Cytaty na temat obyczaj (178 cytatów, strona 2)

„Obyczaje, sposoby zachowania i poglądy zamożnej klasy próżniaczej nabierają charakteru norm obowiązujących całe społeczeństwo, znacznie zwiększa zasięg i siłę oddziaływania konserwatyzmu tej klasy. Przyjmowanie poglądów konserwatywnych staje się koniecznością dla wszystkich ludzi dbających o dobrą opinię. Tak więc, dzięki swej wysokiej pozycji arbitra dobrego tonu, klasa bogaczy może opóźniać rozwój społeczny w znacznie silniejszym stopniu, niżby pozwoliła na to jej liczebność. Jej, stanowiący normę, przykład silnie umacnia opór innych klas przeciw każdej innowacji i utrwala przywiązanie do dobrych starych instytucji odziedziczonych po przodkach.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O ludziach , O zachowaniu , O charakterze , O sile

„Nie sądzę, aby języki obce hamowały rozwój dzieci. Odwrotnie. Pozwalają dzieciom rozumieć, że świat nie kończy się na domu rodziców. Aby poznać inne kultury, trzeba się nauczyć innych języków. Dzięki temu, że znamy język danego kraju, łatwiej poznać jego obyczaje.”

Alain Mabanckou (1966)

Źródło: Mamadou Diouf, Wywiad: Alain Mabanckou, afryka.org, 25 września 2009 http://afryka.org/afryka/wywiad--alain-mabanckou,news/

O dzieciach , O świecie , O domu , O rodzicach

„Od nas samych zależy poprawa rządu. Od obyczajów naszych.”

Tadeusz Kościuszko (1746–1817) polski i amerykański generał

„To rodzina ma przede wszystkim wpływ, jakim jest się człowiekiem, w jaki sposób podchodzi się do codzienności. W mniejszym zakresie region, tradycja, czy obyczaje. Oczywiście młodej osoby nie da się przygotować raz na zawsze, do zmierzenia się z życiem, które pisze przecież własne, często zaskakujące scenariusze. Ale na pewno daje podstawę, by mieć mocne nogi, by w razie upadku odczuć go jak najmniej dotkliwie i boleśnie.”

Piotr Polk (1962) polski aktor

Źródło: Artur Krasicki, Bez lenistwa!, „Tele Tydzień”, 8 grudnia 2014, nr 50

O rodzinie

„Obyczaj tworzą ci, którzy stoją w społeczeństwie najwyżej, są ze wszystkich stron widoczni. Wzorem, przedmiotem zazdrości i celem marzeń stał się u nas kodeks postępowania nie szlachecki wcale, ale magnacki. Dopiero bezkarność i nieodpowiedzialność dawała poczucie wartości własnej. Pogarda dla niżej stojących, pomiatanie słabszymi pozwalały poznać smak i piękno życia. Pycha, która zajmuje pierwsze miejsce w kościelnym wykazie grzechów głównych, wysunęła się na samo czoło zespołu cech, określanych jako charakter narodowy.”

Paweł Jasienica książka Rzeczpospolita Obojga Narodów

Rzeczpospolita Obojga Narodów, Calamitatis regnum, Część II
Źródło: s. 237.

Cytaty o pięknie , O charakterze

„Gdyby żadne inne procesy ekonomiczne ani elementy współzawodnictwa nie zakłócały działania opisanego mechanizmu, w wyniku walki o pieniądz ludzie staliby się przedsiębiorczy i oszczędni. Efekt taki da się rzeczywiście zaobserwować wśród klas niższych, dla których normalnym sposobem zdobywania środków utrzymania jest praca produkcyjna. Odnosi się to szczególnie do klas pracujących w osiadłych społeczeństwach rolniczych, w których istnieje pewien podział własności i których prawa oraz obyczaje zapewniają tym klasom mniej lub bardziej określony udział w użytkowaniu produktów swojej pracy. Klasy niższe nie mogą w żaden sposób uniknąć pracy, więc fakt, że pracują, nie jest dla nich poniżający, przynajmniej wobec innych członków tej klasy. A nawet odwrotnie, ponieważ praca jest uznanym i akceptowanym sposobem ich życia, odczuwają pewną zabarwioną rywalizacją dumę z opinii dobrego, efektywnego pracownika. Jest to zazwyczaj jedyne dostępne dla nich pole współzawodnictwa. Wśród ludzi, którym możliwość zdobycia własności i okazję do rywalizacji daje jedynie działalność produkcyjna walka o prestiż oparty na posiadaniu powoduje wzrost pracowitości i oszczędności.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O pieniądzach , O ludziach , O walce

„Przyszło mi właśnie do głowy, że gdybym poetą był, to bym był powyższemu zdaniu nadał inny układ. (…):
Nigdzie się człowiek tyle nie dowie
o lokalnym obyczaju, języku i slangu,
o aktualnych wydarzeniach,
o cenach,
o tym co właśnie minęło albo ma nadejść,
ba, nawet o samym sobie
nigdzie się człowiek tyle nie dowie
co przy porannej kawie.”

Wojciech Cejrowski książka Podróżnik WC

Utwory, Podróżnik WC

„Kościół katolicki, Kościół porządku – to były dla nas synonimy do tego stopnia, że mówiliśmy „książka katolicka”, by powiedzieć „książka piękna, klasyczna, napisana zgodnie z rozumem powszechnym i wielowiekowym obyczajem cywilizowanego świata”; odwrotnie zaś – książka protestancka znaczyła chaotyczną dzikość. (…) Luter jest ikonoklastą, tak jak Tołstoj i Rousseau. Ich marzeniem jest zdeptać formy i podzielić umysły. To marzenie antykatolickie. Natomiast marzenie o zebraniu, wola zjednoczenia nawet u niekatolików świadczy o przyjaźni wobec katolicyzmu.”

Charles Maurras (1868–1952)

Le dilemme de Marc Sangnier. Essai sur la démocratie religieuse
Źródło: s. 61

O przyjaźni , O książkach , O woli

„Był wzrostu wysokiego strzelistego, długiej a suchej twarzy, łysy na głowie, mowy szczebietliwej, obyczajów prostych, myślistwem około zwierza i ptactwa wszelkiego nader się bawiący (…). Nie pyszny, trzeźwy, bo wina, piwa i miodu nie pijał; utratny, nie budowany, w łaźni się z winnikiem zawżdy chłostał; pracy, zimna, wiatru, dymu, upalenia słonecznego cierpliwy, a we wszystkim ojcu Jagiełłowi podobny; małżonkę swoją Elżbietę nad obyczaj miłował, ona także jego.”

Kazimierz IV Jagiellończyk (1427–1492) król Polski

Źródło: Kronika polska, litewska, żmodzka i wszystkiej Rusi Macieja Stryjkowskiego. Wydanie nowe będące dokładnym powtórzeniem wydania pierwotnego królewieckiego z roku 1582 (…).T.2. Warszawa 1846

„Mędrzec nie ogląda się na wzory starożytne, gdy coś służy wzmocnieniu państwa, ani nie trzyma się ustalonych obyczajów, gdy coś jest dla ludu korzystne.”

Shang Yang (-390–-338 p. n. e.)

O ludziach

„Drugiem bardzo ważnem zagadnieniem z dziedziny ascetyki, które specjalnie uwzględnić należy, jest zagadnienie czystości obyczajów. Wiele się u nas mówiło w ostatnich latach o uświadamianiu młodzieży w sprawach życia płciowego, zapominano zaś, że przede wszystkiem należałoby uświadomić rodziców o ich w tej materji obowiązkach względem dzieci; wielkie zepsucie moralne, jakie wśród naszej młodzieży panuje, pochodzi w pierwszej linji stąd, że starsze pokolenia mają jak najfałszywsze pojęcia o życiu płciowem. Czas już, aby odwieczne zasady chrześcijańskie o czystości obyczajów uzyskały u nas napowrót swe zapoznane znaczenie.”

Jacek Woroniecki (1878–1949) teolog polski, dominikanin

Przewodnik po literaturze religijnej
Źródło: s. 74.

O dzieciach , O młodzieży , O rodzicach , O czasie

„To wybitny komediopisarz w polskiej literaturze – zaraz po Fredrze. Wprawdzie sfrustrowany brakiem życzliwości krytyków popełnił samobójstwo, niedawno były nawet zakusy usunięcia jego pomnika z krakowskich Plant, ale pozostawił po sobie komedie, które są skarbnicą spostrzeżeń o polskich obyczajach. Posługuje się pięknym językiem.”

Ignacy Gogolewski (1931) aktor i reżyser polski

o Michale Bałuckim
Źródło: „Życie Warszawy”, 26 czerwca 2008 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/wzwb.htm

O życiu , O literaturze , O samobójstwie

„Mądry prawo stanowi, głupi prawu jest poddany. Zdolny zmienia obyczaj, tępy pozostaje w jego niewoli.”

Shang Yang (-390–-338 p. n. e.)

„Gender jest użyte jako hasło wojenne, kij do okładania bliźniego swego. A przecież hierarchowie i ksiądz Oko mają swoje racje, choć mają problemy z ich wyłuszczeniem i ograniczają się do napaści słownych. Oni wiedzą – albo się domyślają – że zmiany kulturowe rozluźniają więzy społeczne, a więc rozluźniają kontrolę społeczną, w tym kościelną, nad ludzkimi obyczajami, zachowaniami itd. Ponieważ katolicyzm jest sferą obyczaju i kultury, zmiana kultury i obyczaju to likwidacja katolicyzmu. Mamy więc wojnę kulturową. Tożsamościową. W tej wojnie zwolennicy starego niestety działają wedle zasady „cel uświęca środki.””

Tadeusz Bartoś (1967) polski teolog i filozof

Źródło: rozmowa Tomasza Stawiszyńskiego, Bartoś: „Gender” służy jako hasło wojenne, krytykapolityczna.pl, 2 grudnia 2013 http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20131202/bartos-gender-sluzy-jako-haslo-wojenne

O wojnie , O zachowaniu , O zmianach

„Zapisz sobie w sercu Jego obyczaje i uczynki: jak pokornym był między ludźmi, jak dobrotliwym między uczniami. Jak nie gardził grzesznikami, ale dla żałujących za swe nieprawości jak dziwnie był pobłażliwy. Jak łagodny był w słowach, jak skory do modlitwy, jak lubił usługiwać drugim, co sam wyznaje, mówiąc: „Jam jest w pośrodku was jako ten, który służy.””

Maria Karłowska (1865–1935) polska zakonnica, założycielka Zgromadzenia Sióstr Pasterek, błogosławiona katolicka

Źródło: Waldemar Rozynkowski, s. Glaudiosa Dobrska, Duch Pasterek/bł. Maria Karłowska, Wydawnictwo Bernardinum, Pelpin 2010, Pisma t. III, 7 s. 42.

Serce

„Gdy to się zdarza, ci, którzy chlubią się mianem katolików, muszą jak najbardziej dbać o to, aby postępować zawsze zgodnie z własnym sumieniem i nie uciekać się do takich kompromisów, z powodu których bądź religia, bądź też nieskazitelność obyczajów mogłyby ponieść szkodę. Równocześnie jednak winni przyjąć postawę pełną obiektywnej życzliwości dla poglądów innych, nie starać się obracać wszystkiego na własną korzyść i okazywać gotowość do lojalnej współpracy w dążeniu do osiągnięcia wspólnymi siłami tego, co albo jest dobre z samej swej natury, albo też do dobrego prowadzi.”

Jan XXIII (1881–1963) papież

Encyklika Mater et Magistra

O religii , O naturze , O sile , O współpracy

„Sądzę, że na świecie istnieje jedna, tylko jedna historia – ta która napawa nas lękiem i natchnieniem, tak że żyjemy jakby w pewnym seryjnym filmie nieustających myśli i roztrząsań. Ludzie w swym życiu, w rozumowaniu, w pożądaniach i ambicjach, w swym skąpstwie i okrucieństwie, a także w dobroci i wspaniałomyślności – są uwikłani w matnię dobra i zła. Myślę, że to jest jedyna nasza historia i że rozgrywa się ona na wszystkich poziomach uczuć i inteligencji. Cnota i występek były wątkiem i osnową naszej najpierwszej świadomości i pozostaną tkaniną ostatniej, i to na przekór wszelkim przemianom, jakie możemy narzucić polom, rzekom i górom, ekonomii i obyczajom. Nie ma innej historii. Człowiekowi, który strząśnie już z siebie pył i śmierć życia, pozostaną tylko twarde, jasne pytania: czy to życie było dobre, czy złe? Czy postępowałem dobrze, czy źle?”

John Steinbeck książka Na wschód od Edenu

Na wschód od Edenu

O życiu , O śmierci , O ludziach , O emocjach

„Doskonałości nie ma i nie może być ani w człowieku, ani od człowieka, ani przez człowieka. Dlatego Pan Jezus nam przypomniał, że Przenajświętszy Sakrament jest źródłem, środkiem i mocą doskonałości, a ponieważ ludzkość oddaliła się od tego Sakramentu, odstąpiła też od pierwotnego sposobu życia. Nic innego więc, ani czegoś nowego w Mariawityzmie nie ma, tylko wracamy do wiary i obyczajów pierwszych Chrześcijan w kapłanach, dziewicach i ludzie.”

Feliksa Kozłowska (1862–1921) założycielka i duchowa opiekunka mariawityzmu

O ludziach , O wierze

„Najłatwiej przyjmują nowe obyczaje ci, którzy nie mają żadnych.”

Karol Bunsch (1898–1987) polski pisarz

„Tybetańczycy jako jedna z największych pięćdziesięciu pięciu mniejszości narodowych w Chinach są odrębną grupą w kategoriach swojej ziemi, historii, języka, kultury, religii, obyczajów i tradycji. Ta odrębność jest nie tylko oczywista dla świata – była również uznawana przez wielu najwyższych przywódców Chin.”

Dalajlama XIV (1935) Dalajlama, duchowy i polityczny przywódca Tybetu

oświadczenie z okazji 47. rocznicy powstania tybetańskiego, 10 marca 2006.
Wypowiedzi, oświadczenia i przemówienia
Źródło: Orędzie Jego Świątobliwości Dalajlamy, hfhrpol.waw.pl, 10 marca 2006 http://www.hfhrpol.waw.pl/Tybet/raport.php?raport_id=416

O religii , O historii

„(…) cała skłonność najmłodszego pokolenia skierowana jest ku powrotowi do tubylczości, którą to dążność dostrzegamy w obyczajach, muzyce, długich włosach i zachowaniach seksualnych. Nasze dorastające pokolenie już zamienia się w klan rodem z dżungli. Widzimy na przykład beztroskę, z jaką bez najmniejszych skrupułów młodzi podejmują relacje seksualne, czy małżeństwa wspólnotowe zawierane wśród hipisów. Jest to coś absolutnie plemiennego.”

Plinio Corrêa de Oliveira (1908–1995) polityk brazylijski

Źródło: Rewolucja i kontrrewolucja

O małżeństwie , O zachowaniu , O relacjach

„Kto przy postępowaniu trzyma się obyczaju, ten niekoniecznie czyni to dlatego, iż sądzi, że postępek taki jest dobry, a postępek inny jest zły.”

Władysław Tatarkiewicz (1886–1980) filozof polski

O bezwzględności dobra

„Aby jednak nie wydawało się, że ganię obce obyczaje, a własne rozmyślnie pomijam, objaśnię pokrótce sposób naszego życia. Po pierwsze szlachta polska nie mieszka w miastach, to zostawia kupcom i rzemieślnikom. Każdy mieszka na wsi w posiadłościach ojcowskich, co jest wielką ochroną (…) cnoty i poczciwości. Jakkolwiek siedzimy na wsi, życie nie mija nam na bezczynności, zajmujemy się sprawami Rzeczypospolitej lub pracami domowymi. Pierwsza działalność jest szlachetna, nawet świetna, druga zaś poważna, niewinna a miła.”

Łukasz Opaliński młodszy (1612–1662) marszałek nadworny koronny, pisarz

Źródło: Obrona Polski przeciw Janowi Barclayowi... 1648, oprac. Stanisław Grzeszczuk, Wrocław 1959.

O życiu

„Obyczaje są zbiorem zasad, które wywodzą się z głębin duchowości i regulują zachowanie człowieka. Z tego powodu ludzie, którzy zaniedbują sferę duchową, pozbawieni są jej wartości. Nie potrafią też zachowywać się zgodnie z jej zasadami.”

Fethullah Gülen (1941)

Morals are a set of noble principles that originate in high spirituality and govern human conduct. For this reason, people who neglect spirituality, and therefore lack spiritual values, cannot sustain conduct in accordance with these principles. (ang.)
Źródło: Perły mądrości

O ludziach , O zachowaniu

„Śmiechem poprawia obyczaje.”

Jean de Santeul (1630–1697) francuski kanonik i poeta nowołaciński

Castigat ridendo mores (łac.)
dewiza Opery Komicznej w Paryżu.
Źródło: Alb. Gérard, „l’Intermédiaire des Chercheurs et curieux”, 10 grudnia 1864, s. 349.

O śmiechu

„Duchowieństwo Bractwa Św. Piusa X i związani z nim wierni przyjmujący cały depozyt katolickiej doktryny w sprawach wiary i obyczajów, mogą być z niemalże całkowitą pewnością określani jako najmniej schizmatycka grupa w dzisiejszym Kościele katolickim.”

Michael Davies (1936–2004) brytyjski nauczyciel, tradycjonalista katolicki, publicysta

O wierze

„Licyjczycy żyją z łupienia. Praw żadnych nie mają, jedynie obyczaje, a rządy od dawien dawna sprawują kobiety.”

Heraklides z Pontu (-385–-322 p. n. e.)

Źródło: Helmut Werner, Tyranki. Najokrutniejsze kobiety w historii, tłum. Monika Gajowa, Wydawnictwo Jeden Świat, Warszawa 2005, s. 9.

O kobietach , O świecie , O historii

„Gombrowicz, który jest dla mnie ideałem ostrego pisania, twierdził w „Dziennikach”, że literatura jest damą surowych obyczajów i nie lubi, jak jej się zagląda pod spódnicę. Pisarz powinien być dotkliwy. Stąd moja krytyczna ocena tego, co się dziś nazywa satyrą. To nie jest satyra robiona z przesłaniem, żeby coś zmienić, tylko po to, żeby dostać brawa i zainkasować pieniądze. Ale mam też faworytów: łodzianina Andrzeja Poniedzielskiego i Artura Andrusa.”

Wojciech Młynarski (1941–2017) polski kompozytor i wykonawca piosenki autorskiej

Źródło: „Dziennik Zachodni”, 17 maja 2005 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/calycz.htm

O pieniądzach , O literaturze

„Jak długo, Katylino, będziesz nadużywał naszej cierpliwości? Jak długo będziesz w swoim szaleństwie naigrywał się z nas? Do jakich granic będziesz się chełpił swoim zuchwalstwem nie znającym cugli? Czyż nie strwożyły cię nocne straże na Palatynie ani straże przemierzające miasto, ani trwoga, która ogarnęła lud, ani obecność tutaj wszystkich uczciwych ludzi, ani wybór tego obronnego miejsca na posiedzenie senatu, ani twarze i spojrzenia wszystkich obecnych? Czyż nie rozumiesz, że zamiary twoje zostały odkryte? Nie widzisz, że twój spisek znany już jest wszystkim obecnym i zdemaskowany? Kto z nas, według ciebie, nie wie, co robiłeś ostatniej, co poprzedniej nocy, gdzie byłeś, kogo zwoływałeś, jaką podjąłeś decyzje? O co za czasy! O co za obyczaje!”

Cyceron (-106–-43 p. n. e.) mówca rzymski, popularyzator filozofii greckiej, polityk

Quousque tandem abutere, Catilina, patientia nostra? (łac.)
1. mowa wygłoszona w Senacie rzymskim 8 października 63 p.n.e.
Mowy, Przeciw Katylinie
Źródło: I, 1

O ludziach , O decyzjach , O cierpliwości , O szaleństwie

„Szeląg dam od wychodu, nie zjem jeno jaje;
Drożej sram, niźli jadam; złe to obyczaje.”

Jan Kochanowski książka Fraszki

Fraszki
Źródło: Na ucztę [w:] Fraszki, wyd.K. Bartoszewicz, Kraków 1883, s. 45.

„Iż Rzeczpospolita nasza jest złożona z różnych narodów, które z różnymi obyczajami, językami, wiarami do unijej i inkorporacyjnej jednej nierozdzielnej monarchijej przystąpiły, tym potrzebniejsza jest jej ta tolerancja.”

Samuel Przypkowski (1592–1670)

w 1646.
Źródło: Janusz Tazbir, Co ukształtowało naszych przodków, czyli o spuściźnie wielokulturowej Rzeczpospolitej, w: „Pomocnik Historyczny”, „Polityka”, wydanie specjalne 4/2011.

O wierze

„Gdy czegoś się uczę, muzyka chodzi mi po głowie i musi mieć ujście. Nucę więc podczas spaceru albo zakupów. Nucę, a ludzie się uśmiechają. I to jest wspaniałe, bo muzyka nie kojarzy się im z niczym złym. Ona łagodzi obyczaje, więc dlaczego mam nie śpiewać? Nikt mi jeszcze nie powiedział, że śpiewać na ulicy nie wypada. Ludzie mi zazwyczaj mówią: „Ależ pani wesoło.””

Alicja Węgorzewska-Whiskerd (1967)

No pewnie, że mi wesoło!
Źródło: Ada Romanowska, Opera nie gryzie, „Gazeta Olsztyńska” nr 292, 16 grudnia 2011 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/129457.html

O ludziach , O muzyce , O śpiewie

„Muzyka łagodzi obyczaje.”

Jerzy Waldorff (1910–1999) polski pisarz, publicysta, krytyk muzyczny

tytuł felietonów, a zarazem ulubione powiedzenie Waldorffa.

O muzyce

„Zaczynamy być ofiarami zatłoczenia, ściśnięcia. Coraz mniej jest miejsca dla nas. Coraz większe apartamenty dla jednych i coraz mniejsze klitki dla innych. Coraz ciaśniej na parkingach i na ulicach. I w tej ciasnocie się miotamy, a kultura naciąga na nas kaftan dobrych obyczajów. I tylko w tym sensie mogłabym się zgodzić, że jesteśmy ofiarami zabezpieczenia przed konfliktem – zmniejsza się tolerancja na agresję, a rośnie zapotrzebowanie na savoir vivre. Z perspektywy naszej kultury lepsi są depresjonaci zalegający w mieszkaniach niż agresywni i aktywni kibole miotający się po ulicach.”

Kamila Pawluś (1979) poetka i tłumaczka polska

Źródło: Maciej Woźniak, Kandydka idzie do miasta http://www.artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=168&artykul=3577, ArtPapier nr 1 (217), 1 stycznia 2013

Sens

„Zasada marnotrawstwa wkracza w domenę rytuału religijnego nie tylko poprzez ustanowienie poziomu zbytkowności w tej dziedzinie. Wpływa ona zarówno na kształt przedmiotów materialnych, jak na obyczaje i odwołuje się nie tylko do zastępczej konsumpcji, lecz i do zastępczego próżnowania. Kapłana powinna cechować powściągliwość, bezczynne życie, zachowywanie pozorów oraz składanie dowodów, że w życiu jego nie ma miejsca na żadne zmysłowe przyjemności.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O życiu , O przyjemności

„Był z nimi Rycerz, szlachetny i prawy,
Który od pierwszej młodości wyprawy
Rycerskie cnoty umiłował kornie:
Wierność, cześć, hojność, obyczaje dworne.
(…)
Był w Aleksandrii, gdy ją zdobywano;
Na pierwszym miejscu zwykle go zasadzano
Pośród rycerzy wszystkich nacyj w Prusiech,
Bo rzadko walczył na Litwie i Rusi
Równy mu stanem rycerz chrześcijański.”

Geoffrey Chaucer książka Opowieści kanterberyjskie

A KNYGHT ther was, and that a worthy man,
That fro the tyme that he first bigan
To riden out, he loved chivalrie,
Trouthe and honour, fredom and curteisie.
(…)
At Alisaundre he was, whan it was wonne.
Ful ofte tyme he hadde the bord bigonne
Aboven alle nacions in Pruce;
In Lettow hadde he reysed, and in Ruce,
No Cristen man so ofte of his degree. (ang.)
Źródło: Opowieści kanterberyjskie, tłum. Helena Pręczkowska, Wrocław 1963.

O wierności

„Utarło się, że o zmarłych nie należy mówić źle. Uważam, że to głupi obyczaj. Prawda zawsze pozostaje prawdą. Lepiej już nie mówić źle o żywych, ponieważ można im wyrządzić krzywdę. Ale zmarłym nic już nie zaszkodzi. Natomiast zło, które za życia wyrządzili innym, nie da się już wymazać.”

Agatha Christie książka Morderstwo w Mezopotamii

Postać: panna Reilly
Morderstwo w Mezopotamii (1936)

O prawdzie , O złu , O zmarłych

„Śląsk zasłużył sobie u Boga na ten dar, by posiadać Czesława, chwalebnego wyznawcę Chrystusa. Nie można było dać Śląskowi nic bardziej miłego, potrzebnego i Boskiego. Podobnie jak z oceanu, jak powiadają, wychodzi słońce, tak Czesław na kształt jaśniejącej gwiazdy przyszedł z Polski, aby zajaśnieć nie tylko nad Wrocławiem, ale nad całym Śląskiem. Swoim nieskalanym i niebiańskim życiem pociągnął zagubionych ludzi do godziwych i dobrych obyczajów, uczciwych zaś i zacnych zagrzewał kazaniami. Swoimi modlitwami wyświadczył Wrocławiowi wiele dobra. Jest on przykładem wszelkich cnót. Zacnością swego życia i głoszeniem Ewangelii odwrócił od nieprawości i zbrodni niemało ludzi występnych i niegodziwych, a skłonił ich ku miłowaniu Chrystusa i gorliwości w pobożnym życiu. Wielu również pociągnął do życia zakonnego. Kiedy napominał, jego słowa tchnęły łagodnością. A kiedy sławił cnoty, z jego ust promieniowała wielka mądrość i dar wymowy.”

Czesław Odrowąż (1180–1242) dominikanin polski, błogosławiony Kościoła katolickiego

w XVII-wiecznym dziele „Tutelaris Silesiae” (patron, opiekun Śląska).
Źródło: Zatrzymał jeźdźców Apokalipsy - bł. Czesław http://kosciol.wiara.pl/doc/490658.Zatrzymal-jezdzcow-Apokalipsy-bl-Czeslaw, wiara.pl

O mądrości , O Bogu , O ludziach , O wierze

„Towarzystwo kobiet psuje obyczaje i wyrabia smak.”

Monteskiusz (1689–1755) francuski filozof i pisarz

Źródło: Księga toastów i humoru biesiadnego, wybór i oprac. Leszek Bubel, wyd. „Zamek”, Warszawa 1995, s. 148.

O kobietach

„Im cięższe czasy, tym lżejsze obyczaje.”

Urszula Zybura (1952)

„Nasze obyczaje uległy zepsuciu wskutek kontaktów ze świętymi.”

Henry David Thoreau (1817–1862) amerykański pisarz, poeta i filozof

„Historia oceni go surowo. Nie sprostał swemu marzeniu o przekształceniu Algierii w silne, nowoczesne państwo. Mimo, że po Francuzach zostały zagospodarowane pola naftowe, rewolucja przemysłowa nie udała się w tym kraju drobnych rzemieślników. Spowodowała jedynie niepohamowany odpływ ludności ze wsi do miast i ich niekontrolowany wzrost. Koloniści francuscy pozostawili po sobie kwitnące rolnictwo, które niszczało, bo zabrakło rąk do pracy, nawozów i światłych rolników. Handel opanowała mafia. Znów powstały wielkie fortuny, które zgarniały dla siebie wszelkie korzyści. Nastąpiło rozluźnienie obyczajów, nawet w najbliższym otoczeniu prezydenta. Sam Bumedien także uległ zachodnim wpływom i ożenił się z wyemancypowaną i wykształconą w Szwajcarii kobietą. Nie był jednak na tyle postępowy, aby kobietom algierskim przyznać równouprawnienie, jak to uprzednio obiecywał. Ascetyczny wojownik zmienił się w gnuśnego sybarytę.”

Houari Boumedienne (1932–1978)

Autorzy: Pierre Accoce, Pierre Rentchnick, Chorzy, którzy nami rządzą, tłum. Marta Kubiak, Wydawnictwo Test, Lublin 1992, s. 152.

O kobietach , O marzeniach , O historii

„Erotyka, seks to przecież jedna z najbardziej moralnych stron życia. Erotyka nie zabija, nie unicestwia, nie nakłania do zła, nie prowadzi do popełnienia przestępstwa. Wręcz przeciwnie: łagodzi obyczaje, przynosi radość, daje spełnienie, sprawia bezinteresowną przyjemność.”

Walerian Borowczyk (1923–2006) polski reżyser i rysownik

o tym, że odróżnia erotykę od pornografii.
Źródło: wywiad Andrzeja Makowskiego, „Kino” 4/1975

O przyjemności , O seksie , Radość

„Znaczenie historyczne filozofii jest bardzo wielkie. Co prawda inne czynniki (gospodarcze, estetyczne, polityczne. itd.) wywierają w dziejach znaczny wpływ na myśl filozoficzną, ale i na odwrót – także myśl filozoficzna jest jednym z ważniejszych czynników kształtujących dzieje ludzkości. Tak np. starożytny stoicyzm wywarł wielki wpływ na mentalność mas i przyczynił się znakomicie do złagodzenia obyczajów. Spinoza (XVII wiek) jest twórcą poglądu na świat wyznawanego do dziś przez wszystkich niemal myślących Europejczyków, którzy nie przyznają się do chrześcijaństwa; Hegel zaciążył decydująco na myśli socjalistycznej, która jego właśnie poglądy w pewnej interpretacji (feuerbachowskiej) głosi. Tzw. ideały demokratyczne nie są niczym innym niż spopularyzowaną formą poglądów Johna Locke'a i Jana Jakuba Rousseau.”

Józef Maria Bocheński (1902–1995) polski duchowny katolicki, dominikanin, filozof

Zarys historii filozofii
Źródło: s. 26, 27

O prawdzie , O świecie , O myślach , O wieku

„Jeśli Hanowerczycy mieli jakąś wspólną wadę była nią wyjątkowa tępota. Jerzy I nigdy nie chciał być królem Anglii i kategorycznie odmawiał nauki angielskiego. Niewiele wiedział o angielskim prawie i obyczajach i niewiele go one obchodziły. Był szczęśliwy, gdy sprawy związane z rządzeniem mógł zrzucić na Roberta Walpole'a. Ale Jerzy, mężczyzna o wyłupiastych oczach i wieprzowatej twarzy, był także okrutnikiem. Kiedy odkrył, że żona ma kochanka, wtrącił ją do więzienia i zabronił widywać dzieci (nigdy ich już nie ujrzała). Wkrótce potem zniknął także kochanek. Jerzy nienawidził swojego syna (późniejszego Jerzego II) i unikał go starannie. Większość swojego panowania spędził w Hanowerze. Tam też umarł. Brytyjscy poddani nie płakali po nim.”

Jerzy I Hanowerski (1660–1727) król Wielkiej Brytanii

Autorzy: Nigel Blundell, Susan Blackhall, Upadek domu Windsorów, tłum. Grażyna Jagielska, Wydawnictwo Prolog, Warszawa 1993, ISBN 83-85763-058, s. 43.

O dzieciach , O kochankach , O nauce , O płaczu

„Jest niemożliwe, aby po zdradzie, tak powiem przedmałżeńskiej, bez aktu pokuty, narzeczony, który zadał się z panią lekkich obyczajów mówił: chodź, chodź na randkę do Platformy.”

Bronisław Komorowski (1952) polski polityk, prezydent Polski

wypowiedź nominowana do plebiscytu Srebrne Usta 2005.

O zdradzie

„Od czasów cesarza Kaliguli wprowadzanie konia na wysokie urzędy państwowe nie jest niczym nowym, choć do dziś budzi pewien niesmak. Oświadczenie ministra Nowaka, że prezydent jest zdrowy jak koń, ma w sobie coś z wywoływania freudowskiej sfery czynności pomyłkowych. Zapewne nie o zdrowie tu chodziło, lecz o obyczaje, które, z całym szacunkiem dla pięknego czworonoga, są iście końskie. Czy nie godne końskiego rechotu były przaśne dowcipy prezydenta o kaszalotach? Wykład z historii Polski o bigosowaniu mógł niejednemu koniowi postawić grzywę dęba, a nawet zapleść z przerażenia warkocze. Z iście ułańską fantazją prezydent rzucił się na krzesło, zostawiając w tyle panią premier kraju, który w końcu na stanie na baczność sobie zasłużył. Nie będzie nam Niemiec wygodnego fotela zajmował. Może obyczaj to na salonach nie propagowany, ale gdy ogier wpada do stajni, klacze muszą znać swoje miejsce. Ileż z końskiego polotu miało zwinięcie królowej Szwecji kieliszka do toastu. W końcu za to, co Szwedzi wyrabiali u nas przy potopie, miał prawo dać jejmości w twarz. Skradziony kieliszek to tylko mała ostroga w bok jaśnie oświeconej.”

Tomasz Sakiewicz (1967) polski dziennikarz

o Bronisławie Komorowskim.
Źródło: Koń na urzędzie, „Gazeta Polska”, 11 maja 2011

O zdrowiu , O fantazji , O historii , Koń

„O, czasy! O, obyczaje!”

Cyceron (-106–-43 p. n. e.) mówca rzymski, popularyzator filozofii greckiej, polityk

O tempora! O mores! (łac.)
Mowy, Przeciw Katylinie
Źródło: I, 1

„Wydawało mi się czasem, że jeśli społeczeństwa różnią się obyczajami, to moralność polityków jest wszędzie taka sama.”

Alexis de Tocqueville książka Dawny ustrój i rewolucja

Dawny ustrój i rewolucja, Wspomnienia

O czasie , O morzu

„Dzieciobójstwo, ojcobójstwo, wspólność kobiet, handel kradzionym, swawola we wszelkim rodzaju rozkoszy, nie masz, słowem, nic tak ostatecznego, co by się nie okazało kędyś uświęcone obyczajem jakiegoś narodu.”

Michel de Montaigne książka Próby

Próby (1580)

O kobietach

„(…) taki typ urody, jak moja, bardzo ogranicza. Chciałabym na przykład zagrać panienkę lekkich obyczajów, a nie mogę, bo wyglądam jak laleczka Barbie. Może z czasem to się zmieni.”

Anna Mamczur (1970) polska aktorka i piosenkarka

Źródło: Jak laleczka Barbie, „Tele Tydzień”, 1996.

O czasie

„Utrzymuj o sobie opinię, że jesteś zwolennikiem i naśladowcą dawnych ojczystych obyczajów oraz tego, co sprawia ludowi przyjemność.”

Andrzej Maksymilian Fredro (1620–1679) polski pisarz polityczny

Patrii et antiqui moris, ac eorum, qux populo placent, doce te esse amatorem, et imitatorem. (łac.)
Źródło: Monita politico moralia et Icon ingeniorum http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=86323, cz. III;10, wyd. Drukarnia Wawrzyńca Mitzlera de Kolofa, Warszawa 1765, s. 101.

O ludziach , O przyjemności

„Dziś wydaje się nadzwyczajne, iż surowe na pozór wymagania Jezusa dostarczyć mogły tyle radości, a powrót do pogańskiej swobody obyczajów pogrąża zachodnią cywilizację w mroku przygnębienia i nudy. Czy Skandynawia rozbrzmiewa śmiechem szczęścia? Czy brodatą i rozebraną z biustonosza rewolucję kalifornijską zdobią wawrzyny uśmiechu, czy ich taneczny korowód przetacza się przez dzikie doliny? Czy uniwersyteckie dziedzińce dźwięczą radosną pieśnią i skrzą się dowcipem? Nie wydaje mi się. Choć nie potrafię wyjaśnić, doświadczyłem i wiem, że świat porzucony zaczyna lśnić wszystkimi swymi barwami, kształtami i dźwiękami jak nigdy przedtem; oczy zwrócone ku niebu widzą każdą tkankę ciała, fałdę sukni, całe ziemskie piękno tak wyraźnie, jak nigdy nie potrafi nikt, kto zwrócił wzrok ku ziemi; i że miłość, która wolna jest od żądzy posiadania, miłość o pustych rękach, wolna od żądła egoizmu i od żaru krwi, błyszczy jak wschodzące słońce, przepełniające świat ciepłem, światłem, zachwyceniem.”

Malcolm Muggeridge (1903–1990)

Jezus. Człowiek, który żyje
Źródło: Szymon Hołownia, Tabletki z krzyżykiem, Wydawnictwo Znak, Kraków, 2009, ISBN 978-83-240-0835-3, s. 156.

O miłości , O świecie , O uśmiechu , Cytaty o pięknie

„Żydzi są w tem, szczęśliwszem od wielu narodów, położeniu, że u nich każdy człowiek, biedny czy bogaty, wyrobnik, czy też krociami obracający kupiec, musi umieć czytać. Tradycya, obyczaje, obowiązki religijne wreszcie, wymagają od nich umiejętności czytania, a w sferze konserwatywnej „uczoność” i „biegłość w piśmie” uważane są za najcenniejszy przymiot człowieka.”

Szalom Jaakow Abramowicz (1835–1917) twórca literatury jidysz i hebrajskiej

Donkiszot żydowski. Szkic z literatury żargonowéj żydowskiéj
Źródło: Wstęp, w: Donkiszot żydowski. Szkic z literatury żargonowej żydowskiej http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=13182, nakładem rodziny, Warszawa 1899, s. 1.

O czytaniu

„Wydaje nam się, że grozi tu przede wszystkim przemielenie narodu jako zjawiska stałego, w którym żyje nasze społeczeństwo i młodzież, tak aby społeczeństwo nie odczuwało powiązań z narodem. Idzie o to, aby nie odczuwało konsekwencji płynących z życia w konkretnym narodzie, powiązań z jego stylem moralnym, z jego kulturą i wiekowymi osiągnięciami, z jego zwyczajami i obyczajami. Niektórzy księża, mający kontakt z młodzieżą, już dzisiaj dostrzegają, że ogromnie trudno jest zainteresować młodzież sztuką narodowa, malarstwem, rzeźbą czy zabytkami lub chociażby lekturą historyczną, bo ta młodzież już w pewnym stopniu jest odnarodowiona. To znaczy wszyscy nazywamy się Polakami, ale wrażliwość na polskość w pewnym stopniu jest w zaniku. Przynależność do narodu polskiego jest po prostu faktem, z którego nie wyciąga się żadnych konsekwencji. A tymczasem trzeba pamiętać, że uratowanie naszej odrębności państwowej w dużym stopniu zależy od uwrażliwienia młodzieży na wartości rodzinne i narodowe. Środowiska zawodowe, w których żyjemy także poniekąd zatracają tę wrażliwość. Współczesne tendencje oficjalne coraz bardziej zmierzają do tego, aby wszystkie płaszczyzny życia społecznego sprowadzić do wspólnego mianownika; aby pojęcia – rodzina, społeczeństwo, naród, środowisko zawodowe, a nawet – państwo czy rząd rozpłynęły się w jakiejś bezwymiarowej masie. Dąży się do realizacji haseł, które ostatnio można wyczytać na transparentach umieszczonych przy drogach. Wracając niedawno z Gniezna widziałem taki napis – Myśl partii, myślą narodu. A obok przed sklepem kolejka złożona z trzystu osób czekających na kawałek mięsa. Ciekawe, jaka jest myśl tych ludzi? Czy rzeczywiście myśl partii jest myślą narodu? (…) Musimy dostrzegać dążenie monistyczne i totalistyczne również na tym odcinku, aby naszą młodzież uchronić od bezwyrazowości, od zatracenia oblicza wspólnoty rodzinnej, narodowej czy środowiska społecznego.”

Stefan Wyszyński (1901–1981) polski duchowny katolicki, prymas

wypowiedziane w 1975.

O ludziach , O młodzieży , O rodzinie , O myślach

„Systematyczne olewanie przez państwo swoich nauczycieli i swojej szkoły jest ciężkim strategicznym błędem, którego odległe skutki w postaci komercjalizacji i upadku kultury oraz powszechnego zdziczenia obyczajów już można obserwować. A będzie jeszcze gorzej.”

Andrzej Samson (1947–2009) polski psycholog i psychoterapeuta

20 tysięcy godzin w budzie

O błędach , O nauczycielach , Odległy

„Historia uczy nas, że upadek starych narodów, które odgrywały w dziejach wielką rolę, zawsze był związany z rozkładem życia rodzinnego i że miejsce ich zajęły narody młodsze, o obyczajach bardziej pierwotnych, może nawet dzikich, ale dbające o to, aby rodzina spełniała dobrze swą rolę. Na tym to opiera się i Kościół wprowadzając zasady moralności chrześcijańskiej do obyczajów społeczeństwa.”

Jacek Woroniecki (1878–1949) teolog polski, dominikanin

Katolicka etyka wychowawcza, Tom II/2
Źródło: s. 197

O rodzinie , O historii

„Ojciec (…) nie interesował się nim wcale, powierzając wychowanie syna tępym i okrutnym oficerom, sam odszedł z tego świata w 1739 roku. Chłopiec miał wtedy jedenaście lat i jego przyszłość zapowiadała się żałośnie. Słaby, zastraszony z powodu nieustannych kar, młody książę nienawidził wszystkiego, do czego usiłowano go brutalnie wdrożyć, a zwłaszcza nauki. Bardzo wcześnie, czując się szykanowany, zapowiadał, że w przyszłości tez będzie ćwiczył ludzi i to w sposób bezwzględny. Postawa maltretowanego młodzieńca, który chciał się zemścić na wszystkich. Powtarzał, że będzie urządzał defilady wojskowe w stylu pruskim, pił jak kozak i zadawał się z wieloma kobietami. Jego obyczajów nie złagodziła, niestety, gra na skrzypcach, której namiętnie się oddawał i w której starano się mu nie przeszkadzać. Praktycznie od wczesnej młodości Piotr odznaczał się uporem, ograniczoną inteligencją, był kapryśny i infantylny. Niewątpliwie smutne, spartańskie dzieciństwo i brak rodzicielskiej troski ukształtowały jego posępną i obłudną osobowość. Swoista forma samoobrony.”

Piotr III Romanow (1728–1762) car Rosji

Źródło: Jean des Cars, Kobiety, które zawładnęły Europą. Najpotężniejsze królowe, op. cit., s. 102.

O kobietach , O ludziach , O grach , O inteligencji

„Oczywiste twierdzenie, że zasada nienaruszalności własności prywatnej jest sprzeczna z zasadą czy obyczajem dążenia do bogactwa i zdobywania uznania – poprzez konsumpcję na pokaz, nie wymaga chyba specjalnego uzasadnienia. Większość przestępstw związanych z naruszeniem własności – zwłaszcza wielkich przestępstw – ma źródło w tej sprzeczności. Jest również rzeczą powszechnie znaną, przysłowiową nawet, że w przypadku przestępstw przynoszących wielką fortunę przestępcy kara nie jest tak wysoka ani potępienie tak znaczne, jakich należałoby oczekiwać w świetle naiwnie pojmowanego kodeksu moralnego. Złodziej lub oszust, któremu przestępstwo umożliwiło zyskanie wielkiego bogactwa, łatwiej niż drobny złodziej uniknie rygorystycznego wymiaru sprawiedliwości, a na dodatek dzięki zdobytemu bogactwu i ostentacyjnemu wydawaniu swych nieregularnych dochodów zyska pewne quantum dobrej reputacji”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O sprawiedliwości , O karze , O bogactwie

„Cała rzecz w tym, że ludzie uważają swoje obyczaje albo, jak się teraz mówi, swój „styl życia” za jedynie słuszny i potępiają – jeśli nie na głos, to w myśli – wszystko, co od niego odbiega.”

Ilja Erenburg (1891–1967) rosyjski pisarz

Ludzie, lata, życie. 1891–1917 Dzieciństwo i młodość
Źródło: s. 140.

O ludziach , O myślach , O myśleniu

„Nie uważam, że dobry smak i dbałość o wygląd są archaiczne, a złe obyczaje miały być w modzie. Tym bardziej że nie wszyscy są tacy. Teraz media hołdują najgorszej części młodzieży, którą sobie umownie nazywam „Praga 2”, przepraszam Pragę. Ale to skąd tyle młodzieży w filharmonii, w teatrach, na wystawach? Jest inna młodzież, a my ciągle hołdujemy najgorszym gustom. Nie podciągamy tamtych do tej lepszej części, tylko tę lepszą chcemy młoteczkiem wyrównać.”

Stanisława Ryster (1942)

Źródło: wyborcza.pl http://wyborcza.pl/1,81388,3525750.html?as=5&ias=7&startsz=x

O młodzieży , O wyglądzie

„Kościół w naszej ojczyźnie, za wzorem swych najwyższych pasterzy, od wieków staje w obronie ludzi pokrzywdzonych nadużyciami ze strony władz. Dlatego też Kościół polski staje w obronie narodowej racji stanu. Oznacza to coś więcej aniżeli polityczna racja stanu. Albowiem polityczna racja stanu zmienia swoje wymiary, natomiast naród – trwa, ma swoją wiarę, swoje zasady moralne, swoja kulturę religijno-narodową, obyczaj narodowy i stoi na straży tych wartości, które nie od razu powstają i zniszczyć się od razu nie dadzą.”

Stefan Wyszyński (1901–1981) polski duchowny katolicki, prymas

wypowiedziane w 1975.

O ludziach , O wierze , O wieku , O ojczyźnie

„Na początku minionej dekady Hannes Stöhr nakręcił film „Berlin Is in Germany”, z którego wynika, że wizerunek Berlina się zmienia. Że dawna swoboda berlińska jest tłamszona przez biurokrację i drobnomieszczańskość przywleczoną z Bonn, które jeszcze po zjednoczeniu Niemiec było przez kilka lat stolicą. Ale po latach okazało się, że Berlina nie można tak łatwo ujarzmić. Że film Stöhra opowiada w istocie tylko o krótkim momencie w historii tego miasta. Takim, w którym obyczaje filistrów z Bonn stały się elementami dominującymi tylko na chwilę. Nadal więc Berlin daje poczucie swobody. Jest otwarty i tolerancyjny. Także dla obcokrajowców.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Źródło: W Berlinie przestałem się czuć emigrantem – rozmowa Tomira Mazura – „tomir pisze o kulturze” https://tomirmazur.wordpress.com/2015/10/15/w-berlinie-przestalem-sie-czuc-emigrantem/

O historii

„Dlaczego mamy znosić natłok gburów niemieckich, którzy kłębią się w naszych miastach i narzucają nam swój język i obyczaje? Dlaczego Pensylwania, założona przez Anglików, miałaby się stać kolonią obcych, którzy niebawem staną się tak liczni, że poddadzą nas germanizacji?”

Benjamin Franklin (1706–1790) amerykański polityk, uczony i filozof

komentarz na temat liczebności Niemców w Pensylwanii.
Źródło: J. Grabowski, Historia Kanady, Warszawa 2001, s. 93, 95.

O historii

„W tradycji mojej rodziny to kobieta stwarza atmosferę. Każdy dom mojej babci był taki jak moja babcia. W naszej tradycji to kobieta pielęgnuje w domu miłość i zaufanie, stara się nie pamiętać złego. Może mężczyźni się poobrażają, ale scenarzystą w rodzinie jest kobieta. Jeśli będzie mocno „piłować” nastrój mężczyzny, to on w końcu wybuchnie. Kobieta łagodzi obyczaje, to przez kobietą są wojny lub ich nie ma.”

Aida Kosojan-Przybysz (1969) ormiańska wizjonerka i piosenkarka

Źródło: rozmowa Waldemara Sulisza, Trzeba umieć być szczęśliwym, dziennikwschodni.pl, 2 stycznia 2011 http://www.dziennikwschodni.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20110102/MAGAZYN/763034046

O miłości , O kobietach , O mężczyznach , O wojnie

„Tyrania wyrządza największą krzywdę tym, że odwodzi ludzi od cnoty. Tyrania uczy pochlebstwa i nikczemnej bojaźni. Pod rządami tyrana jesteśmy jako trzcina gnąca się pod podmuchem wiatru. Brak serca u człowieka jest wielką i niewybaczalną wadą, jeśli towarzyszy mu rozrzutność, samolubstwo, lenistwo, niechlujstwo, nabiera jednak zupełnie innego charakteru, jeśli występuje w parze z niezmożoną energią, umiłowaniem porządku i dobrych obyczajów. Wtedy staje się zaletą bogów. (…) jedynym rozumnym usprawiedliwieniem władcy jest chęć uniknięcia rządów ludzi mniej utalentowanych niż on sam. (…) Religijny fanatyzm jest najniebezpieczniejszą formą szaleństwa.”

Robert Graves książka Klaudiusz i Messalina

Źródło: Klaudiusz i Messalina (ang. Claudius the God), tłum. Stefan Essmanowski

O Bogu , O ludziach , O charakterze , O szaleństwie

„Zwierzęcy obyczaj
Ciekawy jest nadzwyczaj.”

Jerzy Jurandot (1911–1979) polski poeta i dramaturg

Źródło: Moja tfurczość. Zwierzęcy obyczaj, 1966

„Izolacja przykroiła mnie na swój obraz i podobieństwo. Obecność drugiej osoby - jakiejkolwiek osoby - opóźnia natychmiast mój proces myślenia i podczas gdy normalnego człowieka kontakt z innymi pobudza do rozmowy i wyrażenia czegoś, na mnie ten kontakt działa paraliżująco, jeśli tak można rzec. Będąc sam, jestem zdolny wymyślić różne dowcipne powiedzenia, odpowiedzieć szybko na to, czego nikt nie powiedział, błysnąć inteligentną towarzyskością wobec nikogo. Ale to wszystko znika, gdy znajdę się w czyjejś obecności: znika inteligencja, nie potrafię mówić i po jakichś piętnastu minutach odczuwam jedynie senność. Tylko moi wyimaginowani i widmowi przyjaciele, tylko moje rozmowy prowadzone z nimi w marzeniach są dla mnie realne i znaczące, pobudzają mój umysł, który odbija się w nich niczym w lustrze.
Ciąży mi zresztą wszelka myśl o zmuszaniu się do kontaktu z innymi. Zwykłe zaproszenie na obiad z przyjacielem budzi we mnie trudny do określenia niepokój. Myśl o jakimś obowiązku towarzyskim - pójściu na pogrzeb, rozmowie z kimś na jakiś temat w biurze, udaniu się na dworzec po kogoś, znanego czy nieznanego - sama ta myśl już mi zakłóca dzień, a niekiedy nawet w przeddzień już się trapię, źle śpię, gdy tymczasem samo zdarzenie nie ma żadnego znaczenia i nie usprawiedliwia niczego. I to zawsze się powtarza, nigdy nie mogę się tego oduczyć.
"Moje obyczaje skłaniają mnie ku samotności, a nie ku ludziom": nie wiem, czy to Rousseau, czy Senancour powiedział. Ale był to ktoś w moim rodzaju, choć chyba nie mogę powiedzieć, że z mojej rasy.”

Fernando Pessoa książka Księga niepokoju

The Book of Disquiet

O inteligencji , O myślach , O myśleniu , O samotności

„Uczciwość jest klasyczną formą lenistwa. Nie znam leniów nieuczciwych. Nie chce im się ponosić trudów wyłamywania się z reguł, z konwencji, z przyjętych obyczajów.”

Tadeusz Dołęga-Mostowicz książka Trzy serca

pogląd ekscentryka Seweryna Marii Tukałły.
Trzy serca
Źródło: s. 125

„W odróżnieniu od rozbójnictwa morskiego, tj. piractwa, korsarstwa, kaperstwa czy bukanierstwa, zbójectwo uprawiane jest zawsze na lądzie. W zależności od rzeźby terenu, w którym zjawisko występuje, mamy do czynienia ze zbójectwem równinnym (zbójectwem) bądź zbójectwem górskim (zbójnictwem). Osoby pochodzenia plebejskiego oddające się zbójectwu górskiemu nazywamy zbójnikami, a ich tryb życia i obyczaje – zbójnickimi. Zbójników i zbójnictwo dzielimy na: 1. karpackie i 2. pozakarpackie. W zbójnictwie karpackim wyróżniamy: 1.1. hajductwo (Karpaty Południowe), 1.2. opryszkowstwo, bieszczadnictwo (Karpaty Wschodnie) oraz 1.3. zbójnictwo właściwe – tatrzańskie i beskidzkie (beskidnictwo), uprawiane w Karpatach Zachodnich.”

Stanisław Moskal (1935–2019) polski naukowiec i pisarz

o zbójnictwie.
Wstęp do imagineskopii (próba zarysu)
Źródło: rozdz. V Skąd się to wzięło, gdzie i kiedy, s. 117.

„Ówczesna Polska rozpadła się na dwa wielkie obozy. Gdzie tylko cywilizacja zachodnia z ogładą i pogardą obyczaju starego się wcisnęła, tam moralność była zachwianą i nadwerężoną; gdzie surowe, stare panowało prawo, ludzie z żelaznym stoicyzmem opierali się zepsuciu.”

Józef Ignacy Kraszewski książka Za Sasów

Za Sasów

O morzu , O ludziach

„A obyczaj stary! Tym się też nie godzi pomiatać. Jak zaczniemy wszystkim pomiatać, jak zaczniemy wszystko przerabiać, nic nie zostanie.”

Józef Ignacy Kraszewski (1812–1887) pisarz polski

Bracia rywale

„Obserwując to, co się dzieje w życiu duchowym Europy, nie widzę na razie sygnału skłaniającego do optymizmu. Jest pewne ożywienie po stronie chrześcijan, głównie katolików, co jest dobrym znakiem. A z tym chodzeniem do kościoła – zależy, o jakim poziomie mówimy. Jeżeli mówimy o zbawieniu, to oczywiście. Ale jeśli mówimy o tożsamości europejskiej, to to, co się dzieje w Kościele, powinno też mieć jakieś publiczne odzwierciedlenie w obyczajach, języku, normach, wyobraźni. A tego nie ma. Obszar zewnętrzny tożsamości europejskiej jest coraz bardziej niewidoczny. Angela Merkel może zatem zachęcać, żeby chodzić do kościoła, ale to nie zamyka tematu, bo kościół to nie jest zamknięta przestrzeń świątyni, ale siła, która od wieków kształtowała ład duchowy, polityczny, prawny, moralny Europy, a dzisiaj pod wpływem samych Europejczyków już kształtować przestała. Niechęć do chrześcijaństwa, a nawet do klasycznych zasad, jest zdumiewająca. Prawo rzymskie znika z programów studiów prawniczych. Podstawowe zasady prawne z tradycji rzymskiej w Unii przestają obowiązywać. Na przykład Nemo iudex in causa sua – nikt nie jest sędzią w swojej sprawie – już nie obowiązuje w UE.”

Ryszard Legutko (1949) filozof polski, działacz polityczny

Źródło: Wywiad dla „Gościa Niedzielnego”, 22 października 2015 https://www.gosc.pl/doc/2772472.Merkeuropa/3

O języku słowackim , O optymiźmie , O sile , O wieku

„Gombrowicz krytykancko odnosił się do wartości zawartych w polskiej tradycji, polskim obyczaju, naszej wierze katolickiej. Wyśmiewał bohaterstwo Polaków na przestrzeni dziejów. Twórczość Gombrowicza ma charakter prześmiewczy w stosunku do tego, co stanowi o tożsamości Polaków.”

Temida Stankiewicz-Podhorecka (1946)

Źródło: Witold Mrozek, Walczy z lewactwem i zalewem tematyki żydowskiej. Gliński odznaczył ją za zasługi dla kultury https://oko.press/walczy-z-lewactwem-i-zalewem-tematyki-zydowskiej-glinski-odznaczyl-ja-za-zaslugi-dla-kultury/, oko.press, 29 marca 2019.

O charakterze , O wierze