wampiry istnieją naprawdę? Autorka „Czystej krwi” Charlaine Harris specjalnie dla Stopklatki, stopklatka.pl, 9 marca 2010 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=63775

O czasie

„Przez kilka lat po studiach ilustrowałam teksty innych. Kiedyś na jakiejś imprezie zdradziłam znajomemu pisarzowi własny pomysł na książkę. Powiedział: „To jest świetne. Trzeba to wydać”. Umówiliśmy się, że on napisze tekst, a ja wykonam ilustracje. Ale nie mógł wczuć się główną rolę – postać dziewczynki, która ma siedmiu małych tatusiów. Powiedział, że to jest mój pomysł i że ja muszę go opisać. Tak powstała moja pierwsza autorska książka. To było w 1990 roku. Została dobrze przyjęta, została sprzedana do ośmiu krajów, więc poszłam za ciosem i stworzyłam kolejną.”

Pija Lindenbaum (1955)

Źródło: Agata Hołubowska, Tak naprawdę cały czas piszę o tym samym dziecku, tylko nadaję mu różne imiona – rozmowa z Piją Lindenbaum, qlturka. pl, 19 czerwca 2013 http://www.qlturka.pl/czytelnia,literatura,tak_naprawde_caly_czas_pisze_o_tym_samym_dziecku_tylko_nadaje_mu_rozne_imiona__rozmowa_z_pija_lindenbaum,19862.html

O dzieciach , O książkach , O piciu , O czasie

„(…) geniusz poetycki jest martwy (…).”

Stendhal (1783–1842)

Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 149.

O historii

„Przygotowujący się do kapłaństwa – notabene uczyłem takich blisko 50 lat – studiują 6 lat, w tym nie tylko teologię, ale także filozofię, psychologię, socjologię, pedagogikę i literaturę. Wszyscy kończą magisteriami na wydziałach uniwersyteckich. Wielu z nich robi jeszcze doktoraty. Liberał powinien wiedzieć, że neoprezbiter ma wykształcenie dużo bardziej gruntowne, głębokie i szersze niż początkujący dziennikarze. Poza tym krytykowani przez liberałów proboszczowie są dużo mądrzejsi niemal od wszystkich polityków i demagogów medialnych. Przede wszystkim są sto razy bardziej uczciwi i patriotyczni. Co więcej, i przeciętny robotnik czy chłop polski przewyższa wyraźnie większość liberalnych inteligentów. Skrajni liberałowie bowiem wyglądają na szalonych.”

Czesław Bartnik (1929) polski teolog, duchowny katolicki, poeta

Źródło: Kościół polski w oczach liberała, naszdziennik.pl, 26 czerwca 2008 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20080626&typ=my&id=my11.txt

O wykształceniz

„Kto nie miał szczęścia otrzymać w szkole gruntownego wykształcenia religijnego, ten ściśle w sumieniu obowiązany jest lukę tę własną pracą wypełnić. Jest to niezmiernie ważne zarówno ze względu na własne osobiste życie religijne, jak i ze względu na wpływy, które się winno wywierać na otoczenie, czyli innymi słowy na akcję katolicką (…) aby brać czynny udział w akcji, którą się toczy pod sztandarem katolickim nie wystarcza być tylko katolikiem dobrej woli, ale że należy być katolikiem oświeconym, wykształconym, dobrze przygotowanym do pracy, znającym dobrze zasady, którymi Kościół w danej dziedzinie się kieruje. Inaczej słaby rozwój i zamieranie inicjatyw katolickich.”

Jacek Woroniecki (1878–1949) teolog polski, dominikanin

Źródło: Przewodnik po literaturze religijnej i pokrewnych dziedzinach filozofii i nauk społecznych, s. 13

O życiu , O wykształceniz , O nauce

„Jeśli nie wierzysz w duszę, musisz przecież uznać, że ciało twoje żyć będzie jako trawa zielona, jako obłok. Jesteś przecież wodą i prochem.”

Janusz Korczak (1878–1942) polski pisarz, lekarz

Źródło: cyt. za: culture.pl http://www.culture.pl/baza-literatura-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/janusz-korczak

O duszy , O trawie , O wodzie

„Żarty z obcych języków są w literaturze kanonem od stuleci. I każdy szanujący się humorysta, satyryk, który pisze na tematy dowcipne, ma obowiązek taką umiejętność zaznaczyć. To jest, po prostu, obowiązkowa jazda figurowa.”

Stanisław Tym (1937) polski aktor, satyryk, felietonista

Źródło: wywiad Seweryna Domagały, Tym: Trzeba umieć pić, 23 listopada 2005 http://www.sewi.pl/wywiady/wywiad-stanislaw-tym-relaz/

O piciu

„Debiutanci nie mają żadnych szans, chyba że swoją pierwszą książkę poświęcą znakom zodiaku lub życiu seksualnemu chłopa z puszczy białostockiej.”

Andrzej Lenartowski (1949)

Źródło: Dni literatury, „Słowo Ludu” 1987, nr 291, s. 6.

O ludziach

„Gdyby historia literatury przyjęła jako kryterium wpływ sztuki na ludzi, Sienkiewicz (ten demon, ta katastrofa naszego rozumu, ten szkodnik) powinien by zajmować w niej pięć razy więcej miejsca niż Mickiewicz.”

Witold Gombrowicz (1904–1969) pisarz polski

Sienkiewicz

O ludziach , O historii

„Chcesz być czymś w życiu, to się ucz,
Abyś nie zginął w tłumie;
Nauka to potęgi klucz,
W tym moc, co więcej umie.”

Ignacy Baliński (1862–1951)

Źródło: Księga cytatów z polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku, wyb. Paweł Hertz, Władysław Kopaliński, Warszawa 1975, PIW, s. 21.

O nauce , O wieku

„Przyjemność to wesołe imię przydane cnocie.”

Nicolas Edme Restif de La Bretonne (1734–1806) francuski pisarz, libertyn

Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 115.

O przyjemności , O historii

„Z ochotą zrzekamy się własnych korzyści, byleśmy zagwarantowaną mieli szkodę bliźniego.”

Adolf Nowaczyński (1876–1944) polski pisarz, satyryk, działacz polityczny

Źródło: Księga cytatów z polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku, wybór Paweł Hertz, Władysław Kopaliński, PIW, Warszawa 1991, s. 371.

O wieku

„Kiedy w dzieciństwie czytałam Lema, nie przyszło mi do głowy, że to twórczość bliska mężczyznom. Choć może coś w tym jest, bo nigdy nie lubiłam literatury stricte dziewczęcej. Najpierw zaczytywałam się w powieściach Szklarskiego, a potem coraz chętniej sięgałam po Lema. Zachwycał mnie nie tylko wyobraźnią, ale i bogactwem słów. Bawił się nimi jak Leśmian. Czytając Lema, można się rozsmakować w polszczyźnie. Uważam też, że jego utwory są dobrym kąskiem dla teatru, ponieważ świetnie buduje postaci swoich bohaterów.”

Maria Ciunelis (1961) polska aktorka

Źródło: „Rzeczpospolita”, 9 września 2008 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/plomil.htm

O czytaniu , O dzieciństwie , O bogactwie

„Post mortem. Opowieść katyńska jest dla mnie filmem bardzo szczególnym i bardzo bolesnym. Przez całe dziesięciolecia prawda o zbrodni katyńskiej była zatajana i wiem, że powinien on powstać wcześniej, ale długo namyślałem się, jak ten film zrealizować. Nie miałem żadnych sojuszników w polskiej literaturze poza wierszem Herberta. Szukałem drogi, o czym opowiedzieć i co pokazać na ekranie, żeby temat katyński zaistniał. Widz oceni, czy nam się to udało.”

Andrzej Wajda (1926–2016) polski reżyser filmowy

Źródło: Kinga Mieszaniec, Kino idzie za opowieścią, „Alma Mater” nr 91, kwiecień 2007, s. 63.

O prawdzie

„Na ogół literatura zajmuje się historią jednostki. Nie ma dziś czegoś takiego, jak wielka historia, nie sposób jej opowiedzieć. Koncept pisania wielkich narracji został poważnie skompromitowany przez systemy totalitarne.”

Oksana Zabużko (1960) pisarka ukraińska

Źródło: Łukasz Saturczak, Co niezrealizowane http://www.dwutygodnik.com/artykul/3920/, Dwutygodnik.com nr 91/2012.

O historii

„Organizm społeczny jest identyczny z biologicznym (…). W społeczeństwie, podobnie jak w ciele ludzkim, panuje harmonia…”

Émile Zola (1840–1902) francuski pisarz

Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 147.

O historii

„Na pewno z całej literatury operowej XIX wieku Straszny dwór, obok Halki, jest najciekawszym dziełem i każda szanująca się Opera powinna w swoim repertuarze mieć przynajmniej jedno z nich.”

Laco Adamík (1942) polski reżyser pochodzenia słowackiego

Źródło: „Gazeta Krakowska”, 27 grudnia 2004 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/bylpl.htm

O wieku

„Dwie istoty, które zbliżyła miłość, nie mogą stać się przez to identyczne. Identyczność dwu istnień jest szalonym wymysłem kobiet zajmujących się literaturą. Ofiarowując wszystko i wszystko wyznając, rości się pretensje do tożsamości, a przekreśla prawo do odmiennego reagowania na te same stany uczuciowe.”

Stanisław Dygat (1914–1978) polski pisarz

Disneyland
Źródło: s. 27

O miłości , O kobietach

„Literatura i film to moje pasje. Nim zdecydowałem się zdawać do szkoły aktorskiej, myślałem o reżyserii. W końcu nie odważyłem się, ale teraz wracam do niej okrężną drogą. I trochę to widać; wiele scen komponuję w filmowy sposób. Zawsze też sięgam po dobrą literaturę. Mam zresztą za sobą epizod księgarski.”

Robert Talarczyk (1968) polski aktor i reżyser

Źródło: „Dziennik Zachodni”, 7 stycznia 2005 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/njcz.htm

O myślach , O myśleniu

„W licealnej, a potem studenckiej naiwności sądziłem, że literatura jest jedna, teraz widzę, że literatur jest wiele, że pod powierzchnią czają się światy, o których nigdy żaden podręcznik nie wspomni. I przekonałem się, że zawsze pozostanę rozdarty między wypicowaną powierzchnią a dziką, prowincjonalną głębią.”

Karol Maliszewski (1960) polski poeta, prozaik, krytyk literacki

Źródło: Aldona Kopkiewicz, Ekskursje: ostatnio cudownie czułem się w Kaliszu http://www.dwutygodnik.com/artykul/4678-ekskursje-ostatnio-cudownie-czulem-sie-w-kaliszu.html, Dwutygodnik.com nr 113/2013.

„Dzieje przemian kulturalnych pokazują nam, że po okresach, gdy naczelnym hasłem literatury jest celowość, dydaktyka – jak to było w epokach pozytywizmu czy socrealizmu – przychodzą czasy, w których wysokie wymagania artystyczne łączą się z lekceważeniem dla strony moralnej, wychowawczej.”

Janina Mortkowiczowa (1875–1960) pisarka i tłumaczka polska

Źródło: Sprawa zaniedbana http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=14905, „Życie Literackie” nr 11, 16 marca 1958, s. 5.

O życiu

„Robiłem w życiu różne rzeczy, a w pewnym momencie zacząłem pisać opowiadania. Akurat dla dzieci, bo pracowałem w piśmie dla rodziców małych dzieci. Opowiadania złożyły się na książkę, potem na następną. Tak to jakoś wyszło.”

Wojciech Widłak (1957)

Źródło: Tak jakoś wyszło – z Wojciechem Widłakiem rozmawiają dzieci z przedszkola Ciuchcia Puch Puch http://qlturka.pl/2015/12/11/tak-jakos-wyszlo-z-wojciechem-widlakiem-rozmawiaja-dzieci-z-przedszkola-ciuchcia-puch-puch/, qlturka.pl, 10 października 2011

O dzieciach , O rodzicach

„Wielkie i wspaniałe arcydzieło człowieka to żyć dorzecznie. Wszelkie inne rzeczy: panować, gromadzić skarby, budować, są jeno przydatkami i co najwyżej ozdobą.”

Michel de Montaigne książka Próby

Próby (1580)
Źródło: Antologia literatury francuskiej http://www.polona.pl/dlibra/doccontent?id=38439, wyd. Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1922, s. 61.

„Tak więc zawsze ku nowym brzegom popychani,
Na wieki otoczeni wiecznej nocy mgłą,
Nigdyż nie będziem mogli na czasu otchłani
Kotwicy wrazić w dno?”

Alphonse de Lamartine (1790–1869) polityk francuski

Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 117, tłum. Zenon Przesmycki.

O historii , O czasie , O wieku

„Jakie to piękne, jaki cudowny ogień.”

Maria Charlotta Koburg (1840–1927)

gdy 3 marca 1879 na zamku w Tervueren wybuchł pożar (większość domowników była przekonana, że to ona była podpalaczką).
Źródło: Ludwik Stomma, Choroby i dolegliwości sławnych ludzi, op. cit., s. 139.

O ludziach , O chorobach

„(…) współczesne teorie literatury mówią, że tekstem jest nie tylko to, co jest napisane, ale i interpretacja reżyserska, nawet bardzo brutalna. Mimo że nie powstaje dzieło literackie w wymiarze tradycyjnym, to powstaje nowy tekst.”

Maciej Nowak (1964) Polski krytyk teatralny i kulinarny

Źródło: „Przegląd” 47/08, 9 grudnia 2008 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/twotw.htm

„Nie zastanawiam się nad tym, taki mam styl. Od samego początku, od niemal pierwszej książki uważałem, że czytanie może angażować wszystkie zmysły. Całymi sobą możemy chłonąć treść książki, przyjmować to, co wydarzy się, gdy przełożymy stronę itp.”

Hervé Tullet (1958)

Źródło: Ewa Świerżewska, Wyobraźnia i prostota, w to wierzę – rozmowa z Hervé Tulletem http://qlturka.pl/2015/12/11/wyobraznia-i-prostota-w-to-wierze-rozmowa-z-herve-tulletem/, qlturka.pl, 29 października 2012

O książkach , O czytaniu

„To wybitny komediopisarz w polskiej literaturze – zaraz po Fredrze. Wprawdzie sfrustrowany brakiem życzliwości krytyków popełnił samobójstwo, niedawno były nawet zakusy usunięcia jego pomnika z krakowskich Plant, ale pozostawił po sobie komedie, które są skarbnicą spostrzeżeń o polskich obyczajach. Posługuje się pięknym językiem.”

Ignacy Gogolewski (1931) aktor i reżyser polski

o Michale Bałuckim
Źródło: „Życie Warszawy”, 26 czerwca 2008 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/wzwb.htm

O życiu , O samobójstwie

„Historia literatury według Kabaretu Moralnego Niepokoju”

Izabela Kuna (1970) aktorka polska

O historii

„Moim zdaniem trzeba realizować najlepszą literaturę światową. Ma ona taką wartość estetyczną i moralną, że nigdy nie przestanie nas wzbogacać, bo klasyka to coś więcej niż współczesność. Rozumiejąc Mrożka, mając za sobą kontakt z Shakespeare'em, Mannem, Grekami łatwiej opierać się zarówno zbrodniczym ideologiom, jak i postmodernistycznemu nihilizmowi.”

Andrzej Seweryn (1946) aktor i reżyser polski

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, 30 kwietnia 2010 http://www.teatry.art.pl/n/czytaj/21027

O czytaniu

„Żydzi posiadają dwie literatury i dwa odrębne, zupełnie niepodobne do siebie, języki. Pierwsza literatura to hebrajska – druga żargonowa. Myli się ten, kto język hebrajski do umarłych zalicza, żyje on i rozwija się ciągle.”

Szalom Jaakow Abramowicz (1835–1917) twórca literatury jidysz i hebrajskiej

Donkiszot żydowski. Szkic z literatury żargonowéj żydowskiéj
Źródło: Wstęp, w: Donkiszot żydowski. Szkic z literatury żargonowej żydowskiej http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=13182, nakładem rodziny, Warszawa 1899, s. 2.

„Tak czy owak wszystko dobrze się skończyło. Zmieniłem kierunek studiów na historię z ukierunkowaniem polityczno-filozoficznym i poznałem kilku nowych przyjaciół. Od tego czasu, życie na uczelni było wszystkim czego pragnąłem począwszy od niewielkiej ilości czasu jaki ode mnie wymagano. Tak naprawdę, nigdy się nie pogodziłem z faktem, że osiągnięcia na uczelni to coś wymagającego wysiłku. Dwa lata później zakończyłem swoją edukację z bardzo średnimi ocenami i dwoma na nowo odkrytymi i raczej naiwnymi ambicjami z lat młodzieńczych. Chciałem podróżować. I chciałem pisać.
Chęć oczywiście, sama w sobie nie gwarantuje sukcesu. Niestety moje raczej cieplarniane wychowanie nie nauczyło mnie tego. Nie nauczyły mnie tego również 3 lata w instytucji edukacyjnej, gdzie kobiety w średnim wieku codziennie sprzątają ci pokój i ścielą łóżko. Prawdę mówiąc byłem zepsuty. Przeniosłem się do Londynu, który wessał mnie niczym doktora Watsona na początku Studium w szkarłacie. W przeciwieństwie do Dr. Watsona nie zamierzałem jednak pozostać na długo – chciałem zaoszczędzić jedynie trochę pieniędzy, coś napisać i wybrać się w podróż dookoła świata płacąc za wszystko z zaliczek od hojnego wydawcy.
Jasne.
Londyn zweryfikował te marzenia. W domu, w Norfolk, a nawet w Cambridge, moje pragnienie zostania pisarzem odróżniały mnie od tłumu. W Londynie, fakt, że chcesz zostać pisarzem (artystą, reżyserem ) było czasem czymś dobijająco przeciętnym. Każdy w Londynie pisze powieść, planuje to zrobić, zna kogoś kto to robi, pracuje w wydawnictwie, albo co najgorsze z wszystkiego – już coś wydał.
Dzięki szczęśliwej sytuacji geopolitycznej będącej następstwem kliku wieków brytyjskiego imperializmu ustępującego pola szybko rozwijającej się strefie wpływów Stanów Zjednoczonych, ludzie na całym świecie chcą się uczyć angielskiego.
Z zupełnie zrozumiałych, choć pedagogicznie niepewnych powodów, ludzie wierzą, że jedyny sposób by nauczyć się angielskiego to lekcje z native speakerami. Dodaj do tego powszechną żyłkę handlową przedsiębiorców, odrobinę sprytnej reklamy i oto wynik – przemysł Nauki Języka Angielskiego (NJA). Niecały rok od momentu, gdy zdecydowałem, że chcę żyć i pracować za granicą znalazłem się w Istambule mając za sobą cztery tygodnie treningu w International House bez wartego uwagi doświadczenia i z większą pensją niż lokalny lekarz. Czyż gospodarka rynkowa nie jest wspaniała?
NJA była dla mnie dość przypadkową karierą (zapewne podobnie jak w przypadku 90% jej pracowników), lecz dziwnym trafem kontynuowałem ją 14 lat. Poczucie winy w stosunku do nieszczęsnych tureckich lekarzy sprawiło, że dobrze wyuczyłem się tego fachy. Czytałem literaturę, dołączyłem do zawodowych stowarzyszeń, zapisałem się na dalsze kursy. Z Istambułu jeździłem do Londynu, Z Londynu do Madrytu, z Madrytu do Glasgow. Z nieopierzonego ucznia stałem się dyrektorem studium, potem doświadczonym profesjonalistą w dziedzinie NJA i wreszcie trenerem nauczycieli. Moje wynagrodzenie rosło. Niewielkie szkółki otworzyły mi drogę do w miarę poważnych instytucji, które otworzyły mi drogę do profesjonalnych firm, które otworzyły mi drogę do posady na uniwersytecie. Rozdawałem foldery na konferencjach. Ale zaraz…
Czy nie chciałem zostać pisarzem? No tak. Podczas, kiedy utrzymywałem się z uczenia angielskiego, również pisałem w tym języku. czasem wściekle, czasem spokojnie i leniwie – zależnie od nastroju. Pisałem krótkie historie, pisałem artykuły. Pisałem scenariusz i poświęciłem półtora roku mojego cennego czasu próbując sprawić aby jakiś filmowiec potraktował go poważnie. Pisałem powieść. Zupełnie nic nie wydałem i nikt nie zrobił filmu.
Na plus mogę policzyć to, że pisałem to na co miałem ochotę.
W końcu napisałem Modyfikowany węgiel. Golancz go wydał, Hollywood kupiło, a ja zostawiłem swoją stałą pracę.
Osiem miesięcy. Tak po prostu.
Ciągle piszę. Musiałbym być martwy albo sparaliżowany, żeby przestać.”

Richard Morgan (1965)

Źródło: informacja biograficzna z obwoluty Modyfikowanego węgla

O języku słowackim , O życiu , O kobietach , O ludziach

„To eserowszczyzna, kult jednostki, lewacko-eserowskie wypaczenia.”

Piotr Pospiełow (1898–1979)

do Konstantina Simonowa, który został wezwany po ukazaniu się artykułu wstępnego Marianowa napisanego w oparciu o przemówienie Simonowa twierdzącego, że po śmierci Józefa Stalina głównym zadaniem literatury jest odzwierciedlenie wielkości dyktatora w jej wszystkich przejawach i wymiarach.
Źródło: Jurij Boriew, Prywatne życie Józefa Stalina, tłum. i oprac. Darima i Dionizy Sidorscy, Oficyna Literatów Rój, Warszawa 1989, ISBN 8385049134, s. 177.

O życiu , O śmierci

„Poznałem go w Kalifornii, kiedy ogłaszałem śmierć literatury radzieckiej. Była pierestrojka, ale ZSRR miał się jeszcze dobrze, na sali siedzieli amerykańscy profesorowie literatury radzieckiej i głośno protestowali przeciwko moim prognozom. Bo gdyby się sprawdziły – straciliby pracę. Głupia sytuacja: przyjechał człowiek ze Związku Radzieckiego i twierdzi, że literatura radziecka umarła, a Amerykanie krzyczą: żyła, żyje i żyć będzie! Na koniec tych przepychanek podszedł do mnie Miłosz i poradził, żebym się nie przejmował. „Oni tu wszyscy są martwi.””

Wiktor Jerofiejew (1947) pisarz rosyjski

To mi zapadło w pamięć.
o tym, jak poznał Czesława Miłosza.
Źródło: rozmowa Anny Żebrowskiej, wyborcza.pl, 2 sierpnia 2011 http://wyborcza.pl/1,75475,10045741,Ranking_rosyjskich_pisarzy_wedlug_Wiktora_Jerofiejewa.html?as=5&startsz=x

O śmierci

„Już odśpiewana ta pieśń i przebrzmiała;
Cicho luteńko, jam zamilkł już.”

Thomas Wyatt (1503–1542)

o swej śmierci.
Źródło: Do swej lutni, cyt. za: P. Mroczkowski, Historia literatury angielskiej, wyd. Ossolineum, Warszawa 1986.

O śmierci , O historii

„Mam dla moich bohaterów wiele sympatii i współczucia. Zachowuję wobec nich czuły dystans. Czy są prawdziwi? Może. Prawdziwy ma być przede wszystkim odbiorca. Literatura powinna zapraszać czytelnika, słuchacza, widza do współtworzenia. Staram się kondensować rzeczywistość w grotesce, w syntetycznym przemieszaniu świata realnego z możliwym, chciałbym łączyć poetycką przypowieść z ostrym widzeniem życia. Ufam, że niekiedy mi się udaje. Talent musi mieć nie tylko twórca, ale i odbiorca. I wyobraźnię, która w literaturze, sztuce i w życiu jest kluczową sprawą. Bez niej ludzie są w jakiś sposób ułomni.”

Henryk Bardijewski (1932)

Źródło: „Rzeczpospolita”, 2 października 2007 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/wwtc.htm

O ludziach , O rzeczywostości

„Szczęśliwa była by literatura, gdyby nie była rzeczą modną i gdyby się nią chcieli zajmować tylko ci, dla których jest stworzona.”

Stendhal (1783–1842)

„Skromne były w pierwszej ćwierci szesnastego wieku literatury polskiej początki. Potrzeby religijne ją wywoływały, obok tego pojawiały się druki, które na sposób średniowieczny bajką lub moralnemi wywodami miały rozrywać lub budować ludzi.”

Kazimierz Morawski (1852–1925) polski filolog klasyczny

Źródło: Walka o język polski w czasach Odrodzenia, wyd. Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1923, s. 22.

O ludziach , O wieku , O walce

„Są ludzie, których zdemoralizować może nawet literatura dziecięca, którzy z rozkoszą odszukują pikantne powiedzonka w psałterzu i przypowieściach salomonowych, ale są też tacy, którzy im głębiej poznają życiowe błoto, tym stają się czystsi.”

Anton Czechow (1860–1904) rosyjski nowelista i dramatopisarz

O ludziach

„Wszystko, co odchodzi, co się wymyka – pociąga nas nieodparcie. Tak jest w miłości i w literaturze.”

Wasilij Rozanow (1856–1919)

„Nauka wkracza obecnie w dziedzinę właściwą nam, powieściopisarzom (…). Mamy tak traktować charaktery, uczucia, fakty ludzkie, jak chemik czy fizyk traktują ciała nieożywione, jak fizjolog traktuje ciała żywe…”

Émile Zola (1840–1902) francuski pisarz

Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 147.

O emocjach , O historii , O charakterze , O nauce

„Zielone ropnie czy różowiutkie ciała wszystko nam jedno. Dotykamy jednych i drugich, ponieważ jedne i drugie istnieją, ponieważ łajdak w równym stopniu zasługuje, by wziąć go pod lupę, co najdoskonalszy z ludzi, ponieważ w naszych miastach roi się od upadłych dziewczyn, które posiadają tam takie samo prawo obywatelstwa, jak dziewczyny uczciwe. Społeczeństwo ma dwa oblicza: obydwa oblicza ukazujemy, posługujemy się wszystkimi barwami palety, zarówno czernią, jak błękitem, podziwiamy bez różnicy Riberę i Watteau, ponieważ obaj mają styl, ponieważ obaj czerpali z życia (…) Biorąc jako przedmiot studium mężczyznę i kobietę, chcemy, by działali w środowisku zaobserwowanym i oddanym skrupulatnie do najdrobniejszych szczegółów, chcemy ukazać, jeśli to możliwe, mechanizm ich cnót i występków, poddać sekcji miłość, obojętność czy nienawiść, będące wynikiem przejściowego lub stałego kontaktu tych dwóch istot. Jesteśmy smutnymi lub wesołymi demonstratorami zwierząt!”

Joris-Karl Huysmans (1848–1907) pisarz francuski

Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 146, tłum. T. Kowzan.

O miłości , O kobietach , O nienawiści , O ludziach

„Humor czarny, zielony czy w kropki, podobnie jak literatura, grafika, teatr, film czy cokolwiek innego w tym rodzaju – nic mnie nie obchodzi. Obchodzi mnie wyłącznie świat i życie, ponieważ ja sam jestem światem i życiem.”

Sławomir Mrożek (1930–2013) polski dramatopisarz, prozaik i rysownik

Małe listy
Źródło: s. 116

O życiu , O świecie

„Piszę fantastykę mocno osadzoną we współczesnych realiach, w ocenach recenzentów stanowiącą właściwie mieszaninę gatunków, w tym powieści obyczajowej czy sensacyjnej. Nie wydaje mi się to trudniejsze od napisania na przykład powieści obyczajowej opowiadającej o środowisku zupełnie mi nieznanym – takiej, której bohaterem byłaby stewardessa, narkoman, strażnik więzienny. Mimo całego wysiłku włożonego w zgłębienie danego tematu nadal byłby to dla mnie obcy świat i przy pisaniu zapewne nie uniknęłabym przekłamań, a w każdym razie ciągle bym się stresowała, czy na przykład za bardzo nie ulegam stereotypom.”

Magda Parus (1975)

Źródło: Wywiad, 2010 http://www.literatura.gildia.pl/wywiady/wywiad_z_magda_parus

O świecie , O wysiłku

„Faktem jest, że na cierpieniach wyrosły najlepsze stronice literatury świata.”

Emil Zegadłowicz (1888–1941)

Motory
Źródło: Motory http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=8641, tom I, wyd. Sirinks, Kraków 1938, s. 185.

O cierpieniu

„Jest to rodzaj tajnego bractwa mającego własne obrzędy obcowania z umarłymi, gdzie płacz i śmiech, patos i ironia współistnieją na równych prawach. Przejęta historią, zawsze aluzyjna, w tym stuleciu tak jak dawniej towarzyszyła ludowi w jego ciężkich przejściach. Linie polskiego wiersza krążyły w podziemiu, były pisane w barakach koncentracyjnych obozów i w żołnierskich namiotach, w Azji, Afryce i Europie. Reprezentować tutaj taką literaturę znaczy czuć się pokornym wobec świadectw miłości i poświęcenia zostawionych przez tych, którzy już nie żyją.”

Czesław Miłosz (1911–2004) polski poeta, prozaik, eseista, tłumacz i krytyk literacki, noblista

o literaturze polskiej, przyjmując w 1980 Nagrodę Nobla.
Źródło: Adam Michnik, Rozpacz Miłosza, „Gazeta Wyborcza”, 31 grudnia 2010.

O ludziach , O historii , O śmiechu , O płaczu

„Literatura to ruch. I nawet jeśli wydrukowany tekst może się wydawać względnie niezmiennym punktem odniesienia, to tak naprawdę stanowi on raczej stałą matrycę zmian, której zewnętrzną oznaką jest choćby otwartość na różne interpretacje.”

Marcin Orliński (1980)

Źródło: Jakub Przybyłowski, Tajemny związek, „Lampa” nr 4(85), 2011.

„Nie ma lepszego narzędzia propagandy dla kraju, jak jego literatura.”

Pola Gojawiczyńska (1896–1963)

„Polska szkoła przestała uczyć myślenia, a zwłaszcza humanistycznych rozmyślań. Wielka literatura praktycznie zanikła. Kino, które ją zastąpiło, ma z myśleniem niewiele wspólnego.(…) To tworzy zagubienie, którego źródło dobrze opisał Wilhelm Dilthey mówiąc, że nauki ścisłe poznają, a nauki humanistyczne rozumieją. Wiedza bez rozumienia musi prowadzić do nieszczęść.”

Tadeusz Gadacz (1955) polski filozof i religioznawca

Źródło: rozmowa Jacka Żakowskiego, Nie ma szczęścia bez myślenia, „Polityka” wydanie specjalne, 6/2010.

O nieszczęściu , O szkole , O myślach , O wiedzę

„Wybitnie zdolny i inteligentny, kształcił się wyłącznie na rosyjskiej ideologii i literaturze. Krańcowy i zajadły w dyspucie.”

Józef Dąbrowski (1876–1926) polski historyk

o Feliksie Dzierżyńskim.
Źródło: Paweł Wieczorkiewicz, Noty biograficzne; w: Fenomen Stalina, tłum. Maria Kotowska, wyd. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1988, s. 181.

„W literaturze jest dużo seksu i nie ma dzieci; w życiu – na odwrót.”

David Lodge książka The British Museum Is Falling Down

Literature is mostly about having sex and not much about having children. Life is the other way round. (ang.)
Źródło: The British Museum Is Falling Down http://books.google.pl/books?id=pT0hAQAAIAAJ&dq=The+British+Museum+Is+Falling+Down&q=Literature+is+mostly+about+having+sex+and+not+much+about+having+children.+Life+is+the+other+way+round., Holt, Rinehart and Winston, 1967.

O dzieciach , O seksie

„Literatura to jest pierwszy krok. Chcielibyśmy, żeby kino otworzyło się na to, co poza kinem.”

Piotr Marecki (1976) dziennikarz polski

Źródło: Marecki, Ostrowska: Restart polskiego kina, Stopklatka, 26 listopada 2010 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=71729

„Biorąc pod uwagę niezmierzoną rzekę literatury, złożoną z materiałów źródłowych wspomnień i wyników nowych badań – ta książka pojawia się późno. Jednocześnie ukazuje się za wcześnie, jeśli chodzi o wyjaśnienie najbardziej zawikłanych splotów najnowszej historii Europy. Jeśli w moim przypadku tak długo to trwało, to przyczyną nie był jakikolwiek zakaz myślenia, ale raczej bezradność wobec wydarzeń historycznych, w których zdają się zacierać wszystkie proste różnice i związki przyczynowe. Nigdy wcześniej tak silnie nie odczułem ułomności języka, jak podczas przywoływania monstrualnych zdarzeń owych czasów. Nigdy tak mocno nie odczułem granic werbalizacji historii, jak podczas próby ujścia ekstremalnych doświadczeń terroru i marzeń w ramach historii równoczesności. Jednak być może trzeba najpierw stracić na chwilę mowę, zamilknąć, aby w ogóle można było zacząć tę pracę uobecniania przeszłości.”

Karl Schlögel (1948)

o Terror i marzenie. Moskwa 1937.
Źródło: Terror i marzenie. Moskwa 1937, Wyd. Poznańskie, ISBN 9788371778247, s. 12.

O książkach , O historii , O myślach , O przeszłości

„Brak osobowości prowadzi do śmierci uczuć, śmierć uczuć do śmierci pisarstwa i do nadmiaru przemocy, która stała się naczelnym tematem współczesnej literatury: – Zapłaciliśmy wygórowaną cenę za uprawianie kultu wytrzymałości i za lekceważenie wrażliwości. Przemoc zajęła miejsce uczucia.”

Anaïs Nin (1903–1977) pisarka francuska

Źródło: wystąpienie dla studentek Dartmouth College, USA.

O śmierci , O emocjach , O osobowości

„Niektórym autorom zdaje się, że gdy w swych utworach otworzyli czytelnikowi sypialnię, klozet i łazienkę bohaterów – otworzyli w literaturze nową epokę.”

Aleksander Świętochowski (1849–1938) polski pisarz, publicysta, filozof i historyk

„Afrykańska literatura przebudza się do życia.”

Es'kia Mphahlele (1919–2008)

Źródło: Pisarz-humanista, afryka.org, 1 listopada 2008 http://afryka.org/afryka/pisarz-humanista,news/

„Wyznaję Ci – i nie muszę się z tego powodu rumienić – że kocham język Anglosasów. Tak – kocham ten wspaniały język. Oczyma wyobraźni widzę go w całym jego promiennym pięknie – i ze wstydem milknę.”

Michael Madhusudan Dutt (1824–1873)

Źródło: Historia anglojęzycznej literatury indyjskiej, Arvind Krishna Mehrotra(red.). Wyd.1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2007, s. 81

O historii , Kochać się

„Europejczyk dźwiga świat. Feministki się zmartwią. Przez wielką część dziejów ludzkości mężczyźni byli kreatywni, a kobiety nie bardzo. Na 4002 ważnych twórców w 21 dziedzinach w okresie od 800 r. p. n. e. do 1950 r. n. e. kobiety stanowiły 2 proc.! Najmocniej wypadały w literaturze japońskiej, sięgając 8 proc. Były bez znaczenia w muzyce klasycznej (0,2 proc.) i nie miały żadnego wkładu w technologię”

Krzysztof Kłopotowski (1946) polski dziennikarz i krytyk filmowy

0,0 proc.
Źródło: Kto myśli za ludzkość, wprost.pl nr 44/2009 http://www.wprost.pl/ar/176052/Kto-mysli-za-ludzkosc/

O kobietach , O mężczyznach , O świecie , O myślach

„Szkoda, że w polskiej literaturze role kobiet są jedynie tłem dla głównych ról męskich.”

Beata Tyszkiewicz (1938) aktorka polska

Nie wszystko na sprzedaż (2004)
Źródło: s. 111

O kobietach

„Nie będę ukrywał, że rodzina Ciumków przypomina moją rodzinę. Każde z Ciumków ma odpowiedników w naszej gromadce, ale oczywiście są to postacie literacko przetworzone i podkoloryzowane, czasem trochę skarykaturyzowane.”

Paweł Beręsewicz (1970)

o postaciach ze swoich książek.
Źródło: Agnieszka Sikorska-Celejewska, Rodzina i humor – rozmowa z Pawłem Beręsewiczem http://qlturka.pl/2015/12/09/rodzina-i-humor-rozmowa-z-pawlem-beresewiczem/, qlturka.pl, 24 maja 2010

O książkach , O rodzinie , O czasie

„Ostatni raz, kiedy [Astrid Lindgren] była u mnie w 1996 r., była już niemal zupełnie niewidoma. Mówiłam jej o mojej pracy z „Pippi”, szkoliłam nauczycieli w Palestynie, jak poprzez dziecięcą literaturę uczyć dzieci ich własnego języka.”

Ulla Lundqvist (1938)

Źródło: Justyna Sobolewska, Babcia wszystkich Szwedów, „Polityka” nr 12 (3001), 18–24 marca 2015, s. 91.

O dzieciach , O nauczycielach , O babci

„(…) trzy czwarte literatury science fiction na świecie ma odnośniki do dzieł Lema.”

Maria Ciunelis (1961) polska aktorka

Źródło: „Rzeczpospolita”, 9 września 2008 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/plomil.htm

„Tak bowiem na początku literatury, jak i na końcu, jest mit.”

Jorge Luis Borges (1899–1986) argentyński pisarz, poeta i eseista

„Inspiracją większości książek pisanych przez mężczyzn były kobiety.”

Ahmed Toufiq (1943)

podczas Śródziemnomorskiego Spotkania Literackiego Kobiet w Rabacie w 2006.
Źródło: Kobiety spotykają literaturę w Rabacie, Afryka.org, 20 kwietnia 2006 http://afryka.org/afryka/kobiety-spotykaja-literature-w-rabacie,news/

O kobietach , O książkach

„(…) socrealizm nie był tym, co jego mianem określano, lecz właśnie tym, co socrealizmem dotąd nie było, a co przy dobrych chęciach i sprzyjających wiatrach, może nam miłościwie w przyszłości zapanować.”

Aleksander Jackiewicz (1915–1988)

Źródło: Literatura bez głowy, „Życie Literackie” nr 4, 26 stycznia 1958, s. 3. http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=14898

O życiu , O przyszłości