Cyceron cytaty
Cyceron
Data urodzenia: 3. Styczeń 106 p. n. e.
Data zgonu: 7. Grudzień 43 p. n. e.
Natępne imiona: Marcus T. Cicero, Цицерон
Marek Tulliusz Cyceron , inaczej Marek Tulliusz Cycero – pisarz, mówca, polityk, dowódca wojskowy, filozof, prawnik i kapłan rzymski. Jako polityk i wódz stojący na czele stronnictwa broniącego republiki rzymskiej przeciw Cezarowi, Antoniuszowi i Oktawianowi, poniósł klęskę. Jako mówca i pisarz, podziwiany nawet przez wrogów, już za życia odniósł wielki sukces. Współcześnie uważany za jedną z najważniejszych postaci w dziejach światowej literatury. Podkreślał, że większa jest trwałość dowcipu niż siły, więc chętnie oddałby dwa militarne triumfy za dobrze ułożoną mowę. Zajmując się literackimi i filozoficznymi studiami, miał poczucie, że tworzy dzieła daleko ważniejsze, niż gdy siedział w krześle kurulnym.
Już w starożytności sposób, w jaki posługiwał się językiem łacińskim, był uznawany za ideał, do którego powinni dążyć mówcy i pisarze. W średniowieczu na podstawie jego dzieł nauczano retoryki, a autorytet Cycerona w tej dziedzinie był uważany za niepodważalny. Dla humanistów stał się pisarzem wzorcowym, którego styl należało naśladować. Jego mowy, listy oraz teksty na temat retoryki i filozofii, uważane są za normę językową prozy łacińskiej. Cyceroński model używania języka przez wieki wpływał na rozwój kultur, które czerpały wzorce z klasycznej łaciny. Cyceron jest prawdopodobnie bardziej odpowiedzialny, niż jakikolwiek inny człowiek w historii, za obecny kształt języków literackich używanych na całym świecie.
Rozwinął prozę rzymską, a dziedzictwo filozofii greckiej przekazał następnym wiekom w łacinie. Jego dzieła inspirowały twórczość europejską przez dwa tysiąclecia – oczarowani nimi byli m.in. Petrarka, Erazm z Rotterdamu, deiści angielscy, Wolter czy Mirabeau. Dzieła te wciąż są żywe, a postać Cycerona nie jest obca współczesnej kulturze masowej – pojawia się w powieściach i filmach.
Od starożytności aż do XIX wieku, w kulturze europejskiej jego utwory były podstawą programu szkolnego, a ich znajomość niezbędnym elementem wykształcenia. Przez ponad półtora tysiąca lat, od V do XIX wieku, uczniowie musieli na co dzień obcować z dwiema książkami. Jedną z nich była Biblia, drugą prace Cycerona. Uczono się na pamięć mów Cycerona, aby potem w praktyce stosować jego sposób wysławiania się, argumenty i figury retoryczne. Z jego prac czerpano sposoby umożliwiające przekonanie słuchaczy do własnych racji, które tak mocno zakorzeniły się, że są nadal wykorzystywane – przez duchownych, prawników czy polityków.
Dzieła Cycerona były wielką pochwałą ustroju republikańskiego. To jedyna forma państwa, w której – jego zdaniem – warto żyć. Z wielką mocą swojego talentu przeciwstawiał się przez całe życie monarchii i dyktaturze; za swoje przekonania oddał życie. Nazwisko jego stało się symbolem republiki, która wraz z nim zginęła. Cyceronowi kultura i nauka zawdzięczają między innymi takie pojęcia jak „człowieczeństwo” czy „ludzka godność” , które po dziś dzień stanowią wspólne dobro cywilizowanej ludzkości.
Cyceron, będący „nowym człowiekiem” wspiął się z małomiasteczkowej, peryferyjnej społeczności na szczyty władzy wielkiego rzymskiego imperium. Przez wieki podziwiano upór, z jakim ten chwiejny człowiek, intelektualista obejmujący wszystkie możliwe aspekty każdej sprawy, walczył o swoje ideały, a także jego zdolność przekonywania do własnych poglądów zarówno wykształconych elit, jak i wielkich tłumów. Z jego imieniem na ustach szli mordercy Cezara, chociaż on sam w spisku ani zamachu udziału nie brał. Wokół niego skupili się w ostatnim roku jej istnienia wszyscy obrońcy republiki, mimo że Rzymianinem z urodzenia nie był. Dzięki jego pismom republikańskie, demokratyczne idee zostały przekazane średniowiecznej i nowożytnej Europie, a założyciele współczesnych demokracji często się na Cycerona powoływali. Wikipedia
Dzieło
Cytaty Cyceron
„Sztuka jest filozofią życia.“
— Cyceron, książka De finibus bonorum et malorum
Ars est philosophia vitae. (łac.)
Dzieła filozoficzne i retoryczne, De finibus
Wariant: Filozofia jest sztuką życia.
„Życie jest krótkie – chwała nieśmiertelna.“
— Cyceron
Vitae brevis cursus, gloriae sempiternus. (łac.)
„Istnieje owo niepisane, lecz przyrodzone prawo, iż siłę siłą odeprzeć wolno.“
— Cyceron
Est enim ea non scripta, sed nata lex, quod vim vi repellere licet. (łac.)
„Co nie jest moralnie dobre, nie jest pożyteczne.“
— Cyceron
Quod honestum non est, id ne utile quidem. (łac.)
„Ten jest bogaczem, który tyle posiada, że niczego więcej nie pożąda.“
— Cyceron
Dives est, cui tanta possesio est, ut nihil optet amplius. (łac.)
„Dla cnoty nie ma żadnego większego teatru nad sumienie.“
— Cyceron
Źródło: Przykazania etyki prawniczej. Księga myśli, norm i rycin, wyb. Roman Tokarczyk, wyd. Wolters Kluwer Polska, s. 167.
„Drodzy są rodzice, dzieci, krewni, domownicy, ale miłość wszystkiego zawarła w sobie ojczyzna.“
— Cyceron
Cari sunt parentes, cari liberi, propinqui, familiares, sed omnium caritates patria una complexa est. (łac.)
Źródło: Czesław Jędraszko, Łacina na co dzień, Warszawa 1988, s. 44.
„Co innego jest ukryć, co innego przemilczeć.“
— Cyceron
Aliud est celare, aliud tacere. (łac.)
Dzieła filozoficzne i retoryczne, O powinnościach
Źródło: III, 14