Tadeusz Dołęga-Mostowicz cytaty

„Pokarmem umysłu jest poznawanie. Żądza nie trwania czy przetrwania, jak mówisz, lecz pędu, postępu, odkrywania nowych prawd, wydobywanie ich z głębin ziemi, z tkanki roślin, z atomów i z bezmiarów gwiazd, z własnych myśli wreszcie. Poznawanie wszechświata, poznawanie siebie i poznawanie swojej roli we wszechświecie. Tu jest źródło wszelkiej wiedzy, tu kryje się motor nauki. I jakże możesz zmusić swój umysł, by wyrzekł się tego, co jest, co musi być racją jego istnienia? Powiadasz „żyjemy bezpieczni w naszych prawdach”. Ależ gdy pewnego dnia bodaj przypadkiem przyjrzysz się im bliżej, spostrzeżesz fikcyjność wielu z nich.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Świat pani Malinowskiej
Źródło: Świat pani Malinowskiej, s. 240

„W psychice ludzkiej gdzieś na samym jej dnie leży najsilniejsza bodaj potrzeba wiary, potrzeba religji, potrzeba przeświadczenia, iż poza rzeczami dającemi się ogarnąć własnym umysłem, istnieją koncepcje wyższe, prawdy nie dla każdego dostępne, których losy pozostają w ręku Opatrzności, względnie ludzi opatrznościowych. I właśnie człowiek opatrznościowy, on tylko, może sobie pozwolić na zamknięcie przed innymi tajemnic swoich wyższych planów i głębszych przemyśleń.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Bracia Dalcz i S-ka
Źródło: Bracia Dalcz i S-ka, t. I, rozdz. VII, wyd. Tow. Wyd. Rój, Warszawa 1937, s. 235.

„Warto być grzecznym nawet wtedy, kiedy się nie ma na to ochoty.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz

„Żadne zobowiązanie nie może być mocniejsze od prawdziwego uczucia.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz

„Są trzy rzeczy wieczne – wieczne pióro, wieczna miłość i wieczna ondulacja – najtrwalszą z nich jest wieczne pióro.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz

„Rasowy mężczyzna jest drapieżnikiem, który ściga tylko wielką zwierzynę: władzę lub kobietę.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz

„Miłości można poświęcić całe życie.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz

„Bo szczęście póty trwa, póki je człowiek ocenia należycie. A dla człowieka wartość ma tylko to, co ciężko się zdobyło.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz, książka Znachor

Znachor
Źródło: rozdz. XIX

„Pan nie zna kobiet. Wszystkieśmy jednakie. Chcemy jak najpełniej użyć młodości. A co do męża i dzieci?… Owszem. Bardzo chętnie. Nawet w najgorszą biedę. Ale na to trzeba się zakochać. Albo już znudzić się ostatecznie i zapragnąć spokoju. Albo zbrzydnąć i w ten sposób zapewnić sobie roboczego wołu, któryby tyrał na rodzinę do śmierci. Nic pan nie wie o kobietach.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz, książka Doktor Murek zredukowany

Arletka do Murka.
Doktor Murek zredukowany
Źródło: rodz. V, s. 325.

„Jacek zostawił mi kartkę, że będzie do późna zajęty na mieście. Jest to zupełnie zrozumiałe w związku z tym, co się dzieje w Europie. Zdaje się zanosić na wojnę. Pani Lucyna twierdzi, że w razie wojny wejdą w modę wysokie sznurowane buciki i małe kapelusiki stylizowane według czapek wojskowych. Pod tym względem wojny się nie boję. Swoich łydek, dzięki Bogu, nie potrzebuję się wstydzić, a w małych kapelusikach jest mi bardzo do twarzy.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz, książka Pamiętnik pani Hanki

Pamiętnik pani Hanki

„Człowiek nie jest ilościową cząstką ludzkości, że społeczeństwo to nie suma jednakowych wartości. Jest przede wszystkim sobą, indywidualnością. Posiada do dyspozycji mózg, czy też ulega swemu umysłowi, temu fenomenowi przyrody, będącemu jednocześnie podmiotem i przedmiotem, nierozdzielnie wiążącemu te dwa elementy na pozór nie dające się utożsamić. Jeżeli chcesz w istocie ludzkiej szukać pierwiastka nadprzyrodzonego, to właśnie w tym nielogicznym węźle, w tym, iż ten węzeł musi stać w sprzeczności z logiką, znajdziesz punkt wyjścia.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Świat pani Malinowskiej
Źródło: Świat pani Malinowskiej, s. 240

„Uczciwy człowiek jest to taki, którego na razie z braku dowodów przestępstwa nie można zamknąć w więzieniu.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz, książka Ostatnia brygada

opinia rosyjskiego sędziego śledczego
Ostatnia brygada (1930)

„Każdy człowiek ma jakieś słabe strony. A zwłaszcza kobieta. Każdy człowiek może się z czymś wygadać, a zwłaszcza kobieta. Każdy człowiek ulega nastrojom, a zwłaszcza kobieta.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz, książka Pamiętnik pani Hanki

stryj Hanki do niej.
Pamiętnik pani Hanki
Źródło: rozdz. Mój pamiętnik (Wtorek)

„Uczciwość jest klasyczną formą lenistwa. Nie znam leniów nieuczciwych. Nie chce im się ponosić trudów wyłamywania się z reguł, z konwencji, z przyjętych obyczajów.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz, książka Trzy serca

pogląd ekscentryka Seweryna Marii Tukałły.
Trzy serca
Źródło: s. 125

„Z tradycją szlachecką jest jak ze staromodną karetą. Przechowywanie jej dużo kosztuje, a użyteczność jej jest żadna. Cóż począć, kiedy tak trudno wyrzec się dla niej sentymentu.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz

wyjaśnienie Stefana Borowicza dla Bogny Malinowskiej.
Świat pani Malinowskiej
Źródło: s. 31

„Nauka nie jest niczym innym, jak wygłaszaniem niepewnych rzeczy z pewną miną.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz

pogląd ziemiańskiego konserwatysty Walerego Pohoreckiego.
Świat pani Malinowskiej
Źródło: s. 188

„Ludzie, którym urodzenie lub stanowisko daje pewność siebie, umieją każdego postawić w kropce: ani na prawo, ani na lewo, tylko akurat musisz tak zrobić jak on chce. A dlaczego?… Bo są pewni siebie. Po takim widać, że on dużo więcej znaczy, dużo jest ważniejszy, niż potrzebuje okazywać.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Świat pani Malinowskiej
Źródło: s. 122

„Czyż to, co dało się przez tyle lat tłumić i ukrywać, może być miłością? (…) Miłość zaczyna się od tego, że się o niej wie, że się wie z całą pewnością. Nawet wbrew rozsądkowi, wbrew logice, wbrew postulatom etycznym, wbrew własnej woli.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Świat pani Malinowskiej
Źródło: s. 279

„Ludzie muszą na wszystkie dostrzeżone zjawiska naklejać etykietki, a mają tylko bardzo ograniczony zapas takich nalepek. Nie znaleźliby spokoju, widząc wokół siebie przedmioty, których jeszcze nie nazwali. Czarne, białe, dobre, złe, miłość, nienawiść, zdrada, wierność. A gdy zdarzy się zjawisko bardziej złożone, zbyt wielostronne, by jedna nalepka wystarczyła, powiadają: „to jest nienormalne” i pod taką etykietą gotowi są umieścić wszystko, co wykracza poza najprymitywniej sztancowane rzeczy.“

—  Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Świat pani Malinowskiej
Źródło: Świat pani Malinowskiej, s. 306