Cytaty na temat ludność (252 cytatów)

„Opuszczone, stawały się w mniemaniu okolicznej ludności siedliskiem duchów, upiorów, nawet Złego. A później odchodziły cicho, stopniowo, tracąc skrzydła, dachy, ściany… Aż na wzniesieniach pozostawały tylko upiorne szkielety, rysujące się na tle nieba. Potem słychać było jedynie szum wiatru…”

Marek Żukow-Karczewski (1961) polski historyk, publicysta i działacz społeczny

Źródło: Wiatraki – arcydzieła drewnianej architektury przemysłowej, Ekologia.pl, 2012. http://ekologia.pl/srodowisko/specjalne/wiatraki-arcydziela-drewnianej-architektury-przemyslowej,16547.html

„(…) odpowiedzialność (Żydów) za nędzę i cierpienie przebyte, oni ją bowiem (ludność polską) prześladowali, szpiegowali i donosili, prowadząc nieraz pod szubienicę. (…) uchylają się od służby wojskowej, w bezpiecznych miejscach zajmują liczne stanowiska, działając (…) na szkodę ludności polskiej.”

Wincenty Witos (1874–1945) polski działacz ruchu ludowego, premier II Rzeczypospolitej

O cierpieniu

„Materialna pozycja możnych opierała się głównie na udziale w dochodach z danin publicznych, który im przysługiwał z tytułu sprawowania wysokich urzędów. Mianowanie, odwoływanie, przenoszenie, awansowanie urzędników było niekwestionowaną prerogatywą panującego. Uważano jednak, że powinien on dobierać kandydatów wyłącznie z kręgu arystokracji, która w związku z tym traktowała daniny ludności na rzecz państwa jako dobro wspólne. Uszczuplanie tego dobra przez immunitet natrafiało więc na trudny do przezwyciężenia opór, gdyż sprzeciw bezpośrednio poszkodowanego dostojnika znajdował przychylny oddźwięk w szerokich kręgach grupy rządzącej.”

Karol Modzelewski (1937–2019) polski historyk i polityk

Barbarzyńska Europa

„Mówię do Was z pola walki we Francji. Walcząc tu u boku naszych sojuszników brytyjskich, amerykańskich, kanadyjskich z tym samym, co i Wy, wrogiem – sercem i myślami jesteśmy zawsze z Wami. (…) Dzielą nas jeszcze tysiące kilometrów, ale ciosy, które tu padają, są ciosami zadawanymi tym samym Niemcom, którzy dziś niszczą i palą stolicę Polski. Pomoc dla Was idzie od Zachodu. Jesteśmy dumni, że dane nam jest brać udział w tej błyskawicznej ofensywie armii sojuszniczych. Lecz jednocześnie przepełnieni jesteśmy najgłębszym niepokojem o Wasze losy. Największym bowiem szczęściem każdego polskiego żołnierza byłoby walczyć w Polsce, w Warszawie. Polska Dywizja Pancerna we Francji składa hołd żołnierzom i ludności cywilnej Stolicy. Ślubujemy, że poniesione przez Was ofiary pomścimy stokrotnie.”

Stanisław Maczek (1892–1994) generał polski

do walczących w powstaniu warszawskim, 1 września 1944.
Źródło: Andrzej Kunert, Rzeczpospolita Walcząca. Powstanie Warszawskie 1944, Wyd. Sejmowe, Warszawa 1994, s. 233-234

O losie , O szczęściu , O pomocy , O walce

„Im bardziej bogaci się Kościół, tym bardziej ubożeje ludność.”

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Religia

„Wczoraj, w niedzielę, przez cały dzień ludność wyłapywała Żydów i odprowadzali ich do aresztu przy magistracie (…). I w dalszym ciągu tropiono wszędzie Żydów. Widziałem, jak w pobliżu szpitala, w zabudowaniach znanych powroźników Dymów, wynaleziono i wyprowadzono pięćdziesięciu Żydów. Liczyliśmy, gdy pędzono ich do aresztu. Tłum gawiedzi stał i przyglądał się. Niektórzy „z amatorstwa” pomagali: rozbijali dachy i ściany, szukając Żydów, a potem bili ich pałkami (…). Ludność z otwieranych żydowskich domów rozchwytuje wszystko, co jest pod ręką, ludzie bezwstydnie dźwigają całe toboły z nędznym żydowskim dobytkiem lub towarem z małych żydowskich sklepików.”

Zygmunt Klukowski (1885–1959) polski regionalista i bibliofil, lekarz

zapis z 26 października 1942 r.
Dziennik z lat okupacji Zamojszczyzny 1939–1944
Źródło: str. 292.

O ludziach

„Sądzę, że dochowanie wierności wierze przez naród włoski, wyjątkowe w historii religijnej dużych narodów, zawdzięcza się w dużej mierze ludności alpejskiej, która na przestrzeni wieków stawiała masowy opór wobec ataków i przenikania pochodzących zza granicy błędów.”

Carlo Gnocchi (1902–1956)

Chrystus wśród Strzelców Alpejskich
Źródło: s. 78.

O wierze , O historii , O wieku

„Chcieliśmy walczyć dalej i trudno nam było pogodzić się z tym, że nasza dwumiesięczna walka okazała się daremna. Znam nawet wypadek samobójstwa porucznika, który z kapitulacją się nie pogodził. To był nasz wielki dramat. Z Powstania wychodziłam jako jedna z ostatnich. Ze Śródmieścia, 5 października, wzdłuż ulicy Jasnej formowała się jedna wielka kolumna powstańców, których czekał przemarsz przez spaloną Warszawę, gdzie wśród gruzów przebywała ludność cywilna.”

Hanna Szczepanowska (1929–2017)

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Hanna Szczepanowska „Heban” Archiwum Historii Mówionej http://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/hanna-szczepanowska,607.html 1944.pl

O historii , O samobójstwie , O czekaniu , O walce

„Powinno być utworzone niepodległe państwo polskie, które winno obejmować ziemie zamieszkałe przez ludność bezspornie polską, mieć zapewniony wolny i bezpieczny dostęp do morza; jego niezawisłość polityczna, gospodarcza oraz całość terytorialna winna być zagwarantowana układem międzynarodowym.”

Thomas Woodrow Wilson (1856–1924) prezydent USA

O zamieszkaniu

„Wychowanie nowego człowieka to proces skomplikowany i długotrwały… Na obecnym etapie budownictwa komunistycznego jest rzeczą konieczną prowadzenie jeszcze bardziej zdecydowanej walki z takimi przeżytkami kapitalizmu, jak próżniactwo i pasożytnictwo, pijaństwo i chuligaństwo, szachrajstwo i zachłanność, walki z możliwością recydywy wielkomocarstwowego szowinizmu i lokalnego nacjonalizmu, biurokratyzmu, niewłaściwego stosunku do kobiety i in. (…) Komunistyczne wychowanie zakłada wyzwolenie świadomości z religijnych przesądów i zabobonów, które ciągle jeszcze nie pozwalają poszczególnym obywatelom radzieckim na przejawianie w całej pełni ich sił twórczych. Konieczne jest wprowadzenie przemyślanego i harmonijnego systemu wychowania naukowo-ateistycznego, który obejmowałby wszystkie warstwy i grupy ludności i zapobiegał rozpowszechnianiu się poglądów religijnych, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.”

Nikita Chruszczow (1894–1971) przywódca ZSRR

Źródło: „Głos Nauczycielski” 1961, nr 44, cyt. za: Stefan Kunowski, Podstawy współczesnej pedagogiki, Wyd. Salezjańskie, Warszawa 2004, s. 147.

O kobietach , O dzieciach , O młodzieży , O walce

„Dla zrozumienia dziejów powstania 18 stycznia 183031 roku, dla wyjaśnienia genezy jego klęski i powodów zmarnowania tak olbrzymich szans i możliwości, konieczne jest podkreślenie faktu zasadniczego: wszyscy, a przynajmniej prawie wszyscy, późniejsi członkowie władz narodowych w czasie powstania listopadowego (z wyjątkiem chyba tylko Joachima Lelewela), kierownicy polityki wewnętrznej i zagranicznej powstania, wszyscy generałowie i większość wyższych oficerów armii polskiej w roku 1831–ludzie, których takim zaufaniem obdarzyli organizatorzy spisku – w noc 29 listopada 1830 roku byli przerażeni i wstrząśnięci wybuchem walki, byli gotowi do najbardziej drastycznych posunięć, by ruch ten natychmiast i w zarodku stłumić, byli zdecydowani na podjęcie zaciętych walk ulicznych z patriotycznym tłumem pospólstwa, ze „zbuntowanymi” oddziałami wojskowymi, na kartaczowanie i szarże kawaleryjskie przeciwko ludności cywilnej, na artyleryjskie bombardowanie Warszawy – byle tylko o świcie 30 listopada przywrócić w stolicy sytuację z rana dnia 29 listopada.”

Joachim Lelewel (1786–1861) polski historyk i działacz polityczny

Źródło: Jerzy Łojek, Szanse powstania listopadowego. Rozważania historyczne. Instytut Wydawniczy Pax, wyd. 3, Warszawa 1986, ISBN 8321107761, s. 9.

O ludziach , O zaufaniu , O zrozumieniu , O czasie

„W systemie sowieckim policja, duch policji był samym skarbem, a co najmniej samą skarbnicą. W każdej rodzinie był ktoś w łagrze. I o to chodziło, żeby (…) za pomocą łagrów wychowywać całą ludność, która jeszcze nie siedziała w łagrze.”

Aleksander Wat (1900–1967) polski poeta i prozaik

Mój wiek. Pamiętnik mówiony

O rodzinie , O pomocy

„Na Szląsku Górnym (w Prusach) zachowały w życiu potocznem mowę słowiańską następujące klasy: cała ludność wiejska rolnicza, a w miastach, zwłaszcza niewielkich, stany rzemieślnicze i robocze. Wszystkie inne klasy, jak kupcy, fabrykanci, urzędnicy, tak przybysze z innych prowincyj, jak i rekrutowani wśród miejscowej ludności, duchowieństwo, nauczyciele elementarni po wsiach i po miastach, oficyaliści dominialni (zwani na Szląsku z czeska urzędnikami), nie mówiąc już o większych posiadaczach ziemskich, którzy ulegli germanizacyi jeszcze za czasów piastowskich, wszystkie te klasy używają zwykle języka niemieckiego. Śmiało też powiedzieć można, że nie masz ani jednego człowieka na Szląsku Górnym, z wyjątkiem chyba najmłodszego pokolenia po miastach, który by nie władał językiem polskim, używając go zwłaszcza po wsiach w stosunkach z ludem […]. Lud nie czuje nawet swej odrębności plemiennej od Niemców. Nazwiska „Niemiec” i „Polak” mają tu swoje specyficzne znaczenie. Kto umie tylko po polsku, ten jest Polak, kto tylko po niemiecku – ten uważa się za Niemca. Lecz jeśli zapytać człowieka, posiadającego oba języki, jakiej jest narodowości, zawsze odpowie, że jest zarazem Polak i Niemiec […]. Kiedy ich upewniłem, że w naszym kraju taki sam lud, ten sam język i wiara, odpowiadali mi: „my nie są Polacy, my są Prusacy.””

Lucjan Malinowski (1839–1898) językoznawca polski

o mieszkańcach Górnego Śląska.

O ludziach , O wierze , O zachowaniu , O nauczycielach

„Odrzucając myśl wspólnej pracy z narodem rosyjskim w pracach Dumy Państwowej Polacy w całym szeregu rezolucji zapadłych na zebraniach publicznych żądają całkowitej autonomii polskiej z osobnym sejmem, upatrując w tym tylko pewien stopień przejściowy do wznowienia państwa polskiego. W dążności tej schodzą się dwa przeciwległe stronnictwa polskie: socjalne i narodowe. W tym też kierunku działają niektórzy pisarze polscy, publicyści, mówcy, pociągając za sobą ludność.”

Mikołaj II Romanow (1868–1918) car Rosji

uzasadniając wprowadzenie 10 listopada 1905 stanu wojennego w Królestwie Polskim.
Źródło: „Kurier Warszawski”, 13 listopada 1905.

O myślach , O myśleniu

„Czuję się straszliwie oszukaną osobą. Bo w opozycji cały czas była mowa, że się będziemy interesować ludnością. Niezależnie, jaki ma koloryt. A tu gówno, róbmy kapitalizm, kto ma łokcie, ten da radę. Moi dawni koledzy zajęli się sobą, a nie ludnością. Zdradzili sprawę.”

Zofia Romaszewska (1940)

Źródło: rozmowa Grzegorza Sroczyńskiego, W KOR-ze byli sami fajni ludzie. Dlaczego teraz się nie lubią? Rozmowa z Zofią Romaszewską, „Duży Format” http://wyborcza.pl/duzyformat/1,127290,20691848,w-kor-ze-byli-sami-fajni-ludzie-dlaczego-teraz-sie-nie-lubia.html, wyborcza.pl, 15 września 2016.

O ludziach , O czasie

„Po lekturze książki Snydera nasuwa mi się myśl, że jedną z przyczyn Holokaustu, głodu na Ukrainie, ludobójstwa ludności polskiej, litewskiej, łotewskiej, estońskiej, białoruskiej, ukraińskiej i innych nacji, był brak znaczącej siły politycznej w Europie Środkowej i Wschodniej, która zapewniałaby bezpieczeństwo w tym rejonie. Zabrakło jakiejś formy Rzeczypospolitej.”

Arkady Rzegocki (1971) polski politolog

o książce Timothy'ego Snydera, Skrwawione ziemie.
Źródło: Brakujący fundament III RP, „Rzeczpospolita” nr z 9 stycznia 2013 r., s. A 10.

O głodzie , O książkach , O myślach , O sile

„Kto nas dziś próbuje uczyć? Ci, co na kolanach stali przed faszystami, albo ci, co trzecią część naszej ludności na Białorusi zniszczyli. Dlatego zanim będziecie nas uczyć i przymuszać, proszę, oddajcie szacunek nie tylko całemu narodowi sowieckiemu, ale i Białorusinom.”

Alaksandr Łukaszenka (1954) białoruski polityk, prezydent

o krytyce zza granicy.
Źródło: „Nasza Niwa”, 22 czerwca 2011 http://nn.by/?c=ar&i=56258

„Nie przestaniemy być biednymi, gdy sami godzić się będziemy na to, byśmy byli „błyszczący” nędzą. Nędzę naszą widzimy na każdym kroku, ale nie nędzę chcemy usuwać, tylko zasłonić ją chcemy przebłyskami urządzeń arcykulturalnych wcale w głąb nie sięgających i odbierających nam jedynie możność lepszego zużytkowania nieznacznych środków, jakimi rozporządzamy na podnoszenie podstaw bytu najszerszych mas ludności.”

Władysław Grabski (1874–1938) premier II Rzeczypospolitej, rektor SGGW

Dwa lata pracy u podstaw państwowości naszej (1924–1925)

„Możemy myśleć o wspólnej walucie, ale tylko pod warunkiem ustalenia wspólnej, sprzyjającej ogółowi ludności, polityki społecznej, a nie w sytuacji, gdy jedynymi wygranymi wprowadzenia euro np w Polsce byłyby korporacje.”

Anna Grodzka (1954) polski polityk

Źródło: rozmowa Ewy Majewskiej, Anna Grodzka: Solidarność słabych i najważniejszych http://codziennikfeministyczny.pl/grodzka-solidarnosc-slabych-najwazniejszych/, codziennikfeministyczny.pl, 21 lutego 2015.

O myślach , O myśleniu

„Ludność wsi położonych w pobliżu miejsc, gdzie doszło do sabotaży linii kolejowych i telegraficznych, ma być karana bez litości bez względu, czy ponosi winę. Mając to na uwadze, należy brać zakładników ze wsi leżących w pobliżu obiektów narażonych na ataki. Po pierwszej próbie zniszczenia linii kolejowych, telegraficznych lub telefonicznych mają być natychmiast rozstrzelani.”

Colmar Freiherr von der Goltz (1843–1916) niemiecki feldmarszałek

rozkaz z 5 października 1914.
Źródło: Bogusław Wołoszański, Wojna, miłość, zdrada, Wydawnictwo Wołoszański, Warszawa, ISBN 9788389344830, s. 20.

O miłości , O wojnie , O zdradzie

„Bardzo ważne jest wychowanie narodowej samoświadomości, patriotyzmu poprzez szacunek do języka ojczystego, do narodowej historii, do państwa. Na razie jednak trzeba skonstatować, że rosyjska kultura dominuje na naszym terytorium. Rosyjskich środków masowego przekazu żąda większość naszej ludności, język rosyjski przeważa na ulicach i w instytucjach. Nie, ja głęboko szanuję kulturę rosyjską, rozumiem nieuniknioność i nieodwracalność niektórych procesów, ale czasem bywa przykro za rodaków, którzy nie mogą mówić w języku ojczystym.”

Hienadź Dawydźka (1955) białoruski aktor, reżyser i polityk

Вельмі важна выхаванне нацыянальнай самасвядомасці, патрыятызму праз павагу да роднай мовы, да нацыянальнай гісторыі, да дзяржавы. Пакуль жа даводзіцца канстатаваць, што руская культура дамінуе на нашай тэрыторыі. Расійскія СМІ запатрабаваныя большасцю нашага насельніцтва, руская мова пераважае на вуліцах і ва ўстановах. Не, я глыбока паважаю рускую культуру, разумею непазбежнасць і незваротнасць некаторых працэсаў, але часам бывае крыўдна за землякоў, якія не могуць гаварыць на роднай мове. (biał.)
Źródło: telegraf.by, 30 stycznia 2012 http://telegraf.by/by/2012/01/persona-gennadii-davidko-predatelei-ya-na-televidenie-ne-pozovu,

O historii , O czasie

„Jedyna droga do ocalenia dla Żydów prowadzi poprzez zetknięcie z ludnością miejscową. Żydzi niemający sposobności albo środków ani zdolności, by taki kontakt nawiązać, bądź też ci, których zaskoczy tempo zdarzeń, są skazani na śmierć – z wyjątkiem nielicznych, którzy przeżyli do końca wojny w obozach.”

Jan Tomasz Gross książka Złote żniwa

Złote żniwa
Źródło: s. 115.

O śmierci , O wojnie

„W imię Boga popełniono wiele poważnych grzechów przeciwko rdzennym mieszkańcom Ameryki. Uznali to moi poprzednicy, powiedziała to CELAM, Rada Biskupów Ameryki Łacińskiej, i ja też pragnę powiedzieć. Tak jak święty Jan Paweł II – cytuję jego słowa – proszę, aby Kościół „uklęknął przed obliczem Boga i błagał o przebaczenie za dawne i obecne grzechy swoich dzieci”. I chcę wam powiedzieć, chciałbym to stwierdzić bardzo jasno, tak jak to uczynił Jan Paweł II: pokornie proszę o przebaczenie, nie tylko win samego Kościoła, ale także przepraszam za zbrodnie przeciwko ludności tubylczej podczas tak zwanego podboju Ameryki.”

Franciszek (papież) (1936) papież

Źródło: pełna treść wystąpienia na kongresie ruchów ludowych w Boliwii, wyborcza. pl, 10 lipca 2015 http://wyborcza.pl/1,75477,18341232,franciszek-wy-najpokorniejsi-najbardziej-wyzyskiwani-najbiedniejsi.html#BoxGWImg

O Bogu , O dzieciach , O przebaczeniu

„Etyka i prawo są w dziejach cywilizacji sprzężone ściśle, bo powinny tworzyć jedną całość, zgodną w motywach i w przejawach. Niezgodność ich stanowi zawsze klęskę publiczną. Nie ma poczucia tożsamości zrzeszeniowej bez jedności etycznej; harmider etyk podważa ściany budowli społecznych i państwowych. Poczucie zrzeszeniowe wymaga również jednakowych pojęć o prawie; stanowi to zresztą prostą konsekwencję jedności etycznej. Może wszakże zachodzić wypadek, że w pewnym zrzeszeniu obowiązują różne prawa, a nie wszystkie zgodne z właściwymi temu zrzeszeniu pojęciami o prawie, narzucone mu przemocą. Nie ma cięższego nieszczęścia, jak gdy wróg znosi prawo krajowe, a narzuca obce; nie ma nic gorszego, jak nie móc rządzić się „prawem własnym.””

Feliks Koneczny (1862–1949) historyk polski, historiozof

Ale też nie ma większej nikczemności i zbrodni, jak pozbawiać ludność prawa rodzimego.
Prawo a etyka
Źródło: Państwo i Prawo, Wydawnictwo WAM, Kraków 1997, s. 36.

„Klasy charakteryzujące się słabą wydajnością gospodarczą, lub niską inteligencją, bądź obiema tymi cechami są na ogół szczególnie religijne. Przykładem może tu być ludność murzyńska na Południu i większość imigrantów pochodzących z klas niższych, czy większość ludności wiejskiej – zwłaszcza w regionach zacofanych pod względem rozwoju oświaty, gospodarki lub kontaktów ekonomicznych z resztą społeczeństwa. Podobnie ma się rzecz w przypadku „dziedzicznej warstwy ubogiej” – bardzo w Ameryce nielicznej lub grup przestępczych i zdemoralizowanych. Religijność tych ostatnich przejawia się częściej w naiwnej, animistycznej wierze w „szczęście” i skuteczność praktyk szamańskich, aniżeli w formalnej przynależności do określonego kościoła. Z drugiej strony wśród klasy rzemieślniczej da się zaobserwować stopniowy odwrót od religii antropomorficznych i zanik praktyk religijnych. Postawy tej klasy w szczególnym stopniu podlegają wpływom nowocześnie zorganizowanego przemysłu, który wymaga rzeczowego podejścia do zjawisk otaczającego świata oraz widzenia ich z perspektywy następstwa zdarzeń oraz praw przyczynowych. Jednocześnie członkowie tej klasy nie są ani tak niedożywieni, ani przepracowani, aby nie istniał u nich pewien margines energii życiowej niezbędnej do przystosowania się do nowych warunków.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O szczęściu , O wierze , O religii , O inteligencji

„Powstanie Warszawskie zorganizowane, podjęte i prowadzone przez generałów i pułkowników, było – jak mało która bitwa – dziełem dwudziestolatków, ich sprawą, ich czynem, ich wielką życiową przygodą. Przyjęli je oni za własne i nasycili sobą, nadając mu ten kształt i tę atmosferę, którą znamy z tysięcznych przekazów: z pamiętników i wspomnień, piosenek i wierszy, z całej powstańczej literatury. Zawdzięczało im powstanie nie tylko atmosferę. Zawdzięczało także swoje uporczywe trwanie, aż do ostatecznego wyczerpania się możliwości walki, pomimo braku broni, zaopatrzenia i żywności. Oni spowodowali, że ta często do rzezi podobna walka zachowała się w pamięci społecznej nie tylko jako koszmar, ale także jako wielki i piękny zryw młodzieży, wspartej przez przytłaczającą większość ludności stolicy. Bo także jest prawdą, i to prawdą nie do podważenia, że wszędzie tam, gdzie powstanie nabrało charakteru walki nie pozbawionej szans powodzenia, gdzie trwało nieco dłużej i nie zaczynało się od rzezi, jak na Ochocie i Woli, zaakceptowane zostało przez ogół warszawiaków. I dlatego dzień 1 sierpnia gromadzi dziś na cmentarzu wojskowym w Warszawie, tak jak gromadził przez tyle lat, tłumy nie tylko byłych żołnierzy powstania, ale także ogromne rzesze tych, którzy przeżyli je nie na barykadzie i nie z bronią w ręku. Obok tych, którzy stracili wtedy swoich najbliższych, przychodzą tu co rok tacy, którzy nie mają nikogo ze swoich na tym cmentarzu. Powstanie bowiem było sprawą nie jakiejś garstki szaleńców, którzy wydali miasto na łup pożarów i pod kule żołdaków, lecz było i jest sprawą ludu Warszawy, który podobnie jak ci chłopcy i te dziewczęta w opaskach, przyjął je za swoje własne.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 119–120

O ludziach , O młodzieży , O zachowaniu , O literaturze

„Rozkazałem niemieckim siłom powietrznym prowadzić działania w sposób humanitarny, atakując jedynie wojska uczestniczące w walkach. Polski rząd i dowództwo armii nakazały ludności cywilnej toczenie nieregularnej wojny z zasadzki. W tych okolicznościach bardzo trudno jest się powstrzymać. (…) Moja cierpliwość też może mieć granice.”

Adolf Hitler (1889–1945) kanclerz Rzeszy, twórca i dyktator III Rzeszy niemieckiej

fragment triumfalnego przemówienia wygłoszonego 19 września 1939 w Gdańsku.
Źródło: Hitler.org/speeches http://www.hitler.org/speeches/09-13-39.html

O wojnie , O sile , O walce , O cierpliwości

„W starszych społeczeństwach z kręgu kultury europejskiej dziedziczna klasa próżniacza i masy ubogiej ludności przychylają się bardziej do praktyk religijnych niż przeciętni gospodami i zapobiegliwi członkowie klasy średniej, tam, gdzie klasa ta w ogóle występuje. W niektórych jednakże krajach wspomniane wyżej grupy konserwatywne stanowią prawie całą ludność. Tam, gdzie obie te klasy mają znaczną przewagę ilościową, ich upodobania tak silnie kształtu postawy ogółu, że uniemożliwia to rozwój przeciwnych tendencji nielicznej klasy średniej i powoduje narzucenie postaw religijnych ogółowi społeczeństwa.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

„Wszyscy jesteśmy w jednej łódce, chciałoby się, żeby i kierownictwo państwa, i nasza ludność, i wszystkie sektory gospodarki pracowali nad jednym, nad najważniejszym – zabezpieczeniem programu rozwoju socjalno-ekonomicznego, zabezpieczeniem podwyższenia poziomu życia ludzi.”

Piotr Prakapowicz (1942) białoruski działacz państwowy

(ros.) Мы все в одной лодке, хотелось бы, чтобы и руководство страны, и наше население, и все секторы экономики работали над одним, над главным - обеспечением программы социально-экономического развития, обеспечением повышения уровня жизни людей.
17 marca 2011 roku.
Źródło: telegraf.by, 17 marca 2011 http://telegraf.by/2011/03/prokopovich-dazhe-deval-vacii-v-5-v-belarusi-nikogda-ne-budet.html

O ludziach

„Nie chciałbym pozostawiać już jakichkolwiek wątpliwości. (…) Moim najważniejszym celem w tej walce jest utrzymanie jedności Unii, nie zaś zachowanie czy likwidacja niewolnictwa. Gdybym mógł utrzymać jedność Unii, nie uwalniając żadnych niewolników, zrobiłbym to; gdybym mógł ją utrzymać, uwalniając wszystkich niewolników, uczyniłbym to bez wahania; gdybym mógł to zrobić uwalniając część z nich, a zostawiając w niewoli innych, tak właśnie bym postąpił. Wszystko, co robię odnośnie do niewolnictwa i ludności kolorowej, robię, aby zachować Unię, a jeśli z czegoś rezygnuję, czynię to, bo nie wierzę, że pomoże to zachować Unię. (…) Wyłożyłem tu swój cel zgodnie z tym, jak postrzegam swoje urzędowe obowiązki, i nie mam zamiaru naginać ich do mojego osobistego, często wyrażanego życzenia, aby wszyscy ludzie – i wszędzie – byli wolni.”

Abraham Lincoln (1809–1865) prezydent USA

fragment listu z sierpnia 1862 do Horace’ego Greeleya, redaktora gazety „New-York Tribune”.
Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 253.

O ludziach , O zachowaniu , O historii , O walce

„Sławne stare opowiadania, powtarzane setki razy, że fabryki zatrudniały kobiety i dzieci, żyjące wcześniej, przed podjęciem pracy w fabrykach, w dostatecznych warunkach, są jednym z największych fałszerstw w historii. Matki, które pracowały w fabrykach nie miały co do garnka włożyć; one nie opuszczały swoich domów i ich kuchni udając się do fabryk, one poszły do fabryk, ponieważ nie miały kuchni, a jeśli je miały, to nie miały w nich czego przyrządzać. Dzieci nie przychodziły do fabryk z wygodnych ochronek. One głodowały i umierały. I całe to gadanie o nie-do-wypowiedzenia okropnościach wczesnego kapitalizmu można obalić przez tylko jedną statystykę: dokładnie w tych latach, w których brytyjski kapitalizm się rozwijał, ściśle w wieku nazwanym Rewolucją Przemysłową w Anglii, w latach od 1760 r. do 1810 r. ludność w Anglii podwoiła się, co oznacza, że setki lub tysiące dzieci – które byłyby umarły w poprzednich czasach – przeżyły i rosły.”

Ludwig von Mises (1881–1973) ekonomista austriacki

O kobietach , O dzieciach , O historii , O matce

„Miejscowa ludność to niewiarygodny motłoch, bardzo dużo Żydów i mieszańców. Wokół czuje się nadzwyczajną nędzę. Jest to naród, który, aby dobrze się czuć, najwyraźniej potrzebuje batoga. Tysiące jeńców przyczynią się na pewno do rozwoju naszego rolnictwa. Niemcy mogą wyciągnąć z tego korzyści, bo oni [Polacy i Żydzi] są pilni, pracowici i niewymagający.”

Claus von Stauffenberg (1907–1944) oficer niemiecki, wykonawca zamachu na A. Hitlera

fragment listu z 4 września 1939 do żony Niny.
Źródło: Peter Hoffmann, Claus Schenk Graf von Stauffenberg und seine Brüder, Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart, 1970, s. 189, cyt. za: Jerzy Szynkowski, Wilczy Szaniec, Algraf, 2009, ISBN 9788360926321, s. 83.

„W moim oglądzie, czyli w oglądzie osoby wyznającej islam, nie powinny mieć miejsca tego typu akty terroru, skierowanego przeciwko ludności cywilnej. Jeszcze raz powtórzę, że agresja wywołuje tylko agresję i na tej drodze nie da się rozwiązać żadnego konfliktu. Nie tędy droga.”

Mamed Chalidow (1980) reprezentujący Polskę czeczeński zawodnik MMA

Źródło: rzekazdrowia.pl, Wywiad z Mamedem Khalidovem http://www.rzekazdrowia.pl/mamed-khalidov.php

„Jedną tylko rzecz mówi nasze słowo.
Jedną tylko rzecz widzi nasz spojrzenie.
Konstytucyjne uznanie praw i kultury rdzennej ludności.
Godne miejsce dla koloru ziemi.
Nadszedł czas, by ten kraj przestał być wstydem okrytym jedynie kolorem pieniądza.
Nadszedł czas indiańskich ludów, koloru ziemi, wszystkich kolorów, którymi jesteśmy tu na dole, i kolorami jesteśmy mimo koloru pieniądza.
Jesteśmy rebeliantami, bo buntownicza jest ziemia, kiedy jest ten, kto ją sprzedaje i kupuje, jakby nie była ziemią i jakby nie istniał kolor, jakiego jesteśmy, barwa ziemi.
O, miasto Meksyk – przyszliśmy. Jesteśmy tutaj jako zbuntowany kolor ziemi, który krzyczy:
Demokracja!
Wolność!
Sprawiedliwość!”

Subcomandante Marcos (1957)

wystąpienie w imieniu Zapatystowskiej Armii Wyzwolenia Narodowego na Placu Zócalo w mieście Meksyk, 11 marca 2001.
Źródło: Mowa z Zócalo, przeł. Halina Lubicz-Trawkowska, w: Wielkie mowy historii, t. 4

O ludziach , O sprawiedliwości , O kolorach , O demokracji

„Jego czternastoletni syn, także Edward, w niczym nie przypominał rodziców. Odziedziczył natomiast wiele cech dziadka. Czekał cierpliwie, nabierając sił, i dopiero gdy był wystarczająco potężny, pomścił śmierć ojca. W czasie błyskawicznej wyprawy pojmał Mortimera, a następnie publicznie go powiesił, wypatroszył i poćwiartował. Później uwięził dożywotnio matkę. Edward wyrósł na silnego, przystojnego mężczyznę. Był pierwszym od francuskiej konkwisty królem, który władał językiem angielskim. Surowy, ale sprawiedliwy, był także rozpustnikiem i czcił szatana. Kult czarnej magii był w Anglii od dawna zakazany, ale ludność nadal trwała przy starych obyczajach. Nie ma jednak wątpliwości, że ze wszystkich Plantagenetów Edward III był najbardziej lubiany ze wszystkich.”

Edward III (1312–1377) król Anglii

Autorzy: Nigel Blundell, Susan Blackhall, Upadek domu Windsorów, op. cit., s. 35.

O śmierci , O matce , O rodzicach , O czasie

„Istniały również poważne argumenty, które przemawiały przeciwko rozpoczynaniu walki z Niemcami w Warszawie:
1) Nieuregulowane stosunki dyplomatyczne polsko-sowieckie. Z tego powodu nie wiadomo, jak się do tej walki ustosunkuje rząd sowiecki. Wysuwana była uzasadniona obawa, że rząd sowiecki wstrzyma celowo dalsze posuwanie się Armii Czerwonej ze względów dyplomatycznych i pozostawi nas odosobnionych w walce w Warszawie, co wcześniej czy później doprowadzić musi do klęski.
2) Brak porozumienia z dowództwem Armii Czerwonej i z tego powodu niemożność uzgodnienia naszego działania z działaniem Armii Czerwonej.
3) Obawa, że siły własne w Warszawie są zbyt małe i że nie wytrzymamy walki przez dłuższy czas, to znaczy do sforsowania Wisły przez Armię Czerwoną. Obawa ta w rachunku matematycznym była uzasadniona. Specjalnie ważna była sprawa zaopatrzenia w amunicję i brak w dostatecznej ilości środków walki z czołgami niemieckimi, jak również całkowity brak broni ciężkiej (artyleria, miotacze min) oraz brak broni przeciwlotniczej i wsparcia, względnie osłony przez lotnictwo. Generał „Monter” – Chruściel wyznaczony na dowódcę tej walki oświadczył, że ma amunicję na pięć dni walki.
4) Obawa, że na skutek walki będą wielkie ofiary wśród ludności cywilnej i być może duże zniszczenie miasta, jeśli Armia Czerwona wstrzyma swoje natarcie. Ten ostatni argument nie był przekonywujący. Ludności Warszawy i bez walki groziły straty na skutek ewakuacji i prac nad niemieckimi umocnieniami w pobliżu linii frontu, prócz tego nie podejmując walki musiały dojść do tego straty natury moralnej i bardzo prawdopodobne wywiezienie zdolnych do pracy na teren Reichu, a miasto w wypadku zatrzymania się frontu na Wiśle, bez naszej walki musiało ulec zniszczeniu.”

Leopold Okulicki (1898–1946) generał polski

Okulicki podaje cztery argumenty przeciwko rozpoczynaniu walki z Niemcami w Warszawie w sierpniu 1944; 5 kwietnia 1945.

O wsparciu , O naturze , O sile , O stracie

„Dla zrozumienia dziejów powstania 1830 i 1831 roku, dla wyjaśnienia genezy jego klęski i powodów zmarnowania tak olbrzymich szans i możliwości, konieczne jest podkreślenie faktu zasadniczego: wszyscy, a przynajmniej prawie wszyscy, późniejsi członkowie władz narodowych w czasie powstania listopadowego (z wyjątkiem chyba tylko Joachima Lelewela), kierownicy polityki wewnętrznej i zagranicznej powstania, wszyscy generałowie i większość wyższych oficerów armii polskiej w roku 1831 – ludzie, których takim zaufaniem obdarzyli organizatorzy spisku – w noc 29 listopada 1830 roku byli przerażeni i wstrząśnięci wybuchem walki, byli gotowi do najbardziej drastycznych posunięć, by ruch ten natychmiast i w zarodku stłumić, byli zdecydowani na podjęcie zaciętych walk ulicznych z patriotycznym tłumem pospólstwa, ze „zbuntowanymi” oddziałami wojskowymi, na kartaczowanie i szarże kawaleryjskie przeciwko ludności cywilnej, na artyleryjskie bombardowanie Warszawy – byle tylko o świcie 30 listopada przywrócić w stolicy sytuację z rana dnia 29 listopada.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Źródło: Jerzy Łojek, Szanse powstania listopadowego. Rozważania historyczne. Instytut Wydawniczy Pax, wyd. 3, Warszawa 1986, ISBN 8321107761, s. 9.

O ludziach , O zaufaniu , O zrozumieniu , O czasie

„Zgodnie z instrukcjami, jakie otrzymałem od moich przełożonych w Londynie w końcu r. 1943, wydałem rozkaz podległym mi lokalnym dowódcom, aby przystąpili do otwartej walki przeciwko Niemcom i aby czynnie popierali operacje wojsk sowieckich od chwili, gdy linia frontu znajdzie się w pobliżu ich dowództwa. Rozkazy te zostały ściśle wykonane i w r. 1944 w czasie sowieckiej ofensywy we Wschodniej Polsce nasza Armia Krajowa uderzyła na Niemców w wielu okręgach, ułatwiając postępy Rosjanom i zajęcie przez nich wielu miast, a wśród nich: Wilna, Lwowa i Lublina. Ta współpraca z armią czerwoną nie ustaliła jednakże trwałej łączności na jakiejś szerszej płaszczyźnie czy skali, wykraczającej poza ramy pola bitwy, w jak najściślejszym znaczeniu tego słowa. Nie mogąc ustalić łączności z dowództwem sowieckim, co nie było naszą winą, usiłowałem skoordynować nasze operacje z działaniami armii czerwonej, na podstawie mojej własnej oceny sytuacji wojskowej. Wziąłem pod uwagę stale powtarzające się wezwania sowieckich radiostacji, nawołujących nas do rzucenia wszystkich sił przeciwko Niemcom. Jednym z tych licznych apelów była audycja moskiewskiego radia z 29 lipca 1944 r., wzywająca ludność Warszawy do powstania przeciw wrogowi w otwartej bitwie.”

Tadeusz Komorowski (1895–1966) polski generał, dowódca AK, polityk emigracyjny

Źródło: Tadeusz Bór-Komorowski w relacjach i dokumentach, opracował Andrzej Kunert, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2000, s. 411.

O relacjach , O czasie , O walce , O współpracy

„Staranne śledztwo w sprawie warunków życia tubylców w rejonie jeziora Tumba potwierdziło prawdziwość zeznań, których byłem świadkiem – że nastąpił znaczny spadek liczby ludności, miasta są brudne i zaniedbane, a tak kiedyś licznych stad kóz, owiec lub kur teraz się tu wcale nie widuje – wszystko to przypisać można głównie wieloletniemu przymuszaniu tubylców do pracy przy zbiorze kauczuku.”

Roger Casement (1864–1916)

o sytuacji w Wolnym Państwie Kongo (był wówczas konsulem brytyjskim w Kinszasie).
Źródło: Stephen Weir, Najgorsze decyzje w historii świata. Okoliczności, sprawcy, konsekwencje, tłum. Dorota Gabon, Wydawnictwo Publicat, Poznań 2008, ISBN 9788324515813, s. 98.

O historii , O decyzjach

„Nie będzie nigdy pokoju w Europie, jeśli państwa zostaną zrekonstytuowane na bazie narodowej suwerenności (…). Kraje Europy są za małe, aby zagwarantować swojej ludności niezbędny dobrobyt i postęp społeczny. Kraje europejskie muszą się ukonstytuować w postaci federacji…”

Jean Monnet (1888–1979) francuski polityk i ekonomista

5 sierpnia 1943.
Źródło: Jerzy Łukaszewski, Cel: Europa. Dziewięć esejów o budowniczych jedności europejskiej, wyd. Noir Sur Blanc, Warszawa 2002, cyt. za: idze.pl http://idze.pl/o-europie/ojcowie-zalozyciele/jean-monnet

O pokoju

„Od 500 lat, czyli od momentu, kiedy Kolumb odkrył dla Europy Amerykę, narody indiańskie doznały ogromnych cierpień. Otrzymaną nagrodę [Nobla] uważam za wyraz hołdu dla walki o podstawowe prawa człowieka, którą prowadzi indiańska i czarna ludność obu Ameryk.”

Rigoberta Menchú Tum (1959) gwatemalska działaczka demokratyczna, noblistka w dziedzinie pokoju

Źródło: Kronika kobiet pod red. Mariana B. Michalika, wyd. Kronika-Marian B. Michalik, Warszawa, 1993, ISBN 8390033100, s. 624.

O kobietach , O cierpieniu , O walce

„Jak rozwiązać zagadnienie żydowskie w Polsce? (…) Najbardziej radykalną odpowiedzią może się wydać odpowiedź syjonistyczna: niechaj Żydzi wyemigrują do Palestyny i tam stworzą żydowskie państwo. Gdy przed 40 laty syjoniści wysunęli to hasło, socjaliści żydowscy natychmiast zrozumieli reakcyjną treść tego postulatu. Sprowadzał się do uznania, że Żydzi są gośćmi w krajach, gdzie zamieszkują, że nie powinni i nie mogą czuć się tam pełnoprawnymi obywatelami i że potencjalnie są już dziś obywatelami… Palestyny. A właśnie takie stanowisko odpowiadało najbardziej antysemitom. I nie jest przypadkiem, że kulturalni antysemici w Polsce, np. książę Radziwiłł i hrabia Rostworowski, podjęli ostatnio ten postulat syjonistyczny w Senacie, rzekomo w zgodzie z interesami ludności żydowskiej, sformułowanymi przez syjonistów.”

Wiktor Alter (1890–1943) polsko-żydowski działacz socjalistyczny

Źródło: O antysemityzmie, „Myśl Socjalistyczna” nr 12–13, Warszawa 1936 http://lewicowo.pl/o-antysemityzmie/.

O myślach , O lecie , O myśleniu

„Poprawiły się poglądy na administrację, gdy w łonie cywilizacji łacińskiej społeczności wykształciły się na społeczeństwa. W państwie stanowym administracja była organizmem, a polegała na autonomii. Załamał się rozwój organiczny, administracja poczęła się stawać mechanizmem, gdy dzięki legizmowi wzmagała się warstwa urzędnicza, gdyż centralizacja tego wymagała. Równocześnie ubywało obywatelowi praw wobec państwa. Zeszło się na fatalną drogę, której koniec dobiegał naszych czasów i wydał jakby normę, że administracji względem obywatela wszystko jest dozwolone. Mnożą się bowiem bez ustanku jej uprawnienia w imię totalizmu państwowego. Państwo „myśli” o wszystkim' myśli za obywatela; toteż gdyby administracja mogła, zakazałaby obywatelowi myśleć. Odkąd jednak ideałem administracji państwowej stało się, żeby ona sama zaspokajała wszelkie potrzeby całej ludności, zachodzi obawa, że poddani zmienią się w niedołęgów, a rządziciele będą posiadać coraz mniej rozumu.”

Feliks Koneczny (1862–1949) historyk polski, historiozof

O biurokracji
Źródło: Państwo i Prawo, Wydawnictwo WAM, Kraków 1997, s. 82.

O myślach , O myśleniu

„Jak widzę, Niemcy wezwali całą ludność Warszawy do opuszczenia miasta z białymi chusteczkami w rękach. Może to zwiastować całkowite zniszczenie miasta. (…) Jeśliby zniszczona została Warszawa – odpowiednim krokiem byłoby zagrożenie całkowitym zniszczeniem Berlina i zakaz odbudowania tego miasta. Jesteśmy winni naszym Aliantom użycie tego rodzaju groźby.”

Robert Vansittart (1881–1957)

o powstaniu warszawskim do ministra spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii Anthony'ego Edena, 11 sierpnia 1944.
Źródło: Andrzej Krzysztof Kunert, Rzeczpospolita Walcząca. Powstanie Warszawskie 1944, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1994, s. 90.

„Niewątpliwie najlepiej byłoby, gdyby wszystkie elementy nieniemieckie opuściły okręg i na to miejsce przybyli mężczyźni i kobiety ze Starej Rzeszy. W wypadku jednak, kiedy Okręg Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie otrzyma ze Starej Rzeszy tylko niewielką ilość rodaków lub ich w ogóle nie otrzyma, zmuszony będę zająć się zamieszkującą tutaj ludnością osiadłą, wyszukać element przydatny i wtopić go w żywioł niemiecki.”

Albert Forster (1902–1952) nazista, gauleiter Gdańska

fragment memoriału Forstera z lipca 1940.
Źródło: Włodzimierz Jastrzębski, Jan Szyling, Okupacja hitlerowska na Pomorzu Gdańskim w latach 1939–1945, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1979, s. 266.

O kobietach , O mężczyznach

„Cudu nad Wisłą, czyli zwycięstwa w walnej bitwie pod Warszawą nie należy wyłącznie przypisywać pojedynczym dowódcom, poszczególnym Armiom lub oddziałom, czy też poświęceniu się jednostek – wiadomo, że zwycięstwo jest łatwe gdy wojsko i dowódcy są dobrzy, jednak jest ono bardzo wątpliwe gdy żołnierz jest wyczerpany i zwątpiony, nieufny i zdemoralizowany. Wówczas najświetniejsze plany, najmądrzejsze i najostrzejsze rozkazy nie pomogą nic, jeśli nie przyjdą z pomocą duchowe i moralne czynniki, przekuwające u żołnierza psychologię odwrotu na psychologię zwycięstwa, na pobudzenie do największego wysiłku i do szlachetnej ofiarności krwi za drogą Ojczyznę. Do Cudu nad Wisłą przyczynił się zbiorowy wysiłek całego Narodu, a bezpośrednio ludność stolicy, duchowieństwo, patriotyczne organizacje wojskowe i cywilne, które ofiarując swoje siły i wiedzę w chwili najbardziej przełomowej przetworzyły zmęczenie w rześkość, zwątpienie w zapał, cofanie w natarcie, odwrót w zwycięstwo – i przez to dopomogły w obronie Warszawy.”

Franciszek Latinik (1864–1949) polski wojskowy, generał

Bój o Warszawę. Rola wojskowego gubernatora i 1-ej armii w bitwie pod Warszawą w 1920 r.

O wysiłku , O sile , O zwycięstwie , O pomocy

„Miłość bliźniego wśród ludności szwajcarskiej nie była pustym frazesem. Wszyscy byli świadomi, że ich obowiązkiem jest spieszyć z życzliwą pomocą tym, których tak tragicznie dotknął zły los wojny.”

Adam Vetulani (1901–1976) polski historyk prawa

Poza płomieniami wojny
Źródło: s. 31

O miłości , O losie , O wojnie , O pomocy

„Przypominam sobie taką myśl Prymasa Wyszyńskiego: żebyśmy byli wolni, niezależni i mieli wpływ na Europę, powinno być nas 60 mln. Popatrzmy, jak w wiadomy sposób działali Niemcy i Sowieci w przeszłości, by zmniejszyć liczbę ludności Polski. Zmieniali strukturę naszego społeczeństwa, wycinając elity i grupy wiodące społecznie.”

Anna Pawełczyńska (1922–2014)

Źródło: Przeżyliśmy okupację – przeżyjemy „demokrację”, „Gazeta Polska”, 23 listopada 2011

O demokracji , O myślach , O przeszłości , O myśleniu

„W dniu dzisiejszym 19. Dywizja Pancerna, wzmocniona dwoma pułkami (…) w dwudniowych ciężkich walkach zdobyła 4/5 Żoliborza. Wskutek moich pertraktacji z generałem „Borem” polski komendant Żoliborza skapitulował (…). Jeńców 800, zabitych 1000, ewakuowanej ludności 15 000.”

Erich von dem Bach-Zelewski (1899–1972) niemiecki zbrodniarz hitlerowski, generał

raport specjalny von dem Bacha-Zelewskiego do Heinricha Himmlera. Skróty pochodzą od Normana Daviesa.
Źródło: Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945, s. 417, za: Norman Davies, Powstanie ’44, przeł. Elżbieta Tabakowska, Wydawnictwo Znak, Kraków 2004, s. 540.

O walce

„Panuje spokój. Wszystkie elementy buntownicze zaaresztowano. Parlament także został aresztowany. Poza tym sfery wojskowe i cywilne także obłożone zostały bezwzględnym aresztem, a szerokie koła ludności też siedzą. Sąd najwyższy, Sztab Generalny, Dyrekcje i Departamenty, władze publiczne i prywatne, prasa, szpitale, ochronki, wszystko siedzi. Zaaresztowano też wszystkie Ministeria, a także wszystko i w ogóle wszystko. Policja też została aresztowana. Spokój. Spokojnie. Wilgoć.”

Witold Gombrowicz (1904–1969) pisarz polski

Postać: Kanclerz
Ślub

„Po prostu nie wolno rezygnować z głoszenia Ewangelii. W grecko-rzymskim świecie wydawało się być zupełnie absurdalne, kiedy kilku Żydów podjęło próbę zdobycia dla chrześcijaństwa wielkiej, uczonej, rozumnej cywilizacji. Wielkie porażki też będą się zdarzać. Jak Europa się rozwinie, jak będzie wyglądała, gdy inne warstwy ludności doprowadzą do jej restrukturyzacji, tego nie wiemy. Natomiast przepowiadanie Słowa mającego w sobie siłę do budowania przyszłości, nadającego sens ludzkiemu życiu, uczącego ludzi żyć – to absolutna konieczność, niezależna od wszelkich kalkulacji powodzenia.”

Benedykt XVI (1927) papież

Źródło: Ostatnie rozmowy, op. cit., s. 235.

O ludziach , O sile , O przyszłości , Sens

„Jeśli spojrzymy na sytuację w Tybecie, wydaje się ona niemal beznadziejna: nasilające się represje, dewastacja środowiska naturalnego, dramatyczna erozja naszej tożsamości i kultury, wywołana masowym przenoszeniem ludności chińskiej do Tybetu. Niemniej sprawa Tybetu jest ściśle związana z tym, co dzieje się w samych Chinach. A Chiny, niezależnie od tego, jak potężne, pozostają częścią świata. Współczesny świat staje się zaś coraz bardziej dostępny, otwarty, wolny, demokratyczny, szanujący prawa człowieka.”

Dalajlama XIV (1935) Dalajlama, duchowy i polityczny przywódca Tybetu

oświadczenie z okazji 42. rocznicy powstania tybetańskiego, 10 marca 2002.
Wypowiedzi, oświadczenia i przemówienia
Źródło: Orędzie Jego Świątobliwości Dalajlamy, hfhrpol.waw.pl, 10 marca 2001 http://www.hfhrpol.waw.pl/Tybet/raport.php?raport_id=130

O świecie

„Niższe sfery ludności miejskiej oraz chłopi z miejsca zorientowali się, skąd wiatr wieje. (…) Wolno rabować, kraść, zabijać ludzi, i to zupełnie bezkarnie. Wznoszą ręce ku niebu, dziękując za tę łaskę, że dożyli takich dobrych czasów i każdy z hasłem na ustach „teraz albo nigdy” zabiera się do roboty. W naiwności ducha uważają, że kara ich za to nigdy nie spotka, wszak jest, znajduje się „redaktor odpowiedzialny.””

Calek Perechodnik (1916–1944)

Niemcy, w razie czego wszystko i tak pójdzie na karb Niemców.
Spowiedź
Źródło: s. 144.

O ludziach , O karze

„Wybuchła wojna, stawiająca przed nami wszystkimi w kraju i na froncie, przed wojskiem i ludnością cywilną, najogromniejsze zadania. Dlatego wzywam was: wypełniajcie swój obowiązek wobec Führera, narodu i Ojczyzny. Wypełniajcie go, jeżeli to konieczne, nie szczędząc swej całej osobowości.”

Joseph Godehard Machens (1886–1956)

w apelu z 1939.
Źródło: Karlheinz Deschner, Polityka papieska w XX wieku, t. 2, tłum. Robert Stiller, wyd. Uraeus, Warszawa 2006, s. 57.

O wojnie , O wieku , O osobowości , O ojczyźnie

„Liczba bandytów antysemickich rosła z dnia na dzień. Dla wykolejeńców był to jedyny sposób zarobkowania. Już nie wystarczały im pojedyncze napaści. Organizacja patronująca tym bandyckim elementom (niewątpliwie któraś z filii ONR-u) postanowiła dać Warszawie spektakl, którego antysemici byli z dawna spragnieni… Zimą kilkakrotnie zdarzały się ekscesy, z których najgłośniejszy był pogrom lutowy (1940 r.). Bandy antysemitów, przeważnie młodocianych ruszały pod kierunkiem Niemca, zabezpieczającego tyły i patronującego akcji. Uzbrojenie tych band składało się z kijów, lasek, łomów żelaznych itd. Hasła napastników były: „wytępić Żydów”, „precz z Żydami”, „niech żyje niepodległa Polska bez Żydów” itd. Po drodze tłukli szyby w sklepach oznaczonych tarczą Dawida, wyłamywali żaluzje żelazne, otwierali sklepy i rabowali. Żydów napotkanych po drodze tłukli, przewracali, bili do nieprzytomności. Rabunek sklepów to był finał pogromu, jego cel istotny. Pogromy trwały przez kilka dni, nikt nie ingerował. Milczała polska policja, odpowiedzialna za bezpieczeństwo ludności, milczały polskie organizacje niepodległościowe.”

Emanuel Ringelblum (1900–1944) polski historyk narodowości żydowskiej

Stosunki polsko-żydowskie w czasie drugiej wojny światowej. Uwagi i spostrzeżenia
Źródło: s. 52–53.

O zimie

„Ludność cywilna obserwowała nasze wyjście kanałami. Mówię o ostatnich oddziałach, a byłem w ostatnim, który wyszedł. (…) Trzeba było widzieć twarze i postawę tych ludzi, których się zostawia świadomych, że Niemcy są tuż, tuż, że lada moment, przyjdą i nie wiadomo, co zrobią. Mimo świadomości, jaki los ich czeka, nie mieliśmy żadnych jaskrawych wypadków buntu czy jakichkolwiek demonstracji, które w tej sytuacji byłyby usprawiedliwione.”

Stanisław Sobolewski (1680–1772)

opowiadając o kapitulacji powstańców.
Źródło: Socjaliści w powstaniu warszawskim 1944 r., wybór tekstów Krzysztof Dunin-Wąsowicz, Oficyna Graficzno-Wydawnicza Typografika, Warszawa 2004 http://www.lewicowo.pl/varia/viewpub/tid/2/pid/511.

O losie , O ludziach , O czekaniu

„Noc przeszła spokojnie, lecz panika wśród Żydów jeszcze bardziej się wzmogła. Od rana oczekiwali zjawienia się lada chwila żandarmów i gestapowców (…) Z różnych stron dochodzą wiadomości o skandalicznym zachowaniu się części ludności polskiej (…). Żydzi mnóstwo rzeczy oddali na przechowanie mieszczanom i chłopom.(…) Za przechowanie w ciągu kilku dni dzieci i dorosłych dawano ogromne pieniądze, lecz chłopi z pobliskich wsi boją się, bo za ukrywanie Żydów grozi kara śmierci, a donosicieli wszędzie jest pełno.”

Zygmunt Klukowski (1885–1959) polski regionalista i bibliofil, lekarz

zapis z 15 kwietnia 1942 r.
Dziennik z lat okupacji Zamojszczyzny 1939–1944
Źródło: str. 255.

O śmierci , O pieniądzach , O dzieciach , O karze

„Zasadniczo sytuacja w Warszawie nie uległa zmianie. W centrum miasta nadal toczą się bardzo ciężkie walki. Wróg wciąż bezlitośnie niszczy miasto bombardowaniami z powietrza, czołgami, ogniem artyleryjskim, z dział kalibru 75 milimetrów oraz minami wybuchająco-zapalającymi, zrzucanymi przez miotacze min. Śródmieście jest już zniszczone w około czterdziestu procentach, kolejne dwadzieścia procent zabudowań uległo znacznym uszkodzeniom. W doniesieniach z przedmieść także mówi się o straszliwych zniszczeniach. Niemcy kontynuują próbę unicestwienia Warszawy. Straty wśród cywilnej ludności i wśród żołnierzy AK są bardzo wysokie.”

John Ward (1921–1995) Oficer brytyjskich sił powietrznych RAF, w czasie II wojny światowej działający w polskim podziemiu

depesza sierżanta RAF Johna Warda do rządu brytyjskiego, Warszawa, 18 sierpnia 1944.
Źródło: Norman Davies Powstanie ’44, Wydawnictwo Znak, Kraków 2008, s. 410.

O stracie , O walce

„O nieuleczalnej chorobie ustroju kapitalistycznego w jego dzisiejszej formie świadczą periodyczne kryzysy gospodarcze, coraz silniejsze, wyrzucające z pracy, jak na przykład ostatni, dziesiątki milionów robotników. W życiu gospodarczym i politycznym społeczeństw następują, po każdym ataku kryzysowym, przemiany istotne, ustrojowe. Gdyby nic nie mąciło toku wydarzeń, gdyby żaden inny czynnik nie wieszał się w przebieg przemian, należałoby oczekiwać, w czasie dającym się matematycznie określić, nadejścia takiej fali kryzysowej, od której historia zacznie liczyć nową erę gospodarstwa społecznego. Cechą znamienną, wspólną ostatniemu kryzysowi we wszystkich państwach, jest odsłonięcie choroby, nie tyle organu wytwórczego, ile rozdzielczego (…). Towarów na ogół wytwarza się za dużo, to jest więcej niż ludność świata może ich normalnie zużytkować. Tylko olbrzymia, przeważająca masa ludności nie może, bo nie ma jak, bo nie ma za co, zaspokajać swoich potrzeb, narzuconych jej przez klimat, cywilizację, ustrój społeczno-gospodarczy i organizm (pożywienie). Za dużo jest biedy i głodu w społeczeństwach, zanadto niesprawiedliwy jest rozdział bogactw, aby się to co pewien czas nie musiało odbić na wytwórczości.”

Jędrzej Moraczewski (1870–1944) polski polityk, premier II Rzeczypospolitej

Źródło: Rozważania nad położeniem politycznym i gospodarczym Polski, Warszawa 1938, cyt. za: Marian Romaniuk, Jędrzej Edward Moraczewski (1870–1944), lewicowo.pl http://lewicowo.pl/jedrzej-edward-moraczewski-1870-1944/

O głodzie , O chorobach , O historii , O czasie

„Garnizon i ludność stolicy wypełniły powinność żołnierską ponad granice ludzkiej wytrzymałości i męstwa. Pozostanie [walka Warszawy] ona na zawsze powodem niepospolitych sił moralnych Narodu Polskiego i jego nieugiętej woli niepodległego istnienia.”

Stanisław Mikołajczyk (1901–1966) polski polityk, premier RP na uchodźstwie

wypowiedziane tuż po kapitulacji Warszawy po powstaniu.

O walce

„Żeby zbudować nowy świat, należy zniszczyć stary. W tym celu trzeba zniszczyć ludzi z tego świata. Jeśli zajdzie konieczność wymordowania 90% Francuzów, należy zabić 90% Francuzów. Te 10%, które zostanie wystarczy, by odtworzyć ludność Francji.”

Louis de Saint-Just (1767–1794) rewolucjonista francuski

Źródło: Andrzej M. Cisek, Kłamstwo Bastylii, Wyd. Fronda, Warszawa 2010, s. 247.

O ludziach , O kłamstwie , O świecie

„Rozdawanie pieniędzy na bujdy olimpijskie – to luksus, na który może pozwolić sobie tylko kraj bardzo bogaty. Gdyby całe pięć milionów „Funduszu nauki i kultury” oddano na szkoły lub szpitale, nikt rozsądny nie mógłby się oburzać, ale jeżeli naukę i sztukę nazywa się luksusem, na który państwo niema pieniędzy, i jednocześnie oddaje się te pieniądze na subsydjowanie hockeya na lodzie i skakania przez płotki, to mamy święte prawo oburzać się na takie barbarzyństwo (…) Tam gdzie ludność głoduje i mieszka w brudzie i nędzy, w kraju gdzie zarobki robotnicze są najnędzniejsze w Europie, gdzie poziom zdrowotny jest niższy niż na Bałkanach, niema sensu upajać się tem, że jedna bardzo wysoka kobieta rzuca nikomu niepotrzebnym dyskiem – trzydzieści osiem metrów”

Antoni Słonimski (1895–1976) polski poeta, felietonista, dramatopisarz, satyryk, krytyk teatralny i działacz społeczny

Źródło: „Wiadomości Literackie” nr 40, 1928

O kobietach , O pieniądzach , O nauce , Sens

„Określenie „powstanie” oznaczało powstanie powszechne, bo tak było w planach, które sztab Naczelnego Wodza znał i akceptował. Aby nie powodować nieporozumień używano w dowództwie AK określenia „walka o Warszawę”, gdyż była ona podejmowana w ramach operacji „Burza”. Gdy jednak ludność stolicy wzięła masowy udział w walce i nazywała ją powstaniem, dowództwo AK przyjęło dla niej nazwę „Powstanie Warszawskie” i pod tą nazwą ta walka weszła do historii.”

Tadeusz Pełczyński (1892–1985) Oficer dyplomowany Wojska Polskiego

Źródło: Tadeusz Pełczyński, przedmowa [w:] Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945, op. cit., s. XXXIII – XXXIV (33–34).

O historii , O walce

„Pacyfiści wyrażają nieraz oburzenie na widok manifestacji, jakimi ludność wita wojsko; nie rozumieją oni jak można okazywać taką cześć ludziom, których zawód polega na zabijaniu bliźnich. Otóż dowody czci i miłości, jakie wywołuje własne wojsko, bynajmniej nie tu mają swe źródło. W żołnierzu czcimy człowieka, który gotów jest ofiarować swoje życie za ojczyznę i to ma się na myśli, gdy oklaskuje się zwarte szeregi wojska kroczące ze swymi sztandarami. Nikt z nich nie żywi morderczych zamiarów i tylko z konieczności będzie szerzył śmierć, gdy mu wydadzą rozkaz, ale wszyscy oni gotowi są ofiarować swe życie w naszej obronie i za to chylimy przed nimi głowy.”

Jacek Woroniecki (1878–1949) teolog polski, dominikanin

Katolicka etyka wychowawcza, Tom II/2
Źródło: s. 91

O życiu , O śmierci , O myślach , O ojczyźnie

„Tymczasem w społeczeństwie II Rzeczypospolitej dominowała warstwa chłopska, i to w liczbach bezwzględnych (…) ludność rolnicza i wiejska stanowiły blisko 70 proc. społeczeństwa. Tylko kilka miast miało wielkomiejski charakter – Kraków, Lwów, Warszawa, Poznań. Duża część ludności klasyfikowanej jako miejska mieszkała w miasteczkach liczących ok. 5 tys. mieszkańców. Nie były to centra kulturowe i w zasadzie od wsi się nie różniły. II Rzeczypospolita była żywiołem wiejskim.”

Jacek Wasilewski polski socjolog

Źródło: rozmowa Doroty Wodeckiej, Nie wstydź się swojego chłopa, „Gazeta Wyborcza”, 30 czerwca-1 lipca 2012.

O charakterze

„W tym nowym tysiącleciu powinniśmy brać na swoje barki odpowiedzialność historyczną za obronę narodu i pomaganie ludności.”

Gjalcen Norbu (1990) chiński polityk

podczas ceremonii otwarcia Światowego Forum Buddyzmu w Hangzhou w 2006.
Źródło: Chiny mianują swojego panczenlamę na kluczowe polityczne stanowisko, infochiny.pl, 3 marca 2010 http://infochiny.pl/2010/03/03/chiny-mianuja-swojego-panczenlame-na-kluczowe-polityczne-stanowisko/

„Nic nie służy bardziej cierpliwości w życiu i spokojnemu znoszeniu niedoli i ludzi niż następująca buddyjska uwaga: oto sansara, świat żądz i pragnień i dlatego świat narodzin, choroby, starości i śmierci; jest to świat, który nie powinien istnieć. A oto ludność sansary. Czy możecie więc czegoś lepszego oczekiwać? Zalecałbym, aby każdy cztery razy dziennie z pełną świadomością sobie to powtarzał.”

Arthur Schopenhauer (1788–1860) filozof niemiecki

Źródło: Przyczynek do nauki o cierpieniu na świecie

O śmierci , O ludziach , O świecie , O chorobach

„Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewny, że mu tę rękę władza ludowa odrąbie, w interesie klasy robotniczej, w interesie chłopstwa pracującego i inteligencji, w interesie walki o podwyższenie stopy życiowej ludności, w interesie dalszej demokratyzacji naszego życia, w interesie naszej Ojczyzny.”

Józef Cyrankiewicz (1911–1989) polski polityk, premier PRL

Źródło: przemówienie radiowe po wydarzeniach poznańskich w czerwcu 1956 roku, 29 czerwca 1956 https://web.archive.org/web/20080510152923/http://www.polskaludowa.com/dzwiek/dzwiek_44-59.htm#Cyrankiewicz_Poznan_56 w Internetowym Muzeum Polski Ludowej

O inteligencji , O walce , O ojczyźnie

„Kradzież i fałszywe świadectwo stały się dziś głównym narzędziem działania trzymilionowej rzeszy ludności, wychowanej nie na chrześcijańskich zasadach Ewangelii, ale ponurych mrokach Talmudu, który pozwala kraść i kłamać, jeśli się ma do czynienia z obcym.”

Stanisław Trzeciak (1873–1944) polski duchowny katolicki, propagator antysemityzmu

Źródło: „Mały Dziennik”, 1939; cyt. za: Alina Landau-Czajka, W jednym stali domu: koncepcje rozwiązania kwestii żydowskiej w publicystyce polskiej lat 1933–1939, wyd. Neriton, Warszawa 1998, s. 88.

O domu

„Przede wszystkim chodzi o to, co Niemcy wyprawiali w Wielkopolsce już w 1939 r., o czym wciąż mało się mówi. Tymczasem już na początku wojny Niemcy brutalnie wypędzali Polaków z Wielkopolski i mordowali inteligencję. Gdy jeszcze pełniłem funkcję posła, zostałem poproszony o zainicjowanie akcji przypominania tej historii, której świadków przecież wciąż ubywa. Takie były początki. Potem założyliśmy stowarzyszenie Wspólnota Ofiar Niemieckich Wypędzeń, które ma dokumentować tę tragedię. Niemcy, wysiedlając Polaków, dawali polskim rodzinom 15 minut na opuszczenie domów. Podczas tych akcji, dokonywanych zimą, zmarło wiele dzieci. Ludność wysiedlono na tereny ówczesnej Generalnej Gubernii, a więc na tereny południowo-wschodniej obecnej Polski. Gdy przed kilkoma laty w Warszawie wystąpiono z pomysłem policzenia wojennych strat stolicy, zaproponowałem, by zrobić to samo w Poznaniu.”

Zbigniew Jacyna-Onyszkiewicz (1944) polski fizyk i polityk

Źródło: Przekraczamy granice fizyki, naszdziennik.pl, 15 marca 2008 http://www.naszdziennik.pl/index.php?typ=my&dat=20080315&id=my21.txt

O wojnie , O dzieciach , O historii , O inteligencji

„Ludność Warszawy nazywa niemieckie miotacze min ruchomymi „szafami”, ponieważ wydają odgłos podobny do tego, jaki słychać przy przesuwaniu ciężkich mebli, po którym w ciągu kilku sekund następuje seria straszliwych wybuchów. W wieżowiec Prudentialu przy placu Napoleona, najwyższy budynek Warszawy, trzykrotnie uderzyły miny i raz trafiła w niego bomba. Jest całkowicie spalony. Chodniki warszawskich ulic zmieniły się w cmentarze. W wielu miejscach nie można nimi przejść, nie natykając się na świeże mogiły.”

John Ward (1921–1995) Oficer brytyjskich sił powietrznych RAF, w czasie II wojny światowej działający w polskim podziemiu

depesza sierżanta RAF Johna Warda do rządu brytyjskiego, Warszawa, 19 sierpnia 1944.
Źródło: Norman Davies Powstanie ’44, Wydawnictwo Znak, Kraków 2008, s. 410.

„Znacie jakiś lepszy sposób na przeludnienie niż wojna? Każda wojna to idealna metoda, aby zredukować liczbę ludności.”

Maciej Franz (1969) polski historyk

O wojnie

„Na decyzję o powstaniu w Warszawie musiała również oddziaływać postawa ludności miasta, w tym także szeregów akowskich, które – trwając wśród strat w konspiracji przez ponad 5 lat – rwały się do jawnej walki z bronią w ręku, do której szykowano je od tak dawna. Jedna iskra mogła zapalić proch. Wspomnieć wreszcie trzeba o jednym jeszcze, wcale nie błahym motywie: była nim obawa przed represjami, jakie mogły w każdej chwili nastąpić jako odwet za niestawienie się 28 lipca do prac fortyfikacyjnych 100000 mężczyzn. Ich niezgłoszenie się na wskazanych punktach było nie tylko niewykonaniem rozkazu w strefie działań frontowych, było także jawnym zademonstrowaniem postawy całego miasta – postawy insurekcyjnej. Stwarzało to realną groźbę odwetu. Dlatego to właśnie płk „Monter” wydał tak krytykowany rozkaz koncentracji oddziałów Okręgu w nocy z 28 na 29 lipca. Odwet niemiecki mógł przyjść w każdej chwili. Najprawdopodobniej przybrałby on formę nakazu ewakuowania ludności z miasta, które miało być bronione. Ewakuacja taka nie odbyłaby się bez okrucieństwa i gwałtów, a w konsekwencji bez aktów oporu. Pamiętano wszak dobrze los getta warszawskiego. Powstanie było uprzedzeniem takiej możliwości.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 117–118

O losie , O decyzjach , O stracie , O walce

„Polska z winy nazistowskich Niemiec utraciła jedną piątą przedwojennego stanu ludności. To wielkość abstrakcyjna. Liczb nie można pojąć ani określić – nie można też o nich milczeć ani ich wytłumaczyć.”

Dieter Schenk (1937)

Źródło: niewygłoszone przemówienie Dietera Schenka przygotowane na uroczystość odsłonięcia pomnika poświęconego profesorom lwowskim zamordowanym przez nazistów w 1941 http://dry.salon24.pl/367397,dieter-schenk-nie-wygloszone-przemowienie-lwow-4-07-11

„Przebywający w okolicy na wakacjach żołnierz powiedział, że był świadkiem niebywałych potworności na terenach okupowanej Polski. Obserwował nagich Żydów – mężczyzn i kobiety – ustawianych przed długim głębokim rowem. Na rozkaz oficera SS wszyscy oni zostali zabici przez Ukraińców strzałem w tył głowy, po czym padali do rowu. Ten wypełniano potem ziemią, mimo, że ze środka dochodziły okrzyki tych, którzy nadal żyli. Te akty okrucieństwa były tak nieludzkie, że część użytych jak narzędzia Ukraińców przechodziła załamanie nerwowe. Wszyscy żołnierze wiedzący o tak bestialskich poczynaniach nazistowskich podludzi wyrażali opinię, że naród niemiecki powinien trząść się jak galareta, gdyż niedługo nadejdzie czas zapłaty. Nie ma kary, która byłaby adekwatna dla tych nazistowskich potworów. Oczywiście, gdy nadejdzie już czas zapłaty, razem z winnymi będą musieli cierpieć niewinni. Z racji jednak na to, że obecnej sytuacji winne jest 99 procent ludności Niemiec, czy to pośrednio, czy bezpośrednio, można powiedzieć, że ci, którzy podróżują razem, razem zawisną.”

Friedrich Kellner (1885–1970) historyk niemiecki

Źródło: Friedrich Kellner, Vernebelt, verdunkelt sind alle Hirne, Tagebücher 1939–1945, red. Sascha Feuchert, Robert Martin Scott Kellner, Erwin Leibfried, Jörg Riecke, Markus Roth, Wallstein Verlag, Getynga 2011, ISBN 9783835306363, 28 października 1941.

O kobietach , O karze , O podróżowaniu , O cierpieniu

„Oddziały berlingowców puszczały pozycje za pozycją, własnymi siłami zasilałem oddziały berlingowców, nocą odbijałem część straconych pozycji. W ten sposób próbowałem ratować południowe skrzydło przyczółka. Od 19 września nasze walki są już bardzo utrudnione. Nie mamy praktycznie żadnych możliwości uzupełnienia broni, jest mnóstwo rannych. Niemcy osłaniają się ludnością cywilną przy atakach czołgowych. Zostaliśmy odcięci od Śródmieścia, tracimy ZUS. Robimy z inicjatywy „Radosława” próby połączenia się kanałami z oddziałami Mokotowa…”

Ryszard Białous (1914–1992)

meldunek kpt. „Jerzego” złożony już po przebiciu się do Śródmieścia

O sile , O walce

„W latach 1990–2005 zlikwidowano blisko 5 mln miejsc pracy, a ludność w wieku produkcyjnym zwiększyła się o ponad 2 mln osób. W rezultacie Polska pobiła wszelkie niechlubne rekordy: zmniejszyła się gwałtownie stopa zatrudnienia z 80% do 54% (…). Stopa bezrobocia (16%) jest najwyższa wśród krajów OECD (…) mamy najwyższą stopę bezrobocia długotrwałego – 11% (…) najwyższe bezrobocie młodzieży sięgające 35–40% i najniższe zasiłki (obejmujące 13% bezrobotnych) oraz najniższe wydatki na jednego bezrobotnego na aktywne programy rynku pracy.”

Mieczysław Kabaj (1933)

Źródło: Tadeusz Kowalik, Polska transformacja, wyd. Muza, Warszawa 2009.

O młodzieży , O wieku

„Żydom polskim zarzuca się brak patriotyzmu, współdziałanie z radzieckim okupantem, wrogie wobec Polaków zachowania, nie pamiętając, iż bezpośrednio przed wojną niemała część opinii publicznej, obóz rządzący i nacjonalistyczna opozycja dawały wyraz przekonaniu, że ludność żydowska winna opuścić kraj, co równało się odbieraniu jej prawa traktowania Polski jako Ojczyzny. (…) nie zwracając uwagi, że Żydzi, którzy napłynęli z Rosji pod koniec wieku dziewiętnastego (na Kresy Wschodnie), z Polską byli słabo związani i że w okresie niepodległości nie stworzono warunków, aby więzi te ukształtować i umocnić.”

Krystyna Kersten (1931–2008) polski historyk

Polacy-Żydzi-Komunizm. Anatomia półprawd 1939–1968
Źródło: s. 29.

O wojnie , O zachowaniu , O wieku , O ojczyźnie

„Parlament można jeszcze rozpędzić; lecz żaden rząd na świecie nie posiada takiej siły, ani takich środków, żeby mógł przymusić choćby pewną część ludności do wspomagania i korzystania z instytucji państwowych, gdy ta z nich korzystać nie chce.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Polityka socjalizmu bezpaństwowego w: Edward Abramowski, Pisma, tom II http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_2/376, Warszawa 1924.

O sile

„Niewątpliwie budujemy nową Polskę. Trudności oczywiście są ogromne.(…) Tym niemniej z każdym dniem posuwamy się naprzód i wierzymy, że trudności przełamiemy. I musimy przełamać, bo inaczej nie rządy mikołajczykowskie, czy jakaś koalicja antysowiecka, czy antypeperowska, a najczarniejsza reakcja objęłaby władzę.
Łudzą się wszyscy ci, co sądzą, że poparciem band leśnych w formie dostarczania broni i pieniędzy zdziałają cokolwiek: 90 % band dziś składa się ze zwykłych bandytów, a pozostałe 10 % kwiatu młodzieży skazane jest na zagładę. Żal mi ich bardzo, bo mogli być pożyteczni, gdyby włączyli się do walki o nowy ustrój. Złudne też są nadzieje Waszej emigracji, że może Anglia będzie interweniować. Dla Anglosasów Polska jest jedną z piłek dla szachowania Sowietów i wygrania interesów brytyjskich na innych odcinkach sporów. Dlatego trzymanie zagranicą licznych rzesz ludności polskiej skazuje ją na asymilację z pozbawieniem ich sił kraju, który tych sił bardzo potrzebuje.”

Marian Nowicki (1893–1960)

5 grudnia 1946, w liście do Jana Kwapińskiego i Adama Ciołkosza.
Źródło: Andrzej Friszke, Adam Ciołkosz. Portret polskiego socjalisty, wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2011.

O młodzieży , O walce

„Wzrost liczby ludności jest ważniejszy niż niezaproszenie Putina na szczyt G7 i tym podobne banialuki.”

Jacek Matecki (1963)

Źródło: Rosyjska wojna o białego człowieka. Putin wie, że można kupić wszystko, z wyjątkiem obywatela, wpolityce.pl, 19 września 2014 http://wpolityce.pl/swiat/215897-rosyjska-wojna-o-bialego-czlowieka-putin-wie-ze-mozna-kupic-wszystko-z-wyjatkiem-obywatela

O wojnie

„Należy pamiętać, że Armia Krajowa nie była dla społeczeństwa ciałem obcym. Jej żołnierze oddawali w powstaniu życie, żeby to społeczeństwo stało się wolne. AK była emanacją narodu i powszechnie uznawano ją wówczas za bezpośrednią kontynuatorkę Wojska Polskiego. Mieszkańcy Warszawy dali wyraz nierozłączności społeczeństwa i armii podziemnej w pierwszych dniach powstania, kiedy na całym wyzwolonym terenie powszechnie świętowano odzyskanie wolności. Jedność żołnierzy i ludności cywilnej załamała się z czasem, ale była to naturalna kolej rzeczy. (…) Jest to bardzo delikatna kwestia, bo choć nie da się zaprzeczyć, że rozdźwięk narastał, to nadawanie mu przesadnego znaczenia jest ahistoryczne.”

Wojciech Roszkowski (historyk) (1947) historyk polski, działacz polityczny

Źródło: O krok za daleko, „Rzeczpospolita”, cyt. za: Stanisław Roszak, Jarosław Kłaczkow, Poznać przeszłość. Wiek XX. Podręcznik do historii dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres podstawowy, wyd. Nowa Era, Warszawa 2012, ISBN 9788326708565, s. 218.

O życiu , O historii , O wolności , O czasie

„Wypasieni konsumenci których każda nowość kręci
Dla nich wszystkie te starania dla nich to się wszystko kręci
Tylko trochę ludności coś tam jeszcze produkuje
Cała reszta tylko usługuje oraz informuje”

Kazimierz Staszewski (1963) polski muzyk rockowy

Kazik solo
Źródło: utwór Wiek XX z płyty Melassa

O wieku

„Nie sposób dziś stwierdzić, w jakim stopniu prawdziwy był wykreowany przez Polaków obraz zachowania się Żydów na Kresach po 17 września 1939 roku, w jakim zaś – poprzez wyolbrzymienie jednych zjawisk, pozostawienie w cieniu innych – nastąpiła tu deformacja. Faktem pozostaje obecność takiego właśnie obrazu w świadomości dużej części polskiego społeczeństwa, aż po dzień dzisiejszy. Był to obraz pożądany, nie tylko dlatego, że potwierdzał wyobrażenia o Żydach; jego szczególna nośność polegała na tym, że służył rozgrzeszeniu postępowania wobec Żydów, czy to w kraju, w którym dokonywała się zagłada ludności żydowskiej, czy w wojsku na Zachodzie i Wschodzie, czy w polityce rządowej. Stąd też trwałość tej wizji powszechnego kolaborowania Żydów z władzą radziecką, przywoływanej ilekroć Polacy spotykają się z oskarżeniami o antysemityzm.”

Krystyna Kersten (1931–2008) polski historyk

Polacy-Żydzi-Komunizm. Anatomia półprawd 1939–1968
Źródło: s. 31

O zachowaniu , Obraz

„Jest oczywiście jasne, że nie ma słów, które by mogły wyrazić nasz najwyższy podziw i dumę z powodu bohaterstwa naszej Armii Krajowej i ludności stolicy. Jesteśmy z nimi każdym tętnem naszej krwi. Przeżywamy głęboko tę tragedię i naszą bezsilność w tej chwili, by im pomóc. Wszystkie nasze boje od Monte Cassino przez Ankonę do Linii Gotów wydają się nam małe wobec walki w stolicy.”

Władysław Anders (1892–1970) polski generał

w liście do podpułkownika Mariana Dorotycz-Malewicza „Hańczy”, linia Gotów, 31 sierpnia 1944.

O walce

„Wielonarodowe siły niczego dobrego nie wnoszą, jeśli chodzi o stabilizowanie sytuacji w Iraku. Aby efektywnie tam działać, potrzebni są zawodowcy, ludzie, którzy rozumieją, gdzie się znajdują, znają zwyczaje miejscowej ludności, szanują te tradycje, umieją znaleźć kontakt, wykazać siłę i wielkoduszność.”

Władimir Putin (1952) rosyjski polityk

Wojna i terroryzm
Źródło: „New York Times”, 14 października 2003

O ludziach , O sile

„Z przeprowadzonych badań wynika, że większość mieszkańców Polski dostarcza organizmowi zaledwie ok. 600 kalorii dziennie, gdy normalne zapotrzebowanie człowieka wynosi 2200 kalorii. Ludność Polski jest tak osłabiona, że łatwo może paść ofiarą tyfusu plamistego… Współczucie z zasady wolelibyśmy zachować tylko dla narodu niemieckiego, i dla nikogo więcej.”

Hans Frank (1900–1946) nazista, gubernator Generalnego Gubernatorstwa

z dziennika pod datą 9 września 1941.
Źródło: Norbert i Stephan Lebertowie, Noszę jego nazwisko. Rozmowy z dziećmi przywódców III Rzeszy, op. cit., s. 82.

O dzieciach , O książkach , O świecie , O zachowaniu

„Jedna z trwałych tez sowieckich, powtarzanych też uporczywie przez komunistów polskich, głosi, że Powstanie Warszawskie było politycznie skierowane przeciwko Związkowi Sowieckiemu. Trudno o większe kłamstwo, którego jedynym argumentem jest usilne operowaniem gołosłownym oskarżeniem, jakiego w żaden sposób jego głosiciele nie są zdolni poprzeć konkretnymi dowodami. W założeniu swoim Powstanie miało wyzwolić Warszawę i dopomóc wojskom sowieckim w walce z Niemcami. Chcieliśmy tylko skorzystać z należnego prawa i moralnego obowiązku czynnego udziału w wyzwoleniu stolicy. Armia Krajowa była zdecydowana współdziałać z wojskami Rokossowskiego w dalszych ich bojach, toczonych już po zajęciu Warszawy. Tak przecież działo się od samego początku wykonywania operacji „Burza”. Władze Polski Podziemnej, mogące już wystąpić w wolnej Warszawie, były przygotowane do traktowania Armii Czerwonej jako sojusznika, któremu ujawniona administracja podziemna będzie okazywać potrzebne udogodnienia, niezbędne ze strony ludności cywilnej dla przeprowadzenia dalszych walk. Ułożenie stosunków z legalnymi władzami polskimi po wejściu do Warszawy zależało tylko od woli i postępowania Rosjan. Geneza tego zarzutu ma osłaniać wyraźną złą wolę Stalina wobec Polski. Pozornie tylko głosił, że nie chce narzucać Polsce ani sowieckiego ustroju, ani swych dyrektyw. Gdyby deklaracje takie były rzetelne, to powinien był powitać jako fakt pozytywny ujawnienie się władz Polski Podziemnej w Warszawie. W rzeczywistości odnosił się do takiej możliwości wrogo, gdyż niweczyłaby jego prawdziwe zamiary przerzucenia PKWN-u z Lublina do Warszawy i uznania go już wtedy jako rządu, zaprzyjaźnionego z Moskwą.”

Tadeusz Żenczykowski (1907–1997) polski prawnik, działacz polityczny i publicysta

Źródło: Tadeusz Żenczykowski, Samotny bój Warszawy, Wydawnictwo Editions Spotkania, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin–Paryż 1990, s. 134.

O kłamstwie , O rzeczywostości , O walce

„Państwo polskie jest państwem katolickim.
Nie jest nim tylko dlatego, że ogromna większość jego ludności jest katolicką, i nie jest katolickim w takim czy innym procencie. Z naszego stanowiska jest ono katolickim w pełni znaczenia tego wyrazu, bo państwo nasze jest państwem narodowym, a naród nasz jest narodem katolickim.
To stanowisko pociąga za sobą poważne konsekwencje. Wynika z niego, że prawa państwowe gwarantują wszystkim wyznaniom swobodę, ale religią panującą, której zasadami kieruje się ustawodawstwo państwa, jest religia katolicka, i Kościół katolicki jest wyrazicielem strony religijnej w funkcjach państwowych.
Mamy w łonie naszego narodu niekatolików, mamy ich wśród najbardziej świadomych i najlepiej spełniających obowiązki polskie członków narodu. Ci wszakże rozumieją, że Polska jest krajem katolickim i postępowanie swoje do tego stosują. Naród polski w znaczeniu ściślejszym, obejmującym świadome swych obowiązków i swej odpowiedzialności żywioły, nie odmawia swoim członkom prawa do wierzenia w co innego, niż wierzą katolicy, do praktykowania innej religii, ale nie przyznaje im prawa do prowadzenia polityki, niezgodnej z charakterem i potrzebami katolickimi narodu, lub przeciw katolickiej.”

Roman Dmowski (1864–1939) polski polityk

Źródło: Kościół, naród i państwo, 1927

O religii , O charakterze

„Zgodne zamieszkanie ludności? Pod jednym piachem…”

Zbigniew Waydyk (1924–2003) polski pisarz i poeta

O zamieszkaniu

„Materiały te (polskie relacje z Kresów Wschodnich) wskazują przede wszystkim na wybiórcze postrzeganie rzeczywistości, koncentrujące się wyłącznie na tych zachowaniach Żydów, które dowodziły ich proradzieckiego i antypolskiego nastawienia. (…) Kiedy jednak zanalizować ten materiał szczegółowo, okaże się, iż współpracę z Sowietami podejmowali dalece nie wszyscy Żydzi, lecz ściśle określone kategorie ludności żydowskiej – młodzież, znajdująca się w kręgu wpływów komunistycznych, część żydowskiej biedoty, owa pozbawiona jakichkolwiek perspektyw żydowska nędza, coraz brutalniej z Polski wypychana.”

Krystyna Kersten (1931–2008) polski historyk

Polacy-Żydzi-Komunizm. Anatomia półprawd 1939–1968
Źródło: s. 28.

O młodzieży , O zachowaniu , O rzeczywostości , O relacjach

„Konsumpcja stanowi o wiele istotniejszy element poziomu życia w mieście niż na wsi. Wśród ludności wiejskiej częściowo zastępują ją oszczędności, a częściowo udogodnienia w gospodarstwie domowym, o których, dzięki sąsiedzkiej plotce, wszyscy wiedzą akurat tyle, by mogły one pełnić rolę świadectwa przyzwoitej pozycji materialnej. Te udogodnienia domowe i umożliwione przez nie próżnowanie – jeśli można mówić tu o próżnowaniu – da się, oczywiście, zaliczyć do konsumpcji na pokaz. To samo zresztą w dużym stopniu dotyczy oszczędności. Fakt, że miejska warstwa rzemieślnicza oszczędza mniej niż farmerzy i inni mieszkańcy wsi spowodowany jest na pewno przede wszystkim mniejszą skutecznością oszczędzania jako środka reklamy w mieście niż na wsi. Na wsi wszyscy wiedzą wszystko o wszystkich, a już szczególnie o sytuacji majątkowej każdego. Dodatkowe pokusy, na jakie wystawieni są rzemieślnicy i klasy pracujące w mieście, mogą same przez się nie skłaniać do większej rozrzutności, jednakże w połączeniu z podwyższonym standardem przyzwoitego poziomu konsumpcji znaczą bardzo wiele.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

„Musimy wytężyć wszystkie nasze siły i zasoby, a te są przecież niezmierne. Musimy zwalczyć szalony strach, zbudzić z odrętwienia ludność wiejską, spotęgować walkę partyzancką; musimy na wroga stawiać sidła I urządzać zasadzki, niepokoić go; słowem, musimy rozpalić ogień wojny narodowej. Rzeczpospolita wzywa wszystkich do wspólnej walki!”

Léon Gambetta (1838–1882) francuski polityk

z odezwy do ludu francuskiego z 9 października 1870.
Źródło: Joseph Reinach, Dépêches, circulaires, decrets etc.de Leon Gambetta, t. I, Paris 1886, cyt. za: Od Wiosny Ludów do wojny francusko-pruskiej (1848–1871). Teksty źródłowe do nauki historii w szkole średniej, zesz. 53, w świetle źródeł przedstawił J. Frejlich, Kraków 1924

O wojnie , O ludziach , O strachu , O historii

„Stany Zjednoczone zajmują trzecie miejsce pod względem liczby ludności po Chinach i Indiach, a w amerykańskich więzieniach siedzi więcej ludzi niż w chińskich i indyjskich razem wziętych. Robi wrażenie, prawda? Połowa z tych ludzi nie siedzi za realne przestępstwa, ale za zażywanie narkotyków. Gdyby pieniądze, które są wydawane na utrzymanie aresztowanych za narkotyki, rozumnie wydać na walkę z biedą, edukację czy opiekę medyczną, to żylibyśmy w innym kraju. Nie jestem za bezwarunkową, nieprzemyślaną dekryminalizacją. Ale gdyby zalegalizować marihuanę, przyniosłoby to korzyści nie tylko Ameryce, ale także Meksykowi, Kolumbii, Afganistanowi. Milionom ludzi.”

Oliver Stone (1946) amerykański reżyser filmowy

Źródło: rozmowa Mariny Oczakowskiej, Bicz na dilerów, „Ogoniok”, tłum. „Forum”, 24 września 2012

O pieniądzach , O ludziach , O prawdzie , O wrażeniach

„Turcy podbijają Niemcy w taki sam sposób, jak kosowscy Albańczycy zdobyli Kosowo: swoją wysoką stopą przyrostu naturalnego. Mnie by się podobało, gdyby zamiast nich byli to Żydzi z Europy Wschodniej ze swoim ilorazem inteligencji o 15 procent wyższym niż IQ niemieckiej ludności.”

Thilo Sarrazin (1945)

Źródło: Florian Rotzer, Zły duch, „Forum”, 13 września 2010.

O inteligencji

„Byłyśmy już bardzo zmęczone – nie miałyśmy już na nic siły. Nieraz czułam, że powinnam prowadzić modlitwę i coś działać, ale sił brakło. Siedziałam skulona w kącie piwnicy pół żywa. Przecież ani jednej nocy nie pospałyśmy normalnie. Ciągłe bombardowania – w dzień samoloty, w nocy pociski; nie było ani chwili ciszy i spoczynku. To, co przeżywałyśmy po północnej stronie Alej, wydawało się rajem. Widać było, że to jest już wykańczanie Warszawy. Ponieważ Niemcy wezwali ludność do wyjścia, każdy kto nie wyszedł był skazany na śmierć. Zgodnie z zapowiedzią bombardowanie było bez pardonu, nie liczyli się z niczym.”

Maria Okońska (1920–2013)

Źródło: Maria Okońska Wspomnienie z powstania warszawskiego, op. cit., s. 126–127.

O śmierci , O sile , O wspomnieniach

„Rosja pomagała Niemcom, ubezpieczała Niemców. Rosjanie nie dokonywali zrzutów, nie pozwolili aliantom zachodnim lądować po drugiej stronie Wisły i pomóc powstańcom. A przedtem, w lipcu to oni wzywali ludność Warszawy do broni. A potem podchodzą i trzy miesiące stoją.”

Przemysław Górny (1932) polski działacz opozycji antykomunistycznej

o postawie Rosjan w czasie Powstania Warszawskiego.
Źródło: Przemysław Górny o komunistycznych pomnikach, podobieństwach pomiędzy PRL a III RP i Prezydencie Lechu Kaczyńskim, blogpress.pl, 14 sierpnia 2012 http://www.blogpress.pl/node/13936

O czasie

„Środki komunikacji i ruchliwość ludności wystawiają teraz jednostkę na obstrzał spojrzeń wielkiej liczby osób, dla których jedyną podstawą do oceny jej pozycji są konsumowane przez nią publicznie dobra i może jeszcze dobre maniery. Podobnie, choć w inny sposób, działa nowoczesna organizacja przemysłu. Wytwarza ona wielkie skupiska ludzi mieszkających w sąsiednich domach, których nie łączy żadna więź poza tym, że obok siebie mieszkają; sąsiedzi najczęściej nie są sąsiadami ani nawet znajomymi w sensie społecznym. Mimo to ich dobra opinia jest czymś niezwykle ważnym i użytecznym. Jedynym dostępnym sposobem udokumentowania tym obojętnym obserwatorom swojej pozycji majątkowej jest nieustanne demonstrowanie swoich możliwości płacenia. Nowoczesne społeczeństwo dostarcza również wielu okazji pokazania się publicznie wśród ludzi nieznajomych, np. w kościele, teatrze, na dancingu, w hotelu, parku, sklepie itp. Po to, by zrobić wrażenie na przygodnych obserwatorach i czuć się dobrze będąc przez nich obserwowanym, trzeba, aby symbole „pozycji materialnej” były widoczne dla wszystkich na pierwszy rzut oka. Oczywiste jest więc, że obecny kierunek rozwoju społeczno-ekonomicznego działa na rzecz konsumpcji na pokaz kosztem próżnowania na pokaz.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O ludziach , O domu , O komunikacji , O wrażeniach

„Walter Schellenberg: W obliczu oczekującej kampanii rosyjskiej należało wszelkimi dostępnymi środkami odciążyć zaplecze. Mając to na uwadze, należało wszelkimi środkami łamać każdy przejaw oporu, sprzeciwu. Słyszałem później, że bezwzględne warunki walki sprawiły, iż sięgano po bardzo bezwzględne środki. Znam je tylko ze słyszenia. W walce z partyzantami i wobec ludności cywilnej wielokrotnie uciekano się do rozstrzeliwania.
Sędzia: W tym także dzieci?
Walter Schellenberg: Nie słyszałem o tym.”

Walter Schellenberg (1910–1952) funkcjonariusz SS, szef niemieckiego wywiadu

na procesie w Norymberdze w 1946.
Źródło: Bogusław Wołoszański, Ten okrutny wiek, Wydawnictwo Colori, Warszawa 1995, ISBN 8390497204, s. 245.

O dzieciach , O wieku , O walce

„Zmarły premier Nehru osobiście opracował politykę specjalnego traktowania Wschodniego Bengalu w odróżnieniu od Zachodniej części. Kierowano się przy tym związkami łączącymi ponad 10-milionową ludność hinduską Wschodniego Bengalu z Bengalczykami indyjskimi… Indie inspirowały rozwój handlu granicznego między Wschodnim a Zachodnim Bengalem, nie wprowadzały w życie zasad udzielania wiz i zezwoleń. Od początku Indie zmierzały do odłączenia Wschodniego Bengalu od Pakistanu.”

Zulfikar Ali Bhutto (1928–1979) pakistański polityk

Źródło: Barbara Wizimirska, Drogi kariery. Zulfikar Ali Bhutto i jego partnerzy: Indira Gandhi i Mujibur Rahman, op. cit., s. 173.

O życiu , O zmarłych