Cytaty o literaturze (561 cytatów, strona 5)

„Nasza siła bierze się z naszej szybkości i brutalności. Dżyngis Chan prowadził miliony kobiet i dzieci na rzeź z premedytacją i lekkim sercem. Jednak historia pokazuje go jako wielkiego twórcę państwa (…). A zatem (…) wydałem rozkaz zabicia bez litości wszystkich mężczyzn, kobiet i dzieci polskiej rasy i języka. Tylko w ten sposób zyskamy przestrzeń życiową, której tak nam trzeba. Kto dziś mówi o eksterminacji Ormian?”

Adolf Hitler (1889–1945) kanclerz Rzeszy, twórca i dyktator III Rzeszy niemieckiej

inna wersja powyższego cytatu z przypisywanej Hitlerowi wypowiedzi z 22 sierpnia 1939. Autentyczność cytatu budzi wiele wątpliwości, w szczególności ostatniego zdania; fragment ten jest szeroko cytowany w literaturze na temat ludobójstwa Ormian w 1915.
Źródło: G. Lewy, The Armenian Massacres in Ottoman Turkey: A Disputed Genocide, University of Utah Press, Salt Lake City, 2005, s. 264, 265.

O kobietach , O dzieciach , O historii , O sile

„Literatura jest wszystkim. Jestem całkowicie ukształtowany przez pewne odmiany polszczyzny – te bliższe języków mówionych, a potem przez literaturę.”

Henryk Bereza (1926–2012) polski krytyk literacki

Źródło: Justyna Sobolewska, Całe życie z książkami. Rozmowa z Henrykiem Berezą, „Polityka”, 15 kwietnia 2012 http://www.polityka.pl/kultura/aktualnoscikulturalne/1525741,1,rozmowa-z-henrykiem-bereza.read

O życiu , O książkach

„Mnie tam nigdy nie żal kurew, bo kurwą nie można zostać, trzeba się nią urodzić i umrzeć, a reszta na ten temat to kiepska literatura.”

Marek Hłasko (1934–1969) polski pisarz

W dzień śmierci Jego

„Jeśli uczniowie mylą zabory z okupacją, to znak tego, że może inaczej trzeba uczyć historii. Jeśli uczniowie nie czytają lektur, to może należy wybierać inne. Literaturę piękną w szkole zabija się tępym nożem.”

Krzysztof Konarzewski (1948)

Źródło: gazeta.pl, 31 października 2011 http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,10565641,Konarzewski_w_TOK_FM__Literature_piekna_w_szkole_zabija.html

O historii , O czytaniu

„Rozkoszą w miłości jest kochać; więcej szczęścia daje namiętność, którą się odczuwa, niż ta, którą się budzi.”

François de La Rochefoucauld (1613–1680) pisarz i filozof francuski

Źródło: Antologia literatury francuskiej, op. cit., s. 166.

Kochać się

„Proszę się rozejrzeć, ilu wokół grafomanów, którzy zaczęli za wcześnie.”

Andrzej Sapkowski (1948) polski pisarz

komentarz na stwierdzenie dziennikarza, że zaczął pisać w późnym wieku, mając 40 lat.
Wywiady i spotkania
Źródło: Bohdan Gadomski, Największy bufon polskiej literatury? http://sapkowski.pl/modules.php?name=News&file=article&sid=510, „Angora” 15/2001

O wieku

„Nie istnieje już czytelnik, który by czegoś od literatury oczekiwał, zgłaszał wobec niej jakieś roszczenia, nadzieje. Wszystko, co dociera do odbiorcy, jest dla niego w równej mierze nieważne.”

Janusz Sławiński (1934–2014) polski teoretyk i historyk literatury

Źródło: Potrzebujemy nowej zasadniczości, „Europa”, 2 listopada 2005.

„Literatura religijna, którą ilustrowałem – Biblia czy Apokalipsa świętego Jana – nie była cenzurowana. Przechodziła obok nawałnicy i wielkich kłopotów, jakie mieli z cenzurą ludzie piszący o sprawach codziennych, najbardziej bolesnych, na tematy współczesne.”

Andrzej Strumiłło (1927) polski artysta malarz, grafik, rzeźbiarz, fotograf, poeta, pisarz i scenograf

zapytany, czy w PRL miał kłopoty z cenzurą.
Źródło: Błażej Torański, Knebel. Cenzura w PRL-u, wyd. Zona Zero, Warszawa 2016, ISBN 978-83-946131-0-5, s. 133.

O ludziach

„Tylko Żydowska Organizacja Bojowa jest znana w całym świecie. Poświęcono jej ogromną literaturę, realizowano o niej filmy. Jej bohaterowie mają w Warszawie ulice i place swego imienia. A walka Żydowskiego Związku Wojskowego niemal do dzisiaj jest przemilczana. Niektórzy bojowcy ŻOB którzy przeżyli wojnę, kwestionują jego istnienie a nawet potrafią nazywać ich faszystami. Ale my pamiętamy, że stalinowcy nazywali tak również Akowców.”

Bohdan Poręba (1934–2014) reżyser polski

Źródło: Wystąpienie pod Pomnikiem Bohaterów Getta Warszawskiego, 19 kwietnia 2008 http://kulturalny.blox.pl/2008/04/Bogdan-Poreba-Zydowski-Zwiazek-Wojskowy-byl-od.html

O walce

„Przykład niektórych abstrakcyjnych ekspresjonistów, a później innych artystów nowojorskich i europejskich, uprzytomnił mi, że człowiek powinien pracować ostrzej, nie ograniczać się tylko do polerowania talentu, który w nim dostrzeżono i uznano, jaki by talent nie był, że trzeba iść dalej.”

Frank O'Hara (1926–1966) poeta amerykański

Źródło: wywiad, „Literatura na świecie” 1986, nr 7 (180)

„Gombrowicz, który jest dla mnie ideałem ostrego pisania, twierdził w „Dziennikach”, że literatura jest damą surowych obyczajów i nie lubi, jak jej się zagląda pod spódnicę. Pisarz powinien być dotkliwy. Stąd moja krytyczna ocena tego, co się dziś nazywa satyrą. To nie jest satyra robiona z przesłaniem, żeby coś zmienić, tylko po to, żeby dostać brawa i zainkasować pieniądze. Ale mam też faworytów: łodzianina Andrzeja Poniedzielskiego i Artura Andrusa.”

Wojciech Młynarski (1941–2017) polski kompozytor i wykonawca piosenki autorskiej

Źródło: „Dziennik Zachodni”, 17 maja 2005 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/calycz.htm

O pieniądzach

„Skłonność do psychologizowania i medytacji, cechująca polską literaturę powoduje, iż nie jest ona bliska przeciętnemu czytelnikowi niemieckiemu – pozbawionemu rozterek, pragmatycznemu legaliście.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Źródło: Nikt się o nas nie upomina – rozmowa Marii Kalczyńskiej – „Odra” Nr 2/2002

„Ludziom XVII wieku nauka i filozofia – ukazując rzeczywistość jako nieustający ruch jednorodnej materii – odebrały poczucie ładu i pewnej stabilizacji w istniejącym świecie.(…) ludzi tej epoki pozbawiono przekonania, że to, na co patrzą ich oczy, jest rzeczywiste, istnieje obiektywnie.”

Jadwiga Sokołowska (1925–1991)

Źródło: Dwie nieskończoności. Szkice o literaturze barokowej Europy (1978)

O ludziach , O rzeczywostości , O nauce , O wieku

„Literatura jest luksusem, fikcja zaś koniecznością.”

Gilbert Keith Chesterton (1874–1936) pisarz angielski

Źródło: W ciemnościach strachu

O strachu

„Identyczność dwu istnień jest szalonym wymysłem kobiet zajmujących się literaturą.”

Stanisław Dygat (1914–1978) polski pisarz

Disneyland
Źródło: s. 27

O kobietach

„Dzięki takim właśnie [chrześcijańskim] kopistom weszliśmy w posiadanie zasobnego skarbca literatury staroirlandzkiej, najstarszej zachowanej kultury europejskiej – powstałej w języku rdzennym miejscowej ludności.”

Thomas Cahill książka Jak Irlandczycy ocalili cywilizację

Źródło: Jak Irlandczycy ocalili cywilizację. Nieznana historia heroicznej roli Irlandii w dziejach Europy po upadku Cesarstwa Rzymskiego, przeł. A. Barańczak, Poznań 1999, str. 161.

O zachowaniu , O historii

„Książę Panie, ja przed wami
Przy wioli śpiewałem na zamku,
Ale idę dziś z torbami,
Ani grosza-ście nie dali,
To podle!”

Colin Muset (1220)

Źródło: liryka starofrancuska, cyt. za: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 15, tłum. J. Adamski.

O historii , O śpiewie

„Wydaje mi się, że książka ta [Szpital przemienienia] stanowi polski odpowiednik gatunku, który w historii literatury określa się jako powieść edukacyjną. Jej bohater zostaje bowiem, podobnie jak Hans Kastorp poddany jakby edukacji, nie tylko zawodowej, lecz również (…) światopoglądowej i emocjonalnej. Podobnie też, jak w 'Czarodziejskiej górze' tworzy się tu taki układ, w którym kilka osób walczy (…) o duszę młodego bohatera, stara się przekonać Stefana (…) do swoich racji.”

Edward Żebrowski (1935–2014) polski scenarzysta i reżyser

Źródło: reportaż Małgorzaty Dupont, „Życie Warszawy”, 17–18 czerwca 1978

O życiu , O książkach , O duszy , O historii

„Mnie z wczesnej młodości, z okresu starć z komunizmem, zostało takie przekonanie, że nie można się ze wszystkim podporządkowywać światu, że jeżeli człowiek czuje, że należy się przeciwko jakimś fragmentom życia czy całości świata buntować, to należy tego dokonywać, zdobywać się na odwagę. To zresztą zapisane jest i w naszej tradycji historycznej, w literaturze i jakoś tam w pamięci. Nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę, ale my wszyscy jesteśmy nie tylko spadkobiercami np. Deklaracji Praw Człowieka i Obywatel[a] Rewolucji Francuskiej, ale jesteśmy także spadkobiercami rewolucji z 1905 roku, zapomnianej rewolucji, organizowanej przez Partię Socjalistyczną z Piłsudskim na czele, której środków używaliśmy jeszcze w latach 80., walcząc pod sztandarami Solidarności.”

Lech Raczak (1946–2020)

Źródło: Piotr Wyszomirski, Lech Raczak: Miłość Przybyszewskiej do gilotyny budzi strach, 11 lipca 2012 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/142982.html

O miłości , O świecie , O strachu

„Tak naprawdę piszę cały czas o jednym dziecku, w którymś momencie to zauważyłam.”

Pija Lindenbaum (1955)

Źródło: Agata Hołubowska, Tak naprawdę cały czas piszę o tym samym dziecku, tylko nadaję mu różne imiona – rozmowa z Piją Lindenbaum http://qlturka.pl/2015/12/11/tak-naprawde-caly-czas-pisze-o-tym-samym-dziecku-tylko-nadaje-mu-rozne-imiona-rozmowa-z-pija-lindenbaum/, qlturka.pl, 19 czerwca 2013

O dzieciach , O piciu , O czasie

„Jestem z wykształcenia polonistą, ale staram się zajmować filmem. W polskim kinie częstym błędem jest niedopracowanie na etapie scenariusza. Ponieważ sam piszę teksty, wiedza zdobyta na studiach pomaga mi przy narracji, konstrukcji bohatera. Pomimo różnic między językiem filmu i literatury, korzystam z doświadczeń zdobytych na polonistyce.”

Artur Pilarczyk (1975)

Źródło: Wywiad, 2007 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=41260

O wykształceniz , O błędach , O wiedzę

„Literatura staje się więc nie tyle „sprawą” życia i śmierci, ile ich alegorią, tymczasowym układem odniesienia, umożliwiającym podtrzymanie przez jakiś czas przepływu języka, który bezustannie odwołuje się do konkretnej osoby, ale zarazem zapowiada rozproszenie jednostkowości w sile żywiołu mowy, czy raczej: w efekcie inskrypcji. Z tego klinczu namiętności egzystencji i logiki pisma nie ma wyjścia (…).”

Jakub Momro (1979)

o zbiorze esejów Andrzeja Sosnowskiego.
Źródło: Precyzja dekonstrukcji

O śmierci , O sile , O czasie

„Janusz Korwin-Mikke, z którym korespondowałem, był aktywny przed '89 w drugim obiegu. Wydał Kapitalizm i wolność, Drogę do zniewolenia Hayeka, oraz inną literaturę libertariańską (…) W czasie, kiedy byliśmy w Warszawie jego partia mieściła się w dawnym mieszkaniu, które było dosłownie labiryntem małych biur, wypełnionych młodymi ludźmi, aktywnie pracującymi nad szerzeniem libertariańskiej ewangelii. Toczyliśmy z nimi wiele dobrych i żywych dyskusji.”

Milton Friedman (1912–2006) ekonomista amerykański, noblista

Źródło: Friedman M., Friedman R., Two Lucky People: Memoirs, Chicago 1999, s. 514.

O wolności , O czasie

„Nie masz nic równie pięknego i godnego, jak dobrze i należycie spełniać swą rolę człowieka.”

Michel de Montaigne książka Próby

Próby (1580)
Źródło: Antologia literatury francuskiej http://www.polona.pl/dlibra/doccontent?id=38439, wyd. Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1922, s. 61–62.

„Znowu, jak od lat, najlepiej będą się w Afryce mieli fałszywi prorocy i stowarzyszenia religijne. W literaturze, Nigeria nadal będzie mieć plamę pierwszeństwa, a jej pisarze nadal będą nas zadziwiać i zachwycać.”

Elizabeth Ohene (1945)

Źródło: Afryka w 2012 według Elizabeth Ohene, afryka.org, 30 stycznia 2012 http://afryka.org/afryka/afryka-w-2012-wedug-elizabeth-ohene,news/

„Teatr potrzebuje dramatu. Literatura oparta jest na niuansie, jest delikatna, ulotna. Teatr jest brutalny, zdecydowanie prostszy niż literatura.”

Alvis Hermanis (1965)

Źródło: Tomasz Kireńczuk, Nekrolog dla starej Europy Rozmowa z Alvisem Hermanisem, dwutygodnik.com http://www.dwutygodnik.com/artykul/897-nekrolog-dla-starej-europy.html

„Aż do dziś literatura sławiła nieruchome zamyślenie, ekstazę i marzenie senne. My chcemy sławić agresywny ruch, gorączkową bezsenność, krok biegacza, salto mortale, policzek i pięść.”

Filippo Tommaso Marinetti (1876–1944) pisarz włoski

„(…) naiwność, niepewność, pokora przydaje wszystkim bohaterkom literatury XIX-wiecznej dystynkcję i powściągliwość w uzewnętrznianiu największych namiętności. Toteż siły przeżycia, napięć, ludzkiego dramatu tych postaci nie można wyrazić środkami zbyt zewnętrznymi. Ekspresja musi być uprawdopodobniona wewnętrznie. W tym tkwi cała tajemnica. I o tym, sądzę, trzeba pamiętać grając heroiny romantyczne.”

Elżbieta Barszczewska (1913–1987) polska aktorka

Źródło: „Ekran”, 1980, nr 34

O tajemnicy , O sile , O naiwności

„Przecież brudu zgrabna plamka
to normalka u robalka!”

Agnieszka Frączek (1969)

Źródło: Pralka w tomie Trzeszczyki, wyd. Literatura

„Istotną i konieczną cechą wolności jest to, iż jest usytuowana.”

Jean-Paul Sartre (1905–1980) powieściopisarz, dramaturg, eseista i filozof francuski, noblista

Źródło: Czym jest literatura? Wybór szkiców krytycznoliterackich, 1947

O wolności

„Jeśli duch nacjonalizmu przedostaje się do literatury, to przestaje to być literatura.”

William Faulkner (1897–1962) powieściopisarz, nowelista i poeta amerykański

„Myślę, że to jest kwestia ilości bólu. Do pewnego momentu sumę przykrych doznań i dopustów bożych traktujemy jako cios, do którego nie należy się zbyt otwarcie przyznawać. Towarzyszy nam wtedy pewien rodzaj wstydu i onieśmielenia, gdyż chcemy jeszcze uchodzić za okazy zdrowia i młodości. Ale w chwili, gdy suma tych doświadczeń jest już tak potworna, że staje się częścią naszego istnienia biologicznego, zaczynamy się do tego przyznawać Przynajmniej tak było w moim przypadku.”

Christian Skrzyposzek (1943–1999)

w rozmowie ze Stanisławem Beresiem; Skrzyposzek był w literaturze polskiej wyjątkowy w swoistym ekshibicjonizmie narratorem choroby.
Źródło: Ludwik Stomma, Sławnych Polaków choroby, op. cit., s. 140.

O chorobach , O myślach , O myśleniu

„Maria Kuncewiczowa jest jedną z tych postaci w naszej literaturze, które zyskały już sobie trwałą i solidną pozycję. Jej niepospolita i wszechstronna kultura artystyczna, subtelność i pastelowość rysunku, język giętki, plastyczny, pełen wdzięku, a przytem par excellence liryczny, kompozycja nigdy nie szablonowa, inteligentna i celowa… Należy ona przy tym do rzędu tych pisarzy, którzy odzywają się wtedy jedynie, gdy istotnie mają coś do powiedzenia; kiedy chwyta za pióro – jest to już jakby ostatni etap, rezultat poważnych przemyśleń, podsumowanie ważnego i istotnego zagadnienia, zakończenie pewnego procesu.”

Maria Kuncewiczowa (1895–1989) polska pisarka

nota wydawcy.
O Kuncewiczowej
Źródło: Drugie życie doktora Murka, wyd. Tow. Wyd. Rój, Warszawa 1936, s. 348.

O życiu

„Podejrzewam, że dobry pisarz jest jak dobry aktor: jednocześnie odtwarza zastany materiał i stwarza go na nowo – ten przemysł dotyczy zarówno przedmiotu literatury, jak i jej podmiotu.”

Marcin Orliński (1980)

Cytaty z tekstów krytycznych, Płynne przejścia

„W literaturze, podobnie jak w miłości, zdumiewa nas, co wybierają inni.”

André Maurois (1885–1967)

„Czytała, by nie dryfować samotnie. Nie po to, by wypełnić wewnętrzną pustkę, ale by dać upust nazbyt wybujałej wyobraźni. Literatura była dla niej niczym upuszczenie krwi, pomagała zapobiec gorączce…”

Éric-Emmanuel Schmitt (1960) pisarz francuski

Marzycielka z Ostendy

O czytaniu

„Czuję się zażenowany, kiedy słucham artystów znających odpowiedź na każde pytanie. Wydaje mi się, że stan, w którym człowiek wie wszystko, to wewnętrzna martwota. Przecież urok życia polega również na tym, że ciągle coś się zmienia. Stale pojawiają się nowe pytania. Szukam odpowiedzi w literaturze, teatrze, kinie. Nie noszę ich gotowych w sobie, dlatego nie lubię wywiadów. Całą swoją pracę traktuję jako formę dialogu. Teatr jest rozmową z widzem, podczas której największym twardzielom zdarza się płakać, chociaż nikomu się do tego nie przyznają. Jeżeli nie nawiążę kontaktu z drugim człowiekiem podczas spektaklu, to nie ma sensu potem tłumaczyć przyczyn tego niepowodzenia. Aktorstwo nie jest zawodem, który można uprawiać teoretycznie.”

Mariusz Benoit (1950) polski aktor

Źródło: „Rzeczpospolita”, 2 grudnia 2006 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/wsnm.htm

O płaczu , Niepowodzenie , Sens , Pytanie

„Literatura powinna dawać czytelnikowi możliwość zauważenia tego, co jest wartością, a co nią nie jest. Szczególnie teraz, gdy na naszych oczach giną uniwersalne zasady.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Źródło: Stopień pokrewieństwa – rozmowa Sławomira Iwasiowa – „Kurier Szczeciński”, 4 sierpnia 2008.

„Chociaż dni mego życia, dzień pierwszy, dzień wtóry,przepłynęły jak wody, przeminęły z wiatrem,o dwa dni się nie troszczę, o te dwa dni nie dbam:o dzień, który przeminął dzień, który nie nadszedł.”

Omar Chajjam (1048–1131) perski poeta, astronom, filozof, lekarz i matematyk

Źródło: „Literatura na Świecie”, nr 10 (90), 1978, tłum. Barbara Majewska

„W najwcześniejszym okresie życia [dziecko] powinno mieć ono jak najczęstszy kontakt z literaturą mówioną, nie książką – przedmiotem fizycznym. Kluczowym gatunkiem jest tu kołysanka – nie musi to być kołysanka dosłowna, może to być jakikolwiek tekst, z muzyką lub bez – o łagodnym, kojącym charakterze, który wycisza całodzienne emocje, uspokaja dziecko.”

Joanna Papuzińska (1939) polska pisarka i poetka, autorka książek dla dzieci, krytyk literacki

Źródło: Maria Czernik, Funkcjonujemy w cywilizacji słowa – mówi prof. Papuzińska http://qlturka.pl/2015/12/08/funkcjonujemy-w-cywilizacji-slowa-mowi-profesor-joanna-papuzinska/, qlturka.pl, 14 stycznia 2009

O dzieciach , O charakterze

„W pewnym sensie autobiografią jest każde pisanie. Nawet jeśli bohaterami są zwierzęta albo kiedy mężczyzna pisze w pierwszej osobie o kobiecie. Ale moje życie nie było dotąd aż tak ciekawe, żebym je wprost transponował na literaturę.”

Jerzy Łukosz (1958)

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, Wrocław, 8 sierpnia 2005 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/autobiografiaj.htm

O życiu , O kobietach , O zwierzętach , Sens

„Ale w literaturze trzeba być nienagannym. I dlatego stawia się dzisiaj wielokropek, jak tylko dzieje się coś istotnego. Potem zaś ciągnie się spokojnie dalej: „nazajutrz byli obydwoje zaproszeni na przyjęcie do księżnej”. Wcale przecież nie zalecam rozpasanego erotyzmu, odrzuca mnie to, ale ten zbyt układny język jest nie do zniesienia.”

Louis-Ferdinand Céline (1894–1961) pisarz francuski

Źródło: wywiad dla „Le Meilleur livre du Mois”

„Recenzentem przestaje się być dopiero z tą chwilą, kiedy stać nas na odmowę, rezygnację, zaprzeczenie. Po kilku latach karnego wykonywania robót zleconych, możemy się nareszcie „postawić”, to znaczy określić względem tego, co się w literaturze lubi, i tego, czego zdecydowanie się nie ceni. Z wykonawcy poleceń i zamówień rodzi się krytyk – ktoś w charakterystyczny sposób nieradzący sobie z obowiązującym w mediach dyskursem, przyjętymi hierarchiami, ustalonymi wartościami. W gruncie rzeczy taki jest początek każdego czytania, a więc wracamy do źródeł, do siebie samych czytających zrywami, kapryśnie, wybiórczo.”

Karol Maliszewski (1960) polski poeta, prozaik, krytyk literacki

Źródło: Literatura, rozkwit osobny http://szafa.kwartalnik.eu/45/htm/esej/maliszewski.html, sZAFa, kwartalnik literacko-artystyczny, nr 45, grudzień 2012.

O czytaniu

„(…) niezawisła prasa nigdy jeszcze nie spowodowała rewolucji w żadnej części świata.”

Ram Mohan Roy (1772–1833)

Źródło: Historia anglojęzycznej literatury indyjskiej, pod red. Arvinda Krishny Mehrotry, wyd. 1, Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 2007, s. 63.

O historii

„(…) dniem i nocą niepokoję się tym, co się dzieje na horyzoncie, i uparcie ufam, że wkrótce zobaczę prawdę i sprawiedliwość przybywające do nas z odległych krain, gdzie wschodzi przyszłość. I czekam”

Émile Zola (1840–1902) francuski pisarz

Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 148.

O sprawiedliwości , O historii , O czekaniu , O przyszłości

„Przez całe swe artystyczne życie poszukiwałem języka baletu, którym w sposób najbardziej wnikliwy mógłbym oddać ducha człowieka. Język ciała jest pełen tajemnicy. W nim skoncentrowana jest genetyczna pamięć o życiu emocjonalnym wielu pokoleń ludzi. Zadaniem choreografa jest odczytać te duchowe refleksy. Sztuka baletowa służy odkrywaniu świata wewnętrznego człowieka, sprawia, że widz zaczyna rozmyślać o swojej naturze, o czymś prawdziwym, co jest ukryte za codzienną wrzawą, chaosem i niepewnością świata.(…) Częste wykorzystywanie przeze mnie tematów z literatury klasycznej wynika z pragnienia, aby odkrywać nieznane w tym, co jest bardzo dobrze znane. Staram się w moich przedstawieniach wnikać w istotę filozoficznych i duchowych dociekań człowieka. Sądzę, że balet może opowiedzieć o ludzkiej naturze wszystko, bez względu na czas. Bo balet jest takim rodzajem sztuki, która może pokazać niewidoczne wnętrze człowieka.”

Borys Ejfman (1949)

Źródło: „Dziennik Polski”, 18 września 2010 http://www.teatry.art.pl/n/czytaj/24134

O życiu , O ludziach , O sztuce , O poszukiwaniu

„Krzyż przeklnę, Chrystusa godło, gdy męką naród uwiodło!”

Stanisław Wyspiański książka Wyzwolenie

Wyzwolenie (1903)
Źródło: akt III

O wieku , Chrystus

„(…) zgraja oczytanych ofiar literatury (…).”

Gabriel García Márquez książka Living to Tell the Tale

Źródło: Życie jest opowieścią (hiszp. Vivir para contarla), tłum. Carlos Marrodán Casas

O życiu

„Studiowanie literatury jest niczym innym jak studiowaniem ludzi.”

George Sand (1804–1876) pisarka francuska

O ludziach

„Męczyły mnie okropne bóle, głośno wyłem, gdyż miałem wybite dwa przednie zęby, głębokie rany na twarzy i całym ciele; byłem jak sparaliżowany, a nogi miałem opuchnięte.”

Heinrich Schliemann (1822–1890) niemiecki archeolog amator

w liście do siostry, opisując swój stan po przeżyciu zatonięcia statku u brzegu Wysp Fryzyjskich.
Źródło: Ludwik Stomma, Choroby i dolegliwości sławnych ludzi, Wydawnictwo Literatura Net Pl, Gdańsk, ISBN 8392364546, s. 124.

O ludziach , O chorobach , O siostrze

„Możemy się wreszcie zająć pytaniem: co byłoby bez biurokracji? Przestałoby państwu grozić bankructwo. Utrzymanie biurokracji przekracza od dawna siły finansowe wszystkich państw kontynentu europejskiego. Obcina się pensje urzędnikom, a za to przybywa ich całymi hufcami. Z nieuchronnego bankructwa państw wyłania się widmo anarchii na kilka pokoleń. Wspomnijmy tylko o tzw. „klasie średniej”, wieszającej się klamki państwowej. Jednocześnie mniej więcej bankructwo kilku państw europejskich toć bankructwo urzędników, oficerów, nauczycieli wszelkich rodzajów i stopni, sędziów policji, dostawców przemysłowych i handlowych, tudzież upadek mnóstwa drobnych „kapitalistów” i znacznej większości towarzystw akcyjnych. Nie zapobiegnie się temu inaczej, jak obcięciem radykalnym wszystkich budżetów w ogóle i zmniejszeniem podatków. Bez biurokracji żyłoby się w atmosferze wzajemnej życzliwości państwa wobec społeczeństwa. Zniknęłyby powody do starć, gdyby urzędy państwowe ograniczyły się do spraw państwowych, a przestały mieszać się w sprawy społeczne. Zniknęłoby schorzenie organizmu polskiego, pochodzące stąd, że niemal cała inteligencja nasza siedzi na publicznych urzędach. Wszyscy są niewolnikami „pierwszego”, zawiśli materialnie od władzy urzędowej. Jakżeż wobec tego ma ta inteligencja tworzyć „opinie publiczne”, skoro nie może wypowiadać swej myśli? Inaczej byłoby, gdyby się rzucili do handlu i przemysłu. Gdyby młodzież nie mogła liczyć na posady urzędowe, zmieniłaby się struktura społeczna w Polsce na korzyść narodu polskiego. Przestalibyśmy być najuboższym w Europie narodem. A my nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, żeśmy tacy ubodzy! My zatraciliśmy wszelki miernik bytu materialnego i nie wiemy nawet, jak wygląda zamożność. Ubóstwo nasze stanowi ciężką kulę u nogi dla wszystkich kategorii naszego bytu, od polityki do literatury.”

Feliks Koneczny (1862–1949) historyk polski, historiozof

O biurokracji
Źródło: Państwo i Prawo, Wydawnictwo WAM, Kraków 1997, s. 92–93.

O młodzieży , O inteligencji , O myślach , O sile

„To indywidualni czytelnicy mają największe znaczenie, bo w ich oczach pisanie nabiera wartości. W literaturze przetrwają ci, którzy przetrwają, a nie ci, którzy są najlepiej przystosowani.”

Matthew Pearl książka Klub Dantego

Postać: Oliwer Wendell Holmes
Klub Dantego

„Znosiłem jak anioł cierpliwie
Ból wszelki, o ile był… cudzy;
A teraz ogromnie się dziwię,
Że mogą mój znosić tak drudzy.”

Lucjan Rydel (1870–1918) polski poeta i dramatopisarz

Źródło: Księga cytatów z polskiej literatury pięknej..., op. cit., s. 425.

O bólu , O aniołach

„Od początku do końca książki [Kosidowskiego] przeprowadzona jest konsekwentnie założona we wstępie teza: Biblia przestała być fenomenem nadzwyczajnym i niepowtarzalnym, lecz okazała się jednym z wielu przejawów ludzkiej tęsknoty za prawdą. Książka Kosidowskiego jest typową książką z góry założoną tezą. Wysiłek autora Opowieści zmierza do tego, aby zanegować lub zdyskredytować wszystko, co nadprzyrodzone: cud, natchnienie, proroctwo, objawienie. Co więcej, Kosidowski idzie nawet dalej niż jego duchowni prekursorzy (tzn. racjonaliści i pozytywiści XIX wieku przyp. K. B.); tamci w większości abstrahowali od tego, co nadprzyrodzone, autor Opowieści stara się nauką tak ścisłą jak archeologia udowodnić swą tezę filozoficzną, mieszając przy tym dwie płaszczyzny”

Józef Kudasiewicz (1926–2012)

tzn. założenia ideologiczne i nauki ścisłe
o Opowieściach biblijnych Zenona Kosidowskiego.
Źródło: Biblia – Historia – Nauka, 1977, s. 130., cyt. za: Kazimierz Bukowski, Biblia a literatura polska, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1984, ISBN 8302021156, s. 18.

O książkach , O historii , O wysiłku , O nauce

„Czytanie rozwija te wszystkie zdolności, funkcjonujemy przecież w cywilizacji słowa, dziecko będzie w tym uczestniczyło. Nawet jeśli będzie się to odbywało przez komputer, liczy się słowo i obraz, a w książce dla dziecka jest jedno i drugie. Oczywiście można sobie wyobrazić życie plemion obchodzących się bez druku, gdzie inicjacja kulturalna dziecka odbywa się bez książki, ale w naszej kulturze posługujemy się znakiem i dziecko będzie w niej funkcjonować.”

Joanna Papuzińska (1939) polska pisarka i poetka, autorka książek dla dzieci, krytyk literacki

Źródło: Maria Czernik, Funkcjonujemy w cywilizacji słowa – mówi prof. Papuzińska http://qlturka.pl/2015/12/08/funkcjonujemy-w-cywilizacji-slowa-mowi-profesor-joanna-papuzinska/, qlturka.pl, 14 stycznia 2009

O życiu , O dzieciach , O książkach , O czytaniu

„Wiem, że możliwe jest stworzenie w literaturze czegoś, co naprawdę niszczy granice – wszystkie.”

Amos Oz (1939–2018) pisarz izraelski

o książce Opowieść o miłości i mroku.
Źródło: Marta Strzelecka, Amos Oz: Pozwalam żyć głosom w mojej głowie http://kultura.dziennik.pl/ksiazki/artykuly/309163,amos-oz-pozwalam-zyc-glosom-w-mojej-glowie.html, dziennik.pl, 11 listopada 2010

„(…) zbyt wielka wrażliwość uniemożliwia osąd (…).”

Stendhal (1783–1842)

Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 140.

O historii

„Społeczeństwo niesprawne intelektualne jest apatyczne, bierne, uboższe i jest na garnuszku państwa. Szkoła jest miejscem, gdzie powinno się uczyć, co to jest prowokacja artystyczna, jaką rolę pełni kpina, że szyderstwo nie równa się oszczerstwu, czasem jest przejawem gorącego patriotyzmu. Jeśli młody człowiek nie przetrawi intelektualnie wielkiej literatury, będzie jak Piętaszek z powieści „Robinson Cruzoe”, który może żyć tylko jako dziki człowiek na bezludnej wyspie. Wyrośnie na bezbronnego, którego wykorzysta byle cwaniak. Aż śmieszne, że trzeba czasem tłumaczyć takie elementarne rzeczy.”

Wiktor Jerofiejew (1947) pisarz rosyjski

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, 13 czerwca 2007 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/zzks.htm

O szkole , O czasie

„Połowa europejskiego repertuaru operowego powstała w Rosji. Genialna literatura, wspaniały balet. Ale przede wszystkim panuje tam wielka miłość zwykłych ludzi do sztuki, do artystów. Rosjanin będzie pościć, ale uskłada na bilet do teatru! Muzea są pełne zwiedzających, księgarnie czytających. Nawet polityka – tak restrykcyjna! – nie zabiła w Rosjanach potrzeby obcowania ze sztuką. W Polsce to się nie udało, w Polsce zniszczono sztukę beznamiętnym skreśleniem kultury z każdego możliwego budżetu. Z dwóch procent, wydawanych przez państwo na kulturę, zostały dwie dziesiąte; poniżej błędu statystycznego. A w Rosji buduje się nowe teatry i filharmonie. Ot, paradoks.”

Henryk Baranowski (1943–2013) polski reżyser, scenarzysta i aktor

Źródło: „Dziennik Zachodni”, 7 maja 2004 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/okoszmarzew.htm

O miłości , O ludziach , O błędach

„Ktoś, kto się zakochuje w tak późnym wieku, musi się liczyć z tym, że przeżyje dramat, jeżeli nie tragedię. Tą tragedią będzie rozstanie, bo albo młoda kobieta porzuci jego, albo on zostawi ją, odchodząc na dobre. To wszystko jest podszyte dramatem i wtedy, automatycznie staje się tematem dla sztuki; dla filmu, literatury.”

Janusz Majewski (1931) reżyser polski

Źródło: Agnieszka Duda, Ucieczka od świata pośpiechu, chaosu i nerwowości. Rozmawiamy z Januszem Majewskim („Po sezonie”), 30 marca 2006 http://archiwum.stopklatka.pl/news/ucieczka-od-swiata-pospiechu-chaosu-i-nerwowosci-rozmawiamy-z-januszem-majewskim-po-sezonie-150411,wiecejNewsow,3

O kobietach , O wieku

„Trudno jednak nie zauważyć, że literatura starszego pokolenia coraz mocniej szeleści papierem, coraz bardziej zdaje się być efektem erudycyjnych popisów i konceptualnych gier, coraz mniej natomiast przekonuje do siebie głoszonym przesłaniem i siłą języka.”

Rafał Grupiński (1952) polski polityk

Źródło: „Czas Kultury”, nr 1/1994(49), Poznań, 1994 r.

O grach , O sile , O czasie

„Z Chopinem zaprzyjaźniłam się do tego stopnia, że mojemu mężowi – pianiście – powiedziałam (…), że gdybyśmy żyli w czasach Chopina, to miałby konkurencję. Bo rzeczywiście zobaczyłam w tym wielkim kompozytorze faceta z krwi i kości, naprawdę wspaniałego mężczyznę, ciekawą osobowość, człowieka, który mógł się podobać, w którym można się zwyczajnie zakochać. To było dla mnie odkrycie, bo Chopin kojarzy się z takimi pojęciami jak: wielki kompozytor, gruźlica, problemy, emigracja, tęsknota, dramatyczne i smutne utwory. A ja nagle zobaczyłam, że to był mężczyzna naprawdę ciekawy, interesujący, dowcipny, taki który mógł porwać, mógł się podobać, mógł powodować różne emocje.”

Anna Czerwińska-Rydel (1973)

Źródło: Agnieszka Sikorska-Celejewska, Wielcy ludzie obrastają w legendy – rozmowa z Anną Czerwińską-Rydel http://qlturka.pl/2015/12/11/wielcy-ludzie-obrastaja-w-legendy-rozmowa-z-anna-czerwinska-rydel/, qlturka.pl, 25 listopada 2011

O ludziach , O osobowości

„Nauka historii literatury nie jest możliwa na żadnym poziomie. To ułuda, głupstwo, pozór. Podobnie z ułudą, że chronologia nas uratuje. Jak możliwe jest zrozumienie jakichkolwiek procesów, gdy tysiąc lat średniowiecza sprowadza się do sloganów o ascezie świętego Aleksego lub do rycerskości Rolanda. Albo temat: „Człowiek XIX wieku”. Który? Z początku wieku, z końca, żonaty, stary, młody, kobieta, dziecko, robotnik, fabrykant? Jakiego rzędu uogólnień się tu dokonuje? Nasza szkoła nastawiona jest na repetycję gotowych mądrości. To jest zakorzenione w koncepcji oświeceniowej, pozytywistycznej i komunistycznej. Po 1989 r. nauczyciele byli zmęczeni szkołą, mieli w sobie chęć, energię i pasję do zmian. Ale to zostało zmarnowane.”

Zofia Agnieszka Kłakówna (1950) polska polonistka, nauczycielka, autorka podręczników

Źródło: Punkty za pochodzenie. Do szkoły, polityka. pl, 2 czerwca 2011 http://www.polityka.pl/spoleczenstwo/artykuly/1516350,1,ucz-sie-pod-klucz-czego-uczyc-na-polskim.read

O kobietach , O dzieciach , O szkole , O historii

„(…) zbyt namiętne serce niedobrze widzi bieg rzeczy (…).”

Stendhal (1783–1842)

Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 140.

O historii , Serce

„Mody się zmieniają – radio ma swoją aurę. Radio pozostawia słuchaczowi wyobraźnię. To jest sztuka niesłuchanie szlachetna i niesłychanie trudna, ale myślę, że radia tak naprawdę nic nie zastąpi, i to nie tylko w słuchaniu muzyki, ale literatury czy teatru. Słuchacz zostaje sam na sam ze swoją wyobraźnią i z głosem, i ta przestrzeń radiowa jest najbardziej fascynująca.”

Józef Opalski (1947) polski teatrolog, muzykolog, literaturoznawca, publicysta, reżyser teatralny

Źródło: Marzena Florkowska, RADIO MA SWOJĄ AURĘ – wspomnienie o Romanie Bobrowskiej, „Alma Mater” nr 120–121, grudzień-styczeń 2009/2010, s. 52.

O sztuce , O myślach , O wspomnieniach , O myśleniu

„Pisma Platona łączą w sobie, jak powiedzieliśmy, wielki artyzm z treścią filozoficzną. W tym stopniu jest to zjawisko zupełnie wyjątkowe w dziejach literatury. Opis śmierci Sokratesa w Fedonie jest prawdopodobnie obok opisu śmierci Chrystusa w Ewangelii św. Jana najbardziej dramatycznym rozdziałem w historii, jaki kiedykolwiek napisano, a Uczta stanowi dzieło godne postawienia obok Hamleta i Fausta, przy czym przewyższa oba te utwory epokową pod względem znaczenia treścią. Może nie będzie przesadą twierdzenie, ze nie jest błędem dopatrywać się w Uczcie największego dzieła literatury europejskiej.”

Józef Maria Bocheński (1902–1995) polski duchowny katolicki, dominikanin, filozof

Zarys historii filozofii
Źródło: s. 50

O śmierci , O błędach , O historii , Chrystus

„Grób za kolebką o mały włos chodzi.”

Stanisław Herakliusz Lubomirski (1642–1702) magnat polski, marszałek wielki koronny, poeta

Źródło: Księga cytatów z polskiej literatury pięknej..., op. cit., s. 242.

„Jeśli przeszłość była absurdalną stratą, to przyszłość obchodzi mnie jeszcze mniej (…). Zbyt wiele wiem, aby kochać, i za wiele, aby nienawidzić. Jestem zmęczony tym, że jestem człowiekiem.”

Oswald Spengler (1880–1936) niemiecki filozof kultury i historii

Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 150.

O historii , O przeszłości , O przyszłości , Kochać się

„Dusza polska niezmiennie obraca się ku prawicy, jakby miała wbudowaną igłę magnetyczną wskazującą ten kierunek (…). Doświadczenia tego stulecia – a przede wszystkim myślę o okresie międzywojennym – wystarczą, żeby przekonać, że kultura polska jałowieje, jeżeli zwycięża w niej prawicowe myślenie. Kto więc sądzi, że krocząc na prawo, służy Narodowi przez wielkie N, ten wybiera drogę prowadzącą do jego paraliżu. (…) Czyż trzeba przypominać, że przedwojenny sojusz Kościoła z endecją odsuwał od niego ludzi twórczych i poszukujących, że wytworzył przedział: z jednej strony świat literatury i sztuki, czyli tzw. intelektualiści itp., z drugiej kruchta i nacjonalistyczne hece.”

Czesław Miłosz (1911–2004) polski poeta, prozaik, eseista, tłumacz i krytyk literacki, noblista

Źródło: Adam Michnik, Rozpacz Miłosza, „Gazeta Wyborcza”, 31 grudnia 2010.

O ludziach , O świecie , O duszy , O myślach

„Pisarz powinien czytelnika uwrażliwiać, lecz nie powinien mu niczego narzucać. O ile chce oczywiście żeby to, co tworzy było literaturą, a nie publicystyką.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Źródło: Stopień pokrewieństwa – rozmowa Sławomira Iwasiowa – „Kurier Szczeciński” 04.08. 2008

„Teatr zagubił się także dlatego, że przestał być miejscem nieustannego tarcia. Wszyscy kończą pracę, idą do domu i przestaje ich to interesować. Teatr stracił funkcję domu ze wszystkimi tego wadami i zaletami. Obowiązkiem Teatru Narodowego jest inspirowanie współczesnej literatury, młodych reżyserów, szukanie nowego języka teatralnego, nowych form, nowego porozumienia z publicznością przy zachowaniu tradycji.”

Jan Englert (1943) aktor polski

Źródło: „Życie Warszawy”, 2 września 2003 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/bylya.htm

O życiu , O zachowaniu , O domu

„Historia literatury według Kabaretu Moralnego Niepokoju”

Anna Gornostaj (1960) polska aktorka

O historii

„Literatura nie jest dla grzecznych dzieci ani nie może być matką pocieszycielką.”

Mieczysław Jastrun (1903–1983) polski poeta i eseista

Źródło: Walka o słowo

O dzieciach , O matce , O walce

„Literatura ma tę przewagę nad filozofią, że nie musi się z niczego tłumaczyć. Filozofia ma tę przewagę nad literaturą, że to właśnie ona ustala, kto co musi.”

Marcin Orliński (1980)

Cytaty z tekstów krytycznych, Płynne przejścia

„Chopin naprawdę jest pierwszorzędny, to nie jest tajemnicą, ale Orzeszkowa nie jest, już nie mówiąc o Prusie – to nie jest pierwszorzędne, bo trzeba to widzieć przez Tołstoja, Dostojewskiego, Gogola i Czechowa – a co to ma wspólnego? Do tego francuska, niemiecka, angielska czy nawet amerykańska literatura – trzeba przyznać, że byliśmy narodem nieszczęsnym, któremu polskość przesłoniła człowieczeństwo, boskość i powszechność.”

Henryk Bereza (1926–2012) polski krytyk literacki

Źródło: O wszystkim nie pisałem… (Z Henrykiem Berezą rozmawiają Błażej Dzikowski i Jakub Winiarski), „Studium” nr 2/2006.

O tajemnicy

„O literaturze powiem to, co można bez wątpienia rzec o duszy: każdy powinien osiągnąć zbawienie, a można je osiągnąć tylko pokonując błędy.”

Jorge Luis Borges (1899–1986) argentyński pisarz, poeta i eseista

Źródło: Michał Sprusiński, posłowie do Księgi piasku

O duszy

„Trudno zrozumieć sens życia, chociaż nieustannie próbujemy. Dlatego ludzie tak lubi literaturę. Tam zawsze jest początek, środek i koniec.”

Julianne Moore (1960) aktorka amerykańska

Źródło: „InStyle” nr 4/2011

O ludziach , Sens

„Doprawdy, nie miałem dotąd nigdy pustelni, w której tak spokojnie mógłbym się modlić.”

Celestyn V (1215–1296) papież, święty Kościoła katolickiego

o swym lokum, którym była surowa piwnica, gdzie panowały wilgoć, brak świeżego powietrza, ciemność i głodowe żywienie (dawniej Celestyn V był pustelnikiem; został zamknięty po tym, gdy zrzekł się urzędu)
Źródło: Ludwik Stomma, Choroby i dolegliwości sławnych ludzi, Wydawnictwo Literatura Net Pl, Gdańsk, ISBN 8392364546, s. 31.

O ludziach , O chorobach

„Bycie emigrantem nie zależy od powodów przebywania poza krajem rodzinnym, tylko od samego faktu opuszczenia swojego kraju. Inną zaś sprawą jest to, czy twórczość pisarzy emigracyjnych jest emigracyjną literaturą.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Źródło: Nie w rzędzie czyli „w poprzek” – rozmowa Józefa Plessa – „AKANT” Nr 4/2000

„Mój ojciec był majstrem w fabryce i podkreślał wielokrotnie, że trzeba mieć konkretny fach w ręku. Kiedy więc chodziłem do gimnazjum w Kremnicy, myślałem o studiowaniu literatury lub filozofii. Rzecz przybrała zupełnie inny obrót, gdy odwiedził naszą szkołę kierownik literacki teatru. Usłyszał mnie podczas akademii i powiedział, że mam talent aktorski. Po skończeniu gimnazjum wyjechałem do Bratysławy i stał się cud. Zacząłem studiować słowacki i rosyjski, a jednocześnie chodziłem do konserwatorium uczyć się aktorstwa.”

Ladislav Chudík (1924–2015)

Źródło: „Rzeczpospolita”, 25 maja 2004 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/tymrzaem.htm

O myślach , O myśleniu

„W Korei uświadomiłam sobie, jaką siłą są tzw. picture books, co w Polsce – niefortunnie – tłumaczy się na „książki obrazkowe”. Picture books to książki z bardzo małą ilością tekstu, w których narracja odbywa się za pomocą obrazu. Są z reguły oparte na kreatywnym pomyśle i bynajmniej nie tylko dla dzieci.”

Joanna Olech (1955)

Źródło: Ewa Świerżewska, Zaczynamy od TATY, czyli „Dynastia Miziołków” w Korei Południowej, qlturka. pl, 27 lutego 2009 http://www.qlturka.pl/czytelnia,literatura,zaczynamy_od_taty_czyli_dynastia_miziolkow_w_korei_poludniowej,702.html

O dzieciach , O książkach , O sile , O pomocy

„My, cywilizacje, wiemy już teraz, że jesteśmy śmiertelne.”

Paul Valéry (1871–1945) poeta francuski

Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 151.

O historii

„(…) piękno na to jest, by zachwycało – do pracy
Praca, by się zmartwychwstało.”

Cyprian Kamil Norwid (1821–1883) polski poeta, dramatopisarz, prozaik, artysta plastyk

Źródło: Juliusz Kleiner, Włodzimierz Maciąg, Zarys dziejów literatury polskiej, Ossolineum, 1974, s. 355.

Cytaty o pięknie

„(…) książki mają cudowną moc odmieniania człowieka, wydobywania z niego tego, co najlepsze. Literatura jest jednym z tych czarodziejskich wynalazków ludzkości, które działają w niepojęty sposób – i pozostają ciągle niezniszczalne. To znaczy można zniszczyć fizyczne nośniki literatury: książki, filmy, ludzi wreszcie, za każdym razem popełniając zbrodnię – jednak literatura jako fenomen jest ponadmaterialna. Jest ona jakby duchem, który niezmordowanie wciela się w coraz to inne kształty, pleni się w najmniej spodziewanych miejscach i okolicznościach. Gdybym miał być wrogiem tego ducha, wolałbym chyba umrzeć.”

Marek Oramus (1952) polski pisarz

Źródło: Dzień drogi do Meorii (1990)

O ludziach , O książkach

„Literatura rosyjska XIX wieku jest pełna przeczuć i przepowiedni, właściwa jest jej trwoga z powodu nadciągającej katastrofy. Wielu rosyjskich pisarzy przeczuwało, że Rosja stoi nad przepaścią. Literatura ta zrodziła się nie z radosnego nadmiaru twórczości, lecz z męki i pełnego cierpienia losu człowieka oraz narodu, z poszukiwania zbawienia dla całej ludzkości. Literaturę rosyjską tego okresu cechuje współcierpienie i humanizm, które zdumiały cały świat.”

Leszek Jańczuk (1965) biblista, duchowny protestancki

Źródło: Fenomen profetyzmu w literaturze rosyjskiej XIX i początku XX wieku, „Studia Theologica Pentecostalia”. 2, s. 107-132, 2014.

O losie , O świecie , O poszukiwaniu , O studiach

„Muzyka czy literatura może być albo dobra, albo zła, to znaczy tworzona bez dbałości o kontakt z odbiorcą. Nie dzielę sztuki na wysoką i masową. (…) Dzieląc sztukę na dobrą i złą, zwracam uwagę na to, czy jest poruszająca, ekscytująca. Jest w twórcach nieprawdopodobne pragnienie stwarzania napięcia, pragnienie tak silne, że dla osiągnięcia celu tworzą sztuczną rzeczywistość. Taka sztuka mnie nie interesuje.”

William Wharton (1925–2008) pisarz amerykański

Źródło: Dorota Nowak, Życie zastępuje mi teatr http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=61774, „Przekrój” nr 28/2820, 11 lipca 1999, s. 14–15.

O życiu , O sztuce , O muzyce , O rzeczywostości

„Czas nareszcie przestać pisać o sztuce […] Życie nasze jest już poezją.”

Maurycy Mochnacki (1803–1834) generał, polski działacz polityczny, publicysta

Źródło: O literaturze polskiej w wieku XIX. Przedmowa, 1830

O życiu , O czasie , O wieku

„Scenariusz w stosunku do literatury jest bardziej skracaniem i upraszczaniem. Szukaniem filmowego substytutu dla słowa. To znaczy odnajdywaniu takich sytuacji, które są dzianiem się, a nie mówieniem. Scenarzysta to w sumie ktoś taki, kto przynosi reżyserowi i bohatera, i historię. Ostateczna wersja skryptu pisana jest natomiast już na stole montażowym.”

Grzegorz Łoszewski (1964) polski scenarzysta filmowy

Źródło: Wywiad, 2006 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=30066

O historii

„Reżyserskie i aktorskie fiki-miki nie zastąpią literatury, która jest źródłem i podstawą europejskiego teatru. (…) Chociaż z niepokojem i nie bez poczucia katastrofizmu patrzę w przyszłość, to jednak wierzę, że kiedy wydobędziemy się z tej opresji, kiedy człowiek wygra już z komputerem i umieści go na właściwym miejscu, wtedy wrócimy do idei Leona Schillera. Poczucie transcendencji, rozumienie nędzy i wielkości człowieczej, marzenie o społecznej sprawiedliwości, rycerska i czuła służba dla Piękna, Dobra i Prawdy – te istotne składniki jego teatralnej myśli nudzą nas dzisiaj i śmieszą swoją staroświecczyzną.”

Kazimierz Dejmek (1924–2002) polski reżyser teatralny

Źródło: Andrzej Wanat, O Leonie Schillerze. Rozmowa z K. Dejmkiem, „Teatr” 1994, nr 3

O sprawiedliwości , O myślach , O przyszłości , O myśleniu

„Moje kino wywodzi się przede wszystkim z literatury, jest rodzajem ludzkiej mowy. Idea wizualności kina zawsze budziła moje wątpliwości.”

Krzysztof Zanussi (1939) polski reżyser i scenarzysta filmowy

Źródło: „Film” nr 17, 1992

„Wszelka utopia jest ptakiem, którego w pokoju zamkniono:
W oknach nie widzi on szyb, więc ufa rozmachom swych piór.”

Lucjan Rydel (1870–1918) polski poeta i dramatopisarz

Źródło: Księga cytatów z polskiej literatury pięknej..., op. cit., s. 425.

O pokoju , O ptakach

„Żadna mnie inna nie upoi,
Prócz Miłowania mego w dali,
Bo któraż przy niej się ostoi
Urodą, z bliska czy z oddali?
Dla pięknej mej Umiłowanej
Rad w saraceńskie chcę kajdany −
Bliżej być przy niej, chociaż skuty!”

Jaufré Rudel (1125–1148) prowansalski trubadur

Źródło: prowansalska liryka miłosna, cyt. za: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 13, tłum. Z. Romanowicz

O historii

„Kamera umożliwia pokazywanie prawdy w takim samym stopniu jak pozwala na wyrafinowane kłamstwo. Może być bronią w walce o prawdę i stać na straży fikcji. Literatura i teatr są elementami, które rozpoznajemy i kochamy w kinie, ale fotografia jako odzwierciedlenie świata jest najważniejsza.”

Monte Hellman (1932)

Źródło: Stopklatka, 15 września 2010 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=69278

O kłamstwie , O walce , Kochać się

„I cóż się nie przebaczy dla kadzidła trochę!”

Julian Ursyn Niemcewicz (1758–1841) polski dramaturg, powieściopisarz, poeta i pamiętnikarz

Źródło: Księga cytatów z polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku, wyb. Paweł Hertz, Władysław Kopaliński, Warszawa 1975, PIW, s. 324.

O wieku

„Księga cytatów polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku ułożona przez Pawła Hertza i Władysława Kopalińskiego, Warszawa 1975.”

Łukasz Górnicki (1527–1603) pisarz, sekretarz i bibliotekarz Zygmunta II Augusta

Źródła

O wieku

„Historia opisywana przez nie – indiańskich autorów jest często pełna błędów. Potrzebujemy całej grupy ludzi tworzących literaturę faktu. Łatwiej jest pisać o swoich emocjach, niż o faktach. Już przed laty Indianie zaczęli pisać poezję – „Jestem Indianinem w Gallup i jest mi smutno…” Znamy to od dawna i nadszedł czas, by Indianie zaczęli pisać o technice i naukach społecznych.”

Vine Deloria, Jr. (1933–2005) teolog i prawnik amerykański, działacz na rzecz praw Indian

O ludziach , O historii , O nauce , O czasie

„Do 1985 roku, gdy mieszkałem w Holandii, realizowałem filmy klasyczne i bliskie realizmowi. Często sięgałem po literaturę biograficzną i autobiograficzną. Do świata fantastycznego wszedłem ponownie wraz z przybyciem do Ameryki. Wydawało mi się, że jestem w stanie robić to dobrze, skoro w młodości ta tematyka tak mnie fascynowała. Z jednej strony traktowałem to jak powrót do dzieciństwa, a z drugiej znajomość popkultury pomagała mi odnaleźć się w Stanach Zjednoczonych. Gdy się tam przeprowadziłem, miałem czterdzieści siedem lat i problem sprawiało mi przestawienie się na życie w tym zupełnie innym świecie. Częściowo mi się to udało, ale gdy mam robić film osadzony w amerykańskich realiach, jest to dla mnie sporym problemem. Dlatego łatwiej mi zrobić science-fiction. Wówczas nikt nie zarzuci mi, że mam kłopot z percepcją amerykańskiej kultury. Wciąż czuję się Europejczykiem i zachowuję się jak obywatel Europy. Kiedy zrobiłem w Ameryce realistyczny film, oparty na rozmowach z autentycznymi ludźmi, czyli „Showgirls”, to musiało się zakończyć katastrofą.”

Paul Verhoeven (1938) holenderski reżyser i scenarzysta

Źródło: Michał Hernes, Reżyser „Nagiego instynktu” dla Stopklatki: Jezus jak bin Laden, stopklatka.pl, 29 marca 2013 http://stopklatka.pl/-/49645466,rezyser-nagiego-instynktu-dla-stopklatki-jezus-jak-bin-laden?page=3,

O życiu , O problemach , O dzieciństwie