Cytaty o ciszy (128 cytatów) | Cytaty sławnych ludzi

„Niekiedy człowiek zdaje się sądzić, iż twory jego cywilizacji nie mają sobie równych odpowiedników. Lecz, gdy upoiwszy oko barokową lub klasycystyczną fasadą pałacu, zagłębimy się w cienistą aleję ogrodową, gdy zamknie się za nami zielone listowie i ogarnie nas najpiękniejsza muzyka przyrody - cisza, przerywana jedynie śpiewem ptaków, wypadnie nam chyba zweryfikować dotychczasowe poglądy. Natura bowiem najlepszym i najmądrzejszym jest architektem i urbanistą.”

Marek Żukow-Karczewski (1961) polski historyk, publicysta i działacz społeczny

Źródło: Ogrody i sady w dawnej Polsce, „Aura” nr 11, listopad 1987, s. 17-18. http://pbn.nauka.gov.pl/sedno-webapp/works/508860

O muzyce , O ptakach , O naturze , O nauce

„Cisza. Brak odpowiedzi. Kłopot polegał na tym, że cisza to też odpowiedź.”

Stephen King książka Blaze (powieść)

Blaze
Źródło: rozdział 11

„I zaraz cisza, Cisza absolutna. Kompletna. Cisza pocałunków. Która mówi i opowiada o marzeniach i baśniach, o ukrytych skarbach. Najpiękniejszych.”

Federico Moccia (1963)

Wybacz, ale będę ci mówiła skarbie

O pocałunku

„(…) Najbardziej ludzkim uczuciem dla drugiego człowieka jest cisza.”

Bohumil Hrabal (1914–1997) czeski pisarz

Obsługiwałem angielskiego króla

O emocjach

„Za głośno? Co jest za głośne? Tylko cisza. Cisza, w której się człowiek rozpada jak w próżni.”

Erich Maria Remarque (1898–1970) pisarz niemiecki

Łuk triumfalny (1945)

„Cisza głęboko skrywa niepokój.
A jeszcze głębiej ukrywa – spokój.”

Mira Kuś (1958) poetka polska

Źródło: Grudniowy poranek z tomu Między tym a tamtym brzegiem (2010)

„Po lasach pełno było cietrzewi. Tokowiska zaczynały się bardzo wczesną wiosną. Cietrzewie zaczynały tokować już w początkach marca. W tych miejscach robiło się z jedliny wygodne budki, wykopywało dół, by można było wygodnie nogi spuścić, obkładało się darnią, gałązkami, siadało jak na krześle i przez jedlinę obserwowało teren naokoło. Wszystko zaczynało się o drugiej, trzeciej nad ranem. Wpierw odzywał się cietrzew, który zwoływał inne, na Białorusi nazywany takawik. Zaczynał gruchać, potem raptownie słyszało się łopot skrzydeł przypominający klaskanie, brzmiało to tak: czuhsiii, czuhsiii. Pierwszy cietrzew rzucał jak gdyby wezwanie, po nim przylatywał drugi. Tokowiska bywały tak bogate, że zbierało się jakieś czterdzieści, pięćdziesiąt par. Koguty prowadziły ze sobą walkę. Walczyły nie tylko parami, czasami w jednej gromadzie zbierało się trzech, czterech samców i jeden drugiego walił na wszystkie strony. Samiczki siadały oddzielnie, tak jak damy na turnieju, w jednym rzędzie i przyglądały się. Prawdopodobnie zwycięzca szedł potem po swoje laury i odbierał nagrodę. Wszystko to zaczynało się, kiedy jeszcze było całkiem ciemno, później dopiero robiło się szaro, jaśniej i jaśniej, aż do wschodu słońca. Jeżeli działo się to na dużej polanie, na którą zaczynały padać promienie wschodzącego słońca, to w momencie kiedy tarcza słoneczna wychylała się zza horyzontu, toki zamierały zupełnie. Ten, który je zwoływał i siedział na drzewie, także cichł, bitwa ustawała, wszystko nieruchomiało. Samce i samiczki, które siedziały wygodnie, zwracały się główkami do słońca i jakieś pół minuty, czasami minutę, trwała cisza. Sprawiało to przejmujące wrażenie, było coś nadzwyczajnego w patrzeniu na ten hołd oddawany słońcu. Później zaś znowu toczyła się walka. Wszystko trwało jeszcze około pół godziny, nie dłużej, po czym ptactwo odlatywało. Wcześniej, gdy jeszcze było szaro, jak ustrzeliło się jednego samca z walczącej pary, to często drugi wskakiwał na niego i walił go dziobem, aż i jego się ustrzeliło. Strzały początkowo nie płoszyły cietrzewi, dopiero kiedy słońce było wyżej, robiły na nich wrażenie, i po jednym, drugim strzale ptaki rozpierzchały się. Cichym przykazaniem myśliwych było, aby nie wychodzić z ukrycia, dopóki cietrzewie same się nie roproszyły. Żeby nie zapamiętały, że w budkach ukryci są ludzie. Jak już odleciały, wychodziło się, zabierało zabite sztuki i wracało do domu. Wieszało się je na kilka tygodni w przewiewnym miejscu, aby mięso skruszało. Na wielkanocnym stole zawsze był cietrzew.”

Aleksandra Ziółkowska (1949) pisarka polska

Lepszy dzien nie przyszedł już
Źródło: Z miejsca na miejsce [w: Lepszy dzień nie przyszedł już], Warszawa, Iskry 2012, str 214–215

O ludziach , O domu , O wiośnie , O wrażeniach

„Śnią mi się sny, w których zostaję sam,
Bo ci, których kocham nie chcą mnie znać.
Ci, których znałem odeszli w niepamięć,
Nie przynosi ulgi ulubiony kawałek.
Wyłączam radio, cisza każe mi myśleć,
Łzy cisną się same, w myślach mam modlitwę:
Boże, daj mi jeszcze trochę wiary,
Wątpię w cel podróży, pogubiłem mapy,
Nie mam siły iść, nie mam siły biec,
Nawet gdybym miał, to nie wiedziałbym gdzie.
Wskaż mi drogę, podaruj mi siłę
I wybacz mi proszę, to że w ciebie zwątpiłem.
Zła droga jest zawsze złą drogą,
Wybaczenie jest zawsze wybaczeniem,
Zwątpienie jest tylko zwątpieniem.
Ja wątpię we wszystko, jestem tylko człowiekiem.”

Diox (1985)

Wątpię 2

O Bogu , O wierze , O myślach , O odejściu

„Statki, które mijają się nocą,
w przelocie do siebie coś mówią.
Daleki znak, syreny zew,
co znów w ciemnościach się gubią.
Tak i my w życiu oceanie
mówimy, a ktoś nas słyszy,
Spojrzenie tylko, tylko głos,
tylko znak – potem znów ciemność i cisza.”

Henry Wadsworth Longfellow (1807–1882) poeta amerykański

Tłumaczenie: Zofia Chądzyńska

To tłumaczenie czeka na recenzję. Czy to jest poprawne?

„Mam tylko jednego przyjaciela, a jest nim echo. Dlaczego jest ono moim przyjacielem? Bo kocham mój smutek, a echo mi go nie odbiera. Mam tylko jednego powiernika, a jest nim cisza nocy. Dlaczego jest ona moim powiernikiem? Ponieważ pozostaje milcząca.”

Søren Kierkegaard (1813–1855) duński teolog i filozof

Kochać się , O smutku

„cisza nie istnieje: rytmem będziesz jego
wtyczką tu jeśli można zaufać dźwiękom”

Krzysztof Ciemnołoński (1985)

Źródło: musique d’ameublement

O zaufaniu

„Zawsze miałam bardzo pozytywny stosunek do ciszy i milczenia, bo wydaje mi się, że jest to bardzo ważny element rozmowy czy też wypełniania przestrzeni muzyką. Cisza jest czymś bardzo ważnym, tylko trzeba ją umieć przeczytać.”

Ewa Błaszczyk (1955) polska aktorka

Źródło: „Przewodnik Katolicki”, 22 lutego 2006 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/przeczytac.htm

„Ta cisza
W zielonym sklepieniu
witraże
z motywem nieba
Ta cisza pełna szelestów
Ileż ofiarowano ci westchnień
– bujna arko –
na różnych długościach świata.
Ile razy myśl wtulano
w kojący rytm
twych omszałych kolumn”

Wanda Bacewicz (1914–2011) polska poetka, prozaik i dziennikarka

Źródło: Cisza jest krzykiem, „Życie Literackie” nr 17, 26 kwietnia 1964, s. 9 http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=1604

O życiu , O myślach , O myśleniu

„Co roku nie wiedząc o tym mijam ten dzień
Kiedy pożegnają mnie ostatnie ognie
I cisza odprawi
Niestrudzonego wędrowca (…).
Wtedy nie będę już czuł się
W życiu jak w cudzym ubraniu,
Zdziwiony ziemią
I miłością jednej kobiety
I bezwstydem ludzi,
Tak jak dziś, pisząc po trzech dniach deszczu,
Słysząc jak śpiewa strzyżyk i ustaje ulewa,
Zmierzając nie wiem ku czemu.”

William S. Merwin (1927–2019) amerykański poeta, dramaturg oraz tłumacz

Źródło: Na rocznicę mojej śmierci, tłum. Czesław Miłosz

O śmierci , O kobietach , O ludziach , O śpiewie

„I nawet cisza przeraża, znasz to uczucie?
Kiedy chcesz uciec jak najdalej i nie wracać,
nie wyrwę kartek z kalendarza, nie cofnę czasu,
nadal pamiętam wszystko, choć minęły lata.”

Buka (1988)

Cytaty z SumaStyli
Źródło: utwór Obrazy w mojej głowie

O emocjach , O czasie

„Jest jakiś impuls, inspiracja, może to być miejsce albo sytuacja. W głowie powstaje historia i po prostu trzeba ją opisać. Tak powstał pomysł „Żniwiarza”. Jechałam wśród pustych pól na rowerze. Dzień był bardzo upalny. Zatrzymałam się i panująca wokoło cisza zrobiła na mnie dziwne, nieco upiorne wrażenie. Postanowiłam to opisać.”

Gaja Grzegorzewska (1980)

Źródło: Wywiad, 10/2006 http://www.karnet.krakow.pl/aktualnosci/wywiady/23/zniwiarz.html

O historii , O wrażeniach

„W moim życiu najważniejsze jest kino. Samo życie jest spektaklem, podczas którego kurtyny czasami opadają. To nie nagła pustka na sali powoduje, że za kulisami zapada cisza.”

Djibril Diop Mambéty (1945–1998)

Źródło: Kino jest potęgą wyobraźni… wystarczy zamknąć oczy żeby powstał film…, afryka.org, 25 maja 2007 http://afryka.org/afryka/kino-jest-potega-wyobrazni--8230--wystarczy-zamknac-oczy-zeby-powstal-film--8230-,news/

O życiu

„Z politykami toczę retoryczne pojedynki. Cisza to przewaga dla jednej lub drugiej strony sporu. Dziennikarz musi kombinować, co dalej.”

Jarosław Kuźniar (1978) polski dziennikarz

Źródło: Nie dam się wyłączyć http://www.styl.pl/magazyn/wywiady/news-nie-dam-sie-wylaczyc,nId,967136, „Twój Styl”, czerwiec 2013

„Czuję się tak, jakby ten kraj przejechał przeze mnie i wrócił do domu, podczas gdy ja pozostaję, ze zwieszonymi rękami. Rozjechana. (…) Cisza w mojej głowie jest jednak najgłośniejsza ze wszystkich cisz.”

Juli Zeh (1974) niemiecka pisarka.

Źródło: Cisza jest dźwiękiem, tłum. Sława Lisiecka

O domu

„Cisza była składnikiem sensu, częścią myśli:
Danym doskonałości wstępem na stronicę.

A świat pełen spokoju. Prawda w takim świecie,
Gdzie spokój jest jedynym sensem, sama jest

Spokojem, sama latem i wieczorem, sama
Czytelnikiem, schylonym późno, czytającym.”

Wallace Stevens (1879–1955) poeta i eseista amerykański

The quiet was part of the meaning, part of the mind:
The access of perfection to the page.

And the world was calm. The truth in a calm world,
In whitch there is no other meaning, itself

Is calm, itself is summer and night, itself
Is the reader leaning late and reading there. (ang.)
Źródło: The house was quiet and the world was calm w: Samuel French Morse, Poems by Wallace Stevens, Vintage Books, Nowy Jork 1959, s. 126, tłum. Stanisław Barańczak.

O prawdzie , O świecie , O myślach , O myśleniu

„Tylko cisza naukowych badań, odpowiadająca jego usposobieniu, usuwająca fizyczne trudy i psychiczne wstrząśnienia, może pozwolić na powolny powrót jego do zdrowia, i to po dłuższym okresie leczenia i ostrożności.”

Tadeusz Smoleński (1884–1909)

Źródło: Joachim Śliwa, TADEUSZ SMOLEŃSKI (1884–1909). W stulecie krakowskich wykopalisk w Egipcie, „Alma Mater”, nr specjalny, nr 98, 2008, s. 199.

„Język polski jest przepiękny już w swoich poszczególnych słowach, takich jak tęsknota albo zmierzch. Do dziś słowa polskie przywołują jedne drugie niezatartymi przez czas echami etymologicznymi: słowo modry do dziś się iskrzy rosą, jakby wilgotnością swojej barwy, bo przecież jest związane etymologicznie ze słowem mokry. Świat się rozjarza nad nami słońcem albo wschodzi łuną gwiazd, gdy słyszymy w nim słowo świecić. Słowo błogi jest naprawdę błogie w brzmieniu, a słowo cisza – ciche.”

Zygmunt Kubiak (1929–2004) polski pisarz, eseista, tłumacz, propagator kultury antycznej

Źródło: Jan Polkowski, Europa to bezdomność, „W Sieci”, 31 marca–6 kwietnia 2014, s. 72.

O świecie , O czasie

„W pokoju zapanowała cisza. Oficerowie patrzyli na Biegańskiego, a on pod tymi spojrzeniami kulił się w krześle jak pod uderzeniem pałek.”

Anna Kłodzińska (1915–2008) dziennikarka i autorka kryminałów milicyjnych.

Wrak

O pokoju

„Mam się lekko
biegam od słowa do słowa
jak pies
za oślinionym patykiem
Cisza – cuchnąca starucha
gmera we mnie
brudnym paluchem
chichocze i mlaska bezgłośnie”

Marek Śnieciński (1958)

Źródło: Lekkość

„Ta historia jest żywa, prawdziwa, więc czułam na barkach odpowiedzialność za to, żeby w żaden sposób nie zawieść rodziców i rodzin tych dzieciaków, które zginęły. Podczas pracy na planie musiałam doprowadzać siebie do ekstremalnych stanów emocjonalnych. Film szedł śladami tamtej historii: to była ta sama kostnica, to samo miejsce, gdzie były wyławiane zwłoki, szpital. Po całym dniu zdjęciowym wracałam do hotelu przepłakana, bolało mnie całe ciało. Nie chciało mi się z nikim spotykać, rozmawiać. To były dla mnie wielkie emocje.”

Edyta Olszówka (1971) polska aktorka

o filmie Cisza.
Źródło: Edyta Olszówka: najbardziej interesujące jest zaczynanie od nowa, onet.pl, 2010 http://film.onet.pl/wiadomosci/edyta-olszowka-najbardziej-interesujace-jest-zaczynanie-od-nowa/1l6w7

O historii , O rodzicach

„Cisza to śmierć, stań na swe nogi
Strach w tobie, twój wróg najgorszy”

Max Cavalera (1969) brazylijski muzyk rockowy

Silence means death, stand on your feet
Inner fear your worst enemy (ang.)
Utwór Refuse/Resist na albumie Chaos A.D.
Sepultura

O śmierci , O strachu

„Co do pana Niesiołowskiego, to jest to bardzo wybitny przedstawiciel polskiej prawicy, świetny mówca, nawet jego najzacieklejsi przeciwnicy twierdzą, że najlepszy w tym dawnym sejmie. Ja sądzę, że w tym byłby jeszcze bardziej najlepszy niż w tamtym. Krótko mówiąc, to jest człowiek mający świetny życiorys. Walkę z komunizmem zaczął jeszcze w latach, kiedy naprawdę niewielu ludzi o tym myślało, kiedy była „mała stabilizacja” i wielka cisza. Krótko mówiąc, określenie go jako „strasznej postaci” jest pewnym nieporozumieniem.”

Jarosław Kaczyński (1949) polski polityk, premier RP

o Stefanie Niesiołowskim.
Źródło: wp.pl http://wiadomosci.wp.pl/gid,14241968,gpage,2,img,14242540,kat,355,title,Radykalna-zmiana-pogladow,galeria.html, dostęp 10 lutego 2012, za nagraniem telewizyjnym z 1994

O ludziach , O myślach , O zmianach , O walce

„Cisza zapada nagle, jak kopuła, która odgradza mnie od świata, jak całun dźwiękoszczelny, kokon błogosławionego spokoju. Zagłębiam się w poszukiwaniu utraconej tożsamości. Wszystko się oddala, choć nie istnieje żaden punkt odniesienia.”

Jacek Sobota (1969) polski autor fantastyki

Padlina

O poszukiwaniu

„Cisza jest święta. Zbliża ludzi, gdyż tylko ci, którzy się dobrze ze sobą czują, mogą siedzieć w milczeniu.”

Nicholas Sparks (1965)

Pamiętnik (1997)

O ludziach

„Przyjaciel w potrzebie jest lepszy niż cisza morska po burzy.”

Eurypides (-480–-406 p. n. e.) dramaturg antyczny

„W swojej audycji radiowej emitował niedawno „odgłosy” z rzekomego bicia Kaczyńskich przez ojca. Cisza, z jaką spotkał się ten żenujący incydent, jest najlepszym dowodem, że Kubę Wojewódzkiego dopadł syndrom Dody. Odcinając ostatnie kupony, próbuje bulwersować. Resztką sił, bo jego czas minął.”

Krzysztof Feusette (1971) dziennikarz i publicysta

Źródło: „Uważam Rze”, 7 lutego 2011, cyt. za: Sławomir Kmiecik, Przemysł pogardy. Niszczenie wizerunku prezydenta Lecha Kaczyńskiego w latach 2005–2010 oraz po jego śmierci, op. cit., s. 176–177.

O śmierci , O czasie

„Sza, cicho sza czas na ciszę,
już oddech jej coraz bliżej,
tego naprawdę ci brak,
ona jedna prawdziwy ma smak,
cisza jak ta.”

Andrzej Mogielnicki (1948) polski autor tekstów piosenek

Źródło: Cisza jak ta

O czasie

„By w środku nocy tańczyć razem w świetle gwiazd,
zamykam oczy, tańczy cisza wokół nas,
bo całkiem inna jest jej niewinność,
każdy jej taniec jest wyłącznie dla mnie, zawsze już zostanie.”

Artur Gadowski (1967) polski wokalista i gitarzysta rockowy (IRA)

Źródło: utwór Ona jest ze snu, płyta Artur Gadowski, 1998

O tańcu

„Zjazd odbywał się z dużą pompą pod przewodnictwem – komisarycznego zresztą – prezydenta Warszawy, późniejszego sławnego obrońcy stolicy, Stefana Starzyńskiego. Gdy przewodniczący komisji, wiceprzewodniczący Warszawy, udzielił mi głos wymawiając moje nazwisko, powstał nieprawdopodobny wrzask obecnych na sali endeków i sanatorów. Zaskoczona stałam przez chwilę milcząc, a potem bardzo głośno krzyknęłam:
– Zdaje się, że panowie przestraszyli się samego mojego nazwiska! Ku mojemu zdziwieniu, zapadła całkowita cisza (teraz oni zostali zaskoczeni), korzystając więc z niej zgłosiłam i uzasadniłam wniosek w sprawie rozbudowy baraków dla bezdomnych.”

Lidia Ciołkosz (1902–2002) polska działaczka socjalistyczna, publicystka

o Zjeździe Miast Polskich w 1935 r., w którym autorka uczestniczyła jako przedstawicielka Tarnowa.
Źródło: Spojrzenie wstecz. Rozmowy przeprowadził Andrzej Friszke, Paryż 1995.

„Nie myśl o tym, że wszystko się kończy. Myśl, że wszystko się dopiero zaczyna. To, co powinno być życiem: spokój, wolność i cisza.”

Marek Hłasko książka Ósmy dzień tygodnia

Ósmy dzień tygodnia

O myślach , O wolności , O myśleniu

„Gdy dusza znajduje się w obecności Bożej, wówczas ogarnia ją dziwny spokój, nastaje ogromna cisza, tak że nic prócz Boga nie przykuwa jej. Z tym spokojem przychodzi do duszy niezmierne szczęście, którego nie da się wypowiedzieć. Powstaje również niezmierne pragnienie miłości Bożej, które zdaje się swoim ciężarem miażdżyć całą istotę duszy, a także poniekąd i ciała. Jednym słowem, wszystkie władze duszy koncentrują się w Miłości. Takie porywy duszy przychodzą najczęściej niespodziewanie i tak samo znikają. Nie można ich wywołać ani też dłużej zatrzymać i nie trwają długo, czasem – kilka minut.”

Rozalia Celakówna (1901–1944) polska pielęgniarka

fragment listu do o. Władysława Całki z 22 września 1934.
Źródło: Małgorzata Czepiel: Rozalia Celakówna. Pisma, Wyd. WAM, Kraków 2008, ISBN 9788375052312, s. 162–163.

O Bogu , O szczęściu , O duszy , O czasie

„Wreszcie uniosłem się z trudem spod pnia drzewa. Dostrzegłem błyszczący sztylet porzucony przez żonę. Wziąłem go i jednym pchnięciem wbiłem go sobie w pierś. Poczułem, jak podeszło mi do gardła coś jakby grudka lepkiej gliny. Lecz nic bolesnego w tym nie było. Dopiero gdy piersi moje wystygły, wokół zapanowała absolutna cisza. O! Jakaż to była cisza! Na niebie jaśniejącym ponad gęstwiną i wzgórzem nie śpiewał nawet jeden ptak. Tylko zza cedrów i bambusów napływały smętne promienie zachodzącego słońca. Promienie słońca… Lecz i one pomału wygasły. Już nie było widać ani cedrów, ani bambusów. A mnie, leżącego na ziemi, otoczyła głęboka cisza.”

Ryūnosuke Akutagawa (1892–1927) japoński pisarz

Życie pewnego szaleńca i inne opowiadania
Źródło: W gąszczu (jap. 藪の中 Yabu no naka), tłum. Mikołaj Melanowicz, rozdz. Co powiedział duch zmarłego mężczyzny ustami medium, s. 96.

O ptakach , O śpiewie

„Cisza się skrada pomiędzy palcami i kładzie się
w poprzek, czekając na słowa, które już się wytarły i wsiąkły
pod skórę, jak zimno, które też zawsze przychodzi po wszystkim.”

Joanna Lech (1984)

Źródło: Motyw zapalny

„Cisza jak makiem. Świt szeroko ziewa,
cienie grzbiety prężą na poboczu drogi,
z kołyski na gałęzi wyjrzał ptasi śpiewak
i pestkę słońca w swoje trele łowi.”

Łucja Gocek (1953)

Źródło: Letni ranek, „Sekrety ŻAR-u” 2007, nr 4

„Czytałam o tym uczuciu, o tym jak rozległość i cisza Afryki potrafią skondensować się pod palącym odwiecznym słońcem i zmaterializować w umyśle, a wtedy nawet ptaki zdają się krzyczeć złowróżebne, a drzewa i skały emanować groźną aurą. Człowiek zaczyna poruszać się ostrożnie, jakby się bał zbudzić coś starego i złego, coś mrocznego, wielkiego i gniewnego, co może nagle powstać i zaatakować go od tyłu. Patrzy na gąszcz drzew i wyobraża sobie zwierzęta, które mogą się tam czaić; patrzy ze zgrozą na rzekę (…), tworzącą rozlewiska tam, gdzie nocą przychodzą zaspokoić pragnienie antylopy, a krokodyle chwytają je za aksamitne pyski i wciągają w głębię.”

Doris Lessing (1919–2013) pisarka brytyjska, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury

Opowieści afrykańskie
Źródło: s. 77

O emocjach , O ptakach , O czytaniu , O zwierzętach

„Ciągle jeszcze stoimy. A kiedy chcemy ruszyć, nasze stopy na gwałt szukają ziemi solidnej. Bo my dwaj na śliskim progu, niby tutejsi, spod słonka i skowronka, ale chyba raczej stamtąd, z popiołu, co w snach naszych nie przestaje huczeć pustynią pełną imion.
Teraz już dom. Otworem na wszystkie życzliwości świata dzisiejszego. Żona, córka i syn. Patrzą na mnie, na drugiego uratowańca z Wyspy Płomieni. Patrzą na siwą ilustrację, w sam raz do reportaży o harcie ducha i walce, o cierpieniu i poświęceniu. „Ten tu profesor i mój ojciec tamto przeżywali” – pomyśli córka.
My z Szymkiem widzimy, jak żywi na nas patrzą. Słyszymy, że to przez nich cisza nastała. I wiemy, jak im teraz strasznie głupio, bo nie potrafią nas definitywnie umiejscowić.
Na szczęście dorodna córka pomału się podnosi, pomału, i biodrem oprze o ramię ojcowe. A dłonią delikatnie kark obejmie. Garstka sekund, nie dłużej, tej urody pogody kojącej kobiecości, bo Szymek, jak przebudzony, od stołu się dźwiga, siny, cuchnący trupią fosą, i goły. Rękę nie dopaloną nad stół wyciąga, bo chce nią zgarnąć łososiową różę z białego talerza.
Ja też nie od macochy. Wstaję, golas nieodwszony, ręce na nie obrzezanej kuśce katolickiej skrzyżuję, a tu po wino musujące chciałbym sięgnąć…ale jak tu równocześnie zasłonić dziurkę po kuli w potylicy?
A żywi strasznie udają, że nic nie widzą, że nic się nie stało, że my dalej sobie siedzimy i do żarcia ostro się zabieramy. Niemniej cisza zapadła. To już nie przysłowiowa okazja dla anioła, żeby się popisał swym przelotem nad nami, to… przepaść w ich ziemskim czasie, wywołana naszą golizną, naszym odorem spalenizny, czego nie potrafią odziać żadną metaforą.
Od stołu się zerwą, udając że wierzą, że my chcemy jestku i pitku z ich rzeczywistości; więc dalej talerze pod nos nam podsuwać…ale na odległość, żeby granicy nie przekroczyć, za która aleja wprost na krematoria, nad którymi w szarpiach wisi niebo monoteistyczne.”

Marian Pankowski (1919–2011) polski pisarz, poeta, tłumacz

Z Auszwicu do Belsen

O szczęściu , O aniołach , O domu , O rzeczywostości

„Serce pęka mi z bólu ilekroć wspominam ów styczniowy poranek 1979 roku. Nad Teheranem zawisła niepokojąca cisza. Zupełnie jakby stolica, od miesięcy tonąca w ogniu i krwi, nagle wstrzymała dech. Czułam się trochę tak, jakby kazano nam szybciutko opuścić płonący dom.”

Farah Pahlawi (1938)

na miesiąc przed obaleniem męża przez ludową rewolucję islamską
Źródło: Jean des Cars, Reza II, ostatni szach w: Ostatnie dni dyktatorów, op. cit., s. 135.

O domu , Serce

„Oto jest świat współczesny – nigdzie ciszy zupełnej. Żeby dotrzeć do takiej ciszy, trzeba urządzać specjalne wyprawy, prowadzić żmudne poszukiwania. Może cisza jest tam, gdzie gwiazdy? Ale podobno tam też – nie.”

Ryszard Kapuściński (1932–2007) polski reportażysta, dziennikarz, pisarz i publicysta

Lapidarium V

O świecie , O poszukiwaniu

„Cisza była filmem, który próbował znaleźć trochę innego widza. To nie było już kino społeczne, chociaż niewątpliwie cały czas jest to próba analizy polskiej rzeczywistości – bo ja tylko takie filmy robię.”

Michał Rosa (1963) polski reżyser i scenarzysta

Źródło: Wywiad, 2006 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=34894

O rzeczywostości , O czasie

„Spokój i cisza – jakby nie było Boga i wszystkich jego upiorów.”

Jerzy Pilch (1952) polski pisarz, publicysta, scenarzysta

Moje pierwsze samobójstwo

O Bogu

„Nasza cisza powstaje z poczucia, ze jesteśmy całkowicie w ręku Boga.”

Aleksander Fedorowicz (1914–1965) polski duchowny katolicki

O Bogu

„Jeśli chcesz znaleźć źródło,
musisz iść do góry, pod prąd.
Gdzie jesteś źródło?
Cisza.
Dlaczego milczysz?
Jakże starannie ukryłeś
tajemnicę twego początku.”

Jan Paweł II książka Tryptyk rzymski

13
Źródło: Tryptyk rzymski

O tajemnicy

„W teatrze nawet cisza na widowni jest formą wyrażania opinii. Czuję, kiedy publiczność jest zniecierpliwiona, bo nie wierzy w sceniczną opowieść.”

Janusz Gajos (1939) polski aktor

Źródło: „Rzeczpospolita”, 11 września 2004 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/niepewnosct.htm

„pod skrzydłami dźwig,
wzrok dwururki
błysk kota
gniazdo
cisza
rozbiła się w jego krtani
aż papier
poczerwieniał od śpiewu”

Janusz Koniusz (1934–2017)

Źródło: Rysunek dziecka, „Życie Literackie” nr 21, 24 maja 1964, s. 9 http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=1609

O życiu , O dzieciach

„Pamiętam, księżyc był wysoko
i spały ptaki w dzikim winie,
i cisza była tak głęboką,
że tylko chrząszcz brzmiał w trzcinie.”

Agnieszka Osiecka (1936–1997) polska poetka, autorka tekstów piosenek

Cytaty z tekstów literackich, Listy śpiewające (1970)
Źródło: Listy śpiewające (1970), s. 28.

O ptakach

„Pilnuję, żeby nie przenosić stresów z pracy do domu. Dom to nasz azyl, spokój, cisza. Wszyscy jesteśmy wprawdzie skupieni na sztuce, stąd teatr, muzyka, film są w naszym domu głównym tematem rozmów, ale nie pozwalam dać się temu zwariować. Zawsze ratował mnie zdrowy rozsądek i poczucie humoru. Sama potrafię się pośmiać z każdej roli, nawet zakpić z siebie. To ważna i cenna umiejętność. Śmiech i radość życia mają moc oczyszczającą.”

Marta Lipińska (1940) Polska aktorka

Źródło: „Temi”, 4 sierpnia 2005 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/humorna.htm

O muzyce , O domu , O śmiechu , Radość

„Po to jest cisza by szepty słyszeć? – Słyszeć łzy:
– Wielu poetów poznało krzyk ciszy.”

Jan Tulik (1951)

Źródło: Pszczoły spod Verdun

O łzach

„Cisza ponoć bardzo przeszkadza dentystom. Myślę, że jest tak, ponieważ jeszcze bardziej zacieśnia tę, i tak już intymną, więź między pacjentem a lekarzem. Przecież pracujesz w cudzych ustach, przy cudzych oczach, kiedy ta osoba jest całkowicie świadoma. Dentyści często słuchają muzyki, nie słysząc jej wcale, ale to pozwala im rozładować intensywność tego kontaktu.”

David Toop (1949)

Źródło: Karolina Sulej, Japoński ogrodnik Rozmowa z Davidem Toopem, dwutygodnik.com http://www.dwutygodnik.com/artykul/3440-japonski-ogrodnik.html

O myślach , O myśleniu

„Mam upodobanie do próżności świata, do sobie podobnych, do twarzy, ale poza problemami świata mam swoją własną regułę, którą jest morze i wszystko to w świecie, co je przypomina. O, słodyczy nocy, gdzie wszystkie gwiazdy migoczą i ślizgają się ponad masztami, i ta cisza we mnie, nareszcie ta cisza, która uwalnia mnie od wszystkiego.”

Albert Camus (1913–1960) francuski pisarz, noblista

Dzienniki z podróży

O morzu

„(…) muzyka to jeszcze wyższe piętro w sztuce. Kocham muzykę. Uważam, że cały świat jest nią przepełniony. Kiedyś, będąc w środku Puszczy Augustowskiej, jadąc późną nocą z miasta do miasta, zatrzymałem samochód, wyłączyłem silnik. I pół godziny – to szalenie długo – wsłuchiwałem się w ciszę, w hermetyczną ciszę. Okazało się, że cisza gra! To była wspaniała muzyka. Nie zapomnę tego przeżycia do końca swoich dni.”

Janusz Zakrzeński (1936–2010) aktor polski

Źródło: „Nowości”, 17 kwietnia 2010 http://www.teatry.art.pl/n/czytaj/20631 (wywiad przeprowadzono w marcu 2010)

O świecie , O muzyce , O samochodach , O grach

„Samoobrona szukała takich ludzi jak ja. Robię to dla idei, dla prestiżu i będzie to dla mnie wspaniała przygoda.”

Jan Masiel (1963) polityk polski

o starcie w eurowyborach w 2004.
Źródło: Cisza po Wrześni, rp.pl, 9 czerwca 2004 http://new-arch.rp.pl/artykul/491152.html

O ludziach

„Krzysiu zaczął życie kołysanką i kołysanką skończył. Pierwszą, piękną z „Dwóch ludzi z szafą”, skomponował przy mnie. Mieli wtedy próbę z zespołem w Poznaniu. Nagle zgasło światło. Cisza, tylko on cichutko brzdąkał. Ja powiedziałam: „To śliczne.””

Krzysztof Komeda (1931–1969) kompozytor polski

A on: „Co ty, tak mi się tylko udało, bo nastrój taki”.
O Krzysztofie Komedzie
Źródło: Żółty mustang Krzysia – wywiad z żoną Krzysztofa Komedy http://wyborcza.pl/1,75475,6528733,Zolty_mustang_Krzysia___wywiad_z_zona_Krzysztofa_Komedy.html

O życiu , O ludziach , O nastroju , O świetle

„Płonie kamienna Tatr korona,
A cisza siada między granie,
Rozleniwiała, rozmarzona.”

Jan Kasprowicz (1860–1926) polski poeta, dramaturg, krytyk i tłumacz

Źródło: Cisza wieczorna w: Dzieła poetyckie, tom 4, wyd. Tow. Wyd. E. Wende i Sp., Warszawa 1912, s. 199.

„Podam znamienny przykład z rozmowy emailowej z historykiem, który twierdził, że historycy znają kronikę norymberską i nie jest to nic szczególnego.
Na moje pytanie – czy zauważyli zawarte w niej opisy walk Lechów (Lechs) na Lechowym Polu (Lechfeld) w 9 roku z tzw. Marsowym Legionem, przysłanym przez cesarza Augusta Oktawiana w celu odebrania im ich miasta Lecha (obecny Augsburg) oraz (po wybiciu przez Lechów do nogi tego legionu), w tym samym celu w 12 roku – kilku legionów pod wodzą Tyberiusza Klaudiusza, jeszcze zanim został cesarzem i czy poinformowali o tym polskie społeczeństwo, w jakich opracowaniach historycznych oraz kiedy – zapadła cisza i rozmowa się skończyła.”

Janusz Bieszk (1955) polski autor

Wywiad "Słowiańscy królowie Lechii" z 15 września 2016

Pytanie

„Pamięć jest pewnego rodzaju nieśmiertelnością. Nocą, kiedy wiatr ustaje i cisza włada równiną lśniącego kamienia, pamiętam. A oni wszyscy znów żyją.”

Glen Cook Czarna Kompania

Źródło: Czarna Kompania, tłum. Jan Karłowski

„Poleciała w ciemność. Spowiła ją nocna cisza i przez moment pozwoliła swemu ciału spadać. Może otarła się po drodze o złowrogą srebrną maź albo może lada chwila wybuch zdmuchnie ją z nieba, albo też na dole czeka ją śmierć. Lecz przynajmniej tu było chłodno i cicho.”

Scott Westerfeld (1963)

Źródło: Wyjątkowi

O śmierci , O czekaniu

„Niech cisza będzie wielka – to wszystko, co mamy.”

Jerzy Liebert (1904–1931) polski poeta

Źródło: Madonna Lyrica

„Przestrzenią ducha, gdzie może on rozwinąć skrzydła, jest cisza.”

Antoine de Saint-Exupéry (1900–1944) francuski pisarz i poeta, lotnik

„Cisza jest tylko brakiem hałasu.”

Terry Pratchett książka Blask fantastyczny

Blask fantastyczny (1986)

„Cisza, jaka zapada po bolesnych zwierzeniach, bywa trudna do udźwignięcia.”

Camilla Läckberg (1974) szwedzka pisarka

Kaznodzieja

„Tylko cisza jest wielka, a wszystko inne jest małością.”

Alfred de Vigny (1797–1863)

Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

O myślach , O myśleniu

„przeleciał ptak przepływa obłok
upada liść kiełkuje ślaz
i cisza jest na wysokościach
i dymi mgłą katyński las”

Zbigniew Herbert (1924–1998) polski poeta

Źródło: Guziki

O ptakach

„Cisza i ciemność
Potęgują wzajemność.”

Jan Sztaudynger (1904–1970) poeta polski, satyryk

Raptularz zakochanych
Źródło: Potęgowanie, s. 40

„Znowu dom pusty dziś nocą,
Cisza aż grzmi…
Świec płomienie próżno się złocą,
Nie skrzypną drzwi…
Milczeć będzie moja gitara,
Słychać będzie bicie zegara,
Ja zrozumieć wszystko się staram,
Mówiłem ci…
Jeśli zechcesz odejść – odejdź,
Jeśli zechcesz – wróć.
Nic się przecież w nas
Nie zmieni przez te dni…
Już na zawsze tamto będzie
W sercach nam się tlić,
Jak neonowy szyld:
Gdzie jesteś…”

Stanisław Staszewski (1925–1973) polski poeta i bard

Źródło: Jeśli zechcesz odejść – odejdź

O domu , O odejściu , Serce

„Jest taka kwestia w filmie [Niebo nad Saharą]: „pustynia pomaga zapomnieć”. Tak właśnie było ze mną, kiedy przez wiele dni chodziliśmy z Karimem po wydmach, rozbijaliśmy obozowisko, jeździliśmy na wielbłądach. Nie mieliśmy telefonów komórkowych ani komputerów. Nigdy praktycznie nie miałem okazji do tego stopnia się odciąć. Cała ta przestrzeń, ta cisza szybko zmusiły mnie do refleksji nad sobą. Wyzerowania się. Ta diametralna i korzystna zmiana pozwoliła mi również na zbliżenie się do mojego bohatera.”

Guillaume Canet (1973) francuski aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy

Źródło: Guillaume Canet o filmie „Niebo nad Saharą”, „Kino Świat”, 8 lipca 2011 http://www.kinomaniak.pl/katalog/wywiad/128,1

O świecie , O zmianach

„Człowiek uczy się do końca życia. Ja dopiero po wielu latach pracy z mikrofonem zrozumiałem, że najważniejsza w tym zawodzie jest cisza. Nadmiar słów może zgubić najlepszego komentatora, a gadulstwo to rzecz nieznośna.”

Bohdan Tomaszewski (1921–2015) polski dziennikarz sportowy

Źródło: interia.pl http://film.interia.pl/wiadomosci/telewizja/news/bohdan-tomaszewski-konczy-90-lat,1678940,3604

„Cisza – niekiedy tylko pająk siatką wzruszy,
Lub przed oknem topolę wietrzyk pomuskuje;
Och! jak lekko oddychać, słodko marzyć duszy –
Tu mi gwar, tu mi uśmiech myśli nie krępuje.”

Cyprian Kamil Norwid (1821–1883) polski poeta, dramatopisarz, prozaik, artysta plastyk

Źródło: Samotność

O uśmiechu , O duszy , O myślach , O samotności

„Marty? To jeden z najważniejszych współczesnych reżyserów, przejdzie do historii, tak jak jego wielcy poprzednicy. Te słowa nie padają z ust przyjaciółki, tylko kogoś, kto od ponad 30 lat z nim współpracuje. Martin Scorsese to twórca, który ma wielki szacunek dla ludzi filmu, dla ludzi, z którymi współpracuje. To bardzo rzadkie w Hollywood – tutaj najczęściej dochodzi do głosu rozbuchane ego, kompleksy, zazdrość. Marty ma bardzo ciekawy sposób pracy. Na jego planie panuje spokój, niemal absolutna cisza. Gdy chce porozmawiać z aktorem, dać mu jakieś wskazówki, podchodzi bardzo blisko i szeptem mówi mu o swoich wymaganiach. Nie widziałam nigdy żeby krzyczał, czy podnosił głos. A wszyscy darzą go niebywałym szacunkiem i zaufaniem.”

Thelma Schoonmaker (1940) amerykańska montażystka filmowa

o Martinie Scorsese.
Źródło: Anna Serdiukow, Jaki jest Martin Scorsese? Opowiada nam Thelma Schoonmaker, stopklatka.pl, 4 lipca 2010 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=67162

O ludziach , O zazdrości , O zaufaniu , O historii

„Cisza, przyjacielu, rozdziela bardziej niż przestrzeń (…) cisza, przyjacielu, nie przynosi słów, cisza zabija nawet myśli.”

Halina Poświatowska (1935–1967) poetka polska

Opowieść dla przyjaciela

O myślach , O myśleniu

„Pustka, cisza, wieczny sen bez snów.”

Katarzyna Berenika Miszczuk (1988)

Ja, anielica

O snach

„Czasami myślę, że wspinam się dlatego, aby przekonać się, jak droga jest mi nasza szara codzienność. Wracając poznaję, jak smakuje kubek gorącej herbaty po dniach pragnienia, sen po wielu nieprzespanych nocach, spotkanie z przyjaciółmi po długiej samotności, cisza po godzinach przeżytych w przeraźliwej wichurze.”

Wanda Rutkiewicz (1943–1992) alpinistka polska

Źródło: Wierchy: rocznik poświęcony górom, rok 58, 1992

O myślach , O samotności , O snach , O herbacie

„Hej grzybiarze, „spełniłem obywatelski obowiązek” – a wy? „Idź na wybory, zmień kraj!” – pamiętacie 2007 r.?… Ja tak.”

Przemysław Wipler (1978) polski polityk

Źródło: tvn24. pl http://www.tvn24.pl/politycy-zmeczeni-cisza-wyborcza-kaczynski-odwolal-konferencje,362666,s.html, 13 października 2013

„Bez muzyki nie byłoby połowy filmów na świecie albo byłby nie do oglądania. Ale to się teraz przegięło w drugą stronę, jest muzyki za dużo. Cisza okazuje się najpiękniejszą muzyką.”

Radosław Piwowarski (1948) polski reżyser, scenarzysta i aktor filmowy

Źródło: Wywiad http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=60742

„Cisza zmusza, abyśmy nasłuchiwali wszystkiego, co nie jest w niej zupełnie ciche. Wtedy ona przez sen przemawia do nas, a my jej też słuchamy jak we śnie.”

Thomas Mann (1875–1955) prozaik niemiecki, noblista

Denn eine solche läßt uns aufhorchen auf alles, was nicht ganz still darin ist, und worin die Stille im Traume redet, wir aber hören es auch wie im Traum. (niem.)
Zamienione głowy
Źródło: Ostatnie nowele, tłum. Walentyna Kwaśniakowa, Czytelnik, 1958, s. 18.

O snach

„Po masakrze powinna zapanować wielka cisza i rzeczywiście jest cisza, którą naruszają tylko ptaki. A co mówią ptaki? To co można powiedzieć na temat masakry: „It-it?””

Kurt Vonnegut książka Rzeźnia numer pięć

Everything is supposed to be very quiet after a massacre, and it always is, except for the birds.
And what do the birds say? All there is to say about a massacre, things like “Poo-tee-weet?” (ang.)
Rzeźnia numer pięć

O ptakach

„wystarczy tylko przeczucie –
bo skoro ty i ja
jesteśmy
to i cisza być musi
choć nic nie mówi o sobie”

Stefan Jurkowski (1948)

Źródło: Dowód na istnienie ciszy

„Dawniej mówiłem ze sceny: „Wypowiedzenie daję, jestem wolny, wolny. No i co z tego, zostaję na bruku”, i ludzie się śmiali. Dzisiaj jest przerażająca cisza, bo widocznie trzy czwarte widowni jest w szponach psychozy etatu albo jego braku, pracuje na umowach śmieciowych, nie ma zabezpieczenia.”

Jerzy Stuhr (1947) polski aktor i reżyser

Źródło: rozmowa Pawła Smoleńskiego, Nie znoszę tej Polski w gorączce, „Gazeta Wyborcza”, 19–20 stycznia 2013.

O ludziach

„Obóz, jak się zorientowałem. Obejmował teren około półtora kilometra kwadratowego płaskiego terenu. Otoczony był solidnym ogrodzeniem z drutu kolczastego, rozpiętego kilkoma rzędami pomiędzy drewnianymi słupami. Ogrodzenie miało ponad dwa i pół metra wysokości. Po zewnętrznej stronie przechadzały się patrole w odstępach około pięćdziesięciometrowych. Po stronie wewnętrznej strażnicy z bronią stali co jakieś piętnaście metrów. Za drutami stało kilkanaście baraków. Przestrzeń pomiędzy nimi wypełniał gęsty, falujący tłum. Więźniowie tłoczyli się, przekrzykiwali. Z kolei strażnicy starali się utrzymywać ich we względnym porządku…
… Po lewej stronie od bramy, o jakieś sto metrów za ogrodzeniem, był tor kolejowy, a właściwie rodzaj rampy. Prowadził od niej do ogrodzenia chodnik zbity z desek. Na torowisku stał pociąg złożony z około trzydziestu wagonów towarowych. Były brudne i zakurzone…
… Mijaliśmy akurat jakiegoś starca. Siedział na ziemi nagi i rytmicznie kiwał się do przodu i tyłu. Jego oczy błyszczały i nieustannie mrugał powiekami. Nikt nie zwracał na niego uwagi. Obok leżało dziecko w łachmanach. Miało drgawki. Z przerażeniem spoglądało dookoła.
Tłum pulsował jakimś obłędnym rytmem. Wrzeszczeli, machali rękami, kłócili się i przeklinali. Zapewne wiedzieli, że niedługo odjadą w nieznane, a strach, głód i pragnienie potęgowały poczucie niepewności i zwierzęcego zagrożenia. Ludzie ci zostali wcześniej ograbieni z całego skromnego dobytku, jaki im pozwolono zabrać w tę podróż. Było to pięć kilogramów bagażu. Były to zwykle jakieś najpotrzebniejsze w drodze przedmioty. Poduszka, jakieś okrycie, trochę jedzenia, butelka z wodą. Czasem kosztowności czy pieniądze. Docierała tu przeważnie ludność gett, która nie miała już nic…
Pobyt w obozie nie trwał długo. Zazwyczaj nie dłużej niż cztery dni. Potem pakowano ich w wagony na śmierć. Przez czas pobytu w obozie prawie nie otrzymywali jedzenia. Zdani byli na własne zapasy.
Baraki obozowe mogły pomieścić mniej więcej połowę więźniów. Drugie tyle pozostawało na dworze. Powietrze wypełniał odór ludzkich odchodów, potu, brudu i zgnilizny…
… Oficer SS, odpowiadający zapewne za załadunek, stanął przed tłumem Żydów. Nogi rozstawił szeroko.
– Ruhe! Ruhe! Spokój! – wrzasnął. – Wszyscy Żydzi mają wejść do wagonów. Pojedziecie tam, gdzie jest dla was praca. Ma być porządek. Nie wolno się pchać ani opóźniać załadunku. Kto będzie wywoływał panikę albo stawiał opór, zostanie zastrzelony.
Przerwał i wbił wzrok w masę ludzką przed sobą. Spokojnie zaczął otwierać kaburę pistoletu. Wyjął broń. Pierwsze szeregi Żydów zaczęły się cofać. Niemiec zaśmiał się i oddał trzy strzały w tłum. W grobowej ciszy rozległ się przeszywający krzyk. Spokojnie schował pistolet.
– A teraz do wagonów! Raus! – wrzasnął.
Tłum zamarł. Z tyłu rozległy się strzały. Ludzie ławą ruszyli do przodu, krzycząc przeraźliwie. Zbliżali się do drewnianego pomostu. Ludzki strumień był jednak zbyt szeroki, aby się w nim pomieścić. Esesmani otworzyli ogień. Pędzący zaczęli padać. Rozległ się głuchy tupot nóg po deskach rampy. Teraz zaczęli strzelać strażnicy stojący przy wagonach. Tłum przyhamował.
– Ordnung! Ordnung! – wrzeszczał esesman.
Pierwsi Żydzi wpadli do wagonu. Niemcy przy drzwiach odliczali ich. Po liczbie „sto czterdzieści” esesman zawył „Halt!” i dwukrotnie strzelił. Przystanęli. Pociąg powoli szarpnął i nowy wagon wtoczył się na wysokość pomostu. Zaczęli go wypełniać nowi więźniowie.
Wedle wojskowych regulaminów wagon towarowy przeznaczony był na osiem koni lub czterdziestu żołnierzy w transporcie. Upychając ludzi na siłę i bez jakiegokolwiek bagażu, można było pomieścić w wagonie sto osób. Niemcy wydali rozkaz pakowania po stu trzydziestu, ale jeszcze dopychali dodatkową dziesiątkę. Gdy drzwi nie dały się zamknąć, tłukli na oślep kolbami, strzelali do środka wagonu, wrzeszczeli na nieszczęsnych Żydów. Ci, aby zrobić miejsce dla nowych, wspinali się na ramiona i głowy już znajdujących się wewnątrz. Z głębi wagonu dochodził jakiś potępieńczy ryk i wycie.
Gdy upchnięto już sto czterdzieści osób, strażnicy przystąpili do zamykania drzwi. Były ciężkie, wykonane z drewna obitego żelazem. Miażdżyły wystające na zewnątrz kończyny wśród wrzasków bólu. Po zasunięciu drzwi zabezpieczano je żelazną sztabą i ryglowano.
Przed załadunkiem na podłogę wagonów sypano warstwę niegaszonego wapna. Oficjalnie był to zabieg higieniczny. Chodziło o nie rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych. W praktyce wapno gwałtownie absorbowało wilgoć z powietrza. Spadała zawartość tlenu i ludzie zaczynali się dusić. Równocześnie wapno w kontakcie z ludzkimi odchodami wydzielało trujące substancje, między innymi chlor. Ten zaś dusił stłoczonych więźniów. Niemcy osiągali podwójny cel. Choroby zakaźne istotnie się nie rozprzestrzeniały, a wagon można było łatwiej po transporcie wymyć. Po drugie, transportu tego nie przeżywało wielu „podróżnych”. A o to przecież chodziło.
Czasami od polskich kolejarzy docierały informacje, że takie wagony z Żydami stały na bocznicach po kilka dni. Po otwarciu znajdowano w nich same trupy…
… Na obozowym placu pozostali zabici i konający. Strażnicy przechadzali się wolnym krokiem i dobijali ich strzałami w głowę. Wkrótce zapanowała cisza…”

Jan Karski (1914–2000) prawnik, dyplomata, wykładowca akademicki, polski kurier czasów II wojny światowej

Karski dostał się w przebraniu strażnika do obozu tranzytowego dla Żydów w Izbicy, który był „ostatnim etapem” przez obozem zagłady w Bełżcu.
Tajne państwo: opowieść o polskim Podziemiu

Koń , O miłości , O śmierci , O pieniądzach

„Czasami warto wsłuchać się w głos martwych poetów, nawet, jeśli od kilkuset lat dla reszty świata nie istnieją. To kwestia przyzwoitości. I nasz karnawał kiedyś się skończy, ktoś przyjdzie i pozamiata, wyniesie nasze bibeloty. A później cisza. Nie można się z tym godzić.”

Dawid Jung (1980) polski poeta i krytyk literacki

Źródło: Medale Młodej Sztuki, z wywiadu dla „Głosu Wielkopolskiego”, nr 48 (21.289) 27 lutego 2014, s. 10.

„Obudźcie się, ludzie nauki, kultury, prawnicy, profesorowie! Obudźcie się, księża, biskupi, nauczyciele! Obudź się, Polsko! Niech ktoś stanie na areopagu i powie jeszcze raz: Non possumus! Dalej nie możemy! Nie wystarczy rekonstrukcja rządu, trzeba nam zmienić myślenie i poszerzyć serca. I niech się stanie cisza! I stanie się.
I Bogiem będzie Słowo! Proszę cię, Człowieku Słowa. Obdarz mnie dobrym słowem, a ja ci odpłacę słowem wdzięczności. Powiem ci: Przepraszam, dziękuję, kocham cię!”

Józef Zawitkowski (1938) polski duchowny katolicki, biskup

Źródło: Poruszająca homilia bp. Zawitkowskiego: Obudźcie się, ludzie nauki, kultury, prawnicy, profesorowie! Obudźcie się, księża, biskupi, nauczyciele! Obudź się, Polsko!, wpolityce.pl, 30 listopada 2013 http://wpolityce.pl/wydarzenia/68454-poruszajaca-homilia-bp-zawitkowskiego-obudzcie-sie-ludzie-nauki-kultury-prawnicy-profesorowie-obudzcie-sie-ksieza-biskupi-nauczyciele-obudz-sie-polsko

O Bogu , O ludziach , O myślach , O nauce