Cytaty na temat filozofia (311 cytatów, strona 3)

„Religii nie ma (…) ginie jeszcze sztuka i filozofia i to ginie w nas. To są banały od których rzygać się zachciewa. Ale trzeba zrozumieć tych, którzy w obrębie odpowiadających im istotności i zjawisk muszą przeżyć swoje życie. To nie jest chwilami ani łatwe, ani zabawne.”

Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885–1939) polski pisarz, filozof, dramaturg i malarz

O życiu , O religii , O sztuce

„Filozofia wypływa nie tylko z książek, ale również z życia, zresztą może przede wszystkim z niego – w książkach znajduję słownik i sposoby argumentacji dla tego, co przytrafia mi się w życiu.”

Richard Shusterman (1949)

Źródło: Anna Wójcik, Cielesność doświadczenia http://www.dwutygodnik.com/artykul/3394/, Dwutygodnik.com nr 80/2012.

O książkach

„W dzisiejszych czasach istnieją profesorowie filozofii, a nie filozofowie. Aliści wykłady godne są podziwu, jeśli kiedyś godne podziwu było życie. Być filozofem to nie tyle oddawać się wyrafinowanym rozmyślaniom ani nawet stworzyć nowy system, ile tak kochać mądrość, aby zgodnie z jej nakazaniami prowadzić życie proste, niezależne, wielkoduszne i ufne. To rozwiązywać niektóre problemy życiowe nie tylko teoretycznie, lecz także praktycznie. Natomiast powodzenie wielkich uczonych i myślicicieli przypomina mi na ogół sukcesy dworzanina, nie zaś króla czy mężczyzny. Radzą sobie w życiu dzięki kompromisom, praktycznie takim samym jak ich ojcowie, i w najmniejszym stopniu nie są antenatami szlachetniejszego gatunku człowieka.”

Henry David Thoreau (1817–1862) amerykański pisarz, poeta i filozof

O życiu , O mądrości , O sukcesie , Kochać się

„Epikureizm jest nieświadomą filozofią tych wszystkich, którzy żadnej filozofii nie mają, a którzy w zaspokojeniu swej zmysłowości widzą cel życia. O takich to można powiedzieć za św. Pawłem, że „bogiem ich jest brzuch.””

Jacek Woroniecki (1878–1949) teolog polski, dominikanin

Katolicka etyka wychowawcza, Tom I
Źródło: s. 162

O Bogu

„Filozofia nie powinna jedynie interpretować świata, ale także go udoskonalać.”

Richard Shusterman (1949)

Źródło: Anna Wójcik, Cielesność doświadczenia http://www.dwutygodnik.com/artykul/3394/, Dwutygodnik.com nr 80/2012.

„(…) nędza filozofii jest od połowy XX wieku przytłaczająca. Nowe idee pojawiły się tylko na samym jego początku: Wstęp do psychoanalizy Freuda, Traktat Wittgensteina, Byt i czas Heideggera. Potem było już tylko przyczynkarstwo i komentatorstwo, przeżuwanie cudzych myśli. (…) Nic się z tego w kulturze nie ostanie poza mułem w umysłach i zwałami makulatury w bibliotekach.”

Bogusław Wolniewicz (1927–2017) filozof polski

O myślach , O czasie , O wieku , O myśleniu

„Zaniepokojona bezideowością lewicy, postanowiłam sporządzić w zwięzłej formie zarys 'manifestu człowieka lewicy'. Pragnę podkreślić, że ten, kto jest wrażliwy na biedę i nieszczęścia innych w naturalny sposób może stać się zwolennikiem prądów lewicowych.
Człowiekiem lewicy nie jest ten, kto wcześniej należał do PZPR, a dziś chce to zatrzeć i wtóruje prawicy w krytyce minionego systemu. Człowiekiem lewicy nie jest ten, kto kiedyś cenił wartość socjalizmu, a dziś mówi o tym pogardliwie chcąc czerpać profity w nowej rzeczywistości.
Lewicowość wiąże się nierozdzielnie z traktowaniem każdego człowieka jako celu samego w sobie, a nigdy jako środka do nawet najbardziej szczytnych celów. Ta zasada płynąca z filozofii Kanta stanowi podstawę socjalizmu.
Człowiek lewicy, ceniąc narodową tradycję i kulturę, czuje się przede wszystkim częścią ludzkości. Stanowi to zaporę dla kierowania się egoizmem rodzinnym w polityce.
Twierdzę, że obowiązkiem człowieka lewicy – w obliczu wynalezienia broni masowej zagłady – jest dążenie do trwałego pokoju, a nawet szerzej – urzeczywistnianie idei pacyfistycznych.
Człowiek lewicy powinien być rzecznikiem rozdzielenia religii i prawa, religii i polityki, jak również religii i nauki. Może wyznawać określoną religię, może być bezwyznaniowym, czy agnostykiem, bądź ateistą, ale zarazem zwolennikiem państwa neutralnego światopoglądowo.
Ideowość – nie zaś karierowiczostwo i pragmatyzm – ma znamionować człowieka lewicy. Troska o nią winna prowadzić do starań, by telewizja i radio publiczne wreszcie zaczęły nadawać programy o treściach lewicowych. Inaczej nie powstanie społeczeństwo obywatelskie, a więc wieloświatopoglądowe.
Człowiek lewicy nie powinien uznawać własności prywatnej za świętą i nienaruszalną. Powinien cenić także własność państwową i spółdzielczą.
Przedstawiciel lewicy powinien być człowiekiem czynu. Bieda, nędza, głód, bezrobocie, bezprawie – wymagają przezwyciężenia. Sprawiedliwość należy urzeczywistniać poprzez rozwiązania systemowe. Filantropia może jedynie doraźnie rozwiązać czyjś problem i z reguły uwłacza tym, do których jest skierowana.
Człowiek lewicy powinien pozwalać innym na głoszenie poglądów, które sam uznaje za błędne i nieprawidłowe. Ma być życzliwy dla prawd innych niż własne. Konsekwentnie ma wygłaszać niezgodę na nietolerancję.
Człowiek lewicy ma czynić wysiłki, by zmieniać świadomość społeczeństwa. Istotne znaczenie ma wyzbywanie się uprzedzeń i stereotypów.
Człowiek lewicy ma działać na rzecz eliminowania dyskryminacji i braku akceptacji rozmaitych grup społecznych.
Człowiek lewicy powinien czuć się częścią świata przyrody, a więc odznaczać się braterskim stosunkiem do innych istot żywych.
Wierność wobec wyznawanych wartości powinna znamionować człowieka lewicy.”

Maria Szyszkowska (1937) polska działaczka polityczna, filozof

Źródło: '„Manifest człowieka lewicy”', w: „Lewicowość w XXI wieku”, tChu, W-wa 2004.

O głodzie , O pokoju , O religii , O sprawiedliwości

„Nieszczęście tworzy najpierw poezję, potem filozofię, a po chwili religię.”

Piotr Szreniawski (1976)

O nieszczęściu , O religii

„Pierwszą zasadą mej filozofii, Julietto – kontynuowała Delbene, która przywiązała się do mnie szczególnie od momentu odejścia Eufrozyny – jest wzgarda wobec opinii publicznej. Nie wyobrażasz sobie, moja droga, do jakiego stopnia kpię sobie ze wszystkiego, co mogą o mnie mówić. Jak mianowicie przyczyniać by się miała do mojego szczęścia opinia jakiegoś prostaka? Reagujemy na nią tylko za pośrednictwem naszej wrażliwości. Jeśli jednak mądrość i refleksja pozwolą nam osłabić tę wrażliwość w takim stopniu, byśmy nie odczuwali już skutków cudzych ocen, nawet w sprawach, które dotyczą nas najbardziej, okaże się czymś zupełnie niemożliwym, ażeby dobra czy zła sława wpływała jakkolwiek na nasze szczęście. Sami powinniśmy o nim decydować. Zależy ono tylko od naszego sumienia, a może też bardziej jeszcze od naszych poglądów, na których jedynie powinny się gruntować najbardziej oczywiste reakcje naszego sumienia.”

Donatien Alphonse François de Sade (1740–1814)

Historia Julietty, czyli Powodzenie występku

O mądrości , O szczęściu , O odejściu

„Nasza cała filozofia jest ulepszaniem języka.”

Georg Christoph Lichtenberg (1742–1799) pisarz niemiecki, aforysta

„Póki filozofia, która wywyższa jedną rasę, a inną poniża, nie zostanie ostatecznie i permanentnie skompromitowana i porzucona, póki nie będzie już obywateli pierwszej czy drugiej kategorii jakiejkolwiek narodowości, kiedy kolor skóry człowieka nie będzie miał większego znaczenia niźli kolor jego oczu i kiedy podstawowe prawa człowieka będą jednakowo gwarantowane dla wszystkich bez względu na rasę; dopóki ten dzień nie nastąpi, marzenie o światowym pokoju i światowym poczuciu obywatelstwa oraz o rządach światowej moralności nie pozostanie niczym więcej jak krótkotrwałą ułudą, tropioną, ale nigdy nie osiągniętą.”

Haile Selassie I (1892–1975) cesarz Etiopii

That until the philosophy which holds one race superior and another inferior is finally and permanently discredited and abandoned: That until there are no longer first-class and second class citizens of any nation; That until the color of a man’s skin is of no more significance than the color of his eyes; That until the basic human rights are equally guaranteed to all without regard to race; That until that day, the dream of lasting peace and world citizenship and the rule of international morality will remain but a fleeting illusion, to be pursued but never attained.
Haile Selassie I na forum ONZ (najprawdopodobniej), słowa spopularyzowane w piosence War autorstwa Boba Marleya.

O pokoju , O kolorach

„Najtrwalsze są te wyniki filozofii, w których nauka przyrodnicza nie jest podstawą, ale przedmiotem badania.”

Józef Maria Bocheński (1902–1995) polski duchowny katolicki, dominikanin, filozof

Zarys historii filozofii
Źródło: s. 25

O nauce

„Kocham filozofię, ale nie dlatego, żeby z jej pomocą zmieniać społeczeństwo.”

Gayatri Chakravorty Spivak (1942)

Źródło: Zofia Maria Cielątkowska, Europejski Kongres Kultury: Niczym nie jestem zafascynowana Produkty uboczne Rozmowa z Gayatri Chakravorty Spivak, dwutygodnik.com http://www.dwutygodnik.com/artykul/2826-europejski-kongres-kultury-niczym-nie-jestem-zafascynowana.html

O pomocy , Kochać się

„Warunkiem całkowitego zwycięstwa światopoglądu marksistowsko-leninowskiego w Polsce jest, między innymi, przezwyciężenie wpływów ideologicznych obcych klasowo kierunków filozoficznych. Idzie tutaj w pierwszym rzędzie o filozofię tomistyczną, a więc filozofię o wyraźnym obliczu fideistycznym, która jest oficjalną filozofią szkół katolickich.”

Adam Schaff (1913–2006) filozof polski

Źródło: Narodziny i rozwój filozofii marksistowskiej (1950)

O narodzinach

„Wielu masonów jest w Kongresie, wielu jest na czele służb specjalnych, ale nie na tym polegają ich wpływy. Ważniejsze jest to, że masońska filozofia, która stawia na humanistyczny uniwersalizm i unikanie dyskryminacji, stała się jakby intelektualnym DNA wielu polityków, którzy niekoniecznie muszą należeć do masonerii.”

Dan Brown (1964) amerykański pisarz

Źródło: Dan Brown: Ameryką rządzą masoni, wyborcza.pl, 30 stycznia 2010 http://wyborcza.pl/1,76842,7504794,Dan_Brown__Ameryka_rzadza_masoni.html?as=2&startsz=x#ixzz1MDoa70LM

„Prawda nie ma ścieżki. Prawda jest żywa i dlatego zmienna. Nie ma rezydencji, nie ma kształtu, nie ma instytucji ni filozofii. Kiedy to zobaczysz, zrozumiesz, że ta żywa rzecz jest także tobą. Nie możesz się wyrażać i żyć poprzez statyczne, uporządkowane formy czy stylizowane ruchy.”

Bruce Lee książka Tao of Jeet Kune Do

Tao of Jeet Kune Do

O prawdzie

„Sade – możemy sądzić – zdawał sobie sprawę z istnienia podświadomości, owego dziwnego fenomenu psychicznego, o którym współcześni nie mieli jeszcze pojęcia, który ujawnić miał dopiero Freud – i usiłował w tę podświadomość jak najgłębiej wniknąć. Skrajnie pesymistyczne założenia filozofii Sade’a prowadziły go do wykrycia w głębi psychicznej człowieka tylko zła i skłonności do występku. Zdaniem Sade’a, najistotniejsze popędy, pragnienia, pożądania, instynkty człowieka zostały stłumione przez nacisk konwencji społecznych, norm prawnych, nakazów religijnych. Sade starał się więc przedstawić w swoich dziełach naturę ludzką w pełni zdemaskowaną, uwolnioną spod wszystkich konwencji społecznych i obyczajowych.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Źródło: Jerzy Łojek, Wiek markiza de Sade, Lublin 1973.

O naturze , O wieku

„To utopia łączy filozofie z jej epoką, kapitalizmem europejskim, czy wcześniej już z greckim miastem – państwem.”

Gilles Deleuze (1925–1995) francuski filozof

Co to jest filozofia? (z Feliksem Guattarim)

„Nie kupuję całej tej filozofii, że każdy z nas ma „ciemnego pasażera, którego w sobie nosi”. To ma być usprawiedliwienie, żeby kogoś zabić? (…) To jasne, dlaczego serial opowiada historię seryjnego mordercy mężczyzny, a nie kobiety – tylko faceci odkładają dorosłość na później.”

Jennifer Carpenter (1979)

Źródło: „Gazeta Telewizyjna”, 29 stycznia 2010.

O kobietach , O historii , O dorosłości

„Nadmiar filozofii szkodzi w sporcie.”

Włodzimierz Szaranowicz (1949) polski dziennikarz sportowy

Skoki narciarskie, Zakopane 2009

O sporcie

„Miłość płciowa jest w teologii grzechem, w prawie niedozwolonym porozumieniem, w medycynie mechaniczną czynnością, a filozofia w ogóle czymś takim się nie zajmuje.”

Tadeusz Fangrat (1912–1993) poeta polski, satyryk, tłumacz literatury węgierskiej

O miłości

„Faust to wielkie dzieło. Jest ono najpełniejszym wyrazem epoki, która się w Europie nie powtórzy. Epoki, kiedy społeczeństwo doszło do odrzucenia samego siebie, kiedy każdy obywatel stał się człowiekiem, kiedy wreszcie zaczęła się walka między starymi a nowymi czasami i ludzie przestali uznawać za niewzruszone cokolwiek prócz rozumu ludzkiego i przyrody. Francuzi w swojej rzeczywistości wprowadzali rządy rozumu ludzkiego; Niemcy wprowadzili je w teorii, w filozofii, w poezji… Fausta możemy uważać za najpełniejszy literacki wyraz epoki dzielącej średniowiecze od nowych czasów… W życiu każdego z nas przychodzi okres, kiedy Faust wydaje się nam najznakomitszym dziełem umysłu ludzkiego, kiedy zaspokaja on całkowicie nasze pragnienia; ale nadchodzi z kolei okres, kiedy nie przestając uważać Fausta za wspaniałe i przepiękne dzieło, idziemy jednak naprzód poszukując innych, może mniejszych talentów, ale silniejszych charakterów, kiedy dążymy do innych celów… Powtarzam, jako poeta Goethe nie ma równego sobie; ale nam teraz potrzebni są nie tylko poeci… staliśmy się (i to niestety jeszcze niezupełnie) jak ludzie, co na widok pięknego obrazu przedstawiającego nędzarza nie potrafią rozkoszować się „artyzmem dzieła”, lecz ze smutkiem niepokoją się myślą, że w naszych czasach mogą jeszcze istnieć nędzarze.”

Johann Wolfgang von Goethe (1749–1832) niemiecki poeta

Źródło: Iwan Turgieniew: „Połnoje sobranije soczinienij”, Petersburg 1898, t. XII.

O ludziach , O myślach , O charakterze , O rzeczywostości

„Gdyby nam jakiś anioł opowiedział coś ze swej filozofii, sądzę, że niektóre zdania brzmiałyby tak, jak 2 x 2 = 13.”

Georg Christoph Lichtenberg (1742–1799) pisarz niemiecki, aforysta

Wenn uns ein Engel einmal aus seiner Philosophie erzählte, ich glaube, es müßten wohl manche Sätze so klingen wie 2 mal 2 ist 13. (niem.)
Źródło: Vermischt schriften http://books.google.pl/books?id=UkomAAAAMAAJ, tom I, wyd. Verlag der Dieterichschen buchhandlung, Getynga 1853, s. 105.

O aniołach

„To, czego uczę […], jest upojeniem, a nie filozofią: nie jestem filozofem, ale świętym, może szaleńcem…”

Georges Bataille (1897–1962)

„Wiemy przecież, że wśród zwolenników filozofii niemieckiej uchodzi za dowód mądrości wysławianie się w możliwe zawiły i mętny sposób. Im zdanie jest bardziej zakiełbaszone, bardziej pokraczne, tym lepiej. Czyta się to i mówi z dumą: nie każdy zrozumieć potrafi.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Europa in flagranti
Źródło: s. 97, 98

O czytaniu

„(…) współczesna filozofia nie wierzy w istnienie sensu wszechświata i dlatego nie może mieć nadziei na ułożenie choćby jednej romancy; jej romance nie miałyby treści. Nie można się spodziewać przygód w świecie anarchii. Na przygody można liczyć tylko wtedy, gdy podróżuje się po kraju porządku i praworządności. Nie można znaleźć żadnego znaczenia w dżungli sceptycyzmu; ten jednak, kto przechadza się w lesie doktryn i przemyślanych wzorów, będzie odkrywał coraz to nowe znaczenia.”

Gilbert Keith Chesterton (1874–1936) pisarz angielski

Ortodoksja
Źródło: s. 278, 289

O podróżowaniu , Sens

„Filozofia kościelna nader często korzysta z tej właśnie argumentacji: kto dowiedzie, że boga nie ma. Jest to rzeczywiście pytanie zabójcze dla ateisty. W istocie: kto dowiedzie, że nad głową księdza Wettera nie unosi się milion szatanów, kto dowiedzie, że w jego głowie, nie żyje tuzin niewidzialnych i nieprzestrzennych duchów, kto dowiedzie, że nie ma krasnoludków, kto dowiedzie, że nie istnieje we wszechświecie takie ciało niebieskie, gdzie żyją gryfy, chimery i centaury, kto mógłby dowieść, że nie ma bytów absolutnie niepoznawalnych? I nie znajdzie się mąż taki, który dowiódłby tej rzeczy, albowiem mógłby dowieść jedynie własnego nieuctwa. Nie można oczywiście na serio, poza murami klasztorów, spierać się o istnienie i nieistnienie obiektów nieprzestrzennych i pozaczasowych i nauka od dawna nie troszczy się o nie.”

Leszek Kołakowski (1927–2009) polski filozof

Inne cytaty
Źródło: „Przekrój”, nr 26–52, 2009, Krakowskie Wydawnictwo Prasowe, 2009, s. 57.

O Bogu , O nauce , Pytanie

„Porównywać Szwecję i Polskę socjalnie, to porównywać Ritza do gułagu. I nie jest to kwestia lepszych warunków materialnych, ale lepszej organizacji, postępowej filozofii i pragmatycznego humanizmu. U nas są pełne kościoły i różne obłudne i kłamliwe ćwoki powołujące się na chrześcijańskie wartości. Tam są puste kościoły, ale tymi wartościami: szacunku dla drugich, tolerancji, równości, są przesiąknięte relacje międzyludzkie.”

Manuela Gretkowska (1964) pisarka polska

Źródło: Tomasz Walat, Seks, śnieg, śledź, polityka.pl, 17 września 2007 http://www.polityka.pl/swiat/analizy/229238,1,szwedzkie-mity.read?backTo=http://www.polityka.pl/swiat/tygodnikforum/261118,1,natura-szwedow.read#ixzz1jpsKTxsl

O seksie , O naturze , O relacjach

„Moja filozofia: weź to i zrób to! Nieważne jak! Pomimo tego, że byłem proszony o pozowanie w stanie podniecenia seksualnego, prostuję: moją usługą jest piękno, a nie pornografia!”

Andreja Pejić (1991) pochodząca z Bośni i Hercegowiny transseksualna modelka

Źródło: Androgeniczny model rozebrał się dla gejowskiego pisma, newsweek.pl, 18 listopada 2011 http://plotki.newsweek.pl/androgeniczny-model-rozebral-sie-dla-gejowskiego-pisma,84637,1,1.html

Cytaty o pięknie

„Metafora, nim staje się retoryczną procedurą w języku, byłaby wyłonieniem się samego języka. A filozofia jest jedynie tym językiem; i w najlepszym razie i w pewnym nieoddzielnym znaczeniu tego wyrażenia może jedynie mówić…”

Jacques Derrida (1930–2004) filozof francuski

Źródło: Przemoc i metafizyka

„Najogólniej rzecz ujmując aktywiści zagraniczni, z pewnymi wyjątkami oczywiście, starają się przełożyć swoje pomysły i filozofię na irańskie realia. Problem polega jednak na tym, że to przywódcy oraz ci, którzy muszą działać w Iranie w ramach systemu wiedzą lepiej, co należy zrobić, aby wprowadzić reformy czy demokrację.”

Hooman Majd (1957)

Źródło: Tomasz Kostrzewa, Coraz więcej mieszkańców Iranu wierzy, że zmiany muszą nadejść i pewnego dnia nadejdą – wywiad z Hoomanem Majdem, solidarniziranem.pl, 11 lipca 2012 http://solidarniziranem.pl/pl/publicystyka/item/68-coraz-wi%C4%99cej-mieszka%C5%84c%C3%B3w-iranu-wierzy,-%C5%BCe-zmiany-musz%C4%85-nadej%C5%9B%C4%87-i-pewnego-dnia-nadejd%C4%85-%E2%80%93-wywiad-z-hoomanem-majdem

O demokracji , O problemach

„Słynne leibnizowskie pytanie: „dlaczego istnieje raczej coś niż nic?”, dlaczego musimy kierować się racjonalnością? Tego się nie da uzasadnić racjonalnie, bo to byłoby błędne koło. Czyli zasada, że powinniśmy postępować racjonalnie, jest wyborem. Kultura ludzka dokonała tego wyboru pierwszy raz w starożytności, gdy powstała filozofia, a drugi raz, gdy powstały nauki empiryczne.”

Michał Heller (1936) polski filozof, teolog, fizyk kosmolog

Wywiad Język Pana Boga

O nauce , Pytanie

„Do dziś mam marksizm za składnik swojego poglądu na świat, co nie raz publicznie deklarowałem. To była godna uwagi filozofia dziejów, której dalszy rozwój potem przerwano, czyniąc z niej zestaw ideologicznych haseł i polityczną ortodoksję. (…) W uznawaniu się za marksistę nie widzę nic uwłaczającego.”

Bogusław Wolniewicz (1927–2017) filozof polski

O świecie

„Filozofia traktuje o sprawach wiecznych, a kto ma do niej pęd, ten myśli o niej stale: w okopach czy na plaży, przy biurku czy na balu, w kinie, na spacerze. Dotyczy to zresztą nie tylko filozofii, lecz wszelkiej myśli prawdziwie naukowej. Taka myśl jest pasją, człowiek jest nią jakby opętany. Zapytano kiedyś Newtona, jak doszedł do swoich wielkich odkryć fizycznych. Odpowiedział: „by continuous thinking”, „przez nieustanne myślenie.””

Bogusław Wolniewicz (1927–2017) filozof polski

Dla umysłów twórczych to rzecz zwyczajna, takie po prostu są.
odpowiedź na pytanie, jak to możliwe, że Wittgenstein część swojego Traktatu logiczno-filozoficznego napisał, gdy służył w austriackim wojsku, w czasie zawieruchy wojennej.

O myślach , O czasie , O myśleniu

„Modernizm chce dzieła, które by się stało uniwersalnym, w którym zawarto by przeszłość, przyszłość i teraźniejszość, które by było architekturą, malarstwem, muzyką i poezją, epopeją, liryką i dramatem (…) w którym by się zlały sacra profanis, które by było naraz religią i kosmogonią, filozofią i psychologią, (…) mistyką i poezją, analizą i syntezą, które by było nie tylko kopią natury, ale i naturą samą, które by tak się z nią zlało, żeby znikły granice sztuki i natury.”

Antoni Lange (1862–1929) polski poeta, dramatopisarz i powieściopisarz okresu Młodej Polski, także poliglota i tłumacz

Cytaty z eseistyki
Źródło: K. Wyka, Modernizm polski, op. cit., s. 242.

O religii , O naturze , O przeszłości , O przyszłości

„Ludziom XVII wieku nauka i filozofia – ukazując rzeczywistość jako nieustający ruch jednorodnej materii – odebrały poczucie ładu i pewnej stabilizacji w istniejącym świecie.(…) ludzi tej epoki pozbawiono przekonania, że to, na co patrzą ich oczy, jest rzeczywiste, istnieje obiektywnie.”

Jadwiga Sokołowska (1925–1991)

Źródło: Dwie nieskończoności. Szkice o literaturze barokowej Europy (1978)

O ludziach , O literaturze , O rzeczywostości , O nauce

„Teatr to jest pewien myślowy przekaz, skrót, filozofia. Lustro – jak uważał Szekspir – w którym przegląda się świat, ale ono jest też transparentne. Przez nie widać coś dalej, głębiej i więcej.”

Andrzej Łapicki (1924–2012) aktor polski

Źródło: „Rzeczpospolita”, 2 kwietnia 2008 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/sdgn.htm

O świecie

„Wiesz, co jest tutaj potrzebne nauczycielowi filozofii? Trzeba kłamać. Z jak największą szybkością zarzucać młodych słowami bez znaczenia, zamyślać się, gdy się nie zna odpowiedzi, paplać bzdury i przypisywać je dawnym stoikom.”

Anne Rice książka Pandora

Pandora

O nauczycielach

„Bez wątpienia aikido to moja największa pasja. Aby osiągnąć mistrzowski stopień i taki poziom zaawansowania w tej sztuce walki, trzeba wielkiej determinacji i należy się temu naprawdę poświęcić. Oczywiście przy okazji fascynacji aikido trudno nie zachwycić się Japonią, krajem, który jest kolebką nie tylko jego technicznej strony, ale też uniwersalnej filozofii dążenia do harmonii i doskonałości we wszystkim, co w naszym życiu robimy.”

Barbara Chrabąszczewska (1959)

Źródło: Tomasz Popowski, Barbara Chrabąszczewska, naszwloclawek.pl, 22 września 2010 http://www.naszwloclawek.pl/barbara-chrabaszczewska

O pasji , O walce

„Jest tragiczne. Suma długu państwa i długu prywatnego przekracza poziom dochodu narodowego. A dług rośnie, bo całe 20 lat mamy ujemny bilans w handlu zagranicznym. Żyjemy wedle filozofii sformułowanej przez premiera Tuska – tu i teraz. Nie ma żadnego planu strategicznego.”

Witold Kieżun (1922) polski ekonomista

Źródło: Kieżun: Polska neokolonią Zachodu http://www.pch24.pl/kiezun--polska-neokolonia-zachodu,1358,i.html, pch24.pl, 7 kwietnia 2012

„Może to zabrzmi śmiesznie, ale aktorem chciałem zostać od dziecka – niemal od przedszkola. Zresztą, tego pragnie większość młodych ludzi: osiągnąć sukces, występować na scenie. Zwłaszcza, że w telewizji wciąż oglądają gwiazdy – a to kusi – i jeszcze nie poznali w tym zawodzie ciemnej strony księżyca…
(…) gdy musiałem zadecydować o przyszłości, spojrzałem na swoje możliwości trochę realniej. Marzenia o aktorstwie wydały mi się śmieszne. (…) złożyłem papiery na filozofię, chciałem być dziennikarzem, nauczycielem… Zwłaszcza że pochodzę z rodziny nauczycielskiej – moja babcia za okupacji dawała tajne komplety, dziadek był dyrektorem domu dziecka (…). Ale intuicyjnie czułem jednak, że to aktorstwo będzie moją drogą. I miałem szczęście: dostałem się za pierwszym razem.”

Dariusz Jakubowski (1959) polski aktor

Źródło: Małgorzata Karnaszewska, Dariusz Jakubowski - EFEMERYDA Z BETONU http://www.nadobre.pl/18913/dariusz-jakubowski-efemeryda-z-betonu.html

O szczęściu , O dzieciach , O ludziach , O marzeniach

„Niewiele jest w polskiej polityce kobiet, które potrafią mówić słowa tak raniące do żywego przy jednoczesnym, całkowitym bezruchu twarzy. Być może to wynik wieloletniego obcowania z młodzieżą akademicką, które wymagało spokoju nawet w kontaktach ze studentami deklarującymi wiarę katolicką, a może po prostu jedynym uczuciem, które znajduje swój wyraz na obliczu pani doktor habilitowanej, profesor nadzwyczajnej filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, są wiara, nadzieja i miłość wobec Janusza Palikota, człowieka sprowadzającego politykę do zapasów w szambie.”

Krzysztof Feusette (1971) dziennikarz i publicysta

o Magdalenie Środzie.
Alfabet Salonu
Źródło: s. 287.

O miłości , O kobietach , O młodzieży , O wierze

„Nie religia, lecz filozofia wypełnia moje życie.”

Maria Szyszkowska (1937) polska działaczka polityczna, filozof

O życiu , O religii

„Nie przypuszczam, aby w najbliższej przyszłości filozofia i rozum stały się wyłącznymi przewodnikami człowieka, ale dla wybranych pozostanie ona najpiękniejszym sanktuarium.”

Albert Einstein (1879–1955) fizyk niemiecki, noblista

Źródło: list do B. Crocego, 7 czerwca 1944

O przyszłości

„Często jest również i tak, że filozofia nie stawia nam pytań wprost, że są one mniej lub bardziej wyraźniej przez nią sugerowane. Złudne jest przekonanie, że w filozofii można uzyskać odpowiedzi ostateczne – mimo że usilnie ich szukamy.”

Leszek Kołakowski (1927–2009) polski filozof

Inne cytaty

Pytanie

„A zatem prawdziwa filozofia w starożytności to ćwiczenie duchowe. Teorie filozoficzne są albo wprost oddane w służbę praktyki duchowej – jak w przypadku stoicyzmu i epikureizmu – albo wzięte jako przedmiot ćwiczeń intelektualnych, to znaczy praktyki życia kontemplacyjnego, które w końcu samo jest niczym innym niż ćwiczenia duchowe. Niepodobna więc zrozumieć teorii filozoficznych starożytności, nie biorąc pod uwagę tego konkretnego wymiaru nadającego im ich prawdziwe znaczenie.”

Pierre Hadot (1922–2010) filozof francuski

Filozofia jako ćwiczenie duchowe

O ćwiczeniach

„Dziecko, gdy zadaje pytanie, jest tym naprawdę zainteresowane. Nie stoi za nim zazwyczaj żadna kultura, posługuje się ono tylko i wyłącznie własnym intelektem. Nie jest również pod wpływem żadnej retoryki ani sofistyki. Dopytuje z pasją i zaangażowaniem. Dziecka nie można spławić, odwołując się do jakiejś zagmatwanej kultury czy filozofii. Ja wierzę więc, że najbardziej filozoficznymi osobami jesteśmy, będąc dziećmi.”

Éric-Emmanuel Schmitt (1960) pisarz francuski

Wywiad, „Dziennik Polski”, 16 września 2005

O dzieciach , Pytanie

„Potrzeba nam dobrej filozofii. Choćby sięgnięcia po to, co pisał ojciec prof. Mieczysław Albert Krąpiec, wielki filozof. Jego „Wprowadzenie do filozofii” polecał sam ojciec święty (kolejne wydania tych dzieł zawierają list Jana Pawła II). Ojciec Krąpiec wiedział, co nadchodzi, szykował siebie i nas na to, co nazywał schyłkiem cywilizacji. Mówił: „dotkniemy dna”. Zmarł w roku 2008, podczas pracy nad wielką encyklopedią, kończył właśnie hasło „Powtórne przyjście Chrystusa.””

Tadeusz Rydzyk (1945) polski duchowny katolicki, publicysta

Nad tymi słowami znaleźli go martwym. Potrzeba również bardzo głębokiej formacji wszystkich katolików świeckich.
Źródło: Bez mediów nie obronimy naszych wartości, „Uważam Rze”, 5 lutego 2012

Chrystus

„Można wypowiadać same prawdy i być płytkim i banalnym, a można wypowiadać poglądy błędne i być jednak głębokim i genialnym. O tej prawdzie powinien pamiętać każdy historyk filozofii, jeżeli nie chce być ciasnym i jednostronnym.”

Jakub Lewkowicz Salomon Majmon i jego filozofja

Źródło: Salomon Majmon i jego filozofja, Warszawa 1908, s. 23.

„Tęsknota byłaby po prostu straszna, gdyby nie filozofia. Taka prosta filozofia. Siądzie się na oknie. Najpierw szosa. Potem Michaś. Potem przechodziła z targu służąca pani aptekarzowej. Potem szedł rabin Szymsze. To się nazywa świat zewnętrzny. Potem przychodzi tęsknota. Potem znowu chęć ukochania kogoś aż do dna. Potem żal bezdenny, że wszystko tak mija. To się nazywa świat wewnętrzny. Filozofia polega na tym, iż się udaje przed samym sobą, że sie tego nie widzi. Czasem można spostrzec Michasia. Czasem żal bezdenny. Ale rabin Szymsze? Szerokie susy szosy nic nie znaczą naprawdę, rabin Szymsze nic nie znaczy. Nic nie ma. Nawet mnie nie ma, bo nie ma mego bólu.”

Jarosław Iwaszkiewicz (1894–1980) polski poeta i pisarz

Cytaty z prozy
Źródło: Wieczór u Abdona

O świecie , O czasie

„(…) filozofia jest tylko na tyle wartościowa, na ile można ją zastosować w codziennym życiu.”

Benjamin Hoff (1946)

Te Prosiaczka
Źródło: Jak się rzeczy mają, s. 110

„Kurwy, trochę pokory,
Mówicie rap jest zły,
to jaki jest terroryzm? Hę?
Niby o tym się nie mówi, wiem.
Ważniejsza pensja, wyścig do szczęścia,
by mieszkać jak pan, jeść jak pan,
chodzić jak pan, jak pan mieć szpan.
Nie kłam, że nie nakręca ciebie lans, bo nie uwierzę.
Lepiej wytłumacz mi zjawisko rasowych uprzedzeń,
zbrodni w imię głupoty.
Co świat chce udowodnić?
Trupy, filozofia z dupy,
spójrz prawdzie w oczy;
Rządzą nami przygłupy.
Nawet patrząc na Bałuty.”

O.S.T.R. (1980) raper polski

Tabasko
Źródło: Ból doświadczeń

O bólu , O głupocie , O świecie

„Jeżeli USA nie dostarczą nam czasopism detektywistycznych, nie będziemy im mogli dostarczyć filozofii i w ten sposób w ostateczności to Ameryka będzie stratna.”

Ludwig Wittgenstein (1889–1951) filozof austriacki

Źródło: list do Normana Malcolma, luty 1940 [za:] N. Malcolm, Ludwig Wittgenstein. A Memoir

„Chcę zajmować się życiem w całości, w jednym kawałku. Dopiero wtedy można uzmysłowić sobie prawdziwą wagę spraw. Zmierzam w kierunku uporządkowania, poukładania ich na swoim miejscu. Kiedyś jeden z miesięczników zwrócił się do najwybitniejszych polskich filozofów z pytaniem o to, czym jest dla nich filozofia. Pamiętam, że wszystkie wypowiedzi były bardzo obszerne, z wyjątkiem jednej. Jej autorem był Władysław Tatarkiewicz. Napisał tylko: „Żeby był porządek na stole.””

Andrzej Barański (1941) polski reżyser

Źródło: „Kino”, listopad 1998 http://www.parnas.pl/index.php?co=blog&id=12&idb=80

Pytanie

„Filozofia bezpieczeństwa (by nie powiedzieć „mit”), stworzona na potrzeby techniki jądrowej, po raz kolejny wymaga otwartej debaty – szczególnie jeśli wziąć pod uwagę, że w Japonii dołożono wszelki starań i przestrzegano najwyższych standardów bezpieczeństwa. Co więcej, Japończycy udoskonalili swoje systemy, uwzględniając w nich nie tylko czynniki ryzyka związane bezpośrednio z energią jądrową, ale i katastrofy naturalne – nawet jeśli, jak wiadomo dziś, nie udało im się do końca przewidzieć rozmiarów zagrożenia.”

Ulrich Beck (1944–2015) niemiecki socjolog

Źródło: wywiad Andreasa Zielcke, „Süddeutsche Zeitung”, tłum. „Forum”, 21 marca 2011.

„Motyw przeanielenia u Czapskiego powraca raz po raz w rozmaitych uwikłaniach. W najbardziej może rozbudowanej postaci w eseju-wspomnieniu It is our custom z 1951 roku. Tu omawia Czapski przypadek „polskiej uczonej działaczki i patriotki, wychowanej we Wiedniu, w zaustriaczonej rodzinie, z matki Niemki. Wyznała mi kiedyś, że mając 12 lat przeczytała Testament Słowackiego. Od tej chwili – pamięta to doskonale – stała się Polką bezpowrotnie i na zawsze”. Główną atrakcją polskości – i to Czapski z wielkim naciskiem podkreśla – ma być właśnie stała obecność dążenia do przemiany duchowej. Drugi przypadek fatalnej siły wiersza Słowackiego staje się właściwie osnową wspomnianego szkicu. Amerykański przyjaciel Czapskiego, Arthur (którego rodzice przybyli z Polski, a on sam zna polski dość słabo), z uwagą i zachwytem czyta i tłumaczy utwór:
I ten wiersz ostatni, który zna w Polsce każde dziecko
lecz po śmierci was będzie gniotła niewidzialna,
aż was, zjadaczy chleba w aniołów przerobi
… you, eaters of bread, as to raise you into – angels.
Więc to jest wasza polska filozofia?”

Józef Czapski (1896–1993) polski malarz i pisarz

mówi Arthur – ona jest bardzo mistyczna. To wy nie musicie jej tracić nigdy. Żaden inteligent nie ma prawa jej tracić.
Autorka: Maria Janion, Płacz generała – eseje o wojnie

O śmierci , O dzieciach , O rodzinie , O aniołach

„Najważniejsze trzy słowa dla Polski, Polaków, naszej kultury, filozofii: wódka, wojna i kiełbasa są rodzaju żeńskiego.”

Robert Makłowicz (1963) dziennikarz polski

Źródło: Drugie śniadanie mistrzów, TVN24

O wojnie

„Praktycznym rezultatem filozofii nominalistycznej jest odrzucenie rzeczywistości poznawanej przez umysł i umieszczenie na jej miejscu tego, co poznawane jest przez zmysły. (…) Kiedy zaprzeczy się istnieniu uniwersaliów, musi się zaprzeczyć wszystkiemu, co wykracza poza doświadczenie. To z kolei oznacza nieuchronnie (…) zaprzeczenie istnienia prawdy.”

Richard M. Weaver książka Idee mają konsekwencje

Idee mają konsekwencje
Źródło: s. 11, 12

O rzeczywostości

„Studiowałem filozofię i zastanawiałem się, czy zdawać do szkoły teatralnej czy filmowej. Zorganizowałem ekipę i nakręciliśmy film. Był bardzo zły, ale nie o to chodzi. Oglądając go miałem wrażenie, że jego język jest bliższy teatrowi niż filmowi, i ostatecznie wybrałem krakowską PWST. Jednak moje podejście do teatru na początku było dość klasyczne.”

Krzysztof Garbaczewski (1983)

Źródło: Aneta Kyzioł, Ja mogę mówić, „Polityka” nr 5, 1 lutego 2012 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/132072.html

O wrażeniach

„Osiągnąłem to przez filozofię: że bez przymusu robię to, co inni robią tylko w strachu przed prawem.”

Arystoteles (-384–-321 p. n. e.) Filozof starożytnej Grecji

O strachu

„I nie potrzebne mi [filozofii] ściany biblioteki zdobione kością słoniową i szkłem, ale miejsce w twoim umyśle, w którym nie księgi ułożyłam, lecz to, co w nich najcenniejsze, myśli moich dawnych ksiąg.”

Boecjusz (480) rzymski filozof, polityk i tłumacz

Źródło: O pocieszeniu jakie daje filozofia

O myślach , O myśleniu

„Bo i cóż, na bogów, jest bardziej pożądane od mądrości, co jest doskonalsze, co lepsze dla człowieka, co dlań stosowniejsze? A przecież ci, którzy dążą do jej zdobycia, noszą właśnie miano filozofów; filozofia zaś (…) to nic innego jak umiłowanie mądrości. Mądrość z kolei jest (…) znajomością spraw boskich i ludzkich oraz podstaw, na których się te sprawy opierają.”

Cyceron (-106–-43 p. n. e.) mówca rzymski, popularyzator filozofii greckiej, polityk

Dzieła filozoficzne i retoryczne, O powinnościach

O mądrości , O Bogu

„Literatura ma tę przewagę nad filozofią, że nie musi się z niczego tłumaczyć. Filozofia ma tę przewagę nad literaturą, że to właśnie ona ustala, kto co musi.”

Marcin Orliński (1980)

Cytaty z tekstów krytycznych, Płynne przejścia

O literaturze

„Filozofia zawarta jest w tej wielkiej księdze, którą mamy przed oczami – mam na myśli wszechświat – ale nie uda się nam jej zrozumieć, dopóki nie poznamy właściwego języka i symboli, jakimi ją napisano.”

Galileusz (1564–1642) Włoski astronom, astrolog, fizyk i filozof, twórca podstaw nowożytnej fizyki.

O myślach , O wszechświecie , O myśleniu

„Oto ostatnia pozostałość deizmu angielskiego z XVIII wieku; oto ostatni wysiłek hipokryzji angielskiej w celu obalenia filozofii Hobbesa i Spinozy; oto ostatnie przeniesienie transcendentalizmu do nauki pozytywnej; oto ostatni kompromis między kretynizmem egoistycznym pana Benthama a kretynizmem altruistycznym Rabbiego…; oto ostatnia próba inteligencji mieszczańskiej uratowana, wraz ze swobodą badań i wolną konkurencją w świecie ziemskim, zagadkowego strzępka wiary w życie zagrobowe…”

Antonio Labriola (1843–1904) filozof włoski

o dorobku filozoficznym Spencera.
Źródło: Z rozmów o socjalizmie i filozofii (Listy do J. Sorela), Szkice o materialistycznym pojmowaniu dziejów, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1961, s. 375.

O życiu , O książkach , O wierze , O inteligencji

„Profil referatów wygłaszanych w ramach seminariów w Castel Gandolfo obejmował z jednej strony fizykę i matematykę, a z drugiej filozofię i teologię. Moje referaty mieściły się właśnie w tej formule. Ojciec Święty raczej nie podejmował dyskusji, ale bardzo uważnie słuchał. Podczas jednego z takich seminariów wręczyłem Papieżowi w przerwie między referatami swoją książkę i opowiedziałem mu, co ona zawiera.”

Zbigniew Jacyna-Onyszkiewicz (1944) polski fizyk i polityk

Źródło: Przekraczamy granice fizyki, naszdziennik.pl, 15 marca 2008 http://www.naszdziennik.pl/index.php?typ=my&dat=20080315&id=my21.txt

O matematyce

„Czyż nie często powstaje sytuacja, w której filozofia zakazuje komuś filozofowania?”

Georg Christoph Lichtenberg (1742–1799) pisarz niemiecki, aforysta

„Jednym z koniecznych warunków uprawiania filozofii jest historyzm: znajomość dorobku poznawczego tradycji. W jego świetle widać, że nie byłoby Tomasza bez Arystotelesa i nie byłoby Etienne Gilsona, Jacquesa Maritaina i Mieczysława Krąpca bez Tomasza. A jego epokową zasługą w filozofii jest radykalny realizm, odkrycie aktu istnienia i jego roli w wyjaśnianiu filozoficznym, co wyzwoliło filozofię ze spekulacji pojęciowych i związało ją z realnym światem. Owocem tego odkrycia jest realistyczna teoria absolutu oraz personalistyczna antropologia. W dzisiejszej myśli naukowej dominuje idealizm i jego pseudofilozofie, które prowadzą Europejczyka na manowce pseudokultury. Weźmy np. dzisiejszą modę na tzw. postmodernizm. Jego uniwersyteccy admiratorzy pastwią się nad rozumem, żądają wyzwolenia wolności, ale nie raczą zauważyć, że ich poglądy są dziełem rozumu, że na co dzień tym rozumem się posługują i że miarą ich rozumności jest realny świat. Osobliwa schizofrenia.”

Henryk Kiereś (1943)

Źródło: Logos humanistyki, naszdziennik.pl, 17 grudnia 2011 http://naszdziennik.pl/index.php?dat=20111217&typ=my&id=my05.txt

O świecie , O myślach , O wolności , O myśleniu

„Jestem jabłkiem. Nie znam swego koloru: zielony, żółty, czerwony? Najprawdopodobniej w paski, żółto-czarne, jak osa, żeby ktoś nie został, ugryzłszy mnie, repatriantem (z Ogrodu) czy apatrydą (do końca). Jestem dość okrągły. Zwisam na ogonku, pępowinie. Etykę i filozofię miałbym w dupie, gdybym miał dupę. Brak dupy jest równie dotkliwy jak brak autorytetów, Jan Paweł II, na przykład.”

Ignacy Karpowicz (1976) polski pisarz i tłumacz

Spam

„WSZYSTKO, CO ZASZŁO, POZOSTAJE ZASZŁE.
– Co to za filozofia?
JEDYNA, KTÓRA DZIAŁA.”

Terry Pratchett książka Złodziej czasu

Postać: Śmierć
Złodziej czasu (2001)

„Mój ojciec był majstrem w fabryce i podkreślał wielokrotnie, że trzeba mieć konkretny fach w ręku. Kiedy więc chodziłem do gimnazjum w Kremnicy, myślałem o studiowaniu literatury lub filozofii. Rzecz przybrała zupełnie inny obrót, gdy odwiedził naszą szkołę kierownik literacki teatru. Usłyszał mnie podczas akademii i powiedział, że mam talent aktorski. Po skończeniu gimnazjum wyjechałem do Bratysławy i stał się cud. Zacząłem studiować słowacki i rosyjski, a jednocześnie chodziłem do konserwatorium uczyć się aktorstwa.”

Ladislav Chudík (1924–2015)

Źródło: „Rzeczpospolita”, 25 maja 2004 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/tymrzaem.htm

O literaturze , O myślach , O myśleniu

„Znaczenie historyczne filozofii jest bardzo wielkie. Co prawda inne czynniki (gospodarcze, estetyczne, polityczne. itd.) wywierają w dziejach znaczny wpływ na myśl filozoficzną, ale i na odwrót – także myśl filozoficzna jest jednym z ważniejszych czynników kształtujących dzieje ludzkości. Tak np. starożytny stoicyzm wywarł wielki wpływ na mentalność mas i przyczynił się znakomicie do złagodzenia obyczajów. Spinoza (XVII wiek) jest twórcą poglądu na świat wyznawanego do dziś przez wszystkich niemal myślących Europejczyków, którzy nie przyznają się do chrześcijaństwa; Hegel zaciążył decydująco na myśli socjalistycznej, która jego właśnie poglądy w pewnej interpretacji (feuerbachowskiej) głosi. Tzw. ideały demokratyczne nie są niczym innym niż spopularyzowaną formą poglądów Johna Locke'a i Jana Jakuba Rousseau.”

Józef Maria Bocheński (1902–1995) polski duchowny katolicki, dominikanin, filozof

Zarys historii filozofii
Źródło: s. 26, 27

O prawdzie , O świecie , O myślach , O wieku

„Jej filozofia wyraża się w jej słynnym zdaniu: „Nie interesuje mnie, jak poruszają się moi tancerze, mnie interesuje to, co ich porusza”. Miała zupełnie wyjątkowy system pracy, docierania do tego, co poruszało jej tancerzy. Zadawała im różne pytania. I to nie kilka, ale setki, tysiące pytań! Zakazywała jednak tancerzom odpowiadać słowami. Mogli odpowiadać tylko ruchami i gestami, językiem ciała. Wymagała, by te odpowiedzi były jak najbardziej szczere i osobiste. To wymagało od nich ogromnej odwagi. Trzeba było chcieć i umieć ujawnić najgłębszą cząstkę samego siebie. A Pina miała zwyczaj powtarzać to samo pytanie następnego dnia i oczekiwała jeszcze dokładniejszej i bardziej szczegółowej odpowiedzi.”

Wim Wenders (1945) niemiecki reżyser, scenarzysta, producent

o Pinie Bausch.

O tańcu , Pytanie

„Cała filozofia istnieje tylko i wyłącznie dzięki dwuznaczności języka i na niej żeruje.”

Hjalmar Söderberg (1869–1941) pisarz szwedzki

Doktor Glas

„Nie istnieje nic, nawet zbrodnia, co stanowiłoby większe przeciwieństwo, poezji, filozofii, ba – życia samego, aniżeli owa ustawiczna pogoń za zyskiem.”

Henry David Thoreau (1817–1862) amerykański pisarz, poeta i filozof

„XIX-wieczna nacjonalistyczna tradycja staje się filozofią państwową i jest realizowana. Jak się dobrze przyjrzeć tej ideologii Leppera, LPR-u i PiS-u – to naprawdę najwyższą dla nich miarą jest Polak katolik. Z Polski chce się zrobić państwo jednoświatopoglądowe, a to już jest iranizacja, przed którą przestrzegał Michnik 16 lat temu. Moim zdaniem, iranizacja już nie tylko Polsce grozi, ona staje się w Polsce rzeczywistością.”

Kazimierz Kutz (1929–2018) polski reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny; działacz polityczny i senator RP

Źródło: Polska, czyli Iran, „Fakty i Mity” nr 5 (309)

O rzeczywostości

„Gdyby polityczna agora stała się obszarem autentycznie ważnym i wspólnym, w którym z powagą mówi się o rzeczach duchowo najistotniejszych dla wszystkich obywateli razem i dla każdego z osobna, bez uszczerbku dla niczyich praw i swobód, wtedy całe społeczeństwo wzniosłoby się na wyższy etycznie poziom. Stałoby się społeczeństwem substancjalnym, a więc odpowiedzialnym i myślącym – takim, jakiego pragnął Hegel.
Jeśli tej substancjalności brakuje, a rząd uchyla się od brzemienia kwestii, jakie na co dzień porusza filozofia i religia, puste miejsce na agorze tym łatwiej zajmują kuglarze odgrywający demagogiczny teatrzyk niby-wartości, żonglując na oczach pogardzanej przez siebie wyborczej gawiedzi patriotycznymi i religijnymi symbolami oraz nacjonalistycznymi i ksenofobicznymi kliszami.”

Jan Hartman (1967) polski filozof, bioetyk, wydawca, publicysta, polityk

Źródło: Duch się nam zapodział, „Gazeta Wyborcza”, 23–25 kwietnia 2011.

O religii

„Głównym obiektem zainteresowania całego chrześcijaństwa jest człowiek stojący na rozdrożu. Natomiast rozległe, płytkie filozofie – wielkie syntezy bredni – zawsze traktują o epokach, ewolucji i ostatecznych rozwiązaniach.”

Gilbert Keith Chesterton (1874–1936) pisarz angielski

Ortodoksja
Źródło: s. 240

„Wersy księgi są zwięzłe i wysublimowane, proste i pozbawione rytmu niczym oślepiający promień światła. Jej metaforyka jest olśniewająca bez dekadencji i dotyka pierwszych idei. Ogłasza rewolucję w filozofii, religii, etyce, w całej ludzkiej naturze. Czyni to, jakby wspinając się po morskiej fali: Każdy mężczyzna i kobieta to gwiazda, bądź wypływając niczym górski potok w sylabach Czyń wedle swej woli będzie całym prawem.”

Aleister Crowley (1875–1947) okultysta angielski

o Księdze Prawa.
Ekwinokcjum bogów
Źródło: s. 142

O kobietach , O religii , O gwiazdach , O naturze

„Między filozofią a religią dochodzi niekiedy do ostrego starcia, niekiedy do zgodnej symbiozy; starcie występuje najczęściej wtedy, kiedy filozofowie wychodzą z założeń poglądu na świat różnego od założeń danej religii, i na odwrót – zgodna symbioza występuje tam, gdzie założenia (postawa wobec rzeczywistości) są podobne.”

Józef Maria Bocheński (1902–1995) polski duchowny katolicki, dominikanin, filozof

Zarys historii filozofii
Źródło: s. 26

O świecie , O religii , O rzeczywostości

„Dzogczen nie mówi ci, byś zmienił swoją religię, filozofię czy ideologię, byś stał się kimś innym niż jesteś. Nauki dzogczen proszą cię tylko, być spojrzał na siebie i odkrył klatkę, którą zbudowałeś ze wszystkich swoich ograniczeń i uwarunkowań. Dzogczen uczy również, jak wydostać się z tej klatki nie tworząc kolejnej – jak stać się prawdziwie wolną, autonomiczną osobą.”

Czogjal Namkhai Norbu (1938–2018) buddyjski nauczyciel

Źródło: Lustro: Rady dotyczące obecności i świadomości http://www.norbu.pl/lustro.php

O religii , O nauce

„W tej chwili teatr znajduje się na niebezpiecznym i nieprzyjemnym zakręcie. Ta biologia, obscena, brutalność… Nie żeby mnie to gorszyło, bo mnie już nic nie jest w stanie zgorszyć, ale nie akceptuję tego. Teatr, do którego wstępowałem, to był wspaniały świat. Wtedy liczyły się przede wszystkim wielkie kreacje aktorskie. Dziś już takie zdarzają się rzadko. Teraz kładzie się akcent na inscenizację i filozofię, która ma się do teatru nijak. To zaczyna górować i osłabiać środki aktorskiego wyrazu.”

Jerzy Nowak (aktor) (1923–2013) aktor polski

Źródło: „Życie Warszawy”, 22 marca 2003 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/teatrjest.htm

O życiu , O świecie

„Tymczasem filozofia zawsze chciała głęboko zmienić człowieka i jego myślenie. Domagała się racjonalności, krytycyzmu, konfrontowania rozmaitych stanowisk i poszukiwania metody, za pomocą której można było odróżnić argumenty powierzchowne od argumentów głębokich.
Takie myślenie zagraża naszemu przekonaniu o tym, że jesteśmy doskonali. Odziera nas z tej iluzji. Dzisiaj nikt nie chce się wewnętrznie zmienić, teraz chodzi o to, by zmieniać się zewnętrznie. Mieć dobrą fryzurę, ładne okulary, dobre kosmetyki, markowe buty.”

Jacek Hołówka (1943)

Źródło: wywiad Aleksandry Klich Dzikość serca na targowisku próżności, „Gazeta Wyborcza”, 26 stycznia 2010.

O butach , O poszukiwaniu , O myślach , O pomocy

„Każdy człowiek posiada własną filozofię, która dla innego nic nie znaczy.”

Kōbō Abe książka Kobieta z wydm

Kobieta z wydm (1962)

„W ojczyźnie Jana Pawła II narodową filozofią nie może stać się nihilizm, w którym wycina się wszelkie autorytety w imię osobistych kompleksów i uprzedzeń.”

Józef Życiński (1948–2011) polski duchowny katolicki, arcybiskup lubelski

Źródło: Budujmy mosty zamiast okopów, „Gazeta Wyborcza”, 11 lutego 2011 (tekst z 2007)

O ojczyźnie

„Z bardzo nielicznymi wyjątkami, współczesne autorytety umniejszyły znaczenie wszystkich systemów filozofii idealistycznej i głębszych aspektów studiów porównawczych nad religią. Tłumaczenia autorów klasycznych mogą się ogromnie różnić, ale w większości przypadków najszlachetniejsze poglądy zostały usunięte lub umniejszone. Ci bardziej szczerzy autorzy, których wiedza na temat starożytnych języków była gruntowna, nigdy nie zostali włączeni do zbioru lektur obowiązkowych, a nauczanie zostało oparte w wielkiej mierze na akceptacji sterylnego materializmu.”

Manly Palmer Hall (1901–1990)

The Secret Teachings of All Ages

O religii , O wiedzę

„(…) nie ma żadnego schematu, wedle którego kręci się film akcji (czy jakikolwiek inny). Na planie musisz posługiwać się swoim instynktem, plus masz świadomość tego, co sam chciałbyś zobaczyć w kinie jako widz. Ja zawsze zaczynam od opowiadanej historii. Jeśli widowni się ona nie spodoba, to wszelkie atrakcje staną się niepotrzebne. Moją filozofią wyjściową jest to, że ludzie chodzą do kina, aby obejrzeć ciekawą historię, niekoniecznie, żeby zobaczyć kilka fajnych wybuchów.”

Jonathan Mostow (1961)

Źródło: Wywiad, 2010 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=62811

O ludziach , O historii

„Filozofia jest z definicji krainą pomieszania języków, tj. w której zgody co do kryteriów prawomocności nie da się osiągnąć.”

Leszek Kołakowski (1927–2009) polski filozof

Horror metaphysicus (1988)
Źródło: s. 135.

„Ten kult cierpienia to jest katastrofa. Ja na przykład jestem przeciwnikiem powstania i istnienia Muzeum Powstania Warszawskiego. Przyszłość, filozofię, mądrość życiową trzeba opierać na wartościach pozytywnych, a nie na kulcie klęski i cierpienia. To jest niesłychanie destrukcyjna koncepcja.(…) Nie czekałem z wytęsknieniem na wybuch powstania, mimo że byłem w ruchu oporu, należałem do Szarych Szeregów. Widziałem, że potęga niemiecka jest gigantyczna i że odwrót wojsk niemieckich się zatrzymał. To naprawdę było szaleństwo. Piotr Zychowicz napisał książkę „Obłęd”. To jest bardzo dobry tytuł. I teraz, w tej polityce opartej na destrukcji, szalenie łatwo jest mówić, że „większość powstańców była za tym, żeby powstanie wybuchło.””

Tadeusz Rolke (1929) fotografik polski

A moje pytanie jest: czy ktoś się spytał tych 250 tys. osób, czy mają ochotę zginąć?!
Źródło: Tadeusz Rolke: Depresja szoruje i kłuje, i ma kamienie w butach http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,53668,21089537,tadeusz-rolke-depresja-szoruje-i-kluje-i-ma-kamienie-w-butach.html?disableRedirects=true, wysokieobcasy.pl, 9 grudnia 2016.

O mądrości , O butach , O cierpieniu , O czekaniu

„W Polsce w ostatnich latach nasiliła się kultura masowa, prymitywna, płytka, która całkowicie zmieniła nasz stosunek do życia. To jest kultura oparta, po pierwsze, na pieniądzach, po drugie, na erotyzmie, po trzecie, na jakiejś wersji tanich i bardzo krótkowzrocznych przepychanek politycznych. I na tym właściwie koniec. To właśnie kultura masowa spycha na margines filozofię.”

Jacek Hołówka (1943)

Źródło: wywiad Aleksandry Klich Dzikość serca na targowisku próżności, „Gazeta Wyborcza”, 26 stycznia 2010.

O pieniądzach

„Piłka to gra prosta. Nie potrzeba do niej filozofii.”

Kazimierz Górski (1921–2006) polski trener piłkarski

O grach

„To nie miecz Ibn Siny-Awicenny (980–1037) sprawił, że Tomasz z Akwinu (1224–1274) obrał go za swego mistrza w dziedzinie teologii i filozofii – do analizy i uwspółcześnienia ducha chrześcijaństwa zmobilizowała Tomasza siła islamskiego ducha Ibn Siny.”

Mustafa Cerić (1952)

Źródło: Islam w Europie czy islam europejski, laboratorium.wiez.pl, 24 sierpnia 2011 http://laboratorium.wiez.pl/teksty.php?islam_w_europie_czy_islam_europejski

O sile

„Już dawno myślałem – filozofia pożre się jeszcze sama. Metafizyka już się częściowo pożarła.”

Georg Christoph Lichtenberg (1742–1799) pisarz niemiecki, aforysta

O myślach , O myśleniu

„Są
wród nich tacy, którzy w liście wyrażają się językiem jakże doskonale nowoczesnym, ze
wszystkimi jego frazesami, z jego żargonem, jego obowiązkowym optymizmem… wiem, że to oni będą
pracowali dobrze i gorliwie. I są też tacy, którzy w innych czasach poświęciliby się z
pewnością filozofii, historii sztuki, nauczaniu francuskiego, lecz dzisiaj poszukują pracy u
nas, nie mając innego wyjścia, niemal z rozpaczy. Wiem, że gardzą w duchu stanowiskiem, o
które się ubiegają (…)”

Milan Kundera (1929–2023) czeski pisarz, eseista

O optymiźmie , O historii , O poszukiwaniu

„To był wybitny specjalista z zakresu teorii prawa i filozofii prawa, który sprzeciwiał się takiemu podejściu, które zmierza do sędziokracji. Od czasu, kiedy Polska stała jest członkiem UE zawsze bronił polskiej suwerenności i krytykował tzw. aktywizm sędziowski, zresztą wiele prac na ten temat napisał. Moim zdaniem bardzo zasłużenie został sędzią Trybunału Konstytucyjnego dlatego, że pokazał patriotyczne podejście do prawa. Jego interpretacje prawa i teorie, które budował jako specjalista z zakresu teorii prawa bardzo umacniały polską myśl prawniczą. Był jednym z wybitniejszych współczesnych przedstawicieli prawa.”

Krystyna Pawłowicz (1952) polska polityczka, prawniczka

wypowiedź po śmierci Lecha Morawskiego.
Źródło: Prof. Pawłowicz nt. śp. prof. Morawskiego: „Uważam, że został zaszczuty. To ofiara środowisk uniwersyteckich” http://wpolityce.pl/spoleczenstwo/348441-trzy-pytania-do-prof-pawlowicz-nt-sp-prof-morawskiego-uwazam-ze-zostal-zaszczuty-to-ofiara-srodowisk-uniwersyteckich, wpolityce.pl, 12 lipca 2017

O myślach , O myśleniu , O czasie

„Jedna część tej filozofii zawiera wszystkie nowe lub odnowione opinie, dotyczące położenia społeczeństwa, zasad prawodawstwa cywilnego i politycznego, jak np. naturalna równość ludzi, zniesienie przywilejów kast i klas, najwyższowładztwo ludu, wszechwładstwo potęgi państwowej, jednostajność praw. Wszystkie te doktryny nie są tylko przyczynami Rewolucyi francuskiej; stanowią one jej istotę, jej dzieło trwałe i istotne. Inna część doktryn XVIII st. uderza, ze szczególną zaciętością na kościół: na duchowieństwo, hierarchię, instytucye, dogmaty, zmierzając ku ostatecznemu zniesieniu chrześcijaństwa. Lecz ta część literatury XVIII w., zawdzięczająca istnienie swoje nadużyciom, które zniosła Rewolucya, znikła z nią razem. Chrześcijaństwo rozbudziło tę nienawiść przeciw sobie, nie jako instytucya religijna, lecz jako instytucya polityczna; nie dlatego, że księża chcieli rządzić rzeczami tamtego świata, lecz dlatego, że w tym byli właścicielami, panami, rządcami, że odbierali dziesięcinę; nie dlatego, że kościół nie mógłby znaleźć miejsca w nowem społeczeństwie, zbudowanem Rewolucyą, lecz dla tego, że zajmował najpotężniejsze i uprzywilijowane położenie w tem, które ona musiała zburzyć.”

Alexis de Tocqueville książka Dawny ustrój i rewolucja

Dawny ustrój i rewolucja

O literaturze , O nienawiści , O ludziach

„Teraz rozumiem lepiej, dlaczego komuniści zaczęli wkrótce po wojnie swoje dzieło systematycznego zniesławiania Armii Krajowej i powstania warszawskiego od ataku na conradowską filozofię męstwa i godności ludzkiej.”

Gustaw Herling-Grudziński (1919–2000) polski pisarz

sierpień 1955.
Źródło: Powstanie warszawskie http://www.akademiapolskiegofilmu.pl/pl/historia-polskiego-filmu/artykuly/to-nie-jest-na-sprzedaz-co-znaczyl-co-znaczy-dzisiaj-etos-ak/156, akademiapolskiegofilmu.pl

O wojnie

„Boks to jest potęga filozofii przewidywania czynów międzyludzkich.”

Marcin Kołodziejczyk (1973)

Prymityw
Źródło: s. 415.

„Filozofia pesymistyczna jest ze swojej esencji flozofią rozpaczy; ci więc, którzy nie wierzą, że świat jest dobry, muszą przystać na służbę u tyranii.”

Albert Camus (1913–1960) francuski pisarz, noblista

Pismo Combat

O świecie

„Nie mam zbyt wielkiego upodobania do nazbyt sławnej filozofii egzystencjalnej i jeśli mam powiedzieć prawdę, uważam jej konkluzje za fałszywe.”

Albert Camus (1913–1960) francuski pisarz, noblista

Pismo Combat

Cytaty na temat filozofia strona 3

Cytaty na temat filozofia
strona 3