Cytaty o rzeczywistości (1198 cytatów, strona 12)

„Gdybym był wtedy młodym chirurgiem i miał komuś operować serce, to byłby powód do takiego strachu, jaki wówczas przeżywałem. Ale to, że mogę się pomylić w czasie monologu „Być albo nie być”, albo zapomnieć komuś podać kielich z zatrutym winem, naprawdę niewiele zmienia w naszej rzeczywistości.”

Wojciech Malajkat (1963) aktor polski

o tym, jak debiutował w roli Hamleta.
Źródło: Małgorzata Piwowar, „Rzeczpospolita”, 9 lipca 2003 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/lubiesie.htm

O strachu , O czasie , Serce

„Benedykt i konserwatyści tego typu, trzymając się sztywno tego, co jest niby odwieczną tradycją, całkowicie ją w rzeczywistości mistyfikują. To jest katolicyzm kontrreformacyjny, gdzie pewna żywa wcześniejsza tradycja, którą cechowały ciągłe przesunięcia w rozumieniu dogmatów, zostaje zamieniona w taką sztywną, niby-ponadhistoryczną doktrynę. Ma nam dostarczyć już wyłącznie światła pewności.”

Tadeusz Bartoś (1967) polski teolog i filozof

Źródło: rozmowa Cezarego Michalskiego, Kulturowy konserwatyzm to nie jest religia, krytykapolityczna.pl, 25 grudnia 2012 http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20121225/bartos-kulturowy-konserwatyzm-nie-jest-religia

O religii

„Ten film jest wstrząsający z dwóch powodów. Po pierwsze, jest jednym, wielkim fałszerstwem historycznym. Wajda mówi, że wszyscy ci, którzy chcą zobaczyć, jak było naprawdę powinni obejrzeć jego film. To nie jest tak. W rzeczywistości film jest tylko autorską wizją wydarzeń. Po drugie, film w ogóle nie odpowiada na zarzuty, które stawia się Lechowi Wałęsie. Andrzej Wajda nigdy nie ukrywał, że kręci odpowiedź na książkę „Lech Wałęsa a SB” (autorzy – Sławomir Cenckiewicz i Piotr Gontarczyk – przyp. red.). Jego film miał pokazać, jak było „naprawdę”, odpowiedzieć na książkę „tych dwóch”, którzy napisali ją pod auspicjami IPN. I można powiedzieć, że góra urodziła mysz. Wielki polski reżyser Andrzej Wajda i największy polski historyk establishmentu Andrzej Friszke, który był konsultantem filmu „Człowiek z nadziei”, wypuścili coś, co z punktu widzenia filmowego, w moim przekonani, jest bardzo słabe. I to należy podkreślić.”

Sławomir Cenckiewicz (1971) historyk polski

o filmie Wałęsa. Człowiek z nadziei
Źródło: Rozmowa Niezależna. Cenckiewicz o filmie Wajdy: wielkie fałszerstwo historyczne, niezalezna.pl, 24 września 2013 http://niezalezna.pl/46378-rozmowa-niezalezna-cenckiewicz-o-filmie-wajdy-wielkie-falszerstwo-historyczne

O górach

„Och, [media] z pewnością nie chcą poznać prawdziwej historii Barretta… nie ma w tej historii żadnych faktów, i dlatego mogą ukuć sobie z tego dowolną opowieść; co też robią. W rzeczywistości mamy tu bardzo mglistą podstawę: Syd był członkiem zespołu i napisał materiał na pierwszą płytę – około 80% tego materiału – i to już wszystko. To tylko ten jeden album, i tego właśnie ludzie nie rozumieją. Ten pierwszy album, i jeden utwór z drugiego. To wszystko; nic więcej.”

Roger Waters (1943) muzyk rockowy, basista i wokalista

Filozofia, Roger Keith Syd Barrett
Źródło: Julian Palacios, Lost In The Woods, 1997

O ludziach , O historii

„Dzieci posiadają umiejętność radzenia sobie ze wszystkim, bo w ich rzeczywistości nie ma ograniczeń – wszystko jest możliwe, kiedy ma się osiem lat.”

Jonathan Carroll (1949) pisarz amerykański

Kości księżyca

O dzieciach

„(…) rzeczywistość, w porównaniu ze światem fikcji jest ciekawsza, bardziej wieloznaczna. Za pomocą dokumentu mogę pokazać rzeczy prawdziwie. I pozostanę przy tym.”

Paweł Kędzierski (1946–2019)

Źródło: „Film” 9/1997

O świecie , O pomocy

„W moim osobistym głębokim przekonaniu człowiek wyzwala się od samotności i śmierci, jeśli przekracza małość swojego kruchego „ja”. Przez społeczeństwo, przez twórczy udział w rzeczywistości ludzkiej człowiek niejako wrasta w rzeczywistość powszechną, w jedność przyrody.”

Jerzy Grotowski (1933–1999) polski reżyser, teoretyk teatru, pedagog

Źródło: Impresje zapisane w Szwajcarii http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=5777, „Dziennik Polski” nr 3, 4/5 stycznia 1959, s. 5, 7.

O śmierci , O samotności

„Modowa rzeczywistość bywa trudna i ciężka, ale można się czasem w niej odnaleźć.”

Joanna Horodyńska (1975)

Źródło: program Gwiazdy na dywaniku, odc. 2, 2009.

O czasie

„Lecz czy przez to coś się przekreśli w rzeczywistości, jeżeli się przekreśli książkę?”

Tadeusz Breza (1905–1970)

Postać: ks. Piolanti do bohatera
Urząd (1960)
Źródło: s. 226

„Odrywałem się na chwilę od tego, co mnie przygnębiało i na scenie, w innej rzeczywistości, regenerowałem się. To pozwalało mi stać się człowiekiem obiektywnie patrzącym na życie.”

Paweł Wawrzecki (1950) aktor polski

Źródło: Teresa Gałczyńska, Prywatnie niczego nie gram, „Nowiny. Gazeta Codzienna”, 11 października 2005 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/prywatnien.htm,

O życiu

„To odnosi się do całego Wall Street: oni nie chcą, żeby świat zrozumiał, jak zarabiają tyle pieniędzy – na instrumentach pochodnych i tradingu na własny rachunek – i nie chcą, żebyśmy odkryli, dzięki komu zarabiają te pieniądze. Ludzie mają wizję Wall Street jako miejsca, gdzie bogaci grają za pieniądze bogaczy, ale to nie jest prawdziwy obraz rzeczywistości. Ci bogacze stanowią pięć procent amerykańskiego rynku, reszta to fundusze emerytalne, państwowe fundusze majątkowe, organizacje filantropijne itd.”

Greg Smith (1991) amerykański koszykarz

Źródło: rozmowa Philippe Boulet-Gercourta, Zbieg z Wall Street, „Le Nouvel Observateur”, tłum. „Forum”, 19 listopada 2012.

O pieniądzach , O ludziach , O świecie , Obraz

„W czasie I wojny światowej odsetek zabitych na froncie wśród członków klasy wyższej był większy niż wśród pozostałych – studiujące na Oksfordzie czy Cambridge dzieciaki lordów wiedziały, że legitymizacja ich klasy wynika z tego, że są gotowi w pierwszym szeregu umrzeć za ojczyznę. W rządzie Tony’ego Blaira nie było polityka, którego dziecko walczyłoby w Iraku. A bankierzy z Wall Street, którzy wywołali kryzys, oburzali się, gdy pojawiły się postulaty odebrania im premii! Dzisiejsze elity dzięki swoim pieniądzom są oderwane od rzeczywistości i nie mają pojęcia, jak żyje reszta społeczeństwa. A reszta społeczeństwa im nie ufa, bo nie ma powodu.”

Iwan Krystew (1965)

Źródło: rozmowa Katarzyny Wężyk, Arogancja elit, „Gazeta Wyborcza”, 5–6 października 2013.

O pieniądzach , O wojnie , O dzieciach , O czasie

„Pogaństwo” jest, zasadniczo, tendencyjnym i sztucznym pojęciem, które z trudnością pokrywa się z historyczną rzeczywistością tego, czym przedchrześcijański świat był w swych normalnych przejawach, niezależnie od kilku dekadenckich elementów i aspektów wywodzących się ze zdegenerowanych pozostałości dawnych kultur.”

Julius Evola (1898–1974) włoski filozof

O świecie

„Niepokoi nas swoista dyskryminacja katolickich środków przekazu, w szczególności zasłużonej Telewizji Trwam, dla której nie znalazło się miejsce na cyfrowym multipleksie, rzekomo z powodu niespełnienia niezbędnych warunków formalnoprawnych. Wzniosłe hasła o wolności słowa dla wszystkich nie znajdują odzwierciedlenia w rzeczywistości. A przecież Telewizja Trwam przekazuje treści służące prawdziwemu dobru człowieka i narodu. Prowadzi wielkie dzieło ewangelizacji, uczy wierności Bogu i Ojczyźnie, szacunku dla ludzi inaczej myślących. Warto podkreślić, że z tym przesłaniem dociera do szerokich rzesz naszych rodaków żyjących za granicą.”

Stanisław Dziwisz (1939) polski duchowny katolicki, sekretarz Jana Pawła II, arcybiskup krakowski

Źródło: Hierarchowie bronią TV Trwam, stefczyk.info, 7 czerwca 2012 http://www.stefczyk.info/wiadomosci/polska/dziwisz-broni-tv-trwam

O Bogu , O ludziach , O wolności , O ojczyźnie

„Harriet, co my takiego złego zrobiliśmy?
- Nigdy nie spojrzeliśmy w twarz rzeczywistości.”

Woody Allen książka The Complete Prose

The Insanity Defense: The Complete Prose

„Jeśli ktoś pragnie rządzić, rządzić nieprzerwanie, musi umieć burzyć w poddanych poczucie rzeczywistości. Tajemnica sprawnych rządów polega na łączeniu wiary we własną nieomylność z umiejętnością wyciągania wniosków z wcześniej popełnianych błędów.”

George Orwell książka Rok 1984

1984

O tajemnicy , O wierze

„Ja sobie sam wezmę twoje wytłumaczenie - odpowiedział Western - ściągaj kubrak! Obiję cię tak, ty półgłówku, jak jeszcześ nigdy w życiu nie był obity!
Tu wybuchnął wymyślaniem, nie szczędząc wyrażeń, które uchodzą tylko między dwoma wiejskimi szlachcicami o odmiennej opinii. Przytaczał często miano pewnej części ciała, które zazwyczaj pojawia się we wszelkich konwersacjach wśród niższych sfer angielskiej szlachty, na wyścigach, w czasie walk kogutów i w innych publicznych miejscach spotkań. Podobne aluzje są również często przytaczane w formie żartu, który, moim zdaniem, jest zazwyczaj błędnie interpretowany. W rzeczywistości dowcip polega na tym, iż radzisz przeciwnikowi, aby pocałował ciebie w d… za to, że zagroziłeś kopnięciem go w d…, bo zaobserwowałem z całą pewnością, że nikt nigdy nie proponuje, żebyś ty go kopnął, ani nie występuje z propozycją pocałowania ciebie w omawianą część ciała.
Może również wydać się zdumiewające, iż pomimo wielu tysięcy uprzejmych zaproszeń tego rodzaju, które musiał słyszeć każdy, kto przestawał z wiejską szlachtą, nikt - o ile wiem - nie był ani razu świadkiem, aby owo życzenie było spełnione - wyraźny przykład prowincjonalnego braku grzeczności, bo w miastach jest to powszechnie spotykaną ceremonią, którą najelegantsi panowie odprawiają codziennie w stosunku do swoich zwierzchników, wcale nawet o to nie proszeni.

Tom Jones, t. 1, s. 297.”

Henry Fielding książka Historia życia Toma Jonesa, czyli dzieje podrzutka

Tom Jones: Volume 1

O czasie

„Zszedłem, podając ci ramię, co najmniej z miliona schodów
i teraz, kiedy cię nie ma, jest pusto na każdym stopniu.
I w ten sposób krótka była nasza wspólna podróż.
Moja trwa nadal, choć już nie potrzebuję
połączeń i rezerwacji,
pułapek, które szydzą z tych, co uważają,
że rzeczywistość jest tym, co się widzi.

Zszedłem z miliona schodów, podając ci ramię
nie dlatego, że czworgiem oczu więcej można zobaczyć.
Schodziłem z tobą, bo przecież wiedziałem,
że prawdziwe źrenice, choć takie zaćmione,
z nas dwojga miałaś ty.”

Eugenio Montale (1896–1981) poeta włoski, noblista

„Bardzo źle czułbym się w świecie bez książek, ale rzeczywistości w książkach nie ma, bo się w nich w całości nie mieści.”

Marguerite Yourcenar książka Pamiętniki Hadriana

Memoirs of Hadrian

O książkach

„(…) jest jeszcze przeszkoda psychiczna: nie mam woli.
- Nieprawda. Masz dużo woli.
- Tak?
- Tak, znajdujesz tysiąc powodów, żeby uniknąć tego, co postanowiłeś. W rzeczywistości masz blokadę woli, ale to zła wola. Szkoda, bo ścieżka, którą można wejść na szczyt, jest tą samą, którą się z niego schodzi.”

Éric-Emmanuel Schmitt książka Le Sumo qui ne pouvait pas grossir

Le sumo qui ne pouvait pas grossir

O woli

„Chyba prawie każdy z nas czuwał kiedyś przed wschodem słońca, już to po jednej z
owych bezsennych nocy, przyprawiającej nas niemal o zakochanie się w śmierci, już to po
jednej z owych nocy lęku i szpetnych uciech, gdy przez komórki mózgu przeciągają
majaki, potworniejsze jeszcze od rzeczywistości, a ożywione tym intensywnym życiem
utajonym we wszelkiej groteskowości, które nadaje również gotykowi trwałą siłę życiową,
gdyż sztuka ta wydaje się przede wszystkim sztuką tych, których dusze zasępia choroba
marzenia. Z wolna białe palce wsuwają się przez firanki i zdają się drżeć. Niby czarne,
fantastyczne postacie - nieme cienie pełzają po kątach pokoju i tam się układają. Na
dworze słychać szelest ptaków w listowiu lub kroki ludzi idących do roboty albo jęki i
westchnienia wiatru, który zlatuje ze wzgórza i okrąża cichy dom, jakby się bał zbudzić
śpiącego, a jednak musiał odwołać sen z jego fioletowej jaskini. Zasłona po zasłonie z
cienkiej przejrzystej gazy z wolna się podnosi, rzeczy odzyskują kształty i barwy i
widzimy, jak nadchodzący dzień oddaje światu dawne jego oblicze. Blade zwierciadła
znów otrzymują swe życie odtwórcze. Wygasłe świece stoją, gdzie je pozostawiliśmy, a
obok nich leży na wpół rozcięta książka, którą czytaliśmy, lub drutem opleciony kwiat,
który nosiliśmy na balu, albo list, który obawialiśmy się przeczytać lub czytaliśmy zbyt
często. Wszystko wydaje się nie zmienione. Ze złudnych cieni nocy wyłania się
prawdziwe, znane nam życie. Musimy je podjąć, gdzie zostało przerwane, i ogarnia nas
uczucie straszne - uczucie konieczności zmuszającej do ciągłego zużywania sił w nużącym
kole codziennych wydarzeń lub też porywa nas dzika tęsknota, by pewnego poranka oczy
nasze otworzyły się na świat, co w mroku na nowo został stworzony ku naszej radości, na
świat, w którym rzeczy mają barwy i kształty nowe albo zmienione lub też kryją w sobie
nowe tajemnice; na świat, w którym przeszłość nie zajmowałaby wcale miejsce albo
bardzo mało, a w każdym razie nie w świadomej formie powinności czy skruchy, bo
nawet wspomnienie radości posiada swą gorycz jak wspomnienie rozkoszy - swój ból.”

Oscar Wilde (1854–1900) angielski poeta, prozaik i dramatopisarz

O ptakach , O snach , O życiu , O śmierci

„Cały kłopot z fikcją literacką polega na tym - rzekł John Rivers - że za dużo w niej sensu. W rzeczywistości nigdy nie ma sensu”

Aldous Huxley (1894–1963) pisarz angielski

Sens

„Podczas gdy thrillery science fiction zmierzają zwykle do dramatycznej apokalipsy, ognia i dymu, w rzeczywistości może będzie tak, że czeka nas banalna apokalipsa klikania.”

Yuval Noah Harari (1976) izraelski historyk i profesor

21 lekcji na XXI wiek
Źródło: s. 103

O czekaniu

„Otóż przyjęto za gruzińskim uczonym Denaturadze2 dzielić imagineskopy na dwie zasadnicze kategorie: stałe i ruchome. Imagineskopy stałe odznaczają się tym, że ogląd uzyskiwany przez nie dotyczy jednego i zawsze tego samego wycinka rzeczywistości, tego mianowicie, na który nastawiono przeziór, i w zasadzie nie ma sposobu nakierowania go na dowolny obiekt. Klasycznym imagineskopem stałym będzie więc dziura we wierzbie, dziura w płocie, Brama Floriańska w Krakowie, czy choćby zwykły lufcik, byle był uchylony.
2 G. I. Denaturadze, Kto, kogo i poczemu?, „Jeżegodnik Kazanskoj Akademii Nauk” R. XXII, z. 234, s. 4756, Kazań 1901.”

Stanisław Moskal (1935–2019) polski naukowiec i pisarz

Wstęp do imagineskopii (próba zarysu)
Źródło: rozdz. IV Krótko ujęte sedno sprawy, s. 73.

O nauce

„Ze względu na to, że nasza siła zależy od zbiorowych fikcji, nie potrafimy odróżnić fikcji od rzeczywistości. Istoty ludzkie mają duże trudności z tym odróżnieniem, a to rodzi wiele nieszczęść.”

Yuval Noah Harari (1976) izraelski historyk i profesor

Źródło: Pożegnanie z wojną, wywiad dla „The Guardian”, 19 marca 2017, przedruk i tłumaczenie Andrzej Ehrlich, „Gazeta Wyborcza”, 15–17 kwietnia 2017.

O nieszczęściu , O sile

To tłumaczenie czeka na recenzję. Czy to jest poprawne?

„Myślę, że najtrudniejszą rzeczą w życiu jest wybaczenie. Nienawiść jest autodestrukcyjna. Jeśli kogoś nienawidzisz, nie ranisz osoby, której nienawidzisz, krzywdzisz siebie. W rzeczywistości jest to uzdrowienie, to jest prawdziwe uzdrowienie … przebaczenie.”

Louis Zamperini (1917–2014)

O myślach , O myśleniu , O przebaczeniu , O pewności siebie

„Blues jest numerem jeden. Do czasów powstania White Stripes nie byłem pewien, do czego dążę, w jakim kierunku zmierza ten biały chłopak z Detroit. Niby nie chce grać jak Stevie Ray Vaughan czy inni mu podobni, ale przecież ciągnie za sobą rzeczywistość swego dzieciństwa. W ten sposób postanowiłem przedstawić zespół. Oto dwoje dzieci, jak i moja siostra. Dzieciom trzeba wierzyć, bo one są uczciwe. To był wytrych, dzięki któremu ludzie pozwalali nam grać bluesa. Zdumiewające, że ta sztuczka działa nawet teraz.”

Jack White (1975) wokalista i gitarzysta amerykański (The White Stripes)

z wywiadu dla Radiowej Trójki – 4 sierpnia 2003.
Źródło: Piotr Kaczkowski, 42 rozmowy, Prószyński i S-ka, Warszawa 2004, ISBN 83-7337-709-3, s. 252.

Chłopak , O siostrze , O dzieciach , O ludziach

„Kobiety nie rozumują (…) i to im pozwala lepiej odczuwać rzeczywistość. Intuicja zapewne i nam jest wrodzona, ale nie dopuszczamy jej do głosu. (…) My, mężczyźni, mamy właśnie intuicję przytłumioną przez to zaufanie do swojej logiki. Rozumowanie przytępia nasze odczuwanie rzeczywistości.”

Tadeusz Dołęga-Mostowicz (1898–1939) polski pisarz

Świat pani Malinowskiej
Źródło: s. 266

O kobietach , O mężczyznach , O zaufaniu

„Najważniejszą rzeczą jest nie rzeczywistość, lecz złudzenie, dzięki któremu mamy świadomość rzeczywistości.”

Tadeusz Dołęga-Mostowicz (1898–1939) polski pisarz

Bracia Dalcz i S-ka
Źródło: Bracia Dalcz i S-ka, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1989, t. I, s. 212

„Jest taka baśń dla dzieci o słoniu Dumbo. (…) Dołącza do zespołu cyrkowego. Jego występ polega na skakaniu z bardzo wysoka orzez ogień – na poduszkę czy do wody. Jest przerażony. Duszek mówi mu, że może latać (…). Daje mu piórko do utrzymania podczas lotu. Dumbo skacze, ale upuszcza piórko, które, jak sądzi, ma magiczną moc. W rzeczywistości piórko działa jak placebo. Dumbo potrafi sam latać, chociaż o tym nie wie. Ma wybór: może lecieć dalej bez piórka lub wpaść w ogień. Opowiadam ci o ty dlatego, że przez te lata Bauhaus był dla mnie takim piórkiem. Teraz już go nie potrzebuję. Przez moje ustawa przemawia Dumbo.”

Peter Murphy (1957) wokalista brytyjski (Bauhaus)

z wywiadu dla Radiowej Trójki – 17 maja 2000.
Źródło: Piotr Kaczkowski, 42 rozmowy, Prószyński i S-ka, Warszawa 2004, ISBN 83-7337-709-3, s. 194.

O dzieciach , O ustawie

„Nieraz słyszę, że Kościół ma przemożny wpływ na decyzje polityczne. Krążą mity, jakoby biskupi dyktowali, co im się żywnie podoba - a politycy posłusznie stosowali się do ich poleceń. Po pierwsze: jako Episkopat wcale tego nie oczekujemy. Po drugie: nie ma to nic wspólnego z rzeczywistością.”

Wojciech Polak (1964) Prymas Polski

Źródło: gazeta.pl http://weekend.gazeta.pl/weekend/1,152121,23211679,wojciechem-polakiem.html?utm_source=facebook.com&utm_medium=SM&utm_campaign=FB_Gazeta (dostęp 27 grudnia 2019 r.)

O decyzjach

„Zakochana kobieta nigdy nie widzi całej rzeczywistości. Sugestionuje się wytworzonym przez siebie światkiem, dobrowolnie ogranicza prawdę do kilku nieskomplikowanych aksjomatów, a wszystko, co wokół burzy się i kłębi, nic ją nie obchodzi.”

Tadeusz Dołęga-Mostowicz (1898–1939) polski pisarz

Ich dziecko
Źródło: s. 299

O kobietach , O pewności siebie

„Sugerując, iż przez zatrudnianie w szpitalach pracowników z Ukrainy o rzekomo niższych kwalifikacjach umiera więcej ludzi, Pan Wicemarszałek przekroczył poziom przyzwoitości i pozwolił sobie na tak haniebne i niedopuszczalne pomówienie obywateli Ukrainy. Pomijając sam fakt rozpowszechniania zwykłych plotek, niemających nic wspólnego z rzeczywistością, rażąca swoim charakterem ksenofobicznym jest prymitywna próba przerzucania winy na obcokrajowców. Jest to niegodne osoby publicznej posiadającej tak wysokie stanowisko w Sejmie Rzeczypospolitej posunięcie.”

Stanisław Tyszka (1979) polski polityk

z oświadczenia Ambasady Ukrainy w Polsce
O Stanisławie Tyszce
Źródło: No to wicemarszałek sejmu "pojechał": "Uzupełnia się braki w szpitalach pracownikami z Ukrainy, często niżej wykwalifikowanymi. Przez to umierają ludzie". No i jest awantura... http://www.pielegniarki.info.pl/article/view/id/8844, pielegniarki.info.pl, 31 maja 2018.

O charakterze , O ludziach

„Sędziowie muszą mieć zagwarantowaną niezależność i niezawisłość, ale muszą być także sprawiedliwi, uczciwi, obiektywni, bezstronni i apolityczni. Nie chodzi tu tylko o deklaracje, ale o rzeczywistość. Przecież zależny i zawisły od innych władz sąd tak samo podważa zasadę rządów prawa, jak sąd nieuczciwy, stronniczy i politycznie zaangażowany.”

Jakub Stelina (1969)

Źródło: Prof. Jakub Stelina, Rządy prawa, rządy prawników, w: Myśląc Polska, Katowice 5-7 lipca 2019. Konwencja Programowa Prawa i Sprawiedliwości oraz Zjednoczonej Prawicy, s. 262.

„Uczestniczyłem w pracach nad raportem o naruszeniach praw człowieka w okresie stanu wojennego. Dotarł on do europejskiej opinii publicznej. Grupa autorów tego raportu sformalizowała się w Komitet Helsiński. Potem był już okrągły stół, a rzeczywistość radykalnie się zmieniła.”

Jerzy Ciemniewski (1939–2018) polski polityk

Źródło: Sędzia TK Jerzy Ciemniewski o tym jak został prawnikiem: pisałem ustawę o cenzurze http://www.rp.pl/artykul/1179944-Sedzia-TK-Jerzy-Ciemniewski-o-tym-jak-zostal-prawnikiem--pisalem-ustawe-o-cenzurze.html, rp.pl, 21 lutego 2015

„Szept świata umilkł, zastąpiły go hałasy miasta, szmer komputerów, grzmot przelatujących nad głową samolotów i męczący biały szum oceanów informacji. Od jakiegoś momentu w swoim życiu zaczynamy widzieć świat we fragmentach, wszystko osobno, w kawałkach odległych od siebie niczym galaktyki, a rzeczywistość, w jakiej żyjemy, w tym nas upewnia: lekarze leczą nas według specjalności, podatki nie mają związku z odśnieżaniem drogi, którą jeździmy do pracy, obiad nijak się ma do wielkich ferm hodowlanych, a nowa bluzka do obskurnych fabryk gdzieś w Azji. Wszystko jest od siebie oddzielone, żyje osobno, bez związku.”

Olga Tokarczuk (1962) polska pisarka

Cytaty z mowy noblowskiej Czuły narrator

O świecie , Odległy , O pewności siebie

„Parafraza Szekspirowskiego cytatu jak nigdy pasuje dzisiaj do tej kakofonicznej rzeczywistości: internet to coraz częściej opowieść idioty pełna wściekłości i wrzasku.”

Olga Tokarczuk (1962) polska pisarka

Cytaty z mowy noblowskiej Czuły narrator

O idiotach

„Nadzieja jest obowiązkiem, a nie luksusem. Nadzieja nie jest marzeniem, wręcz przeciwnie. Jest sposobem przekształcania marzeń w rzeczywistość. Szczęśliwi są ci, którzy odważą się marzyć i są gotowi zapłacić wysoką cenę, aby ich marzenie mogło przybrać kształt w życiu.”

Léon-Joseph Suenens (1904–1996)

Espérer est un devoir, non un luxe. Espérer n’est pas rêver, bien au contraire: C’est le moyen pour transformer un rêve en réalité. Heureux ceux qui osent rêver, et qui sont prêts à payer le prix fort, pour que leur rêve prenne corps dans la vie des hommes. (fr.)
Źródło: Nowe zesłanie Ducha Świętego?

O nadziei

„Ja nie wiem, na ile w rzeczywistości człowiek przyczynia się do zmian klimatycznych. Głosy naukowców są bardzo różne. Wiemy doskonale o tym, że mamy do czynienia też ze skrajnościami, ale patrząc obiektywnie, historycznie, według takiej wiedzy, która jest pewna: zmiany klimatu były w historii świata.”

Andrzej Duda (1972) polski polityk, prezydent, prawnik

Źródło: Andrzej Duda: nie wiem, na ile człowiek przyczynia się do zmian klimatu https://wiadomosci.wp.pl/andrzej-duda-nie-wiem-na-ile-czlowiek-przyczynia-sie-do-zmian-klimatu-6336755533317761a, wp.pl, 9 stycznia 2019.

O wiedzę , O historii

„Antoniemu zawsze zależało na tym, żeby zapisywać kamerą rzeczywistość i przetwarzać ją artystycznie; on był bardzo dobrym dokumentalistą, razem z bratem satyrykiem, rysownikiem Andrzejem, mieli tę potrzebę, żeby nie być obojętnymi wobec aktualnych wydarzeń.”

Jerzy Zelnik (1945) aktor polski

o reżyserze Antonim Krauzem i jego bracie Andrzeju.
Źródło: Twórcy wspominają Antoniego Krauze: Człowiek niezwykle otwarty, życzliwy i skromny, bardzo dobrze porozumiewający się z aktorami https://wpolityce.pl/spoleczenstwo/381651-tworcy-wspominaja-antoniego-krauze-czlowiek-niezwykle-otwarty-zyczliwy-i-skromny-bardzo-dobrze-porozumiewajacy-sie-z-aktorami, wpolityce.pl

„Dla mnie to jest jednak przyczyna jakaś medyczna. (…) Porównywanie tej rzeczywistości do rzeczywistości stanu wojennego, a Władysław Frasyniuk to robi, jest po prostu taką niedorzecznością, że to się ociera o medyczny przypadek.”

Adam Borowski (1955) polski działacz opozycji demokratycznej i niepodległościowej w PRL

o Władysławie Frasyniuku.
Źródło: Borowski o Frasyniuku: W latach 80-tych był najdzielniejszym z dzielnych. Co więc się stało, że teraz… http://vod.gazetapolska.pl/16024-borowski-o-frasyniuku-w-latach-80-tych-byl-najdzielniejszym-z-dzielnych-co-wiec-sie-stalo-ze-teraz, gazetapolska.pl, 22 czerwca 2017

„I właśnie po tym poznaje się wielkich przywódców, że rozumiejąc ciasny kaganiec rzeczywistości, potrafią pośród tych ograniczeń wyrębywać przestrzeń i pole manewru podejmować decyzje.”

Jacek Bartosiak (1976) polski prawnik, adwokat i geopolityk

Źródło: Gra statutowa https://strategyandfuture.org/wp-content/uploads/2019/10/SF_Felieton_Gra_statusowa_jb_11_10_2019.pdf, strategyandfuture.org, październik 2019.

O decyzjach

„Nie można ulegać antywartościom ateistycznego liberalizmu, moralnego nihilizmu, wrogości kierowanej także wobec Kościoła, tej negacji, która próbuje dominować rzeczywistość i mówić o podziale w narodzie.(…) Podziału nie ma, są zróżnicowane opinie.”

Sławoj Leszek Głódź (1945) polski duchowny katolicki, arcybiskup, generał

Źródło: Kościelna krucjata przeciw Unii http://www.newsweek.pl/polska/wielkanoc-koscielna-krucjata-przeciw-unii,artykuly,408964,1.html?src=HP_Left_Section_2, newsweek.pl, 16 kwietnia 2017

O wrogości

„Dokładnie siedemdziesiąt lat temu Polska otrzymała cios w plecy. Wojsko Polskie walczyło wtedy w Warszawie, Modlinie, na Helu, w rejonie Lwowa, na Lubelszczyźnie i w wielu innych miejscach naszego kraju; trwała jeszcze bitwa pod Kutnem. Tego dnia około drugiej w nocy ponadsześćsettysięczna armia sowiecka wdarła się w granice Rzeczypospolitej – dokonała aktu agresji; nie było to wkroczenie. O godzinie trzeciej nad ranem polski ambasador został wezwany do sowieckiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, żeby dowiedzieć się, że państwo polskie nie istnieje, a rząd uciekł. W rzeczywistości rząd Rzeczpospolitej urzędował wtedy na jej terytorium. Doszło do najzwyklejszego aktu agresji – aktu, który był aktem wojennym. Polska stała się ofiarą dwóch agresorów w trakcie, gdy wojna jeszcze trwała. Wiem, że powtarzam to nie po raz pierwszy, ale tę prawdę trzeba choćby i codziennie powtarzać.”

Lech Kaczyński (1949–2010) polski polityk, prezydent Polski

o agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939
Źródło: "Polska otrzymała wtedy cios w plecy". Śp. Prezydent Lech Kaczyński o 17 września 1939 https://wpolityce.pl/polityka/166645-polska-otrzymala-wtedy-cios-w-plecy-sp-prezydent-lech-kaczynski-o-17-wrzesnia-1939, wpolityce.pl, 17 września 2013.

O wojnie

„Na Zachodzie mówi się ostatnio sporo o prawach człowieka w krajach socjalistycznych, mając na myśli prawa czysto polityczne lub moralne (wolność słowa, podróży, zrzeszeń etc.) a zupełnie nie uwzględnia się braku w socjalizmie jednostkowych czy grupowych praw ekonomicznych, prawa do inicjatywy gospodarczej, choć istnieje prawo do pracy, czyli możliwość otrzymania od państwa pracy, nie poprawiającej wcale ogólnych warunków życia, przeciwnie, pogłębiającej niekorzystną a niemożliwą do zniesienia rzeczywistość.”

Stefan Kisielewski (1911–1991) polski publicysta, działacz polityczny, kompozytor

s. 42
Na czym polega socjalizm? (1977, wyd. pol. 1979), Treść

O myślach , O myśleniu , O wolności

„Zwieńczeniem tej romantycznej narracji jest postać świętego Jana Pawła II, który zjednoczył Polaków, obalił komunizm na świecie i pokazywał Zachodowi, jak żyć. Być może jakaś dyskusja, która wychodzi poza rzeczywistość plemienną, jednak odżyje. Właśnie za sprawą pedofilii. Nie da się ignorować kolejnych dowodów na to, że człowiek wynoszony na ołtarze, wywyższany i podziwiany, z prawdziwymi zasługami i ze szlachetnymi intencjami, mniej lub bardziej świadomie krył zbrodniarzy.”

Stanisław Obirek (1956) teolog polski, były jezuita

Źródło: Jak Jan Paweł II wychował nam kler. Z prof. Stanisławem Obirkiem rozmawia Artur Nowak, „Gazeta Wyborcza” sobota–niedziela 22–23 września 2018, s. 10.

„W rzeczywistości całe widzenie odbywa się wyłącznie po to, aby przypomnieć o wolności i nadać jej konstruktywny kierunek. Celem wizji nie jest pokazanie tego, co nieuchronnie się wydarzy, ale jest dokładnie przeciwny – ma ona mobilizować siły do przemiany ku dobru.”

Benedykt XVI (1927) papież

o Tajemnicach fatimskich
Źródło: Tajemnica Fatimy i Jana Pawła II https://www.deon.pl/161/art,3214,tajemnica-fatimy-i-jana-pawla-ii.html, deon.pl, 13 lutego 2017

O sile , O wolności

„I teraz wróćmy do obrazów Dudy-Gracza. Do tego, co skonstatowaliśmy wyżej, że oto ta rzeczywistość, gruzłowata i bulwiasta, tłumna i naładowana znakami najprzedziwniejszych obyczajowych konwencji, przyjmowana jest przez współczesną widownię polską, przez przypadkowych często widzów prowincjonalnych galerii sztuki jako rzeczywistość znajoma, oczywista, nie budząca zastrzeżeń pod względem prawdomówności i jej autentycznej tożsamości z doświadczeniem wynoszonym z ulic i mieszkań Katowic, Częstochowy, Warszawy czy Torunia naszych lat naszego stulecia. Że jest to rzeczywistość, której prawdziwości nie jest w stanie zakwestionować w powszechnej świadomości społecznej nie tylko dzisiejsze malarstwo, ale co ważniejsze, także ekran telewizora i kina, opis i zdjęcie z gazety czy fotograficznego albumu, a więc te środki przekazu, które z nieporównanie większą niż obrazy Dudy-Gracza natarczywością wtłaczały nam do oczu obraz inny, wizję nie tylko niepodobną temu malarstwu, ale wręcz nie dopuszczających pytań i skojarzeń, na których malarstwo Dudy-Gracza się opiera.”

Jerzy Duda-Gracz (1941–2004) polski malarz, rysownik, scenograf, pedagog, publicysta

O Jerzym Dudzie-Graczu
Źródło: Krzysztof Teodor Toeplitz, Wstęp, w: Jerzy Duda-Gracz, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1985, ISBN 83-213-3288-9, s. 7.

Obraz , O malarstwie , O zdjęciach , Pytanie

„Myślunek postpiśmienny inaczej stawia sprawę. Po co w ogóle rozwiązywać rzeczywistość? Rzeczywistość można wybrać.”

Jacek Dukaj (1974) pisarz polski

Po piśmie

Myślący

„Zmiana funkcjonowania sądów, przez kilkanaście lat mojej służby, była jednocześnie zauważalna i niezauważalna. Taki sądowy paradoks. Do dyspozycji miałem wreszcie elektroniczne narzędzie wspomagające moją pracę. Miałem komputer i drukarkę. Nie brakowało papieru, a poczta z sądu wysyłana była regularnie. To zmiany zdecydowanie na plus. A poza tym? Akt nie szyto dratwą, bo zakładano plastikowe wąsy; hałas maszyn do pisania na salach rozpraw zastąpił szum komputerowych klawiatur. Nie zmieniło się jednak najważniejsze – sądy nadal działają powoli. Zbyt powoli jak na wymagania współczesnego szybkiego świata. Sądy są wciąż dalekie od cyfrowej rzeczywistości i wymagają fizycznej obecności obywateli, a papier jest nadal najważniejszy. Świadomość prawna obywateli jest nadal niska. (…) Mam wrażenie, że zaprzepaściliśmy trzy dekady wolności, zaniedbując przede wszystkim wymiar sprawiedliwości. Łańcuch jest tak silny, jak silne jest jego najsłabsze ogniwo. Zaniedbanie jednej z trzech władz to zaniedbanie całego państwa, jego jakości i podstawowych funkcji.”

Jarosław Gwizdak (1974) polski sędzia, działacz społeczny

Źródło: Sędzia: Odszedłem. Miałem dość https://www.tvn24.pl/magazyn-tvn24/sedzia-odszedlem-mialem-dosc,233,4007, tvn24.pl, wrzesień 2019

O wrażeniach , O wolności , O zmianach , O sprawiedliwości

„Gdybyście zjedli tysiąc kotletów i wezwali na pomoc Komisję UE to na nic wasze popiskiwania i zaklinanie rzeczywistości.”

Joachim Brudziński (1968) polski polityk

do opozycji politycznej w Polsce
Źródło: Joachim Brudziński już od 2 dni udowadnia, że zdjęcia Jarosława Kaczyńskiego to nie fotomontaż http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,156770,23807605,joachim-brudzinski-udowadnia-ze-zdjecia-jaroslawa-kaczynskiego.html#Z_MTstream, gazeta.pl, 21 lipca 2018.

O pomocy

„Od konfederacji barskiej, której nie lubię i nie szanuję, od kiedy bliżej ją poznałem, narodem polskim można najłatwiej rządzić, jeśli się wszystko potępia, za żadną rzeczywistość nie bierze odpowiedzialności, zawsze się apeluje do uczuć niezadowolenia, krytyki, bezwzględnego potępienia. Anglicy mają nad nami tę wielką wyższość, że pytają zawsze: pan krytykuje, a co pan zrobiłby na ich miejscu? U nas takie pytanie nie jest konieczne. Nasze życie publiczne to ciągła premia za całkowite poczucie nieodpowiedzialności.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Zielone oczy
Źródło: s. 39

Pytanie , O życiu , O emocjach

„Nasze osobiste przekonanie o braku demokracji potwierdza fakt, że na Zachodzie powszechne jest ograniczanie wolności słowa oraz cenzura. Wiadomości niewygodne dla liberalnej elity są kontrolowane wspólnie przez państwowych przywódców i technologicznych potentatów. Jeśli ktoś temu nie wierzy, niech przyjrzy się stronom internetowym, niech wejdzie w sieć mediów społecznościowych i zobaczy, jakimi przebiegłymi i przewrotnymi środkami eliminowane są negatywne wiadomości i materiały źródłowe dotyczące imigrantów, i jak europejskich obywateli pozbawia się możliwości konfrontacji z rzeczywistością. Liberalna koncepcja wolności opinii rozwinęła się już do tego stopnia, że różnorodność poglądów uważa się za ważną tylko do momentu, w którym ze zdziwieniem stwierdza się, że istnieją odmienne poglądy. Liberalna wolność prasy przypomina nam starą, sowiecką anegdotę: jak by nie składać części z sowieckiej fabryki rowerów, to na koniec i tak zawsze wychodzi z tego broń maszynowa. Jakkolwiek by nie składać liberalnej wolności prasy, na koniec i tak zawsze wychodzi z tego cenzura.”

Viktor Orbán (1963) węgierski polityk

o cenzurze
Źródło: wykład na XXIX Wolnym Uniwersytecie Letnim w Tusnádfürdő (Băile Tușnad) http://orbanviktor.pl/wolny-uniwersytet-w-tusnadfurdo-baile-tusnad-wyklad/, orbanvictor.pl, 28 lipca 2018

O wolności , O demokracji

„Wiele systemów rządów zostało wypróbowanych i wiele będzie wypróbowanych w tym świecie grzechu i niedoli. Nikt nie udaje, że demokracja jest doskonała lub wszechwiedząca. W rzeczywistości stwierdzić trzeba, że demokracja jest najgorszą formą rządu, jeśli nie liczyć wszystkich innych form, których próbowano od czasu do czasu.”

Winston Churchill (1874–1965) premier Wielkiej Brytanii

Many forms of Government have been tried and will be tried in this world of sin and woe. No one pretends that democracy is perfect or all-wise. Indeed, it has been said that democracy is the worst form of government except all those other forms that have been tried from time to time. (ang.)
Źródło: przemówienie w Izbie Gmin, 11 listopada 1947, za: raportem HC Deb 11 November 1947 https://api.parliament.uk/historic-hansard/commons/1947/nov/11/parliament-bill, tom 444, s. 206–207.

O czasie , O demokracji

„W Polsce odchodzimy od demokracji konstytucyjnej. Zmierzamy w kierunku monopolistycznego państwa nieefektywnego – zanikają instytucje niezależne. Ale takie państwo jest przejściowe – zmiany polegają na rewanżu na rzeczywistości. Wszystkie zmiany ulegną unicestwieniu parę chwil po przegranych przez partię rządzącą wyborach.”

Kazimierz Michał Ujazdowski (1964) polski polityk

Źródło: Kazimierz Michał Ujazdowski: Polska odchodzi od demokracji konstytucyjnej http://beta.rp.pl/Polityka/170729844-Kazimierz-Michal-Ujazdowski-Polska-odchodzi-od-demokracji-konstytucyjnej.html, rp.pl, 21 lipca 2017

O demokracji

„Świadomość trzyma człowieka na uwięzi inteligencji. Świat infra- i ultraświadomości jest znacznie bogatszy, niż wycinek rzeczywistości opartej na podkładzie receptorów zmysłowych.”

Włodzimierz Sedlak (1911–1993) polski duchowny katolicki, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

Źródło: Wojciech J. Cynarski, Wstęp do logiki nowego paradygmatu nauki http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Id_Ruch_dla_Kultury_rocznik_naukowy_filozofia_nauka_tradycje_wschodu_kultura_zdrowie_edukacja_/Id_Ruch_dla_Kultury_rocznik_naukowy_filozofia_nauka_tradycje_wschodu_kultura_zdrowie_edukacja_-r2002-t3/Id_Ruch_dla_Kultury_rocznik_naukowy_filozofia_nauka_tradycje_wschodu_kultura_zdrowie_edukacja_-r2002-t3-s19-32/Id_Ruch_dla_Kultury_rocznik_naukowy_filozofia_nauka_tradycje_wschodu_kultura_zdrowie_edukacja_-r2002-t3-s19-32.pdf, „Rocznik Naukowy – IDŌ Ruch dla Kultury”, t. 3, nr 3/2002, s. 20.

O inteligencji , O świecie

„Twierdzenie, jakoby gramatyka transformacyjno-generatywna cokolwiek upraszczała, zakrawa wprost na ironię. W rzeczywistości Chomsky niesłychanie komplikuje najprostsze rzeczy, gdy tymczasem celem wszelkiej nauki, w tym i lingwistyki, powinno być nie komplikowanie rzeczy prostych, ale proste przedstawianie rzeczy skomplikowanych.”

Witold Mańczak (1924–2016) polski językoznawca

Problemy językoznawstwa ogólnego
Źródło: Gramatyka transformacyjno-generatywna, s. 185.

O nauce

„Marsz, chociaż zakłada przeciwdziałanie domniemanej dyskryminacji wspomnianych środowisk, w rzeczywistości sprzyja dyskryminacji innych – tych, których sumienie jest wyczulone na dobro społeczne, chrześcijańskie i obyczajowe, a także jest miejscem obrażania i robienia parodii z treści, które są dla wierzących najwyższą wartością.”

Tadeusz Wojda (1957) polski duchowny rzymskokatolicki

odezwa wydana do mieszkańców archidiecezji w związku z zaplanowanym na 20 lipca 2019 w Białymstoku marszem równości.
Źródło: Konrad Karkowski, Marsz Równości w Białymstoku. Arcybiskup Tadeusz Wojda, metropolita białostocki: „Marsz sprzyja dyskryminacji innych” https://poranny.pl/marsz-rownosci-w-bialymstoku-arcybiskup-tadeusz-wojda-metropolita-bialostocki-marsz-sprzyja-dyskryminacji-innych-07072019/ar/c1-14257539, poranny.pl, 7 lipca 2019

„Jak idę przez mój park Krakowski i przechodzę obok grupy młodych ludzi, od których czuć piwem, to obchodzę ich szerokim łukiem. Ale jak czuję trawę, to śmiało wchodzę w środek i czasem zagaduję. Owszem, nadużywanie marihuany powoduje kłopoty z pamięcią, koncentracją, ale to stan krótkotrwały. Nie mówię o skrajnych przypadkach, ale ich jest mało. Mniej niż po alkoholu. Człowiek powinien czasem oderwać się od rzeczywistości, żeby jakoś sobie z nią radzić.”

Jerzy Vetulani (1936–2017) profesor nauk przyrodniczych, psychofarmakolog, neurobiolog, biochemik

Źródło: „Mama powiedziała mi: Obyś był dobry i szczęśliwy”. Co prof. Jerzy Vetulani mówił o swoim życiu, pasjach i nauce? http://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,21608877,mama-powiedziala-mi-obys-byl-dobry-i-szczesliwy-co-prof.html, wyborcza.pl, 7 kwietnia 2017.

O ludziach , O czasie , O trawie

„Odtąd przestrzeń sama w sobie i czas sam w sobie są skazane na usunięcie w cień, a w niezależnej rzeczywistości przetrwają tylko jako partnerzy w swego rodzaju unii.”

Hermann Minkowski (1864–1909) niemiecki matematyk i fizyk

Źródło: Dean Buonomano, Mózg – władca czasu, tłum. Adam Tuz, Prószyński i S-ka, Warszawa 2019, ISBN 978-83-8123-374-3, s. 232–233.

O czasie

„Nie potrzebujemy rozdziału Kościoła od państwa, gdyż oba te byty są w polskich warunkach autonomiczne i niezależne, choć współpracują ze sobą w wielu dziedzinach dla dobra obywateli. Dlatego wysyp inicjatyw zmierzających do zakwestionowania tego stanu ma charakter polityczny, oderwany od rzeczywistości społecznej i prawnej. Powtarzające się w nich postulaty, jak: zaprzestanie finansowania lekcji religii ze środków publicznych, zaprzestanie finansowania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne duchownych oraz likwidacja Funduszu Kościelnego czy wspólnych komisji rządowo-kościelnych, są niezgodne nie tylko z obowiązującą konstytucją oraz konkordatem, ale także zaprzeczają standardom funkcjonującym w cywilizowanych państwach.”

Andrzej Grajewski (1953)

Źródło: Czy jest co rozdzielać? https://www.gosc.pl/doc/5362787.Czy-jest-co-rozdzielac, gosc.pl, 28 lutego 2019.

O charakterze , O religii , O pewności siebie

„Każdy, kto odrzuca sztucznie wykreowaną rzeczywistość, jest automatycznie uznany za chorego. Z pomocą chorym przychodzą wtedy państwo i sądy. To metody stosowane przez reżimy totalitarne, zarówno te spod znaku narodowego socjalizmu, jak i komunizmu.”

Gerhard Ludwig Müller (1947)

o osobach negujących istnienie homofobii
Źródło: Kardynał Müller: Homofobia nie istnieje. To oszustwo do terroryzowania ludzi http://wyborcza.pl/7,75399,23439556,kardynal-muller-homofobia-nie-istnieje-to-oszustwo-do-terroryzowania.html, wyborcza.pl, 23 maja 2018

O pomocy

„Homofobia po prostu nie istnieje. Jest to oczywisty wymysł i instrument totalitarnej kontroli nad myślami innych. Homoaktywistom brakuje naukowych dowodów, więc wymyślili ideologię, która chce rządzić za pomocą wykreowanej przez siebie rzeczywistości. Według marksistowskiego wzorca to nie rzeczywistość kształtuje myślenie, lecz myślenie rzeczywistość.”

Gerhard Ludwig Müller (1947)

Źródło: Kardynał Müller: Homofobia nie istnieje. To oszustwo do terroryzowania ludzi http://wyborcza.pl/7,75399,23439556,kardynal-muller-homofobia-nie-istnieje-to-oszustwo-do-terroryzowania.html, wyborcza.pl, 23 maja 2018

O pomocy , O myślach , O myśleniu , O pewności siebie

„Trudno dziś wyobrazić sobie jakaś debatę społeczną bez obecności Ordo Iuris. Setki dzieci wróciły do domu dzięki nam. Są to również sprawy dotyczący obrony sumienia, reprezentujemy prof. Chazana, wygrywamy te sprawy. To są bardzo konkretne efekty, to nasz praca analityczna, raporty (np. o polityce rodzinnej, który był istotny podczas tworzenia programu 500+). Chcemy służyć społeczeństwu. Nie chodziło nam o stworzenie nowej organizacji pozarządowej, która będzie się zastanawiać jaki grant otrzyma, tylko chodziło nam o niesienie pomocy ludziom w środowiskach, w których ciężko ją otrzymać. W rzeczywistości chcieliśmy pokazać, że konstytucja broni osób milczących.”

Aleksander Stępkowski (1974)

Źródło: Stępkowski: Trudno dziś wyobrazić sobie jakąś debatę społeczną bez obecności Ordo Iuris http://telewizjarepublika.pl/stepkowski-trudno-dzis-wyobrazic-sobie-jakas-debate-spoleczna-bez-obecnosci-ordo-iuris,56885.html, telewizjarepublika.pl, 20 listopada 2017.

O dzieciach , O pomocy , O domu

„W rzeczywistości jestem bardzo ładna, bardzo miła dla miłych, życzliwa, łagodna i uśmiechnięta.”

Krystyna Pawłowicz (1952) polska polityczka, prawniczka

Źródło: „Ucho prezesa” nie śmieszy Krystyny Pawłowicz. Przedstawiono ją nie tak, jak trzeba http://www.newsweek.pl/polska/polityka/ucho-prezesa-odcinek-8-pawlowicz-wsciekla-na-gorskiego-,artykuly,406925,1.html, newsweek.pl, 15 marca 2017

„To nauka się starzeje, dezaktualizuje. Mistyka – nie. Fascynuje mnie, jak fizyka i proponowane przez nią nowe sposoby opisu rzeczywistości zmieniają, ułatwiają rozumienie Biblii.”

Krzysztof Zanussi (1939) polski reżyser i scenarzysta filmowy

Chodzi mi o teorię światów równoległych, o wielowymiarowość świata. Ewangeliczne terminy w rodzaju „świętych obcowania” przyjmujemy na co dzień w kluczu emocjonalnym albo literacko-metaforycznym jako piękne przenośnie. Tymczasem fizyka współczesna pozwala traktować te prawdy wiary bardziej dosłownie.
Źródło: rozmowa Tadeusza Sobolewskiego, wyborcza.pl, 19 grudnia 2011 http://wyborcza.pl/1,75475,10838249,Zanussi__Z_nikim_mi_nie_po_drodze.html

O nauce

„Dzisiaj młodzi mają więcej problemów, niż mieliśmy my - mówi Jack (…) Nie chodzi tylko o AIDS i całą resztę. Istnieje pewien głód, nie wiem, absolutu, kiedy wszystko jest takie relatywne, a wszystkie siły ekonomiczne narzucają im szybki zarobek i kredyt na karcie (…) Kiedy rzeczywistość nie jest prosta, ludzie chcą powrotu do naiwnej prostoty, czerni i bieli, prawdy i fałszu. (…) Inaczej bycie człowiekiem byłoby zbyt trudne. W przeciwieństwie do innych zwierząt wiemy za dużo. One wiedzą tylko tyle, żeby wypełnić swoje zadanie i umrzeć. Jedzą, śpią, pieprzą się, rodzą młode i umierają. (…) Chcę tylko powiedzieć, że dzieciaki takie jak Ahmad muszą mieć coś, czego nie daje im już społeczeństwo. Społeczeństwo nie pozwala im już zachować niewinności. Ci szaleni Arabowie mają rację - hedonizm, nihilizm, to wszystko, co mamy do zaoferowania.(…) Młodzi muszą podejmować teraz więcej decyzji niż kiedyś, bo dorośli nie potrafią im podpowiedzieć, co mają robić. My sami nie wiemy, co robić, nie mamy gotowych odpowiedzi tak jak kiedyś; po prostu trwonimy czas, starając się za dużo nie myśleć. Nikt nie bierze na siebie odpowiedzialności, więc robią to dzieciaki, przynajmniej niektóre… to pragnienie, żeby zrobić coś dobrego, żeby być dobrym, żeby gdzieś się zapisać… do wojska, orkiestry dętej, gangu, chóru, samorządu szkolnego, nawet do harcerstwa. (…) Na korytarzach serce ci się kraje, jak widzisz te twarze, tak pełne nadziei, oni chcą być d o b r z y, chcą coś znaczyć. Oczekują czegoś od samych siebie. To jest Ameryka, wszyscy czegoś oczekujemy, nawet socjopaci mają całkiem dobrą opinię na swój temat. Wiesz, kim ostatecznie zostają ci, z którymi są najgorsze problemy wychowawcze? Gliniarzami albo nauczycielami w liceum. Chcą zadowolić społeczeństwo, chociaż się do tego nie przyznają. Chcą być czegoś warci, gdybyśmy tylko mogli im wskazać, co jest wartościowe.”

John Updike (1932–2009) amerykański pisarz

s. 121 - 122. Psycholog szkolny, Jack Levy w rozmowie z Terry - matką Ahmada.
Terrorysta

O myślach , O myśleniu , O decyzjach , O sile

„Zrozumiałem, że hipoteza Boga do niczego nie jest mi potrzebna, niczego mi nie tłumaczy, a właściwie przeszkadza mi w rozumieniu świata. Uświadomiłem sobie, że kompletnie nie pojmuję, jak mogłem funkcjonować w tamtej rzeczywistości, tak mocno w niej zanurzony.”

Roman Kurkiewicz (1962) polski dziennikarz i publicysta

Źródło: Ateista, nie apostoł - wyznania byłego dominikanina. Wywiad z Romanem Kurkiewiczem, w: Niezbędnik ateisty. Rozmowy Piotra Szumlewicza, Warszawa 2010, s. 266.

O Bogu

„W kłótniach między rodzicami a dziećmi zwykle sądzą dzieci… Niezależnie od intencji, to chyba twórca jest sądzony przez stworzonego - takie są reguły tej rzeczywistości.”

Kōbō Abe (1924–1993) japoński pisarz

Czwarta epoka (1959)

O dzieciach , O rodzicach

„Posługiwanie się w tej sytuacji moralną oceną przy podejmowaniu jakiejkolwiek decyzji byłoby fikcją. Trudno jest oddzielić aborcję od dzieciobójstwa, ale czy łatwo znaleźć różnice między aborcją a antykoncepcją? Prawdą jest, że człowiek żyje dla przyszłości, a zabójstwo jest złem, ponieważ odbiera człowiekowi przyszłość. Przyszłość jest niczym innym niż projekcją czasu teraźniejszego. Kto mógłby przyjąć odpowiedzialność za przyszłość czegoś, co nie ma nawet teraźniejszości. Czy mógłby odwrócić się od rzeczywistości w imię odpowiedzialności?”

Kōbō Abe (1924–1993) japoński pisarz

Czwarta epoka (1959)

O przyszłości , O decyzjach , O czasie

„Nie ma we mnie pierwiastka transcendentalnego. Być może istnieje coś poza tą rzeczywistością, ale jedynym dowodem na to, że coś takiego może istnieć, jest właśnie to, że mam łatwość radzenia sobie w życiu. Los i moja słoneczna natura nie pozwoliły mi siebie skrzywdzić. Nie zachowuję w sercu urazów. Mam umiejętność zapamiętywania rzeczy ważnych i zapominania rzeczy nieistotnych, również traumatycznych.”

Janusz Marchwiński (1948)

Źródło: Ani tu, ani tam Krystyna Naszkowska, Wielka Litera

O losie , O naturze , O zapominaniu , O pewności siebie

„Świat zewnętrzny powinien zemścić się za tę negację lat, za tę pożądaną głębię psychologiczną, która znajduje upodobanie w negacji jedynej rzeczywistości, rzeczywistości powierzchni.”

Carlos Fuentes (1928–2012) pisarz meksykański

Rozdział: Erynie
Święta strefa

O świecie

„Słynna wrażliwość naszych czasów jest tylko starą rzeczywistością narcyzmu. Postarałam się być wiernym odbiciem.”

Carlos Fuentes (1928–2012) pisarz meksykański

Rozdział: Erynie, s. 126
Święta strefa

„Prawa nie mają nic wspólnego z rzeczywistością (…) Gdybym był sędzią, przede wszystkim sprawdziłbym każdy przypadek i pozwoliłbym się prowadzić własnemu poczuciu uczciwości i moim ludzkim uczuciom.”

Carlos Fuentes (1928–2012) pisarz meksykański

Postać: ojciec Guillerma Ramireza Nervo
Rozdział: Tam gdzie się oznajmia i koresponduje
Święta strefa

O emocjach

„Dobrze jest wyobrażać sobie różne rzeczy, bo potem można zadowolić się wszystkim, co niesie życie (…) Tylko bronimy siebie, nadając doskonałość naszym marzeniom, aby potem akceptować niedoskonałość rzeczywistości.”

Carlos Fuentes (1928–2012) pisarz meksykański

Rozdział: Nieobecna dama
Święta strefa

O życiu , O pewności siebie

„Spójność systemu logicznego osiąga się za cenę tego, że nic nie mówi ona o rzeczywistości. Spójność to jest operacja umysłu, a nie rzeczywistość. Jeśli my chcemy gdzieś odnaleźć spójność w rzeczywistości, to jest to zawsze fragmentaryczne. Świat nie jest systemem, nie jest mathesis universalis.”

Tadeusz Bartoś (1967) polski teolog i filozof

A taki ideał narzuciła sobie w walce ze scjentyzmem dogmatyka katolicka. Spójność za cenę totalnego odklejenia się od rzeczywistości, także tej badanej przez historyków pierwszego wieku. Jeśli chcemy wszystko uspójnić, to po to głównie, aby mieć władzę nad innymi.
Źródło: rozmowa Cezarego Michalskiego, Kulturowy konserwatyzm to nie jest religia, krytykapolityczna.pl, 25 grudnia 2012 http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20121225/bartos-kulturowy-konserwatyzm-nie-jest-religia

O świecie

„Do ostatniej chwili nie wierzyłam w możliwość wybuchu wojny, wydało mi się to nieprawdopodobne i dalekie. Byłam na tyle naiwna, że chciałam wojny jako pewnej odmiany, po części z lenistwa i z ciekawości, jakże szybko zmieniłam zdanie. (…) Zaczęło się na pozór niewinnie, trochę strzałów, warkot samolotu i nic, ale od zachodu szła ku nam nawała niemiecka bezwzględna i nieubłagana - jak sama śmierć. Na wsi nie czuć było podniecenia, wszyscy myśleli, że to tylko próbne naloty, dopiero w mieście zetknęliśmy się oko w oko z groźną rzeczywistością. Słowo wojna usłyszałam po raz pierwszy z ust spikera czytającego tekst orędzia prezydenta Mościckiego. W domu wciągnęłam się od razu w atmosferę wojenną, trzeba było na gwałt zaklejać okna paskami i uszczelniać, szyć tampony, przygotowywać roztwór sody oczyszczonej. Wszystko to potem okazało się nonsensowne i bezcelowe.”

Anna Maria Hinel (1924–1943)

Źródło: Muzeum Auschwitz otrzymało pamiętnik więźniarki Anny Hinel (fragmenty) http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/786257,muzeum-auschwitz-otrzymalo-pamietnik-wiezniarki-anny-hinel-fragmenty,2,id,t,sa.html, dziennikzachodni.pl, 19 marca 2013

O myślach , O myśleniu , O śmierci , O wojnie

„To jest stały, sprawdzony i nagminnie stosowany w armii patent: schować człowieka i przeczekać. Gdy wokół Kałuzińskiego zaczęło się robić gorąco, Błasik wysłał go za granicę. Jak Świerkocz w Polsce narozrabiał, szybciutko pojechał na kurs w amerykańskiej Akademii Wojsk Lotniczych. Minister Klich kompromituje się przed kamerami, twierdząc, że trzyma rękę na pulsie, a w rzeczywistości nie ma bladego pojęcia o sytuacji.”

Adam Świerkocz (1964) polski generał brygady

Źródło: Plamy na skrzydle, „Fakty i Mity” nr 47 (559)

„Oceniam Kuchcińskiego bardzo źle, ale to nie jego wina. Nie lubię psychologii, ale tym razem bez tego się nie da. Już po działaniach pana marszałka widać, że są one neurotyczno-lękowe z ciągłą tendencją do ucieczki i izolacji. Nawet to się materializuje w aranżacji przestrzeni. To jest ekranowanie się od rzeczywistości, która jest natarczywa, niemiła, powoduje stres.”

Ludwik Dorn (1954) polityk polski

o Marku Kuchcińskim
Źródło: wyborcza.pl http://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,23453165,marek-kuchcinski-marszalek-co-trzyma-sejm-za-twarz-polityk.html, 26 maja 2018

„Działali też żydowscy konfidenci. Dobrze udokumentowana jest historia z Paulinowa, gdzie do Polaków zgłosił się po pomoc żydowski uciekinier z getta, który w rzeczywistości był agentem gestapo. Potem zadenuncjował Niemcom tych, którzy znaleźli mu schronienie. W efekcie hitlerowcy zabili kilkunastu Polaków. Wieści o tym rozchodziły się wśród ludności, co jeszcze bardziej wzmagało strach przed okazywaniem pomocy. O to właśnie chodziło hitlerowcom, gdy organizowali tę prowokację. Należy wyraźnie podkreślić, że zarówno Żydzi, jak i Polacy byli ofiarami systemu stworzonego przez niemieckich okupantów. Był to system, który odwoływał się do najniższych ludzkich instynktów. Ktoś przecież wymyślił i egzekwował prawo nagradzające donoszenie i polowanie na ludzi oraz zabijanie całych rodzin za elementarny odruch solidarności z bliźnimi.”

Grzegorz Górny (1969) polski dziennikarz i publicysta

Źródło: Są Sprawiedliwi znani tylko Bogu https://www.gosc.pl/doc/1808581.Sa-Sprawiedliwi-znani-tylko-Bogu/2, gosc.pl

O ludziach , O strachu , O pomocy , O historii

„To było najbardziej wstrząsające doświadczenie w moim życiu. Mija dwadzieścia lat od tamtego odlotu z Michaelem Hollingsheadem, a ja wciąż to pamiętam. Nigdy potem nie byłem już w stanie powrócić do życia, jakie wiodłem przed tą sesją. Od tamtej pory nie traktowałem siebie, swojego umysłu ani społeczeństwa zbyt poważnie, bo zdawałem sobie sprawę, że wszystko, co postrzegam, wszystko we mnie i wokół mnie, jest wytworem mojej świadomości, i że każdy żyje w neuronowym kokonie własnej rzeczywistości.”

Timothy Leary książka Flashbacks

o LSD.
Źródło: Flashbacks

O pewności siebie

„Nigdy jeszcze świat w imię humanitaryzmu nie stał się tak nieludzki. Pomylono się: rzeczywistość i nadzieja na świat przetrwają – jednak jak długo?”

Vittorio Messori książka Czarne karty Kościoła

w tych ostatnich religijnych ostojach, które przeżyły (dzięki cudowi, przypadkowi i uporowi chrześcijan, wzmagającemu się w chwilach trudności) furię „oświeconych”.
Czarne karty Kościoła
Źródło: s. 13, 14.

O nadziei , O świecie

„Jaki to dziwny kalejdoskop możliwości i rzeczywistości. Jestem w San Sebastian, w Hiszpanii, w kraju nie będącym teatrem wojny. Przy odrobinie wysiłku mogę się znaleźć bezpiecznie na terenie bliskiej placówki alianckiej. Tymczasem to, co będę robił w najbliższej przyszłości, to powrót przez Pireneje w charakterze zwierzyny łownej. Potem parę godzin podróży pociągiem, obiad itp. jako dobry, spokojny obywatel wracający z wyprawy handlowej. Dalsze kilkadziesiąt godzin jako nietykalny generał, przed którym wszyscy stają na baczność i któremu każdy Niemiec chce się przysłużyć. Potem Warszawa – i znowu jako kandydat na zaszczute zwierzę, któremu pierwszy lepszy Niemiec może bezkarnie strzelić w łeb.”

Kazimierz Leski (1912–2000) inżynier polski, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego

Źródło: Życie niewłaściwie urozmaicone. Wspomnienia oficera wywiadu i kontrwywiadu AK, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989, s. 233.

O charakterze , O wysiłku , O wojnie , O przyszłości

„Jak to się często zdarza z większością ludzi, którzy w rzeczywistości nie wiedzą, co z sobą począć i tracą wszelką nadzieję na szczęście, tak było i z nim: wszelkimi siłami wzbraniał się przyznać, że nie wie, co robić i stracił nadzieję. Nie posiadał szorstkiego, nieprzejednanego, zahartowanego i nieustępliwego usposobienia Tippel-Halli, która nie zatrzymywała się, chociaż widziała tylko ciemne strony życia.”

Halldór Kiljan Laxness (1902–1998) pisarz islandzki, noblista

Światłość świata

O szczęściu , O ludziach , O sile , O pewności siebie

„Miło by było, gdyby poeci byli z jednej strony producentami piękna, a z drugiej strony urzędnikami rejestrującymi rzeczywistość na zasadzie sejsmografu. Najlepiej to jakoś połączyć. Nie wiem, jakie ma być ich miejsce w społeczeństwie. Jak wysokie albo jak niskie.”

Grzegorz Kwiatkowski (1984) muzyk

Wywiady
Źródło: Śmierć, mój publiczny wróg. Z Grzegorzem Kwiatkowskim rozmawia Dawid Jung [w]: „Art. Papier”, 15 listopada, nr 22 (142)/2009.

„Judaika eksponowana w mojej twórczości ma zawsze związek z Shoah i z obozami koncentracyjnymi. Czemu tak bardzo interesuje mnie historia zagłady? Może dlatego, że mój dziadek był więźniem obozu koncentracyjnego. A może dlatego, że w chwilach zwątpienia uważam Auschwitz za model otaczającej nas rzeczywistości.”

Grzegorz Kwiatkowski (1984) muzyk

Wywiady
Źródło: Śmierć, mój publiczny wróg. Z Grzegorzem Kwiatkowskim rozmawia Dawid Jung [w]: „Art. Papier”, 15 listopada, nr 22 (142)/2009.

O historii

„To się nie mieści w żadnych standardach cywilizowanego państwa. To nie jest czas, kiedy prawnicy mogą pozwolić sobie komfort niezabierania głosu. Czemu tak wielu prawników milczy? Sędziowie TK w stanie spoczynku milczą. Dziś zajęcie stanowiska jest obowiązkiem nie tylko w kategoriach prawniczych. To obowiązek moralny wobec społeczeństwa. Ci, którzy dzisiaj opowiadają się za rozwiązaniami jak ustawa o SN czy KRS tworzą podwaliny pod dyktaturę. To trzeba wyraźnie mówić. Być może za chwilę znajdziemy się w rzeczywistości, która nas będzie przerażała. Demokracja umiera w ciemnościach.”

Marek Safjan (1949) prawnik polski

Źródło: Prof. Safjan: To nie jest czas na milczenie prawników. Tworzone są podwaliny dyktatury http://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103085,22127151,prof-safjan-to-nie-jest-czas-na-milczenie-prawnikow-tworzone.html#MTstream, tokfm.pl, 21 lipca 2017

O czasie , O ustawie , O demokracji

„Ten zadziwiający książę był jednocześnie niecierpliwy i uparty, gwałtowny i przebiegły, odważny na wojnie i uległy wobec pochwał. Do działania popychały go przeciwstawne ambicje. Zawsze angażował się w gigantyczne przedsięwzięcia, i zawsze ponosił klęskę z powodu błędnej oceny rzeczywistości. Jego żywiołem była wojna, natomiast źle się sprawdzał w zarządzaniu w czasie pokoju. (…) Ten możny pan o duszy megalomana miał temperament prawdziwego awanturnika, gust parweniusza i ambicje założyciela dynastii. Nie było w Europie pustego tronu, po który nie próbowałby sięgnąć. Zawsze jednak na próżno.”

Maurice Druon Królowie przeklęci

o Karolu Walezjuszu, bracie króla Filipa IV Pięknego.
Królowie przeklęci
Źródło: Zamordowana królowa, tom II, s. 344.

O wojnie , O czasie , O pokoju , O duszy

„Piśmiennictwo endeckie było pozbawione skłonności do odrealnienia rzeczywistości narodowej i idealizacji narodu polskiego, jego charakteru i właściwości. Jego autorzy twierdzili, że brak megalomanii narodowej stawał się wyróżnikiem postaw i poglądów endeckich. Wprawdzie ustalali losy świata przez pryzmat spraw narodów, opowiadali się za etnocentrycznym ujęciem historii, byli jednak odlegli od megalomanii narodowej i polonocentryzmu.”

Ewa Maj (1957)

Źródło: Komunikowanie polityczne narodowej demokracji 1918-1939, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010, s. 187. ISBN 978-83-227-3228-1

O losie , O charakterze , Odległy , O historii

„Europa różnych prędkości jest od dawna rzeczywistością; nawet nie powinniśmy iść naprzód wszyscy razem. To był wielki błąd minionych lat! Nie rozwijaliśmy intensywniej strefy euro, bo baliśmy się wystraszyć Brytyjczyków czy Polaków. I do czego to doprowadziło? Brytyjczycy mimo to zagłosowali za wyjściem z Unii, a Polacy oznajmiają nam teraz, że Europa to koszmar. W ten sposób straciliśmy mnóstwo czasu.”

Emmanuel Macron (1977) francuski polityk

Źródło: wywiad Britty Sandberg i Julii Amalii Heyer, Odpukać w niemalowane, „Der Spiegel”, tłum. „Forum” nr 7, 31 marca – 13 kwietnia 2017.

O czasie , O błędach , O prędkości

„Morze ma to do siebie, że za jego wypukłym horyzontem można zobaczyć wszystko, czego dusza zapragnie. A rzeczywistość?”

Leonid Teliga (1917–1970) polski żeglarz

O morzu , O pewności siebie , O duszy

„Wyobraź sobie ciągły błogostan i harmonię, a ujrzysz rzeczywistość pełną monotonii, bezcelowości i przewidywalności.”

Christopher Hitchens (1949–2011)

Listy do młodego kontestatora (2001)
Źródło: s. 42.

„Brakuje mu zwykłych ludzkich oporów, jeżeli chodzi o traktowanie innych, dlatego mówię o tak zwanej osobowości niedojrzałej, psychopatycznej. To nie jest choroba psychiczna. Macierewicz ma osąd sytuacji adekwatny do rzeczywistości, choć ci, którzy go znają, uważają inaczej. On po prostu potrzebuje spisków i podejrzeń do wzniecania pożarów. Jest świetnym manipulatorem, wszystko, co robi, ma służyć jemu samemu.”

Piotr Pytel (1967)

o Antonim Macierewiczu.
Źródło: rozmowa Agnieszki Kublik, Macierewicz. W tym szaleństwie jest metoda http://wyborcza.pl/7,75968,21497180,macierewicz-w-tym-szalenstwie-jest-metoda.html, wyborcza.pl, 15 marca 2017.

O chorobach , O osobowości

„Robię szczere kino – chciałbym, aby ludzie je tak odbierali. Opowiadam historie, jakie sam chciałbym zobaczyć w kinie. Być może jestem nieco wbrew rzeczywistości. Ale nie ma w tym konsekwencji. Moje filmy więcej mówią o mnie niż dziesiątki wywiadów. I ta granica cały czas się przesuwa – jak wiele można o sobie powiedzieć… Jeszcze więcej?”

Jacek Borcuch (1970) polski aktor, reżyser, scenarzysta

myślę, po każdym filmie. Dzielę się swoimi myślami, tęsknotami, tym, co mi chodzi po głowie. Noszę w sobie melancholię, świadomość śmierci. Ale też staram się cieszyć życiem.
Źródło: culture.pl http://www.culture.pl/baza-film-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/jacek-borcuch

O ludziach , O czasie , O historii