Cytaty o matematyce (165 cytatów) | Cytaty sławnych ludzi

„Nie przejmuj się, jeżeli masz problemy z matematyką. Zapewniam cię, że ja mam jeszcze większe.”

Albert Einstein (1879–1955) fizyk niemiecki, noblista

do uczennicy szkoły średniej Barbary Wilson.
Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.

„Dlaczego ludzie uczą się matematyki? Aby nauczać matematyki innych.”

Hugo Steinhaus (1887–1972) polski matematyk

O ludziach

„Matematyka jest królową nauk a królową matematyki jest teoria liczb.”

Carl Friedrich Gauss (1777–1855) niemiecki matematyk, fizyk, astronom i geodeta

Die Mathematik ist die Königin der Wissenschaften und die Zahlentheorie ist die Königin der Mathematik. (niem.)
Źródło: Wolfgang Sartorius von Waltershausen, Gauss: zum gedächtnis http://books.google.pl/books?id=TQo_AAAAYAAJ&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false, S. Hirzel, 1856, s. 79.

O nauce

„Kraj bez matematyki nie wytrzyma współzawodnictwa z tymi, którzy uprawiają matematykę.”

Hugo Steinhaus (1887–1972) polski matematyk

„Nie pierwszy raz w dziejach nauki fizyka podpowiedziała matematyce drogę rozwoju.”

Michał Heller (1936) polski filozof, teolog, fizyk kosmolog

Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata (2002)
Źródło: s. 108, Rozdział 8: Nieprzemienny reżim w historii Wszechświata

O historii , O nauce

„Matematyk to ślepiec w ciemnym pokoju szukający czarnego kota, którego tam w ogóle nie ma.”

Karol Darwin (1809–1882) biolog angielski

O pokoju

„Klapaucjusz myślał, myślał, wreszcie zmarszczył się i rzekł:
– Dobrze. Niech będzie o miłości i śmierci, ale wszystko to musi być wyrażone językiem wyższej matematyki, a zwłaszcza algebry tensorów. Może być również wyższa topologia i analiza. A przy tym erotycznie silne, nawet zuchwałe, i w sferach cybernetycznych.
– Zwariowałeś chyba. Matematyką o miłości? Nie, ty masz źle w głowie – zaczął Trurl. Lecz zamilkli wraz z Klapaucjuszem, ponieważ Elektrybałt jął deklamować:

Nieśmiały cybernetyk potężne ekstrema
Poznawał, kiedy grupy unimodularne
Cyberiady całkował w popołudnie parne,
Nie wiedząc, czy jest miłość, czy jeszcze jej nie ma?

Precz mi, precz, Laplasjany z wieczora do ranka
I wersory wektorów z ranka do wieczora!
Bliżej, przeciwobrazy! Bliżej, bo już pora
Zredukować kochankę do objęć kochanka!

On drżenia współmetryczne, które jęk jednoczy
Zmieni w grupy obrotów i sprzężenia zwrotne,
A takie kaskadowe, a takie zawrotne,
Że zwarciem zagrażają, idąc z oczu w oczy!

Ty, klaso transfinalna! Ty, silna wielkości!
Nieprzywiedlne Continuum! Praukładzie biały!
Christoffela ze Stoksem oddam na wiek cały
Za pierwszą i ostatnią pochodną miłości.

Twych skalarnych przestrzeni wielolistne głębie
Ukaż uwikłanemu w Teoremat Ciała,
Cyberiado cyprysów, bimodalnie cała
W gradientach, rozmnożonych na loty gołębie!

O, nie dożył rozkoszy, kto tak bez siwizny
Ani w przestrzeni Weyla, ani Brouwera
Studium topologiczne uściskiem otwiera,
Badając Moebiusowi nieznane krzywizny!

O wielopowłokowa uczuć komitanto,
Wiele trzeba Cię cenić, ten się dowie tylko,
Kto takich parametrów przeczuwając fantom,
Ginie w nanosekundach, płonąc każdą chwilką!

Jak punkt, wchodzący w układ holonomiczności,
Pozbawiony współrzędnych zera asymptotą,
Tak w ostatniej projekcji, ostatnią pieszczotą
Żegnany – cybernetyk umiera z miłości.”

Stanisław Lem książka Cyberiada

Utwory, Cyberiada
Źródło: Wyprawa Pierwsza A, czyli Elektrybałt Trurla

O miłości , O śmierci , O emocjach , O kochankach

„Jaka jest teza tej książki? Są dwie:
1. przedmiotem matematyki jest rzeczywistość,
2. matematyka jest uniwersalna: nie ma rzeczy, która by była jej obca.”

Hugo Steinhaus (1887–1972) polski matematyk

Źródło: przedmowa do Kalejdoskopu matematycznego z 1956 roku

O książkach , O rzeczywostości

„Matematyka zawiera w sobie nie tylko prawdę, ale i najwyższe piękno – piękno chłodne i surowe, podobne do piękna rzeźby.”

Bertrand Russell (1872–1970) angielski logik, matematyk, filozof, myśliciel, działacz społeczny i eseista, noblista w dziedzinie literat…

Cytaty o pięknie

„Jeśli nie potrafimy wyjaśnić wyniku, bez odwoływania się do matematyki, to go tak naprawdę nie rozumiemy.”

Ernest Rutherford (1871–1937) chemik i fizyk z Nowej Zelandii, noblista

„Wczoraj na przykład zdradziłem jedną kobietę z następną tylko dla samego faktu zdradzenia, żeby zobaczyć, jak to wygląda, i żeby nauczyć się trochę kłamać. Przekonałem się, że kłamstwo jest absolutnie koniecznym i że trzeba go się uczyć tak jak matematyki albo geologii. Bez tego żyć nie można.”

Stanisław Ignacy Witkiewicz książka 622 upadki Bunga, czyli Demoniczna kobieta

622 upadki Bunga

O kobietach , O kłamstwie

„Liczenie, które zwykle utożsamiamy z matematyką, to tylko jedno z jej narzędzi. Matematyczne morze struktur jest nieskończone. Obcowanie z nimi dostarcza silnych przeżyć estetycznych, jak obcowanie z poezją.”

Michał Heller (1936) polski filozof, teolog, fizyk kosmolog

Wywiad Dowód na istnienie Boga

O morzu

„Wszyscy cierpimy przez głupców. Gdyby wam kiedykolwiek zaproponowano wybór: z kim życzycie mieć do czynienia – z głupcem albo szachrajem? – śmiało wybierajcie szachraja.
Przeciw szachrajowi macie własną roztropność, rozsądek i takt, są prawa, które was obronią, jest wasza chytrość, którą możecie zwrócić przeciw jego chytrości. Wreszcie, to uczciwa, dostojna walka.
Ale co może was obronić przed głupcem? Nigdy do poprzedniej minuty nie znacie, że on wyrzuci do późniejszej. Czy spadnie on wam z dachu na głowę, czy rzuci się pod odnóża, czy ugryzie was albo zawrze do objęci. – kto przeniknie w tajemnicy ciemnej bezmyślnej psychiki?
Szachraja – matematyka, że poddała się znanym prawom, głupca – loteria, która żadnym prawom i systemom nie poddała się.”

Arkadij Awierczenko (1881–1925)

O cierpieniu , O walce

„Alfred Tarski, jeden z największych logików w historii, jest powszechnie uważany za „człowieka, który zdefiniował prawdę”. Jego prace o pojęciu prawdy i konsekwencji logicznej były kamieniem węgielnym współczesnej logiki i miały wielki wpływ na rozwój matematyki, filozofii, lingwistyki i podstaw informatyki. Tarski był charyzmatycznym nauczycielem, żarliwie promującym swoją koncepcję logiki jako podstawy wszelkiej racjonalnej myśli, bon vivantem i kobieciarzem. Rolę „wielkiego człowieka” odegrał w całej pełni.”

Alfred Tarski (1901–1983) polski matematyk

O historii , O myślach , O nauczycielach , O myśleniu

„Zostaw to biedne dziecko w spokoju. Jak chce położyć niebieski, to pozwól mu położyć niebieski.
Ale ojciec odparł:
– Nie. Chcę mu pokazać, jakie z nich można ułożyć wzory i jakie są interesujące. To taki podstawowy kurs matematyki.
Jak widać, ojciec bardzo wcześnie zaczął opowiadać mi o świecie i o tym, jaki jest ciekawy.”

Richard Feynman książka A co ciebie obchodzi, co myślą inni?

A co ciebie obchodzi, co myślą inni?
Źródło: Narodziny naukowca

O dzieciach , O narodzinach

„Myślę, że bez szczególnego klimatu Lwowa, nieporównywalnego ani z Krakowem, ani z Warszawą, bez życzliwości i poczucia humoru ludzi tam mieszkających, lwowska szkoła matematyczna nie zajaśniałaby takim blaskiem, jak to się stało. Ówczesny Lwów był miastem niezwykłym: świadczą o tym poświęcone mu książki, wspomnienia i piosenki. Bez tego tła pracujący tam matematycy prawdopodobnie i tak przeszliby do historii nauki, ale nie ma już pewności, że przeszliby też do legendy.”

Mariusz Urbanek (1960)

Źródło: Tomasz Leszkowicz, Mariusz Urbanek: Polacy niewiele wiedzą o genialnych matematykach ze Lwowa http://histmag.org/Mariusz-Urbanek-Polacy-niewiele-wiedza-o-genialnych-matematykach-ze-Lwowa-10477, histmag.org, 30 grudnia 2014

O ludziach , O książkach , O szkole , O historii

„Za rok ma być matura z matematyki. Urzędy, politycy, „Gazeta”, no i prof. Majcherek boją się jej jak diabeł święconej wody. Ten tekst to jedna z pierwszych salw poparcia dla polityków: wycofajcie maturę z matematyki. 2010 r. to rok wyborczy! Nie bądźcie samobójcami. A wrogów ludu: matematyków, fizyków – na bagna nad Biebrzą. Do łopat. Melduję się w pierwszym zaciągu.”

Łukasz A. Turski (1943) fizyk polski

Źródło: Matematyko, wróć? Matematyko, precz?, wyborcza.pl, 14 lipca 2009 http://wyborcza.pl/1,75515,6820482,Matematyko__wroc__Matematyko__precz_.html#ixzz19xssR2qr

O ludziach

„Zawartością fal radiowych zaczęła rządzić matematyka. Niewiele jest stacji, które polegają na autorskich zabiegach ludzi, którzy tam pracują. A szkoda.”

Gaba Kulka (1979) polska wokalistka, pianistka i kompozytorka

Źródło: Natalia Sokólska, Ryzykuję, bo wierzę, że się uda, „Magazine TOUCHÉ”, maj 2012 http://issuu.com/touche_magazine/docs/touche_maj2012/12

O ludziach

„Teoria Wszystkiego przekreśliłaby – przynajmniej w zasadzie – empiryczny charakter fizyki, czyniąc z niej naukę podobną do matematyki, w której wszystkie własności świata wynikałyby z podstawowych aksjomatów teorii.”

Michał Heller (1936) polski filozof, teolog, fizyk kosmolog

Wszechświat u schyłku stulecia (1994)
Źródło: s. 119

O charakterze , O nauce

„Listę tych przyczyn spadku poziomu nauczania przedmiotów ścisłych można by długo ciągnąć. Sądzę jednak, że jest na dnie praprzyczyna. To dominacja w naszym życiu społecznym, we władzach wszelkiego rodzaju, w mediach, tzw. kultury humanistycznej, traktującej matematykę i inne nauki jak zaawansowaną hydraulikę. Bez znaczenia kulturowego, bez wyższej wartości.”

Stanisław Bajtlik (1955) polski astrofizyk

Źródło: Nie ma demokracji bez matematyki http://www.polityka.pl/kraj/analizy/1505748,1,nie-ma-demokracji-bez-matematyki.read

O demokracji , O nauce

„To faktycznie było z pozoru trochę trudne, ale my z Banachem znaliśmy odpowiedź już w tym roku… tyle że zrobiliśmy to w ten sposób… (…) Jak państwo widzą, to jest w istocie tak proste, żeśmy z Banachem uznali rzecz za niegodną publikacji.”

Stanisław Mazur (1905–1981) matematyk polski

Mazur miał wielokrotnie mówić, iż znał dowód danego twierdzenia matematycznego wcześniej, przed publikacją tegoż przez innego matematyka.
Źródło: Beata Maciejewska, Genialni z kawiarni Szkocka, „Magazyn na święto” (dodatek „Gazety Wyborczej”), 31 października–2 listopada 2014

„Matematyka jest moralnie obojętna, również diabeł, jak się domyślamy, może być wybornym matematykiem.”

Leszek Kołakowski (1927–2009) polski filozof

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

„Dla fizyki teoretycznej nie ma innej drogi jak tylko królewska droga matematyki.”

Michał Heller (1936) polski filozof, teolog, fizyk kosmolog

Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata (2002)
Źródło: s. 52, Rozdział 2: Czas i historia

O historii , O czasie

„W szkole nie matematyka ma być nowoczesna, ale jej nauczanie.”

René Thom (1923–2002) matematyk francuski

„Ziemię pomierzył i głębokie morze,
Wie, jako wstają i zachodzą zorze,
Wiatrom rozumie, praktykuje komu —
A sam nie widzi, że ma kurwę w domu.”

Jan Kochanowski książka Fraszki

Fraszki
Źródło: Na matematyka [w:] Fraszki, wyd.K. Bartoszewicz, Kraków 1883, s. 12–13.

O domu , O morzu

„Matematyka jest alfabetem, za pomocą którego Bóg opisał wszechświat.”

Galileusz (1564–1642) Włoski astronom, astrolog, fizyk i filozof, twórca podstaw nowożytnej fizyki.

Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

O Bogu , O myślach , O wszechświecie , O pomocy

„Tym, którzy pytają, jaka jest nieskończenie mała wartość w matematyce, odpowiadamy, że jest nią właściwie zero. Tak więc w tym koncepcie nie ma ukrytych tak wielu tajemnic, jak w to się powszechnie wierzy.”

Leonhard Euler (1707–1783) szwajcarski matematyk, fizyk i astronom

Źródło: Benjamin Baumslag, Fundamentals of Teaching Mathematics at University Level (2000)

O tajemnicy

„Matematyka nie zna ras ani granic geograficznych; dla matematyki świat kulturowy to jeden kraj.”

David Hilbert (1862–1943) matematyk niemiecki

O świecie

„W Polsce niestety nadal uważa się, że lepiej dyskutować o Platonie, niż uczyć się, jak działa czip w komputerze. Przez dekady nauki ścisłe traktowane były po macoszemu, czego efekty widać dzisiaj – w Polsce prawie nic się nie wymyśla, o czym świadczy znikoma liczba rejestrowanych patentów. (…) Od znajomości matematyki zależy nasz rozwój cywilizacyjny i miejsce naszej gospodarki w świecie.”

Łukasz A. Turski (1943) fizyk polski

Źródło: media.wp.pl, 1 marca 2011 http://media.wp.pl/kat,1022943,wid,13179192,wiadomosc.html

O nauce

„6 września 2012 roku na zawał serca zmarł 56-letni profesor Jerzy Urbanowicz, matematyk i kryptograf, szef wydziału kryptograficznego Służby Kontrwywiadu Wojskowego stworzonej przez Antoniego Macierewicza po rozwiązaniu Wojskowych Służb Informacyjnych.”

Jürgen Roth (1945–2017) niemiecki dziennikarz

Tajne akta S. Smoleńsk, MH-17 i wojna Putina na Ukrainie.
Źródło: s. 202

Serce

„Temu, kto nie zna matematyki, trudno spostrzec głębokie piękno przyrody.”

Richard Feynman (1918–1988) amerykański fizyk, noblista

Cytaty o pięknie

„Uczcie ich polityki i wojny, by ich synowie mogli studiować medycynę i matematykę, a wnuki miały prawo zajmować się poezją, muzyką i architekturą…”

John Adams (1735–1826) amerykański polityk, prezydent Stanów Zjednoczonych

O wojnie

„Polska produkcja towaru zwanego matematyka cieszy się na świecie lepszą opinią niż nasza produkcja konserwy, tekstyliów lub radioodbiorników.”

Hugo Steinhaus (1887–1972) polski matematyk

Źródło: Beata Maciejewska, Genialni z kawiarni Szkocka, „Magazyn na święto” (dodatek „Gazety Wyborczej”), 31 października – 2 listopada 2014

„Muszę zaznaczyć, że nie jestem stuprocentowym humanistą, gdyż w szkole podstawowej i w liceum lubiłem najbardziej język polski i matematykę. Ludzie pukali się w czoło, kiedy o tym mówiłem, ale ja nie widziałem sprzeczności w układaniu wierszy o całkach i różniczkach (to oczywiście żart). W liceum chodziłem do klasy o profilu matematyczno-fizycznym i radziłem sobie raczej nieźle, a studia polonistyczne wybrałem głownie z powodu zapewnionego indeksu po olimpiadzie z języka polskiego – czyli z lenistwa i irracjonalnego lęku przed egzaminami wstępnymi.”

Cezary Zbierzchowski (1975) pisarz polski

Źródło: Wywiad, 2010 http://ksiazki.polter.pl/Wywiad-z-Cezarym-Zbierzchowskim-c21697

O ludziach , O studiach

„Matematyka to wielka poezja, muzyka to wielka organizacja. I nawet jeżeli dzisiaj już nie praktykuję żadnej z tych dyscyplin, algorytmy zostały w mojej głowie. Radzę wszystkim młodym ludziom zaczynać od czego innego i dojść do kina.”

Otar Iosseliani (1934)

Źródło: wywiad, 2003 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=14587

O muzyce

„Cała droga pośrednia jest znana i wiadomo, że po drodze sygnał jest poddawany przekształceniom matematycznym. Więc świat, tak jak go postrzegamy i rekonstruujemy w naukowych teoriach, na pewno jest w jakimś stopniu naszą konstrukcją. Co więcej, są zwierzęta, które mają inne zmysły niż my. Nie wiemy, co one widzą, jak czują ten świat. Matematyka jest wiedzą obiektywną, nie zależy od naszego widzimisię, ale przecież wszystkie symbole i aksjomaty my wymyślamy. Odkrywamy matematyczne struktury, ale nie całkiem biernie, wkładamy w ten proces nasze kategorie. Ale nasze kategorie poznawcze nie są dane z góry, tylko wypracowane przez ewolucję. Element wkładu człowieka jest ogromny, ale to, co niepoznane, da się jednak poznać przynajmniej w jakimś stopniu.”

Michał Heller (1936) polski filozof, teolog, fizyk kosmolog

Wywiad Dowód na istnienie Boga

O świecie , O zwierzętach

„Urodziłem się z pewnymi predyspozycjami w kierunku nauk ścisłych, zwłaszcza matematyki. Od najmłodszych lat interesowały mnie rzeczy niesamowite: gwiazdy, magia, koncepcje, które rządzą światem. Miałem przy tym sporo szczęścia, mój ojciec był inżynierem elektronikiem, miał w biblioteczce wiele książek, do których miałem dostęp. Wyrastałem w okresie zimnej wojny, kiedy powszechna była fascynacja wyścigiem kosmicznym. W szkole w Nowym Jorku miałem wspaniałych nauczycieli fizyki, później świetnych wykładowców na Uniwersytecie w Chicago i Princeton.”

Frank Wilczek (1951) fizyk amerykański, noblista

Źródło: „Rzeczpospolita”, 20 listopada 2007 http://www.rp.pl/artykul/70340.html

O wojnie , O książkach , O świecie , O nauce

„W matematyce raz udowodnione twierdzenie na zawsze zachowuje swoją prawdziwość.”

Roman Sikorski (1920–1983)

„Nie sposób przecenić roli matematyki i nauk przyrodniczych w kształtowaniu intelektu, zdolności do abstrakcyjnego myślenia, wyobraźni, dyscypliny rozumowania, umiejętności dowodzenia własnych tez, a także wrażliwości.”

Stanisław Bajtlik (1955) polski astrofizyk

Źródło: Nie ma demokracji bez matematyki http://www.polityka.pl/kraj/analizy/1505748,1,nie-ma-demokracji-bez-matematyki.read

O demokracji , O myślach , O nauce , O myśleniu

„W państwowej szkole praca skupia się głównie na nauce przedmiotów objętych programem nauczania. Obecność na lekcjach jest obowiązkowa; tumany z matematyki muszą siedzieć na lekcji i robić, co w ich mocy. W szkole musi panować dyscyplina i nie może być hałasu, ale przecież wolne dzieci robią wiele hałasu. Wszystko jest przeciw nauczycielowi budynki, brak przestrzeni do zabawy, uporządkowanie, a w rzeczywistości cały system edukacji.”

Alexander Sutherland Neill (1883–1973) pedagog brytyjski

Źródło: Wolność w edukacji, EID http://www.eid.edu.pl/archiwum/1996,94/styczen,115/wolnosc_w_edukacji,443.html

O dzieciach , O rzeczywostości , O wolności , O nauce

„Uważam ekonomię za naukę regresywną, kryjącą się za zasłoną matematyki. Jej wsteczne poglądy umacnia filozoficzne filisterstwo, który skutkuje ograniczonym punktem widzenia na ludzką naturę. Ekonomiści rozmawiają ze sobą i prawie z nikim innym. To najbardziej wpatrzona w siebie ze wszystkich nauk społecznych, nadymająca się własnym poczuciem wyższości wobec bardziej „miękkich” dziedzin, które nie posługują się „liczbami.””

Robert Skidelsky (1939)

Źródło: Keynes: Powrót mistrza, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2012, str. 231.

O naturze , O nauce

„Pewien wybitny uczony matematyk i agnostyk spytał mnie kiedyś, czy Pan Bóg zna matematykę. Nie zna – odpowiedziałem, bo Pan Bóg jest matematyką. Leibniz sądził, że Bóg myśli matematyką. Prawdy matematyczne są Jego myślami.”

Michał Heller (1936) polski filozof, teolog, fizyk kosmolog

Wywiad Dowód na istnienie Boga

O Bogu , O myślach , O myśleniu

„Oczywistość” to najbardziej niebezpieczne słowo w matematyce.”

Eric Temple Bell (1883–1960)

„Obvious” is the most dangerous word in mathematics.
Źródło: Mathematics, queen and servant of science http://books.google.pl/books?ei=0HjTTKn2Gcf84Abh8vz4Aw&ct=result&id=A_c0AAAAMAAJ&dq=Obvious+%22is+the+most+dangerous+word+in+mathematics&q=%27Obvious%27+is+the+most+dangerous+word+in+mathematics#search_anchor, McGraw-Hill, 1951, s. 16.

„Młody człowieku, w matematyce nie ma nic do zrozumienia, trzeba się po prostu przyzwyczajać.”

John von Neumann (1903–1957) matematyk i informatyk amerykański pochodzenia węgierskiego

O zrozumieniu

„Problem polega na tym, że mamy tandetny poziom nauczania matematyki i dlatego kandydaci na studia mają niewystarczającą wiedzę w tej dziedzinie. Problemem są dla nich nawet ułamki. I to nie dlatego, że głupia jest młodzież, tylko dlatego, że jest głupio uczona. Nic dziwnego, skoro właśnie obchodzimy 25. rocznicę zakazu nauki matematyki.”

Łukasz A. Turski (1943) fizyk polski

Źródło: przekroj.pl, 2010 http://www.przekroj.pl/wydarzenia_kraj_artykul,6840.html

O młodzieży , O problemach , O studiach , O nauce

„Decyzję o tym, żeby studiować podjąłem w obawie przed wojskiem. A wybór zawodu zawdzięczam… matematyce, fizyce i chemii, których chciałem uniknąć na egzaminach wstępnych. Do filmówki ich nie wymagano.”

Jarosław Gruda (1965) polski aktor

Źródło: Uciekłem w aktorstwo, „Tele Tydzień”, nr 1, 29 grudnia 2008 http://www.plebania.pl/wywiady/gruda.html

O decyzjach

„Przewodniczący był równie niezbędny radzie jak zero matematyce, ale bycie zerem miało poważne niedogodności.”

Terry Pratchett książka Ciemna strona Słońca

Ciemna strona Słońca (1976)

„Można się poświęcić matematyce, a zaniedbać historię, bo wykształcenie matematyczne nic na tym nie cierpi, że nie będzie miało oparcia o wykształcenie historyczne. Ale nie można specjalnie wychowywać się w cnocie męstwa, a zaniedbać roztropność, lub dbać o sprawiedliwość, a zapomnieć o wstrzemięźliwości; i to nie tylko dlatego. że każda z tych cnót jest równie potrzebną w życiu, ale że żadna z nich nie może być doskonałą, żadna nie może normalnie funkcjonować bez pomocy drugich, na których koniecznie musi się opierać; jak męstwo bez roztropności nie jest męstwem, lecz wnet przeradza się w zuchwalstwo i szaleństwo, tak i sprawiedliwość nie jest możliwą bez wstrzemięźliwości i vice versa.”

Jacek Woroniecki (1878–1949) teolog polski, dominikanin

W szkole wychowania
Źródło: Oświata a wychowanie, ss. 36, 37

O wykształceniz , O sprawiedliwości , O historii , O cierpieniu

„Istnieją tzw. matematycy, którzy chętnie chcieliby uchodzić za posłów mądrości, tak jak niektórzy teolodzy za posłów Boga. I tak samo oszukują lud algebraiczną paplaniną, którą zwą matematyką, jak ci gadaniną, której dodają przydomek biblijna.”

Georg Christoph Lichtenberg (1742–1799) pisarz niemiecki, aforysta

O Bogu , O ludziach , O oszukiwaniu

„Matematyka uczy pokory. Zmusza do precyzyjnego myślenia, ale wymaga też wyobraźni. Gdy jej zabraknie, nawet proste do sformułowania problemy nie dają się rozwiązać. Były i są takie problemy, które opierają się pokoleniom matematyków, ale matematyka pozwala czasem zachłysnąć się specyficznym pięknem, pięknem twierdzenia, rozumowania, zaskakującego przykładu. Chyba niewielu naukowcom dane jest takie przeżycie w odniesieniu do własnego wyniku, ale można je odczuć także po zapoznaniu się i zrozumieniu rezultatu kogoś innego – tak jak można odczuć piękno po wysłuchaniu znanego dzieła muzycznego.”

Andrzej Pelczar (1937–2010)

Źródło: Marzena Włodek, NA SZLAKACH ŻYCIA I NAUKI. ANDRZEJ PELCZAR (1937–2010). Wystawa w Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie, „Alma Mater” nr 139, październik 2011, s. 43.

Cytaty o pięknie , O myślach , O zrozumieniu , O nauce

„Chce pan książkę, w której wszystko zgadza się z faktami? Stoi tam, na półce – to książka telefoniczna Wiednia. Nikt nigdy nie napisał lepszej książki o Hajle Sellasje niż Kapuściński. Nikt nie zrozumiał lepiej fenomenu cesarza. Głębia spojrzenia, poezja prawie, jest w tej książce porażająca.
Nikt nie jest w stanie ująć całej prawdy – ani filozof, ani matematyk. Kapuściński rozumiał, że prawda szuka dla siebie kształtu. Że jest jak poświata, która promieniuje na czytelnika, tak jak film wyświetlany na ekranie obejmuje widza swoim światłem. Co może zrobić artysta? Próbować tę prawdę uchwycić na swój sposób.”

Werner Herzog (1942) reżyser niemiecki

Źródło: wywiad Michała Chacińskiego Historie są jak złodzieje, „Duży Format”, 6 maja 2010.

O prawdzie , O książkach , O historii

„Gdy słyszę na przykład, że istnieje istotna różnica między matematyką a naukami przyrodnicznymi, moją pierwszą reakcją jest przeciwstawić się takiej opinii.”

Alfred Tarski (1901–1983) polski matematyk

Źródło: Anita Burdman Feferman, Solomon Feferman, Alfred Tarski. Życie i logika, przeł. Joanna Golińska-Pilarek, Marian Srebrny, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009, s. 279.

O życiu , O nauce

„I bez matematyki wyższej potrafią kobiety obliczać wszelkie środki i sposoby ułowienia męża.”

Józef Maciejewski (1906–1978)

O kobietach

„Matematyka jest religią ludzi myślących, dlatego też ma tak nielicznych adeptów.”

Carlos Ruiz Zafón (1964)

Cykl Trylogia mgły, Pałac Północy (1994)
Źródło: rozdział Imię północy

O ludziach , O religii

„Bóg jest bardzo wyrafinowanym matematykiem i konstruując wszechświat, posłużył się wyższą matematyką.”

Paul Adrien Maurice Dirac (1902–1984) fizyk angielski, noblista

Źródło: Paul A. M. Dirac The Evolution of the Physicist’s Picture of Nature ”Scientific American” nr 208

O Bogu , O wszechświecie

„Matematyka jest jedyną humanistyczną nauką ścisłą.”

Michał Szurek (1946) polski matematyk, publicysta

O nauce

„Imperializm rozumu neoliberalnego znajduje swe spełnienie intelektualne w dwóch nowych przykładowych postaciach wytwórcy kultury. Najpierw ekspert, który przygotowywuje, w cieniu kulis ministerstw lub przedsiębiorstw, tudzież w sekrecie think tanks, dokumenty o wysokiej zawartości terminów technicznych, pogrążone, na tyle, na ile to jest możliwe, w języku ekonomii i matematyki. Następnie doradca księcia do spraw komunikacji, który, opuściwszy świat uniwersytetów, proponuje swe usługi sferze dominującej, a jego zadaniem jest nadanie formy akademickiej projektom politycznym nowej arystokracji Państwa i przedsiębiorstwa.”

Pierre Bourdieu (1930–2002) francuski socjolog

Źródło: La nouvelle vulgate planétaire http://www.monde-diplomatique.fr/2000/05/BOURDIEU/13727, Le Monde Diplomatique, maj 2000, s. 7 (wraz z Loïciem Wacquant)

O świecie , O komunikacji

„Co dzień mnie kusi, nie wiem czemu,Matematyczny świat problemów.Opisać chcę, co w nim się skrywa,Dowodzić, twierdzić, rozwiązywać.”

Marcin Brykczyński (1946)

Źródło: Matematyk

O świecie

„Nie ma genjalnych specjalistów, niema genjuszów w matematyce, muzyce lub w szachach, są tylko genjusze uniwersalni. Człowieka genjalnego można określić, jako takiego, który wie wszystko nie ucząc się tego wcale..”

Otto Weininger (1880–1903) filozof austriacki

Płeć i Charakter
Źródło: s. 138

„Jeżeli siedem najbogatszych państw świata (G-7) postanowiło przyjąć do swego grona Rosję, to znaczy, że nastąpił przełom w matematyce i wszystko jest możliwe.”

Jan Pietrzak (1937) polski satyryk

Cytaty z monologów kabaretowych

„Okazało się że fizyka jest tak fascynująca, że wciągnęła mnie do tego stopnia, że zdradziłem matematykę.”

Frank Wilczek (1951) fizyk amerykański, noblista

Źródło: „Rzeczpospolita”, 20 listopada 2007 http://www.rp.pl/artykul/70340.html

„W zeszłym roku prezydent Barack Obama stwierdził, że zajmowanie przez amerykańskie dzieci słabych miejsc, czyli poza pierwszą piątką, w międzynarodowych olimpiadach matematycznych i fizycznych stanowi takie samo zagrożenie dla bezpieczeństwa USA jak Al-Kaida. (…) W tym czasie polskie MEN podejmuje absurdalne decyzje, które stanowią próbę demontażu istniejących od 40 lat olimpiad z matematyki i fizyki. Czy wszyscy na świecie są totalnie ogłupiali, a tylko my dzierżymy wysoko sztandar nieuctwa i idziemy w dobrym kierunku?”

Łukasz A. Turski (1943) fizyk polski

Źródło: przekroj.pl, 2010 http://www.przekroj.pl/wydarzenia_kraj_artykul,6840.html

O dzieciach , O decyzjach , O czasie

„W swojej pracy (filozofa i matematyka) starałem się łączyć prawdę i piękno, lecz gdy musiałem wybierać, wybierałem piękno.”

Hermann Weyl (1885–1955)

Cytaty o pięknie

„Matematyka jest najpotężniejszym intelektualnym wehikułem, jaki kiedykolwiek został skonstruowany, za pomocą którego uciekamy przed czasem, lecz nie ma powodu przypuszczać, że mogłaby kiedyś umożliwić tego rodzaju ucieczkę, jaką ucieleśnia pogoń za Absolutem.”

Leszek Kołakowski (1927–2009) polski filozof

Horror metaphysicus (1988)
Źródło: s. 69.

O czasie , O pomocy

„Podczas okupacji zajmowałem się przede wszystkim wojskiem. Byłem zapisany do szkoły mechanicznej, ogrodniczej. Wtedy tylko takie działały. Ale nauka to była żadna. Sam więc uczyłem się w domu matematyki, fizyki, chemii, literatury i angielskiego. We wrześniu 1945 roku zdałem do liceum, przerobiłem dwuletni program w ciągu roku i zdałem maturę na samych piątkach. I dopiero potem była politechnika w Łodzi, a później w Warszawie. Naprawdę studiowałem, nie imprezowałem. Nie opuściłem ani jednego wykładu. A że miałem fenomenalną pamięć, do egzaminów wcale nie musiałem się uczyć.”

Jacek Karpiński (1927–2010) polski elektronik i informatyk

Źródło: Martwię się tylko wtedy, jeśli mogę coś zmienić…, wywiad z Jackiem Karpińskim, crn.pl, 15 maja 2010 http://www.crn.pl/artykuly/archiwum/2007/5/martwie-sie-tylko-wtedy-jesli-moge-cos-zmienic?searchterm=jacek

O domu , O literaturze , O nauce

„Film to nie jest matematyka. Każdy z nas ma inny gust.”

Dominika Ostałowska (1971) aktorka polska

Źródło: Wywiad, 2004 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=18942

„Loren spojrzała na ukrzyżowanego Chrystusa na ścianie, wiszącego nad matką przełożoną. Przypomniała sobie stary kawał, który słyszała, kiedy zaczęła chodzić do tej szkoły. Chłopiec dostaje z matematyki same dwóje i jedynki, więc rodzice posyłają go do katolickiej szkoły. Kiedy otrzymują jego pierwszy wykaz ocen, ze zdumieniem widzą, że syn ma same piątki. Pytają go, jak to możliwe, na co on mówi: „No cóż, kiedy wszedłem do kaplicy i zobaczyłem tego faceta przybitego do plusa, wiedziałem, że nie żartują.””

Harlan Coben (1962) amerykański pisarz

Niewinny (2005)
Źródło: rozdział 15

O matce , O rodzicach , Chrystus

„Aktorstwo jest niewymierne, ciężko tego uczyć. To nie jest matematyka, gdzie dwa plus dwa równa się cztery albo prawie zawsze cztery. Aktorstwo bazuje na osobie, narzędziem są twoje ciało, emocje. To narzędzie jest materią, nad którą uczysz się pracować. Każdy z profesorów ma inny sposób pracy i kładzie nacisk na coś innego. Samodzielnie należy dojść do tego, czego od teatru się oczekuje.”

Anna Ilczuk (1981) polska aktorka

Źródło: „Gazeta Wyborcza Stołeczna”, 10 września 2007 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/csgo.htm

„Matematyka jest warunkiem wszelkiego dokładnego poznania.”

Immanuel Kant (1724–1804) niemiecki filozof

Mathematik ist eine Bedingung aller exakten Erkenntnis. (niem.)

„Matematyka jest królową wszystkich nauk, jej ulubieńcem jest prawda, a prostość i oczywistość jej strojem; ale przybytek tej Monarchini jest obsadzony cierniem, po którym przechodzić trzeba; nie ma on powabu, tylko dla umysłów, zamiłowanych w prawdzie i lubiących walczyć z trudnościami.”

Jan Śniadecki (1756–1830) polski astronom i matematyk

Źródło: Pisma rozmaite Jana Śniadeckiego, t. 3, Wilno 1818, s. 205.

O prawdzie , O nauce

„Ja się najlepiej modlę wtedy, gdy pracuję nad matematyką. Dlatego że matematyka to absolut, jedyny obszar ludzkiej działalności, który nie został dotknięty grzechem pierworodnym. W matematyce wszystko jest tak, jak powinno być. Nie może być inaczej.”

Michał Heller (1936) polski filozof, teolog, fizyk kosmolog

Wywiad Dowód na istnienie Boga

„Kto lekceważy osiągnięcia matematyki, przynosi szkodę całej nauce, ponieważ ten, kto nie zna matematyki, nie może poznać innych nauk ścisłych i nie może poznać świata.”

Roger Bacon (1220–1292) angielski filozof

Opus maius

O nauce

„Matematyka nie posiada symboli na mętne myśli.”

Henri Poincaré (1854–1912) francuski matematyk, fizyk, astronom i filozof

O myślach , O myśleniu

„Wiem, że są zespoły, które uważa się za zbawców rocka, ale moim zdaniem to tylko amatorzy, którzy nie mają pojęcia, skąd bierze się muzyka. Gdybym urodził się wtedy, kiedy oni, nigdy w życiu nie odważyłbym się zostać muzykiem. Prawdopodobnie zająłbym się matematyką. To mogłoby mnie interesować. Albo architekturą. Coś w tym stylu.”

Bob Dylan (1941) amerykański muzyk rockowy, wokalista, gitarzysta, kompozytor, poeta

O muzyce

„Mój angielski jest na tyle słaby, że odrabianie z nią lekcji z matematyki po angielsku to kara za wszystkie moje grzechy.”

Jan Englert (1943) aktor polski

o swojej córce i jej szkole.
Źródło: Rp.pl, 23 lipca 2009 http://www.rp.pl/artykul/25,338745_Jeden_jezyk_to_za_malo.html

O karze

„Muzyka, jak matematyka, jest językiem. Jej piękno polega na bezużyteczności.”

Keith Botsford (1928–2018)

Źródło: Iga Gierblińska, Edyta Hetmanowska, Tożsamość ukryta między językami świata Rozmowa z Keithem Botsfordem, dwutygodnik.com http://www.dwutygodnik.com/artykul/386-tozsamosc-ukryta-miedzy-jezykami-swiata.html

Cytaty o pięknie , O muzyce

„Podczas mojego życia w nauce dokonały się wielkie zmiany. Siedemdziesiąt lat to tylko około dwóch procent całej pisanej historii ludzkości.(…) Czasem wydaje mi się, że najbardziej racjonalne wyjaśnienie wszystkiego, co zdarzyło się podczas mojego życia brzmi tak: wciąż mam trzynaście lat i zasnąłem czytając książkę Juliusza Verne'a lub H. G. Wellsa.”

Stanisław Ulam (1909–1984) polski matematyk

Źródło: Przygody matematyka – Przedmowa do wydania z 1983 roku

O historii , O nauce , O czasie , O czytaniu

„Matematyka powstaje w procesie dialogu z materią matematyczną.”

Imre Lakatos (1921–1974) filozof węgierski

„Kultury seksualnie progresywne dały nam matematykę, literaturę, filozofię, cywilizację i resztę, podczas gdy kultury seksualnie recesywne dały nam Mroczne Wieki i Holokaust.”

Alan Moore (1953) pisarz brytyjski, autor komiksów

Źródło: „Arthur Magazine” nr 25

O literaturze , O wieku

„Sztuka uprawiania matematyki polega na znalezieniu tego szczególnego przypadku, który zawiera wszystkie zarodki ogólności.”

David Hilbert (1862–1943) matematyk niemiecki

O sztuce

„HYLAS: Uważasz zatem, że maszyny będą w przyszłości wyprzedzać człowieka we wszystkich dziedzinach?
FILONOUS: Dobryś sobie. Już dziś go wyprzedzają. Byle elektryczna maszyna do liczenia rozwiąże zadanie, któremu przez całe życie nie podoła najlepszy matematyk.”

Stanisław Lem książka Dialogi

Utwory, Dialogi
Źródło: Wydawnictwo Literackie, Kraków – Wrocław 1984, s. 164

O życiu , O przyszłości

„Oczekiwanie zmian, nadzieje na polepszenie są powszechne. Otóż – w takiej chwili, kiedy przewrót jest możliwy, my milczymy i sami dobijamy kwestię polską. Nam milczeć teraz nie wolno! Polityka nie jest matematyką. Obliczyć i przewidzieć wszystkiego niepodobna. Ale dopóki społeczeństwo jest bierne, spodziewa się wszystkiego od wypadków, od innych, tylko nie od siebie – nic nie nastąpi. Nawet w razie likwidacji caratu, jeśli żadne zmiany nie zajdą, czyż nie znajdziemy się w tym położeniu, że będzie za późno? Wobec tego – czyż wolno nam milczeć?”

Józef Piłsudski (1867–1935) polski działacz niepodległościowy i polityk, premier, Naczelnik Państwa, twórca tzw. rządów sanacyjnych

w przemówieniu podczas krakowskiej konferencji PPS, 1904.
Źródło: Andrzej Garlicki, Józef Piłsudski 1867–1935, Warszawa 1988.

„Większość skrzyżowań w Polsce jest zbudowana wbrew prawom geometrii, bo ich budowę nadzorowali inżynierowie, którzy nie znają matematyki. Nie nauczono ich myśleć z wyobraźnią.”

Łukasz A. Turski (1943) fizyk polski

Źródło: przekroj.pl, 2010 http://www.przekroj.pl/wydarzenia_kraj_artykul,6840.html

O myślach , O myśleniu

„Zawsze kochałam teatr, bywałam w teatrze, ale marzyłam o archeologii. Ale kiedy w moim żeńskim gimnazjum zaczęto przygotowywać się do konkursów recytatorskich, załapałam chyba tego bakcyla sceny. W jednym takim spektakliku byłam przebrana za starego profesora matematyki i nikt mnie nie poznał. Więc nie tylko miałam uzdolnienia aktorskie, ale byłam też mistrzynią charakterystyki – teraz uczę tego czasami studentów. Przepowiadali mi wówczas -oj ty chyba skończysz w teatrze, a ja z uporem maniaka powtarzałam, że pójdę na archeologię. Jednak zostałam aktorką i spełniałam się na scenie. Ale miałam taki okres, kiedy całkiem poważnie myślałam o rzuceniu teatru. I to nie dlatego, żebym nie grała, żeby mnie nie zauważano i nie obsadzano. Już nie myślałam o archeologii, ale chciałam skończyć psychologię, pisać, zamknąć się w górach… Myślałam o tym ze trzy lata. Jakbym była nawet pielęgniarką i podawała ludziom baseny, to byłabym bardziej potrzebna niż jako aktorka – tak sobie kombinowałam. Dzisiaj wiem, że się myliłam. Nie mogę żyć bez teatru.”

Bogumiła Murzyńska (1940)

Źródło: „Śląsk” 9/06, 27 września 2006 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/njsr.htm

O myślach , O myśleniu , Kochać się

„Dyskalkulia to humbug naukowy. Pojęcie „dyskalkulia” zrodziło się w latach 30. XX wieku. Przypuszczano, że jest takie miejsce w mózgu, w którym koncentrują się zdolności matematyczne i jego uszkodzenie powoduje wrodzoną niemożność nauczenia się matematyki. Ta teoria nie została nigdy potwierdzona.”

Zbigniew Marciniak (1952) polski matematyk i urzędnik

Źródło: „Rzeczpospolita”, MEN nie chce słyszeć o dyskalkulii , 12 sierpnia 2009 http://www.rp.pl/artykul/347588.html

O wieku

„Spojrzenie matematyka zawsze odznacza się ogólnością.”

Michał Heller (1936) polski filozof, teolog, fizyk kosmolog

Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata (2002)
Źródło: s. 70, Rozdział 4: Dramat początku i końca

„Muzyka jest czymś pięknym, ale to struktura, fizyka, matematyka, kiedy słucham muzyki – wyłączam się ze świata, nie ma mnie w towarzystwie, nie istnieję. Jedzenie natomiast jest czymś, co mnie otwiera na innych, na ludzi, na otoczenie.”

José Maria Florêncio (1962)

Źródło: Nóżka, czyli ekstaza, „Polska Dziennik Bałtycki” nr 22, 28 stycznia 2011 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/110203.html

O ludziach , O jedzeniu , O muzyce

„Bastion wiedzy opiera się na trzech filarach: historii, językach i matematyce. Wyposażony w te trzy rzeczy możesz nauczyć się czegokolwiek chcesz. Lecz jeśli któregoś ci brakuje, jesteś kolejnym ciemnym prostakiem w zagnojonych gumofilcach.”

Robert A. Heinlein (1907–1988) pisarz amerykański, klasyk amerykańskiej fantastyki naukowej

O historii , O wiedzę

„(…) zawsze chciałam być lekarką. Jednak fakt, że nie byłam najlepsza z matematyki, fizyki i chemii, zdyskwalifikował to moje marzenie. Później chciałam być pielęgniarką, ale okazało się, że boję się widoku krwi. W szkole mieliśmy swój kabaret, do którego pisaliśmy własne teksty. Jeździliśmy także z naszymi programami po całej Polsce. A co najważniejsze, cały czas żyliśmy tą atmosferą. Występy na scenie dawały mi ogromnie dużo radości i satysfakcji, tak więc postanowiłam spróbować zdawać do szkoły aktorskiej. I tak to się zaczęło.”

Barbara Lubos-Święs (1971) polska aktorka

Źródło: „Dziennik Teatralny”, 16 maja 2008 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/zczp.htm

O czasie

„Wśród zwykłych liczb ukryła się nieskończoność liczb przestępnych, których obecności nigdy by się nie domyślono, gdyby nie zajrzano w głąb matematyki.”

Carl Sagan (1934–1996) astronom amerykański, popularyzator muzyki

„Matematyka: przyłapanie nieskończoności na gorącym uczynku.”

Stefan Napierski (1899–1940) polski poeta, tłumacz i eseista

Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.

O myślach , O myśleniu

„W każdej nauce jest tyle prawdy, ile jest w niej matematyki.”

Immanuel Kant (1724–1804) niemiecki filozof

Źródło: Leksykon złotych myśli, wybór Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

O myślach , O nauce , O myśleniu

„Matematykę można zdefiniować jako przedmiot, w którym nigdy nie wiadomo, o czym się mówi, ani, czy to, o czym się mówi, jest prawdziwe.”

Bertrand Russell (1872–1970) angielski logik, matematyk, filozof, myśliciel, działacz społeczny i eseista, noblista w dziedzinie literat…

„Gdybyśmy w szkole rozmawiali o seksie tak, jak my rozmawiamy, to pary umiały by potem rozmawiać w sypialni. (…) Po wielu latach przestałem się czepiać rodziców o to, że nie zapewniają dzieciom edukacji w sprawach seksualnych. Podstawowy powinni przekazać. Zwłaszcza to, co dotyczy ochrony przed przemocą seksualną. Ale szkoła jest miejscem, gdzie wiedza o seksualności powinna być przekazywana, jak wiedza geografii, matematyce, historii. Żeby seks wyciągnąć ze sfery sensacyjności. Żeby seks stał się sferą naturalną.”

Zbigniew Izdebski (1956) seksuolog polski

Źródło: Żakowski z Izdebskim o seksie Polaków (cz.II), polityka.pl, 20 marca 2012 http://www.polityka.pl/spoleczenstwo/artykuly/1525435,2,zakowski-z-izdebskim-o-seksie-polakow-czii.read

O dzieciach , O szkole , O seksie , O historii