Cytaty na temat epoka (350 cytatów, strona 2)

„Nikodem Dyzma – z tym miałem pewien problem, nie chciałem powtórzyć karykatury, którą w latach pięćdziesiątych – zresztą znakomicie – na ekranie zagrał Adolf Dymsza, zachowując ten właściwy mu dystans i urok. Musiał być to Dyzma bardziej prawdziwy, osadzony w epoce.”

Roman Wilhelmi (1936–1991) aktor polski

Źródło: „Dziennik Zachodni” nr 130, 1990

O problemach

„Ach, dobrze wiem, co to jest propaganda. To odtworzenie pewnych wydarzeń po to, żeby zilustrować jakąś tezę, albo rezygnacja z pewnych elementów na korzyść innych. Ja się znalazłam, odnalazłam siebie, w sercu pewnej epoki i pewnego miejsca. Z tego doświadczenia wyrasta mój film.”

Leni Riefenstahl (1902–2003) niemiecka reżyserka filmowa

o własnym filmie Triumf woli z 1934.
Źródło: Deborah G. Felder, 100 kobiet, które miały największy wpływ na dzieje ludzkości, tłum. Maciej Świerkocki, wyd. Świat Książki, Warszawa 1998, ISBN 8371296665, s. 242.

O kobietach , O książkach , O świecie , Serce

„Uroczystość dwuchsetletniej rocznicy zwycięstwa Jana III pod Wiedniem.
(…)
Po Prezydencie miasta mówił dyrektor Muzeum Narodowego, prof. Łuszczkiewicz następnemi słowy:
(…)
Miesięcy temu parę, jak do biblioteki tutejszej Jagiellońskiej na imię zacnego a gorliwego miłośnika rzeczy narodowych, jej przewodnika Dra Karola Estreichera, nadeszła paka z przedmiotami sztuki. Paka ta z Londynu zawierała dwa cenna portrety Helsta, jedno dzieło, jak twierdzi napis, Van dycka – całe szeregi studyj akwarelowych jednego z utalentowanych artystów dzisiejszych włoskich i kilka drobnych przedmiotów sztuki. Przysyłał je p. Schmidt-Ciążyński, jako ofiarę do narodowych zbiorów w Krakowie. Kto był ów tak hojny ofiarodawca, nieumiano powiedzieć, Polska go dotąd nie znała, choć wiedziały o nim Muzea całej Europy i znały go, jako znawcę i pośrednika w nabywaniu przedmiotów sztuki. Ten znawca, z urodzenia Polak miał i uczucia polskie, które mu były przewodnią gwiazdą w ciężkich trudach życia za granicą. Ale skupił je w kierunku jednym cichego gromadzenia arcydzieł sztuki, rzniętych kamieni, owych drobnych kamyczków kosztownych materyałem, kosztownych sztuką – cennych, oryginalnych prac wszystkich epok, aby je kiedyś krajowi dać. Zbierał dla Ojczyzny, a zbierał tak skrzętnie, że zapomniał o stosunkach z tą ziemią polską, o której zbogaceniu myślał. (…) Przesyłka obrazów na ręce czcigodnego Dra Estreichera dla narodowych zbiorów w Krakowie, jeżeli nie była odosobnioną ofiarą pana Schmidta Ciążyńskiego, bo z łaski jego zbogaciło się i Muzeum Towarzystwa Przyjaciół nauk w Poznaniu, to wystarczyła do wskazania, dawcy, gdzie swój skarb właściwy ma ulokować. Nie miejsce tutaj wykazywać w tej sprawie zabiegów Dra Estreichera i Prezydenta miasta Dra Weigla, hr. Zygmunta Cieszkowskiego Dra Maryana Sokołowskiego i Dra Faustyna Jakubowskiego, powiedzmy, że dobrze zasłużyli się oni Muzeum – ale jakie znaleść słowa na wyrażenie czci dla szanownego dawcy, osądzicie sami, patrząc na ten bogaty zbiór kamei i intaglii, jaki własną ręką p. Schmida, tu między nami bawiącego, ułożone w tej sali oglądamy. Nie wątpimy, że warunki, jakie przy tym królewskim darze stawia pan Schmidt, łatwo uwzględnionemi będą, a zbiór stanie się własnością Muzeum. (…) Kończę uwagą, iż tak losy chciały, aby każda uroczystość narodowa w Krakowie, zaznaczała się imieniem wielkiego dobrodzieja dla Muzeum narodowego – był nim Siemiradzki na uroczystości Kraszewskiego, jest nim dziś p. Schmidt Ciążyński w chwili uroczystości dwuchset-letniej rocznicy odsieczy Wiedeńskiej, uroczystości Sobieskiego.”

Konstanty Schmidt-Ciążyński (1818–1889) polski kolekcjoner dzieł sztuki

O Konstantym Schmidcie-Ciążyńskim
Źródło: „Czas” nr 206, 12 września 1883, s. 3, Małopolska Biblioteka Cyfrowa http://mbc.malopolska.pl/publication/20747

O losie , O emocjach , O myślach , O nauce

„Polski dowódco z r. 1942 (…) Nie wolno Ci stanąć w poprzek naturalnych dążeń i tęsknot ludu polskiego, ani nawet zrezygnować z czynnego udziału w niedalekiej już wszechstronnej jego walce o lepszą przyszłość. Miejsce twoje na czele ludu! Musisz iść szlakiem najlepszych tradycji, wytyczonych przez żołnierzy kościuszkowskich, legionistów Dąbrowskiego, wiarusów epoki napoleońskiej i żołnierzy – obywateli z walk powstańczych i niepodległościowych.”

Stefan Rowecki (1895–1944) generał polski

Źródło: Stefan Rowecki w relacjach, Tomasz Szarota, redakcja naukowa, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1988, ISBN 8321109438, s. 24–25.

O ludziach , O relacjach , O przyszłości , O walce

„W istocie domyślamy się tylko gigantycznej budowli myślowej, jaka mogłaby powstać, gdyby myśliciel usystematyzował swe dociekania badawcze (…). Podziw i zdumienie towarzyszyły drodze życiowej Leonarda. Przewyższał skalę swych współczesnych pod każdym względem, stokrotnie kondensując w sobie tendencje nurtujące epokę i środowisko, w którym żył.”

Jan Białostocki (1921–1988) polski historyk sztuki

o Leonardzie da Vinci.
Źródło: O Leonardo, czemu się tak trudzisz? (1959)

„Tymczasem jakieś niezrozumiałe fluidy działają nie tylko na indywidua ludzkie, lecz na całe społeczeństwa. Źródła niezbadane zmian historycznych to właśnie niezbadaność tych fluidów. Nie jestem żadnym Einsteinem i nie potrafię swej intuicji dowodzić metodami przyrodniczymi, tylko jako historyk widzę objawy takie, jakie właśnie przed chwilą wymieniałem, na przykład wzrost wynalazczości technicznej lub upadek malarstwa, których nie potrafię sobie inaczej wytłumaczyć jak tym, że jakieś nieznane i niezbadane fale fluidów oddziaływają na mózg ludzkości w jednej epoce inaczej, a w innej inaczej.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Europa in flagranti
Źródło: s. 44

O malarstwie

„Jeśli chcemy o tym pamiętać i zastanowić się, musimy dojść do wniosku, że istniały dwie „epoki terroru”. Jedna dokonywała morderstw w szalonej pasji, druga – bezlitośnie i z zimną krwią (…). Ale w nas wywołuje dreszcz tylko groza mniejszego terroru, chwilowego terroru że tak powiem. Tymczasem czym jest groza szybkiej śmierci od topora w porównaniu z trwającym całe życie umieraniem z głodu, zimna, zniewag, okrucieństwa i rozpaczy? (…) Tak pilnie uczono nas ubolewać nad tym krótkim terrorem, tak starannie uczono nas byśmy przed nim drżeli – a przecież trumny z jego ofiarami zmieściłyby się na miejskim cmentarzu; lecz cała Francja nie wystarczyłaby na pochowanie trumien starszego i prawdziwego terroru.”

Mark Twain (1835–1910) amerykański pisarz, satyryk, humorysta

Źródło: Jankes na dworze króla Artura, przeł. Agnieszka Kreczmar, wyd. Iskry, Warszawa 1995, s. 73.

O życiu , O śmierci , O głodzie

„Legenda Legii Cudzoziemskiej sprawia, że kojarzy nam się ona z życiem pełnym przygód i wzgardzonych miłości. Większość ludzi ma o Legii wyobrażenie romantyczne, przywodzące na myśl epokę dekadentyzmu. Ewolucja człowieka spowodowała, że w dzisiejszym świecie nie istnieje nic, co usprawiedliwiałoby wojnę. 97 procent ludzkości było przeciwne amerykańskiej i brytyjskiej inwazji na Irak. Dla tych osób Legia Cudzoziemska nie ma nic wspólnego z romantyzmem i oznacza grupę najemników opłacanych prze Republikę Francuską; ludzi, którzy dla Francji i na jej rozkaz wykonują brudną robotę.”

Isabel Pisano (1948)

Ja, terrorysta! Rozmowy ze współczesnym katem (2004)
Źródło: s. 185

O ludziach , O myślach , O myśleniu

„Demokracja jest najradykalniejszym zaprzeczeniem lokalnych i stanowych różnic i przywilejów, które stoją na przeszkodzie potędze narodowego państwa, potrzebnego dla normalnego rozwoju kapitalizmu. Dlatego to hasła patriotyzmu tak ściśle zespalają się z demokracją, że np. za rewolucji francuskiej i w epoce pozostającej pod jej wpływem oba wyrazy znaczą jedno i to samo.”

Kazimierz Kelles-Krauz (1872–1905)

Źródło: Niepodległość Polski a materialistyczne pojmowanie dziejów, „Krytyka” nr 4–5, 1905 http://lewicowo.pl/niepodleglosc-polski-a-materialistyczne-pojmowanie-dziejow/.

O demokracji

„Wychowaniec chwili, która wysunęła na pierwszy plan „wiedzę niezawisłą”, kształcił się Dygasiński przeważnie na wzorach „pozytywnych” i przejął się nawskroś ich metodą i zasadami. Jest on z pomiędzy naszych beletrystów ostatniej epoki najwięcej pozytywistą, wciela najsystematyczniej i najwytrwalej teorye swoich mistrzów ulubionych.”

Adolf Dygasiński (1839–1902) polski pisarz, publicysta i pedagog

Źródło: Teodor Jeske-Choiński, Obrazki zwierzęce Dygasińskiego w: A. Dygasiński, Wilk, psy i ludzie. W puszczy, wyd. Druk. Granowskiego i Sikorskiego, Warszawa 1898, s. 6.

O ludziach , O psie , O wilkach

„Wspominać młodzieży o dziełach jej przodków, dać jej poznać najświetniejsze Narodu epoki, stowarzyszyć miłość Ojczyzny z najpierwszymi pamięci wrażeniami, jest to nieomylny sposób zaszczepienia w Narodzie silnego przywiązania do kraju; nic już wtenczas tych pierwszych wrażeń, tych rannych pojęć zatrzeć nie zdoła, wzmagają się one z latami, usposabiając dzielnych do boju obrońców, do rady mężów cnotliwych.”

Julian Ursyn Niemcewicz książka Śpiewy historyczne

Źródło: Śpiewy historyczne, 1818 rok

O miłości , O młodzieży , O wrażeniach , O ojczyźnie

„Swego czasu opery zaczęto wykonywać w językach narodowych, wychodząc z założenia, że w ten sposób będą bardziej zrozumiałe dla publiczności danego kraju. Założenie było błędne nie tylko dlatego, że dla publiczności wyśpiewywane słowa najczęściej i tak są niezbyt zrozumiałe. Chodzi o to, że przecież kompozytorzy, tworząc muzykę do opery, brali pod uwagę brzmienie konkretnych słów. Inaczej się pisze do słów, powiedzmy, niemieckich, a inaczej – włoskich. Pod względem artystycznym brzmienie libretta i muzyka tworzą nierozerwalną całość i nie należy pozbawiać tego słuchaczy. Również śpiewak inaczej wykonuje swoją partię, gdy używa słów „zjednoczonych” z muzyką. Na szczęście nastąpił powszechny powrót do śpiewania oper w języku, w jakim napisane było oryginalne libretto. Jeśli zaś można zaproponować publiczności przedstawienie, które uwzględnia także inne istotne realia – warto z tego skorzystać, uszanować charakter epoki, w imię niezapomnianego przeżycia artystycznego. Naszą ideą jest zatem to, by publiczność festiwalu obcowała z takim dziełem, jakim mógł je słyszeć i widzieć Mozart, w jakie zaangażował cały swój geniusz.”

Stefan Sutkowski (1932–2017) polski muzykolog, twórca Warszawskiej Opery Kameralnej

Źródło: Alicja Hendler, Festiwal (bardzo) Mozartowski, „Rzeczpospolita”, 26 kwietnia 2011 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/115859.html?josso_assertion_id=9DAF5028E624D2C4

O szczęściu , O muzyce , O charakterze , O czasie

„Dziwne w latach 80. jest to, że to epoka, która naśmiewa się z samej siebie, szczególnie w filmie. Każdy patrzy w przeszłość i postrzega tę dekadę jako żart, ale ja pamiętam, że to był wspaniały okres, najlepszy czas mojego życia, nic nie miało wtedy dla mnie konsekwencji. Mogłem robić, co tylko chciałem i wszystko układało się dobrze. A jeżeli byłeś gwiazdą rocka, to już z pewnością mogłeś robić, co tylko chciałeś. Zawsze mogłeś wyrzucić telewizor przez okno, a później obejrzeć to w wiadomościach MTV.”

Adam Shankman (1964) choreograf, reżyser i aktor amerykański

Źródło: Wywiad z reżyserem filmu „Rock of Ages”, empik.com, 6 września 2012 https://www.empik.com/empikultura/wywiad-z-rezyserem-filmu-rock-of-ages,10407,a

O czasie , O przeszłości

„I nieprawdziwe: u nas akwizytor nie może narzekać, że kiedyś był kimś, bo nigdy nie był. Co innego w Ameryce, w której tradycja handlu obwoźnego sięga epoki pionierów. Uciekamy od rodzajowości na rzecz moralitetu o ludzkim losie.”

Jacek Orłowski (1965) polski reżyser

Źródło: „Gazeta Wyborcza, Łódź”, 13 listopada 2004 http://www.teatry.art.pl/!Rozmowy/premieras.htm

O losie

„Z pewnością cierpimy na zbiorową nerwicę i dlatego powieść, która nie zajmuje się tym stanem rzeczy, nie jest powieścią odpowiadającą naszej epoce. Nie można dłużej ignorować zbiorowej nerwicy, twierdząc, że to wyjątek, patologia albo przejaw ignorancji.”

Anaïs Nin (1903–1977) pisarka francuska

O cierpieniu

„Epoka humanitaryzmu to epoka, w której ludzie stali się rzadsi.”

Ernst Jünger (1895–1998) pisarz niemiecki

O ludziach

„Ja jestem zwolennikiem upublicznienia akt znajdujących się dzisiaj w gestii IPN-u i to z różnych powodów, m. in. takich partykularnych, związanych z moja profesją, czyli z faktem, że uprawiam historię najnowszą. Nie widzę powodów dlaczego historycy mieliby być z jednej strony jedynymi wtajemniczonymi, a z drugiej strony tymi, którzy dostają baty za to, że rzekomo odziedziczyli mentalność SB-cką, niech więc społeczeństwo samo sobie wyrobi zdanie nt. tego, co się w tych aktach znajduje. Drugi powód, oczywiście natury politycznej, to oczywiście upublicznienie tych akt z jednej strony wyzwoli nas raz a dobrze z epoki PRL-owskiej, z drugiej strony zamknie tę epokę haków, która moim zdaniem bardziej są związane z metodą SB-cką, niż otwieranie akt.”

Jan Żaryn (1958) polski historyk

Źródło: Jan Żaryn: jestem zwolennikiem upublicznienia akt IPN, wp.pl, 14 czerwca 2005 http://wiadomosci.wp.pl/kat,4892,title,Jan-Zaryn-jestem-zwolennikiem-upublicznienia-akt-IPN,wid,7383799,wiadomosc.html

O historii , O naturze

„Musimy jednak stale pamiętać, że w każdej chwili Bóg gotowy jest widzialnie wkroczyć w nasz świat, niezależnie od tego, jak postrzegamy to, co nas otacza. Dlatego chrześcijanie wszystkich epok i wszystkich kultur winni nieustannie i niezmiennie oczekiwać paruzji. Czas jej może nadejść w każdej chwili (Mt 24,42; 25,13; Łk 12,40), a z licznych zapowiedzi Pisma wynika, że nastąpi ona właśnie w takiej chwili, kiedy wielu chrześcijan nie będzie się tego spodziewać.”

Leszek Jańczuk (1965) biblista, duchowny protestancki

Źródło: Oczekiwanie paruzji http://archiwumchn.kz.pl/index.php?id=artykuly&link=1997/11-12/oczekiwanieparuzji.html, „Chrześcijanin”, nr 11-12/1997, za: archiwumchn.kz.pl

O Bogu , O świecie , O czasie

„Humaniści włoscy XV-XVI wieku uformowali wyobrażenie „wieków średnich” jako mrocznego okresu, oddzielającego czasy im współczesne od świetnej epoki starożytności.”

Teresa Michałowska (1932)

Średniowiecze
Źródło: s. 15

O wieku

„Czerń węgla, dominująca, była zawsze w powietrzu, oddychało się nią, natomiast biel śniegu pojawiała się zimą i znikała na wiosnę, przeciwnie niż biel rozwieszonych ubrań, która przypominała o sobie tylko wtedy, kiedy wychodziło słońce (gdy padał deszcz, woda zlewała ze sobą oba kolory i krajobraz stawał się dziwaczny, podobny do zaparowanej szyby lub telewizora Martiniana, włączonego po raz pierwszy). Tak czy owak za każdym razem, gdy przywołuję w pamięci Olleros, nieważne, z tamtej czy innej epoki, wszystkie ukazujące mi się obrazy są czarno-białe i odsyłają mnie w sposób nieunikniony do filmów, w których krajobrazy i aktorzy byli cieniami i które utożsamiałem zawsze z prawdziwym kinem: kinem, które nie wiedziało jeszcze, podobnie jak my, że świat jest kolorowy.”

Julio Llamazares (1955) pisarz hiszpański

Sceny z niemego kina

O świecie , O wiośnie , O wodzie , O zimie

„Dziś o 11 rano skończyła się wojna, najokrutniejsza, najstraszniejsza z wojen, jakich doświadczyła ludzkość. Mam nadzieję, iż wolno nam powiedzieć, że tego historycznego poranka skończyła się też epoka wojen.”

David Lloyd George (1863–1945)

słowa wypowiedziane 11 listopada 1918, w dniu zakończenia I wojny światowej.

O wojnie

„Ludzie w czasach Fredry myśleli chyba podobnie jak my, byli tylko uwikłani w inne sytuacje. Chciałam, żeby ta postać była jakoś współczesna. Myślę, że głęboka wiedza o epoce byłaby konieczna w dramacie, kiedy trzeba oddać jakieś bardzo zawikłane emocje. A tu chodzi o to, żeby intencje były przejrzyste. Grając Klarę, cały czas pamiętałam, że to jest komedia, ale byłam pewna, że właśnie tym bardziej trzeba do postaci podejść poważnie, ze śmiertelną powagą.”

Agata Buzek (1976) polska aktorka i modelka, córka Jerzego

o roli w Zemście.
Źródło: wywiad Magdy Sucheckiej, „Kino” nr 7–8/2002

O ludziach , O myślach , O zemście , O wiedzę

„Historyczne wydarzenie 23 sierpnia 1944 stanowiło początek rewolucji ludowej w Rumunii, epoki wielkich przeobrażeń rewolucyjnych w życiu gospodarczym i społecznym kraju, w strukturze społeczeństwa, zapewniało pełną niepodległość naszej ojczyźnie.”

Nicolae Ceaușescu (1918–1989) komunistyczny przywódca Rumunii

o pokonaniu reżimu faszystowskiego generała Iona Antonescu w dniu 23 sierpnia 1944.
Źródło: „Prawda”, 22 sierpnia 1974, cyt. za: Historia drugiej wojny światowej 1939–1945, t. 9, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, tłum. Marian Laprus, Antoni Pacześniak, s. 495.

O wojnie , O prawdzie , O historii , O ojczyźnie

„Być wiernym swoim zasadom to znaczy zawsze uważać teatr jako sprawowanie misji wobec społeczeństwa, wobec widza, wobec sztuki. To chyba ostatnie takie pokolenie. Z nim odchodzi pewna epoka, epoka etosu teatru. Jestem o tym głęboko przekonany”

Jerzy Stuhr (1947) polski aktor i reżyser

o Gustawie Holoubku.
Źródło: „Gazeta Wyborcza” http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80708,4994642.html, 6 marca 2008

„Nasza epoka – mówi się – jest epoką pracy. W rzeczywistości jest ona epoką bólu, nędzy i zepsucia.”

Paul Lafargue (1842–1911) polityk francuski

Prawo do lenistwa
Źródło: s. 6

O rzeczywostości

„W Polsce skończyła się epoka, kiedy mogliśmy polegać na zadeklarowanej w Konstytucji zasadzie demokratycznego państwa prawnego. O prawo, o sposób jego interpretacji, o jego przestrzeganie, o każdy cal sprawiedliwości należy teraz walczyć i obowiązek ten – co tu dużo mówić – spoczywa na sędziach. Nie ma walki bez ofiar, a do nich może być zaliczony każdy z nas tu obecnych. Piastujemy władzę publiczną, a skoro tak, musimy zawsze liczyć się z konsekwencjami. Proszę więc Państwa Sędziów – wszystkich bez wyjątku – aby przestali myśleć o sobie jako o tych, którzy tylko przychodzą do miejsca pracy wykonać swój obowiązek, a tak poza tym to muszą pracować, spłacać kredyt, wyżywić rodzinę itp. Takie postawy skłaniają do szukania usprawiedliwień, a w ostateczności – do ustępstw. Walka o prawo, o niezawisłość sędziów musi toczyć się w granicach prawa, ale musi być twarda i jednoznaczna, jak jednoznaczny jest ustrój państwa. Aby zwyciężyć, trzeba się przygotować nawet na sądy dyscyplinarne, na ryzyko usunięcia z urzędu, na wszystko! Trzeba pisać i wygłaszać dobre mowy, trzeba głośno i – daj Boże – mądrze mówić o imponderabiliach. Nie wolno się bać. Trzeba pokazywać, że jesteśmy w opozycji przeciwko spychaniu demokratycznego państwa z niezawisłymi sędziami w niebyt.”

Małgorzata Gersdorf (1952) profesor prawa

o zmianach w systemie wymiaru sprawiedliwości proponowanych przez ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego Zbigniewa Ziobro w styczniu 2017.

O Bogu , O rodzinie , O sprawiedliwości , O myślach

„W naszej epoce, epoce potęgi atomowej, byłoby nonsensem uważać wojnę za odpowiedni środek przywrócenia naruszonych praw.”

Jan XXIII (1881–1963) papież

„Jeżeli Bóg i okoliczności doprowadzą mnie do hiszpańskiego tronu, usiłował będę pogodzić lojalnie instytucje pożyteczne naszej epoki z tymi, które przeszłość przekazała nam jako nieodzowne, polecając Kortezom wolno wybranym trudne i wielkie zadanie wyrobienia dla mojej ukochanej ojczyzny konstytucji, która będzie, mam nadzieję, zarazem hiszpańską i ostateczną.”

Karol Maria Burbon (1848–1909)

Źródło: Jacek Bartyzel, Setna rocznica zgonu (18 VII 1909–18 VII 2009) Don Karlosa Marii de Burbon y Austria-Este, księcia Madrytu, od 1868 prawowitego króla Hiszpanii Karola VII, od 1887 prawowitego króla Francji i Nawarry Karola XI, legitymizm.org http://www.legitymizm.org/setna-rocznica-zgonu-karola-vii-xi

O Bogu , O przeszłości , O ojczyźnie

„Zaprawdę, żyję w ponurej epoce!”

Bertolt Brecht (1898–1956) niemiecki pisarz, dramaturg, teoretyk teatru, inscenizator i poeta

Wirklich, ich lebe in finsteren Zeiten! (niem.)
Źródło: Do potomnych, 1939, tłum. Stanisław Jerzy Lec

„Być może musimy się rozstać z ideą Kościoła skupiającego całe narody. Możliwe, że stoimy na progu nowej, zmieniającej wszystko epoki w dziejach Kościoła, w której chrześcijaństwo znów będzie jak ziarnko gorczycy, a jego wyznawcy skupiać się będą w niewielkich grupach, pozornie nie mających większego znaczenia, które jednak z całą mocą będą występować przeciw złu i wniosą dobro w świat (…).”

Benedykt XVI (1927) papież

Źródło: Le Sel de la Terre, Flammarion 1997, s. 16.

O świecie

„Kto jest opoką dla swojej epoki
Tego epoka hołubi i przypieszcza
Często przymyka oko na wyskoki
Z obwiesia robi obwieszcza”

Jacek Fedorowicz (1937) polski satyryk i aktor

Teksty kabaretowe, Piosenki
Źródło: Apoteoza kolegi kierownika

„Dla mojego pokolenia maj ’68 to przede wszystkim wspomnienie szczęścia. Nie chcieliśmy już tego starego świata, tego starego kraju, tego starego człowieka. De Gaulle, Francja, kapitalizm – to wszystko wydawało nam się pochodzić z innej epoki, było przestarzałe, martwe.”

André Comte-Sponville (1952)

Źródło: Joanna Orzechowska, Syte pokolenie buntu 1968 r. Dzieci przejadły swoją rewolucję, polityka.pl, 12 lutego 2012 http://www.polityka.pl/swiat/analizy/1523779,1,syte-pokolenie-buntu-1968-r.read

O dzieciach , O wspomnieniach

„Dopiero w epoce komputerów ludzie stali się nieobliczalni.”

Jacek Wejroch (1929)

Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

O ludziach , O myślach , O myśleniu

„Upadek scholastyki pod ciosami kpiących pisarzy odrodzenia jest równoznaczny z początkiem zaiste ciemnego, średniego okresu między dwiema żywymi epokami myśli: scholastyczną i współczesną. Większość dorobku zdobytego w starożytności i średniowieczu została wówczas zapomniana i trzeba było doczekać się końca XIX wieku, aby filozofia mogła znowu nawiązać do scholastycznej tradycji.”

Józef Maria Bocheński (1902–1995) polski duchowny katolicki, dominikanin, filozof

pod hasłem „scholastyka”.
Sto zabobonów
Źródło: s. 117

O myślach , O wieku , O myśleniu

„Zgodnie z duchem epoki panuje przeświadczenie, że każdy fakt, choćby najbardziej podejrzany, ma przewagę nad każdym, nawet najbardziej prawdziwym doświadczeniem wyobraźni.”

Gore Vidal (1925–2012) amerykański pisarz, dramaturg, scenarzysta i polityk

„Pamiętnikarze twierdząc, że opisują bezstronnie epokę, zawsze niemal opisują siebie samych.”

Ilja Erenburg (1891–1967) rosyjski pisarz

Ludzie, lata, życie. 1891–1917 Dzieciństwo i młodość
Źródło: s. 8.

„Epoka mojego teatru odchodzi. Oglądam wiele przedstawień i nie czuję z nimi więzi, a już aktorskiej – to w ogóle. Nie mógłbym w nich grać. (…) wyzywająco plakatowa prezentacja problemów nie jest dla mnie żadnym wyzwaniem. Ekshibicjonizm też mi nie odpowiada.”

Jerzy Stuhr (1947) polski aktor i reżyser

Źródło: Jacek Cieślak, Już ludzie na mnie psy wieszają, „Rzeczpospolita” nr 87 online, 14 kwietnia 2011 http://www.rp.pl/artykul/9131,642592-Juz-ludzie-na-mnie-psy-wieszaja.html

O ludziach , O psie

„Nagromadziwszy tyle okrucieństw, nieprawości i zatrważających wydarzeń w jednej księdze [Księdze Sędziów], redaktorzy tekstu biblijnego jakby w pewnej chwili się opamiętali. Bo antologia tych ponurych sag kończy się wydźwiękiem optymistycznym w dodanej znacznie później i nawiązującej do czasów sędziów prześlicznej opowieści o wiernej Rut. Sielankowy, nasycony kojącą ciszą obraz kosiarzy zasiadających podczas żniw do wspólnego posiłku, rolnicy o dobrych sercach i niewiasty obdarzone słodyczą charakteru – jakże inny to świat na tle ogólnej anarchii, nieobyczajności i barbarzyństwa. Opowieść o Rut jakby chciała nam uprzytomnić, że w epoce sędziów na przekór wszystkiemu istniał normalny świat uczciwych ludzi, którzy w ogólnym chaosie potrafili zachować czystość obyczajów, prostotę ducha i godność człowieczeństwa.”

Zenon Kosidowski (1898–1978) polski pisarz, esseista, poeta

Opowieści biblijne (1963)
Źródło: s. 228–229

O ludziach , O świecie , O zachowaniu , O charakterze

„W epoce cyfrowej nic nie ochroni rządów przed wzburzeniem i gniewem obywateli. A gdy emocje wykonają już swe zadanie, na ruinach powstanie nowa architektura udziału w życiu politycznym.”

Peter Sloterdijk (1947)

Źródło: Głosuj i milcz, „Der Spiegel”, tłum. „Forum”, 22 listopada 2010

„Człowiek zawsze potrzebuje odpowiedzi na podstawowe pytania: „Skąd pochodzę? Dokąd zmierzam?”, niezależnie od epoki, w której żyje. Bardzo często szukamy odpowiedzi, odwołując się do naszej historii. Postacie mitologicznych bohaterów reprezentują wartości, stanowiące uniwersalny kanon kultury. Oczywiście każdy ma swoją mitologię, z której czerpie na swój sposób. Dla jednych punktem odniesienia są komiksowe opowieści o superbohaterach, dla innych – klasyczne teksty w rodzaju Iliady.”

Brad Pitt (1963) aktor amerykański

Źródło: wywiad, 2004 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=19991

O historii , Pytanie

„Jesteśmy dziećmi epoki,
Epoka jest polityczna.”

Wisława Szymborska (1923–2012) polska poetka, noblistka

Ludzie na moście (1986)
Źródło: Dzieci epoki

O dzieciach

„Waląc na socjalistów i w demokrację, komuniści utorowali drogę faszyzmowi. Faszyzm to reakcja nowego typu, okrutniejsza niż dawny carat. Faszyzm – jak stwierdził Giuseppe Prezzolini, historyk faszyzmu włoskiego – zwyciężył we Włoszech z chwilą, gdy komuniści rozbili tam proletariat na trzy partie, zwalczające się wzajemnie. Faszyzm zwyciężył w Niemczech, bo w słabą demokrację weimarską z jednej strony bili taranem hitlerowcy, z drugiej komuniści. Podstawą ekonomiczną faszyzmu był kapitalizm monopolistyczny, podstawą społeczną faszyzmu były zbałamucone klasy pośrednie. Obalenie faszyzmu stało się naczelnym zadaniem epoki z punktu widzenia socjalizmu demokratycznego.”

Adam Ciołkosz (1902–1978) polski działacz socjalistyczny, instruktor harcerski

Źródło: Socjalizm a komunizm, 1954 http://lewicowo.pl/socjalizm-a-komunizm/.

O demokracji

„Słusznie uważa się wątpliwość za znak końca epoki i zapowiedź upadku.”

Ernst Jünger (1895–1998) pisarz niemiecki

Niebezpieczne spotkanie
Źródło: s. 20

„To, w jakim momencie historii rozgrywa się większość moich filmów, nie jest takie ważne. Kostium epoki jest na drugim miejscu, a najważniejsza jest obrona idei, pewnej tożsamości ludzi, sprzeciw globalizacji. A ponieważ wy nie jesteście ciekawi przeszłości, nawet moich dzieci to nie interesuje, ja chcę się wypowiedzieć na ten temat tą drogą.”

Pupi Avati (1938)

Źródło: wywiad http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=57636

O dzieciach , O ludziach , O historii , O przeszłości

„Nieco na zachód, pod Nowym Sączem, leżą Naszacowice, gdzie odkopano jeden z największych grodów epoki Mieszka. (…) Był to po prostu przejściowy obóz dla transportowanych tędy niewolników. Marek Jankowiak w ramach projektu Dirhams for Slaves łączy gród w Naszacowicach z odkrytymi w Polsce arabskimi monetami oraz tajemniczym wyludnieniem Wielkopolski, i rozwojem w tym samym czasie Gniezna oraz innych grodów w domenie Piastów. Kolejny naukowiec, Dariusz Adamczyk, twierdzi, że srebrem – pozyskanym ze sprzedaży podbitych przez Piastów innych plemion zamieszkujących ziemie dzisiejszej Polski – można było opłacić drużynę, najemników i „klientów” politycznych. „W ten sposób władza centralna zyskiwała poparcie, budowała swoją pozycję, tworzyła aparat państwowy”. Wykopane dirhemy przeliczone na liczbę niewolników, zgodnie z kursem z epoki, dają (oczywiście w przybliżeniu) liczbę trzydziestu do sześćdziesięciu tysięcy naszych przodków sprzedanych przez pierwszych Piastów. Bez pieniędzy kalifatu nie powstałoby państwo Mieszka, książę nie mógłby nawet starać się o wejście do „euroelity” i nie byłoby go stać na prezent dla Ottona III – okazałego wielbłąda.
Jeśli nasza „nieskalana jak łza” ojczyzna nie mogłaby powstać bez islamskich pieniędzy, to czy od Bałtyku po Bieszczady w 2016 roku nie powinny trwać modły dziękczynne dla bagdadzkich sponsorów chrztu?”

Max Cegielski (1975) polski dziennikarz, pisarz, prezenter radiowy i telewizyjny

Źródło: Państwo Piastów za muzułmańskie pieniądze http://www.krytykapolityczna.pl/felietony/20160422/panstwo-piastow-za-muzulmanskie-pieniadze, krytykapolityczna. pl, 22 kwietnia 2016.

O pieniądzach , O czasie , O ojczyźnie , Łza

„Kiedy władza pozwoliła grać Witkacego i Gombrowicza, przewaliła się cała epoka w teatrze. To było jak lot w kosmos. Dramat absurdu wyodrębnia się z przyjętych kanonów, autor przyjmuje własną formę i styl, niezwiązane z konkretnym czasem. Witkacy tworzył rzeczywistość słowem i równocześnie jako malarz budował obrazy, które uruchamiały się w jego wyobraźni. Pracowałam z ludźmi tkniętymi palcem bożym. To jest potężna inspiracja w pracy i w czasie grania. Dzięki niej pojawiają się obrazy, których nie wyprodukuje najwrażliwszy mózg artysty.”

Barbara Krafftówna (1928)

Źródło: „Dziennik”, 17 listopada 2006 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/sbsp..htm

O rzeczywostości , O czasie , Obraz

„W epoce niezbyt kosztownego piękna, jego brzydota miała w sobie coś z symbolu.”

William Gibson (1948) pisarz amerykański

Neuromancer (1984)

„Reżim Fideszu pomylił epoki. Silna centralizacja lepiej czy gorzej działała i trwała w ZSRR i w Europie Wschodniej, bo w regionie tym istniał system władzy socjalistycznej. Nie istniała prawie własność prywatna, wykluczony był mechanizm rynkowy, a świat socjalistyczny odcięty był od kapitalistycznego. Ale jak dzisiaj scentralizowany reżim Fideszu może współistnieć z otaczającym go światem? Jak można pogodzić system państwowych komend z kapitalistyczną gospodarką?”

János Kornai (1928) ekonomista węgierski

Źródło: Węgry. Centrala rządzi, wyborcza.pl, 28 marca 2012 http://wyborcza.pl/magazyn/1,126079,11435140,Wegry__Centrala_rzadzi.html

O świecie

„W mediach epoki reality show coraz bardziej zaciera się granica między prawdą a fikcją. Prasa, radio i telewizja zaczynają kreować swoją rzeczywistość, którą zaludniają ulepionymi na publiczny użytek postaciami. Dlatego nie da się już być po prostu aktorką, trzeba stać się celebrity. W ten sposób nasza kultura wyprodukowała wielomilionowy rynek.”

Keira Knightley (1985) aktorka brytyjska

Źródło: Zmuszona do myślenia, z Keirą Knightley rozmawiał Krzysztof Kwiatkowski, „Gazeta Wyborcza”, 2 lutego 2008

O myślach , O rzeczywostości , O myśleniu

„Tam, gdzie panuje strach, brak też pewności siebie. Między innymi dlatego w Ameryce Północnej i Europie przeważa przekonanie, że najlepszą epokę mamy już za sobą. Z kolei upokorzenie pojawia się u tych, którzy utracili poczucie własnej wartości i nadzieję na lepszą przyszłość. W świecie arabskim jeszcze do niedawna wielu widziało pełną chwały przeszłość, nędzną teraźniejszość i brak jakichkolwiek perspektyw na przyszłość.”

Dominique Moïsi (1946)

Źródło: Lilith Volkert, Lepiej już było, polityka.pl, 26 września 2011 http://www.polityka.pl/swiat/tygodnikforum/1519864,1,lepiej-juz-bylo.read

O pewności siebie , O strachu , O przeszłości , O przyszłości

„Położenie Polski stało się tak tragiczne, że nie wolno nam stracić ani minuty. Musimy przestawić naszą politykę całkowicie. Musimy zacząć mobilizować opinie całego świata w obronie Polski przeciw Sowietom. Musimy stworzyć Rząd, złożony z najtęższych ludzi, którymi rozporządza Naród. Panu Panie Prezydencie narzucono na jesieni 1939 r. zobowiązanie nie usuwania gen Sikorskiego. Zobowiązanie to jest sprzeczne z Konstytucją i całkowicie nieważne; są to pacta conventa przypominające najgorsze wzory z epoki upadku Rzeczypospolitej. (…) Niech Pan stanie, Panie Prezydencie, na wysokości historycznego zadania i usunie Rząd, prowadzący Polskę do zguby. Człowiekiem, który cieszy się zaufaniem ogółu Polaków, jest gen. K. Sosnkowski. Niech Go Pan powoła do władzy, Panie Prezydencie. Niech Pan utworzy Rząd, Panie Generale. Nie wolno się Panu wahać albo usuwać. Ratujcie Polskę, pogrążaną coraz głębiej przez ludzi nieodpowiedzialnych. Poprą Was polscy żołnierze i wszystko, co w Narodzie uczciwe i ofiarne.”

Adam Doboszyński (1904–1949) polityk i pisarz

15 lutego 1943 r. w ukazującym się nielegalnie w Wielkiej Brytanii piśmie „Walka” Doboszyński opublikował list otwarty do Prezydenta Władysława Raczkiewicza i gen. Kazimierza Sosnkowskiego, w którym następująco charakteryzował aktualną sytuację sprawy polskiej.
Źródło: Mirosław Dymarski, Stosunki wewnętrzne wśród polskiego wychodźstwa politycznego i wojskowego we Francji i w Wielkiej Brytanii 1939–1945, Wydawn. Uniwersytetu Wrocławskiego, 1999, s. 261.

O ludziach , O zaufaniu , O walce , Jesień

„Politycy już nie rządzą światem, a wielu wciąż myśli kategoriami z poprzedniej epoki. Nie jest już tak, że jak coś zadekretują, to się wydarzy – bo mają po drugiej stronie społeczeństwo, które również poprzez rynek kapitałowy reaguje, zgodnie z własnymi ocenami.”

Ryszard Petru (1972) polski ekonomista i polityk

Źródło: rozmowa Wojciecha Staszewskiego, „Duży Format”, 29 września 2011.

O świecie , O myślach , O myśleniu

„Ideologie te (socjalizm i kapitalizm), zrodzone przed wiekiem, w epoce silników parowych oraz tchnącego samozadowoleniem optymizmu nauki, dziś są już przestarzałe; w swej obecnej formie nie mogą już stanowić rozwiązania problemów epoki atomów i fizyki relatywistycznej.”

Albert Camus (1913–1960) francuski pisarz, noblista

Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 164.

O optymiźmie , O nauce , O wieku

„Filmy historyczne kosztują znaczniej więcej niż współczesne. Nawet nie chodzi tu o epokę, w której rozgrywa się akcja. One po prostu wymagają większej precyzji w odtwarzaniu szczegółów. Jest to bardzo istotne.”

Ryszard Bugajski (1943–2019) polski reżyser, scenarzysta, pisarz

Źródło: Twórcy nie powinni mieszać się w politykę, stopklatka.pl http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=54099

„Nacjonalizm epoki postkomunizmu może mieć twarz nostalgicznego komunisty Miloszevicia, postsowieckiego dyktatora Putina, postsowieckiego antykomunisty Orbána i Jarosława Kaczyńskiego – może mieć różne twarze. Zawsze jednak wspólnym mianownikiem jest niechęć do reguł liberalnego państwa prawa, do filozofii dialogu, do ducha pluralizmu i tolerancji.”

Adam Michnik (1946) polski dziennikarz i publicysta

Źródło: Rezygnacja z człowieczeństwa, „Gazeta Wyborcza”, 20–21 lutego 2010

„Z wyjątkiem Marksa, który przepowiadał, że ten system – którym wszyscy w jego epoce się zadowalali – zmierza ku końcowi, inne teorie broniły tezy o swoistym wiecznym powrocie kapitalizmu, który mimo cyklów i kryzysów miał jakoby zawsze się odradzać.”

Paul Jorion (1946)

Źródło: rozmowa Jean-Gabriela Fredeta, „Le Nouvel Observateur”, tłum. „Forum”, 26 kwietnia 2011.

„Marks przygotował atak na społeczeństwo burżuazyjne w chwili, w której osiągnęło ono szczytowy punkt swego rozkwitu materialnego. W tym samym roku Gladstone w mowie budżetowej pogratulował swym rodakom ich „zaraźliwego pomnażania bogactwa i potęgi”, którego świadkiem były poprzednie lata, upływające w nastroju rosnącego optymizmu i powszechnego zaufania. W tym świecie Marks jest postacią odizolowaną, zgorzkniałym wrogiem, gotowym na wzór wczesnych chrześcijan czy francuskich enragè (wściekłych) odrzucić wszystko, czym ten świat jest i do czego dąży, nazywając jego ideały bezwartościowymi, a jego cnoty grzechami, potępiając jego instytucje tylko za to, że są burżuazyjne, a więc należą do skorumpowanego, tyrańskiego i irracjonalnego społeczeństwa, które musi być unicestwione raz na zawsze. W epoce, która niszczyła swoich wrogów środkami potężnymi, choć działającymi wolno i dyskretnie, zmuszając Carlyle'a i Schopenhauera do ucieczki w odległe cywilizacje lub idealizowaną przeszłość, doprowadzając swego arcywroga Nietzschego do histerii i szaleństwa, Marks pozostał odporny i niezmiennie groźny. Jak starożytny prorok, dopełniający dzieła wyznaczonego mu przez niebiosa, z wewnętrznym spokojem opartym na jasnej i niewzruszonej wierze w harmonijne społeczeństwo przyszłości, objawiał wszystkim znaki rozkładu i ruiny, które widział na każdym kroku. Zdawało mu się, że stary ład wali się powoli przed jego oczami. Zdziałał więcej, niż ktokolwiek dla przyśpieszenia tego procesu, chcąc skrócić finalną agonię poprzedzającą koniec.”

Isaiah Berlin (1909–1997) brytyjski filozof i historyk idei pochodzenia rosyjskiego

Źródło: Karol Marks. Jego życie i środowisko

O życiu , O świecie , O wierze , O zaufaniu

„To jest przepis nie z tej epoki. Te pomysły są wzięte z XIX-wiecznej Ameryki, gdzie na prerii stał samotny domek, w którym mieszkał farmer z małżonką i jeśli pojawił się na horyzoncie Indianin, to trzeba było najpierw strzelać, a potem myśleć, bo wiadomo, że nie przyszedł pożyczyć soli od gospodarza (…) tylko po to, żeby z gospodarza zedrzeć skalp, a z gospodyni odzież osobistą.”

Marian Filar (1942) polski prawnik

o rządowym projekcie „poszerzenia granic obrony koniecznej”.
Źródło: Tok FM http://serwisy.gazeta.pl/tokfm/4,59306,,,,4227442.html, 15 czerwca 2007

O myślach , O odzieży , O myśleniu

„Chińczycy przeżywają właśnie epokę mroku. Jest boom gospodarczy i warunki życia powoli się poprawiają. Jednocześnie Chiny sięgnęły dna, jeśli chodzi o wolność wypowiedzi, ekspresji artystycznej, wychowania. Nasze społeczeństwo obywatelskie znalazło się na dnie.”

Ai Weiwei (1957) chiński artysta i architekt

Źródło: rozmowa Henrika Borka, Zadarł z wielkim smokiem, „Süddeutsche Zeitung”, tłum. „Forum”, 11 kwietnia 2011.

O wolności

„We wszystkich epokach niemoralność znajdowała w religii nie mniejsze wsparcie niż moralność.”

Zygmunt Freud (1856–1939) austriacki neurolog i psychiatra

Przyszłość pewnego złudzenia (1927)

O religii , O wsparciu , O morzu

„Musicie być mocni. Drodzy bracia i siostry! Musicie być mocni tą mocą, którą daje wiara! Musicie być mocni mocą wiary! Musicie być wierni! Dziś tej mocy bardziej Wam potrzeba niż w jakiejkolwiek epoce dziejów. Musicie być mocni mocą nadziei, która przynosi pełną radość życia i nie dozwala zasmucać Ducha Świętego! Musicie być mocni mocą miłości, która jest potężniejsza niż śmierć… Musicie być mocni miłością, która cierpliwa jest, łaskawa jest…”

Jan Paweł II (1920–2005) papież, święty Kościoła katolickiego

13
Źródło: homilia wygłoszona na krakowskich Błoniach w 1979.

O śmierci , O wierze , O siostrze , Radość

„Widzieliśmy z dna Epoki Pieców, jak proponowane przez nich uwznioślenie państwa, przyobleczenie go powłoką mistyczną, nadanie mu poprzez osobę wodza rangi niemal sakralnej, czyni je potężniejszym jeszcze narzędziem ich zbrodni. Czytaliśmy z szyderstwem teksty filozofów, witających ową sakralizację państwa jako upragniony znak zmierzchu epoki sceptycznej, kres liberalizmu, wyraz dobrowolnej abdykacji jednostki, której czas nowożytny włożył na głowę zbyt ciężką dla niej koronę wolności. Jeśli kiedykolwiek nieufność do idealizmu mogła nam wejść pod dziesiątą skórę, to właśnie wtedy, podczas lektury idealistów, naciągających niebo zasad na piekło tych rządów i upatrujących istotę epoki w chwale zasad, a nie w nędzy praktyk. Myśmy żyli, i to żyli długo, na dnie tej nędzy jakby na dnie morza, mając nad sobą wielki słup ciśnienia, rozkruszający metodycznie wszelkie tamy, jakie ostatnie wieki zbudowały przeciwko absolutnej dowolności władzy.”

Jan Strzelecki (1919–1988) socjolog polski, eseista, działacz społeczny

Źródło: Próby świadectwa, w: Ślady tożsamości, Warszawa 1989; cyt. za: kulturologia.uw.edu.pl http://www.kulturologia.uw.edu.pl/page.php?page=tekst&haslo=strzelecki

O piekle , O wolności , O czasie , O czytaniu

„W epoce pierwszych wieców i memoriałów w Warszawie w 1904 r. samo wspomnienie o prawach kobiet jeszcze wywoływało tłumiony śmiech, a w najlepszym wypadku dobroduszne napominanie «jak można obniżać powagę narad w tej dziejowej chwili – wzniecaniem takiej kwestii!»”

Paulina Kuczalska-Reinschmit (1859–1921) polska działaczka społeczna i dziennikarka

o prawach kobiet w kontekście niepodległości Polski.
Wyborcze prawa kobiet

O kobietach , O śmiechu , O wspomnieniach

„Każda epoka tworzy bóstwo na swoje podobieństwo.”

Wasilij Grossman (1905–1964) pisarz radziecki

Życie i los (1959)

„To, co jest prawdą w jednej epoce, staje się błędem w innej.”

Voltaire (1694–1778) francuski pisarz epoki Oświecenia, filozof, dramaturg i historyk

O błędach

„W oku medialno-przyrodniczego cyklonu Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji Jerzy Miller stwierdza niespodziewanie, że największym wrogiem wałów przeciwpowodziowych jest… bóbr. Nie słabość państwa, ale bóbr. Nie niezdolność państwa do przygotowania i zrealizowania inwestycji hydrotechnicznych, które w wielu krajach europejskich mogą uwzględniać ekologiczne kryteria. W „Faktach” TVN-u do bobra, jako kolejna demoniczna siła uniemożliwiająca w Polsce realizowanie znaczących inwestycji hydrotechnicznych po epoce Gomułki, dołączeni zostają ekolodzy.
Skoro polskie państwo jest słabsze od bobra, to tym bardziej będzie słabsze od Rosji, od Niemiec, od korporacyjnego lobbingu, od funduszy hedgingowych, od graczy na rynku walutowym… długo by wymieniać podmioty, które w czasach globalizacji są silniejsze od bobra.”

Cezary Michalski (1963) polski eseista i prozaik

Źródło: Tomasz Nałęcz i bobry, krytykapolityczna.pl, 25 maja 2010 http://www.krytykapolityczna.pl/Cezary-Michalski/Tomasz-Nalecz-i-bobry/menu-id-291.html

O sile

„W tej epoce bardzo potrzebujemy miłości, a przez to słowo – miłość – rozumiem wszystkie więzy, wszystkie myśli, które mogą powiązać dwie rozumiejące się dusze. Harmonia wszechświata wymaga, aby – gdy wszystko się kruszy, parę dusz przynajmniej, parę umysłów łączyła jedność, zbliżenie i miłość tak silna, jak silna jest nienawiść innych”

Zygmunt Krasiński (1812–1859) polski poeta i dramatopisarz

Źródło: Listy Krasińskiego do Delfiny Potockiej, opr. Z. Sudolski, t. 2, list z 23 września 1832, s. 12.

O miłości , O nienawiści , O duszy , O myślach

„Wolno ci inaczej myśleć niż twoja epoka, ale nie wolno cię się inaczej ubierać.”

Marie von Ebner-Eschenbach (1830–1916) pisarka austriacka

O myślach , O myśleniu

„Na małej stacji w wiosce Poronin,
Gdy pociąg stanął wśród zgrzytu szyn,
Wysiadł z wagonu ojciec, a po nim
Raźno wyskoczył na peron syn.

Wyszli na drogę. Wesoło idą.
Wartko, radośnie płynie im czas,
Gdy podziwiają wspaniały widok:
Góry i chmury, strumień i las.

Ożywczy strumyk chłodził im mile,
Przez kładkę przeszli na drugi brzeg.
Ojciec przystanął, pomyślał chwilę
Spojrzał na syna i tak mu rzekł:

„Tu, po tych dróżkach, dawno już temu
Za moich młodych dziecinnych lat
Chodził na spacer człowiek, któremu
Nową epokę zawdzięcza świat.

Wiesz, o kim mówię?” „Wiem, o Leninie.
Czy Lenin tutaj mieszkał, tu żył?”
„Tak, na tej ziemi, tu, w Poroninie
Przed żandarmami cara się krył.

Nim rewolucja wstrząsnęła światem,
Zanim się carski zawalił tron,
Lenin dwukrotnie mieszkał tu latem,
Tu swe zwycięstwa obmyślał on.

Tu przemyśliwał nad tym jak skruszyć
W ojczyźnie swojej ucisku rząd…
Tutaj przyjmował proletariuszy
I swe wskazania dawał im stąd”.”

Janusz Minkiewicz (1914–1981) pisarz polski, satyryk

Źródło: Lenin w Poroninie

O świecie , O czasie , O ojczyźnie

„Ależ rozpacz nawiedza istoty w każdym wieku, nie uważa pani? Młodość to epoka wiecznej rozpaczy – rzekł szczerze. – A książki… to źródło nadziei, wszechświaty otwierające się między okładkami: wpadając w nie, jesteśmy uratowani.”

Anne Rice książka Posiadłość Blackwood

Posiadłość Blackwood

O książkach , O wieku , O rozpaczy

„Młodzież przecenia to, co nowoczesne, ponieważ czuje się z tym rówieśna. Dlatego jest podwójnym nieszczęściem, jeśli nowoczesność w jej epoce jest zła.”

Robert Musil (1880–1942) pisarz austriacki

Źródło: Aforyzmy, „Życie Literackie” nr 20, 19 maja 1957, s. 12 http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=14863, tłum. Wanda Kragen

O życiu , O nieszczęściu , O młodzieży

„Europa wchodzi w czas gwałtownej transformacji. Niestety, większość takich epok cechuje eskalacja przemocy.”

Michael Wolffsohn (1947) niemiecki historyk, publicysta i nauczyciel akademicki

Źródło: Nadciąga krwawa, europejska wojna, wyborcza.pl, 29 czerwca 2011 http://wyborcza.pl/1,97738,9832410,Nadciaga_krwawa__europejska_wojna.html?as=3&startsz=x

O wojnie , O czasie

„Epoka tamta była surowa i pełna gwałtu. Szatan wykorzystał ciemniejszą stronę Ewangelii – jego obraz Prawdy znajduje kulminację w zdaniu: Bóg jest niszczącym ogniem (…) jakim chwytem posługuje się szatan dzisiaj? Całkiem innym, ale może bardziej jeszcze niszczącym. (…) Przejął on jasną stronę Ewangelii – jej pociechy i przykazanie miłości, natomiast wszelki głębszy, lecz ciemniejszy wgląd w kondycję i przyszłość człowieka skazał na zapomnienie. Tak powstała religia, dla której cywilizowana era jest czymś naturalnym, a którą szatan zręcznie ubrał i przyozdobił w miraż prawdy. (…) Religia ta jest łatwa i przyjemna, życzliwość jest główną cnotą, a nietolerancja, dewocja i nadgorliwość są najgorszymi grzechami.”

John Henry Newman (1801–1890) angielski teolog katolicki, filozof, kardynał

Predigten [Kazania]
Źródło: tom I, s. 349, 350.

O Bogu , O religii , O przyszłości , Obraz

„Człowiekiem epoki rzadko bywa człowiek interesu.”

Dominik Opolski

„Ale oczywiście, co dla człowieka jest a posteriori, to dla filozofa jest a priori; skoro już bowiem człowiek zgromadził doświadczenia i ujął je w pojęcia ogólne, to filozof oczywiście może sobie wydawać sądy syntetyczne a priori. Co tedy dla wcześniejszej epoki jest sprawą doświadczenia, dla późniejszej jest sprawą rozumu…”

Ludwig Feuerbach (1804–1872) niemiecki filozof

Wykład filozofii Leibniza

„Oskarżamy epokę, a człowiek zawinił.”

Antoni Regulski

„Teorie nowoczesnego nacjonalizmu otaczają pojęcie narodu mistyczną mgłą. Uciekając od faktów historycznych i ścisłych badań, teorie te operują frazeologią uczuciową oraz „mitami” utkanymi z fałszów i niedorzeczności. Losami narodów kieruje „idea narodowa”, której objawienia są z reguły monopolem najbardziej reakcyjnych klas posiadających każdego narodu. Nakazem „idei narodowej” jest „jedność narodowa”, co pozwala traktować wszelki bunt mas ludowych przeciwko przywilejom dziedzicznym lub majątkowym klas posiadających jako rozbijanie narodu, szkodnictwo i zdradę wobec najwyższych „interesów narodu”. Historia w świetle tych burżuazyjnych teorii była, jest i będzie walką narodów, gdyż każdy naród z samej swojej metafizycznej natury dąży do ukorzenia, ujarzmienia, wyparcia z ziemi lub wytępienia narodów słabszych. Każdy naród „hartuje się” w walkach z innymi narodami i tuczy się ich kosztem, przy czym funkcje pożerania – zagarniania ziemi i robienia majątków na wojnach – należą z reguły do tych klas, które mają pieczę nad „ideą narodową”. Ta ewangelia nacjonalizmu na użytek kontrrewolucyjnej burżuazji wbijana jest w mózgi wszelkimi środkami wychowania, musztry i propagandy, jakimi rozporządza nowoczesne państwo. Od narodów potężnych przyjmują tę ewangelię nacjonalizmu narody słabe, od mocarstw – narody podległe i ujarzmione. A ponieważ „idee klasy panującej są w każdej epoce panującymi ideami”, nienawiść narodowa w dzisiejszym świecie kapitalistycznym uchodzi za coś równie przyrodzonego, jak – powiedzmy – przyrodzoną i niewątpliwą wydawała się śmiertelna nienawiść pomiędzy katolikami a protestantami w XVI i XVII w.””

Julian Brun (1886–1942) polski dziennikarz i działacz komunistyczny

Źródło: Przyczynek do kwestii narodowej http://www.nowakrytyka.pl/spip.php?article494&var_mode=calcul

O nienawiści , O losie , O zdradzie , O historii

„Wszystkim, którzy walczą w naszym kraju z dyskryminacją seksualną radze aby udali się do Iranu, albo do Arabii Saudyjskiej bo tam są tego typu problemy. Pan (Śmiszek), który walczy o równouprawnienie dla gejów, pomylił epokę, bo w Polsce ich prawa nie są łamane.”

Stefan Niesiołowski (1944) polityk polski, biolog

Źródło: http://www.tvn24.pl/-1,1674709,0,1,prawa-gejow-jedzcie-o-nie-walczyc-do-iranu,wiadomosc.html 22 września 2010

„Różnica: nie geniusz wyprzedza swoją epokę o lat sto, ale przeciętny człowiek jest o sto lat za swoją epoką.”

Robert Musil (1880–1942) pisarz austriacki

Źródło: Aforyzmy, „Życie Literackie” nr 20, 19 maja 1957, s. 12 http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=14863, tłum. Wanda Kragen

O życiu

„Oczywiście, uznaję wyższość Juliusza Słowackiego nad Tadeuszem Rittnerem, ale jednocześnie wiem, że nie zrobię dobrze Słowackiego i po prostu nie biorę się za to. Wydaje mi się natomiast, że dobrze rozumiem Rittnera, Perzyńskiego, Zapolską, Kisielewskiego (Fredro to już osobny rozdział). Lubię tę epokę.”

Andrzej Łapicki (1924–2012) aktor polski

Źródło: wywiad Andrzeja Wanata, „Teatr” 1995, nr 1

„Kiedy pomyślisz na przykład, że taki pijak jak Jelcyn był carem, a taki ignorant jak Wałęsa symbolem wolności, zapiera ci oddech. Faktem jest, że w ostatnich dziesięcioleciach nasza epoka zrodziła jedynie dwóch liderów: Karola Wojtyłę i Bin Ladena.”

Oriana Fallaci Oriana Fallaci intervista Oriana Fallaci

Se pensi ad esempio che quell'ubriacone di Yeltzin è stato uno zar e quell'ignorante di Walesa è stato un simbolo di Libertà, ti senti mancare il fiato. Ed è un fatto che negli ultimi decenni la nostra epoca ha partorito soltanto due leader: Karol Wojtyla e Bin Laden. (wł.)
Źródło: Oriana Fallaci intervista Oriana Fallaci http://books.google.pl/books?ei=oJsvTYz8LpDEswbT0pjrBw&ct=result&id=WPVkAAAAMAAJ&dq=esempio+che+quell%27ubriacone+di+Yeltzin+%C3%A8+stato+uno+zar+e+che+quell%27ignorante+di+Walesa+%C3%A8+stato+un+simbolo+di+Libert%C3%A0%2C+ti+senti+mancare+il+fiato+Fallaci&q=esempio+che+quell%27ubriacone+di+Yeltzin+%C3%A8+stato+uno+zar++e+quell%27ignorante+di+Walesa+%C3%A8+stato+un+simbolo+di+Libert%C3%A0%2C+ti+senti+mancare+il+fiato.+Ed+%C3%A8+un+fatto+che+negli+ultimi+decenni+la+nostra+epoca+ha+partorito+soltanto+due+leader%3A+Karol+Wojtyla+e+Bin+Laden.#search_anchor, Corriere della sera, 2004, s. 86.

O wolności

„Dla angielskiej klasy wyższej nawet rodzina, która jest bogata od trzech pokoleń, ciągle będzie nowobogacka. Z drugiej strony w Ameryce wszystko sprowadza się do pieniędzy, ale nie jestem pewien, czy to w każdej sytuacji jest lepsze. To społeczeństwo, dla którego największymi autorytetami są miliarderzy… (…) System arystokratyczny na swój sposób akceptuje ogólną zasadę, że bezinteresowne cnoty zasługują na wyróżnienie. To już coś. Tymczasem Amerykanie cały świat ciągną za sobą w stronę kultu superbogaczy. Rośnie przepaść między nimi a resztą społeczeństwa. Rozbieżności są już takie jak w epoce edwardiańskiej, ale edwardianie przynajmniej wiedzieli, jak być bogatymi. (…) Fundowali budynki użyteczności publicznej, domy opieki, teatry, biblioteki i tak dalej. Teraz wszystko idzie na prywatne odrzutowce i penthouse’y na Manhattanie. Społeczeństwo nic z tego nie ma, bo dzisiejsi superbogacze nie czują, że są mu cokolwiek winni.”

Julian Fellowes (1949) aktor i scenarzysta brytyjski

Źródło: rozmowa Wojciecha Orlińskiego, Człowiek z krainy lordów, „Gazeta Wyborcza”, 7 października 2016.

O świecie , O rodzinie

„Utopie stają się „rzeczywiste” i „realistyczne”, kiedy wpisują się w pole oczekiwań danej epoki czy grupy społecznej, zwłaszcza zaś kiedy zaczynają pełnić rolę idei przewodnich, które ukierunkowują i mobilizują społeczne nadzieje oraz wyzwalają zbiorową energię. W tym sensie historyk znajduje a posteriori utopie historycznie „udane” i „nieudane.””

Bronisław Baczko (1924–2016) polski filozof i historyk myśli społecznej

Wyobrażenia społeczne. Szkice o nadziei i pamięci zbiorowej
Źródło: s. 156.

Sens

„Bóg został zdetronizowany a na Jego tronie zasiadł „autonomiczny” człowiek. Jest to odwieczna ludzka pokusa od samego początku (por. Rdz. 3,5), ale żadna dotychczasowa epoka nie ulegała jej z aż tak absurdalnym radykalizmem, jak to się dokonuje obecnie przez zaprzeczenie polaryzacji płciowej mężczyzny i kobiety.”

Gabriele Kuby (1944)

Globalna rewolucja seksualna
Źródło: s. 82

O kobietach , O Bogu

„Gdy w Moskwie, chyba było to w roku 1937 lub 1938 (…) bolszewicki generał Tuchaczewski wraz z innymi generałami został rozstrzelany, to wszyscy w Europie, także my w partii i w SS, byliśmy zdania, że tym samym Stalin wraz z całym systemem bolszewickim popełnił swą największą pomyłkę. Absolutnie jednak myliliśmy się w ocenie sytuacji (…) Myślę, że Rosja nie przetrzymałaby nawet dwóch lat wojny, gdyby zachowała swych poprzednich generałów, którzy wywodzili się jeszcze z epoki carskiej.”

Heinrich Himmler (1900–1945) niemiecki przywódca, nazista

Uwaga: skróty od Dederichsa.
Źródło: Mario R. Dederichs, Heydrich. Twarz zła, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2008, s. 60.

O wojnie , O zachowaniu , O myślach , O myśleniu

„Dla mnie postać Cybulskiego jest pewnym symbolem. To jest coś takiego dla nas Polaków, jak James Dean dla Amerykanów, jakiś wyznacznik epoki. To co powiedział Cybulski, o „braniu odpowiedzialności za własne województwo” to jest coś, co potwierdza w pewnym sensie to, co ja myślę, robię, by być bardziej współtwórcą pewnego rodzaju wypowiedzi niż wykonawcą jakiegoś pomysłu na zasadzie ja zrobię kreację aktorską i to jest dla mnie najważniejsze. Postać Cybulskiego, która zawsze jawiła mi się jako symbol, teraz nabrała większej wartości. Bo to, co Cybulski mówił, jest ponadczasowe i potwierdza się w tym, co ludzie teraz myślą na temat swojego zawodu, przynajmniej ci, z którymi ja się utożsamiam i których szanuję.”

Rafał Maćkowiak (1975) aktor polski

Źródło: Wywiad, 2005 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=28421

O ludziach , O myślach , O myśleniu , Sens

„Człowiek z epoki katastrof nie ma własnego losu, nie ma charakteru, nie ma własnych myśli.”

Imre Kertész (1929–2016) węgierski pisarz, noblista

Likwidacja

O losie , O myślach , O charakterze , O myśleniu

„W gruncie rzeczy maniery to konwencjonalne gesty, których trzon stanowią przeżytki dawnych symbolicznych oznak dominacji, podporządkowania, gotowości do usług lub do nawiązania kontaktu. Większość tych gestów jest związana z hierarchią pozycji społecznych – jest symboliczną pantomimą, wyrażającą dominację jednej strony, a podporządkowanie – drugiej. W społeczeństwach, w których mentalność pochodząca z epoki łupieżczej i związany z nią ostry podział na panów i sługi, zwierzchników i podwładnych – wywiera do dziś wpływ na panujący styl życia, przywiązuje się wielką wagę do wszelkich zawiłych subtelności etykiety, a pieczołowitość, z jaką przestrzega się wszelkich rang i tytułów, bliska jest ideałowi ustanowionemu w quasi-pokojowej fazie barbarzyńskiej kultury nomadów.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

„Żyjemy w epoce, umieramy w czasie.”

Antoni Regulski

O czasie

„W Czeczenii trwa konflikt z okrutnymi ludźmi, zwierzętami, które nie rozumieją, w jakiej epoce i w jakim świecie żyją.”

Władimir Putin (1952) rosyjski polityk

podczas wizyty w Holandii.
Wojna i terroryzm

O zwierzętach

„Prawie wszyscy ludzie żyjący w różnych epokach są zahipnotyzowani. Ich przekonania zostały wywołane.”

Charles Fort (1874–1932)

Źródło: Stuart Gordon, Księga oszustw z serii Księgi osobliwości, tłum. Agnieszka Jacewicz, Jan Zaremba, Tomasz Kosik, Wydawnictwo Amber, Warszawa 1996, ISBN 8371961556, s. 188.

O ludziach

„Umysły i charaktery mężczyzn i kobiet rozjeżdżają się w kompletnie różne strony. Każdy ma swoje zdanie i twardo go broni, a tymczasem hormony buzują i choć się opieramy intelektem, w końcu wygrywa biologia. I nie wiemy, dlaczego ulegamy. To mocowanie się jest fascynujące. Potem rodzi się namiętność, która może się mienić rożnymi odcieniami. Gdy partnerzy mają żywy temperament, chęć zabawy i radości, to ich związek i seks też inaczej się układają. Czasem chciałbym zepchnąć w kąt nasz „intelektualizm” i zbliżyć się witalnością do człowieka epoki kamienia.”

Ireneusz Czop (1968) polski aktor teatralny i filmowy

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, Łódź, 24 marca 2007 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/tnro.htm

O kobietach , O seksie , O charakterze , O czasie

„[W ekumenizmie] nie chodzi o niemożliwe materialne odtworzenie Kościoła z epoki Ojców, ale o wspólne uznanie, jako warunku koniecznego i wystarczającego wspólnoty, istoty wiary i struktur Kościoła Ojców i siedmiu pierwszych soborów ekumenicznych. To wymagałoby od wszystkich głębokiego nawrócenia konfesyjnego. Utopijne marzenie? A kto zaproponuje inną syntezę? I jaką?”

Yves Congar (1904–1995) francuski teolog katolicki, dominikanin, kardynał

Rozmowy jesienne
Źródło: s. 90.

O wierze

„W procesie nieustannego rozeznawania Kościół może także dojść do przekonania, że niektóre jego zwyczaje nie są bezpośrednio związane z sercem Ewangelii i – choć niektóre z nich bardzo zakorzeniły się w historii – dziś nie są interpretowane tak samo, a ich przesłanie zwykle nie jest właściwie odbierane. Mogą one być piękne, ale dzisiaj nie służą już właściwemu przekazowi Ewangelii. Nie bójmy się dokonać ich rewizji. Podobnie istnieją normy lub przykazania kościelne, które mogły być bardzo skuteczne w innych epokach, ale które nie mają już tej samej siły wychowawczej jako drogi życia.”

Franciszek (papież) Evangelii gaudium

Źródło: Evangelii gaudium

O historii , O sile , Serce

„Mit pracy. Praca, praca… Ten mit pracy w naszej epoce jest morderczy. Praca, praca, pracujemy, pracuję… Ogłupia się ludzi pracą, stwarza się religię pracy, robi się z pracy cel – jedyny i prawdziwy. Chyba w żadnej epoce nie było tylu rzeczy „jedynych” i „prawdziwych” Mało tego: wszystkie najokropniejsze rodzaje pracy gloryfikuje się. Całe podejście naszej epoki do problemu pracy jest zboczone. I dziś zupełnie nie śmieję się i nie wykpiwam tego, że w roku 1936 Francja utworzyła „Ministerstwo Rozrywek” (Ministere de Loisirs) Mit pracy, zboczenie na punkcie pracy, doprowadziły do tego, że większość ludzi nie wie, co robić w wolnych chwilach. Pracować potrafi każdy, odpoczywać i nic nie robić – mało kto. Tymczasem kultura to także umiejętność „nic nie robienia.””

Andrzej Bobkowski (1913–1961) polski pisarz i przedsiębiorca emigracyjny

25 sierpnia 1943.
Szkice piórkiem

O ludziach , O religii

„Coco Chanel urodziła się rozumiejąc kobiety z epoki, która miała dopiero nadejść.”

Karl Lagerfeld (1933–2019) projektant mody, artysta, fotograf

Źródło: „Glamour” nr 10/2009

O kobietach

„W twórczości tylko taka chwila staje się epoką, która w epoce nie ma sobie równej.”

Władysław Grzeszczyk (1935) polski aforysta

„Współczesne formy „paranoidalnego” nadmiernego utożsamiania się są wewnętrzną odwrotnością uniwersalizmu Kapitału, wewnętrzną reakcją na ten uniwersalizm. Im bardziej logika Kapitału nabiera cech uniwersalnych, tym bardziej jej przeciwieństwo przyjmuje cechy „irracjonalnego fundamentalizmu”. Innymi słowy, nie ma stąd wyjścia tak długo, jak długo wymiar uniwersalny naszej formacji społecznej będzie definiowany w kategoriach Kapitału. Kapitał jest ostateczną siłą „wydziedziczania”, która podkopuje każdą trwałą tożsamość społeczną, i pozwala zinterpretować „późny kapitalizm” jako epokę, w której tradycyjna trwałość pozycji ideologicznych (autorytet patriarchalny, utrwalone role seksualne, itd.) stają się przeszkodą na drodze do niczym nie pohamowanego utowarowienia każdego życia.”

Slavoj Žižek (1949) słoweński socjolog, filozof, psychoanalityk i krytyk kulturalny

o narastającej walce pomiędzy globalnym kapitalizmem, a tożsamością lokalną.

O sile , O walce

„Muzycy powinni mieć przede wszystkim radość z grania i tworzenia. Nikt nie powinien sobie od razu zakładać z góry, że zrobi oszałamiając karierę. Czy każdy artysta osiąga sukces? Nie mielibyśmy tyle wspaniałych dzieł, gdyby artyści z poprzednich epok niedoceniani za swego życia zaprzestali tworzyć. Dlatego młodzi muzycy niech po prostu grają. I nie starają się naśladować innych, a przede wszystkim niech dbają o swój własny styl i brzmienie.”

Sławomir Łosowski (1951) klawiszowiec polski (Kombi)

Źródło: Szymon Kostro, Rozmowa ze Sławomirem Łosowskim, fabrykazespolow.pl, 17 marca 2013 http://www.fabrykazespolow.pl/wywiad/item/316-rozmowa-ze-slawomirem-losowskim

O sukcesie , Radość

„Widzimy więc te same rzeczy w inny sposób. Widzimy co innego i czasem bywa to bolesne. (…) Życie społeczne, kontakty z innymi, nauka, media, sztuka – to drobiazgowe, mozolnie uzgadniane „prawdy”. Całe epoki mają swoje „prawdy”, które po czasie rozsypują się w pył. Mają też swoje „prawdy” poszczególne jednostki; niektóre z nich aktualne przez całe życie, inne podlegają kolejnym weryfikacjom. (…) Subiektywne poczucie prawdy wiążę się zawsze z aktem oceny. Jest to świadomy akt woli – uznaję, że coś jest prawdziwe, i na dodatek przyjmuje konsekwencje tej oceny. To rodzaj dobrowolnego przykrojenia doświadczenia do pewnego wzoru. Jest to konieczne, o ile mamy żyć we wspólnym poznawczo i etycznie świecie.”

Olga Tokarczuk książka Moment niedźwiedzia

Moment niedźwiedzia
Źródło: s. 184

O życiu , O sztuce , O nauce , O czasie

Cytaty na temat epoka strona 2

Cytaty na temat epoka
strona 2