Cytaty o literaturze (561 cytatów, strona 6)

„Z polską współczesną literaturą jest jak z grzybami: wszystkie grzyby są jadalne, ale niektóre tylko raz!”

Andrzej Rodan (1945)

Autobiografia

„(…) różne dziedziny sztuki się przenikają, tak zresztą jak i sztuka nieustannie przenika się z życiem. Oddzielanie literatury od filmu wydaje mi się sztuczne.”

Piotr Dumała (1956)

Źródło: „Życie”, 21 lutego 2002 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/pisanen.htm

O życiu , O sztuce

„W ówczesnej literaturze amerykańskiej o trzech rzeczach nie wolno było wspominać: o ateizmie, socjalizmie i nogach kobiety.”

Irving Stone (1903–1989) pisarz amerykański

Jack London. Żeglarz na koniu

O kobietach

„Z kobietą nie ma żartu
w miłości czy w gniewie,
co myśli, nikt nie zgadnie,
co zrobi, nikt nie wie.”

Aleksander Fredro (1793–1876) polski komediopisarz, pamiętnikarz i poeta

Źródło: Księga cytatów z polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku, oprac. Paweł Hertz, Władysław Kopaliński, Warszawa 1991, PIW, s. 84.

O kobietach , O myślach , O wieku , O myśleniu

„Przestępstwo jest zbyt pożyteczne, aby można było marzyć o tak niedorzecznej i tak w końcu niebezpiecznej sprawie, jak społeczeństwo bez przestępstw. Bez przestępstwa nie ma policji. Co pozwala ludności zaakceptować obecność policji, kontrolę policyjną, jeśli nie lęk przed przestępcą? To cudowna gratka. On i tylko on usprawiedliwia tę tak nową a tak potężną instytucję.”

Michel Foucault (1926–1984) filozof francuski

Źródło: Gry władzy, tłum.T. Komendant, [w:] Literatura na świecie, nr 6/1988.

„Novum, (…) jest, jeśli mogę tak to nazwać, jednostką nowości w science-fiction. Zauważalny punkt różnicy, odchyłu od szeroko rozumianej współczesności. Maszyna czasu, niewidzialny człowiek – to nova. Piętrowe zdania Roberta Heinleina – „rozprężenie drzwi” – zawierają w sobie novum i inne kamienie milowe literatury science-fiction. Inny nacisk językowy. W science-fiction zdanie „otworzyła oczy” może oznaczać dwie różne rzeczy. To, według wielu ludzi, jest powodem dlaczego znaczący procent odbiorców odtrąca literatura science-fiction – bo wymaga od was przetwarzania ich informacji w zupełnie inny sposób, cały czas. Niektórzy ludzie czują się tak jakby sf próbowało ich nabrać w każdym zdaniu. Słyszałem sugestie, że stara reputacja sf jako infantylnej literatury bierze się nie tylko z żałosnej pisaniny i infantylnych problemów z historii gatunku, ale też z tego, że przeważająca część populacji czuje się, jakby ktoś próbował ich nabrać.”

Warren Ellis (1968) Angielski pisarz, scenarzysta komiksowy i telewizyjny.

w swojej kolumnie w Doctor Sleepless #12.
Wypowiedzi autora i didaskalia

O ludziach , O historii , O czasie

„Męska przyjaźń jest możliwa, za to z przyjaźnią damsko-męską zawsze są problemy, znamy to z literatury i z życia.”

Cezary Pazura (1962) aktor polski

Źródło: Cezary Pazura: Przystojny jestem? http://film.wp.pl/id,185,name,Cezary-Pazura,osoba_wywiady.html?ticaid=182c3

O przyjaźni

„(…) ogólny poziom kultury i zapotrzebowania na kulturę obniża się w zastraszającym tempie. Brak jest kompletnie edukacji w tej dziedzinie w szkołach. Media nas ignorują. Niektóre radia publiczne mają wprawdzie pojedyncze audycje poświęcone piosence literackiej, ale traktują to raczej, jako „listek figowy” mający udowodnić realizację misji, a tak naprawdę spychają nas do niszy i pokazują, jako swego rodzaju dziwadło. Zamiast programować nasze utwory w osławionych play-listach, nadają sieczkę anglosaską dla najmniej wymagającego odbiorcy.”

Piotr Bakal (1955)

Źródło: Dorota Ryst, Ciągle rodzą się nowi bardowie – rozmowa z Piotrem Bakalem, salonliteracki.pl, 23 lutego 2012 http://salonliteracki.pl/new/literatura/wywiady/185-ciagle-rodza-sie-nowi-bardowie-rozmowa-z-piotrem-bakalem

„(…) jestem pisarzem lewicowym, który łączy wrażliwość społeczną z wrażliwością metafizyczną. Trudno, nadstawiam też drugi policzek dla tych, którzy twierdzą, że literatura nie ma poglądów, że powstaje w inkubatorze czystej sztuki, że ma powstawać jakby na Marsie. Wolę być pisarzem lewicowym niż pisarzem, który wspiął się na szczyt Parnasu, tyle że ten Parnas wbiłby mi się głęboko w…”

Mariusz Sieniewicz (1972) polski prozaik i felietonista

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, 24 listopada 2011 http://wyborcza.pl/1,75475,10701678,Sieniewicz__Literatura_to_jajko_na_twardo.html

„Szekspir jest ponadczasowy, pomimo wszelkich sporów i dyskusji. Banał wkrada się tam, gdzie spłycamy, udajemy prawdę. Prawdziwe wartości weryfikuje życie. Sztuka i literatura, które poruszają autentyczne problemy same się obronią. Szekspir to klasyka.”

Jerzy Pal (1962)

Źródło: Małgorzata Budzik, Aktor z niespokojną duszą, „Przegląd Regionalny” nr 12, grudzień 2011 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/129676.html

O życiu , O sztuce , O duszy

„Tłumacząc dzieło Adama Mickiewicza chciałem powiedzieć Polakom, że Wietnamczycy bardzo lubią kulturę i literaturę polską. Chciałem jak najlepiej przekazać swoim rodakom te najcenniejsze dzieła literatury polskiej, żeby lepiej zrozumieli ten kraj.”

Nguyễn Văn Thái (1945)

Źródło: Van Pham, Radosław Pyffel, „Pan Tadeusz” po wietnamsku – wywiad z dr. Nguyen’em Van Thai, polska-azja.pl, 6 sierpnia 2012 http://www.polska-azja.pl/2012/08/06/pan-tadeusz-po-wietnamsku/

„Gdzie jest miłość i zgoda, tam słodko lata schodzą.”

Wojciech Bogusławski (1757–1829) polski aktor, śpiewak operowy, reżyser, pisarz, dramatopisarz, tłumacz

Źródło: Księga cytatów z polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku, oprac. Paweł Hertz, Władysław Kopaliński, Warszawa 1991, PIW, s. 41.

O miłości , O wieku

„On kochał muzykę klasyczną, malarstwo, arcydzieła literatury… No cóż, nikt nie jest doskonały.”

Brigitte Bardot (1934) francuska aktorka

O malarstwie , Kochać się

„W trakcie wojen z Meksykanami odniosłem z ich ręki wiele ran: postrzał w prawą nogę ponad kolanem; przestrzelenie lewego przedramienia; cięcie szablą w prawą nogę poniżej kolana; rana od uderzenia kolbą muszkietu w czubek głowy; postrzał tuż poniżej zewnętrznego kącika lewego oka; postrzał w lewy bok i postrzał w plecy (…).”

Geronimo (1829–1909) wódz Indian Chiricahua

Źródło: Ludwik Stomma, Choroby i dolegliwości sławnych ludzi, Wydawnictwo Literatura Net Pl, Gdańsk, ISBN 8392364546, s. 131.

O ludziach , O chorobach

„Ile się w tym kraju czyta książek? Co się dzieje ze sprzedażą gazet? Niech państwo – a jest tu sporo pracowników naukowych – powie, jak wygląda przeciętny wywiad z kandydatem, który przychodzi na wyższe uczelnie. (…) Jasne, jest x miejsc w Polsce, które są fantastycznym zaprzeczeniem tego procesu, o którym mówimy. Tylko będę się upierał: to jest margines. Kiedyś w telewizji, jak zaczynałem pracę było takie powiedzenie, które brzmiało, jak anegdota, teraz zaczynam się obawiać, że to nie jest anegdota, brzmiało: „ludzie nie są tacy głupi jak nam się wydaje, są dużo głupsi”. (…) Ktoś z państwa słusznie może powiedzieć, a ja się nawet od razu zgodzę, bez stawiania zarzutu, że jestem hipokrytą, przecież mógłbym rozmawiać o literaturze, robić poważniejsze programy. (…) Nie dowiozę 2,5 mln widzów, to program znika. I ktoś powie: „pojawią się inni, lepsi”.”

Tomasz Lis (1966) polski dziennikarz telewizyjny

Źródło: debata „Dlaczego głupiejemy?”, Uniwersytet Otwarty Uniwersytetu Warszawskiego, 25 marca 2010 http://www.uo.uw.edu.pl/debata/dlaczego_glupiejemy

O ludziach , O książkach , O czytaniu

„O, żeby pewnego dnia skończyło się niewolnictwo, a kupowaniu i sprzedawaniu ludzi wkrótce położony został kres!”

Michiel Christiaan Vos (1759–1825)

Źródło: Jerzy Koch, Historia literatury południowoafrykańskiej. Literatura afrikaans. XVII-XIX wiek, Warszawa 2004, str. 147

O ludziach , O historii , O wieku

„Mizerna polska literatura rakietowa nie wzbogaciła się zbytnio omawiana książką”

Eustachy Białoborski (1890–1960)

„Dość uparcie, chociaż może nieefektownie, realizowałem swoją wersję pojmowania sztuki jako dziedziny niezależnej, a jeśli były jakieś odniesienia do rzeczywistości, to wynikały one z tego, co niosła literatura i napięcia czasu.”

Jerzy Grzegorzewski (1939–2005) polski reżyser teatralny

Źródło: culture.pl http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_grzegorzewski_jerzy

O rzeczywostości , O czasie

„Jest to wielka literatura, w której powiedziane zostało wszystko, co wciąż jest dla nas najistotniejsze. To, co Norwid mówił na każdy temat w XIX wieku, pozostaje aktualne w wieku XXI, także po tym, co ostatnio stało się w Ameryce.”

Czesław Niemen (1939–2004) polski piosenkarz, kompozytor i autor tekstów piosenek

o Cyprianie Kamilu Norwidzie.
Źródło: „Rzeczpospolita”, 29 września 2001 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/cniemen.htm

O wieku

„Stefan Kisielewski: Ja tak dla żartu ułożyłem listę gabinetu koalicyjnego. Pokazywałem to wszystkim na zebraniu, ale się odmachiwali okropnie. Mazowiecki to aż splunął. Jak pani się nie będzie odmachiwać, to pani powiem.
Anna Borkowska: Ależ skąd. Jestem bardzo ciekawa, bo też mam swoją listę.
Stefan Kisielewski: Premier – Geremek, wicepremier Rakowski i Stelmachowski, min. finansów Trzeciakowski, min. przemysłu Wilczek, budownictwa Paszyński, rolnictwa Gabriel Janowski – to jest mój faworyt, min. spraw wewnętrznych Kiszczak, związki zawodowe Oleksy, oświaty Mazowiecki, propaganda Michnik, sprawy zagraniczne Marcin Król, kultura Jan Zamoyski. Tylko na wojsko nie miałem kandydata.”

Stefan Kisielewski (1911–1991) polski publicysta, działacz polityczny, kompozytor

Źródło: wywiad Anny Borkowskiej, „Literatura” nr 11/12, 1989

„Literaturą zająłem się, żeby być w zgodzie z własną naturą. W literaturze międzywojennej szukam przeszłości, korzeni, tego, co mi zabrano, sięgam do niej, aby ukoić uczucie wydziedziczenia. Urodziłem się we Lwowie, po wojnie jako czternastolatek znalazłem się w Krakowie. Straciłem swoje korzenie. Zorientowałem się, oczywiście nie od razu, że coś mi odebrano. Przeszłość, piękno, elegancję tamtej epoki. W głowie zostały jakieś obrazki, do których wracałem, jakieś reminiscencje, które potem pojawiały się w filmach. (…) Chciałem ten swój świat odtworzyć i coś odzyskałem.”

Janusz Majewski (1931) reżyser polski

Źródło: wywiad Katarzyny Taras, „Kino” nr 4/2006

O wojnie , O świecie , Cytaty o pięknie , O emocjach

„Jestem wielką zwolenniczką w literaturze dziecięcej tematyki historycznej sensu stricte, a także opartej na folklorze, bajkach i legendach.”

Hanna Januszewska (1905–1980) polska prozaiczka, poetka, tłumaczka, autorka sztuk teatralnych i słuchowisk.

Źródło: Monika Woźniak, Jak to z „Kotem w butach” było. Baśnie Charles'a Perraulta w przekładzie i w adaptacji Hanny Januszewskiej, „Przekładaniec”, numer 22–23, Wydawnictwo UJ, 2010, s. 69.

O butach , O kotach , Sens

„Chodzi mi po prostu o skupienie się na „absolutnej” czystej teatralności, na tym, co w teatrze nie jest ani naśladowaniem życia – iluzją, ani ilustrowaniem literatury – odtwórczością, ani plastyką, ani… – Słowem – jest to tropienie specyfiki teatru, tej nieokreślonej wartości, którą zdefiniowałbym jako grę w umowność. Grę – nie bez okrucieństwa, przekory, dialektyki przeciwieństw, opacznych uderzeń. Jest to w końcu gra – jak gra szulerów, a nie – jak gry salonowe. Kto jest partnerem, kto wygrywa, kto przegrywa? My sami oczywiście; my sami – to znaczy również i widzowie, bo tutaj zaciera się podział na scenę i widownię. Otóż gra w umowność doprowadzona do ekscesu, do swoich konsekwencji krańcowych, w których staje się właściwie parodią losu ludzkiego, prawdą losu jako „umowności” i losu jako „gry””

Jerzy Grotowski (1933–1999) polski reżyser, teoretyk teatru, pedagog

byłaby właśnie tą wartością poszukiwaną: „absolutem” teatralności.
Źródło: Rena Nalepa, Poszukiwania opolskie http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=10332, „Dziennik Polski” nr 7, 8/9 stycznia 1961, s.6.

O losie , O poszukiwaniu , O grach

„Głupi nie śmiej się z mądrego
Ale bierz rozum od niego!”

Biernat z Lublina (1465–1529) polski renesansowy poeta, tłumacz, bajkopisarz

Źródło: Księga cytatów z polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku, wyb. Paweł Hertz, Władysław Kopaliński, Warszawa 1975, PIW, s. 39.

O wieku

„Młodzi autorzy są jednak inni. Mają poczucie, co im się należy, co dla nich trzeba zrobić. To bardzo jednostronne myślenie. I dość często towarzyszy temu odwrócone widzenie. Z jednej strony godzą się z tym, że literatura utraciła w życiu publicznym rolę centralną i przekształciła w zjawisko marginesowe, podoba im się to, sami podejmują tematy marginesowe, intymne. A jednocześnie żądają dla siebie splendoru, tuby, która ma potęgować ich głos do nie wiadomo jakich granic. Interesują ich wielkie nakłady, pierwsze strony kolorowych magazynów. Przy czym w ich wizji świata rzeczywiście nie ma poczucia, że to oni są elementem tego świata. Wolą być światem samym dla siebie. Z jednej strony więc ich żądania, ambicje są niczym nie hamowane, z drugiej – na ogół nawet nie usiłują zobaczyć siebie z dystansu, w szerszym planie kultury, społeczeństwa.”

Barbara Toruńczyk (1946) polska publicystka, eseistka, historyk literatury, wydawca, redaktor naczelny "Zeszytów Literackich"

Źródło: Tomasz Cyz, Redaktor jest dość samotny http://www.dwutygodnik.com/artykul/4181/, Dwutygodnik.com nr 98/2012.

O świecie , O myślach , O myśleniu

„Romantyzm ma w sobie wiele idealizmu, ale to jest ludzkie i nawet my z komórkami przy uchu bywamy sentymentalni w literaturze SMS-owej.”

Joanna Szczepkowska (1953) aktorka polska

Inne wypowiedzi
Źródło: „Gazeta Wyborcza”, Wrocław, 6 maja 2008 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/pttst.htm

„Jak kobieta widzi, że ktoś jest smutny, to nie mówi mu nigdy: „jesteś smutny”. Tak głupio postępuje tylko mężczyzna. Kobieta udaje, że wcale nie widzi smutku – jest weselsza, milsza, piękniejsza niż zazwyczaj. Wtedy smutek znika.”

Tadeusz Rittner (1873–1921) dramatopisarz polski

Źródło: Księga cytatów z polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku, wyb. Paweł Hertz, Władysław Kopaliński, Warszawa 1975, PIW, s. 419.

O kobietach , O smutku , O wieku

„(…) forma ułatwia komunikowanie się. No bo w zależności od tego, w jaki sposób do kogoś mówimy, jakim tonem – czy szeptem, czy głosem podniesionym – to wypowiedziane przez nas zdanie może być inaczej odebrane. Jeśli chcemy, żeby było odebrane zgodnie z naszymi intencjami, to musimy wybrać odpowiednią do tego formę. Podobnie jest w literaturze.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Źródło: Niewrzęda: Rany, które wynikają z empatii – rozmowa Kamili Kasprzak dla „Krytyki Politycznej” http://www.krytykapolityczna.pl/kluby-kp/publicystyka/20130922/niewrzeda-rany-ktore-wynikaja-z-empatii

„Jeżeli chodzi o mnie, mam ambicje równie skromne jak ów ostatni krawiec, i rywalizowanie z twórcą tak ponadczasowej literatury jak Przewodas Tysiąclecia w ogóle mnie nie interesuje.”

Rafał A. Ziemkiewicz (1964) polski pisarz

Źródło: RAZ Prawą (w:) „Miesięcznik. Biuletyn informacyjny ŚKF” nr 145, 30 marca 2002

„Naszą najważniejszą troską powinno być wspieranie nauki i literatury. Wiedza jest w każdym kraju najpewniejszą podstawą powszechnego szczęścia.”

George Washington (1732–1799) pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych

Opis wystąpienie przed Kongresem, 8 stycznia 1790.

O wiedzę , O nauce

„Lilly poważnie traktowała literaturę, nawet jeśli literatura jej samej nigdy nie miała potraktować z całkowitą powagą.”

John Irving książka Hotel New Hampshire

Hotel New Hampshire (1981)

„Życie to zadanie rachunkowe, nie powieść francuska.”

Tadeusz Rittner (1873–1921) dramatopisarz polski

Źródło: Księga cytatów z polskiej literatury pięknej..., op. cit., s. 420.

O życiu

„Geniuszowi polskich architektów w Baku zawdzięczamy powstanie nowego obrazu architektury, opartej na wielowiekowych tradycjach azerbejdżańskiego budownictwa. Stworzone przez Polaków gmachy stały się jednym z głównych czynników sprawiających, że zarówno Baku, jak i cały Azerbejdżan stanowi obecnie syntezę Wschodu i Zachodu, syntezę wschodniej i zachodniej sztuki, architektury, muzyki, literatury i wartości duchowych.”

Həsən Həsənov (1940)

Źródło: Anna Wojnar, Otwarcie na Wschód, „Alma Mater” nr 156–157, kwiecień-maj 2013, s. 7.

Obraz

„(…) każda ze sztuk posiada swoisty język (z wyjątkiem literatury), gdyż każda przekazuje myśli i uczucia.”

Jerzy Płażewski (1924–2015) polski krytyk i historyk filmu

Język filmu
Źródło: s. 17

O emocjach , O myślach , O myśleniu

„Moim powołaniem jest literatura. Nigdy nie chciałem być zawodowym politykiem. Nigdy. Zostałem kandydatem (na prezydenta Peru) z uwagi na zupełnie nieoczekiwane okoliczności. Zrobiłem to bardzo świadomie, wiedząc, że będę musiał na pewien czas poświęcić swoje powołanie.”

Mario Vargas Llosa (1936) pisarz peruwiański

Źródło: wywiad Gillesa Anquetila i François Armaneta, „Le Nouvel Observateur”, tłum. „Forum”, 11 października 2010.

O czasie

„Nie akceptuję złej literatury, twórczej hucpy, prowokacji dla samej prowokacji. Cały czas staram się realizować teatr, w którym wszystko będzie się zgadzało: treść, styl, forma, rzemiosło.”

Jan Englert (1943) aktor polski

Źródło: „Dziennik Polski”, 27 grudnia 2005 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/rusztowaniedl.htm

O czasie

„Widok tego patetycznego samotnika-ślepca, z matką pod dziewięćdziesiątkę, wprzęgniętych w te aeroplanowe zabiegi… Najgorsze, że on jakoś się nadaje do tego… I nie wątpię, że otrzyma Nobla. Niestety, niestety… tak, on zaistniał jakby umyślnie w tym celu. Jeśli kto, to Borges! Jest to literatura dla literatów, jakby specjalnie pisana dla członków jury, jest to kandydat akurat, jak trzeba, abstrakt, scholastyk, metafizyk, dość nieoryginalny, żeby znaleźć drogę już utorowaną, dość oryginalny w swojej nieoryginalności, żeby stać się nowym i nawet twórczym wariantem czegoś znanego i uznanego. I kuchmistrz prima! Kuchnia dla smakoszów!

Nie mam najmniejszej wątpliwości, że odczyty Borgesa "o istocie metafory" i inne, tegoż autoramentu, będą należycie fetowane. Gdyż to też będzie akurat, jak trzeba: zimne ognie sztuczne, fajerwerki inteligencji inteligentnie wyinteligentionej, piruety myśli retorycznej i martwej, która nie jest zdolna podjąć żadnej idei żywotnej, myśli zupełnie zresztą nie zainteresowanej myśleniem "prawdziwym", świadomie fikcyjnej, układającej sobie na boczku swoje arabeski, glossy, egzegezy, konsekwentnie ornamentacyjnej. Ba, ale metier! Literacko bezbłędne! Ale kuchmistrz! Cóż w większy entuzjazm może wprowadzić literatów czystej krwi, niż tej literat bezkrwisty, literacki, werbalny, nie widzący, nie widzący niczego poza tymi swoimi kombinacjami mózgowymi?”

Witold Gombrowicz (1904–1969) pisarz polski

Dziennik 1961-1966

O inteligencji , O matce , O myślach , O myśleniu

„Wschodnioeuropejscy Żydzi stworzyli barwny świat. Mieli język i literaturę, mieli swoich cadyków i bankierów, uczonych i rzemieślników, socjalistów i chasydów, swoje dania, melodie, żarty, stroje, westchnienia, gesty i sposób trzymania głowy. Mieli "rzewny czar", który brał się z mieszanki intelektualizmu i mistycyzmu. Nie ma tego świata. Nieliczni ocaleni nie dają wyobrażenia o nim.”

Hanna Krall książka Dowody na istnienie

Dowody na istnienie

O świecie

„Nauczyciele, wychowawcy, kierownicy duchowi? W istocie, oni nauczyli czytelnika polskiego tej prawdy o literaturze, że ona jest czymś w rodzaju szkolnych wypracowań, pisanych po to aby belfer mógł postawić stopień […] Są to mistrzowie trywializacji, artyści w przemienianiu ostrego życia w nudną papkę, gdzie wszystko jest mnie więcej równie mierne i nieważne.”

Witold Gombrowicz (1904–1969) pisarz polski

Dziennik 1953 - 1956

O nauczycielach

„Jakie społeczeństwo, taka literatura.
(how society is, such is literature)”

Henryk Sienkiewicz (1846–1916) polski pisarz

„Taki jest sens literatury, żeby cię wykoleiła z normalnej codzienności, żeby cię wystrzeliła w kosmos z tego zwykłego życia, żebyś się nie dał udupić. Żebyś nie słuchał rodziców, tylko żebyś słuchał Martina Edena, bo jednak, z całym szacunkiem dla rodziców, oferta, jaką on składa, jest ciekawsza.”

Andrzej Stasiuk (1960) pisarz polski

O rodzicach , Sens

„W teorii trwała teraz wokół niej lekcja literatury. Susan nie znosiła literatury. Wolała poczytać dobrą książkę.”

Terry Pratchett książka Muzyka duszy

Soul Music

„Literatura poważna nie jest po to, żeby ułatwiać życie, tylko żeby je utrudniać.”

Witold Gombrowicz (1904–1969) pisarz polski

Dziennik 1957-1961

O życiu

„Jeśli Lem stworzył literaturę instedyczną – literaturę zamiast literatury, to Moskal w podobnym czasie stworzył naukę instedyczną, obnażając paradoksalne roszczenia nauki – depozytariuszki prawdy i sensu. „Bajanie” Moskala poucza o względności racjonalnego widzenia świata, relatywizmie epistemologii naukowej oraz o nieusuwalnej retoryczności każdego dyskursu, lecz – co istotne – pisarz nie postuluje odrzucenia języka, paradygmatów i procedur badawczych nauki. Fikcja imagineskopii zakwestionowała prymat nauki jako dominującej wiedzy eksperckiej, podsunęła jej lustro, w którym mogła dojrzeć swoje pozornie obiektywne mechanizmy odkrywania prawd o świecie. „Bajkopisarstwo” nie tylko konkuruje z życiem, proponując fikcję czy fabułę równie prawdziwą, a nawet staje się prawdziwsza niż egzystencja codzienna. Wstęp do imagineskopii to w istocie „bajka” – fałszywy apokryf obnażający mit obiektywności i względność nauki. Jego adresatami pozostają dorośli czytelnicy, którzy z dziecięcą ufnością wierzą w obietnice ekspertów, ponieważ nie mają innego wyboru w świecie późnonowoczesnym.”

Stanisław Moskal (1935–2019) polski naukowiec i pisarz

Źródło: Przemysław Kaliszuk http://journals.umcs.pl/arte/article/view/5688/4479, „Artes Humanae”, tom 2, s. 172, 2017

O bajkach , O wiedzę , Sens , O nauce

„O NSZ warto i należy dyskutować. Wartościowa jest jednak tylko poważna dyskusja, debata ludzi mających wiedzę – historyków i badaczy tematu znających archiwa. Niestety coraz częściej do głosu przepychają się publicyści, piszący pod z góry przyjętą tezę, podpierający się selektywnie dobraną literaturą i piszący półprawdy. A każda półprawda – jak pisał Horacy Safrin – jest to całe kłamstwo.”

Wojciech Muszyński (1972) polski historyk

o Narodowych Siłach Zbrojnych.
Źródło: Dzielenie polskiej krwi – czyli o lukrowaniu czarnej legendy NSZ https://medianarodowe.com/dr-wojciech-jerzy-muszynski-dzielenie-polskiej-krwi-czyli-o-lukrowaniu-czarnej-legendy-nsz/,, medianarodowe.com, 2 października 2017.

O ludziach , O kłamstwie

„Jedna część tej filozofii zawiera wszystkie nowe lub odnowione opinie, dotyczące położenia społeczeństwa, zasad prawodawstwa cywilnego i politycznego, jak np. naturalna równość ludzi, zniesienie przywilejów kast i klas, najwyższowładztwo ludu, wszechwładstwo potęgi państwowej, jednostajność praw. Wszystkie te doktryny nie są tylko przyczynami Rewolucyi francuskiej; stanowią one jej istotę, jej dzieło trwałe i istotne. Inna część doktryn XVIII st. uderza, ze szczególną zaciętością na kościół: na duchowieństwo, hierarchię, instytucye, dogmaty, zmierzając ku ostatecznemu zniesieniu chrześcijaństwa. Lecz ta część literatury XVIII w., zawdzięczająca istnienie swoje nadużyciom, które zniosła Rewolucya, znikła z nią razem. Chrześcijaństwo rozbudziło tę nienawiść przeciw sobie, nie jako instytucya religijna, lecz jako instytucya polityczna; nie dlatego, że księża chcieli rządzić rzeczami tamtego świata, lecz dlatego, że w tym byli właścicielami, panami, rządcami, że odbierali dziesięcinę; nie dlatego, że kościół nie mógłby znaleźć miejsca w nowem społeczeństwie, zbudowanem Rewolucyą, lecz dla tego, że zajmował najpotężniejsze i uprzywilijowane położenie w tem, które ona musiała zburzyć.”

Alexis de Tocqueville książka Dawny ustrój i rewolucja

Dawny ustrój i rewolucja

O nienawiści , O ludziach

„Według mojego wyobrażenia pisarzem jest ktoś, kto pisze. Kto siedzi przy maszynie i zapisuje słowa. Wydawałoby się, że na tym polega istota rzeczy. Nie uczyć innych, jak pisać, nie przesiadywać na seminariach, nie czytać wierszy szalejącemu tłumowi. Czemu oni są tacy ekstrawertyczni? Gdybym chciał być aktorem, zabiegałbym o rolę w Hollywood. Z pięćdziesięciu pisarzy, których poznałem w różnych okolicznościach, tylko dwaj wydali mi się ludzcy w każdym calu. (…) Poza tym pisarze są ostatnimi osobami, z którymi miałbym ochotę się napić i których chciałbym słuchać. Dostrzegam więcej życia wewnętrznego u starych gazeciarzy, u dozorców, w chłopcu obsługującym klientów w całonocnym stoisku z meksykańskim żarciem. Mam wrażenie, że pisarstwo przyciąga najgorszych, nie najlepszych, mam wrażenie, że prasy drukarskie tego świata po prostu nieustannie drukują szmirę autorstwa nieudolnych ludzi, którą niekompetentni krytycy nazywają literaturą, poezją, prozą. To bezcelowe, może poza tym jednym przebłyskiem od czasu do czasu, który rzadko rozumie, wie jak.”

Charles Bukowski (1920–1994) amerykański poeta i powieściopisarz

O Pisaniu

O wrażeniach , O ludziach , O czasie , O czytaniu

„Krasicki był Francuzem ze sposobu myślenia, może nawet jakimś Francuzem wydoskonalonym, ale z języka jego możemy być niesłychanie dumni. Porównajmy tylko! Przecież byliśmy wtedy wasalami Rosji – bo tak było naprawdę – a przecież literatura rosyjska, która w XIX wieku stanie się bez żadnej wątpliwości najlepszą literaturą świata, wówczas, w XVIII wieku, kiedy język polski zarówno w literaturze, jak w publicystyce wyraża już w sposób mistrzowski wszystkie odcienie myśli ludzkiej, ta literatura rosyjska pełza wprost na czworakach, nie mówi, lecz zaledwie bełkocze. Literatura rosyjska zaczyna się właściwie dopiero w XIX wieku. Prawda, że jakimś skokiem zawrotnym uzyskuje od razu pierwszej miejsce, ale literatura polska, już wspaniała w wieku XVI, wydoskonalona w wieku XVII, teraz, w wieku XVIII, nie tak wiele ustępuje francuskiej, prawie w niczym niemieckiej.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Stanisław August
Źródło: s. 263

O prawdzie , O myślach , O myśleniu , O języku słowackim

„Literatura polska jest bogata: proza polska posiada trzech prawdziwie wielkich przedstawicieli: Jana Długosza, Jana Chryzostoma Paska i Henryka Sienkiewicza. Nie każdy naród ma taką reprezentację. Długosz pisał po łacinie tak, że zachwyt to budziło u najsławniejszego ówczesnego humanisty Eneasza Sylwiusza Piccolominiego, a Pasek i Sienkiewicz pisali stylem wykształconym na łacinie. (…) Tak jak Sienkiewicz rozumiał XVII wiek polski, tak rozumiał Rzym starożytny. Zresztą to się łączy między sobą: Polacy XVII wieku wychowani są w umiłowaniu Rzymu. Znowuż najważniejszy jest język. Sienkiewicz opanował literaturę czasów rzymskich i jego polszczyzna w Quo vadis jest właściwie łaciną wypowiedzianą polskimi słowami. Powieść ta pocieszała Polaków w smutnym dla nas wieku XIX majestatycznością Rzymu.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Europa in flagranti

O języku słowackim , O wieku , O pewności siebie

„Naśladowania wszelkie niewiele warte, w literaturze rodzą lichoty, w polityce – potwory.”

Józef Ignacy Kraszewski książka Sto Diabłów

Źródło: Sto Diabłów, Warszawa 1967, s. 168

„Jak w takim eutanazyjnym świecie odnajduje się literatura? Literatura, przy której trzeba myśleć, a skomputeryzowanie codzienności niestety wypiera myślenie, zaś łatwość i dostępność klawiatury oraz drukarki powoduje, że jak do niedawna każdy czuł się lekarzem (wystarczy znaleźć się w jakiejkolwiek przychodni, by ze zdumieniem stwierdzić, że w kolejce do lekarza czekają nie pacjenci a grupa ekspertów), teraz czuje się i pisarzem. Indolencja twórcza boleśnie odsłania brak oczytania, ale przy tak nadwyrężonym kręgosłupie moralnym niespecjalnie jest to przyjmowane czy też brane pod uwagę. Pragnienie ujrzenia swego nazwiska na okładce książki staje się przez twórców, zbiorowej narodowej makulatury, pragnieniem ponad.”

Ewa Klajman-Gomolińska (1966)

Nędznicy. Podróż międzyplanetarna. Dygresje eseistyczne
Źródło: Literatura w eutanazyjnym świecie

O myślach , O myśleniu , O książkach , O czekaniu

„Walka o sprawiedliwość społeczną, poparcie dla rodzącego się ruchu robotniczego były wyraźne w utworach pisarzy żydowskich, szczególnie u Pereca i An-skiego. Literatura żydowska w jidysz miała ogromny wpływ na świadomość młodszego pokolenia Żydów w procesie ich sekularyzacji. (…) literatura w jidysz, z która zetknąłem się jeszcze jako chłopiec, miała również wpływ na rozwój moich poglądów społeczno-politycznych, na mój stosunek do biednych i uciskanych, którzy wprawdzie nie zawsze mają rację, ale zawsze mają prawo do żądania lepszych warunków życia i pracy.”

Włodzimierz Herman (1937) polski reżyser teatralny

Mój dybuk. W poszukiwaniu tożsamości: drogi, bezdroża, dygresje
Źródło: s. 214–215.

O sprawiedliwości , O walce

„Może zabrzmi to kontrowersyjnie, ale sądzę, że pod koniec XIX i w pierwszej połowie XX wieku decydującą rolę w kształtowaniu poczucia żydowskiej tożsamości przejęły od religii rozwijająca się i coraz bogatsza literatura w jidysz oraz bujne życie teatralne w tym języku.”

Włodzimierz Herman (1937) polski reżyser teatralny

Mój dybuk. W poszukiwaniu tożsamości: drogi, bezdroża, dygresje
Źródło: s. 103.

O języku słowackim , O życiu , O religii , O wieku

„Reforma premiera Jarosława Gowina, którą poparła rządząca formacja Prawa i Sprawiedliwości, zmierza do zmarginalizowania tej drugiej, społecznej roli humanistyki, do zniechęcenia zwłaszcza młodszych uczonych do popularyzacji wiedzy o historii, o literaturze, o kulturze, o myśli.”

Andrzej Nowak (historyk) (1960) polski historyk

Źródło: List otwarty do prezesa Jarosława Kaczyńskiego. Prof. Andrzej Nowak: Reforma Gowina marginalizuje społeczną rolę humanistyki https://wpolityce.pl/polityka/426761-list-prof-nowaka-do-jaroslawa-kaczynskiego, wpolityce.pl, 22 grudnia 2018.

O wiedzę , O myślach , O myśleniu , O historii

„Do polskiego narodu należą spolszczeni Niemcy, Tatarzy, Ormianie, Cyganie, Żydzi, jeśli żyją dla wspólnego ideału Polski. (…) Murzyn lub czerwonoskóry może zostać prawdziwym Polakiem, jeśli przejmie dziedzictwo duchowe polskiego narodu, zawarte w jego literaturze, sztuce, polityce, obyczajach i jeśli ma niezłomną wolę przyczyniania się do rozwoju bytu narodowego Polaków.”

Wincenty Lutosławski (1863–1954) polski filozof, działacz narodowy

Źródło: Posłannictwo polskiego narodu, Warszawa 1939, s. 23–24.

„W Niemczech od kilku dziesięcioleci istnieje świetnie funkcjonujący organizm, składający się z domów książki, domów literatury, olbrzymich fundacji, stowarzyszeń, instytucji, o jakich w Polsce nikomu się nie śniło(…) To wielka machina, którą napędza uporządkowany i stabilny, a dzięki temu przewidywalny rynek książki, czyli stała cena książki, wsparcie samorządów i landów, zaangażowana polityka ministerstwa oświaty i kultury. Instytucje dysponują imponującą bazą danych: czy to adresów mejlowych, czy dosłownie adresów potencjalnych czytelników, do których rozsyłają zaproszenia, newslettery, gazety. Mają na to fundusze, otrzymują subwencje, to już prawdziwa tradycja, wieloletnie doświadczenie. Profesjonalna współpraca najróżniejszych instytucji.”

Magdalena Parys (1971) polska poetka, pisarka i tłumaczka mieszkająca w Berlinie

Źródło: rozmowa Malgorzaty Kąkiel. Magdalena Parys: Wszyscy są skądś. „Tygodnik Przegląd” 20 listopada 2016

O współpracy , O wsparciu , O książkach

„Spora część żyjących obecnie pamięta jeszcze okupację i istniejący wtedy terror i ograniczenia, m. in. w zaopatrzeniu w żywność. Inni wiedzą o nich z opowieści, literatury czy nauki. Nie tak było we Francji. Tam wszystko było inaczej. Niemcy nie występowali jako dumni zdobywcy. Do Francuzów odnosili się chyba z pewnym kompleksem niższości. Nie było mowy o wykorzystywaniu w codziennym życiu stanowiska zwycięzców. Gdy Niemiec czegoś potrzebował, stawał grzecznie na końcu kolejki i nie pomstował, gdy zabrakło dla niego, np. miejsca w wagonie sypialnym, biletu do teatru czy na koncert. Gdy Niemiec chciał się o czymś poinformować w sklepie czy na ulicy, kłaniał się grzecznie upatrzonemu Francuzowi i starał się, choćby najbardziej łamaną francuszczyzną, wyjaśnić mu swoje życzenie. Nawet gdy Francuz odpowiedział mu po niemiecku, Niemiec nie porzucał wysiłków mówienia po francusku.”

Kazimierz Leski (1912–2000) inżynier polski, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego

Źródło: Życie niewłaściwie urozmaicone. Wspomnienia oficera wywiadu i kontrwywiadu AK, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989, s. 240–241.

O wysiłku , O nauce

„Odpowiem tak. Moim mistrzem w tworzeniu poezji był i jest Czesław Miłosz, czego może nie widać w moich wierszach, ale bliska jest mi postawa bycia w awangardzie nie rezygnując z klasycznego dorobku literatury. On powiedział w jednym z wywiadów, że nie był szczęśliwy, choć powinien być z uwagi chociażby na fakt, że osiągnął wszystko, co może poeta współczesny osiągnąć dzisiaj, czyli najwyższe możliwe nagrody, prestiż i uznanie.”

Zbigniew Milewski (1969) polski poeta

Źródło: Marlena Zynger, Mistrz puenty otwartej… (wywiad ze Zbigniewem Milewskim), „LiryDram”, wyd. specjalne 2015, s. 25.

„Będzie burza, spodziewam się jej. Bo jakaż to paralela. U nas 10.000 druków w XVI w., a tam pięć, i to jeszcze starocerkiewnych. U nas 500 drukarni w ruchu do końca XVIII w., a tam do końca XVIII wieku nie ma drukarni prywatnych, u nas 150.000 druków, a tam ledwie 50.000 i tak we wszystkim takie przeciwstawienie, a to zarzucając nam, że nie mamy ani literatury ani języka. Tekst francuski jeszcze sto razy ciekawszy, bo rozróżniam literaturę urzędową (…) i wykazuję różnicę literatury stworzonej z rozkazu od rosnącej samodzielnie.”

Karol Estreicher (starszy) (1827–1908) polski historyk literatury

podkreślając w liście do przyjaciela z 1870 polską wyższość cywilizacyjną wobec Rosji.
Źródło: Korespondencja Karola Estreichera z Marią i Felicjanem Faleńskimi (1867–1903), „Archiwum Literackie” 1957, nr 3, s. 65.

O wieku

„Triumf teorii ewolucji nie wypłynął pobudzająco na nauki humanistyczne. Literatura i sztuka utraciły nagle źródło wyższej inspiracji. Nastąpiła dekadencja, której przykładem na polu literatury może być Ulisses Joyce’a - transpozycja homeryckiej Odysei.”

Leszek Jańczuk (1965) biblista, duchowny protestancki

W najlepszym wypadku zdolne były jedynie do ponownego przetwarzania dawniej utworzonych arcydzieł, w wyniku czego powstawało nieraz nawet i piękne dzieło, ale już nie dorównujące oryginałowi (A. Silitoe, Gawędziarz). Wielu autorów na nic innego nie potrafiło się zdobyć jak utytłanie czytelnika w brudzie. Prawdziwą inspiracją były natomiast hasła rewolucyjne, te jednak tylko dotąd pozostawały szczytnymi, dopóki rewolucja nie została wprowadzona w czyn. Po jej zrealizowaniu niemal natychmiast przychodziła degrengolada. Niektórzy, nie widząc wyboru, uznali że trzeba iść w dół. Szybko jednak osiągnięto dno, więc i to przestało bawić.
Filozofia historii

O sztuce , O nauce

„Połowa europejskiego repertuaru operowego powstała w Rosji. Genialna literatura, wspaniały balet. Ale przede wszystkim panuje tam wielka miłość zwykłych ludzi do sztuki, do artystów. Rosjanin będzie pościć, ale uskłada na bilet do teatru! Muzea są pełne zwiedzających, księgarnie czytających. Nawet polityka – tak restrykcyjna!”

Henryk Baranowski (1943–2013) polski reżyser, scenarzysta i aktor

nie zabiła w Rosjanach potrzeby obcowania ze sztuką. W Polsce to się nie udało, w Polsce zniszczono sztukę beznamiętnym skreśleniem kultury z każdego możliwego budżetu. Z dwóch procent, wydawanych przez państwo na kulturę, zostały dwie dziesiąte; poniżej błędu statystycznego. A w Rosji buduje się nowe teatry i filharmonie. Ot, paradoks.
Źródło: „Dziennik Zachodni”, 7 maja 2004 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/okoszmarzew.htm

O ludziach , O miłości

Cytaty o literaturze strona 6

Cytaty o literaturze
strona 6