Cytaty o religii
strona 3

Paul Tillich Fotografia

„Jeśli religia jest wyłącznie uczuciem, to jest nieszkodliwa.”

Paul Tillich (1886–1965) niemiecki filozof i teolog protestancki

Źródło: Dynamika wiary, 1956

K. Sri Dhammananda Fotografia
Jan Woleński Fotografia
Bogusław Żurakowski Fotografia
Thorstein Veblen Fotografia

„Każdy rytuał ogranicza się po części do powtarzania formułek. Ta postępująca formalizacja cechuje zwłaszcza tradycyjne, bardziej rozwinięte kulty, gdzie życie i ubiór kapłanów są jednocześnie bardziej surowe i bardziej ozdobne, jednakże da się również zaobserwować w kultach sekt nowszych, gdzie wymagania wobec księży, szat liturgicznych i przedmiotów kultu są mniej rygorystyczne. Powtarzanie formułek w służbie bożej (termin „służba” zawiera odcień znaczeniowy istotny dla omawianego problemu) nabiera coraz bardziej powierzchownego I zewnętrznego charakteru, w miarę jak kult utrwala się, staje się starszy i bardziej tradycyjny. Ta powierzchowność powtarzanych formułek daje satysfakcję ludziom, którzy w sprawach religii przestrzegają dobrych manier. Jednocześnie przez swoją powierzchowność i formalizm obrzęd taki świadczy wyraźnie, że władca, na cześć którego się go odprawia, nie wymaga autentycznej gorliwości od swoich sług. Są to sługi nie przynoszące bezpośrednich korzyści i fakt ten przydaje splendoru ich panu. Nie potrzeba chyba nawet wskazywać na ścisłą analogię między rolą kapłana a lokaja. W obu przypadkach formalny charakter tych czynności jest widoczny i oczywisty. Zawodowe czynności kapłana nie powinny być wykonywane zręcznie ani sprawnie, gdyż powinny świadczyć o braku możliwości wykonywania przez niego innej pracy.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

Fulton John Sheen Fotografia

„Religia nie jest sumą wierzeń, które by nam się podobały, ale sumą wierzeń danych nam przez Boga.”

Fulton John Sheen (1895–1979) amerykański duchowny katolicki, arcybiskup

Źródło: s. 6

Pedro Almodóvar Fotografia
Ben Klassen Fotografia
Maria Rodziewiczówna Fotografia
Albert Camus Fotografia
Joel Osteen Fotografia

„Bóg jest Bogiem wybaczającym. To Bóg drugiej szansy. Nieważne, ile razy go zawiedziesz – twoja wartość w Jego oczach pozostaje ta sama.”

Źródło: Your Best Life Now; cyt. za Tomasz Zalewski, Cukierkowa religia w USA Bóg w wersji light, polityka.pl, 1 grudnia 2009 http://www.polityka.pl/swiat/obyczaje/1500971,1,cukierkowa-religia-w-usa.read?backTo=http://www.polityka.pl/swiat/obyczaje/1513308,1,obraz-boga-w-polsce-i-w-usa.read

Wacław Hryniewicz Fotografia
Donatien Alphonse François de Sade Fotografia
Ursula K. Le Guin Fotografia
Stanisław Lem Fotografia
Tomasz Raczek Fotografia
Waldemar Łysiak Fotografia

„Jezus wszedł w cierpienie, nadał cierpieniu większy sens. Jeżeli człowiek odgadnie sens swojego cierpienia, może je uczynić ofiarą za kogoś i za coś. Tylko takie cierpienie zrodzi dobro.”

Edmund Piszcz (1929) duchowny katolicki, biskup, historyk Kościoła

Źródło: Abp Piszcz: przez cierpienie dojrzewa miłość http://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/z-zycia-kosciola/art,8966,abp-piszcz-przez-cierpienie-dojrzewa-milosc.html, deon.pl, 11 lutego 2012

Gottfried Benn Fotografia
Ralph Waldo Emerson Fotografia

„Religia jednego wieku staje się literacką rozrywką wieków następnych.”

Ralph Waldo Emerson (1803–1882) filozof amerykański

Źródło: Richard Dawkins, Bóg urojony (ang. The God delusion, 2006), tłum. Piotr J. Szwajcer

Stanisław Lem Fotografia

„(…) Jeżeli świat nie jest rozsypaną przed nami łamigłówką, tylko zupą, w której pływają bez ładu i składu kawałki, od czasu do czasu zlepiające się przez przypadek w jakąś całość? Jeżeli wszystko, co istnieje, jest fragmentaryczne, nie donoszone, poronne, zdarzenia mają koniec bez początku albo tylko środek, sam przód albo tył, a my wciąż segregujemy, wyławiamy i rekonstruujemy, aż zaczynamy widzieć całe miłości, całe zdrady i klęski, chociaż naprawdę jesteśmy cząstkowi, byle jacy. Nasze twarze, nasze losy urabia statystyka, jesteśmy wypadkową ruchów brownowskich, ludzie to nie dokończone szkice, przypadkowo zarysowane projekty. Perfekcja, pełnia, doskonałość – to rzadki Wyjątek, zdarzający się tylko dlatego, że wszystkiego jest tak niesłychanie, niewyobrażalnie wiele! Olbrzymiość świata, nieprzeliczalna jego mnogość jest automatycznym regulatorem codziennej zwyczajności, dzięki niej uzupełniają się pozornie luki i wyrwy, myśl dla własnego zbawienia odnajduje i scala odległe fragmenty. Religia, filozofia są klejem, wciąż składamy i zbieramy rozpełzające się w statystykę ochłapy, żeby je złożyć w sens, jak w dzwon naszej chwały, żeby odezwały się jednym, jedynym głosem! Tymczasem jest tylko zupa. Matematyczny ład świata to nasza modlitwa do piramidy chaosu. Na wszystkie strony wystają kawałki życia poza znaczenia, które ustaliliśmy jako jedyne, a my nie chcemy, nie chcemy tego widzieć! Tymczasem istnieje tylko statystyka. Człowiek rozumny to człowiek statystyczny. Czy dziecko będzie piękne czy brzydkie? Czy muzyka da mu rozkosz? Czy dostanie raka? O tym wszystkim decyduje gra w kości. Statystyka stoi u naszego poczęcia, ona wylosowuje zlepki genów, z których tworzą się nasze ciała, ona wylosowuje naszą śmierć. O spotkaniu kobiety, którą pokocham, o mojej długowieczności, o wszystkim decyduje normalny rozkład statystyczny, więc może także o tym, czy będę nieśmiertelny? Może ona staje się czyimś udziałem na ślepo, przez przypadek, od czasu do czasu, tak samo jak uroda lub kalectwo? A skoro nie istnieją jednoznaczne przebiegi, skoro rozpacz, piękno, radość i brzydota są dziełem statystyki, statystyką jest podszyte nasze poznanie, istnieje tylko ślepa gra, wiekuiste układanie się przypadkowych wzorów. Nieskończona liczba Rzeczy szydzi z naszego umiłowania Ładu. Szukajcie – a znajdziecie; zawsze w końcu znajdziecie, jeżeli będziecie tylko dość żarliwie szukali, statystyka bowiem niczego nie wyklucza, czyni wszystko możliwym, jedynie mniej lub więcej prawdopodobnymi. Historia zaś jest ziszczaniem się brownowskich ruchów, statystycznym tańcem cząstek, które nie przestają marzyć o innym doczesnym świecie…
– Może i Bóg istnieje tylko czasami? – rzucił niegłośno Inspektor. Pochylił się do przodu i z niewidzialną twarzą słuchał tego, co Gregory z takim trudem wyrzucał z siebie, nie śmiejąc nań spojrzeć.
– Może – obojętnie odparł Gregory. – A przerwy w jego istnieniu są bardzo długie, wie pan?
Wstał, podszedł do ściany i wpatrzył się niewidzącymi oczami w jakąś fotografię.
– Może i my…”

zaczął i zawahał się – ... i my jesteśmy tylko czasami, to znaczy: raz mniej, niekiedy prawie znikamy, rozpływamy się, a potem nagłym skurczem, nagłym wysiłkiem, scalając na chwilę rozpadające się rojowisko pamięci... na dzień stajemy się...
finalna rozmowa Inspektora z Gregorym.
Utwory, Śledztwo

Karlheinz Deschner Fotografia

„Tak samo jak miłości nie należy powierzać prostytutce, tak religii nie należy powierzać klechom.”

Karlheinz Deschner (1924–2014) pisarz i historyk niemiecki

Sowenig man die Liebe den Prostituierten anvertrauen darf, sowenig die Religion den Pfaffen. (niem.)

Bruce Dickinson Fotografia

„To piosenka z albumu Piece of Mind. Piosenka o religii… albo o myciu samochodu.”

Bruce Dickinson (1958) angielski muzyk rockowy, wokalista

o utworze Revelations.

Tsering Wangchuk Fotografia
Jerzy Vetulani Fotografia

„Freud jest całkowicie nienaukowy. To skrzyżowanie wizji, poezji i szalbierstwa.”

Jerzy Vetulani (1936–2017) profesor nauk przyrodniczych, psychofarmakolog, neurobiolog, biochemik

Źródło: wykład Neurobiologia i religia https://www.youtube.com/watch?v=Hn559bvUzRE

Ludwig Feuerbach Fotografia

„1. Świat powinien unikać dyskryminacji innych istot ludzkich pod względem kasty, religii, płci, koloru skóry etc.”

Dharma Sangha (1990)

8 Zasad Moralnych
Źródło: dharmasangha.info http://www.dharmasangha.info/index.php/teachings/248-eight-morals-or-rules

Zofia Nałkowska Fotografia

„Religia nie powinna zawierać się w formułkach, a w duszy.”

Zofia Nałkowska (1884–1954) pisarka polska, publicystka i dramatopisarka

Źródło: Rówieśnice, Warszawa 1981, wyd. Czytelnik.

Zygmunt Freud Fotografia

„Jeśli chodzi o sprawy religii, ludzie są winni wszelkich możliwych nieuczciwości i występków intelektualnych.”

Zygmunt Freud (1856–1939) austriacki neurolog i psychiatra

Przyszłość pewnego złudzenia (1927)

Leszek Kołakowski Fotografia
Sayeeda Warsi Fotografia
Sinéad O'Connor Fotografia
Tadeusz Miciński Fotografia
Ludwig Feuerbach Fotografia
Joanna Senyszyn Fotografia

„Dla zajadłych obrońców krzyż nie jest symbolem miłości bliźniego, niewyobrażalnego poświęcenia, cierpienia i wybaczenia, a jedynie znakiem dominacji religii i kleru w życiu publicznym. Sposobem oznaczenia terenu i niewerbalnego ostrzeżenia: to nasze. Wara. W patriotycznej polskiej pieśni wolność krzyżami się mierzy. W III RP krzyżami mierzy się bezprawie.”

Joanna Senyszyn (1949) polska działaczka polityczna, ekonomistka

o debacie na temat obecności krzyży w budynkach państwowych, po orzeczeniu wydanym w listopadzie 2009 przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu, nakazującym zdjęcie krzyży we włoskiej szkole.
Źródło: blog Joanny Senyszyn http://senyszyn.blog.onet.pl/ZRADIOMARYJNIENIE-BISKUPOW-I-K,2,ID394946044,n, 22 listopada 2009

„Miałam religię w kościele i było dużo lepiej. Jestem katoliczką, regularnie chodzę do kościoła. Ale niektórzy księża bywają pazerni, przestali się zajmować duchem, a zaczęli pieniędzmi.(…) Symbole religijne są nadużywane. Kiedy w urzędzie wisi krzyż, to tak jakby urzędnik zwalał na Boga odpowiedzialność za swe decyzje.”

Zofia Popiołek (1952) polski polityk

Źródło: rozmowa Dominika Smagi, Marihuana jest lepsza od alkoholu, dziennikwschodni.pl, 10 października 2011 http://www.dziennikwschodni.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20111010/WYBORYPARLAMENTARNE01/564943240

Mohandas Karamchand Gandhi Fotografia

„Religie to różne drogi prowadzące do tego samego celu. Jaka to różnica, którą z nich wybierzemy, jeśli i tak kierujemy się do tego samego celu. Jaki cel więc mają te kłótnie między nami?”

Mohandas Karamchand Gandhi (1869–1948) Indyjski przywódca polityczny i religijny

Religions are different roads converging to the same point. What does it matter that we take different road, so long as we reach the same goal. Wherein is the cause for quarrelling? (ang.)
mówiąc o konflikcie między muzułmanami i hinduistami w Hind Swaraj.
Źródło: Or Indian Home Rule (1946), s. 36

Ignacy Józef III Younan Fotografia

„My chrześcijanie nie chcemy dla siebie żadnych szczególnych przywilejów, a tylko tych samych praw, co wszyscy. Chcemy wolności sumienia, wolności praktyk religijnych, wolności także dla tych, którzy w nic nie wierzą. Taka równość wobec prawa niestety nie istnieje. I ta sytuacja jest zagrożeniem dla przetrwania naszej religii”

Źródło: „Unia Europejska nie troszczy się o los chrześcijan na Bliskim Wschodzie”, pch24.pl, 27 sierpnia 2012 http://www.pch24.pl/unia-europejska-nie-troszczy-sie-o-los-chrzescijan-na-bliskim-wschodzie,5338,i.html

Alexis de Tocqueville Fotografia
Alfred de Musset Fotografia

„Miłość to wiara, to religia ziemskiego szczęścia, to promienny trójkąt umieszczony w sklepieniu świątyni, którą nazywamy światem.”

L’amour, c’est la foi, c’est la religion du bonheur terrestre ; c’est un triangle lumineux placé a la voute de ce temple qu’on appelle le monde. (fr.)
Spowiedź dziecięcia wieku
Źródło: cz. I, rozdz. V http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/spowiedz-dzieciecia-wieku.html, tłum. Tadeusz Boy-Żeleński.

„Prosimy Maryję – Matkę Wielkiej Nadziei o umiejętność mówienia w chwilach trudnych: Matko Jezusa Chrystusa spraw, aby nasze cierpienie stało się błogosławieństwem, które zrodzi dobro.”

Edmund Piszcz (1929) duchowny katolicki, biskup, historyk Kościoła

Źródło: Abp Piszcz: przez cierpienie dojrzewa miłość http://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/z-zycia-kosciola/art,8966,abp-piszcz-przez-cierpienie-dojrzewa-milosc.html, deon.pl, 11 lutego 2012

Sathya Sai Baba Fotografia
Maria Anna Potocka Fotografia
Michel Leiris Fotografia
Roman Dmowski Fotografia
Muammar al-Kaddafi Fotografia

„Na Allacha, prawdziwy socjalizm ma swoje źródło w naszej religii, w naszej świętej księdze. To my mamy nieść posłannictwo socjalizmu, którego przewodnikiem jest nasz wielki prorok Muhammad.”

Muammar al-Kaddafi (1942–2011) libijski pułkownik, polityk i ideolog

Źródło: Tadeusz Fryzel, muzułmański w Libijskiej Dżamahirijji http://antyimperializm.wordpress.com/2012/05/Socjalizm

Gosia Dobrowolska Fotografia
Dalajlama XIV Fotografia

„Wszystkie religie mają ten sam dar przemiany naszych uczuć w uczucia pozytywne.”

Dalajlama XIV (1935) Dalajlama, duchowy i polityczny przywódca Tybetu

Wypowiedzi, oświadczenia i przemówienia
Źródło: PAP, 6 stycznia 2002

Robert Baden-Powell Fotografia

„Taka organizacja jak nasza mijałaby się z celem gdyby nie dawała swym członkom poznania religii.”

Robert Baden-Powell (1857–1941) brytyjski wojskowy, pisarz, twórca skautingu

Skauting i Bóg

Anne-Louise Germaine Necker Fotografia
Friedrich Daniel Ernst Schleiermacher Fotografia
Benedykt XVI Fotografia

„Ponieważ w Polsce, poza ONR-em i Falangą (nie licząc szeregu ludzi spośród Stronnictwa Narodowego), „konsekwentne” teorie rasistowskie na modłę hitlerowskich ustaw norymberskich nie istniały — można by zatem na tej podstawie twierdzić, że antysemityzmu w Polsce nie było. Polacy nic występowali przeciwko Żydom „dlatego, że są Żydami”, ale dlatego, że Żydzi są brudni, chciwi, kłamią, mają pejsy, mówią żargonem, nie chcą się asymilować, a także dlatego, że się asymilują, przestają mówić żargonem, są elegancko ubrani, chcą być Polakami. Dlatego, że są niekulturalni i dlatego, że są za bardzo kulturalni. Dlatego, że są przesądni, zacofani i ciemni, i dlatego, że są piekielnie zdolni, postępowi i ambitni. Dlatego, że mają długie garbate nosy i dlatego, że nieraz nie można ich odróżnić od „czystych Polaków”. Dlatego, że ukrzyżowali Chrystusa, że praktykują ubój rytualny i ślęczą nad Talmudem i dlatego, że wzgardzili własną religią i są ateistami. Dlatego, że są chuderlawi, chorowici, wrodzone ofermy i ofiary i dlatego, że są wysportowani, mają bojówki i „chucpę.””

Konstanty Jeleński (1922–1987) dziennikarz, publicysta, związany z paryską "Kulturą"

Dlatego, że są bankierami i kapitalistami i dlatego, że są komunistami i agitatorami. W żadnym wypadku dlatego, że są Żydami…
Źródło: Hańba czy wstyd, w: Zbiegi okoliczności, Paryż 1982, t. 1, str. 168.

Neil Gaiman Fotografia

„Współczesna religia polska nie jest oczywiście identyczną z religią rycerzy Trylogii, ale jeśli się nie mylę, jest z nią ściśle związana.”

Józef Maria Bocheński (1902–1995) polski duchowny katolicki, dominikanin, filozof

Religia w Trylogii
Źródło: s. 8

Radosław Sikorski Fotografia

„Panie pośle, jak czytałem Gibbona, to on raczej obwiniał wojny domowe wynikłe z przyjęcia chrześcijaństwa jako religii państwowej, ale może czytaliśmy inne tomy i w innych językach.”

Radosław Sikorski (1963) polski polityk, dziennikarz

do Zbigniewa Girzyńskiego podczas głosowania nad ratyfikacją konwencji o zapobieganiu przemocy.
Źródło: stenogram z posiedzenia Sejmu w dniu 6 lutego 2015 http://orka2.sejm.gov.pl/StenoInter7.nsf/0/03794DE1EC3524EEC1257DE700413168/%24File/86_c_ksiazka.pdf

Stanisław Barańczak Fotografia
Stanisław Nagy Fotografia
Dominika Ostałowska Fotografia
Czesław Miłosz Fotografia
Julien Offray de La Mettrie Fotografia
Donatien Alphonse François de Sade Fotografia
Thomas Merton Fotografia
U Ottama Fotografia

„[Mnisi] modlą się o nibbanę, ale niewolnicy nigdy jej nie osiągną. Dlatego muszą modlić się o wyzwolenie z niewolnictwa w tym życiu.”

U Ottama (1880–1939)

Źródło: Religie a wojna i terroryzm, Kraków, 2003, str. 124

Ernst Moritz Arndt Fotografia

„Być jednym narodem, posiadać jedno uczucie dla jednej sprawy, gromadzić się z krwawym mieczem zemsty – to religia naszych czasów; przez tę wiarę musicie być zgodni i silni, przez nią zmóc piekło i szatana (…).”

Ernst Moritz Arndt (1769–1860)

Źródło: Heinrich August Winkler, Długa droga na Zachód. Tom 1. – dzieje Niemiec 1806–1933, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007, s. 71

Józef Sebastian Pelczar Fotografia
Osho (Bhagwan Shree Rajneesh) Fotografia
Czesław Ryszka Fotografia

„Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że protestantyzm ma już niewiele wspólnego z chrześcijaństwem. Jest to rodzaj nowej religii, która podważyła wszystkie dogmaty Kościoła katolickiego.”

Czesław Ryszka (1946) polski dziennikarz i pisarz katolicki, poseł na Sejm i senator

Źródło: „Protestant może być dobrym Polakiem”. Gorąca dyskusja o reformacji http://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/senat-przyjal-uchwale-na-500-lecie-reformacji,711985.html, tvn24.pl, 2 lutego 2017.

Leszek Kołakowski Fotografia

„Wiara należy do fundamentów naszego istnienia, religia nie może zaginąć.”

Leszek Kołakowski (1927–2009) polski filozof

Inne cytaty

Richard Morgan Fotografia

„Voodoo?
– Można to tak określić – Bolesny wyraz jego twarzy powiedział mi, że on nie ująłby tego tak nawet za milion lat.
– Choć właściwie tej nazwy nie używano od już od kilku stuleci. Ani nie nazywano tak tego u źródeł. Upraszczasz zresztą jak większość ludzi, którym brakuje wiedzy.
– Wydawało mi się, że tym właśnie jest religia. Uproszczeniem dla tych, którym trudno się myśli.
Uśmiechnął się.
– W takim razie chyba ci, którzy mają problem z myśleniem stanowią większość, nieprawdaż?
– Zawsze tak jest.
– Cóż, być może. – Hand wypił jeszcze kawy i przyjrzał mi się znad filiżanki. – Naprawdę nie uznajesz żadnego boga? Żadnej siły wyższej? Harlanici są w większości szintoistami, prawda? Albo należą do jakiegoś odgałęzienia chrześcijaństwa?
– Nie jestem żadnym z nich – powiedziałem bezbarwnie
– Więc nie masz schronienia przed nadchodzącą nocą? Żadnego sojusznika, gdy ogrom stworzenia przygniata kręgosłup twej marnej egzystencji jak tysiącmetrowa kolumna z kamienia?
– Hand, byłem na Innenin – Strzepnąłem popiół z papierosa i oddałem mu jego uśmiech prawie nieużywany – Na Innenin słyszałem żołnierzy z mniej więcej tak – rozłożyłem szeroko ramiona – wysokimi kolumnami na plecach, krzyczących do całego spektrum wyższych mocy. I nie zauważyłem, żeby któraś się pokazała. Mogę żyć bez takich sojuszników.
– Nie nam kierować bogiem.
– Najwyraźniej nie.”

Upadłe anioły(2003)
Źródło: s. 157–158

Israel Meir Lau Fotografia

„Trzecia Rzesza chciała nie tylko zniszczyć Żydów, ale także judaizm. Odchodzenie od religii jest więc działaniem na jej rzecz.”

Źródło: „Ślub z gojem to jak wypełnienie woli nazistów” – mówi rabin Lau, gazeta.pl, 27 października 2011 http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114881,10545136,_Slub_z_gojem_to_jak_wypelnienie_woli_nazistow___.html

Swami Wiwekananda Fotografia
Alexis de Tocqueville Fotografia
Carlos Ruiz Zafón Fotografia

„Matematyka jest religią ludzi myślących, dlatego też ma tak nielicznych adeptów.”

Cykl Trylogia mgły, Pałac Północy (1994)
Źródło: rozdział Imię północy

Christopher Hitchens Fotografia
Andrzej Leder Fotografia

„2. Świat powinien szanować religie innych i powinien bezwzględnie unikać porównywania własnej religii z religią innych jako nadrzędnej czy podrzędnej.”

Dharma Sangha (1990)

8 Zasad Moralnych
Źródło: dharmasangha.info http://www.dharmasangha.info/index.php/teachings/248-eight-morals-or-rules

Maxime Chattam Fotografia

„(…) sumienie to fałszywe narzędzie tych, którzy rządzą światem, ustanawiając jego prawa i religie.”

Maxime Chattam (1976) francuski pisarz powieści kryminalnych

W ciemnościach strachu
Źródło: rozdział 29

Benito Mussolini Fotografia
Franciszek (papież) Fotografia
Karol Marks Fotografia

„Nędza religijna jest jednocześnie wyrazem rzeczywistej nędzy i protestem przeciw nędzy rzeczywistej. Religia jest westchnieniem uciśnionego stworzenia, sercem nieczułego świata, jest duszą bezdusznych stosunków. Religia jest opium ludu.”

Karol Marks (1818–1883) niemiecki filozof, ekonomista i działacz rewolucyjny

Die Religion ist der Seufzer der bedrängten Kreatur, das Gemüt einer herzlosen Welt, wie sie der Geist geistloser Zustände ist. Sie ist das Opium des Volkes. (niem.)
Przyczynek do krytyki heglowskiej filozofii prawa (1844)
Źródło: Wstęp

Stanisław Wielgus Fotografia
Michał Heller Fotografia
Saladyn Fotografia
Serj Tankian Fotografia