Paweł Jasienica cytaty
Paweł Jasienica
Data urodzenia: 10. Listopad 1909
Data zgonu: 19. Sierpień 1970
Paweł Jasienica, właściwie Leon Lech Beynar – polski historyk, pisarz historyczny, eseista i publicysta „Tygodnika Powszechnego”.
Autor cyklu esejów historycznych Polska Piastów , Polska Jagiellonów , Rzeczpospolita Obojga Narodów , w którym przedstawił własną i publicystyczną koncepcję filozofii historii Polski, wyłożoną wcześniej w Myślach o dawnej Polsce ; cykl ten, poświęcony dziejom przedrozbiorowym, zyskał wielką popularność. Sam Jasienica o cyklu esejów pisał: „Książki, które piszę, nie roszczą sobie żadnych pretensji do rangi dzieł naukowych, nie są podręcznikami ani popularyzacją nauki. To są zwyczajne eseje. [...] Esejowi przysługują te same prawa, którymi się cieszy dramat, poezja czy powieść”. Wikipedia
Dzieło
Słowiański rodowód
Paweł JasienicaCytaty Paweł Jasienica
„Samo liberum veto nie wynikało ze zbiorowego obłędu ani z wrodzonego instynktu anarchicznego. Było logicznym, tak! zupełnie logicznym ukoronowaniem ustroju, gwarancją jego bytu. Skoro państwo przemienione zostało w rzeszę samodzielnych domen magnackich, to zasada głosowania większością stała się nie do przyjęcia. Magnat – dajmy na to wielkopolski – natychmiast utraciłby swą przez antenatów uzyskaną pozycję, gdyby musiał podporządkować się prawu uchwalonemu przez Małopolan i Litwinów. Dla niego liberum veto było naprawdę „źrenicą wolności”, pojmowanej jako faktyczna suwerenność.“
— Paweł Jasienica, książka Rzeczpospolita Obojga Narodów
Rzeczpospolita Obojga Narodów, Dzieje agonii, Część III
Źródło: s. 199.
„Biorąc rzecz politycznie, Kościół katolicki jest ustrojem monarchicznym.“
— Paweł Jasienica, książka Polska Piastów
Polska Piastów
Źródło: wyd. Warszawa 2007, s. 53–54
„Puścić najważniejsze dla państwa sprawy samopas znaczyło w praktyce – uzależnić je od doraźnej gry sił.“
— Paweł Jasienica, książka Rzeczpospolita Obojga Narodów
Rzeczpospolita Obojga Narodów, Srebrny wiek, Część I
Źródło: s. 33.
„Wyliczając przyczyny „upadku Polski” pisze się o anarchii wewnętrznej, o zaborczości sąsiadów, lecz z reguły zapomina się o kontrreformacji. Dzieje się tak dlatego oczywiście, że niemal wszyscy z uporem mówią o „upadku Polski” tylko, podczas gdy klęska spotkała Rzeczpospolitą, organizm wieloplemienny i wielowyznaniowy. Za Stefana I krajowi prawosławni stali wiernie przy królu krakowskim. Przy koronacji Katarzyny II asystował białoruski hierarcha cerkiewny, Jerzy Konisski, będący formalnie obywatelem Rzeczypospolitej, lecz duchowo poddanym Kremla. Nie sposób, niestety, nazywać go zdrajcą.“
— Paweł Jasienica, książka Rzeczpospolita Obojga Narodów
Rzeczpospolita Obojga Narodów, Dzieje agonii, Część III
Źródło: s. 262–263.
„Rzeczpospolita wierzyła w uszlachetniającą moc wolności i prawa. Pouczała ją własna historia.“
— Paweł Jasienica, książka Rzeczpospolita Obojga Narodów
Rzeczpospolita Obojga Narodów, Srebrny wiek, Część I
Źródło: s. 44.
„Część szlachty zapragnęła z czasem leczyć dolegliwość saską rosyjskim plastrem. Okazał się on bardzo przylepny.“
— Paweł Jasienica, książka Rzeczpospolita Obojga Narodów
Rzeczpospolita Obojga Narodów, Dzieje agonii, Część III
Źródło: s. 32.
„Dyktatorskie rządzenie wiedzą o przeszłości zalicza się do znanych i w gorzej niż smutny sposób skutecznych środków kierowania teraźniejszością.“
Rozważania o wojnie domowej
Źródło: wyd. Warszawa 2008
„Mody i teorie nawet się zmieniają, a głód prawdy trwa.“
Źródło: Trzej kronikarze
„Kościół katolicki bowiem, to nie tylko wiara i dziedzictwo kulturalne, lecz również zwarta organizacja kleru, dążąca do własnych celów politycznych, potęgi materialnej, a nade wszystko do władzy.“
— Paweł Jasienica, książka Polska Piastów
Polska Piastów
Źródło: wyd. Warszawa 1997, s. 50
„Korona polska dla Jagiełły to była wartość i cena wręcz ogromna. Wielkie Księstwo Litewskie zostało pod względem terytorialnym bardziej czy mniej teoretycznie „przyłączone” do Polski, natomiast ta ostatnia w sposób jak najbardziej rzeczywisty włączyła się do dotychczasowej polityki litewskiej.“
— Paweł Jasienica, książka Polska Jagiellonów
Polska Jagiellonów
Źródło: s. 64.
„Dziwnie łatwo przychodzi ideologom odkrywanie rozmaitych praw historii, które z reguły posiadają pewną cechę wspólną. Żądają mianowicie władzy absolutnej dla swych odkrywców. Na szczęście istnieją jednak, ustalone w drodze nie podlegającego zakwestionowaniu doświadczenia, tak zwane prawa przyrody.“
Rozważania o wojnie domowej
Źródło: wyd. Kraków 1989, s. 85
„Obyczaj tworzą ci, którzy stoją w społeczeństwie najwyżej, są ze wszystkich stron widoczni. Wzorem, przedmiotem zazdrości i celem marzeń stał się u nas kodeks postępowania nie szlachecki wcale, ale magnacki. Dopiero bezkarność i nieodpowiedzialność dawała poczucie wartości własnej. Pogarda dla niżej stojących, pomiatanie słabszymi pozwalały poznać smak i piękno życia. Pycha, która zajmuje pierwsze miejsce w kościelnym wykazie grzechów głównych, wysunęła się na samo czoło zespołu cech, określanych jako charakter narodowy.“
— Paweł Jasienica, książka Rzeczpospolita Obojga Narodów
Rzeczpospolita Obojga Narodów, Calamitatis regnum, Część II
Źródło: s. 237.
„Doktryny zakorzeniają się najlepiej w umysłach tępawych i dokonywają tam strasznych spustoszeń. Kardynał Richelieu sprzyjał protestanckiej Szwecji przeciwko katolickiemu cesarzowi.(…) W Rzeczypospolitej też nie brakowało ludzi umiejących odróżniać religię od polityki. Nie do nich jednak należała władza i prawo do decyzji. W sprawach wymagających giętkości Zygmunt postępował ze sztywną powagą człowieka ograniczonego.“
— Paweł Jasienica, książka Rzeczpospolita Obojga Narodów
Rzeczpospolita Obojga Narodów, Srebrny wiek, Część I
Źródło: s. 328.
„Nie jestem panem szuflady własnego biurka. Mój dom wcale nie jest moją twierdzą.“
Pamiętnik
Źródło: początek
