Cytaty na temat bitwa (221 cytatów) | Cytaty sławnych ludzi

„Kto stracił pieniądze, ten nic nie stracił. Kto przegrał bitwę i stracił wojsko, ten mało stracił. Kto stracił wiarę, ten wszystko stracił.”

Napoleon Bonaparte (1769–1821) cesarz Francuzów

O pieniądzach , O wierze

„Idąc do pierwszej bitwy będziecie żądali rachunku za całe 5 lat tej wojny – za Warszawę, za Kutno, za Westerplatte i za setki i tysiące bezbronnych ofiar, które zginęły z ręki zaborcy. Zażądamy rachunku za każde polskie życie, które zabrali nam Niemcy.”

Stanisław Maczek (1892–1994) generał polski

do żołnierzy 1. Dywizji Pancernej we Francji, 6 sierpnia 1944.
Źródło: Andrzej Kunert, Rzeczpospolita Walcząca. Powstanie Warszawskie 1944, Wyd. Sejmowe, Warszawa 1994, s. 46

O życiu , O wojnie

„Robiąc Katyń, czyli zastrzeliwując w roku 1940 kilkanaście tysięcy polskich jeńców-oficerów, Stalin nie przewidział, że miejsce ich pochówku zajmą potem Niemcy, rozkopią groby, narobią krzyku, a wujkowi Joe wstydu przed aliantami. Przez to w roku 1944 drugi Katyń, chociaż pilnie Stalinowi teraz potrzebny, był już nie do własnoręcznego wykonania. Na Polaków zawsze można jednak liczyć. Wywołując powstanie sami sprowokowali zabicie w swojej stolicy około 20 tysięcy wojskowo przeszkolonych młodych polskich inteligentów o orientacji prolondyńskiej. Na dokładkę uśmiercono 200 tysięcy ich rodziców, krewnych i znajomych. Wszystko bez jednego radzieckiego strzału, naprawdę rękoma Niemców – nie trzeba już było im tego wmawiać. Pełna higiena polityczna. Odeszli jak kamienie przez Boga rzucone na szaniec. W tym czasie w ogóle Bóg bardzo Stalinowi pomagał, lubił go widocznie (…). Londyn sprowokował śmierć lub rozproszenie warszawian i zburzenie miasta w naiwnej nadziei, że uda się z niego wypędzić Niemców tylko po to, żeby w opanowanej przez AK stolicy utworzyć komitet powitalny armii radzieckiej o innym politycznie składzie, niż życzył sobie tego Stalin (…). W powstaniu warszawskim zabito kilkanaście razy więcej ludzi niż w Katyniu. Mniej więcej tyle, ile zginęło polskich żołnierzy na wszystkich frontach II wojny światowej i we wszystkich jej bitwach razem wziętych: we wrześniu 1939, pod Lenino i Monte Cassino, koło Narwiku i w Afryce Północnej, nad Londynem i na Atlantyku, w walkach o Wał Pomorski i nad Odrą.”

Jerzy Urban (1933) polski dziennikarz

Źródło: tygodnik „Nie” nr 31/2004

O śmierci , O Bogu , O wojnie , O ludziach

„Ci, którzy pierwsi staną na polu bitwy i oczekują wroga, są wypoczęci. Ci, którzy przybywają na pole ostatni i od razu przystępują do walki, są wyczerpani. Dlatego mądry wojownik sprawia, by wróg przyszedł do niego, natomiast sam nie udaje się do innych.”

Sun Tzu (-543–-495 p. n. e.)

O walce

„Nie należy szukać odznaczeń i epoletów na polu bitwy, skoro można je zdobyć w przedpokoju.”

Napoleon Bonaparte (1769–1821) cesarz Francuzów

„Każdy człowiek boi się na swojej pierwszej bitwie. Jeśli zaprzecza, jest kłamcą. Niektórzy tchórze walczą równie dobrze jak odważni lub przestają się bać oglądając ludzi, którzy walczą, choć boją się tak jak oni. Prawdziwym bohaterem jest ten, kto walczy pomimo strachu. Jedni pozbywają się strachu po minucie pod ostrzałem, inni po godzinie, a jeszcze innym zajmuje to dni. Jednak prawdziwy mężczyzna nigdy nie pozwoli, żeby strach przed śmiercią wziął górę nad jego honorem, poczuciem obowiązku wobec ojczyzny i człowieczeństwem. Bitwa to najwspanialsza konkurencja, w której człowiek uwalnia swój instynkt. Wybiera ona wszystko to, co najlepsze i usuwa to, co złe.”

George Patton (1885–1945) amerykański generał

Every man is scared in his first battle. If he says he’s not, he’s a liar. Some men are cowards, but they fight the same as the brave men or they get the hell slammed out of them watching men fight who are just as scared as they are. The real hero is the man who fights even though he is scared. Some men get over their fright in a minute under fire. For some, it takes an hour. For some, it takes days. But a real man will never let his fear of death overpower his honor, his sense of duty to his country, and his innate manhood. Battle is the most magnificent competition in which a human being can indulge. It brings out all that is best and it removes all that is base. (ang.)
Źródło: The Patton speech [w:] Tim Ripley, Patton Unleashed: Pattons Third Army and the Breakout from Normandy http://books.google.pl/books?id=eXp-tRBGSRoC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0, Zenith Imprint, 2003, s. 12.

O śmierci , O ludziach , O strachu , O górach

„O co wolno się modlić po przegranej bitwie?
By znowu – nasza klęska – nie poszła na marne.
Ale żal, zamiast pomóc, przeszkadza w modlitwie.”

Marian Hemar (1901–1972) poeta polski, satyryk

Źródło: Kiedy znów zakwitną białe bzy, Wydawn. Literackie, 1991, s. 222.

„Bracia wasi bowiem, żyjący na wschodzie, pilnie potrzebują waszej pomocy, tej pomocy, jaką często im obiecywano, wy zaś musicie się spieszyć z udzieleniem im jej. Jak bowiem wielu z was już słyszało, napadli ich Turcy i Arabowie i podbili terytorium Romanii na zachodzie aż do wybrzeża Morza Śródziemnego i Hellespontu, zwanego ramieniem św. Jerzego. Zajmowali coraz więcej ziem owych chrześcijan, a zwyciężyli ich w siedmiu bitwach. Wielu zabili i wielu pojmali, takoż zburzyli kościoły i zniszczyli imperium. Jeśli im pozwolicie ciągnąć to niegodnie jeszcze chwilę, będą najeżdżać Wiernych Bożych jeszcze częściej. Z tej to przyczyny ja, bądź raczej Pan Bóg, zaklinam was jako Chrystysowych posłańców, byście to przekazywali wszędzie i namawiali wszystkich ludzi w hierarchii, piechotę o rycerzy, biednych i bogatych, by prędko zanieśli pomoc owym chrześcijanom i zgładzili to nikczemne plemię z ziem przyjaciół naszych. Mówię do tych, co są obecni, ale tyczy się to również nieobecnych. Nadto tak nakazuje Chrystus.”

Urban II (1035–1099) papież

wezwanie do krucjaty.

O Bogu , O ludziach , O pomocy , Chrystus

„Trzy bitwy nie równają się bólom jednego porodu.”

Eurypides (-480–-406 p. n. e.) dramaturg antyczny

„A jeśli zło tak naprawdę nie istnieje? Jeśli zostało wymyślone przez nas i w rzeczywistości musimy walczyć tylko z własnymi ograniczeniami? Jeśli to tylko ciągła bitwa między naszą wolą, pragnieniami i decyzjami?”

Libba Bray (1964)

Magiczny krąg, Zbuntowane anioły

O rzeczywostości , O decyzjach , O złu

„Bez wygrania najpierw bitwy o serca żołnierskie żaden wódz nie wygrał jeszcze bitew na polu walki.”

Klemens Rudnicki (1897–1992) wojskowy polski, generał brygady

O walce , Serce

„Po lasach pełno było cietrzewi. Tokowiska zaczynały się bardzo wczesną wiosną. Cietrzewie zaczynały tokować już w początkach marca. W tych miejscach robiło się z jedliny wygodne budki, wykopywało dół, by można było wygodnie nogi spuścić, obkładało się darnią, gałązkami, siadało jak na krześle i przez jedlinę obserwowało teren naokoło. Wszystko zaczynało się o drugiej, trzeciej nad ranem. Wpierw odzywał się cietrzew, który zwoływał inne, na Białorusi nazywany takawik. Zaczynał gruchać, potem raptownie słyszało się łopot skrzydeł przypominający klaskanie, brzmiało to tak: czuhsiii, czuhsiii. Pierwszy cietrzew rzucał jak gdyby wezwanie, po nim przylatywał drugi. Tokowiska bywały tak bogate, że zbierało się jakieś czterdzieści, pięćdziesiąt par. Koguty prowadziły ze sobą walkę. Walczyły nie tylko parami, czasami w jednej gromadzie zbierało się trzech, czterech samców i jeden drugiego walił na wszystkie strony. Samiczki siadały oddzielnie, tak jak damy na turnieju, w jednym rzędzie i przyglądały się. Prawdopodobnie zwycięzca szedł potem po swoje laury i odbierał nagrodę. Wszystko to zaczynało się, kiedy jeszcze było całkiem ciemno, później dopiero robiło się szaro, jaśniej i jaśniej, aż do wschodu słońca. Jeżeli działo się to na dużej polanie, na którą zaczynały padać promienie wschodzącego słońca, to w momencie kiedy tarcza słoneczna wychylała się zza horyzontu, toki zamierały zupełnie. Ten, który je zwoływał i siedział na drzewie, także cichł, bitwa ustawała, wszystko nieruchomiało. Samce i samiczki, które siedziały wygodnie, zwracały się główkami do słońca i jakieś pół minuty, czasami minutę, trwała cisza. Sprawiało to przejmujące wrażenie, było coś nadzwyczajnego w patrzeniu na ten hołd oddawany słońcu. Później zaś znowu toczyła się walka. Wszystko trwało jeszcze około pół godziny, nie dłużej, po czym ptactwo odlatywało. Wcześniej, gdy jeszcze było szaro, jak ustrzeliło się jednego samca z walczącej pary, to często drugi wskakiwał na niego i walił go dziobem, aż i jego się ustrzeliło. Strzały początkowo nie płoszyły cietrzewi, dopiero kiedy słońce było wyżej, robiły na nich wrażenie, i po jednym, drugim strzale ptaki rozpierzchały się. Cichym przykazaniem myśliwych było, aby nie wychodzić z ukrycia, dopóki cietrzewie same się nie roproszyły. Żeby nie zapamiętały, że w budkach ukryci są ludzie. Jak już odleciały, wychodziło się, zabierało zabite sztuki i wracało do domu. Wieszało się je na kilka tygodni w przewiewnym miejscu, aby mięso skruszało. Na wielkanocnym stole zawsze był cietrzew.”

Aleksandra Ziółkowska (1949) pisarka polska

Lepszy dzien nie przyszedł już
Źródło: Z miejsca na miejsce [w: Lepszy dzień nie przyszedł już], Warszawa, Iskry 2012, str 214–215

O ludziach , O domu , O wiośnie , O wrażeniach

„Poprowadzenie żołnierzy do walki tak, by działała siła ich rozpędu, jest jak staczanie z góry głazów lub pni. Gdy żołnierze są umiejętnie prowadzeni do bitwy, ich rozpęd jest niczym impet spadających głazów. Oto jest siła.”

Sun Tzu (-543–-495 p. n. e.)

O sile , O walce

„Traktuj swoich żołnierzy jak ukochane dzieci, a z chęcią zginą wraz z Tobą. Lecz jeśli staniesz się dla nich tak łagodny, że nie będziesz w stanie wysłać ich do bitwy, tak dobry, że nie będziesz w stanie nimi dowodzić, tak niepewny, że nie zdołasz zaprowadzić porządku, staną się bezużyteczni, jak rozpuszczone dzieci.”

Sun Tzu (-543–-495 p. n. e.)

O dzieciach

„W sztabie obrony Lwowa – w tym samym budynku na Pl. Bernardyńskim – coś się zmieniło! Nie mury i nie szyby w oknach, wciąż całe mimo nalotów i bombardowania artyleryjskiego. I nie ludzie, wciąż ci sami. Więc co? W powietrzu jakieś bezmierne przygnębienie. Nie ciekawi meldunku o bitwie trzydniowej o wzgórza nad Lwowem, zakończonej przed godziną pełnym sukcesem. Coś się stało, co przekracza zwyczajne triumfy lub niepowodzenia codziennego życia żołnierskiego na wojnie. Gen. Langner z pułkownikiem Rakowskim, szefem sztabu gen. Sosnkowskiego, który pozostał we Lwowie, proszą mnie do gabinetu dowódcy. (…) W nocy z 16 na 17 września Sowiety przekroczyły granicę polską. Zamiar niewiadomy.”

Stanisław Maczek (1892–1994) generał polski

o obronie Lwowa w 1939.
Źródło: Stanisław Maczek, Od podwody do czołga. Wspomnienia wojenne 1918-1945, wydawnictwo Ossolineum, Wrocław - Warszawa - Kraków 1990. s. 79–80.

Niepowodzenie , O wojnie , O ludziach , O sukcesie

„Reżyser jest najczęściej fachowcem od przedstawienia świata opisanego przez kogoś. Nie musi walczyć pod Borodino, aby zrobić film o tej bitwie.”

Andrzej Bart (1951) polski powieściopisarz, scenarzysta i reżyser

Źródło: Urszula Lipińska, Orły 2010. Damy światu do wiwatu. Bart w Stopklatce, stopklatka.pl, 11 lutego 2010 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=63045

O świecie

„Jesteśmy z naszym przywódcą Muammarem Kadafim, który prowadzi bitwę z Trypolisu, stoimy za nim, tak jak czyni to libijska armia. Będziemy walczyć do ostatniego człowieka, a nawet do ostatniej kobiety. Nie opuścimy Libii, tak jak uczynili to wcześniej Włosi czy Turkowie (…). Libia to nie Tunezja czy Egipt.”

Saif al-Islam al-Kaddafi (1972)

Źródło: Libia: pierwsza dymisja w ekipie Kadafiego, Onet.pl, 21 lutego 2011 http://wiadomosci.onet.pl/swiat/libia-pierwsza-dymisja-w-ekipie-kadafiego,1,4190046,wiadomosc.html

O kobietach

„Oddzielone falującym wzgórzem
dwie armie zamaskowane
rzucają nie kończące się alleluja bitwy.
Wódz, w namiocie,
ocenia pradawną wściekłość swego ludu.
Ten drugi, wpatrzony w rubież rzeki,
widzi swój cień w innym ciele, nie mogąc się rozpoznać.”

José Lezama Lima (1910–1976) pisarz kubański

Źródło: Bitwa chińska, tłum. Andrzej Nowak

O ludziach , Wściekłość

„W lipcu 1943 r., po aresztowaniu mego poprzednika Gen. Stefana Roweckiego, uwięzionego przez Gestapo, objąłem dowództwo nad Armią Krajową. Żołnierze tej armii nie mieli dział, czołgów i samolotów, jak ich bardziej szczęśliwi Rodacy walczący u boku Sił Brytyjskich i Amerykańskich, ale równie gorąco pragnęli zderzyć się z Niemcami. Celem naszym było pracować na rzecz zwycięstwa Sojuszników, którzy jedynie mogli przywrócić niezależność naszemu Krajowi. Działalność nasza była skierowana przeciwko produkcji żywności, ekwipunku wojskowego, amunicji i wszystkich innych dostaw wojskowych dla Niemców, przede wszystkim zaś przeciwko niemieckim liniom komunikacyjnym. Przeciwdziałaliśmy terroryzmowi okupanta, przeciwstawialiśmy się jego nieludzkim metodom i pociągnęliśmy do odpowiedzialności sądowej brutalnych i kryminalnych przedstawicieli władz okupacyjnych. Nasz wywiad, który pracował dla Naczelnego Dowództwa Sojuszniczego, obejmował swym zasięgiem nie tylko całą Polskę, ale również wschodnie Niemcy oraz zajętą przez Niemców cześć Rosji sowieckiej. Informacje dostarczane przez nas sojusznikom dotyczyły w szczególności operacyjnych posunięć niemieckich na Wschodzie, ich przemysłu wojennego oraz ruchów marynarki w portach bałtyckich. Byliśmy wielce radzi mogąc w lipcu 1944 r. na krótko przed wybuchem bitwy o Warszawę przesłać Wielkiej Brytanii szczegółowy opis i nawet części bomb latających „V 2.””

Tadeusz Komorowski (1895–1966) polski generał, dowódca AK, polityk emigracyjny

Źródło: Tadeusz Bór-Komorowski w relacjach i dokumentach, opracował Andrzej Kunert, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2000, s. 410.

O relacjach

„Wiekuista Bitwa może się zatem toczyć między Bogiem a Jego Wrogiem lub między dwoma połowami Boga. My, ludzie, odbieramy owe wojny jako rozgrywające się w naszym wnętrzu.”

Robert Bly (1926)

Żelazny Jan. Rzecz o mężczyznach (1990)
Źródło: s. 182

O Bogu , O wojnie , O ludziach

„Wygrałem bitwę pod Rossbach z większą częścią mojej piechoty mającą muszkiety na plecach.”

Fryderyk II Wielki (1712–1786)

„Jest w północnych krainach wyspa, która nazywa się Skandan, (…) gdzie mieszka wiele ludów. Wśród nich był niewielki lud zwany Winnilami. I była z nimi niewiasta imieniem Gambara i miała dwóch synów, imię jednego Ibor, a imię drugiego Agio; ci z matką swoją Gambarą dzierżyli przywództwo nad Winnilami. Ruszyli się zatem wodzowie Wandalów, to jest Ambri i Assi z wojskiem swoim, i mówili do Winnilów: „Albo płaćcie nam dań, albo przygotujcie się do bitwy i bijcie z nami”. Wtedy odpowiedzieli Ibor i Agio z matką swoją Gambarą: „Lepiej nam przygotować się do bitwy niż płacić Wandalom”. Wtedy Ambri i Assi, to jest wodzowie Wandalów, poprosili Wotana [Odyna, boga wojowników], aby dał im zwycięstwo nad Winnilami. Odpowiedział Wotan, mówiąc: „Których pierwszych ujrzę o wschodzie słońca, tym dam zwycięstwo”. W tym samym czasie Gambara z dwoma synami swoimi, to jest Iborem i Agio, którzy byli przywódcami Winnilów, poprosili Freję, małżonkę Wotana, żeby była przychylna Winnilom. Wtedy Freja dała im radę, aby o wschodzie słońca przybyli Winnilowie oraz ich żony z włosami rozpuszczonymi wokół twarzy na podobieństwo brody, i aby tak przybyły ze swoimi mężami. Wtedy, gdy zabłysło wschodzące słońce, obróciła Freja, małżonka Wotana, łóżko, w którym spoczywał jej mąż, i skierowała jego twarz ku wschodowi, i zbudziła go. A on, spoglądając, ujrzał Winnilów i ich żony z włosami rozpuszczonymi wokół twarzy, i rzekł: „Kim są ci długobrodzi?”. I rzekła Freja do Wotana: „Tak jak dałeś im imię, daj im też zwycięstwo.””

Grimoald I (615–657)

I dał im zwycięstwo, aby gdziekolwiek postanowią walczyć, zwyciężali. Od tej pory Winnilowie zwani są Longobardami.
longobardzki mit zapisany na podstawie tradycji ustnej w prologu Edyktu Grimoalda (668), i w późniejszym Edykcie Liutpranda (735).
Źródło: Origo gentis Langobardorum, cyt. za: Karol Modzelewski, Barbarzyńska Europa, wyd. Iskry, Warszawa 2004, s. 62–63.

O Bogu , O ludziach , O matce , O czasie

„Powstanie Warszawskie zorganizowane, podjęte i prowadzone przez generałów i pułkowników, było – jak mało która bitwa – dziełem dwudziestolatków, ich sprawą, ich czynem, ich wielką życiową przygodą. Przyjęli je oni za własne i nasycili sobą, nadając mu ten kształt i tę atmosferę, którą znamy z tysięcznych przekazów: z pamiętników i wspomnień, piosenek i wierszy, z całej powstańczej literatury. Zawdzięczało im powstanie nie tylko atmosferę. Zawdzięczało także swoje uporczywe trwanie, aż do ostatecznego wyczerpania się możliwości walki, pomimo braku broni, zaopatrzenia i żywności. Oni spowodowali, że ta często do rzezi podobna walka zachowała się w pamięci społecznej nie tylko jako koszmar, ale także jako wielki i piękny zryw młodzieży, wspartej przez przytłaczającą większość ludności stolicy. Bo także jest prawdą, i to prawdą nie do podważenia, że wszędzie tam, gdzie powstanie nabrało charakteru walki nie pozbawionej szans powodzenia, gdzie trwało nieco dłużej i nie zaczynało się od rzezi, jak na Ochocie i Woli, zaakceptowane zostało przez ogół warszawiaków. I dlatego dzień 1 sierpnia gromadzi dziś na cmentarzu wojskowym w Warszawie, tak jak gromadził przez tyle lat, tłumy nie tylko byłych żołnierzy powstania, ale także ogromne rzesze tych, którzy przeżyli je nie na barykadzie i nie z bronią w ręku. Obok tych, którzy stracili wtedy swoich najbliższych, przychodzą tu co rok tacy, którzy nie mają nikogo ze swoich na tym cmentarzu. Powstanie bowiem było sprawą nie jakiejś garstki szaleńców, którzy wydali miasto na łup pożarów i pod kule żołdaków, lecz było i jest sprawą ludu Warszawy, który podobnie jak ci chłopcy i te dziewczęta w opaskach, przyjął je za swoje własne.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 119–120

O ludziach , O młodzieży , O zachowaniu , O literaturze

„Jeśli przodkowie Donalda Tuska walczyli w bitwie pod Grunwaldem, to chyba w taborach!”

Ryszard Czarnecki (1963) polityk polski

podczas rozmowy w TVP Info o rezygnacji premiera z kandydowania w wyborach prezydenckich.
Źródło: „Rzeczpospolita”, 1 lutego 2010

„Decyzja rozegrania bitwy w Warszawie, której ostatecznymi autorami byli Jan Stanisław Jankowski i Tadeusz Komorowski, zapadła 31 lipca, ale już w dniu następnym pomnożona została o tysiące decyzji, podejmowanych przez poszczególnych żołnierzy Okręgu Warszawskiego AK. Warszawska armia powstańcza była armią ochotniczą i tym między innymi różniła się od innych, że nie miała koszar, a raczej koszarami jej były rodzinne domy żołnierzy, zwykłe warszawskie mieszkania. Rozkaz, który docierał do żołnierzy poprzez zakonspirowane środki łączności, nie był i nie mógł być poparty przez żadne środki przymusu. Każdy z żołnierzy-ochotników sam decydował, czy rozkaz ten wykona i stawi się na wyznaczony punkt zborny, czy też tego nie zrobi. Każdy musiał taką decyzję podjąć sam, w ciszy własnego serca, patrząc w oczy matce, żonie czy narzeczonej, których nawet nie miał prawa powiadomić o tym, co zaraz się stanie. Musiał podjąć ją sam w chwili, gdy jeszcze nie uzbrojony, ale już narażony na niebezpieczeństwo, opuszczał rodzinne kąty, a razem z nimi całe dotychczasowe życie. Tego dnia, 1 sierpnia, podobnie jak podczas pierwszej koncentracji z 28 lipca, tysiące chłopców i dziewcząt powiedziało swoje „tak”, potwierdzając nim nie tylko żołnierską przysięgę wierności, ale także wolę walki. Te tysiące decyzji potwierdzających, więcej – przypieczętowujących rozkaz dowódcy, były zapoczątkowaniem zjawiska o zupełnie podstawowym znaczeniu.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 119

O życiu , O matce , O decyzjach , O walce

„kiedyś to była ręczna robota
nawet podczas wielkiej bitwy”

Piotr Macierzyński (1971) poeta polski

Źródło: xxx

„Generał Bór-Komorowski, po rozmowie z wicepremierem rządu, panem Jankowskim, który powiedział: „dobrze, zaczynajcie panowie”, wydał rozkaz „Monterowi”: „jutro o 17 rozpoczyna pan akcję «Godzina W»”. Równocześnie, gdy trwały rozmowy w Komendzie Głównej, czyli późnym popołudniem 31 lipca, dowódcy radzieckiej 2 Armii Pancernej Gwardii doszli do wniosku, że bitwa jest przegrana. Rosjanie stracili ponad 300 czołgów, przy trzykrotnie mniejszych stratach Niemców, całkowitemu zniszczeniu uległ 3 Korpus Pancerny, dwa pozostałe też miały ciężkie straty i zapadła decyzja: wycofujemy się w kierunku linii miejscowości Radzymin-Okuniew-Wołomin i będziemy tej linii bronić. Nie mieliśmy już po co uderzać, bo Rosjan już nie było.”

Edmund Baranowski (1925) powstaniec warszawski

Źródło: wywiad Marcina Bartnickiego, Edmund Baranowski dla WP. PL: co piąty powstaniec miał karabin, to był pierwszy głęboki zawód, wp. pl, 16 lipca 2014 http://historia.wp.pl/title,Edmund-Baranowski-dla-WPPL-co-piaty-powstaniec-mial-karabin-to-byl-pierwszy-gleboki-zawod,wid,16753251,wiadomosc.html?ticaid=113a1b

O historii , O piciu , O decyzjach , O stracie

„Walka jest normalnym zadaniem Ludzkości – bitwa nie.”

Cyprian Kamil Norwid (1821–1883) polski poeta, dramatopisarz, prozaik, artysta plastyk

Źródło: Pisma wszystkie, tom 7, Warszawa 1973, PIW, s. 60.

O walce

„Bądź gotów przegrać bitwę, żeby wygrać wojnę.”

H. Jackson Brown, Jr. (1940)

Be willing to lose a battle in order to win the war. (ang.)

„Warunki są bardzo ciężkie, ale jeśli panu się zdaje, że ten bitwę wygra, kto się z pola wycofał, to niech pan chłopcom historii nie wykłada.”

Maria Rodziewiczówna (1864–1944) polska pisarka

właścicielka podupadającego majątku do nauczyciela swych dzieci
Barcikowscy
Źródło: s. 26

O dzieciach , O historii , O nauczycielach

„Spośród moich ulubionych kompozytorów Mozart był i zawsze będzie pierwszy. Toczyłem z nim największe bitwy, usiłując zbliżyć się do jego perfekcji i równowagi w tym, co naturalne i organiczne, jak i bogate w treści. Ale również pewna powściągliwość, by nie wybuchać – w skrócie: opanowanie. Nie, żebym rzeczywiście kontrolował swe kompozycje, ale poddaję się okolicznościom, tematowi itp. Ja tylko może wnoszę pewien talent i dyscyplinę.”

Bohuslav Martinů (1890–1959) kompozytor czeski

Źródło: Balance of Martinů’s work up to 1935, martinu.cz http://www.martinu.cz/data/docs/0000070_d.pdf

O perfekcji

„Historię widzimy w przebłyskach. Czy będzie to major, czy krajobraz po bitwie, czy życie kochanki, czy batalion w kartoflisku – wszystko w przebłysku: drzewo, niecki, fasola na progu, owszem, nawet pończochy, ruch chwilowej namiętności – wszystko to rzuca się w oczy w nagłym błysku. Nie ma sposobu na objęcie całego widoku.”

Leopold Buczkowski (1905–1989) polski prozaik

Źródło: Pierwsza świetność

O życiu , O historii , O kochankach , O drzewach

„Zgodnie z instrukcjami, jakie otrzymałem od moich przełożonych w Londynie w końcu r. 1943, wydałem rozkaz podległym mi lokalnym dowódcom, aby przystąpili do otwartej walki przeciwko Niemcom i aby czynnie popierali operacje wojsk sowieckich od chwili, gdy linia frontu znajdzie się w pobliżu ich dowództwa. Rozkazy te zostały ściśle wykonane i w r. 1944 w czasie sowieckiej ofensywy we Wschodniej Polsce nasza Armia Krajowa uderzyła na Niemców w wielu okręgach, ułatwiając postępy Rosjanom i zajęcie przez nich wielu miast, a wśród nich: Wilna, Lwowa i Lublina. Ta współpraca z armią czerwoną nie ustaliła jednakże trwałej łączności na jakiejś szerszej płaszczyźnie czy skali, wykraczającej poza ramy pola bitwy, w jak najściślejszym znaczeniu tego słowa. Nie mogąc ustalić łączności z dowództwem sowieckim, co nie było naszą winą, usiłowałem skoordynować nasze operacje z działaniami armii czerwonej, na podstawie mojej własnej oceny sytuacji wojskowej. Wziąłem pod uwagę stale powtarzające się wezwania sowieckich radiostacji, nawołujących nas do rzucenia wszystkich sił przeciwko Niemcom. Jednym z tych licznych apelów była audycja moskiewskiego radia z 29 lipca 1944 r., wzywająca ludność Warszawy do powstania przeciw wrogowi w otwartej bitwie.”

Tadeusz Komorowski (1895–1966) polski generał, dowódca AK, polityk emigracyjny

Źródło: Tadeusz Bór-Komorowski w relacjach i dokumentach, opracował Andrzej Kunert, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2000, s. 411.

O relacjach , O czasie , O walce , O współpracy

„Potrzebujemy kolejnej partii chłopców. Lekkomyślnych, porywczych, zuchwałych, nieostrożnych. Pójdą pierwsi w ogień i dym, w sam środek bitwy. Widziałem, jak jeden z moich synów, wówczas dwunastolatek, stoi na szczycie klifu i krzykiem rzuca wyzwanie wrogowi. Jeszcze nikt nie dostał medalu za rozsądek.
Chłopców wykradamy, skąd się da. Nie obchodzi nas, czy są z naszej strony, czy z tej drugiej. I tak szybko zapomną, po której kiedyś byli stronie, jeżeli w ogóle są tego świadomi. W końcu, co może mieć w głowie taki siedmiolatek? Powiesz mu, że nasz sztandar jest najlepszy i najpiękniejszy, i że my jesteśmy najlepsi i najmądrzejsi, a on w to wierzy. Lubią mundury. Lubią wymyślne kapelusze z piórkami. Lubią dostawać medale. Lubią sztandary, bębny i wojenne okrzyki.”

Carol Emshwiller (1921–2019)

Chłopcy

„Ideologiczna bitwa musi odbywać się we wszystkich przestrzeniach, rewolucja musi dotrzeć wszędzie!”

Hugo Chávez (1954–2013) polityk wenezuelski

Źródło: Ideologiczna wojna w Twitterze, tierralatina.pl, 30 kwietnia 2010 http://www.tierralatina.pl/2010/04/ideologiczna-wojna-w-twitterze/

O wojnie

„Cudu nad Wisłą, czyli zwycięstwa w walnej bitwie pod Warszawą nie należy wyłącznie przypisywać pojedynczym dowódcom, poszczególnym Armiom lub oddziałom, czy też poświęceniu się jednostek – wiadomo, że zwycięstwo jest łatwe gdy wojsko i dowódcy są dobrzy, jednak jest ono bardzo wątpliwe gdy żołnierz jest wyczerpany i zwątpiony, nieufny i zdemoralizowany. Wówczas najświetniejsze plany, najmądrzejsze i najostrzejsze rozkazy nie pomogą nic, jeśli nie przyjdą z pomocą duchowe i moralne czynniki, przekuwające u żołnierza psychologię odwrotu na psychologię zwycięstwa, na pobudzenie do największego wysiłku i do szlachetnej ofiarności krwi za drogą Ojczyznę. Do Cudu nad Wisłą przyczynił się zbiorowy wysiłek całego Narodu, a bezpośrednio ludność stolicy, duchowieństwo, patriotyczne organizacje wojskowe i cywilne, które ofiarując swoje siły i wiedzę w chwili najbardziej przełomowej przetworzyły zmęczenie w rześkość, zwątpienie w zapał, cofanie w natarcie, odwrót w zwycięstwo – i przez to dopomogły w obronie Warszawy.”

Franciszek Latinik (1864–1949) polski wojskowy, generał

Bój o Warszawę. Rola wojskowego gubernatora i 1-ej armii w bitwie pod Warszawą w 1920 r.

O wysiłku , O sile , O zwycięstwie , O pomocy

„Ci, którym od najmłodszych lat wpajano strach przed niezadowoleniem grupy jako największym z nieszczęść, raczej umrą na polu bitwy w wojnie, której nie rozumieją, niż narażą się na pogardę głupców.”

Patrick Redmond (1966)

Gra w życzenia (1999)

O wojnie , O nieszczęściu , O strachu

„Stałeś się polem bitwy.
Wszyscy żołnierze, walczący za ciebie są bohaterami.
Stajesz się kwitnącym ogrodem.
Jesteśmy gotowi oddać nasze dusze dla ciebie.
Tysiąc jeden czułości w sercach naszych.
Utrzymuj swój honor
Aby podnosić swój sztandar.
Utrzymuj swój honor,
My wszyscy młodzi jesteśmy pełni zapału.
Umiłowana ziemio, Umiłowany kraju.”

Əhməd Cavad (1892–1937)

Źródło: hymn państwowy Azerbejdżanu

O duszy , Serce

„Skoro nawet nasz sztandar, symbolizujący prawdziwie republikańskie rządy ludu, został zbrukany i zakrwawiony na polu bitwy, to zostanie on znów w niedługim czasie podniesiony przez licznych jego obrońców, mających więcej niż mu szczęścia, i załopocze pewnego dnia, by nadać godności instytucjom chilijskim, ku szczęściu ojczyzny, którą kocham ponad wszystko w życiu.”

José Manuel Balmaceda Fernández (1840–1891)

z testamentu politycznego napisanego przed śmiercią.
Źródło: F. Encina, I. Castedo, L. Historia de Chile, t. III, Santiago, 1954, s. 2008, cyt. za: Alfredo Lastra Norambuena, Chile 1891: Kontrrewolucja i obca interwencja w: Zamachy stanu, przewroty, rewolucje. Ameryka Łacińska w XX w. pod redakcją Tadeusza Łepkowskiego, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1983, ISBN 8307008336, s. 31.

O śmierci , O ludziach , O historii , O czasie

„Mówią nam, że żyjemy w wolnej republice, że nasze instytucje są demokratyczne, że jesteśmy wolnym narodem, który rządzi się sam (…). To już zbyt wiele dla mnie, nawet jeśli to żart (…).
Na przestrzeni dziejów prowadzono wojny w celu podboju i grabieży (…). A to jest wojna w pigułce. Wojny zawsze wywołuje klasa panów; bitwy zawsze stacza klasa ciemiężonych.”

Eugene Debs (1855–1926)

mowa wygłoszona na procesie przed Sądem Najwyższym w 1918, Debs został aresztowany za naruszenie Ustawy o szpiegostwie, bowiem wśród jego słuchaczy byli młodzi ludzie w wieku poborowym, a więc jego przemówienie mogło „utrudniać rekrutację lub werbunek do armii”.
Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 474.

O wojnie , O ludziach , O historii , O wieku

„Ale nasze bluźnierstwo – to tylko modlitwa
Rozpaczliwa i groźna jak ostatnia bitwa.
Nasz śmiech – to najboleśniej krwawych łez posoka,
Jakie płynęły kiedy z człowieczego oka.
A życie tak kochamy, jak wiosenne szumy
I jak usta dziewicze – i jak wieszczów dumy,
A modlim się do grobu – nicestwa – i dżumy.”

Antoni Lange (1862–1929) polski poeta, dramatopisarz i powieściopisarz okresu Młodej Polski, także poliglota i tłumacz

Cytaty z utworów poetyckich
Źródło: Vox posthuma, w: Poezye cz. 1, Kraków 1895, s. 112.

O życiu , O śmiechu , Kochać się

„Szczęście w życiu często zapewnia nam nie udział w bitwach, mój drogi Lowell, lecz ich unikanie. Mistrzowski unik jest sam w sobie zwycięstwem.”

Matthew Pearl książka Klub Dantego

Postać: Henry Wadsworth Longfellow
Klub Dantego

O szczęściu , O zwycięstwie

„Jest czymś naturalnym, że żołnierze ufający sobie wzajemnie walczą zgodnie, trwając niewzruszenie na pozycjach, a nieuniknionym, że niedowierzający sobie chcą, każdy jak najszybciej, znaleźć się z dala od pola bitwy.”

Cyrus II Wielki (-600–-530 p. n. e.) król Persji

Wychowanie Cyrusa (Cyropedia)
Źródło: Księga szósta 4:15, tłum. K. Głombiowski, B. Burliga, A. Marchewka, A. Ryś, ISKŚiO UWr, Wrocław 2014.

„W aktorstwie jak w życiu, raz na wozie, raz pod wozem. Życie nie bajka, ale bitwa! Trzeba mieć siłę i kogoś bliskiego, bo samemu ciężko sobie poradzić w trudnych momentach. Mam rodzinę, którą kocham i dzięki niej jakoś poradziłem sobie w ciężkich chwilach. Pomogły mi moje trzy najwspanialsze kobiety – żona i córki. Dla nich jestem w stanie zrobić wszystko.”

Mariusz Czajka (1961) aktor polski

Źródło: „Tygodnik Ciechanowski”, 11 sierpnia 2005 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/30lat.htm

O życiu , O kobietach , O rodzinie , O bajkach

„A gdy chmury jak po bitwie
płyną we krwi, purpurowe,
moje słyszy on modlitwy
i miłości mojej słowa.”

Anna Achmatowa (1889–1966) rosyjska poetka

Tom Anno Domini (1922)
Źródło: Już na białym progu raju…, tłum. Seweryn Pollak

„Ostatecznym polem bitwy dla marketingu jest umysł i im lepiej zrozumiesz, jak działa umysł, tym lepiej zrozumiesz, na czym polega pozycjonowanie.”

Jack Trout (1935–2017)

„Pisz mówię sobie, spróbuj nienawidzić
tego kto łagodnie prowadzi w nicość
mężczyzn i kobiety którzy razem z tobą i ze sobą idą
i myślą że nie wiedzą. Pomiędzy imionami wrogów
napisz również swoje. Burza
cudownie zniknęła. Przyroda
jest zbyt słaba by naśladować bitwy. Poezja
nic nie zmienia. Nic nie jest pewne, ale pisz.”

Franco Fortini (1917–1994)

Źródło: Tłumacząc Brechta, tłum. Jadwiga Miszalska

O kobietach , O myślach , O myśleniu

„Było mi żal. Siebie, moich wysiłków, całej tej walki z metryką, bitwy o przetrwanie. I co? To już koniec?! Przestałam się liczyć?! Tak po prostu – won?! Za stara jestem. Po prostu za stara!”

Małgorzata Kalicińska (1956) polska powieściopisarka

Cykl Rozlewisko, Dom nad rozlewiskiem

O wysiłku , O walce

„Za dywizję wołyńską, nie kwiaty i wianki –
Szubienica w Lublinie. Ojczyste Majdanki.
Za sygnał na północy, bój pod Nowogródkiem –
Długi urlop w więzieniu. Długi i ze skutkiem.
Za bój o naszą Rossę, Ostrą Bramę, Wilno –
Sucha gałąź lub zsyłka na rozpacz bezsilną.
Za dnie i noce śmierci, za lata udręki –
Taniec w kółko: raz w oczy a drugi raz w szczęki.
Za wsie spalone, bitwy, gdzie chłopska szła czeladź –
List gończy tropicielski: dopaść i rozstrzelać.
Za mosty wysadzone z ręki robotniczej –
Węszyć gdzie kto się ukrył, psy spuścić ze smyczy.
Za wyroki katów, za celny strzał Krysta –
Jeden wyrok: do tiurmy. Dla wszystkich. Do czysta.”

Kazimierz Wierzyński (1894–1969) polski poeta, prozaik, eseista

Źródło: Na rozwiązanie Armii Krajowej w: Krzyże i miecze (1946)

O śmierci , O psie , O udręce , O Kwiatach

„Pułkowniku, jeżeli zamierza pan umierać, to lepiej teraz, gdy łatwo będzie pana zastąpić, aniżeli na początku bitwy, bo jak pan wie, wtedy z wymianą trudniej.”

Bernard Law Montgomery (1887–1976) marszałek brytyjski

do pułkownika, który tłumaczył się lekarzowi, że może go zabić zarządzony przez Montgomery’ego cotygodniowy bieg na siedem mil.
Źródło: Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław Bogusław Lenard (oprac.), Wiek XX w źródłach, op. cit., s. 243.

O wieku

„Ktoś tu był i teraz go nie ma.
Ktoś przemykał z oszczepem w dłoni
w poprzek neolitycznego nurtu.
Ktoś poił bitwą strudzone konie.”

Wojciech Ligęza (1951)

Źródło: Rzeka

O koniach

„Mój socjalistyczny chrzest miał się dokonać pośród zgiełku bitwy (…), walka klasowa ukazała mi się w blasku bagnetów i błysku karabinów (…). Taka była moja droga do praktycznego socjalizmu.”

Eugene Debs (1855–1926)

o krwawym stłumieniu strajku kolejarzy w 1894 w Chicago, podczas którego policja i wojsko zabiły 34 robotników.
Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 369.

O historii , O walce

„Jestem przemożną siłą, przewagą liczebną. Ostatnią bitwą. jestem mnóstwem miliardów. Widowiskiem w lesie. Jestem wynalazcą kauczuku. Dopiero dzięki mnie kauczuk staje się słowem.”

Werner Herzog (1942) reżyser niemiecki

Źródło: powieść Fitzcarraldo

O sile

„Władze w Londynie nie zakazały bitwy o Warszawę, a Mikołajczyk był bezpośrednio odpowiedzialny za tenor depeszy z 26 lipca. Czynniki krajowe, które i tak wcześniej sądziły, że generalnie działają – zgodzie ze stanowiskiem Londynu, mając depeszę Mikołajczyka w ręku, miały pełne prawo uważać, iż ich decyzja walki o Warszawę jest w pełni aprobowana przez Londyn. Wydaje się, iż przypisanie premierowi Mikołajczykowi i jego otoczeniu (w tym i gen. Stanisławowi Tatarowi) głównej roli w akceptacji decyzji o bitwie Warszawę jest w pełni uzasadnione.”

Stanisław Salmonowicz (1931) polski historyk

Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza
Źródło: s. 39.

O historii , O decyzjach , O walce

„On
à la de Gaulle
przegrywał bitwy

Ja
szłam jak Pyrrus
od zwycięstwa do zwycięstwa”

Dorota Koman (1961)

Źródło: Wojna domowa

O wojnie

„Walter Hungerford: Do takiej bitwy powinniśmy mieć dziesięć tysięcy ludzi.
Henryk V Lancaster: Nie chciałbym ani człowieka więcej, bo ci, których mam, to ludzie Boga.”

Henryk V Lancaster (1386–1422) król Anglii

przed bitwą pod Azincourt.
Źródło: Paul Johnson, Bohaterowie, tłum. Anna i Jacek Maziarscy, wyd. Świat Książki, Warszawa 2009, s. 83.

O Bogu , O ludziach , O książkach , O świecie

„W każdym zwycięstwie tkwi zapowiedź nowej bitwy… o obronę zdobytych przywilejów.”

Stefan Pacek (1938)

„Zamienić własne życie w pole bitwy, na którym nie możesz się starać przeżyć, możesz tylko spodziewać się śmierci po tym, jak było ci dane rządzić i walczyć.”

Roberto Saviano (1979)

Gomorra – podróż po imperium kamorry

O życiu , O śmierci

„Musisz robić to, co kochasz. Bez tego nie osiągniesz sukcesu. Niektórzy mierzą sukces sławą, inni pieniędzmi. Pewne rzeczy można robić, by pomóc szczęściu – być w biurze pierwszym, wychodzić ostatnim, decydować się na wielkie bitwy, a nie na małe potyczki. Pamiętać, że ludzie, z którymi pracujesz, są godni szacunku. Ważne jest odrabianie pracy domowej, ważne jest to, jak wyglądasz, choć nie wystarczające, a do tego musisz mieć w sobie to niedefiniowalne coś, co sprawia, że ludzie cię kochają.”

Barbara Walters (1929) dziennikarka amerykańska

Źródło: wysokieobcasy.pl, 28 sierpnia 2009 http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53662,6973290,Krolowa_amerykanskiego_wywiadu.html?as=2

O ludziach , O sukcesie , Kochać się

„I multum życzeń wysłuchanych przez życie, które bardziej spompowane niż nie jeden biceps
Widzisz? Widzę życie, które wszystkich jara, weekend na Kanarach poduszki w kształcie dolara
nowych papci para, która zaniesie cię na szczyty byleby uciec z pola bitwy”

Ramona 23 (1981)

Źródło: To miejsce

O życiu

„Wystartowałam świetnie. W 1969 roku Erwin Axer zaangażował mnie do Współczesnego. Był to teatr znakomitości (…) Grałam Akulinę w Potędze ciemności Tołstoja. Zapytałam Axera, jak mam to grać. Odpowiedział: 'nie wiem, sama sobie poradzisz'. Po jednym z przedstawień niechcący usłyszałam, jak mnie chwali. Nie dosłuchałam do końca. Uciekłam z teatru. Po projekcji Krajobrazu po bitwie w Cannes niektórzy krytycy pisali, że należy mnie uhonorować obok Moniki Vitti. Dlaczego – myślałam w popłochu – przecież ja jeszcze nic nie umiem. A zaraz potem dostałam nagrodę w Opolu za piosenkę Ptakom podobni.”

Stanisława Celińska (1947) polska aktorka

Źródło: Przemysław Szubartowicz, „Trybuna”, 1–2 kwietnia 2000

O myślach , O ptakach , O myśleniu

„Czyn, który by wstrząsnął sumieniem świata, zaprzeczył sam przez się fałszywym oskarżeniom – czyn, który w stosunku do Rosji byłby aktem najdalej posuniętej dobrej woli – tym silniej uwypuklając jej postępowanie w stosunku do nas jako oczywiste bezprawie. Zadania tego nie mogły spełnić walki toczone przez nasze oddziały na tyłach cofających wojsk niemieckich na Wołyniu, na Wileńszczyźnie, we Lwowie – gdyż pomimo wielkich ofiar z naszej strony, były to tylko walki o charakterze lokalnym, nie mogły zatem wywołać w świecie nawet takiego echa, jakie odpowiadało ich znaczeniu wojskowemu. Zadanie to spełniła dopiero bitwa warszawska.”

Leopold Okulicki (1898–1946) generał polski

Źródło: cytat za Ostatni komendant generał Leopold Okulicki Andrzej Przemyski

O charakterze , O walce

„Poglądy polityczne, moralne i religijne same w sobie są autokratyczne, bo każdy pogląd, po to aby egzystować w świecie logiki, który zapewne jest równie zawiły i męczący jak świat żyjących, musi toczyć o swój prymat ciągłe bitwy ze swymi przeciwnikami. Oto cały dylemat; jeżeli choć jeden członek społeczności nie szanuje idei lub nie spełnia warunków moralności, idea i moralność rozpadają się, przestają czemukolwiek służyć i zamiast wzmacniać swych popleczników, osłabiają ich i oddają we wrogie ręce.”

Eduardo Mendoza książka Prawda o sprawie Savolty

Prawda o sprawie Savolty

O świecie , O morzu

„Im krwawsza bitwa, tym słodsze zwycięstwo.”

Arystoteles (-384–-321 p. n. e.) Filozof starożytnej Grecji

O zwycięstwie

„Tyły wroga to wyjątkowo sprzyjające pole bitwy dla wojsk pancernych. Użyj wszelkich środków, aby się na nie przedostać.”

George Patton (1885–1945) amerykański generał

The enemy’s rear is the happy hunting ground for armor. Use every means to get it there. (ang.)
Źródło: G.S. Patton, P.D. Harkins War as I knew it http://books.google.pl/books?id=2A4BPpDQTfcC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false, Houghton Mifflin Harcourt, 1995, s. 413.

„Grzmiące „hurra”, Polacy rozbici, jedziemy na pole bitwy, drobniutki Polaczek przebiera polerowanymi paznokciami wśród rzadkich włosów na różowej głowie; odpowiada wymijająco, wykręca się, mamrocze, no, owszem. Szeko natchniony i blady: mów, jaką masz rangę – ja, zmieszał się, jestem czymś w rodzaju chorążego; oddalamy się, tamtego odprowadzają, za jego plecami chłopak o przyjemnej twarzy repetuje broń, ja krzyczę – towarzyszu Szeko! Szeko udaje, że nie słyszy, jedzie dalej, wystrzał, Polaczek w kalesonach pada w drgawkach na ziemię. Żyć się odechciewa, mordercy, niesłychana podłość, przestępstwo.”

Izaak Babel (1894–1940) rosyjski pisarz

Źródło: Dziennik 1920, Warszawa 2000, s. 145.

Chłopak

„Bo człowiek jest najsilniejszy wtedy, gdy stacza swoją ostateczną bitwę.”

Guillaume Musso (1974)

Będziesz tam?

„Twoja nieszczęśliwa liczba to jest 1410, kiedy Niemcy przegrali bitwę pod Grunwaldem.”

Elisabeth Duda (1979) aktorka francuska

do Steffena Möllera.
Europa da się lubić
Źródło: odcinek 12, Europa da się wróżyć...

„Lubię freestyle. Na melanżu, po wypiciu odpowiedniej ilości, zawsze lubię sobie nawijać i z tego co wiem, robię to całkiem nieźle. Jednak nie jarają mnie bitwy, wolę nagrywać muzykę w studiu. Byłem na kilku battlach jako widz, ale kompletnie mnie to nie kręci. Z całym szacunkiem dla dobrych freestylowców, bo dla nich mam naprawdę szacun.”

B.R.O (1992)

Źródło: Jakub Sommerfeld, „Człowiek uczy się na błędach” – wywiad z B.R.O., fabrykazespolow.pl, 24 lutego 2012 http://www.fabrykazespolow.pl/wywiad/item/160-czlowiek-uczy-sie-na-bledach-wywiad-z-bro

„Zasady Wielkiej gry dla mnie zawsze będą rewelacyjne. Jeśli obaj zawodnicy dobrze umieli, szli dalej i mogli wygrać z jednego tematu. Była to wiedza kontra pytania. Nie musiał zlikwidować przeciwnika, żeby zostać na polu bitwy sam. W tym okropnym świecie, gdzie jest wyścig szczurów, to moralnie dobra zasada.”

Stanisława Ryster (1942)

Źródło: wyborcza.pl http://wyborcza.pl/1,81388,3525750.html?as=4&ias=7&startsz=x

O wiedzę , Pytanie

„Panie Boże! Żądam, byś wspomógł mnie w bitwie! Na zasadzie wzajemności! Bo gdybyś to ty był La Hirem, a ja tobą, to bym cię wsparł!”

La Hire (1390–1443)

„modlitwa” przed bitwą z Anglikami pod Patay w 1429.

O Bogu

„Żeby wygrać bitwę, potrzeba setek tysięcy żołnierzy, ale żeby zwycięstwo poszło na marne, wystarczy kilku szpiegów.”

Józef Stalin (1879–1953) przywódca ZSRR

O zwycięstwie

„Pół osiedla znało na pamięć całą bitwę z Płocka,
włączyła się moda, rap wjeżdżał na szczyty,
każdy chciał robić bity, co drugi samplował Volta.”

Miuosh (1986)

Prosto przed siebie
Źródło: utwór Pierwsze pokolenie

O modzie

„Zaczęło się to wszyćo – prawdę powiedziawszy – za sanacyji. Chłopakiem jeszcze byłem, kiej przyszło ze starostwa zarządzenie, żeby w każdym obejściu wybudować komóreczkę. Z serduszkiem w drzwijach i pachnącą żywicą. W miarę możliwości.
Garstka prorządowo nastrojonych gospodarzy dostosowała się do zarządzenia. Opozycja nie ugięła się jednak pod sanacyjnym naciskiem i dała upust tradycyjnym upodobaniom. Każden szedł za stodołę jak na bitwę.”

Jerzy Ofierski (1926–2007) aktor, pisarz, dziennikarz polski

Źródło: Organistówka z folderu z książki Za Kierdziołkową miedzą

O książkach , O nastroju , Chłopak

„Po bitwie nie ma wrogów, są tylko ludzie.”

Napoleon Bonaparte (1769–1821) cesarz Francuzów

O ludziach

„Umysł człowieka z życia uczynił wieczną walkę. Jeżeli nawet nie ma wojny bitwa zawsze trwa: gdyż sto tysięcy chce osiągnąć jeden i ten sam cel.”

Sarah Bernhardt (1844–1923) francuska aktorka

O wojnie , O walce

„Polacy zauważyli, że historia, którą znają, nie ma wiele wspólnego z historią, z jaką się utożsamiają ludzie w innych częściach świata. Najpierw pytają, dlaczego tak jest, a potem uciekają we własną historię. Pojawia się poczucie niedocenienia, niezrozumienia. (…) Człowiek, który się wychował na „Dywizjonie 303”, jest przekonany, że Polacy wygrali bitwę o Anglię. Może tam byli jacyś Brytyjczycy, ale generalnie to my. Monte Cassino wydaje nam się bitwą polsko-niemiecką. Czesi są z kolei przekonani, że to oni obronili Tobruk. Otóż, do lat 90. żyliśmy w pewnym historycznym getcie. Jeśli ktoś inaczej rozkłada akcenty, uciekamy we wsobność. Tylko my mamy rację, oni kłamią.”

Rafał Wnuk (1967) historyk polski

Źródło: Czy wypada pytać o sens powstania warszawskiego? (zapis dyskusji w Ośrodku Brama Grodzka - Teatr NN) http://lublin.wyborcza.pl/lublin/1,48724,20732851,czy-wypada-pytac-o-sens-powstania-warszawskiego.html, lublin.wyborcza.pl, 24 września 2016.

O ludziach , O historii

„Interesuje mnie powiększenie. Z małego obrazka 35 mm robi się „Bitwa pod Grunwaldem”. Tym się fascynował też Antonioni. Gdy dochodzi ruch, to już w ogóle dzieją się cuda. Gest stawu palca przeskalowany zostaje do gestu całego ramienia. To samo robię w muzyce. Ciche mruczenia, oddechy nagłaśniam jak się tylko da. Taki jest styl KOTA. To samo dotyczy tematów. Małe sprawy staram się powiększyć. Nie biorę się za globalne problemy.”

Wojciech Bąkowski (1979) polski grafik

Źródło: culture. pl http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_bakowski_wojciech

„Nie zjawiaj się na polu bitwy w momencie, kiedy szuka się winnego przegranej.”

Wiesław Brudziński (1920–1996)

„Winni jednakże są i ci, którzy, gdy nadeszła pora podejmowania decyzji, wahali się uczynić Wietnamu nienaruszalną częścią świata socjalistycznego; stanowiłoby to, oczywiście, groźbę wojny skali światowej, ale oznaczało kolejny krok w walce z imperializmem. Jeśli imperialiści szantażują ludzkość wizją wojny, najmądrzejszą reakcją jest nie obawiać się wojny. Ameryka Łacińska, Azja i Afryka muszą się wyzwolić, za wszelką cenę. W Azji i Afryce rewolucja się opóźnia, natomiast Ameryce Łacińskiej już się zaczęła, dzięki partyzantom walczącym w Gwatemali, Kolumbii, Wenezueli, Peru i Boliwii. Jeśli te punkty zapalne staną się prawdziwymi polami bitwy, Stany Zjednoczone będą zmuszone użyć nowoczesnych broni i wysłać regularne wojska. Tym sposobem można wesprzeć Wietnamczyków w ich walce i upokorzyć USA. Droga Wietnamu to droga, którą powinny pójść inne narody. Tą drogą ruszymy w Naszej Ameryce. Dzisiejszym zadaniem rewolucji kubańskiej jest (…) tworzyć drugi, trzeci Wietnam.”

Ernesto Guevara (1928–1967) rewolucjonista argentyński

O wojnie , O decyzjach , O walce , Pora roku

„Pierwsza wojna informacyjna właśnie się zaczęła. Miejscem bitwy jest Wikileaks. Wy jesteście żołnierzami.”

John Perry Barlow (1947–2018) amerykański poeta i eseista

zamieszczone 3 grudnia 2010 na Twitterze.
Źródło: wyborcza.pl, 17 grudnia 2010 http://wyborcza.pl/1,76842,8837622,Pierwsza_wojna_informacyjna.html

O wojnie

„Podczas natarcia ogarniał nas wściekły gniew. Przepotężna żądza zabijania uskrzydlała mój krok. Wściekłość wyciskała gorzkie łzy. Niesamowita wola zniszczenia ciążąca nad polem bitwy zagęściła się w mózgach i zanurzyła je w czerwone opary. Krzyczeliśmy do siebie urywanymi bełkotliwymi zdaniami, a jakiś postronny widz mógłby sądzić że doznaliśmy nadmiaru szczęścia.”

Ernst Jünger (1895–1998) pisarz niemiecki

W stalowych burzach
Źródło: s. 211

O woli , O gniewie , O łzach , Wściekłość

„Zmobilizował język angielski i wysłał go na bitwę.”

Edward R. Murrow (1908–1965) dziennikarz amerykański

o Winstonie Churchillu.
Źródło: audycja CBS, 30 listopada 1953

„Koncentracja jest podstawą dyscypliny w rozwoju osobowości (…).
Kiedy świadomość rozkwita – siki odpoczywa. (…) Jeżeli trenujemy własne intencje w jakimś kierunku, wtedy wspomagamy ten kierunek własną energią. Poprzez koncentracją stajemy się silniejsi. Wysil swój umysł do koncentracji, a wygrasz bitwę z wszelkimi zmaganiami.”

Stuart Wilde (1946–2013)

Źródło: Małgorzata Kronenberger, Muzykoterapia. Podstawy teoretyczne do zastosowania muzykoterapii w profilaktyce stresu, Mediatour, Szczecin 2003, ISBN 8391200620.

O osobowości

„Istnieje moment, znany każdemu wiarusowi, w którym bitwa staje się tak chaotyczna, że zmysł żołnierza przestaje ją ogarniać. Pod zasłoną krzyków i strzałów zostaje stłumiony dryl, jaki wyniósł ze szkolenia. Zostaje tylko jedno, krótkie, kołaczące się po głowie zdanie: „Biją naszych!””

Krzysztof Piskorski (1982) pisarz polski, autor fantastyki

Dar dla cesarza

„Kręciliśmy od początku sierpnia w okolicach Warki, Warszawy i Rzeszowa. Towarzyszyły nam grupy rekonstrukcyjne, kaskaderzy, pirotechnicy. Na planie było też kilkadziesiąt koni. Aktorzy uczyli się posługiwać białą bronią, bo musieli walczyć szablami i bagnetami. Wizytówką naszego serialu są efektowne sceny batalistyczne. Akcja rozpoczyna się pod koniec I wojny światowej, a w ostatnim odcinku zobaczymy Bitwę Warszawską.”

Maciej Migas (1976)

o realizacji serialu 1920. Wojna i miłość.
Źródło: „Tele Tydzień”, nr 44, 2 listopada 2010

O miłości , O wojnie , Koń

„Ale miałem łzy w oczach, a ze łzami w oczach nie można walczyć, zasłaniają one pole bitwy i czynią człowieka nieudolnym.”

Bodo Uhse (1904–1963)

o reakcji na prawdę o Stalinie.
Źródło: Krytyka i samokrytyka na konferencji kulturalnej SED, „Życie Literackie” nr 45, 10 listopada 1957, s. 11 http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=14888

O życiu , O łzach , Łza

„To, co ujrzał, było wielką, skomplikowaną pajęczyną, siecią rozciągającą się we wszystkich kierunkach i wypełnioną mnóstwem migoczących, świetlistych punkcików. Pośrodku tej pajęczyny falował pojedynczy, silny płomień. Wiedział, że ten płomień to Królowa, pozostałe świetliste punkciki oznaczały zaś wszystkich krwiopijców. Gdzieś tam było także jego małe światełko. Opowieść o Świętym Ogniu była prawdziwa. Widział to na własne oczy. A teraz nadszedł czas dla nich wszystkich, aby poddać się mrokowi i ciszy. Nadchodził koniec.
Rozległa i niesamowita pajęczyna pojaśniała i zalśniła słabym blaskiem, płomień stanowiący jej środek eksplodował, a potem na dłuższą chwile wszystko ściemniało, on zaś poczuł w kończynach cudownie miłą wibrację, jaka często nawiedzała go, gdy pogrążał się w zwykłym śnie, i pomyślał: Ach, a więc to jest śmierć. Umieramy. I to bezboleśnie.
Lecz dla jego starych bogów to, co się działo było niczym Ragnarok, kiedy strażnik Asgardu, Heimdall, Ten, Który Niesie Światu Światłość, dmie w swój róg, wzywając bogów Aesirów, by stanęli do ostatniej bitwy.”

Anne Rice książka Krew i złoto

My też odejdziemy, walcząc – wyszeptał Thorne w swojej jaskini.
Krew i złoto

O śmierci , O Bogu , O świecie , O odejściu

„Mein Führer! Moment jest niesympatyczny. Z punktu widzenia historycznego jest jednak błogosławieństwem, że ci Polacy to robią. W ciągu pięciu-sześciu tygodni pokonamy ich. Ale wtedy Warszawa – stolica, głowa, inteligencja tego niegdyś szesnasto-, siedemnastomilionowego narodu Polaków, będzie starta. Tego narodu, który od siedmiuset lat blokuje nam Wschód i od pierwszej bitwy pod Tannenbergiem (Grunwaldem) ciągle nam staje na drodze. Wtedy polski problem dla naszych dzieci i dla wszystkich, którzy po nas przyjdą, a nawet już dla nas – nie będzie dłużej żadnym wielkim problemem historycznym.”

Heinrich Himmler (1900–1945) niemiecki przywódca, nazista

wypowiedziane do Adolfa Hitlera, Berlin, 2 sierpnia 1944.
Źródło: Norman Davies, Powstanie '44. Kraków 2004.

O dzieciach , O inteligencji , O problemach

„To my nauczyliśmy świat zachodni tej królewskiej gry, symbolizującej naszą wewnętrzną walkę dobra ze złem, białej armii z czarną, na czymś, co wygląda jak rzeczywiste pole bitwy. A co zrobili oni? Naszego wezyra nazwali królową, a słonia laufrem - co w gruncie rzeczy nie było istotne. Ważne było to, że potem zwrócili nam szachy jako zdobycz własnego świata i swoich wielkich umysłów. Dziś próbujemy zrozumieć siebie samych za pomocą ich sposobu myślenia i sądzimy, że to jest właśnie działanie cywilizowane.”

Orhan Pamuk (1952) turecki pisarz, laureat Nagrody Nobla

Nowe życie
Źródło: str. 282

O świecie , O myślach , O pomocy , O walce

„Mówił pan: przegrałem bitwę, ale wygram wojnę. Mam nadzieję, że nie będzie to wojna 30-letnia. (…) Kiedy słuchałem wystąpienia ministra, to w uszach brzmiały mi słowa piosenki „wsiąść do pociągu byle jakiego, nie dbać o bagaż, nie dbać o bilet.””

Wiesław Szczepański (1960) polski polityk, członek partii SLD

o sejmowym wystąpieniu Cezarego Grabarczyka.
Źródło: tvn24.pl, Isaura, Bareja i salwy śmiechu w Sejmie http://www.tvn24.pl/1,1686495,druk.html

O wojnie , O śmiechu

„Komu pilno do bitwy, ten często pierwszy z niej ucieka.”

Józef Ignacy Kraszewski książka Rzym za Nerona

Źródło: Rzym za Nerona, rozdz. XI, wyd. Tow. Szkoły Ludowej, Kraków 1925, s. 133.

„Zdrada… to tylko słowo. Kiedy dwaj książęta walczą ze sobą o krzesło, na którym tylko jeden z nich może usiąść, zarówno wielcy lordowie, jak i prości ludzie muszą wybierać. Po bitwie zaś zwycięzców okrzykuje się wiernymi i lojalnymi ludźmi. Natomiast ci, którzy przegrali, będą od tej pory znani jako buntownicy i zdrajcy.”

George R.R. Martin Opowieści z Siedmiu Królestw

Rycerz Siedmiu Królestw
Źródło: Zaprzysiężony miecz, s. 200

O ludziach , O zdradzie

„Pesymizm nigdy nie wygrał żadnej bitwy.”

Dwight Eisenhower (1890–1969) prezydent USA

„Tak. Jest zdrajcą. Zachował się podle. O swoich byłych kolegach z rządu powiedział: jeszcze jedna bitwa i dorżniemy watahę.”

Aleksander Szczygło (1963–2010) polski prawnik i polityk

odpowiedź na pytanie, czy Radosław Sikorski jest zdrajcą.
Źródło: wywiad dla dziennika „Polska” http://www.polskatimes.pl/2_6319.htm?listpage=2

O zachowaniu

„Nie czas modlitwie po przegranej bitwie.”

Safona (-630–-570 p. n. e.) najsławniejsza poetka starożytnej Grecji, przedstawicielka poezji lirycznej

O czasie

„[Ukraina] nie chce absolutnie stać się polem bitwy między Unią Europejską a Rosją.”

Mykoła Azarow (1947) ukraiński polityk

Źródło: Azarow: To Rosja zaproponowała odłożenie podpisania umowy z UE i rozpoczęcie negocjacji, gazeta.pl, 26 listopada 2013 http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,15028400,Azarow__To_Rosja_zaproponowala_odlozenie_podpisania.html#TRrelSST

„Generałowie starają się, aby bitwy przegrane na polach walki zostały wygrane przynajmniej w ich pamiętnikach.”

Winston Churchill (1874–1965) premier Wielkiej Brytanii

O walce

„Mieczów ci u nas dostatek, ale i te przyjmuję jako wróżbę zwycięstwa, którą mi sam Bóg przez wasze ręce zsyła. A pole bitwy On także wyznaczy. Do którego sprawiedliwości ninie się odwołuję, skargę na moją krzywdę i waszą nieprawość a pychę zanosząc – amen.”

Władysław II Jagiełło (1362–1434) wielki książę litewski, król Polski

gdy przed bitwą grunwaldzką herold krzyżacki przekazał królowi dwa nagie miecze.

O Bogu , O sprawiedliwości

„Heroizm nie jest w samych bitwach, ale na wszystkich polach życia i nieustannie. Owszem bitwy dlatego tylko bywają, iż heroizm nie bywa pierwej na polach życia praktykowany.”

Cyprian Kamil Norwid (1821–1883) polski poeta, dramatopisarz, prozaik, artysta plastyk

Źródło: list do Józefa Lussakowskiego, cyt. za: „Przegląd humanistyczny”, tom 39, wydania 328–330, s. 78.