Cytaty na temat fikcja (104 cytatów) | Cytaty sławnych ludzi

„Jest rzeczą oczywistą, że wszystkie rzekomo ogólne interesy społeczeństwa, które Państwo ma reprezentować, a które w istocie rzeczy są tylko ogólną i stałą negacją prawdziwych interesów rejonów, gmin, stowarzyszeń, a także ogromnej liczby jednostek poddanych Państwu, stanowią abstrakcję, fikcję i kłamstwo i że Państwo jest jak obszerna rzeźnia, jak olbrzymi cmentarz, dokąd, w cieniu i pod przykrywką tej abstrakcji, wszystkie realne dążenia, wszystkie żywotne siły kraju przybywają, aby wspaniałomyślnie i błogo dać się w ofierze zabić i pogrzebać.”

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Państwo, władza

O kłamstwie , O sile

„Dla mnie nie istnieje taki podział: po jednej stronie rzeczywistość, a po drugiej – fikcja. Jest tylko poszukiwanie prawdy, rodzaj śledztwa, tropienia kondycji ludzkiej.”

Werner Herzog (1942) reżyser niemiecki

O poszukiwaniu , O rzeczywostości

„Kiedy mowa jest o przeszłości, każdy pisze fikcję.”

Stephen King książka Joyland

Joyland

O przeszłości

„Fontanny prawdy mogą być czyste. Jej strumienie są zamulone błotem i przepływają przez takie kanały sprzeczności, że prawda musi często żeglować po fikcji.”

George Byron (1788–1824) angielski poeta

O prawdzie

„Fikcja to było coś, czego lud zawsze chciał i to dostawał.”

Filip Bajon (1947) polski reżyser

Źródło: „Przegląd”, 18 września 2006 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/smjt.htm

O ludziach

„Gdy po tylu, tylu latach jałowych złudzeń zaczął przeczuwać, że człowiek nie żyje, kurwa, tylko przeżywa innych, że zbyt późno uczy się, iż najdłuższego i najużyteczniejszego życia starcza ci tylko na to, by nauczyć się żyć, poznał swoją niezdolność do miłości w zagadce linii swych niemych dłoni i w niewidzialnych cyfrach kart, i usiłował wynagrodzić sobie to nikczemne przeznaczenie spalającym kultem samotnego nałogu władzy, stał się ofiarą własnej sekty, by złożyć siebie w płomieniach tego niekończącego się całopalenia (…) w miarę jak z upływem swych niezliczonych lat odkrywał, że kłamstwo jest wygodniejsze niż wątpliwość, bardziej użyteczne niż miłość, trwalsze niż prawda, niczemu się nie dziwiąc doszedł do hańbiącej fikcji, w której rządził bez władzy.”

Gabriel García Márquez książka Jesień patriarchy

Jesień patriarchy (1975)

O miłości , O prawdzie , O kłamstwie

„Pisanie fikcji jest sprzeczne z pisaniem muzyki. Muzyka jest o wiele bardziej społeczna. To się czuje jako bardziej naturalne, bardziej rozmowne. Fikcja jest izolowaniem się, podczas gdy muzyka wywołuje hałas, interakcje społeczną z instrumentami, gdzie muzyka jest odpowiedzią na ciebie. Myślę, że moje piosenki są moimi przyjaciółmi, lubię spędzać czas z nimi.”

Sufjan Stevens (1975)

Źródło: JamBase, 17 grudnia 2007 http://www.jambase.com/Articles/12599/Sufjan-Stevens-%7C-12.17.07-%7C-Brooklyn

O muzyce , O myślach , O czasie , O myśleniu

„Państwo to wielka fikcja, dzięki której każdy usiłuje żyć kosztem innych.”

Frédéric Bastiat (1801–1850) francuski ekonomista

Państwo
Źródło: s. 111

„Granica [teatru], limit dla mnie polega na tym, że rozumie się pewne rzeczy dotyczące estetyki teatru, dotyczące emisji, produkowania emocji, które chce się w widzu wzbudzić. Mogę powiedzieć w tym momencie, że naturalizm i pokazywanie w teatrze tego, co jest w życiu, mnie absolutnie nie obchodzi. Teatr to fikcja i na tym zależy mi najbardziej.”

Radosław Rychcik (1981)

Źródło: Aleksandra Czapla-Oslislo, Rychcik: Życie w teatrze mnie nie obchodzi, „Gazeta Wyborcza - Katowice” nr 78, 4 kwietnia 2011 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/114597.html

O życiu

„Ja lubię realia. Jestem w gruncie rzeczy reportażystką i bardzo łatwo mi się tworzy fikcję na bazie czegoś konkretnego. Najłatwiej jest trochę przerobić swoich znajomych, przyjaciół… Z tym, że z reguły oni są uprzedzani wcześniej i zgadzają się na to.”

Joanna Chmielewska (1932–2013) polska pisarka powieści sensacyjnych

Źródło: wywiad, 2001 http://dzieci.sdsi.eu.org/strony/malgosiajoanna/chmielewskawyw.html

O dzieciach

„Poezja zawiera w sobie najwięcej prawdy. Bo proza może być fikcją od początku do końca, a poezja jest raczej zapisem emocji. Natomiast nie jest to też do końca prawda o człowieku, bo przecież każdy wiersz jest zapisem chwili. W związku z czym niekoniecznie oddaje całokształt człowieka, jego istotę.”

Hanna Banaszak (1957) polska piosenkarka

Źródło: Wywiad, 2006 http://szczecin.gazeta.pl/szczecin/1,34938,3719734.html

O prawdzie

„Wola ludzka nie jest monolitem; jest syntezą setek zwalczających się impulsów. Synteza jest fikcją; wola jest fikcją. Jednak potrzebujemy fikcji, a żadna inna nie jest człowiekowi tak niezbędna, jak właśnie wola.”

Hjalmar Söderberg (1869–1941) pisarz szwedzki

Doktor Glas

O woli

„Zawsze określam siebie – a nie fikcyjne idee, ogólniki. Zacieram sprzeczności między rzeczywistością a fikcją poetycką. Między realnością kształtów, form, przedmiotów – a ich irracjonalnym oddziaływaniem.”

Marek Włodarski (1903–1960)

Źródło: culture.pl http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_wlodarski_marek

O rzeczywostości

„Film to fikcja, która nie ma nic wspólnego z rzeczywistością. Aktor zaś często wciela się w krańcowo różne postacie. Dla mnie tego rodzaju role stanowią spełnienie fantazji.”

Anthony Hopkins (1937) aktor brytyjski

Źródło: wywiad, 2007 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=39574

O fantazji , O rzeczywostości

„Bycie sobą zaprowadziło go donikąd. Może fikcja poprawi jego notowania.”

Clive Barker (1952) amerykański pisarz horrorów

Potępieńcza gra

„Mam w planach zrobienie filmu o kobietach Picassa, nie o nim samym, lecz o pewnej sile tworzenia i destrukcji. Nie patrzę na tę postać jak na geniusza, lecz widzę w niej bardzo ludzką istotę z ogromną niszczącą, a zarazem kreatywną energią. Przygotowania do tego filmu okazały się bardzo interesujące i zabrały mnie w daleką podróż w głąb, gdzie jest bardzo mrocznie. Sprowokowały też wiele wątpliwości na temat natury człowieka oraz refleksji o relacjach między kobietami a mężczyznami. (…) prawdopodobnie będzie to film fikcji. W rzeczywistości te kobiety nigdy się nie spotkały, ale ja umieszczam je w jednym miejscu.”

Thomas Grube (1971)

Źródło: wywiad, 2008 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=47451

O kobietach , O naturze , O rzeczywostości , O sile

„Demokracja, równość, sprawiedliwość to wartości, które ewidentnie przegrywają w rzeczywistości, natomiast w jej przedstawianiu znajdujemy nieustannie ich potwierdzenie. Fikcja zajmuje miejsce informacji, a propaganda – prawdy.”

Tiziano Terzani (1938–2004) włoski pisarz i dziennikarz

Nic nie zdarza się przypadkiem

O sprawiedliwości , O demokracji , O rzeczywostości

„Czym jest dla mnie kino? Jest to chyba najradykalniejsza forma wędrówki w pewną rzeczywistość, tworzenie fikcyjnej rzeczywistości, ale ta fikcja nie jest jej przeciwieństwem, ona ją wyostrza. (…)
Czy jest to zawód? Oczywiście: robiłem filmy, bo wydawało mi się, że umiem je robić i była to praca, która poza wszystkim tworzyła podstawę mojej egzystencji, nie tylko artystycznej, po prostu fizycznego bytu. Robiąc filmy zarabiałem na życie. O tym artysta niechętnie mówi. Nie wypada przyznawać się do tego, że robi się coś dla pieniędzy. Ładniej brzmi – z potrzeby duszy. A przecież każdy, największy artysta, żyje ze swojej sztuki. (…) prawda jest taka, że zarabianie pieniędzy jest u nas – szczególnie wśród inteligencji – rzeczą wstydliwą. O tym nie wypada mówić w dobrym towarzystwie. Co to znaczy być reżyserem filmowym? Jest to jakaś umiejętność. Umiejętność przekazu własnego świata – innym.”

Jan Rybkowski (1912–1987) polski reżyser i scenarzysta

Źródło: Danuta Karcz, Opisanie świata, „Kino” nr 6 (204), czerwiec 1984, s. 7.

O życiu , O prawdzie , O duszy , O inteligencji

„Dochodzę do Adama i Ewy,
już nic nie widać, ciemno.
Tutaj już umiera moje nieistnienie
nieważną śmiercią matematycznej fikcji.
Nieważne jak byłaby śmierć mojego istnienia,
gdybym się urodziła naprawdę.”

Anna Świrszczyńska (1909–1984) poetka polska

Tom Jestem baba (1972)
Źródło: Nie narodzona

O śmierci

„Somalijczycy, mężczyźni i kobiety, starzy i młodzi. Składam wam w darze tych kilka słów, jako spuściznę, spadek, o piśmiennictwie, literaturze i języku Somalijczyków. Nie mam wątpliwości, że jest to wspaniała podstawa waszej kultury, o którą musicie się troszczyć ze wszystkich stron, zewsząd, gdziekolwiek będziecie. Zarówno, gdy będzie to literatura w pojęciu ogólnym, jak i poezja, prawdziwe opowieści czy fikcja, teatr czy krytyka. Jesteście wspaniałym narodem i utalentowanymi ludźmi. Jestem tego pewien.”

Bogumił Andrzejewski (1922–1994) polski językoznawca i poeta

ostatnie słowa skierowane do Somalijczyków krótko przed śmiercią w 1994 roku.

O śmierci , O kobietach , O mężczyznach , O literaturze

„(…) nie uważam, że Tropic Thunder jest parodią filmu wojennego. To by było zbytnie uproszczenie. Jest to przede wszystkim historia o aktorach, którzy żyją na planie filmowym i nie potrafią odróżnić fikcji od rzeczywistości. Nie mają dystansu do siebie, a swoje role traktują ze śmiertelną powagą i wyrachowaniem. Jeden z bohaterów postanawia zagrać człowieka upośledzonego umysłowo, bo liczy na to, że dostanie za to Oscara. Inny do tego stopnia utożsamia się ze swoim bohaterem, że przemalowuje sobie skórę na czarno i nawet kiedy nie ma kamer, przez cały czas nie wychodzi z roli. Nie nabijam się w tym filmie z wojny jako takiej, bo wiem, że nie jest to powód do żartów. Śmieję się natomiast z tego, jak schematycznie i sztampowo wojna przedstawiana jest w hollywoodzkich filmach. Trochę na zasadzie: „Jeśli widziałeś jeden, to widziałeś już wszystkie.””

Ben Stiller (1965) aktor, reżyser i scenarzysta amerykański

o filmie Jaja w tropikach
Źródło: Wywiad, 2008 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=49066

O wojnie , O historii , O rzeczywostości , O czasie

„Nie szastam postaciami. Oszczędzam je w miarę możliwości. Całkiem oszczędzić nie mogę. Ale chciałabym, żeby ich cierpienia nie poszły na marne. Żeby czytelnik miał z tego coś więcej niż zabawę. No i stąd też się bierze odmowa udawania, że to wszystko dzieje się naprawdę. Czytelnik nie jest dzieckiem, wie, że fikcja to fikcja, ale chciałby, żeby autor mu tę fikcję zaprezentował jako rzeczywistość. I autor na ogół się zgadza, bo czemu nie? Ale nie chcę. Kiedy tego odmawiam, to jakbym mówiła postaciom: nie mogę was oszczędzić, ale wasze nieszczęścia będą czymś umownym. A czytelnik – niektóry – obraża się, że brakuje iluzji realności. Prawda jest inna. Tego czytelnika gniewa iluzja realności ostentacyjnie przekreślona.”

Magdalena Tulli (1955) polska pisarka i tłumaczka

Źródło: Agnieszka Sowińska, Czytelnia: Rozlazłość mi wyszła uszami http://www.dwutygodnik.com/artykul/4729-czytelnia-rozlazlosc-mi-wyszla-uszami.html, dwutygodnik.com nr 115/2013.

O dzieciach , O prawdzie , O rzeczywostości , O cierpieniu

„Sądzę, że ludzie w zbiorowości i publicznie mają skłonność do tworzenia fikcji i upiększania rzeczywistości. Te piosenki [Koniec, Wszystko ch., Dzieci wybiegły] są trochę o tym. Gdy pewne wartości tworzone przez człowieka przez wiele pokoleń podda się w wątpliwość wszystkie jak lecą, to jest w tym pewna złośliwa satysfakcja – odreagowanie.”

Kuba Sienkiewicz (1961) polski muzyk i lekarz

Wywiady i rozmowy
Źródło: Jestem zdrowy, 1994

O dzieciach , O ludziach , O rzeczywostości

„Główną zasadą pedagogiki waldorfskiej jest rozwijanie wyobraźni i kreatywności. Stawia wyżej sztukę i rękodzieło artystyczne nad nauką. Nie robi różnicy pomiędzy rzeczywistością, a fantazją. Do dziś trudno jest mi dostrzec różnicę między nimi. Wierzę i w duchy i w gnomy i w elfy. Nawet jako dorosły czuję, że granica między faktem a fikcją jest zamazana.”

Sufjan Stevens (1975)

Źródło: „Visions”, październik 2010 http://www.visions.de/magazin/back-issues/211

O fantazji , O rzeczywostości , O nauce

„Partie polityczne w Polsce są fikcjami medialnymi. Wyłączasz prąd w trzech telewizjach i partie przestają istnieć. Nie prowadzą ŻADNEJ roboty społecznej ani merytorycznej.”

Sławomir Sierakowski (1979) socjolog i publicysta polski

Źródło: rozmowa Grzegorza Sroczyńskiego, Tęsknię za facetami w swetrach, „Gazeta Wyborcza”, 20–21 kwietnia 2013

„Cena jest miarą fikcji. Nic nie ma wartości, dopóki nie znajdzie się kupiec skłonny zapłacić za coś daną kwotę.”

Robert McLiam Wilson (1964)

Źródło: Autopsja (ang. Manfred’s Pain), tłum. Maria Grabska-Ryńska

„Postanowiłem zrobić film z pogranicza fikcji i dokumentu. Wymyśliłem prostą fabułę, w której bohater przeżywa autentyczne zagrożenie, ból, strach, zmęczenie. To wszystko, w sposób dokumentalny, miała rejestrować kamera. Moim głównym założeniem było także sięgnięcie do źródeł filmu jako gatunku – czasu, kiedy obraz był jedynym nośnikiem narracji, a emocje budowała improwizowana podczas projekcji muzyka. Założyłem więc, że będzie to obraz bez komentarza i dialogów. Warstwę dźwiękową miały tworzyć jedynie efekty przestrzeni, sprzętu i sugestywna muzyka.”

Jerzy Surdel (1935–2018) polski reżyser filmowy i telewizyjny, himalaista i taternik

o filmie Odwrót.
Źródło: Andrzej Mirek, Jerzy Surdel o „Odwrocie”, filmie górskim i wspinaniu http://www.goryonline.com/Jerzy_Surdel_o_Odwrocie_filmie_gorskim_i_wspinaniu,13489,384,0,0,F,news.html, „Góry” nr 219, sierpień 2012

O bólu , O strachu , O muzyce , O czasie

„Filozofia [postępowania tak] jak gdyby [fikcje rzeczywiście istniały].”

Hans Vaihinger (1852–1933) filozof niemiecki

„Rzeczywistość często przerasta fikcję.”

Maxime Chattam (1976) francuski pisarz powieści kryminalnych

Otchłań zła

O rzeczywostości

„W lipcu 1944 wziąłem udział w paru rozmowach, na których był obecny delegat Jankowski i wojskowi oraz cywilni przywódcy podziemia. Uczestnicy ich, przy tej czy innej okazji, wypowiadali się na temat aktualnej sytuacji. Wyłaniała się z tego zupełnie jasno koncepcja powstania. Brali oni w rachubę, po pierwsze, konieczność wystąpienia zbrojnego w Warszawie jako jeden z elementów „Burzy”. To, co się stało w Wilnie, Lwowie, Lublinie i Kowlu, należało powtórzyć w Warszawie. Po drugie, nie było do pomyślenia, by czterdziestotysięczna AK w Warszawie mogła wytrzymać bez końca i bez użycia broni widok cofających się, rozbitych Niemców. Po trzecie, duma i godność narodowa wymagały, by stolica była wyzwolona własnymi, polskimi rękoma, i to było poza wszelką dyskusją. Po czwarte, co powiedziałby świat zachodni, gdyby Rosjanie zdobyli Warszawę tylko własnym wysiłkiem? Wtedy Stalin bez trudu przekonałby aliantów, że AK, rząd podziemny i całe w ogóle polskie podziemie – to fikcja, gdyż co to za armia i rząd, które, znajdując się w stolicy, nie wzięły udziału w walce o jej wyzwolenie? Jedyne tłumaczenie tego to chyba że nie istnieją wcale. Po piąte – Niemcy sami od dawna rozpuszczali wiadomości, że na rozkaz Hitlera Warszawa tak czy inaczej będzie zniszczona.”

Stefan Korboński (1901–1989) polski polityk ruchu ludowego, działacz Polskiego Państwa Podziemnego

Źródło: W imieniu Rzeczypospolitej…, op. cit., s. 343–344.

O świecie , O wysiłku , O walce

„Polska prawica od kilkunastu lat karmi się mitem denazyfikacji – tezą, że gdyby w Niemczech nie przeprowadzono w 1945 roku denazyfikacji, władzę w polityce i gospodarce przejęliby spadkobiercy nazistów. Teza ta jest o tyle niemądra, że wkrótce po wojnie eks-naziści faktycznie objęli władzę w polityce i gospodarce a sama denazyfikacja była kompletną fikcją. (…)
– choćby mój ulubiony przykład prezydenta RFN Heinricha Lubke, który zaprojektował standardowy barak obozów koncentracyjnych oraz oczywiście Hannsa Martina Schleyera – członka Hitlerjugend od 1931 i SS od 1933 roku, po wojnie zaś członka zarządu Daimler-Benz i szefa niemieckiego związku pracodawców.”

Wojciech Orliński (1969) polski dzienikarz

Źródło: Mit denazyfikacji, blog Wojciecha Orlińskiego, 16 listopada 2006 http://wo.blox.pl/2006/11/Mit-denazyfikacji.html

O wojnie

„Piszę fikcję. To jest moja pierwsza miłość. Aktualnie pracuję nad zbiorem opowiadań. Również rysuję. Nie jestem bardzo utalentowany, ale lubię szkicować. Chodziłem tutaj w Nowym Jorku na kursy rysunku w Art Students League, ale to było zbyt wiele. Jestem bardzo zaborczy dla mojego czasu. Robię dużo „domowego rzemiosła”. Szyję, robię na drutach, szydełkuję, gotuję. Robię swoje własne czapki, szaliki, a czasami szyję te zabawne koszulki z zamkami błyskawicznymi. Poszedłem do szkoły Waldorf, dlatego tego typu rzeczy mają duże znaczenie dla mnie. Ponadto, fotografia. Wiem, że ta lista rzeczy brzmi jak bzdura. Ale ja naprawdę kocham to. Miałem ciemny pokój w koledżu. Każdy weekend spędzałem tam samotnie w ciemności. To było wspaniałe. Ważne jest, aby mieć hobby. Palenie tytoniu jest doniosłym hobby, ale nie jest to bardzo konstruktywne.”

Sufjan Stevens (1975)

Źródło: annarborpaper, 21 kwietnia 2004 http://web.archive.org/web/20040718040910/http://www.annarborpaper.com/content/issue19/sufjan_19.html

O miłości , O pokoju , O czasie , O gotowaniu

„Doświadczenie zrodzone z własnych sukcesów jest fikcją. Prawdziwe doświadczenie rodzi się z własnych błędów.”

Stefan Pacek (1938)

O sukcesie

„Najfajniejsze jest to, że wszystko się miesza. Rzeczywistość z fikcją. Prawda z fałszem. Reżyseria z improwizacją.”

Mariusz Pujszo (1957) aktor i reżyser polski

Źródło: Wywiad, 2003 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=12603

O prawdzie , O rzeczywostości

„Przepraszam bardzo, ale jaką efektywność posiada terapia w więzieniu? Przede wszystkim przygotowanie osób do leczenia takich przypadków, tych, którzy siedzą w więzieniu, są znikome. To jest jedna wielka fikcja. Przecież nikt nie przygotował tych ludzi do tego, żeby prowadzili takie leczenie. Od wielu lat już powtarzam retoryczne pytanie, kto w Polsce został skierowany kiedykolwiek do renomowanego europejskiego ośrodka, gdzie są pacjenci leczeni z tego typu zaburzeń? Nie można nauczyć się odpowiednich zachowań z terapii, która polega wyłącznie na oglądaniu filmów i poznawania zasad takiej terapii z prezentacji PowerPoint.”

Andrzej Depko (1962) polski seksuolog i neurolog

Źródło: Justyna Bakalarska, Depko: W przypadku Trynkiewicza nie wierzę w skuteczną terapię. W więzieniu to niemożliwe, polskatimes.pl, 17 stycznia 2014 http://www.polskatimes.pl/artykul/3299610,depko-w-przypadku-trynkiewicza-nie-wierze-w-skuteczna-terapie-w-wiezieniu-to-niemozliwe,2,id,t,sa.html

O ludziach , O wierze , O zachowaniu , Pytanie

„Szczęśliwe zakończenie to luksus, na jaki może pozwolić sobie fikcja.”

Trudi Canavan (1969)

Kapłanka w bieli (2006)

„Gdy zamknięta w czterech ścianach piszesz fikcję, czujesz się bardzo osamotniona.”

Chloe Hooper (1973)

Źródło: Agnieszka Wójcińska, Elektryczne napięcie Rozmowa z Chloe Hooper, dwutygodnik.com http://www.dwutygodnik.com/artykul/2482-elektryczne-napiecie.html

„Kiedy sprawy zbytnio się komplikują, ubarwiam życie fikcją, łagodzę linię pomiędzy rzeczywistością i fantazją.”

Kirk Douglas (1916–2020) amerykański aktor i producent filmowy

Syn śmieciarza. Autobiografia (1988)

O życiu , O fantazji , O rzeczywostości

„Chcieliśmy znaleźć bohatera, który byłby interesujący nie tylko dla polskich widzów. Kopernik znany jest na całym świecie, a czasy, w których żył to była taka prawdziwa unia europejska – wszyscy mówili po łacinie i nie istniały podziały na państwa i narody, tak jak my to dzisiaj rozumiemy. Opowiadamy o Koperniku, jako człowieku, który coś sobie wymarzył i poszedł konsekwentnie tą drogą, słuchał swojego głosu. To znakomity bohater dla dzisiejszego widza. Człowiek, który się rozwija, realizuje. Ważne jest też to, że my sobie tego nie zmyśliliśmy. Konsultując scenariusz z astronomami, przekonaliśmy się, ze cała teoria Kopernika skrystalizowała się właśnie w czasach jego młodości. Wszystko, co robił później to były już tylko próby matematycznego udowodnienia. Więc to nie jest fikcja scenariuszowa, choć staraliśmy się naszą historię ubarwiać tak, by była interesująca – stąd wątki miłosne czy sensacyjne.”

Andrzej Orzechowski (1955) polski reżyser i scenarzysta

odpowiedź na pytanie, dlaczego bohaterem filmu stał się Mikołaj Kopernik.
Źródło: Andrzej Orzechowski o filmie „Gwiazda Kopernika”, „Kino Świat”, 15 września 2009 http://www.kinomaniak.pl/katalog/wywiad/94,1

O świecie , O historii , O gwiazdach

„Formalnemu głosowaniu raz na cztery lub pięć lat przeciwstawiamy stały udział klasy robotniczej, zorganizowanej w system rad, partie polityczne i związki zawodowe, w podejmowaniu, korygowaniu i kontroli wykonania decyzji gospodarczych i politycznych wszystkich szczebli. W społeczeństwie kapitalistycznym nad parlamentem stoi burżuazja, dysponująca wartością dodatkową; w systemie biurokratycznym nad fikcją parlamentu panuje niepodzielnie centralna polityczna biurokracja. W systemie demokracji robotniczej, jeśli reprezentacja ogółu będzie miała formę parlamentu, będzie nad nim stała zorganizowana w rady klasa robotnicza, dysponująca materialną podstawą bytu społeczeństwa – produktem swej pracy.”

Jacek Kuroń (1934–2004) polski historyk, pisarz, polityk, działacz społeczny i polityczny

Źródło: List otwarty do partii (razem z Karolem Modzelewskim, 1964), w: Dojrzewanie. Pisma polityczne 1964–1968, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2009.

O demokracji , O decyzjach

„W mediach epoki reality show coraz bardziej zaciera się granica między prawdą a fikcją. Prasa, radio i telewizja zaczynają kreować swoją rzeczywistość, którą zaludniają ulepionymi na publiczny użytek postaciami. Dlatego nie da się już być po prostu aktorką, trzeba stać się celebrity. W ten sposób nasza kultura wyprodukowała wielomilionowy rynek.”

Keira Knightley (1985) aktorka brytyjska

Źródło: Zmuszona do myślenia, z Keirą Knightley rozmawiał Krzysztof Kwiatkowski, „Gazeta Wyborcza”, 2 lutego 2008

O myślach , O rzeczywostości , O myśleniu

„Fascynuje mnie taka gra między fikcją a rzeczywistością. Przeprowadzam swoją prywatną sypialnię do teatru i ona raptem na tej scenie udaje scenografię. A człowiek, który decyduje się w niej spędzić noc, nagle staje się aktorem.”

Anna Baumgart (1966)

Źródło: Agnieszka Kowalska, Bezsenność na scenie, „Gazeta Wyborcza”, Warszawa, 3 grudnia 2005 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/bezsennoscn.htm

O grach , O rzeczywostości , O nocy

„Nie chcę mówić w wywiadach o sobie… Chcę mówić o filmie, który zawsze jest fikcją. Nie robię filmu o sobie, tylko o wydarzeniach, w których uczestniczyłam.”

Małgorzata Szumowska (1973) polska reżyserka i scenarzystka

Źródło: „Gazeta Wyborcza” nr 134, 11 czerwca 2007

„Prawda jest dziwniejsza od fikcji; fikcja musi mieć sens.”

Leo Calvin Rosten (1908–1997)

Truth is stranger than fiction; fiction has to make sense. (ang.)
Źródło: Kevin Robert Grazier, The Science of Dune, BenBella Books, 2008, s. 29.

O prawdzie , Sens

„W łonie gatunku społecznego jednostka jest zaledwie przelotną fikcją…”

Michel Houellebecq książka Mapa i terytorium

Mapa i terytorium

„Jednakże zdaniem feministycznego trybunału inkwizycja i jej procesy czarownic były typowo męskimi narzędziami rządzenia, mającymi złamać wciąż jeszcze kiełkujące w kobietach pragnienie wolności. Oskarżycielka powiedziała dosłownie: tak zwana czarownica, jako męska fikcja, jest zarazem projekcją życzeń i paradygmatem strachu.”

Günter Grass książka Turbot

Turbot

O kobietach , O strachu , O wolności

„Pisarz musi kłamać, bo kłamstwo jest wliczone w jego zawód. Przecież sama powieść to gra wyobraźni, zmyślanie, preparowanie półprawd i fikcji, koloryzowanie, manipulowanie. Pisarz kluczy, blefuje, zaciera za sobą ślady, przywdziewa maski, zmienia życiorysy, bajeruje, a często wręcz struga wariata. Nie jestem nałogowym kłamcą, ale szachrajem czasem bywam.”

Andrzej Rodan (1945)

Autobiografia

O kłamstwie , O wariatach , O grach , O czasie

„Rozstaliśmy się z fikcją realnego socjalizmu, ale za to brniemy coraz głębiej w socjalizm absurdalny.”

Maciej Rybiński (1945–2009) dziennikarz polski, scenarzysta

Źródło: felieton Polityk ultymatywny, Dziennik Polska-Europa-Świat, 23–24 kwietnia 2006

O świecie

„W nowoczesnym europejskim państwie rząd jest odpowiedzialny za koordynację poszczególnych dziedzin życia, a jednostki odnajdują swoje miejsce w porządku społecznym za pośrednictwem szeregu instytucji. (…) Nad wszystkim króluje fikcja równości. Fikcja złudna – bo system nie funkcjonowałby bez odtwarzania nierówności społecznych. Ale zarazem fikcja ożywcza – bo bez iluzji równości ludzie nie uznawaliby tego systemu za własny.”

Adam Ostolski (1978) polski socjolog, publicysta i działacz polityczny

Źródło: felieton w „Przekroju”, cyt. za: Ministerstwo Likwidacji Infrastruktury, Likwidacji Zdrowia, Kultury… – „ranking” w „Przekroju”, tokfm.pl, 2 kwietnia 2012 http://www.tokfm.pl/Tokfm/1,102433,11464984,Ministerstwo_Likwidacji_Infrastruktury__Likwidacji.html

O ludziach

„Ludzie mają w zwyczaju z całego serca wierzyć w fikcję, żeby móc ignorować prawdę, której nie potrafią zaakceptować.”

Libba Bray (1964)

Magiczny krąg, Studnia wieczności

O ludziach , Serce

„To fikcja sprawia, że rozpływamy się we łzach.”

Aleksander Puszkin (1799–1837) poeta rosyjski

Łza

„W fikcji zawiera się rzeczywistość, twory wyobraźni są silniejsze od jakiegokolwiek broni.”

Robert Ludlum książka Manuskrypt Chancellora

Manuskrypt Chancellora

O rzeczywostości

„Budowanie roli na tym właśnie polega, by dotrzeć do tego, dlaczego mój bohater taki był, dlaczego zrobił coś potwornego. Rola jest tym lepsza, im głębiej się w nią wejdzie, ale to się nigdy nie udaje do końca. Gramy przecież to, co zapisano w fikcji literackiej, poza tym nikt nie wymaga od aktora pełnego zrozumienia postaci.”

Mirosław Baka (1963) polski aktor

Źródło: „Rzeczpospolita”, 3 lutego 2006 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/nielu.htm

O zrozumieniu

„Nie ma żadnej różnicy między filmem dokumentalnym a fabularnym, po prostu film dokumentalny powinien być tak samo skonstruowany jak film fabularny. Według mnie prawda w dokumencie nie istnieje – film dokumentalny jest fikcją (…). Sam oczywiście montaż wprowadzi też kreację, będzie pewną kompresją życia. Ja w pewnym momencie zrezygnowałem z tego, czego uczyli mnie profesorowie: poszukiwania prawdy. Według mnie dokument jest przetworzeniem rzeczywistości przez osobowość twórcy.”

Marcin Koszałka (1970) polski operator filmowy

Źródło: Masterclass Marcina Koszałki, pisf.pl, 2 listopada 2011 http://www.pisf.pl/pl/kinematografia/news/masterclass-m-koszalki-w-jihlavie

O prawdzie , O poszukiwaniu , O rzeczywostości , O osobowości

„Science fiction nie pozostanie fikcją na długo. A na pewno nie w Internecie.”

Vinton Cerf (1943) amerykański informatyk

„W polskich filmach jest za dużo fikcji. (…) Brakuje autentyczności. Bliższe życiu są już dialogi i tematyka seriali telewizyjnych i pewnie dlatego oglądają je miliony ludzi.”

Jan Kaczmarek (kompozytor) (1953) polski kompozytor muzyki filmowej

Źródło: „Zwierciadło” nr 6/1928, czerwiec 2007

O ludziach

„Sztuka winna być sokiem i radością życia, a nie jego płaczką ani pocieszycielką. Zrywamy raz na zawsze z fikcjami tzw. „czystej sztuki”, „sztuki dla sztuki”, „sztuki dla absolutu”. Sztuka musi być jedynie i przede wszystkim ludzką, tj. dla ludzi, masową, demokratyczną i powszechną.”

Bruno Jasieński (1901–1938) polski poeta futurystyczny

Do narodu polskiego manifest w sprawie natychmiastowej futuryzacji życia

O ludziach , O sztuce , Radość

„Sztuka i rzeczywistość tak się zmieniły, że wysiłek artysty nie polegał już na robieniu przedmiotów sztuki, tylko na zastanowieniu się nad jej istotą. Wytworzyła się sytuacja, w której artyście wydawało się, że to, co robi, jest sztuką, a okazywało się być inaczej. Przy próbie kontynuacji starego systemu wartości obowiązujących w sztuce, stwarzał fikcję istnienia tego, co w rzeczywistości przestało istnieć.”

Jan Świdziński (1923–2014) malarz polski

Źródło: culture.pl http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_swidzinski_jan

O sztuce , O rzeczywostości , O wysiłku

„I kiedy się rozpętała wojna, jej rzeczywiste okropności, realne niebezpieczeństwo i groźba realnej śmierci były dobrodziejstwem w porównaniu z nieludzką tyranią fikcji; przynosiły ulgę, albowiem ograniczały czarnoksięską moc martwej litery.”

Borys Pasternak (1890–1960) rosyjski poeta i prozaik

O śmierci , O wojnie

„To znaczące jak szybko skończyła się ledwie rozpoczęta dyskusja o sposobie finansowania partii z budżetu państwa i reklamie politycznej. PO jako partia najzasobniejsza i mająca najłatwiejszy dostęp do pieniędzy (choćby dzięki setkom partyjnych urzędników i dygnitarzy odprowadzających obowiązkowy procent na konto partyjne) próbowała zawiesić finansowanie, wiedząc, że per saldo i tak skorzysta na tym. (…) System pozostał zamknięty na konkurencję z zewnątrz, a przecież przez to właśnie się demoralizuje, bo prowadzi do sztucznej reprodukcji klasy politycznej dzięki ogromnej ekonomicznej przewadze nad potencjalną konkurencją. To czyni fikcją polską demokrację. Jeśli wszyscy, którzy odpowiednio wcześniej się załapali na budżetowe dotacje mają zapewniony byt w polityce, nie muszą śrubować poziomu, wystarczy, że przeciwników będą ściągać w dół.”

Sławomir Sierakowski (1979) socjolog i publicysta polski

Źródło: Wywrócimy stolik z oszustami, krytykapolityczna.pl, 20 kwietnia 2009 http://www.krytykapolityczna.pl/Teksty-poza-KP/Sierakowski-Wywrocimy-stolik-z-oszustami/menu-id-129.html

O demokracji

„Różnica między rzeczywistością a fikcją jest taka, że fikcja musi być sensowna.”

Tom Clancy (1947–2013) pisarz amerykański

The difference between fiction and reality is that fiction has to make sense. (ang.)
Źródło: Katherine Wiesolek Kuta, Reading and Writing to Learn, ABC-CLIO, 2008, s. 53.

O rzeczywostości

„Swoboda to fikcja – nic podobnego nie istnieje. Są tylko różne rodzaje niewoli – względnej niewoli.”

Lucy Maud Montgomery (1874–1942) pisarka kanadyjska

Postać: Edward
Pozostałe utwory, Błękitny Zamek (1926)

„Jest bardzo niedobrze, że prawda musi być broniona obecnie fikcją, powieścią, bajką.”

Georg Christoph Lichtenberg (1742–1799) pisarz niemiecki, aforysta

O prawdzie

„W fikcji jest coś rewolucyjnego: niesie ona w sobie pragnienia, apetyt na coś, czego nie ma w świecie rzeczywistym. Gdy kończy się lekturę i przestaje obcować z wielką książką, staje się wrażliwym na wszelkie niedoskonałości i przejawy przeciętności w realnym świecie.”

Mario Vargas Llosa (1936) pisarz peruwiański

Źródło: wywiad Gillesa Anquetila i François Armaneta, „Le Nouvel Observateur”, tłum. „Forum”, 11 października 2010.

„Poezja jest najwyższą fikcją, pani.
Weź prawo moralne i uczyń z niego nawę
A z nawy wybuduj nawiedzone niebo.”

Wallace Stevens (1879–1955) poeta i eseista amerykański

Poetry is the supreme fiction, madame.
Take the moral law and make a nave of it
And from the nave build haunted heaven.
Źródło: A high-toned old christian woman w: Samuel French Morse, Poems by Wallace Stevens, Vintage Books, Nowy Jork 1959, s. 26.

„Rzeczywistość zresztą jest zawsze ciekawsza od fikcji, ponieważ obciążona jest wagą realności. Jest to taka różnica, jak między jawą a snem. Śnić się nam może Bóg wie co. Natomiast na jawie jesteśmy przykuci do naszego bytu.”

Stanisław Lem (1921–2006) polski pisarz, futurysta

wywiad z 14 listopada 1998 roku.
Źródło: Katarzyna Janowska, Zawsze byłem niewidzialny http://www.polityka.pl/kultura/rozmowy/175232,1,rozmowa-ze-stanislawem-lemem.read, „Polityka.pl”, 26 marca 2006.

O Bogu , O rzeczywostości , O snach

„Kino to pomieszanie fikcji z rzeczywistością. A dziecko szczególnie łatwo zapomina o granicy między prawdą i zmyśleniem. W dzisiejszym świecie, gdy w ogóle wszystko jest trochę wirtualne, trzeba na to uważać.”

Natalia Koryncka-Gruz (1958) polska reżyserka filmowa

Źródło: Natalia Koryncka-Gruz – Zła nie można lekceważyć http://www.m-jak-milosc.pl/Wywiady/802/Natalia-KorynckaGruz-Zla-nie-mozna-lekcewazyc.html

O dzieciach , O rzeczywostości , O zapominaniu

„W moich przyszłych projektach będzie coraz mniej fabuły. Zupełnie nie interesuje mnie fikcja.”

Mariusz Front (1965)

Źródło: culture.pl http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_front_mariusz

„Literatura jest luksusem, fikcja zaś koniecznością.”

Gilbert Keith Chesterton (1874–1936) pisarz angielski

Źródło: W ciemnościach strachu

O strachu , O literaturze

„Nasza komunikacja jest o tyle istotna i głęboka, o ile pozostaje wzajemną wymianą tego, co subiektywne, a więc nie do końca komunikowalne. (…) Tylko fikcja literacka jest w stanie opowiedzieć taki stan subiektywności człowieka (a zarazem jego pełni), tylko fikcja z jej możliwościami zbudowania całej osoby ma przewagę nad argumentami rozumu”

Olga Tokarczuk książka Moment niedźwiedzia

a więc nad tradycyjną formą intelektualnego wykładu
Moment niedźwiedzia
Źródło: s. 40

O komunikacji

„[Dzięki wyobraźni] fikcja staje się czymś istniejącym na pewno, jest bardziej konkretną, bardziej wypełnioną treścią i zamkniętą w klarownej formie rzeczywistością.”

Jan Švankmajer (1934) czeski reżyser

Źródło: Katarzyna Giełżyńska, Jan Švankmajer i siła wyobraźni, niedoczytania.pl, 22 kwietnia 2010 http://niedoczytania.pl/jan-svankmajer-i-sila-wyobrazni/

O rzeczywostości , O sile

„Sny zawsze mnie interesowały, szczególnie jako reżysera. Pomyśl: każdej nocy we śnie tworzymy historie, tworzymy światy. Powołujemy do życia ludzi. Gdy z nimi rozmawiamy, mówią słowami, które sami dla nich ułożyliśmy. Ale nie zdajemy sobie z tego sprawy. Wydaje nam się, że faktycznie jesteśmy w innym, obcym świecie. Podczas gdy wszystko dzieje się wewnątrz naszego umysłu. Sny to fascynująca sprawa. Pokazują, jak wiele nieznanych jeszcze możliwości kryje ludzki mózg. Pamiętam, że jakieś dziesięć lat temu przyszedł mi do głowy pomysł na opowieść o złodziejach, którzy wdzierają się do cudzych marzeń sennych. Podobny proces ma miejsce, gdy siedzimy w kinie: również wkraczamy do nieistniejącego świata, który stworzył ktoś inny. Czasem łatwo zapomnieć, że to tylko fikcja, prawda? Pomyślałem więc, że ci moi złodzieje mogliby zajmować się kreowaniem alternatywnej rzeczywistości, by w jej obrębie manipulować innymi ludźmi. W tym świecie również łatwo się zagubić i zapomnieć, że to tylko fantazja. Z czasem dodawałem do pierwotnego pomysłu kolejne elementy. Najważniejsze jednak było dla mnie stworzenie fabuły, która zapewniłaby filmowi emocjonalny środek ciężkości.”

Christopher Nolan (1970) reżyser brytyjski

Źródło: Wywiad, 2010 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=68004

O ludziach , O prawdzie , O fantazji , O historii

„W świecie pozornej fikcji zawsze występuje wysoki stopień ryzyka: trzeba nawiązać kontakt z partnerem, mieć odwagę spojrzeć mu w oczy, a czasami powiedzieć najokropniejszą prawdę, jakby się ją mówiło naprawdę.”

Jan Peszek (1944) aktor polski

Źródło: „Rzeczpospolita”, 31 maja 2008 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/sjcz.htm

„Zacząłem doceniać Benedykta XVI w jego roli najwyższego arcykapłana, choć od teologów oddziela mnie niemal przepaść. Jego mowa z Ratyzbony, godna podziwu, nawet jeśli nie jest nieskazitelna z punktu widzenia historii idei katolickich i świeckich (weźmy pod uwagę choćby ten kryptocytat z Kanta!), ma wielkie znaczenie strategiczne. Oczywiście, przywołana przez papieża harmonia między rozumem i wiarą nigdy nie istniała. Jednakże ta harmonijna fikcja jest czymś znaczącym: pokazuje bowiem, że teologia katolicka chce odnaleźć Oświecenie, by lepiej stawić czoła wyzwaniu, jakie niesie ze sobą islam.”

Peter Sloterdijk (1947)

Źródło: wywiad dla „Philosophie magazine”, krytykapolityczna.pl, 10 września 2011 http://www.krytykapolityczna.pl/Wywiady/11wrzesniaKrysztalowyPalacpozostalnietkniety/menuid-1.html

O wierze , O historii

„Uwielbiam podróżować, uwielbiam docierać do najbardziej odległych, egzotycznych miejsc. Jednym z cudów współczesnego świata jest to, że mamy tak szeroki dostęp do rozmaitych, ciekawych kultur. Możemy uczyć się obcych języków, zwiedzać inne kraje, poznawać ich historię… Cieszę się, mogąc poznawać nowych ludzi i prawdę mówiąc, nigdy nie czułam się przez nich zagrożona. Poza tym nie można przez cały czas tkwić w Hollywood, w świecie filmowej fikcji. Ktoś taki, jak ja, po prostu musi od czasu do czasu zrobić sobie przerwę i zobaczyć, jak wygląda normalne życie. Czuję, że te wyprawy naprawdę mi służą.”

Angelina Jolie (1975) aktorka amerykańska

Źródło: Wywiad, 2007 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=41400

O życiu , O ludziach , O podróżowaniu , O historii

„Tylko człowiek nie jest fikcją – wszystko inne jest fikcją. Cały świat może być ojczyzną i każdy człowiek bratem. Bo świat to człowiek, przede wszystkim człowiek.”

Andrzej Bobkowski (1913–1961) polski pisarz i przedsiębiorca emigracyjny

30 lipca 1944.
Szkice piórkiem

O świecie , O ojczyźnie

„Piszę dla własnej rozrywki. To rodzaj ucieczki od rzeczywistości, czyli, jak sądzę, rzecz często spotykana u osób, które przelewają fikcję na papier. Nie wiem, czy można to nazwać potrzebą – ja to po prostu dosyć lubię. Nie potrafię myśleć o czytelniku jako takim, to dla mnie zbyt abstrakcyjne. Ludzie są przecież bardzo różni. I co jednemu się spodoba, dla innego będzie niestrawne. Nie ma sensu kierować się cudzymi gustami.”

Jaga Rydzewska

Źródło: Gabriel Wiktor Kamiński, Zupełnie nie przypominam romantycznej, zagadkowej heroiny, osłoniętej gęstą woalką, 22 października 2010 http://www.przystan-literacka.pl/index.php?show=1313

O ludziach , O myślach , O rzeczywostości , O myśleniu

„Są tematy, które mnie pochłaniają, są wyobrażeniem modlitwy, walką o sens własnego istnienia w zawodzie. Ale są i żarty. Życie w fikcji artystycznej składa się z żartów i lirycznych zadumań – nic innego nie ma. Reszta to informacja.”

Olgierd Łukaszewicz (1946) polski aktor

Źródło: „Gazeta Olsztyńska”, 28–30 listopada 1997

O życiu , O walce , Sens

„…coś takiego, jak granica między prawdą a fikcją w Ostankino w ogóle już nie istnieje. Ale nawet wtedy, gdy już wiesz, że wszelkie uzasadnienie dla prowadzonej przez prezydenta wojny zostało sfabrykowane, nawet gdy rozumiesz, że te historię stworzono po to, by utrzymać prezydenta przy władzy i odciągnąć widzów od myśli o defraudacji państwowych pieniędzy, te kłamstwa powtarzane są tak często, że po jakimś czasie zaczniesz im przytakiwać, bo po prostu nie mieści ci się w głowie, że ci ludzie są w stanie kłamać aż tak często i aż tak bezwstydnie. Więc w pewnym sensie czujesz, że jeśli ludzie z Ostankino mogą pozwolić sobie na tyle kłamstw i uchodzi im to bezkarnie, oznacza to tyle, że posiadają faktyczną władzę, która pozwala im określać, co jest prawdą, a co tylko zmyśleniem. Czy więc nie będzie lepiej, jeśli się z nimi zgodzisz?”

Peter Pomerantsev (1977)

s. 282.
Jądro dziwności

O wojnie , O ludziach , O kłamstwie , O historii

„Mój umysł nie jest w stanie wyprodukować fikcji. Zawsze staram się bazować na czymś, co istnieje.”

Wilhelm Sasnal (1972) polski malarz

Źródło: culture.pl http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_sasnal_wilhelm

„Film animowany tym właśnie różni się od filmu „normalnego”, że daje szansę stworzenia całkowitej fikcji. Rzeczywistość musi tu zostać od początku do końca wyprodukowana. Tworzę takie obrazy, które mają możliwie najmniej szans zaistnienia w prawdziwej rzeczywistości (…). Ważne – że jest to świat całkowicie własny, jednorazowy, nad którym mogę zapanować, świadomie określić kolor, formę, jej trwanie, kierunek, ruch.”

Piotr Kamler (1936)

Źródło: „Film” 28/76

O świecie , O kolorach , O rzeczywostości , Obraz

„Kamera umożliwia pokazywanie prawdy w takim samym stopniu jak pozwala na wyrafinowane kłamstwo. Może być bronią w walce o prawdę i stać na straży fikcji. Literatura i teatr są elementami, które rozpoznajemy i kochamy w kinie, ale fotografia jako odzwierciedlenie świata jest najważniejsza.”

Monte Hellman (1932)

Źródło: Stopklatka, 15 września 2010 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=69278

O kłamstwie , O literaturze , O walce , Kochać się

„Fikcją, a może trzeba powiedzieć wprost kłamstwem, są także zapewnienia, że eutanazja obejmować będzie tylko osoby nieuleczalnie chore, cierpiące na niezwykle ciężkie schorzenia. Otwarcie furtki pozwalającej na zabijanie chorych to wejście na polityczno-prawną równię pochyłą, na której zakres „dostępności” eutanazji i kryptanazji nieustannie się poszerza, a ona sama staje się „przywilejem”, który trzeba zagwarantować coraz większej liczbie osób. I tak w Holandii już trwa dyskusja, czy „prawem do dobrej śmierci” nie objąć każdej osoby powyżej siedemdziesiątki, która uznaje, że „poczuła się znużona życiem”. Belgijscy zwolennicy eutanazji idą jeszcze dalej. (…) Jacinta De Roeck, przekonuje, że prawo eutanazyjne powinno objąć ludzi z upośledzeniem intelektualnym, dzieci oraz osoby z demencją.”

Tomasz Terlikowski (1974) polski dziennikarz i publicysta

Źródło: Wykluczeni z życia, „Rzeczpospolita”, 14 stycznia 2013, s. A 11

O śmierci , O dzieciach , O ludziach , O kłamstwie

„We wszystkich trudnych scenach zastępują mnie kaskaderzy, tak że moja forma na ekranie to trochę fikcja.”

Kiefer Sutherland (1966) aktor amerykański

Źródło: „To i Owo” nr 52, 21 grudnia 2009, s. 5.

„Ciało rozpada się, lecz kości zostają. Kości to jedyna nadzieja tych, którzy nie pokładają nadziei w życiu pozagrobowym i wierzą głęboko, że Bóg jest fikcją, a obecne życie – jedynym.”

Philip Roth książka Everyman

Everyman

O życiu , O Bogu , O nadziei

„Biurokracja żyje i żywi się fikcjami. Na swych stołkach urzędowych jest jak głuszec po gałęziach, i podobnież „jako głuszec, gdy tokuje nic nie widzi, nic nie czuje”; traci wprost zdatność dostrzegania rzeczywistości. Urzędnik pochodzi z wydziału prawniczego, z tego wydziału prawdziwie fikcyjnego; na uniwersytet nie uczęszczał, egzaminy pozdawał ze skryptów, a potem poprzestawać musi na bezlitosnej fikcji życia, jaką jest żywot urzędnika. Załatwia sprawy, jakich nigdy nie obserwował w życiu; nie znając się na niczym, rozstrzyga o wszystkim. Zamkną go w kancelarii i każą mu rządzić.”

Feliks Koneczny (1862–1949) historyk polski, historiozof

O biurokracji

O rzeczywostości

„(…) żadnego „judeochrześcijaństwa” nie ma i nigdy nie było. Określenie to jest propagandową fikcją. Fikcję tę międzynarodowe lewactwo wtłacza pod medialnym ciśnieniem do świadomości społecznej, by rozmiękczyć zawarte w niej dziedzictwo chrześcijańskie.”

Bogusław Wolniewicz (1927–2017) filozof polski

Ksenofobia i wspólnota

„Jako poliglota często łapię się na tym, że piszę eseje w brytyjskim angielskim, ale fikcję tworzę w amerykańskim.”

Keith Botsford (1928–2018)

Źródło: Iga Gierblińska, Edyta Hetmanowska, Tożsamość ukryta między językami świata Rozmowa z Keithem Botsfordem, dwutygodnik.com http://www.dwutygodnik.com/artykul/386-tozsamosc-ukryta-miedzy-jezykami-swiata.html

„Zresztą Muza ma fikcją się nie wspiera…
Jedynie faktów repertuar zbiera…”

George Byron (1788–1824) angielski poeta

Źródło: Zatrute drzewo, tłum.Z. Kubiak

O drzewach

„Uchodźcy są opowieścią pokoleniową o autentycznych ludziach i zdarzeniach, lecz ich interpretacja, miejscami czysto spekulatywna, zawiera elementy fikcji literackiej, zwłaszcza w opisie okoliczności śmierci Krzysztofa Komedy i Marka Hłaski.”

Henryk Grynberg (1936) prozaik, poeta, dramaturg i eseista

Uchodźcy, O powieści
Źródło: Słowo od Autora, s. 5

O śmierci

„Powszechna Deklaracja Praw Człowieka jest dziś przemokłym bezwartościowym papierem, protesty przeciw jej łamaniu są coraz słabsze. Totalitaryzm korporacyjny nie potrzebuje już żadnych ideologii. Jesteśmy uśpieni w przeświadczeniu, że żyjemy w demokracji, ale to fikcja. W rzeczywistości rządzą nami instytucje, które nie mają z demokracją nic wspólnego, jak Bank Światowy czy Światowa Organizacja Handlu. Żyjemy w świecie rządzonym przez bogatych. A co ja z tym wszystkim zrobię? Napisałem „Miasto ślepców”, dostałem Nobla i co z tego? Literackie przypowieści noblistów nie zmieniają rzeczywistości.”

José Saramago (1922–2010) pisarz portugalski, noblista

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, 19–20 czerwca 2010.

O demokracji , O rzeczywostości

„(…) rzeczywistość, w porównaniu ze światem fikcji jest ciekawsza, bardziej wieloznaczna. Za pomocą dokumentu mogę pokazać rzeczy prawdziwie. I pozostanę przy tym.”

Paweł Kędzierski (1946–2019)

Źródło: „Film” 9/1997

O świecie , O rzeczywostości , O pomocy

„Cały kłopot z fikcją literacką polega na tym - rzekł John Rivers - że za dużo w niej sensu. W rzeczywistości nigdy nie ma sensu”

Aldous Huxley (1894–1963) pisarz angielski

O rzeczywostości , Sens

„Ludzie boją się, że ktoś ich zamknie w jakimś pudełku, ale nie zdają sobie sprawy, że już są w nim uwięzieni – tym pudełkiem jest ich własny mózg. On z kolei jest zamknięty w większym pudełku – w ludzkim społeczeństwie z jego niezliczonymi fikcjami.”

Yuval Noah Harari (1976) izraelski historyk i profesor

21 lekcji na XXI wiek
Źródło: s. 318.

O ludziach , Pudełko

„Kto dąży do władzy, w pewnym momencie będzie musiał szerzyć fikcje. Kto dąży do prawdy o świecie, w pewnym momencie będzie musiał wyrzec się władzy. (…) Ludzie jako gatunek wolą władzę od prawdy.”

Yuval Noah Harari (1976) izraelski historyk i profesor

21 lekcji na XXI wiek
Źródło: s. 311.

O ludziach

„Jeśli Lem stworzył literaturę instedyczną – literaturę zamiast literatury, to Moskal w podobnym czasie stworzył naukę instedyczną, obnażając paradoksalne roszczenia nauki – depozytariuszki prawdy i sensu. „Bajanie” Moskala poucza o względności racjonalnego widzenia świata, relatywizmie epistemologii naukowej oraz o nieusuwalnej retoryczności każdego dyskursu, lecz – co istotne – pisarz nie postuluje odrzucenia języka, paradygmatów i procedur badawczych nauki. Fikcja imagineskopii zakwestionowała prymat nauki jako dominującej wiedzy eksperckiej, podsunęła jej lustro, w którym mogła dojrzeć swoje pozornie obiektywne mechanizmy odkrywania prawd o świecie. „Bajkopisarstwo” nie tylko konkuruje z życiem, proponując fikcję czy fabułę równie prawdziwą, a nawet staje się prawdziwsza niż egzystencja codzienna. Wstęp do imagineskopii to w istocie „bajka” – fałszywy apokryf obnażający mit obiektywności i względność nauki. Jego adresatami pozostają dorośli czytelnicy, którzy z dziecięcą ufnością wierzą w obietnice ekspertów, ponieważ nie mają innego wyboru w świecie późnonowoczesnym.”

Stanisław Moskal (1935–2019) polski naukowiec i pisarz

Źródło: Przemysław Kaliszuk http://journals.umcs.pl/arte/article/view/5688/4479, „Artes Humanae”, tom 2, s. 172, 2017

O literaturze , O bajkach , O wiedzę , Sens

„Ze względu na to, że nasza siła zależy od zbiorowych fikcji, nie potrafimy odróżnić fikcji od rzeczywistości. Istoty ludzkie mają duże trudności z tym odróżnieniem, a to rodzi wiele nieszczęść.”

Yuval Noah Harari (1976) izraelski historyk i profesor

Źródło: Pożegnanie z wojną, wywiad dla „The Guardian”, 19 marca 2017, przedruk i tłumaczenie Andrzej Ehrlich, „Gazeta Wyborcza”, 15–17 kwietnia 2017.

O nieszczęściu , O rzeczywostości , O sile

„Dla mnie tak. To znaczy Pelé był już w moich czasach legendą. Słyszeliśmy o nim w kółko, ale prawie nikt nie widział go w akcji. Filmików w internecie jeszcze nie było. Więc ja nie wiedziałem dokładnie, gdzie przebiega granica między prawdą a fikcją w tym, co się mówi o nadludzkich wyczynach Brazylijczyka. Słowem, Maradona był dla mnie kimś realnym. Grałem z nim, mogłem go dotknąć, sfaulować, podziwiać, pogadać. Pelé był mitem.”

Zbigniew Boniek (1956) polski piłkarz, trener i działacz sportowy

odpowiedź na pytanie czy Diego Maradona jest lepszy od Pelego
Źródło: wyborcza.pl http://wyborcza.pl/7,154903,23408447,zbigniew-boniek-co-rozni-maradone-od-pelego.html, 17 maja 2018

„Prawda w ogóle jest fikcją, istnieją tylko różne formy fikcji, niektóre bywają zbawieniem.”

Ernest Renan (1823–1892) francuski pisarz, historyk, filozof

Źródło: Myślę, więc jestem…, oprac. Czesława i Joachim Glenskowie, op. cit., s. 280.

O prawdzie

„Czyż nie jest oczywiste, że w momencie, gdy całość władzy sądowniczej, wykonawczej, ustawodawczej będzie zależeć od woli jednego człowieka, to również prawa, które dają tak unikalną pozycję Kościoła w Polsce na tle państw Europy i świata staną się fikcją? Bo tam gdzie nie ma Państwa Prawa, to nie istnieją żadne prawa.”

Roman Giertych (1971) polski polityk narodowy

do biskupów polskich i nuncjusza apostolskiego w Polsce.
Źródło: Roman Giertych: Gdy jawnie łamana jest Konstytucja RP, dlaczego nie słychać głosu Kościoła? https://opinie.wp.pl/roman-giertych-gdy-jawnie-lamana-jest-konstytucja-rp-dlaczego-nie-slychac-glosu-kosciola-6275356223182977a, wp.pl, 20 lipca 2018