Cytaty na temat powstanie (207 cytatów, strona 2)

„Stłumienie powstania okazało się niemożliwe, wielki książę Konstanty odmówił interwencji, ruch stał się ruchem ogólnonarodowym – i wtedy zaufanie spiskowców, zaufanie krajowej opinii publicznej, uprzednia milcząca desygnacja do władzy w powstaniu stały się skarbem nieocenionym: w oparciu o to stanowisko opinii publicznej można było utworzyć tymczasową władzę, by prowadzić powstanie w stronę zupełnie przeciwną, niż opinia publiczna oczekiwała, łudząc ją, oszukując i w ostateczności połowicznie jej ulegając.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Szanse powstania listopadowego
Źródło: s. 9

O zaufaniu

„Wystąpiłem na forum Rady Europy z bardzo ważnym nie tylko dla nas problemem Gazociągu Północnego konstruowanego przez Rosję i Niemcy pod Bałtykiem. Jest to problem, który dotyczy nie tylko Polski, lecz także pozostałych krajów nadbałtyckich, ponieważ nadal nie wiadomo, jakie niebezpieczeństwa pociągnie on za sobą. Może spowodować wielką ekologiczną katastrofę grożącą wszystkim krajom leżącym nad Bałtykiem. Gazociąg Północny byłby jak bomba tykająca pod powierzchnią Bałtyku. Przedstawiłem wszystkie te wątki na forum Rady Europy i poprosiłem przewodniczącego Rady o konkretną odpowiedź, czy RE winna zwracać większą uwagę na ewentualną klęskę ekologiczną, która nas czeka, jeśli Gazociąg Północny powstanie.”

Ryszard Bender (1932–2016) polski polityk i historyk

Źródło: Gazociąg Północny to nie polska idée fixe, naszdziennik.pl, 20 kwietnia 2007 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20070420&typ=sw&id=sw14.txt

O problemach , O czekaniu

„Zaniepokojona bezideowością lewicy, postanowiłam sporządzić w zwięzłej formie zarys 'manifestu człowieka lewicy'. Pragnę podkreślić, że ten, kto jest wrażliwy na biedę i nieszczęścia innych w naturalny sposób może stać się zwolennikiem prądów lewicowych.
Człowiekiem lewicy nie jest ten, kto wcześniej należał do PZPR, a dziś chce to zatrzeć i wtóruje prawicy w krytyce minionego systemu. Człowiekiem lewicy nie jest ten, kto kiedyś cenił wartość socjalizmu, a dziś mówi o tym pogardliwie chcąc czerpać profity w nowej rzeczywistości.
Lewicowość wiąże się nierozdzielnie z traktowaniem każdego człowieka jako celu samego w sobie, a nigdy jako środka do nawet najbardziej szczytnych celów. Ta zasada płynąca z filozofii Kanta stanowi podstawę socjalizmu.
Człowiek lewicy, ceniąc narodową tradycję i kulturę, czuje się przede wszystkim częścią ludzkości. Stanowi to zaporę dla kierowania się egoizmem rodzinnym w polityce.
Twierdzę, że obowiązkiem człowieka lewicy – w obliczu wynalezienia broni masowej zagłady – jest dążenie do trwałego pokoju, a nawet szerzej – urzeczywistnianie idei pacyfistycznych.
Człowiek lewicy powinien być rzecznikiem rozdzielenia religii i prawa, religii i polityki, jak również religii i nauki. Może wyznawać określoną religię, może być bezwyznaniowym, czy agnostykiem, bądź ateistą, ale zarazem zwolennikiem państwa neutralnego światopoglądowo.
Ideowość – nie zaś karierowiczostwo i pragmatyzm – ma znamionować człowieka lewicy. Troska o nią winna prowadzić do starań, by telewizja i radio publiczne wreszcie zaczęły nadawać programy o treściach lewicowych. Inaczej nie powstanie społeczeństwo obywatelskie, a więc wieloświatopoglądowe.
Człowiek lewicy nie powinien uznawać własności prywatnej za świętą i nienaruszalną. Powinien cenić także własność państwową i spółdzielczą.
Przedstawiciel lewicy powinien być człowiekiem czynu. Bieda, nędza, głód, bezrobocie, bezprawie – wymagają przezwyciężenia. Sprawiedliwość należy urzeczywistniać poprzez rozwiązania systemowe. Filantropia może jedynie doraźnie rozwiązać czyjś problem i z reguły uwłacza tym, do których jest skierowana.
Człowiek lewicy powinien pozwalać innym na głoszenie poglądów, które sam uznaje za błędne i nieprawidłowe. Ma być życzliwy dla prawd innych niż własne. Konsekwentnie ma wygłaszać niezgodę na nietolerancję.
Człowiek lewicy ma czynić wysiłki, by zmieniać świadomość społeczeństwa. Istotne znaczenie ma wyzbywanie się uprzedzeń i stereotypów.
Człowiek lewicy ma działać na rzecz eliminowania dyskryminacji i braku akceptacji rozmaitych grup społecznych.
Człowiek lewicy powinien czuć się częścią świata przyrody, a więc odznaczać się braterskim stosunkiem do innych istot żywych.
Wierność wobec wyznawanych wartości powinna znamionować człowieka lewicy.”

Maria Szyszkowska (1937) polska działaczka polityczna, filozof

Źródło: '„Manifest człowieka lewicy”', w: „Lewicowość w XXI wieku”, tChu, W-wa 2004.

O głodzie , O pokoju , O religii , O sprawiedliwości

„Prawdę mówiąc, to już tego nie pamiętam. Było to tak bardzo dawno temu. Ale jeśli byłem, to nie była to piękna młodość: wojna, okupacja, Powstanie… (…) Więc jak się tak zastanowić, to wychodzi na to, że młody nie byłem. Nawet kiedy byłem.”

Wiesław Michnikowski (1922–2017) aktor polski

odpowiedź na pytanie, czy był kiedyś młody.
Źródło: Młody nie byłem, nawet kiedy byłem, wyborcza.pl, 13 marca 2011 http://wyborcza.pl/1,90539,9214874,Mlody_nie_bylem__nawet_kiedy_bylem.html

O wojnie

„Podejście do rozwiązania problemu w Syrii powinno być takie samo jak do Afganistanu – nieingerowanie w wewnętrzne sprawy kraju. Jeśli dojdzie do zmiany reżimu tak, jak w Egipcie, to doprowadzi to do destabilizacji regionu, do ruiny i zniszczenia kraju, nie powstanie nic innego jak tylko chaos.”

Asad Durrani (1941)

Źródło: Pakistan: „Interwencja w Syrii doprowadzi do chaosu i zniszczeń”, geopolityka.org, 7 września 2012 http://www.geopolityka.org/syria-2012/1727-pakistan-interwencja-w-syrii-doprowadzi-do-chaosu-i-zniszczen

„Procesy postępu technicznego i podniesienia poziomu płac są nieodłącznie ze sobą związane; wyparcie prymitywnych zakładów produkcji i powstanie warunków rozwoju zracjonalizowanej wytwórczości nie może się dokonać póki nie zginą te niesłychanie niskie płace.”

Ludwik Landau (1902–1944)

Dochody z pracy najemnej w 1929

„Paradoksalnie, ograniczenia naszej wolności, które narzucają nam zagrożenia ekologiczne, wynikają z gwałtownego wzrostu naszej wolności i siły. Nasza coraz większa zdolność do przekształcania natury, może zdestabilizować podstawowe parametry geologiczne życia na Ziemi. Fakt, że ludzkość staje się czynnikiem geologicznym, wskazuje na początek nowej ery – ochrzczonej przez naukowców mianem „antropocenu”. Po ostatnich trzęsieniach ziemi w Chinach pojęcie antropocenu nabiera nowej aktualności. Budowa gigantycznej Zapory Trzech Przełomów spowodowała powstanie nowych wielkich sztucznych jezior, co w efekcie zwiększyło ciśnienie na skorupę ziemską i przyczyniło się do trzęsień ziemi.”

Slavoj Žižek (1949) słoweński socjolog, filozof, psychoanalityk i krytyk kulturalny

Źródło: krytykapolityczna. pl, 27 czerwca 2010 http://www.krytykapolityczna.pl/Serwisklimatyczny/ZizekNiemaucieczkiprzedMatkaNatura/menuid-246.html

O naturze , O wolności , O sile

„Powstanie jest karygodną zbrodnią, za którą ponoszą odpowiedzialność pewne polskie ośrodki. Tak te wypadki ocenia polskie społeczeństwo, tak wyglądają one w rzeczywistości. Winni muszą ponieść odpowiedzialność. To moje słowa z listopada 1944 r. Dziś pewnie tak bym tego nie sformułował. Nie w sensie oceny politycznej, bo ta raczej się pogłębiła, ale w sferze języka.(…) Ten mit miał duże znaczenie dla odzyskania niepodległości, choć nie tak wielkie jak na cenę, jaką przyszło za niego zapłacić. Ale cóż, jeżeli ktoś coś kupi, a później okaże się, że bardzo przepłacił, to nie znaczy, że tę rzecz wyrzuci.”

Wiesław Chrzanowski (1923–2012) polityk polski

Źródło: wywiad dla „Gazety Wyborczej”, sierpień 2002 r. http://wyborcza.pl/56,75402,10046201,Wieslaw_Chrzanowski__powstaniec_warszawski__polityk__w,,12.html

O rzeczywostości , Sens

„Marzę, iż pewnego dnia ten naród powstanie, aby żyć wedle prawdziwego znaczenia swego credo: „uważamy za prawdę oczywistą, że wszyscy ludzie zostali stworzeni równymi”.
Marzę, że pewnego dnia na czerwonych wzgórzach Georgii synowie dawnych niewolników i synowie dawnych właścicieli niewolników będą mogli zasiąść razem przy braterskim stole. (…)
Marzę, iż pewnego dnia moich czworo dzieci będzie żyło wśród narodu, w którym ludzi nie osądza się na podstawie koloru ich skóry, ale na podstawie tego, jacy są.”

Martin Luther King (1929–1968) pastor, przywódca Murzynów w USA

I have a dream that one day this nation will rise up and live out the true meaning of its creed: "We hold these truths to be self-evident, that all men are created equal."
I have a dream that one day on the red hills of Georgia, the sons of former slaves and the sons of former slave owners will be able to sit down together at the table of brotherhood. (…)
I have a dream that my four little children will one day live in a nation where they will not be judged by the color of their skin but by the content of their character. (ang.)
wygłoszone 28 sierpnia 1963 na wiecu w Waszyngtonie.
Źródło: americanrhetoric.com/speeches http://www.americanrhetoric.com/speeches/mlkihaveadream.htm

O dzieciach , O ludziach , O snach

„Zachwycała mnie moda na polski kryminał. Uważałem od dawna, że należy tę modę kreować, by w ilości była siła. Liczyłem, że z ilości narodzi się jakość i, podobnie jak kilka lat temu mogliśmy ogłosić rachityczne natenczas narodziny z popiołów, tak już niedługo przyjdzie nam obwieścić powstanie nowej szkoły w europejskim piśmiennictwie beletrystycznym. A imię jej będzie: Polska Szkoła Kryminału. Albo Czterdzieści i Cztery. Albo jakoś tak. Proszę sobie wybrać.
Obecnie uważam, że ilość przeradza się w jakość zdumiewająco powoli. Że to stachanowskie tempo wylęgu polskich kryminałów nie przekuwa się w rzeczy samej w nic istotnego. Nie oznacza to oczywiście, że nie ma wyjątków. Są – i dzięki nim właśnie ostro widać regułę.”

Ireneusz Grin (1969)

Źródło: Wspólne strachy, „Dekada Literacka” 2008, nr 1 (227)

O strachu , O szkole , O modzie , O narodzinach

„Powstanie przeciw Rosji zakończyłoby się klęską i wywozem wszystkich Polaków na zawsze na wschód Finita Polonia.”

Adam Doboszyński (1904–1949) polityk i pisarz

w 1946 odnośnie możliwego powstania narodowego w okupowanej przez komunistów Polsce.
Źródło: Stefan Niesiołowski, Prostą drogą. O Polskę z Bogiem, Instytut Wydawniczy Pax, 1993, s. 18.

O Bogu

„Smoleńsk był dla Ewy Stankiewicz – momentem przełomu. Pamiętamy jej film spod pałacu prezydenckiego w dniach żałoby „Solidarni 2010”. Pokazała tam przebudzenie narodu. Zapamiętałem kilkuletniego chłopaczka z polską flagą większą od niego. Aż boję się powiedzieć – małego powstańca, jak ten w za dużym hełmie na murach Starego Miasta. Chyba wszyscy pamiętamy harcerkę z rudym warkoczem. Niezmordowanie porządkowała znicze. I ustawiony przez harcerzy krzyż. Miała to być gwarancja, że powstanie pomnik ofiar katastrofy smoleńskiej. Czyli pomnik katastrofy naszego państwa. O katastrofie państwa nie wolno głośno mówić w mediach głównego ścieku. O tym jest następny film Ewy Stankiewicz „Krzyż”. O obronie symbolu przed młodzieżą ogłupioną przez te media i politycznych łajdaków. O obronie symbolu przez starsze panie w moherowych beretach. Takie same panie, które układały krzyże kwietne w czasie stanu wojennego. O starszych mężczyznach, którzy nie zapomnieli, jak się modlić. Jak modlić się za Polskę. I o szalonej Joannie, która przywiązała się do krzyża, żeby go bronić przed – zbirami reżimu. To są mocne słowa. Tak mocne, jak emocje, które pobudza Ewa Stankiewicz.”

Krzysztof Kłopotowski (1946) polski dziennikarz i krytyk filmowy

Źródło: Laudacja dla Ewy Stankiewicz, wpolityce. pl (26 października 2012) http://wpolityce.pl/artykuly/39330-laudacja-dla-ewy-stankiewicz-moim-zdaniem-jest-nasza-joanna-darc-pani-ewo-kocham-pania-miloscia-starego-wiarusa/

O młodzieży , O czasie

„Powstanie było trzecią wielką bitwą Warszawy, głośną w całym świecie, jako jeszcze jedno trwałe w historii świadectwo woli i determinacji narodu w obronie własnej wolności i niezależności. Pierwszą była zwycięska bitwa warszawska pod naczelnym dowództwem Józefa Piłsudskiego w 1920 r. Po raz drugi weszła Warszawa do historii powszechnej przez swą wytrwałą obronę we wrześniu 1939 r. Tryptyk warszawski uzupełniły powstańcze dni sierpnia i września, dni bohaterstwa mieszkańców stolicy i waleczności żołnierzy Armii Krajowej.”

Tadeusz Żenczykowski (1907–1997) polski prawnik, działacz polityczny i publicysta

Źródło: Tadeusz Żenczykowski, Samotny bój Warszawy, Wydawnictwo Editions Spotkania, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin–Paryż 1990, s. 8.

O historii , O wolności

„Trzykrotnie sprawa powstania została pchnięta naprzód: w noc 29 listopada, gdy pospólstwo Warszawy żywiołowym wystąpieniem wsparło akcję podchorążych i nielicznych sprzysiężonych oddziałów wojska, zamieniając pucz wojskowy w ruch powstańczy o znaczeniu ogólnonarodowym; potem w grudniu 1830 roku, gdy pod naciskiem całej krajowej opinii publicznej sejm uznał powstanie za sprawę ogólnonarodową; wreszcie w styczniu 1831 roku, gdy groza wystąpienia mas ludowych Warszawy zmusiła sejm do pozbawienia Mikołaja I i dynastii Romanowów tronu polskiego. W tych sytuacjach trzeba było ustąpić wobec opinii krajowej, ugiąć się przed zdecydowaną postawą większości społeczeństwa. Ale gdzie tylko było można, oficjalne władze powstania starały się cofać i osłaniały kapitulanckie koncepcje naczelnego wodza; cofano się więc skutecznie, aż do ostatecznej klęski.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Szanse powstania listopadowego
Źródło: s. 10

O nocy

„Czytam wszystko, co się na temat powstania i konspiracji ukazuje. Do tego wszystkie dokumenty – tysiące stron. Początkowo miałem takie poglądy jak osoby przekonane, że powstanie było niezbędne, że jest czymś, powiedzmy, niepodważalnym w zakresie dyskursu. Potem, jako dorosły człowiek, historyk, mając coraz więcej wiedzy, zacząłem inaczej na to patrzeć. To były długie przemyślenia.”

Andrzej Leon Sowa (1946)

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Emil Marat, Wyrok na miasto, „Newsweek Historia”, nr 08/2016 http://www.newsweek.pl/plus/historia/xix-i-xx-wiek/powstanie-warszawskie-andrzej-leon-sowa-odziera-je-z-mitow,artykuly,392217,1,z.html

O historii , O wiedzę , O czytaniu , O wieku

„Powstanie jest wielką sprawą dla bardzo wielu ludzi. To jedna z najważniejszych chwil w historii Polski, liczonej już przecież w tysiącleciach. Wydało mi się, że najwłaściwiej ten wielki kosmos ukazać w mikrokosmosie jednej kropli – także kropli polskiej krwi. Zawęzić opowieść do losów jednej polskiej rodziny. Powstała kameralna sztuka: matka wspominająca dwóch synów, narzeczona jednego z nich oraz ukrywający się u nich w Warszawie angielski lotnik.”

Kazimierz Braun (1936) pisarz i reżyser, pedagog

o powstaniu warszawskim.
Źródło: „Gazeta Wyborcza”, Łódź, 1 października 2004 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/ostatnii.htm

O losie , O ludziach , O sztuce , O historii

„Reprywatyzacja była jak kamień filozoficzny – pozwalała momentalnie zamieniać ołów w złoto. Pozwoliła na powstanie gigantycznych fortun dzięki fałszerstwom, ślepocie sędziów (którzy najczęściej podzielali przekonanie, że prywatne jest lepsze z zasady) i nieuczciwości urzędników, a także części aparatu wymiaru sprawiedliwości. Im bardziej bogacili się skupywacze roszczeń, prawnicy, nowi właściciele, tym bardziej rosły ich wpływy w samorządzie, a nawet w kręgach administracji centralnej. Zdobyli dość władzy, by zapobiec wprowadzeniu w sprawie reprywatyzacji przejrzystych reguł gry i ograniczyć jej zakres do odszkodowań na poziomie, któremu może sprostać dziś nasz budżet.”

Piotr Ikonowicz (1956) polski polityk

Źródło: Zatrzymać reprywatyzację! http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/miasto/20160905/ikonowicz-zatrzymac-reprywatyzacje, krytykapolityczna.pl, 5 września 2016.

O sprawiedliwości

„Francja powinna w swoim interesie – ośmielam się to powiedzieć – wskrzesić powstanie polskie, powstanie większe i rozleglejsze aniżeli powstanie 1863 r.”

Jarosław Dąbrowski (1836–1871) polski generał

w liście do Napoleona III z pocz. 1870 r.
Źródło: Jerzy Borejsza, Wstęp, w: Prosper-Olivier Lissagaray, Historia Komuny Paryskiej 1871 http://archiwumlbc.w.interia.pl/573komuna.htm

O historii

„Autorytet to misterium. Jego powstanie otacza tajemnica, ale upadek jest czymś namacalnym.”

Jacob Burckhardt (1818–1897) szwajcarski historyk sztuki

O tajemnicy

„Rewolucja to nie proszony obiad albo pisanie wypracowania ani też nie malowanie obrazu albo haftowanie; nie może być tak wyrafinowana, tak spokojna i delikatna, tak umiarkowana, miła, kulturalna, powściągliwa i wielkoduszna. Rewolucja to powstanie, akt przemocy, w wyniku którego jedna klasa obala drugą.”

Mao Zedong (1893–1976) przywódca chiński

Źródło: Roger Howard, Mao Tse-tung and the Chinese People, cyt. za: Shelley Klein, Najgroźniejsi dyktatorzy w historii, op. cit., s. 77.

O historii , Obraz

„Interesuje mnie stworzenie mitu, który będzie zdolny wyprowadzić masy na ulicę. Masy, które będą zwiastowały powstanie nowego polskiego społeczeństwa.”

Yael Bartana (1970)

Źródło: wysokieobcasy.pl, 11 kwietnia 2011 http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53662,9399606,Smierc_lidera.html?as=1

„W ostatnim czasie nasz Parlament wiele zrobił dla rodzącej się na Białorusi demokracji. Obecni wśród nas Panowie Milinkiewicz i Wiaczorka uważają, że koniec dyktatora jest bliski. Nie czekajmy na przyszłe wybory, pomóżmy już teraz zadać ostateczny cios systemowi, który siłą sprzeciwia się demokracji. Białorusini to naród wyjątkowo pokojowy i cierpliwy. Demokracja rodzi się tam powoli, ale jak już raz powstanie, na długo Unia Europejska będzie miała w Białorusinach wiernego partnera i gwaranta pokoju.”

Jan Masiel (1963) polityk polski

fragment wystąpienia w Parlamencie Europejskim, 5 kwietnia 2006.

O pokoju , O demokracji , O sile , O czasie

„Jestem już w późnej jesieni mojego życia. Każdy dzień jest darem Opatrzności, Reszta należy do Was. Starałem się pokazać Wam, jak bardzo pragnęliśmy, moje pokolenie, Wolnej Polski. Byliśmy naprawdę gotowi na wszystko. Ludzie ginęli codziennie. Od pierwszego dnia wojny. Ubyło Polski o 8 milionów ludzi; poległych, wymordowanych, zakatowanych, zamęczonych, deportowanych, i tych, którzy pozostali na emigracji i nigdy do Polski nie wrócili, nie tylko przecież w czasowych ramach 1939–45. Mordowano nas dalej, wiele lat. Całe pokolenie spisane na straty. Trzeba dobrze poznać historię i nie mówić, że wszystkiemu winne Powstanie. To niesprawiedliwe. Taki był wtedy nasz wybór i mieliśmy do niego prawo. Teraz jest czas Waszych wyborów. Pokażcie, co dla was i waszego pokolenia jest najdroższe. Nikt przecież nie umiera dla ciepłej wody w kranie.”

Janusz Brochwicz-Lewiński (1920–2017) polski wojskowy, powstaniec warszawski

Źródło: Generał „Gryf”: Nikt nie umiera dla ciepłej wody w kranie http://niezalezna.pl/46683-general-gryf-nikt-nie-umiera-dla-cieplej-wody-w-kranie, niezalezna.pl, 6 października 2013.

O wojnie , O ludziach , O historii , O stracie

„Powstańcza Warszawa walczyła osamotniona. (…) Powstanie poruszyło opinię światową. To prawda. Nie zmieniło to jednak w niczym faktu, że walczyliśmy osamotnieni.”

Tadeusz Żenczykowski (1907–1997) polski prawnik, działacz polityczny i publicysta

Źródło: Tadeusz Żenczykowski, Samotny bój Warszawy, Wydawnictwo Editions Spotkania, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin–Paryż 1990, s. 135.

O prawdzie

„A dlaczego ja osobiście nie fascynuję się ruinami Warszawy w 3D zaproponowanymi mi przez „muzealników” na kolejną rocznicę masakry? Ponieważ przez wszystkie lata szkoły podstawowej, liceum i studiów oglądałem te ruiny kolejno w gomułkowskiej, gierkowskiej, a wreszcie jaruzelskiej TVP. Oglądałem je naprawdę bez przerwy. Przez każdy sierpień, kiedy Powstanie wybuchło, przez każdy wrzesień, kiedy trwało i przez każdy październik, kiedy upadło. A także przez całą resztę roku, bez żadnej okazji. Jedyna różnica polega na tym, że ruiny przedstawiane w tamtych filmach dokumentalnych, fabułach, programach publicystycznych i informacyjnych nie były trójwymiarowe.”

Cezary Michalski (1963) polski eseista i prozaik

Źródło: Żeby Powstanie nie poszło na marne, krytykapolityczna.pl, 31 lipca 2010 http://www.krytykapolityczna.pl/Opinie/MichalskiZebyPowstanienieposzlonamarne/menuid-1.html

„Myli się ten, kto myśli, że chinkali jest tylko potrawą. Chinkali jest zjawiskiem. Fragmentem gruzińskiego DNA. Gruzińską duszą. Gruzińską obsesją. Gruzińską legendą. Tego nie można zrozumieć, to trzeba poczuć. (…) Chinkali dociera wszędzie, jak wirus. W walce McDonalds’a z chinkalową restauracją zwycięży zapewne przyjaźń, czyli w efekcie powstanie kolejny mutant, gastronomiczny centaur – McChinkali.”

Zaza Burczuladze książka Adibas

Źródło: Adibas, przeł. Magdalena Nowakowska, Wydawnictwo Claroscuro, Warszawa 2011, s. 60–61.

O przyjaźni , O duszy , O myślach , O walce

„Pogarda do tego, co nienaukowe, w katolickim społeczeństwie powinna dziwić. Kwestionuje się istnienie wpływu Księżyca na człowieka – jego siła porusza miliardami hektolitrów wody w oceanach – wierząc jednocześnie w dużo bardziej irracjonalne rzeczy, np. poczęcie z ducha czy powstanie z martwych.”

Olga Tokarczuk (1962) polska pisarka

o astrologii.
Źródło: rozmowa Tomasza Stawiszyńskiego, Tropem herezji, „Tygodnik Powszechny”, 19 października 2014.

O sile

„Człowiek za każdym razem ufa i wierzy, że powstanie fajny film, a nie zawsze to wychodzi.”

Tomasz Kot (1966) duchowny polski, jezuita

Źródło: Stefan Drajewski, Tomasz Kot: nasyciłem się już komediami, „Polska Głos Wielkopolski” nr 109, 12 maja 2011 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/116918.html

O kotach

„Myśmy liczyli od początku, tak jak i dowództwo, które planowało Powstanie, że nasz sojusznik, który stał na drugim brzegu Wisły, sowieckie wojsko i dywizja kościuszkowska Berlinga, Rola-Żymierski i reszta dowódców ludowych – że oni przyjdą nam na pomoc. Ta pomoc była wkalkulowana. Musimy pamiętać o tym, że przyczółki mostowe były utrzymane na Czerniakowie przez nasze oddziały, przez „Parasol”. Była możliwość przeprawienia się na łodziach pontonowych przez Wisłę. Była możliwość ostrzelania, przez koordynację ognia artyleryjskiego, pozycji niemieckich ciężkich armat, które były na Polu Mokotowskim. Była możliwość posłania myśliwców, żeby przegoniły sztukasy, które fruwały bezkarnie na wysokości dachów i zrzucały bomby; lądowały na Okęciu czy na innych bliskich lotniskach i ładowały nowe bomby, i załogi, które były zmęczone, zmieniały się. Tak samo pozwolenie aliantom na lądowanie liberatorów i halifaksów, które przylatywały z Brindisi, z południowych Włoch, czy południową drogą, czy północną przez kraje skandynawskie. Miały pełne baki benzyny i zbiorniki, kontenery, które miały dla nas; fruwały wolno, bo były obciążone. Załogi musiały lecieć do Warszawy i z powrotem, a mogły przecież lądować na lotniskach, które były w sowieckich rękach.”

Janusz Brochwicz-Lewiński (1920–2017) polski wojskowy, powstaniec warszawski

Źródło: Janusz Brochwicz-Lewiński „Gryf” http://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/janusz-brochwicz-lewinski,449.html, 1944. pl, 18 grudnia 2004.

O historii , O pomocy

„Jest żelazna zasada: Nie stawia się pomników okupantowi. A jakim okupantem dla Polski była Rosja? Wszystko jedno carska, monarchistyczna, oligarchiczna (…) Rosja od czasów Księcia Rusi Włodzimierza do czasów Władimira Putina niczego nie przebacza i niczego nie zapomina. Wróg Rosji nie ujdzie karze. Wróg Rosji musi umrzeć. Za powstania była rzeź Pragi, za przegraną w 1920 roku był Katyń. A drugi Katyń to była Warszawa – Powstanie Warszawskie, tylko rękami niemieckimi.”

Przemysław Górny (1932) polski działacz opozycji antykomunistycznej

Źródło: Przemysław Górny o komunistycznych pomnikach, podobieństwach pomiędzy PRL a III RP i Prezydencie Lechu Kaczyńskim, blogpress.pl, 14 sierpnia 2012 http://www.blogpress.pl/node/13936

O karze , O zapominaniu

„Pisanie scenariusza jest zadziwiającym, tajemniczym doświadczeniem. Dzisiaj masz wszystkie elementy pod kontrolą, jutro ją tracisz i gubisz się w chaosie i niepewności. Jednego dnia wszystko układa się dobrze, drugiego już nie, kto wie jak i dlaczego. To jest proces twórczy, wymykający się analizie; ma w sobie coś z magii i cudu. Cokolwiek zostało powiedziane czy napisane o doświadczeniu pisarskim od zarania dziejów, wciąż sprowadza się do jednego – to jest twoje własne, osobiste doświadczenie. Twoje – i nikogo więcej. Praca wielu ludzi składa się na powstanie filmu, ale scenarzysta jest wśród nich jedynym, który samotnie siada nad kartką papieru…”

Syd Field (1935–2013)

Źródło: Maciej Karpiński, Niedoskonałe odbicie. Warsztat scenarzysty filmowego, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 2006, s. 19.

O ludziach

„Zniszczenia materialne Warszawy były olbrzymie. Według obliczeń opartych na danych Głównego Urzędu Statystycznego zniszczenia budynków spowodowane działaniami wojennymi wynoszą:
Działania wojenne 1939 r.–9,5%
Zniszczenie getta 1943, 1944 r.–15,0%
Powstanie Warszawskie 1944 r.–34,3%
Planowe zniszczenie przez Niemców od 5 października 1944 do 1 stycznia 1945–27,9%”

Tadeusz Komorowski (1895–1966) polski generał, dowódca AK, polityk emigracyjny

Źródło: Powstanie Warszawskie, Warszawa 2004, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, s. 250–251.

„Powstanie demokratycznej Polski jest pierwszym warunkiem powstania demokratycznych Niemiec.”

Fryderyk Engels (1820–1895) niemiecki filozof i rewolucjonista

Źródło: Debata polska we Frankfurcie, w: Dzieła, t. 5, Warszawa 1962, s. 391–393.

„Sposób, w jaki ludność przyjmowała te kolejne nieszczęścia, a wreszcie samą kapitulację, przynosi Polakom większą chwałę niż sukcesy pierwszych tygodni. Są polskie i niepolskie opisy tego dnia, w którym po podpisaniu kapitulacji wojsko i ludność zaczęły opuszczać Warszawę. Godność tego pobitego wojska, które w zwartych szeregach odchodziło na jakże niepewny los, godność tej opuszczonej ludności, która żegnała je łzami, a nie słowami przekleństw – jest to coś, czego nie można zapomnieć i co winno zostać przeniesione przyszłym pokoleniom Polaków. Pobici, ale nie rozbici moralnie, zjednoczeni we wspólnym porywie, do końca nie ulegli rozkładowi wewnętrznemu, którego przecież można by się spodziewać po tylu dniach klęsk i zawodów – tak uzewnętrzniała się w chwili największej próby siła moralna Warszawy. Siła dojrzewająca w katakumbach konspiracji, a wyzwolona i eksplodująca podczas powstania. Ostatniego polskiego powstania pierwszej połowy XX wieku, godnego wielkich tradycji powstania wielkopolskiego i trzech powstań śląskich. Gdyby kończyło się ono rozkładem, nawet wtedy, gdyby w ostatniej chwili przyszedł jakiś ratunek i miasto ocalało – byłoby to powstanie prawdziwej klęski. Może nie tak tragiczne, ale odrażające, niosące przyszłym pokoleniom – jak każda małość, każda zdrada – nie pokarm, lecz truciznę. Jakkolwiek byśmy oceniali decyzję powstania – a oceniać ją można nie z jednego punktu widzenia i jak wiemy oceny są tutaj krańcowo różne, jakkolwiek ocenialibyśmy jego sens wojskowy i polityczny – i tutaj zdania są bardzo podzielone, jedno przynajmniej pozostanie jasne: egzamin, przed którym stanęło miasto, zdany został, z niewielkimi wyjątkami, bardzo dobrze. Zarówno pod względem samoorganizacji, współpracy z wojskiem, jak też postawy moralnej. Postawy moralnej utrzymanej do końca. Postawy, którą zachowały władze powstańcze, żołnierze i zwykli obywatele.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 123–124

O losie , O zdradzie , O zachowaniu , O decyzjach

„Heroiczna obrona Warszawy w 1939 r., udział lotników polskich w bitwie o Wielką Brytanię, solidarność i walka okupowanego kraju, jedynego, który odrzucił kolaborację z Niemcami, Monte Cassino i Normandia, sprawa Katynia – wszystkie te wydarzenia przebijały się na pierwsze strony prasy światowej. Powstanie Warszawskie było w tym łańcuchu wydarzeniem najmocniej kształtującym opinie i nastroje, nad którymi żadna demokracja nie może całkowicie przejść do porządku. Okazało się, że nawet Stalin nie mógł sobie na to pozwolić. Wydawało się, że po zwycięstwie miał w ręku wszystkie atuty i mógł robić, co mu się podobało. A jednak Polska w odróżnieniu od państw bałtyckich i Mołdawii nie została wcielona do ZSRR jako republika sowiecka. Polityczna cena takiej aneksji byłaby w wypadku Polski zbyt wysoka. Pociągnęłaby za sobą całkowite zerwanie z Zachodem, osłabienie wpływów komunistycznych w Europie Zachodniej i gdzie indziej. Potrzebny był kamuflaż i postępowanie stopniowe, a więc utrzymanie na jakiś czas pozorów niepodległości i demokracji. Takie pozory stwarzały tzw. demokracje ludowe.”

Jan Nowak-Jeziorański (1914–2005) polski dziennikarz, politolog, działacz społeczny, żołnierz AK

Źródło: Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza, Marian Marek Drozdowski (red.), op. cit., s. 495.

O demokracji , O zerwaniu , O czasie , O walce

„Jednym z największych cudów XX wieku jest powstanie państwa Izrael. Biblia nigdzie tego wydarzenia nie zapowiada, ale czyni to implicite np. w Obj 11, 2 (Jeruzalem ma być deptane przez pogan przez 42 miesiące, a więc w okresie poprzedzającym owe 42 miesiące będzie musiało znajdować się w rękach żydowskich). Za cud można uznać sam już fakt, że naród żydowski, który od niewoli babilońskiej nie pamiętał swojego języka i który od 70 roku żył w diasporze, nie uległ wynarodowieniu.”

Leszek Jańczuk (1965) biblista, duchowny protestancki

Czasy ostateczne

O wieku

„W ostatecznym rachunku bonapartyzm radziecki zawdzięcza swe powstanie opóźnieniu się rewolucji światowej. Jednak w krajach kapitalistycznych ta sama przyczyna zrodziła faszyzm.”

Lew Trocki (1879–1940) rosyjski rewolucjonista

Zdradzona rewolucja. Czym jest ZSRR i dokąd zmierza? (1936)

„To było powstanie Żydów polskich. Urodziliśmy się w Polsce i byliśmy polskimi obywatelami.”

Symcha Ratajzer-Rotem (1924–2018) polski działacz ruchu oporu

fragment przemówienia wygłoszonego podczas uroczystości 70. rocznicy powstania w warszawskim getcie.
Źródło: Żydowski powstaniec Symcha Ratajzer-Rotem „Kazik” odznaczony przez prezydenta, newsweek.pl, 19 kwietnia 2013 http://historia.newsweek.pl/zydowski-powstaniec-symcha-ratajzer-rotem--kazik--odznaczony-przez-prezydenta,103616,1,1.html

O historii

„Wydarzenie historyczne Powstanie Warszawskie ma oczywiście i swoich krytyków. Ci z nich, którzy odpowiedzialność za zniszczenie miasta i śmierć mieszkańców przypisują Armii Krajowej, nie biorą pod uwagę innego biegu wydarzeń, jakie mogły spotkać naszą stolicę. Gdyby, na przykład wojska Rokossowskiego szturmowały miasto, które rozpaczliwie broniliby we własnym interesie Niemcy, to artyleria i lotnictwo obu stron w najmniejszym stopniu nie liczyłoby się z miastem i jego ludnością. Dowództwo Powstania otaczało Warszawiaków opieką, na jaką tylko warunki walki pozwalały i dbałość o jej los wykazano w umowie kapitulacyjnej z Niemcami. Krytykom warto też postawić pytanie, „co byłoby, gdyby Powstania nie było?””

Tadeusz Żenczykowski (1907–1997) polski prawnik, działacz polityczny i publicysta

Czy nie zważają na takie wartości ideowe i narodowe, które Józef Piłsudski określił jako „imponderabilia”?
Źródło: Tadeusz Żenczykowski, Samotny bój Warszawy, Wydawnictwo Editions Spotkania, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin–Paryż 1990, s. 136.

O śmierci , O losie , O walce , Pytanie

„Powstanie 1863 roku było ostatnią kartą dziejową Polski szlacheckiej; było jakby płytą marmurową, przykrywającą grób, w którym złożono nie tylko przywileje polityczne tej warstwy narodu, ale jej cnoty i szelmostwa, jej sławę i hańbę.”

Stanisław Andrzej Radek (1886–1946)

Źródło: Rewolucja w Zagłębiu Dąbrowskim. 1894–1905–1914, wyd. Oddziału Stowarzyszenia Byłych Więźniów Politycznych, Sosnowiec 1929.

„Polska jest krajem głębokich tradycji chrześcijańskich, toteż powstanie Radia Maryja było logicznym wyjściem naprzeciw duchowym potrzebom polskiego społeczeństwa (…) Nie było dla mnie także zaskoczeniem, że działalność Radia Maryja wywoływała i dalej wywołuje tak skrajne reakcje ze strony sił ateistycznych, postkomunistycznych i globalistycznych – wrogich nie tylko wierze, ale głównie najgłębszym wartościom patriotycznym, tradycyjnym wartościom polskim (…) Istnienie Radia Maryja było od początku miarą zakorzenienia się w kraju zasad i praktyk prawdziwej demokracji. Podejmowane przeciwko niemu akcje restrykcyjne i najrozmaitsze formy dyskryminacji, od administracyjnych po medialne, muszą mobilizować do większego wysiłku, bo stawką jest nie tylko poszanowanie prawa Polaków do kultywowania wiary swoich ojców, ale również przełamanie monopolu dawnych sił rządzących na dostęp do krajowych mediów. Demokracja oznacza równe prawa głosu i wykonywania praktyk związanych z wiarą, duchowymi potrzebami społeczeństwa. Polacy, brońcie swojego Radia Maryja, strzeżcie go jak źrenicy oka.”

Edward Moskal (1924–2005) działacz Polonii amerykańskiej

Źródło: Alleluja i pod prąd! Świadectwa o Radiu Maryja, naszdziennik.pl, 10 lipca 2009 http://www.naszdziennik.pl/index.php?typ=my&dat=20090710&id=my21.txt

O wierze , O demokracji , O wysiłku

„Powstańcom warszawskim los nie oszczędził żadnego z okrucieństw. Zapłacili wielką daninę krwi, znieśli gorycz przegranej, patrzyli, jak płonie ich ukochane miasto, z którego zostali wygnani. Później przez długie lata poddawani byli represjom i dyskryminacji, pozbawiono ich nawet prawa do dumy ze swojej walki. (…) A jeszcze trudniej czytać bez gniewu opinie, które na temat powstania wypowiadali w tym samym czasie komuniści. (…) Powstanie warszawskie było obiektem oszczerstw i manipulacji tak drastycznych, że jego integralna obrona stała się niejako odruchem warunkowym, nakazem serca. (…) Myślę wszelako, że zdolność do konfrontowania się z ciemnymi epizodami własnego dziedzictwa jest dla każdego narodu egzaminem z dojrzałości demokratycznej. Twierdzę, że Polacy dojrzeli do demokracji, co znaczy, że mają prawo do pełnej prawdy o własnej przeszłości.”

Adam Michnik (1946) polski dziennikarz i publicysta

Źródło: Polacy – Żydzi: Czarne karty powstania, „Gazeta Wyborcza” nr 24, 29 stycznia 1994, s. 12.

O losie , O demokracji , O myślach , O czasie

„Powstanie warszawskie było wymierzone militarnie przeciwko Niemcom, politycznie przeciwko Sowietom, demonstracyjnie przeciw Anglosasom, a faktycznie przeciw Polsce.”

Paweł Jasienica (1909–1970) polski pisarz i eseista

Źródło: Andrzej Romanowski, Zaszczuć osobnika Jasienicę, „Gazeta Wyborcza”, 13–14 marca 2010

„Powstanie gospodarki światowej oraz zaostrzanie i upowszechnienie się walki konkurencyjnej na rynku światowym uczyniły z militaryzmu i marynizmu decydujące narzędzie zarówno wewnętrznej, jak i zagranicznej polityki wielkich mocarstw.”

Róża Luksemburg (1871–1919) niemiecka polityk

Źródło: Reforma socjalna czy rewolucja? (1900), w: Wybór pism, t. I, Warszawa 1959, s. 209.

O walce

„Za bardzo i na zbyt długo poluzowaliśmy kapitałowi. Wypuściliśmy dżina z butelki. W moim kraju pod rządami Margaret Thatcher sprywatyzowalibyśmy powietrze, gdyby to tylko było możliwe. Za czasów Blaira nie było inaczej. Efekt? Powstanie wielkich własności, zatrzymanie procesu modernizacji gospodarki, nierówności.”

John le Carré (1931)

Źródło: rozmowa Adama Michnika i Pawła Smoleńskiego, „Gazeta Wyborcza”, 17–18 września 2011.

„Nadchodzi oświecenie ludzkości. Wiedza nie będzie tworzona przez nielicznych ekspertów. Powstanie nowa, globalna wspólnota badawcza.”

Larry Sanger (1968) współzałożyciel Wikipedii

Źródło: wyborcza.pl, 18 stycznie 2007 http://wyborcza.pl/1,75476,3859383.html

O wiedzę

„W toku dwumiesięcznych walk straty nasze były poważne. Ścisłych liczb nie podobna podać, ponieważ w ówczesnych warunkach nie było możliwości prowadzenia dokładnej ewidencji. Na podstawie jednak danych, jakimi rozporządzamy, oceniamy nasze straty z grubsza na 22 000 zabitych, zaginionych i ciężko rannych. Lekko rannych nie wliczam do strat: większość bowiem z nich pozostawała bez przerwy w oddziałach, a niewielu tylko było takich, którzy by bez zranienia przetrwali całe powstanie.
Jeszcze trudniej byłoby obliczyć ofiary wśród ludności cywilnej, nie mogąc w przybliżeniu nawet ustalić liczby pogrzebanych pod gruzami, jak i ofiar terroru Niemców w zdobytych przez nich dzielnicach. Propaganda niemiecka – bez żadnych do tego podstaw – w parę już dni po zakończeniu walk podała liczbę ofiar: 200 000. Za nią powtórzyła tę liczbę propaganda sowiecka, podnosząc ją następnie do 250 000. Wydaje mi się, że liczba ta jest grubo przesadzona.
Straty niemieckie w powstaniu warszawskim wynosiły na podstawie zeznań niemieckiego gen. von dem Bacha: 10 000 poległych, 7 000 zaginionych, 9 000 rannych. Straty niemieckie przewyższyły zatem straty Armii Krajowej, zwłaszcza jeśli od strat bojowych AK z liczby zaginionych odliczyć wymordowanych przez Niemców w zdobytych przez nich dzielnicach jeńców i rannych.”

Tadeusz Komorowski (1895–1966) polski generał, dowódca AK, polityk emigracyjny

Źródło: Powstanie Warszawskie, Warszawa 2004, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, s. 250.

O stracie

„Po 1956 roku nastąpiła eksplozja symbolicznego świętowania polskości, świętowania tradycji. Pamiętam 1 sierpnia 1957 roku: pełno ludzi – może byłych powstańców – w panterkach, furażerkach i beretach, z biało-czerwonymi opaskami na rękawach, tłumy na Powązkach, na mieście nastrój jakby miało znowu wybuchnąć nowe powstanie. Mnie się zdawało, że była to szopka, maskarada. Byłem ślepy i głuchy.”

Jacek Kuroń (1934–2004) polski historyk, pisarz, polityk, działacz społeczny i polityczny

Źródło: Wiara i wina, s. 152.

O ludziach , O wierze , O nastroju

„W sztabie AK poza jednym oficerem, pułkownikiem Bokszczaninem, wszyscy byli za powstaniem. Podobnie w KRM i RJN ludzie, reprezentujący różne kierunki polityczne i różne doświadczenia życiowe, w tej właśnie sprawie byli ze sobą zgodni. A nie byli to ludzie młodzi i niedoświadczeni. Pużak i Jankowski przekroczyli już sześćdziesiątkę, inni oscylowali koło pięćdziesiątki. Wychowani byli w twardej szkole życia, większość z nich przeżyła niejedną klęskę, od klęski rewolucji 1905 r., po klęskę wrześniową 1939 r. A jednak zaakceptowali to powstanie, w którym narażali bezpośrednio własne życie i życie swych rodzin. Czy była to naprawdę beztroska i zaślepienie, czy też raczej bardzo trudna, ale ich zdaniem konieczna decyzja, podejmowana w poczuciu dramatyzmu powstałej sytuacji?”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 113–114

O życiu , O ludziach , O decyzjach

„Uważam, że Adam Mickiewicz tworząc Pana Tadeusza, na pewno nie napisał dramatu scenicznego. Gdyby chcieć z niego zrobić sztukę akcji, utwór straci swą poetyckość, uleci piękno słowa… Jeśli już, czasem sobie żartuję, to musiał wieszcz przewidzieć powstanie teatru jednego aktora, bo Pan Tadeusz jest gawędą, takim gotowym materiałem na monodram.”

Irena Jun (1935) polska aktorka i reżyserka

Źródło: Katarzyna Kabacińska, Choćby rapowany, byle był czytany, „Express Bydgoski” nr 46, 25 lutego 2011 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/111819.html

Cytaty o pięknie , O stracie , O czasie , O czytaniu

„My [Polacy] nie mówimy o sobie źle. Jest Skrzetuski, Wołodyjowski, powstanie warszawskie, powstanie styczniowe. Przywiązywaliśmy dzieci pod Cedynią jako tarcze i to jest super. Znaczy to jest najlepsze, co Polskę spotkało. Nigdy nie ma spojrzenia na naszą historię z punktu widzenia, że: „zastanówmy się, bo to nie było dobrze.””

Maciej Stuhr (1975) aktor polski

Źródło: Maciej Stuhr: przestałem być uważany za Polaka, stopklatka.pl http://stopklatka.pl/-/30194094,maciej-stuhr-przestalem-byc-uwazany-za-polaka, 12 listopada 2012

O dzieciach , O historii

„Miłość jest dzieckiem duchowej sympatii; i jeżeli ta sympatia nie powstanie w jednej chwili, to nie powołają jej do życia ani lata, ani pokolenia.”

Khalil Gibran (1883–1931) libański pisarz, poeta i malarz

O miłości , O dzieciach

„Federacja Ameryki Środkowej powstanie wówczas, gdy nasze rządy wyrzekną się egoistycznych interesów. Federacja nie jest iluzją: stanie się w imię odrodzenia narodu środkowoamerykańskiego jako wspaniałej demokracji z silną gospodarką i nowoczesną armią.”

Juan José Arévalo Bermejo (1904–1990)

wypowiedziane w wystąpieniu inaugurującym jego prezydenturę (marzec 1945).
Źródło: Artur Gruszczak, Ameryka Środkowa z serii Historia państw świata w XX wieku, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2007, ISBN 9788374361323, s. 191–192

O demokracji , O historii , O wieku

„Powstanie rozpoczęło się (…) w warunkach fatalnego politycznego nieporozumienia. Oparte było w swym założeniu o najzupełniej mylną, opaczną i zgoła nonsensowną interpretację postawy moralno-politycznej wyższych sfer społeczeństwa Królestwa – generalicji, arystokracji, popularnych osobistości spośród członków rządu, sejmu, senatu – interpretację przyjętą dowolnie, a priori i bez wystarczających podstaw przez organizatorów i przywódców spisku powstańczego.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Szanse powstania listopadowego
Źródło: s. 7

„Ten kult cierpienia to jest katastrofa. Ja na przykład jestem przeciwnikiem powstania i istnienia Muzeum Powstania Warszawskiego. Przyszłość, filozofię, mądrość życiową trzeba opierać na wartościach pozytywnych, a nie na kulcie klęski i cierpienia. To jest niesłychanie destrukcyjna koncepcja.(…) Nie czekałem z wytęsknieniem na wybuch powstania, mimo że byłem w ruchu oporu, należałem do Szarych Szeregów. Widziałem, że potęga niemiecka jest gigantyczna i że odwrót wojsk niemieckich się zatrzymał. To naprawdę było szaleństwo. Piotr Zychowicz napisał książkę „Obłęd”. To jest bardzo dobry tytuł. I teraz, w tej polityce opartej na destrukcji, szalenie łatwo jest mówić, że „większość powstańców była za tym, żeby powstanie wybuchło.””

Tadeusz Rolke (1929) fotografik polski

A moje pytanie jest: czy ktoś się spytał tych 250 tys. osób, czy mają ochotę zginąć?!
Źródło: Tadeusz Rolke: Depresja szoruje i kłuje, i ma kamienie w butach http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,53668,21089537,tadeusz-rolke-depresja-szoruje-i-kluje-i-ma-kamienie-w-butach.html?disableRedirects=true, wysokieobcasy.pl, 9 grudnia 2016.

O mądrości , O butach , O cierpieniu , O czekaniu

„Dla mnie w sztukach Fredry jest coś innego – pożegnanie ze starym światem, ze światem szlachciurstwa. Wchodzi nowa epoka – kapitaliści. Pisząc filmowe Śluby… obłożyłem się pamiętnikami z epoki. Okazało się, że ówczesna współczesność nie bardzo odbiega od naszej, może tylko zwyczaje są nieco inne. Co ciekawe, w tych pamiętnikach nie ma mowy o żadnym powstaniu. Jakby Polska nie straciła niedawno niepodległości, jakby za pięć lat nie miało wybuchnąć powstanie listopadowe. Zdecydowałem się na Śluby… właśnie dlatego, że nie widziałem dotąd filmu o odchodzeniu Polski szlacheckiej w roku 1825. Ta adaptacja poszła w stronę fresku. Mnie kiedyś urzekł film Zeffirellego Poskromienie złośnicy z Liz Taylor i Burtonem, taki fresk renesansowy. Tu znalazłem podobny materiał.”

Filip Bajon (1947) polski reżyser

Źródło: wywiad Jacka Szczerby, „Gazeta Wyborcza”, 10 września 2008

O świecie , O ślubie , O pożegnaniu

„Geniuszowi polskich architektów w Baku zawdzięczamy powstanie nowego obrazu architektury, opartej na wielowiekowych tradycjach azerbejdżańskiego budownictwa. Stworzone przez Polaków gmachy stały się jednym z głównych czynników sprawiających, że zarówno Baku, jak i cały Azerbejdżan stanowi obecnie syntezę Wschodu i Zachodu, syntezę wschodniej i zachodniej sztuki, architektury, muzyki, literatury i wartości duchowych.”

Həsən Həsənov (1940)

Źródło: Anna Wojnar, Otwarcie na Wschód, „Alma Mater” nr 156–157, kwiecień-maj 2013, s. 7.

O literaturze , Obraz

„To jest ruch mężczyzn: kto nie czuje się naprawdę mężczyzną – niech czeka w kącie. W imię zaufania i na podstawie pełnomocnictwa, które mi powierzono, powstanie w Madrycie nadzorczy dyrektoriat wojskowy o charakterze prowizorycznym, mający utrzymać porządek publiczny (…) Nie chcemy być ministrami i nie mamy innych ambicji niż służyć Hiszpanii.”

Miguel Primo de Rivera (1870–1930) wojskowy hiszpański, dyktator

podczas zamachu stanu, któremu gen. Rivera przewodniczył.
Źródło: Wiesław Królikowski Hiszpania 1923: Pronunciamiento generała Primo de Rivery

O zaufaniu , O charakterze , O czekaniu

„(…) nie pieniądze decydują o tym, czy powstanie dobry film. Duży budżet daje na pewno więcej czasu na zdjęcia, ale tak naprawdę najważniejszym jest, by po prostu wykorzystać jak najlepiej to, co się ma.”

Manuel Alberto Claro (1970)

Źródło: Wywiad, 2005 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=25051

O pieniądzach , O czasie

„Jesienią 1942 r., najwyższe władze ZSRR zdecydowały podjęcie boju o Stalingrad; w jego wyniku miasto zostało niemal starte z powierzchni ziemi. Trudno uwierzyć, ale ani w radzieckiej wielotomowej historii drugiej wojny światowej, ani w naszej encyklopedii II wojny, ani w innych dostępnych masowemu czytelnikowi opracowaniach nie znajdziemy jednego słowa o wielkości strat materialnych i ludzkich tego miasta, które miało 450 tysięcy mieszkańców. Są tylko straty niemieckie: liczby rozbitych dywizji, wyeliminowanych z walki żołnierzy, zdobytego sprzętu. Jakby nikogo cena tej bitwy – straty ludzkie i materialne – nie obchodziła. Jakby ważny był tylko sam fakt zwycięstwa przybliżającego koniec wojny. Nie podzielam takiego stanowiska. Straty powstańczej Warszawy obchodzą mnie i bolą, ale przecież nie można wszystkiego sprowadzać do jednego tylko czynnika. Tak jak nikt, oceniając polską działalność partyzancką, która we wszystkich publikatorach ma tak znakomitą prasę, nie spróbował nawet obliczyć, ile kosztowała ona ludność cywilną wsi polskich i jaki był stosunek między stratami Niemców a naszymi. Tak jak nikt nie potępia akcji na Kutscherę, za którą przyszło nam zapłacić życiem 300 rozstrzelanych więźniów Pawiaka. Jakże nierówną miarę można przykładać do podobnych w swej tragicznej wymowie wydarzeń! Jak dowolne są kryteria oceny różnych bitew tej samej wojny światowej! Tak samo jak na walkę wrześniową, partyzantkę, akcje bojowe podziemia, również na Powstanie Warszawskie trzeba spojrzeć biorąc pod uwagę i zestawiając różne czynniki, niczego nie eliminując. W procesie historycznym, w procesie długiego trwania, liczą się bowiem także wartości. Czasem nie tylko się liczą – decydują.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 126–127

O wojnie , O historii , O stracie , O czasie

„Jeśli pomyślisz o dobru, powstanie z tego dobro, natomiast złe myśli sprowadzają zło. Na tym – i na niczym innym – polega funkcjonowanie twojego umysłu.”

Joseph Murphy (1898–1981)

Potęga podświadomości

O myślach , O złu , O myśleniu

„Istnieją cztery realne przyczyny utraty władzy przez grupę rządzącą: zbrojna interwencja z zewnątrz; tak nieudolne kierowanie państwem, iż uciśnione masy dokonują przewrotu; powstanie silnej i rozgoryczonej warstwy średniej; utrata pewności siebie i ochoty do rządzenia. Jedna z tych przyczyn nie wystarczy; zwykle występują, w różnym stopniu, wszystkie cztery.”

George Orwell książka Rok 1984

1984

O pewności siebie

„Wiadomo, że skupisko żydowskie w Polsce urosło do poziomu czołowego ośrodka kulturalnego, politycznego i organizacyjnego całego narodu żydowskiego, rozproszonego po świecie. Jeśli tak się stało, znaczy to, że musiały ku temu istnieć odpowiednie warunki, nic bowiem nie powstaje i nie rozwija się w próżni. Powstanie tych warunków jest bezpośrednim owocem stosunku państwa, a w okresie rozbiorów – społeczeństwa polskiego do swoich współobywateli Żydów. Kto zapoznał się chociażby pobieżnie z historią Polski w średniowieczu, czy też z historią Żydów w tym okresie, nie może pominąć wielkiej gościnności okazanej przez naród polski prześladowanym w innych krajach Żydom. Kazimierz Wielki był i jest wielki nie tylko w oczach Polaków, ale także Żydów. Nie wolno także zapominać o wkładzie Polaków – poprzez osobę papieża Jana Pawła II – w zwalczanie antysemityzmu na świecie.”

Icchak Szamir (1915–2012) polityk izraelski

Źródło: Aleksander Klugman, Icchak Szamir tłumaczył w „Rz”: Nie oskarżałem całego narodu https://www.rp.pl/Historia/190229877-Icchak-Szamir-tlumaczyl-w-Rz-Nie-oskarzalem-calego-narodu.html, rp.pl, 21 lutego 2019.

O zapominaniu , O historii

„Przez całe lata oficjalnie nie mówiło się o tym, że Rzeczpospolita zaczynała się nie na Sanie, ale na Zbruczu i tam się zaczęła „Burza”. Od lat 60. identyfikowało się ją z Powstaniem Warszawskim. Ale „Burza” to nie tylko Powstanie Warszawskie.”

Janusz Kurtyka (1960–2010) historyk polski, działacz państwowy

Źródło: Akcja „Burza” na Kresach Wschodnich – jej specyfika i znaczenie https://wpolityce.pl/polityka/183688-akcja-burza-na-kresach-wschodnich-jej-specyfika-i-znaczenie-zapraszamy-na-konferencje, wpolityce.pl, 21 stycznia 2014.

„Powstanie Wolnych Związków Zawodowych było jasnym sygnałem, że nikt, kto w słusznej sprawie stanie do walki z opresyjnym państwem, nie będzie osamotniony. Z tego ducha wyrósł polski Sierpień, a następnie Solidarność – potężny głos narodu zjednoczonego wokół idei wolności. Winni jesteśmy wdzięczność działaczom Wolnych Związków Zawodowych za odwagę, z jaką przeciwstawili się niesprawiedliwości i łamaniu praw obywatelskich.”

Andrzej Duda (1972) polski polityk, prezydent, prawnik

o Wolnych Związkach Zawodowych Wybrzeża.
Źródło: „Nie byłoby wolności i Solidarności bez was”. W 40-lecie utworzenia WZZ Wybrzeża wręczono odznaczenia https://wpolityce.pl/historia/392296-nie-byloby-wolnosci-i-solidarnosci-bez-was-w-40-lecie-utworzenia-wzz-wybrzeza-wreczono-odznaczenia-zdjecia, wpolityce.pl, 28 kwietnia 2018.

O walce , O wdzięczności , O wolności

„Plan jest taki: Ponieważ dalsza bierność wobec bolszewików wkraczających do Warszawy staje się rzeczą niemożliwą, a zatem, żeby nie drażnić koalicji Zjednoczonych Narodów oporem zbrojnym przeciw Sowietom, wywołać powstanie przeciwko Niemcom. Ale wywołać go w ostatniej chwili dla uniknięcia niepotrzebnych ofiar, wnieść przez to swój wkład do wspólnej puli wojennej Zjednoczonych Narodów, a następnie, w opanowanej już przez wojsko i władze polskie stolicy, spotkać wojska czerwone, stawiając zarówno je, jak cały świat, przed faktem dokonanym. Plan (powstania) był raczej rozumny i pod każdym względem politycznie moralny.”

Józef Mackiewicz (1902–1985) polski pisarz i publicysta

o powstaniu warszawskim
Źródło: Grzegorz Eberhardt, "Obłęd'44" - plusy i minusy. Miłośnika twórczości autora Józefa Mackiewicza przeraża sposób, w jaki został użyty przez Zychowicza https://wpolityce.pl/polityka/171160-obled44-plusy-i-minusy-milosnika-tworczosci-autora-jozefa-mackiewicza-przeraza-sposob-w-jaki-zostal-uzyty-przez-zychowicza, wpolityce.pl, 16 listopada 2013.

O świecie

„Mimo wszystko, powstanie przyniosło nam ogromne korzyści polityczne. Bóg zechce rozsądzić, czy równoważą one krew, mord, cierpienia naszych rodaków, hańbę kobiet, zniszczenie klejnotów rodzimej kultury, płacz dzieci. Czy ruiny splamione krwią, czy rozwłóczone po ulicach trupy naszych najlepszych, nie przeszkadzają nam w zimnym rachunku politycznym?… My go prowadzimy dalej.”

Józef Mackiewicz (1902–1985) polski pisarz i publicysta

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Józef Mackiewicz, Optymizm nie zastąpi nam Polski, Wydawnictwo Kontra, Londyn 2013, ISBN 9780907652830, s. 31–32.

O kobietach , O dzieciach , O cierpieniu , O Bogu

„Jest bezradny, bezbronny. Kościół jest ogromnie w Polsce przeceniany. Podziwiam biskupa Pieronka, ale to, co on mówi, nie wyraża głosu tej instytucji. Kościół nie chce nowoczesności. Jak w XIX wieku, kiedy potępiał nie tylko powstanie listopadowe, ale też latarnie na ulicach i koleje żelazne. Który biskup bronił narodu polskiego wówczas? Księża nawet walczyli, ale biskupi? Żaden. Konserwatyści bronili narodu polskiego, ale instytucjonalny Kościół nie.”

Marcin Król (1944) polski filozof i historyk idei

Źródło: Na pustyni idei musimy budować oazy, rozmowa Macieja Stasińskiego, „Gazeta Wyborcza”, 27–28 stycznia 2018, s. 11.

O wieku

„Być może pan prezydent myśli o takiej postawie bardziej pośrodku, którą reprezentuje Kukiz, że PiS i PO między sobą ostro konkurują, a my z boku czekamy na rozwój sytuacji i apelujemy o spokój do obydwu stron. To taka trochę postawa jak kiedyś wojska rosyjskie, kiedy było powstanie w Warszawie. Czekali, aż powstanie się wykrwawi i przyszli na gotowe. Nie popieram tej postawy. Dziś, kiedy jest się w obozie reform albo przeciw niemu, takie stanie z karabinem u nogi pomaga opozycji.”

Marek Suski (1958) polski działacz polityczny

reakcja po ogłoszeniu przez prezydenta Andrzeja Dudę weta w stosunku do ustawy o Sądzie Najwyższym i do ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa uchwalonych przez PiS w lipcu 2017.
Źródło: Poseł PiS o wetach: Prezydent jak „wojska rosyjskie w czasie powstania warszawskiego” http://www.newsweek.pl/polska/polityka/weto-prezydenta-dudy-do-ustaw-o-sn-i-krs-posel-pis-krytykuje,artykuly,413735,1.html?src=HP_Special_3poc, newsweek.pl, 25 lipca 2017

O myślach , O myśleniu , O czekaniu , O pewności siebie

„Powstanie wielu partii w latach 90. spowodowało, że koncentrowano uwagę na partykularnych partyjnych zadaniach, nie na sprawach państwa. I to jest wielki problem Polaków – aby widzieć Polskę w kategoriach całego kraju, a nie tylko własnych interesów. Inna sprawa, czy to jest cecha typowo polska, czy w ogóle typowo ludzka.”

Andrzej Chwalba (1949)

o problemach Polski po 1989.
Źródło: „Gazeta Krakowska”, 1 sierpnia 2008 http://www.gazetakrakowska.pl/artykul/29785,andrzej-chwalba-tusk-powinien-pojsc-droga-kazimierza-wielkiego,5,id,t,sa.html

O problemach

„Powstanie Warszawskie nie było przypadkiem. Wydarzenia tej miary nie rodzą się przypadkiem. Największa w czasie II wojny światowej, trwająca dwa miesiące bitwa między wojskami niemieckimi a oddziałami w konspiracji nie byłaby możliwa bez tego szczególnego fenomenu, jakim była zdeterminowana, niecofająca się przed niczym wola niepodległości.”

Lech Kaczyński (1949–2010) polski polityk, prezydent Polski

Źródło: 12 lat temu Lech Kaczyński został wybrany prezydentem Warszawy https://wpolityce.pl/historia/221532-12-lat-temu-lech-kaczynski-zostal-wybrany-prezydentem-warszawy, wpolityce.pl, 10 listopada 2014.

O wojnie , O woli , O czasie

„Powstanie warszawskie walczyło z ośmioma dywizjami niemieckimi, w tej liczbie czterema pancernymi. Straty Armii Krajowej wyniosły 15 000 zabitych, straty ludności cywilnej około 200 000, straty niemieckie w zabitych, rannych i zaginionych 26 000. Dane powyższe świadczą o bezgranicznym bohaterstwie Armii Krajowej i ludności Warszawy.”

Kazimierz Sosnkowski (1885–1969) generał polski, minister

o powstaniu warszawskim i Armii Krajowej.
Źródło: Słowo wstępne [w]: Stanisław Sosabowski, Najkrótszą drogą, Komitet Wydawniczy Polskich Spadochroniarzy, Londyn 1957, s. xiv.

O stracie

„Decyzja o powstaniu była zwyczajnie głupia. Zła, nierozważna, ze wszech miar krótkowzroczna. Mówię o decyzji. Nie o samej walce. Po prostu do tej walki nie powinno dojść. Mówię to jako długoletni wojskowy, sztabowiec i frontowiec. Nie powinniśmy zaczynać tej walki. Okazało się, że nasi dowódcy byli słabo wyszkoleni, militarnie nieprzygotowani do takiej roli. Do tego dochodzi coś, o czym dziś już możemy mówić. Góra AK to byli megalomani. (…) Powstanie wywołało kilku kompletnie niekompetentnych ludzi. Wbrew logice. I oni – jak ślepcy z obrazu – poprowadzili nas ku tragedii. Stało się z nimi coś arcypolskiego: oni oszaleli, zachłysnęli się Polską i oszaleli. Stracili zdolność racjonalnego myślenia. (…) Liderzy AK w sposób zupełnie nieodpowiedzialny, szafując życiem setek tysięcy ludzi, rzucili się w szalonej szarży z pięściami na wroga. I jeszcze dali rozkaz, abyśmy my to wykonali. Na tym polega ta tragedia.”

Stanisław Aronson (1925) oficer Armii Krajowej, izraelski wojskowy

Źródło: Emil Marat, Michał Wójcik, Stanisław Aronson: Góra AK to byli megalomani. Powstanie warszawskie wywołało kilku niekompetentnych ludzi. Wbrew logice http://wyborcza.pl/alehistoria/7,121681,25026752,stanislaw-aronson-gora-ak-to-byli-megalomani-powstanie.html, wyborcza.pl, 29 lipca 2019.

O górach , O myślach , O myśleniu , O decyzjach

„Wyczuwało się podskórnie, że wpierw nastąpi u nas powstanie zbrojne przeciw, a później się ustali przeciw czemu. Robert Poczęty był właśnie w trakcie intuicyjnego rozglądania się po Warszawie za kimś, kto by mu przyszedł i powiedział: ja brzoza, ja brzoza, oddaj życie.”

Marcin Kołodziejczyk (1973)

Prymityw
Źródło: s. 17.

O życiu

„Proces ten ma charakter polityczny. Nie możecie dowieść, że nie walczyliśmy z Niemcami w ciągu 5 lat, ale jak w każdym takim procesie politycznym pragnęlibyście pozbawić nas argumentu. (…) Oskarżacie nas o współpracę z Niemcami, godząc w nasz honor. Oskarżając 300 tysięcy żołnierzy Armii Krajowej, oskarżacie cały Naród Polski. (…) Powstanie Warszawskie to bohaterska walka i nie daje ona podstaw do politycznych represji. (…) W bitwie warszawskiej walczyliśmy z Niemcami przez 63 dni i pomagaliśmy tą drogą Armii Czerwonej. (…) Naród Polski ma wiele wad, ale ma jedną wyrównującą je zaletę – umiłowanie wolności. Chcę przyjaźni z Rosją, ale pod jednym warunkiem – jest nim utrzymanie niepodległości Polski.”

Leopold Okulicki (1898–1946) generał polski

broniąc Polski i Armii Krajowej na Procesie szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, porwanych przez ZSRR, Moskwa, 1945.
Źródło: Leopold Okulicki – ostatni dowódca Armii Krajowej https://www.polskieradio.pl/95/247/Artykul/168735%2CLeopold-Okulicki-ostatni-dowodca-Armii-Krajowej, polskieradio.pl

O współpracy , O charakterze , O wolności , O przyjaźni

„Powstanie Warszawskie na prawym brzegu Wisły choć krótkie miało swoje wielkie i tragiczne chwile. Zarówno pozwalające zachłysnąć się wolnością wspaniałe zwycięstwa – choćby zdobycie gmachu dyrekcji PKP przy ul. Targowej czy centrali telefonicznej przy ul. Ząbkowskiej, jak i nieudane, krwawe szturmy na koszary przy ul. 11 Listopada, Dworzec Wschodni czy przyczółek Mostu Poniatowskiego.”

Jarosław Kaczyński (1949) polski polityk, premier RP

o powstaniu warszawskim na Pradze w Warszawie.
Źródło: W Warszawie odsłonięto tablice upamiętniające powstańczy zryw na Pradze https://dzieje.pl/aktualnosci/w-warszawie-odslonieto-tablice-upamietniajace-powstanczy-zryw-na-pradze, dzieje.pl, 24 października 2017.

O wolności

„To był niesamowity sukces wojskowy, kiedy 30 tys. amatorów walczyło codziennie z zawodowym wojskiem mającym samoloty i artylerię. Armia Krajowa nie miała też pomocy Zachodu, na którą liczyła, mimo tego trzymali się do końca. Każdy wie, że nie tylko Powstanie Warszawskie, ale i cała historia Armii Krajowej skończyła się tragedią. Oni walczyli z Niemcami wojskowo, ale potem wpadli w pułapkę sojuszników. I znowu mało kto oczekiwał takiego zakończenia.”

Norman Davies (1939) brytyjski historyk

o powstaniu warszawskim i Armii Krajowej.
Źródło: Prof. Norman Davies: Armia Krajowa zdała egzamin wojskowy http://dzieje.pl/aktualnosci/prof-norman-davies-armia-krajowa-zdala-egzamin-wojskowy, dzieje.pl, 13 lutego 2012.

O sukcesie , O pomocy , O historii

„Podczas krótkiego solidarnościowego interludium byli powstańcy odnieśli zdecydowany sukces w sprawie pomników historycznych. Wprawdzie ich nadzieje na pomnik upamiętniający Powstanie nadal się nie spełniły, ale udało im się skłonić władze do wydania zgody na budowę pomnika Małego Powstańca. Niewielki posążek, zbudowany za pieniądze zebrane przez ZHP, ustawiono przy średniowiecznym murze Starego Miasta i wkrótce stał się popularnym elementem warszawskiego krajobrazu. Przedstawia małego chłopca z kręconymi włoskami, przytłoczonego ciężarem za wielkiego hełmu, ale mimo to dumnie ściskającego stena.”

Norman Davies (1939) brytyjski historyk

o Pomniku Małego Powstańca w Warszawie
Źródło: Norman Davies, Powstanie ’44, Kraków 2008, s. 807.

O pieniądzach , O sukcesie

„Obszar Guberni Generalnej będzie stanowił następną część składową Europy, która będzie bezwzględnie zniemczoną bezpośrednio po powtórnym zgermanizowaniu wschodnich terenów Rzeszy (…) Będziemy budowali wielkie autostrady, jakie przecinają obecnie nasz kraj. Przy nich powstaną wielkie osady niemieckie. W dobranych punktach strategicznych powstaną wielkie ośrodki wojskowe, wokoło nich szerokim pasem rozwinie się życie niemieckie. Jeżeli będziemy wówczas mieli możliwość wyparcia na wschód obcego narodu, którego nie będziemy tu więcej potrzebowali, nie będzie rzeczą tak trudną coraz bardziej osiedlać element niemiecki i coraz więcej usuwać element obcoplemienny (…) Dalej na wchodzie powstanie kiedyś okręg Gotów, a z Guberni Generalnej można będzie wówczas zrobić okręg Wandalów.”

Hans Frank (1900–1946) nazista, gubernator Generalnego Gubernatorstwa

na posiedzeniu rządu Generalnego Gubernatorstwa na temat germanizacji ziem polskich i Europy Wschodniej, 16 grudnia 1941.
Źródło: Stanisław Piotrowski, Proces Hansa Franka i polskie dowody przeciw SS, Warszawa 1970, s. 185.

O życiu

„Pomiędzy generałem Borem, dowódcą powstania, a marszałkiem Rydzem, wodzem w kampanii wrześniowej, różnica jest zasadnicza. Rydz miał w Polsce faktycznie władzę i wojskową, i polityczną, stąd za klęskę wrześniową ponosi odpowiedzialność całkowitą: i formalną, i materialną. Bór był tylko dowódcą wojskowym, słuchał politycznych rozkazów rządu, wojskowych – naczelnego wodza i prezydenta. Bór jest gorąco atakowany przez przyjezdnych z Warszawy, zarówno narodowców, których jego otoczenie prześladowało, jak lewicowców, których popierało. Ale jako wojskowy, wobec historii Bór będzie miał inną reputację niż Rydz, który miał 33 dywizje piechoty i całe państwo do dyspozycji, walczył tylko 17 dni i uciekł. Bór nie miał nic, miał konspirację tworzoną w fantastycznych warunkach, walczył 63 dni i poszedł razem z żołnierzami do niewoli, zrywając łańcuch naszych wodzów, którzy żołnierzy zostawiali, sami uciekali, jak Rydz z Polski, Sikorski z Francji. Pod dowództwem Rydza wojsko polskie dało mniej, niż świat od niego oczekiwał, pod dowództwem Bora Powstanie Warszawskie bije wszystkie rekordy wytrzymałości.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Lata nadziei

O świecie , O historii

„Powstanie Warszawy było cudem bohaterstwa, wykazało, że Polacy mają armię podziemną o wiele liczniejszą i lepszą niż inne narody, które są lub były w podobnej do nas sytuacji, ale powstanie warszawskie było działaniem o charakterze bohaterskiej samolikwidacji. Wszystkie państwa i wszystkie narody rezerwują swe siły na finisz wojny, my, Polacy, zmarnowawszy swe 33 dywizje w pierwszych dwóch tygodniach wojny, marnujemy teraz resztki naszych samodzielnych sił zbrojnych. Powstanie Warszawy nie przyniosło nam realnie nic, a jego znaczenie propagandowe, jakkolwiek duże, nie wyrówna nam strat materialnych, do tego stopnia są one olbrzymie. Zrujnowaliśmy piękną naszą stolicę, straciliśmy mnóstwo zabitych, oddaliśmy 30 tysięcy jeńców, wtrąciliśmy olbrzymią ilość ludności w straszliwą nędzę. Odpowiedzialna za powstanie Warszawy jest generalnie cała emigracja polska, która pobiera swój Schweigegeld i pozwala rządowi p. Mikołajczyka systematycznie dezorientować kraj co do rzeczywistej naszej sytuacji politycznej. Ale poza tym trzeba stwierdzić, kto personalnie i szczegółowo w naszych londyńskich władzach wojskowych i cywilnych jest odpowiedzialny za dopuszczenie do wybuchu tego powstania. Istnieje przecież komisja przy naszym rządzie dla konstatowania zbrodni rządów Składkowskiego i poprzednich, tzw. sanacyjnych. Należy rozszerzyć pełnomocnictwa tej komisji na sprawę powstania Warszawy. Żołnierzowi Warszawy należy się cześć, tym, którzy do powstania z Londynu dopuścili, należy się kara.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Lady Makbet myje ręce

O charakterze , O sile , O wojnie , O stracie

„Gdy powstanie niemiecko-polski konflikt, należy się obawiać, że w razie zasady lokalizacji konfliktu, koszta takiego konfliktu zapłacimy my Polska – gdyż nie wierzymy w bierność Bolszewii, raczej obawiamy się, że każdy konflikt niemiecko-polski przeistoczy się z natury rzeczy w konflikt pomiędzy odosobnioną Polską a koalicją germano-bolszewicką, niestety na pewno wzmocnioną przez przystąpienie do niej Republiki Litewskiej.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Kropki nad i

O naturze

„Powstanie warszawskie było najbardziej bohaterskim epizodem tej wojny. Zdarzało się w historii, że lud wielkiego miasta wyrywał broń z rąk okupanta i wzniecał rozruch, trwający trzy dni, czy tydzień. Ale tutaj z podziemi wyszło wojsko, chwyciło niemieckich żołnierzy za ręce i potem przez 63 dni toczyło wspaniałą wojnę, zdobywając oręż na nieprzyjacielu. Niemcy musieli skierować przeciwko powstaniu, poza wojskami pomocniczymi, aż pięć swoich dywizji. Walka pięciu dywizji ze spiskiem konspiracyjnym, przez przeszło dwa miesiące, była dotychczas nieznana historii wojen.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Historia Polski od 18 listopada 1918 do 17 września 1939

O wojnie , O ludziach , O walce , O historii

„Wielka Rewolucja Październikowa przynosi ze sobą prawo narodów do samostanowienia (…). Powstanie Związku Radzieckiego, a później innych państw socjalistycznych stanowiło impuls dla rozwoju socjalistycznych koncepcji praw człowieka.”

Roman Kuźniar (1953) polski politolog

Źródło: Leksykon pokoju, Warszawa 1987, pod red. Józefa Kukułki

O pewności siebie

„Widać również w Powstaniu Warszawskim – niesłychaną jedność społeczeństwa, zupełnie niebywałą. Mimo wszystkich tragedii, powstanie miało oparcie w ludności cywilnej – bez tego nie byłoby możliwe. A przecież to ci, którzy nie walczyli, cierpieli najbardziej – siedzenie w piwnicach było straszne. Do końca życia pozostanie mi w pamięci obraz, kiedy spotkaliśmy w nocy matkę z dziećmi, zagubioną zupełnie, ale jak zobaczyła powstańców, pierwsze jej słowa brzmiały, żebyśmy się trzymali, że musimy się wszyscy trzymać. Potem jej oczywiście pomogliśmy.”

Jerzy Kłoczowski (1924–2017) historyk i polityk polski

Źródło: Powstanie Warszawskie to jedność, obywatelskość i duch służby https://ekai.pl/powstanie-warszawskie-to-jednosc-obywatelskosc-i-duch-sluzby/, ekai.pl, 1 sierpnia 2017.

O matce , O cierpieniu , Obraz , O dzieciach

„Powstanie Warszawskie – jak to dobrze określili francuscy historycy – było pierwszą gorącą bitwą zimnej wojny. Powiedziałem kiedyś w Paryżu, że zniszczenie Warszawy jest ostatnim przykładem bliskiego sojuszu Stalina i Hitlera. Niemiecki historyk dziękował mi, że mu to uświadomiłem. Bardzo wybitny francuski historyk powiedział, że Powstanie Warszawskie wyznaczyło przyszłą drogę Europy, bo dzięki niemu zrozumiała, że odrzucić należy nie tylko Hitlera, ale Stalina i komunizm, a przecież Stalin już miał prawie całą Europę w ręku.”

Jerzy Kłoczowski (1924–2017) historyk i polityk polski

Źródło: Powstanie Warszawskie to jedność, obywatelskość i duch służby https://ekai.pl/powstanie-warszawskie-to-jednosc-obywatelskosc-i-duch-sluzby/, ekai.pl, 1 sierpnia 2017.

O wojnie

„Powstanie Warszawskie było ukoronowaniem całej walki całego narodu polskiego o wolność i niepodległość. Bez niego kilkuletni krwawy nasz wysiłek musiałby pozostać na zawsze czymś połowicznym i niedokończonym. Dopiero wystąpienie Warszawy, jako przedstawicielki całej Polski, nadało mu pełny sens. Na tym polega znaczenie powstania.”

Andrzej Pomian (1911–2008) polski historyk, pisarz emigracyjny, korespondent RWE

o powstaniu warszawskim, w audycji Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, 1968.
Źródło: Tadeusz Bór-Komorowski w relacjach i dokumentach, op. cit., s. 579–580.

O walce , O wysiłku , O wolności , Sens

„Powstanie Warszawskie ma ogromne znaczenie dla przyszłości całego narodu i ono nie straci swojej wartości, zwłaszcza gdy Polska znajduje się w niewoli. I kiedy wróg wszystko robi, aby to wydarzenie pomniejszyć. Wróg mówi, że powstanie było przeciw Rosji. Powstanie było przeciw Niemcom – o wolność i niepodległość Polski.”

Tadeusz Pełczyński (1892–1985) Oficer dyplomowany Wojska Polskiego

o powstaniu warszawskim
Źródło: Sens Powstania Warszawskiego – wywiad z gen. Tadeuszem Pełczyńskim, współautorem decyzji o wybuchu powstania w Warszawie http://www.portal.arcana.pl/Sens-powstania-warszawskiego-wywiad-z-gen-tadeuszem-pelczynskim-wspolautorem-decyzji-o-wybuchu-powstania-w-warszawie,3993.html, arcana.pl

O stracie , O wolności , O przyszłości

„Moim zdaniem Kościół nie udostępni żadnych swoich archiwów, bo otworzyłoby to bardzo dużo różnych tropów. Jeśli powstanie komisja, która będzie badać przypadku pedofilii, zajmie się tylko tymi księżmi, których znamy z telewizji czy internetu. Nie dowiemy się niczego nowego. To smutne, ale myślę, że tak będzie.”

Wojciech Smarzowski (1963) polski reżyser i scenarzysta

Źródło: Wojciech Smarzowski w "Rezerwacji": Kościół nie udostępni żadnych swoich archiwów https://kultura.onet.pl/film/wiadomosci/wojciech-smarzowski-w-rezerwacji-kosciol-nie-udostepni-zadnych-swoich-archiwow/w2grxcc, onet.pl, 7 czerwca 2019.

O myślach , O myśleniu

„Kościół jest przygotowany na takie ataki, ma swoje puste zdania pełne frazesów. Na pewno część kapłanów przeprasza szczerze, ale część tylko taką przybrała formę obrony. Moim zdaniem nie powstanie żadna komisja do zbadania skali pedofilii w Kościele, stworzona także z ludzi świeckich, na wzór tych zachodnich. A nawet jeśli powstanie, Kościół pokaże tylko te archiwa, które dotyczą księży, przeciwko którym toczą się już sprawy. Nic nowego się już nie dowiemy.”

Wojciech Smarzowski (1963) polski reżyser i scenarzysta

Źródło: Dominik Jedliński Wojciech Smarzowski: „Tylko nie mów nikomu” to wielki film. Mam nadzieję, że będzie naszym kandydatem do Oscara https://kultura.onet.pl/film/wiadomosci/tylko-nie-mow-nikomu-sekielskiego-wojciech-smarzowski-komentuje/5twq046, onet.pl, 13 maja 2019.

O ludziach

„Najważniejszymi produktami gospodarki XXI wieku nie będą samochody, tekstylia ani jedzenie, ale ciało, mózg i świadomość – a więc sztuczne życie. (…) Ci superludzie mieliby takie zdolności fizyczne i poznawcze, które znacznie przewyższałyby nasze obecne. Lepszą pamięć, wyższą inteligencję, silniejsze, bardziej odporne ciało. Być może mały ułamek ludzkości uzyska niemal boskie przymioty, a większość społeczeństwa pozostanie bez zmian. Powstanie klasa ludzi bezużytecznych. (…) Superludzie będą się prawdopodobnie bardziej różnić od nas niż my od neandertalczyków czy szympansów. Z tego względu należałoby mówić o nowym gatunku.”

Yuval Noah Harari (1976) izraelski historyk i profesor

Źródło: rozmowa Guido Mingelsa, Homo Deus, „Der Spiegel”, tłum. „Forum” nr 8, 14–27 kwietnia 2017.

O inteligencji , O życiu , O ludziach , O wieku

„W memoriałach kierowanych do sztabu Naczelnego Wodza PSZ przez dwóch kapitanów – Kalenkiewicza i Górskiego – były zawarte sugestie, że wywołanie powstania powszechnego w kraju będzie wymagało posiadania odpowiedniej kadry. W ogóle idea Kalenkiewicza i Górskiego dotyczyła tworzenia polskich oddziałów spadochronowych. Oni uważali, że powinna powstać polska jednostka spadochronowa, która w momencie kulminacyjnym wesprze powstanie powszechne w kraju.”

Zbigniew Wawer (1956) polski historyk

o pomyśle utworzenia oddziałów cichociemnych.
Źródło: Prof. Z. Wawer: Cichociemni wspierali podziemie, posługując się najnowocześniejszymi metodami http://dzieje.pl/aktualnosci/prof-z-wawer-cichociemni-wspierali-podziemie-poslugujac-sie-najnowoczesniejszymi, dzieje.pl, 10 października 2017.

„Dla nas Powstanie było oczywiste – my albo oni. Wóz albo przewóz. Czy Pan sobie wyobraża, że Niemcy mogliby ścierpieć na bezpośrednim zapleczu frontu Warszawę najeżoną ukrytą bronią i dyszącą chęcią odwetu? Takie bajki można opowiadać dzieciom.”

Władysław Bartoszewski (1922–2015) polski polityk, działacz społeczny, historyk

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Powstanie Warszawskie 1944 http://dzieje.pl/aktualnosci/powstanie-warszawskie-1944, dzieje.pl, 16 czerwca 2009

O dzieciach

„Ja w głębi samego siebie czuję i wiem, że Powstanie było żywiołowym odruchem narodowej potrzeby przeciw terrorowi, przeciw poniewierce, przeciw śmiertelnemu wrogowi, który nas niszczył. I gdyby dziś, po tym wszystkim, co widziały na Woli i Starówce moje oczy, stanęła przed mną znów decyzja: iść do Powstania czy nie, poszedłbym na nowo i wiem, że poszliby inni. Gloria victis – chwała zwyciężonym – będzie kiedyś wyryte także na warszawskich cmentarzach powstańczych, jeśli ulegniemy w tej walce.”

Andrzej Romocki (1923–1944) harcmistrz, oficer AK

o powstaniu warszawskim 1944, niedługo przed swoją tragiczną śmiercią.
Źródło: "Pokochałem to miasto właśnie za jego historię, za jego wewnętrzną siłę, za jego charakter". Zdjęcia z rekonstrukcji przebicia "Zośkowców" ze Starówki do Śródmieścia https://wpolityce.pl/polityka/165553-pokochalem-to-miasto-wlasnie-za-jego-historie-za-jego-wewnetrzna-sile-za-jego-charakter-zobacz-piekne-zdjecia-z-rekonstrukcji-przebicia-zoskowcow-ze-starowki-do-srodmiescia, wpolityce.pl, 3 września 2013.

O walce , O decyzjach , O pewności siebie

„Nie bałem się śmierci. Byłem młody, nie bałem się, że zginę. Było wiadomo, że za chwilę zaczynamy powstanie i była ogromna nadzieja w nas, we mnie, że musi być tylko zwycięstwo. Strzelanina trwała u nas na Bródnie jakieś pół godziny. Nie była to, o ile pamiętam, aż tak silna załoga niemieckich żołnierzy, od których odbiliśmy tego dnia szkołę. Zwyciężyliśmy ich. Ci Niemcy uciekli.”

Jan Olszewski (1930–2019) polski polityk prawicowy, premier III Rzeczypospolitej

o udziale w powstaniu warszawskim 1944.
Źródło: Były premier Jan Olszewski wspomina wybuch powstania: Nie bałem się, że zginę https://www.se.pl/wiadomosci/polityka/byly-premier-jan-olszewski-wspomina-wybuch-powstania-nie-balem-sie-ze-zgine-aa-dUEV-kC8s-pFWX.html, se.pl, 1 sierpnia 2018

O nadziei , O śmierci , O zwycięstwie

„Bardzo cenną inicjatywą jest powstanie muzeum w Markowej, gdzie każdy może zobaczyć jak Polacy pod groźbą utraty życia okazywali pomoc swoim żydowskim braciom. (…) Liczę na to, że tego typu inicjatywy pozwolą lepiej zrozumieć Europejczykom rolę Polski i Polaków w czasie II wojny światowej i relacje polsko-żydowskie. To przecież właśnie Polacy zostali najliczniej uhonorowani przez Instytut Yad Vashem, o czym tak często w Europie i na świecie nie chce się pamiętać.”

Tomasz Poręba (1973) Polski polityk

Źródło: W Brukseli o bohaterstwie Ulmów. Poręba: Cały czas musimy odkłamywać niesprawiedliwy obraz Polaków https://wpolityce.pl/swiat/346163-w-brukseli-o-bohaterstwie-ulmow-poreba-caly-czas-musimy-odklamywac-niesprawiedliwy-obraz-polakow, wpolityce.pl, 27 czerwca 2017.

O relacjach , O wojnie , O pomocy , O czasie

„Zasługą tego środowiska było sformułowanie i obrona 21 postulatów, z najważniejszym z nich: zgodą komunistów na powstanie Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych.”

Sławomir Cenckiewicz (1971) historyk polski

o Wolnych Związkach Zawodowych Wybrzeża
Źródło: Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża http://www.encysol.pl/wiki/Wolne_Zwi%C4%85zki_Zawodowe_Wybrze%C5%BCa

„Nasze powstanie wybuchło z kilku powodów. Chcieliśmy odeprzeć z bronią w ręku ostatni cios, jaki Niemcy pragnęli zadać w chwili odwrotu wszystkiemu co jeszcze żywe w Polsce; chcieliśmy pokrzyżować plany ich zemsty na powstańczej Warszawie. Chcieliśmy pokazać światu, że choć pragniemy niepodległej Polski, nie mamy zamiaru przyjmować daru wolności od nikogo, jeśli oznaczałoby to przyjęcie warunków sprzecznych z naszymi interesami, tradycjami i godnością naszego narodu. Wreszcie chcemy uwolnić Polskę od koszmaru prześladowań, mordów i więzień Gestapo.”

Jan Stanisław Jankowski (1882–1953) polityk polski

Źródło: Halik Kochański, Orzeł niezłomny. Polska i Polacy podczas II wojny światowej, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2013, ISBN 978-83-7510-812-5, s. 427.

O zemście , O wolności , O świecie

„Powstanie było nieuniknione. Warszawa musiała pozostać w naszych rękach. To było przecież serce oporu. Bierne czekanie na oswobodzenie stolicy przez Sowiety znaczyłoby, że podziemie to tylko frazes, a działa tylko AL, a AK niczego nie dokonała. Warszawa była naładowana dynamizmem, chęcią zemsty, za łapanki, za masowe egzekucje. Walka z okupantem zakończyła się logicznie wybuchem powstania.(…) Należało też się spodziewać możliwości prowokacji ze strony komunistów. Warszawa była beczką prochu, kto miał dać zapałkę: my czy komuniści.”

Tadeusz Żenczykowski (1907–1997) polski prawnik, działacz polityczny i publicysta

Źródło: Powstanie Warszawskie. Jak szybko zmieniała się sytuacja militarna zamykając wczorajsze i otwierając nowe polityczne opcje? https://wpolityce.pl/historia/351173-powstanie-warszawskie-jak-szybko-zmieniala-sie-sytuacja-militarna-zamykajac-wczorajsze-i-otwierajac-nowe-polityczne-opcje?strona=3, wpolityce.pl, 31 lipca 2017

O zemście , O czekaniu , O walce , Serce

„Powstanie Warszawskie stało się krzykiem całego kraju na cały świat! – Umyj ręce!”

Józef Szajna (1922–2008) polski malarz, scenograf, reżyser

piszę. Nie uczestniczyłem w Powstaniu Warszawskim. Byłem w obozie koncentracyjnym Buchenwald (1944 r.). Żyliśmy przedsmakiem nalotów amerykańskich. Warszawskie Powstanie przeżywaliśmy z dala od Warszawy. Budziło w nas otuchę, że Polska jeszcze nie zginęła. Z głośników płynęły wiadomości nadal pełne buty i kłamstwa – niemieckiej propagandy. Z podziwem, lękiem i z zazdrością myśleliśmy o odwadze i heroizmie innych. Oni walczyli.
Źródło: Tragizm i sens Powstania Warszawskiego, Janusz Kuczyński, Józef L. Krakowiak (red.), Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2006, s. 202.

O świecie

Cytaty na temat powstanie strona 2

Cytaty na temat powstanie
strona 2