Cytaty na temat równość (275 cytatów)

„Gdy powstawała Unia, jako maksymę przyjęto równouprawnienie oparte na humanistycznej idei niezbywalnej godności ludzkiej. Ta dewiza jest mi szczególnie bliska. Dogmat ten oczywiście wykracza znacznie poza rynek pracy. Jednak zatrudnienie i płaca stanowią główne dziedziny życia, w których powinna mieć miejsce zasada równości wszystkich osób.”

Piotr Morta (1959)

europejska konferencja w Berlinie.
Źródło: solidarnosc.org.pl http://www.solidarnosc.org.pl/sbipd/galeria/ekb.rtf

„Pragnę w tym momencie przypomnieć, że gdy powstawała Unia, przyjęto zasadę równouprawnienia opartego na humanistycznej idei niezbywalnej godności ludzkiej. Zasada ta oczywiście wykracza znacznie poza rynek pracy. Jednak zatrudnienie i płaca stanowią główne dziedziny życia, w których powinna mieć miejsce zasada równości wszystkich osób. Dlatego więc twórcy Unii Europejskiej, jako podstawową i pierwotną zasadę jej istnienia przyjęli „Równe wynagrodzenie za pracę o równej wartości.””

Piotr Morta (1959)

podczas konferencji ERZ Pfleiderer AG w Berlinie w 2010.
Źródło: „Ilustrowany Tygodnik Powiatowy”, 28 lipca 2010

„Równość, wolność i własność są najpotrzebniejszym i najprostszym wnioskiem z praw człowieka.”

Stanisław Staszic (1755–1826) polski działacz oświeceniowy, pisarz i publicysta, filozof i tłumacz

Źródło: Bolesław Limanowski, Historja ruchu społecznego w drugiej połowie XVIII stulecia, Księgarnia Polska, 1888, s. 330.

O wolności

„Doskonale wiem, że stały się teraz modne opinie, jakoby socjalizm nie miał nic wspólnego z równością. Na całym świecie zastępy partyjnych karierowiczów i niewydarzonych profesorów pochłonięte są udowadnianiem, że socjalizm to nic innego tylko planowy kapitalizm państwowy, w którym nadal istnieje wyzysk; na szczęście jest jeszcze zupełnie odmienna wizja tej ideologii.”

George Orwell książka W hołdzie Katalonii

W hołdzie Katalonii (1938)

O szczęściu

„Popieram idee lewicowe, jestem za równością, ale bynajmniej nie chcę jej podlegać.”

Jerzy Urban (1933) polski dziennikarz

Źródło: Wywiad rzeka z Urbanem, gazeta.pl, 28 kwietnia 2013

„My mówimy o sprawiedliwości opartej wyłącznie na sumieniu ludzkim, sprawiedliwości, która jest zgodna z sumieniem dziecka; jej istotę wyraża proste słowo: równość.”

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Egalitaryzm

O dzieciach , O sprawiedliwości

„Jestem zdecydowanym zwolennikiem równości ekonomicznej i społecznej, ponieważ wiem, że bez tej równości wolność, sprawiedliwość, godność ludzka, moralność i dobrobyt jednostek, jak również pomyślność narodów, nie będzie nigdy niczym innym jak kłamstwem.”

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Egalitaryzm

O kłamstwie , O sprawiedliwości , O wolności , O morzu

„Teoretycznie osiągnięto równość doskonałą, w praktyce również bardzo się do niej zbliżono. Można by rzec, iż miało się przedsmak socjalizmu, przez co rozumiem, że większość umysłów była owładnięta ideami socjalistycznymi. Wiele postaw życiowych, charakterystycznych dla rozwiniętych społeczeństw, takich jak snobizm, pogoń za pieniędzmi, lęk przed przełożonymi, przestało tutaj w naturalny sposób istnieć. Zatarły się zwykłe podziały klasowe i to w stopniu prawie niewyobrażalnym dla zdeprawowanej przez pieniądz Anglii; byli tylko chłopi i byliśmy my, i nikt nie był niczyim panem.”

George Orwell książka W hołdzie Katalonii

In theory it was perfect equality, and even in practice it was not far from it. There is a sense in which it would be true to say that one was experiencing a foretaste of Socialism, by which I mean that the prevailing mental atmosphere was that of Socialism. Many of the normal motives of civilized life--snobbishness, money-grubbing, fear of the boss, etc.--had simply ceased to exist. The ordinary class-division of society had disappeared to an extent that is almost unthinkable in the money tainted air of England; there was no one there except the peasants and ourselves, and no one owned anyone else as his master. (ang.)
W hołdzie Katalonii (1938)

O pieniądzach

„Aby uczynić zło, człowiek musi najpierw uznać je za dobro albo za rzecz rozumną i zgodną z prawem. Taka już jest, na szczęście, natura człowieka, że dla swoich czynów musi on szukać usprawiedliwienia. (…) Ideologia – to ona dostarcza upragnionego usprawiedliwienia łotrostwu i koniecznej, wieloletniej odporności zbrodniarzowi. Potrzebna mu jest teoria społeczna, która pomoże mu – przed sobą samym i przed innymi – wybielić własne postępki i słyszeć – nie wyrzuty, nie przekleństwa, tylko pienia pochwalne i wyrazy czci. W ten sposób inkwizytorzy szukali oparcia i usprawiedliwienia w chrześcijaństwie, konkwistadorzy – w chwale ojczyzny, kolonizatorzy – cywilizacji, hitlerowcy – w rasie, jakobini i bolszewicy – w równości, braterstwie i szczęściu przyszłych pokoleń.”

Aleksander Sołżenicyn (1918–2008) rosyjski prozaik, noblista

Archipelag Gułag

O szczęściu , O naturze , O złu , O ojczyźnie

„Jak wiadomo naczelnym – i w gruncie rzeczy jedynym – celem Lewicy jest zniszczenie porządku społecznego. Utytłanie wszystkich wartości, wdeptanie w błoto i wyśmianie takich pojęć jak „honor”, „prawda”, zniszczenie wszystkiego, co ludzkość przez parę tysięcy lat zbudowała i pełna urawniłowka, czyli totalne zrównanie wszystkiego i zgnojenie tych, którzy – tacy wrogowie Równości – z tego szamba usiłują wystawić łepek.”

Janusz Korwin-Mikke/J

Źródło: blog, 7 marca 2007

O prawdzie

„Anarchizm wyzwala człowieka z więzów religii, spod panowania własności i władzy; to obrona równości społecznej opierającej się na wolności stowarzyszania się jednostek.”

Emma Goldman książka Anarchism and Other Essays

Anarchism stands for the liberation of the human mind from the dominion of religion and liberation of the human body from the coercion of property; liberation from the shackles and restraint of government. It stands for a social order based on the free grouping of individuals… (ang.)
Źródło: Anarchism and Other Essays, Nowy Jork 1911

O religii , O wolności

„całe zło w świecie bierze się ze sprzecznych z naturą sztucznych instytucji i struktur, które krępując wolną, spontaniczną działalność jednostek uniemożliwiają realizację naturalnych, wrodzonych ideałów równości i sprawiedliwości.”

Piotr Kropotkin (1842–1921)

Wolność

O sprawiedliwości , O naturze , O złu

„Wolność musi zakładać równość.”

Pierre-Joseph Proudhon (1809–1865) francuski polityk i filozof

O wolności

„Równości nie osiągnie się przez niwelowanie.”

Dominik Opolski

„Każda rewolucja polityczna, która za cel natychmiastowy i bezpośredni nie ma równości ekonomicznej, jest z punktu widzenia praw i interesów ludowych zamaskowaną reakcją i hipokryzją.”

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Rewolucja

„Duszą” socjalizmu, powodem, dla którego lgną do niego zwykli śmiertelnicy, gotowi za socjalizm nadstawiać karku, okazuje się idea równości. Dla większości ludzi socjalizm oznacza społeczeństwo bezklasowe, albo w ogóle nic nie znaczy.”

George Orwell książka W hołdzie Katalonii

The thing that attracts ordinary men to Socialism and makes them willing to risk their skins for it, the 'mystique' of Socialism, is the idea of equality; to the vast majority of people Socialism means a classless society, or it means nothing at all. (ang.)
W hołdzie Katalonii (1938)

O ludziach , O duszy

„(…) wierzę w zdolność rodzaju ludzkiego do niekończonego doskonalenia się i dlatego sądzę, iż rodzaj ludzki będzie na drodze ku pokojowi, wolności i równości, a więc na drodze ku szczęściu i cnocie, czynił postępy, których kresu nie sposób oznaczyć. Wierzę, że te postępy winny być dziełem rozumu, wzmocnionego przez rozmyślania, opartego na doświadczeniu.”

Nicolas de Condorcet (1743–1794) polityk francuski

Źródło: Szkic obrazu postępu ludzkiego poprzez dzieje, tłum. E. Hartleb

O pokoju , O wolności

„Pragnę dla każdego takiej wolności, w której wolność jednych nie będzie kamieniem granicznym dla drugich, lecz w której znajdą oni potwierdzenie oraz możliwość rozszerzenia swojej wolności w nieskończoność; pragnę wolności jednostki, nieograniczonej przez wolność wszystkich, wolności w solidarności, wolności w równości; wolności tryumfującej nad brutalną siłą i zasadą władzy, która była zawsze tylko idealnym wyrazem tej siły; wolności która obaliwszy wszystkich bożków niebiańskich i ziemskich, stworzy i zorganizuje nowy świat na gruzach wszystkich Kościołów i wszystkich Państw.”

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Wolność

O świecie , O wolności , O sile

„Żądanie równości materialnej może być spełnione jedynie przez rząd obdarzony władzą totalitarną.”

Friedrich August von Hayek (1899–1992) ekonomista austriacki, noblista

„Prawo równości jest najwyższym warunkiem wolności i człowieczeństwa.”

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Egalitaryzm

O wolności

„Nie ma dziś rzeczy ważniejszej niż wyrwanie Polski z kręgu neoliberalnych dogmatów gospodarczych. Immanentną cechą tej ideologii jest wzrost nierówności w społeczeństwie, gdziekolwiek się ona pojawia. Nierówności rosną tak bardzo, że przyćmiewają inne konflikty. A mimo to ludzie widzą przyczyny swojego nieszczęścia gdzie indziej niż one faktycznie są. Dochodzi do trybalizacji – ludzie dzielą się na plemiona różnych prawd, różnych słuszności, różnych etyk. Brakuje prawdziwej merytorycznej debaty społecznej.”

Anna Grodzka (1954) polski polityk

Źródło: rozmowa Jakuba Dymka, Grodzka: Społeczeństwo, głupcze! http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/rozmowa-dnia/20140710/grodzka-spoleczenstwo-glupcze, krytykapolityczna.pl, 10 lipca 2014.

O ludziach

„Wolność i równość – to tkwi w ludziach naprawdę.”

Pierre-Joseph Proudhon (1809–1865) francuski polityk i filozof

O wolności

„Wynik wiekowej tresury – podległa duszyczka pokornej niewolnicy pozbawiona uświadomienia swojej wartości i godności ludzkiej, a stąd i poczucia praw swej płci do równości obywatelskiej – tkwi jeszcze głęboko w kobietach.”

Paulina Kuczalska-Reinschmit (1859–1921) polska działaczka społeczna i dziennikarka

o poczuciu własnej wartości kobiet.
Źródło: O równe prawa do pomocy społecznej, «Ster» 1911, nr 3.

O kobietach , O pomocy

„Wiedz, że interesy Stolicy Apostolskiej, a także twojej korony czynią obowiązkiem eksterminację Husytów. Pamiętaj, że ci bezbożni ludzie ośmielają się głosić zasadę równości; twierdzą, że wszyscy chrześcijanie są braćmi, i że Bóg nie dał ludziom uprzywilejowanym prawa władania narodami; utrzymują, że Chrystus przyszedł na świat aby znieść niewolnictwo; wzywają ludzi do wolności, to znaczy do unicestwienia królów i kapłanów.(…) Teraz, kiedy jeszcze jest czas, zwróć swoje siły przeciwko Czechom, pal, zabijaj i czyń wszędzie pustynię, gdyż nic nie jest bardziej miłe Bogu, ani bardziej pożyteczne dla sprawy królów, niż eksterminacja Husytów.”

Marcin V (1369–1431) papież

fragment listu papieża Marcina V z 1429 do Władysława Jagiełły, w którym nakłania go do wzięcia udziału w krucjacie antyhusyckiej.
Źródło: The Papacy and the Civil Power (Nowy York, 1876), s. 253, cyt. wg David Hunt, Woman Rides the Beast, s. 2; cyt. za: Literatura Chrześcijańska: Jan Hus http://www.literatura.hg.pl/hus.htm

O Bogu , O ludziach , O świecie , O literaturze

„Czuję, że właśnie tutaj rozpoczyna się nowa boliwijska historia, historia w której jest równość i historia bez dyskryminacji.”

Evo Morales Ayma (1959) polityk boliwijski

Źródło: lewica.pl, 8 sierpnia 2006

O historii

„W menu były tylko dwie zupy. Jedna z nich zawierała, najprawdopodobniej, jakiś rodzaj wolności, możliwość wypowiadania się w gazetach, wygłaszania przemówień z balkonów, zostania wybranym na stanowisko senatora czy radnego, kiedy jednak wokół dzieci umierały z głodu, były analfabetami, a chorzy dogorywali byle gdzie, nie mając szans na opiekę w szpitalu. Natomiast druga zupa nie zawierała wolności w takim sensie, w jakim wtedy rozumieliśmy wolność, ale nie było tam nędzy, dzieci były najedzone, miały dach nad głową i chodziły do szkoły, chorzy trafiali do szpitala i nierówności wynikające z pochodzenia były likwidowane. Między tymi dwoma daniami, między jedną a drugą rzeczywistością, jaką oferowano nam na stole świata, trzeba było dokonać wyboru.”

Plinio Apuleyo Mendoza (1932)

o dylemacie czasów zimnej wojny w Ameryce Łacińskiej, Azji, Afryce (Trzecim Świecie).
Źródło: Artur Domosławski, Fidel Castro, ostatni komunista, „Polityka” nr 4 (2993), 21-27 stycznia 2015, s. 48–49.

O głodzie , O wojnie , O dzieciach , O rzeczywostości

„Istotą równości nie jest przymus pracy i rozwoju zawodowego kobiet, tylko możliwość wyboru, prawo do tego, aby kobiety mogły być niezależne i samodzielne ekonomicznie, jeśli chcą. Gender to nie jest zagłada cywilizacji. Świat się zmienił już dawno. Jeśli chcemy, aby ludzie tworzyli trwałe związki, trzeba promować równouprawnienie. Bo kobieta nie udźwignie tych wszystkich obowiązków i zawodowych, i rodzinnych bez udziału męża. Jeśli nie są w stanie się dogadać, to kończy się to rozwodem. I Kościół powinien tu być naszym sojusznikiem, bo chodzi o dobro rodziny.”

Agnieszka Kozłowska-Rajewicz (1969) polski polityk

Źródło: rozmowa Dominiki Wielowieyskiej, Gender to nie zagłada cywilizacji, „Gazeta Wyborcza”, 7 stycznia 2014.

O kobietach , O ludziach , O świecie

„Za nierówność między ludźmi odpowiedzialni są zarówno ci, którzy się wywyższają nad innych, jak i ci którzy się poniżają.”

Lew Tołstoj (1828–1910) pisarz rosyjski

Egalitaryzm

„Kogóż najbardziej nienawidzę wśród dzisiejszej hołoty? Socjalistycznej hołoty, apostołów-czandalów, którzy podkopują instynkt, ochotę, uczucie zadowolenia robotnika ze swego małego istnienia – którzy zawistnym go czynią, którzy zemsty go uczą… Krzywda nie leży nigdy w nierówności praw, leży w roszczeniu sobie „równych” praw.”

Friedrich Nietzsche (1844–1900) filozof niemiecki

Antychryst (1895)

O emocjach , O zemście , O krzywdzie

„Okresy ubiegłe od zaczęcia cywilizacji stanowią zaledwie cząstkę zarówno przeszłego istnienia człowieka, jak i wieków nadchodzących. Rozprzężenie społeczne musi zakończyć zawód, dla którego posiadanie jest kresem i celem, gdyż zawód taki nosi w sobie pierwiastki samorozkładu. Demokracya w rządzie, braterstwo w społeczeństwie, równość w prawach i przywilejach, nauczanie powszechne, z góry zapowiadają następny, wyższy poziom społeczny, ku któremu doświadczenie, rozum i wiedza stale dążą. Będzie on odrodzeniem się, lecz w formie wyższej wolności, równości i braterstwa starych rodów.”

Lewis Morgan (1818–1881) amerykański antropolog i historyk

Źródło: Społeczeństwo pierwotne, czyli badanie kolei ludzkiego postępu od dzikości przez barbarzyństwo do cywilizacji, tłum. Aleksandra Bąkowska, posł. Ludwik Krzywicki, Warszawa 1887.

O wiedzę , O wolności , O wieku

„Polski system edukacji zupełnie lekceważy takie umiejętności jak korzystanie z kultury – czyli również korzystanie z rzeczy projektowanych przez dizajnerów. U nas albo mamy kulturę wysoką – tych Mickiewiczów, których nikt już nie chce czytać – albo nie ma nic. A powinno chodzić właśnie o to, by sięgać po rzeczy na swoim poziomie. (…) W Polsce albo się kształci artystów, albo się nie kształci w ogóle. I to wynika właśnie z tej schizofrenii społecznej, z tego ukrywania. Wprowadzenie tego rodzaju edukacji na wszystkich możliwych poziomach to narzędzie demokratyzujące, ale i dyscyplinujące – edukacja wdraża do państwa narodowego i wytwarza równość…”

Ewa Klekot (1965)

Źródło: Klara Czerniewska, Pany i chamy w Cepelii http://www.dwutygodnik.com/artykul/4672-pany-i-chamy-w-cepelii.html, Dwutygodnik.com nr 113/2013.

O czytaniu

„Według OECD Polska jest w światowej czołówce pod względem skali zróżnicowań dochodowych (…) nie da się wyjaśnić tak dużych dystansów dochodowych jedynie logiką transformacji. W Czechach czy na Słowacji przemiany ustrojowe były podobne, a nierówności dochodowe są tam znacznie mniejsze. Na sytuację w Polsce wpływa między innymi klimat ideowy polskiego kapitalizmu.”

Krzysztof Jasiecki (1960)

Źródło: rozmowa Grzegorza Sroczyńskiego, Co siedzi w głowie polskiego bogacza, „Gazeta Wyborcza”, 24–26 grudnia 2013.

„Im więcej człowiek potrzebuje – tem mniej ma, im bardziej czuje się wolnym i równym panem przyrody – tem gorzej gniecie go despotyzm kapitału, tem potworniejsza nierówność rzeczywistych praw życiowych pęta wszystkie jego żądania.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Kapitalizm w: Edward Abramowski, Pisma, tom III http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_3/494, Warszawa 1927.

„W Polsce jednak komunizm był słaby, między innymi ze względu na jego rosyjskie pochodzenie. Tu lewicę zdominowała PPS, która chciała stworzyć państwo zapewniające pokój i system polityczno-społeczny umożliwiający rozwój, likwidację nędzy, postęp oświaty, pozwalający wydobyć z człowieka to, co dobre. Ważne było zapewnienie jak największej równości w społeczeństwie, umożliwienie społecznego awansu najuboższym.”

Andrzej Friszke (1956) polski historyk

o okresie międzywojennym.
Źródło: krytykapolityczna.pl, 28 marca 2011 http://www.krytykapolityczna.pl/SeriaHistoryczna/FriszkeCiolkoszchcialuczynicnajbiedniejszychswiadomymiobywatelami/menuid-1.html

O pokoju

„Obok prawa do życia prawo do wolności wypowiedzi i równości w pozyskiwaniu i rozpowszechnianiu swoich poglądów jest fundamentem demokracji. Bez pluralizmu i równego dostępu do możliwości korzystania ze środków społecznego przekazu inne prawa mogą być ograniczane przez tendencyjność i wybiórczą sterowalność informacją.”

Piotr Andrzejewski (1942) polski działacz polityczny i adwokat

Źródło: Ruch egzekucji naszych praw, naszdziennik.pl, 5 maja 2012 http://naszdziennik.pl/index.php?dat=20120505&typ=my&id=my07.txt

O demokracji , O wolności

„W miarę jak kobieta nabywa przeświadczenia o swej równości ludzkiej z mężczyzną, przestaje ona uznawać mężczyznę za swego władcę i pana, któremu wszystko wolno, i którego kocha za to, że ją żywi i zapewnia stanowisko w świecie. Zmieniają się jej poglądy, nie uznaje więc, iż celem wyłącznym jej bytu jest jego szczęście i rodzenie jemu dzieci, i że temu szczęściu winna poświęcić wszystko, w tym znajdować najwyższe swoje zadowolenie. Kobieta świadoma jest swego prawa do szukania szczęścia, odpowiadającego jej pragnieniu, świadoma praw do swych dzieci.”

Paulina Kuczalska-Reinschmit (1859–1921) polska działaczka społeczna i dziennikarka

o miłości w kontekście równouprawnienia kobiet.
Źródło: Emancypacja a miłość cz. II, «Ogniwo» 1904, nr 48.

O miłości , O kobietach , O szczęściu , O dzieciach

„W momencie, kiedy Janusz Palikot zaczął mówić o biedzie, o nierówności, o wykluczeniu społecznym kamery zostały wyłączone. Jeszcze przyjeżdżają, ale nikt już prawie niczego nie transmituje. Jak się upomniał o biednych – o tych, których media zawsze czynią niewidzialnymi w Polsce, to już się skończyły pieszczoty, to już się tego nie pokazuje. To nie jest spisek. To jest otwarte klasowe działanie korporacyjnych mediów.”

Piotr Ikonowicz (1956) polski polityk

Źródło: gazeta.tv, 28 października 2011, 5:50 min. zapisu wideo http://www.gazeta.tv/plej/0,0.html#film=76023_10551818

„Nie rozumiem histerii związanej z wprowadzaniem programu równościowego, który jest przytaczany jako ilustracja ideologii gender. Gender to studia nad równością płci, w polityce – to równouprawnienie, a nie program zrównania płci w ich biologicznych cechach, przerabiania chłopców na dziewczynki. Ten atak antygenderystów z wymyśloną historią o przebieraniu to kompletne nieporozumienie.”

Agnieszka Kozłowska-Rajewicz (1969) polski polityk

Źródło: rozmowa Dominiki Wielowieyskiej, Gender to nie zagłada cywilizacji, „Gazeta Wyborcza”, 7 stycznia 2014.

O historii , O studiach

„jestem z tego dumny – współtworzyła odruchy buntu, broniąc Doliny Rospudy, walcząc ze wszechlustracją, demaskując edukację a la Giertych i równość płci a la Lepper.”

Piotr Pacewicz (1953) polski dziennikarz

„Gazeta”
o wyborach w 2007 i o działaniach „Gazety Wyborczej” przeciwko rządowi PiS.
Źródło: „Gazeta Wyborcza”, Radość tak, pycha nie, 22 października 2007

„Demokracja parlamentarna nie była wcale i nie jest wcale spełnieniem snów doktryny liberalnej; powiedziałbym: wręcz odwrotnie! Była przykrą niespodzianką dla tej doktryny i dla jej przedstawicieli i w zakresie teorii i w zakresie praktyki; wprowadziła bowiem klasę robotniczą – w roli czynnika decydującego – na scenę historii najnowszej.
Liberalizm czerpał soki żywotne z naiwnego optymizmu. Formuła – skrócona i uproszczona – głosiła po prostu: niech każdy robi, co może; niech utrwali się „wolna gra” sił społeczno-ekonomicznych, talentów, zdolności, interesów; z „wolnej gry” powstanie budowla harmonijna. Rozwój kapitalizmu zaprzeczył radykalnie wszystkim złudzeniom tego optymizmu. Kapitalizm nie otworzył pola dla żadnej „wolnej gry.””

Mieczysław Niedziałkowski (1893–1940) polityk polski

Równość formalna wobec prawa nie okazała się równością faktyczną w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym.
Źródło: Socjalizm a liberalizm, w: Demokracja parlamentarna w Polsce, Wyd. Księgarni Robotniczej, Warszawa 1930 http://lewicowo.pl/socjalizm-i-liberalizm/

O demokracji , O historii , O grach , O optymiźmie

„Wierzę, że nastąpi starcie między Wschodem i Zachodem. Wierzę, że nastąpi starcie między tymi, którzy łakną wolności, sprawiedliwości i równości, a tymi, którzy chcą utrzymać istnienie systemów eksploatacji. Wierzę, że nastąpi takie starcie, ale nie uważam, żeby miało ono być oparte na kolorze skóry.”

Malcolm X (1925–1965) przywódca Organizacji Jedności Afroamerykańskiej

O sprawiedliwości , O wolności

„Nierówność społeczna jest (…) zapalna, bo tworzy czytelnego wroga: klasę odnoszącą nieuczciwe korzyści ze względu na dostęp do ludzi władzy”

John Githongo (1966)

Źródło: Maciej Okraszewski, W Afryce wrze. Będzie rewolucja? Jesień chłodnych głów, polityka.pl, 16 października 2012 http://www.polityka.pl/swiat/analizy/1531315,2,w-afryce-wrze-bedzie-rewolucja.read

O ludziach

„Obawiam się, że administracyjny zakaz noszenia chust to ośmieszanie idei rewolucji francuskiej. Sprowadzanie ich do poziomu: „wolność, równość, konfekcja.””

Józef Życiński (1948–2011) polski duchowny katolicki, arcybiskup lubelski

o zakazie noszenia chust we francuskich szkołach przez uczennice muzułmańskie.
Źródło: „Gazeta Wyborcza”, 14 maja 2004

O wolności

„Zanikają konflikty zastępcze, których byłem ofiarą, bo nie chciałem w nie grać. Nie ma już podziału na solidaruchów i komuchów. Podział na mohery i lemingi też przestaje być aktualny. Dziś na pierwszy plan w całej Europie wysuwa się wreszcie prawdziwy podział: na biednych i bogatych. Nierówności społeczne osiągnęły na świecie rozmiar niespotykany od lat 30. I w Polsce też wreszcie zaczynamy dyskutować o realnych problemach: pracy za grosze, stawkach minimalnych, umowach śmieciowych, nieuczciwych pracodawcach, którzy nie płacą pensji, korporacjach, które nie płacą podatków i puchną od nadmiaru gotówki.”

Piotr Ikonowicz (1956) polski polityk

Źródło: rozmowa Grzegorza Sroczyńskiego, Muszę się trochę kurczyć, „Duży Format”, 5 grudnia 2013.

„Choroba jest to wielki strychulec, który niweluje nierówności społeczne.”

Władysław Biegański (1857–1917) polski lekarz internista, logik i filozof

O chorobach

„Historycznie, wszyscy Indianie byli marginalizowani, politycznie zwalczani, kulturowo alienowani, społecznie znienawidzeni i deprecjonowani. Z tego powodu organizujemy się, aby nikt nie był marginalizowany i eksploatowany. Równość i poszanowanie praw człowieka to dla nas sprawa priorytetowa.”

Evo Morales Ayma (1959) polityk boliwijski

Źródło: lewica.pl, 29 października 2006

„Są tacy, którzy zdają się chcieć maszerować w zgodzie z naszymi wrogami, starają się ustanowić sojusz między światłością a ciemnością, zgodę pomiędzy sprawiedliwością a nierównością, za pomocą doktryn zwanych „liberalno-katolickimi”, które, opierając się na najbardziej szkodliwych zasadach, schlebiają świeckiej władzy, gdy ta atakuje rzeczy nadprzyrodzone, i zmuszają umysły do szanowania, lub przynajmniej tolerowania najbardziej nikczemnych praw, dokładnie tak, jakby nie napisano, że nie można służyć dwóm panom. Dziś są oni bardziej szkodliwi i bardziej śmiertelni, niż zdeklarowani wrogowie. Zarówno dlatego, że czynią swoje wysiłki niepostrzeżenie, może bez podejrzeń; (…) ale i dlatego, że, żyjąc na granicy formalnie potępionych opinii, sprawiają wrażenie spójności i utrzymywania nienagannej doktryny, przez co nęcą nierozważnych miłośników porozumienia i oszukują uczciwych ludzi, którzy [normalnie] by się nie zbuntowali przeciwko jawnym błędom. W ten sposób dzielą umysły rozrywają jedność, osłabiają siły, które należy zjednoczyć, by razem stawić czoło wrogowi.”

Pius IX (1792–1878) papież

brewe do koła katolickiego w Mediolanie, 1873.
Źródło: O.A. Roussel, Libéralisme et catholicisme, Rennes 1926.

O ludziach , O sprawiedliwości , O wrażeniach , O wysiłku

„Demokracja, równość, sprawiedliwość to wartości, które ewidentnie przegrywają w rzeczywistości, natomiast w jej przedstawianiu znajdujemy nieustannie ich potwierdzenie. Fikcja zajmuje miejsce informacji, a propaganda – prawdy.”

Tiziano Terzani (1938–2004) włoski pisarz i dziennikarz

Nic nie zdarza się przypadkiem

O sprawiedliwości , O demokracji , O rzeczywostości

„Ameryka okazała się dobrze przygotowana do roli światowego lidera. Uzasadnione jest więc nazywanie tego stulecia wiekiem Ameryki. W XXI w. wkraczamy z poczuciem, że podstawowe wartości – wolność, demokracja, równość szans – nigdy nie były tak dobrze ugruntowane jak obecnie.”

Bill Clinton (1946) prezydent USA

Źródło: orędzie noworoczne

O demokracji , O wolności , O wieku

„W szeregach PPS [Polskiej Partii Socjalistycznej] od pierwszych jej kroków uważano go [Józefa Piłsudskiego] za klejnot niezastąpiony. W organizacji, gdzie obok koleżeńskiego stosunku obowiązywała zasada bezwzględnej równości wszystkich, on uważany był za wodza – każdy czuł jego wielkość i instynktownie wielkości tej się poddawał. Otaczano go głębokim szacunkiem; mimo bardzo dobrych, często serdecznych i bliskich stosunków panujących w partii nikt się zdobyć nie potrafił w stosunku do niego na jakiś poufały gest czy słówko.”

Władysław Pobóg-Malinowski (1899–1962)

o Józefie Piłsudskim w 1937.
Źródło: Daria i Tomasz Nałęcz, Józef Piłsudski…, op. cit., s. 12.

„Promowany od 30 lat model rozwoju poniósł klęskę, konserwując nierówności, promując fatalną jakość nauczania i wywołując frustrację. Mówimy „dość” i chcemy, by nie tylko Chilijczycy, ale cały świat, a przede wszystkim Ameryka Łacińska zdała sobie sprawę, że ten system jest zły i nie mogą mieć co do tego żadnych złudzeń.”

Camila Vallejo (1988)

Źródło: Comandante Camila, „The Guardian”, tłum. „Forum”, 5 września 2011.

O świecie

„Jestem feministką – oznacza to, że żądam dla siebie i innych kobiet szacunku prawnego, politycznego, socjalnego i moralnego. Pełnej, a nie udawanej równości. To oznacza też szacunek dla mam domowych. Dla kobiet, które w dzisiejszych czasach wstydzą się, że są kobietami domowymi, że wychowują dzieciaki i gotują rosoły.”

Małgorzata Kalicińska (1956) polska powieściopisarka

Widok z mojego okna. Przepisy nie tylko na życie

O kobietach , O gotowaniu

„Musimy powiedzieć sobie otwarcie, że w działaniach na rzecz globalizacji trzeba dokonać korekty kursu. (…) Zbyt często piewcy globalizacji ignorowali pogłębiające się nierówności.”

Barack Obama (1961) Amerykański polityk, 44. prezydent USA

fragment wystąpienia na sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku.
Źródło: Mariusz Zawadzki, Prezydent Obama: Globalizacja tak, wypaczenia nie http://wyborcza.pl/1,134154,20722421,prezydent-obama-globalizacja-tak-wypaczenia-nie.html, wyborcza.pl, 21 września 2016.

„W mojej opinii najistotniejsze kwestie, którym obecnie ludzkość musi stawić czoła to rozwój zrównoważony oraz nierówność i rozłam w społeczeństwie, które są przyczyną spięć powodujących przemoc i wojny. Obie te kwestie można rozwiązać za pomocą jednego środka zaradczego – poprzez świadome tworzenie systemów walutowych, które umacniają wspólnotę i zdolność do rozwoju zrównoważonego. (…) Po raz pierwszy w dziejach ludzkości dysponujemy technologiami produkcyjnymi zdolnymi stworzyć bezprecedensowy dostatek. To wszystko składa się na nadzwyczajną szansę, aby połączyć hardware naszych technologii zasobności oraz software archetypowych zmian. Połączenie to nie było do tej pory dostępne na taką skalę i w takim tempie: umożliwia nam świadome zaprojektowanie pieniądza, który pracowałby dla nas, a nie my dla niego.”

Bernard Lietaer (1942–2019)

Źródło: rozmowa Sary van Gelder, Ponad chciwością i niedostatkiem, „Zielone Brygady. Pismo ekologów” nr 5 (185), lipiec 2003 http://zb.eco.pl/publication/ponad-chciwoscia-i-niedostatkiem-p1630l1

O wojnie , O pomocy

„Drugą straszliwą pomyłkę stanowi zabobon równości. Już w r. 1447 głoszono w uniwersytecie krakowskim, jakoby wszyscy ludzie równymi byli z urodzenia. Rzeczywiście rodzimy się z ogromnymi nierównościami, których niewolnikami jesteśmy przez całe życie. Umysły, ćwiczone w cywilizacji łacińskiej, doszły następnie do równości wobec prawa i to jest jedyna możliwa równość. (…) Równość zniosłaby wszelkie dążenia do wyższości, tak w duchowym zakresie, jako też w materialnym. Zniknęłaby przedsiębiorczość i odpowiedzialność. Pod hasłem równości przemyca się jednostajność i często robi się z niej jakąś wielką zasadę.”

Feliks Koneczny (1862–1949) historyk polski, historiozof

O nierównościach społecznych
Źródło: Państwo i Prawo, Wydawnictwo WAM, Kraków 1997, s. 148–149.

O życiu , O ludziach

„W każdym państwie kupieckim, bez względu na oficjalne pretensje do równości, przepych nielicznych musi przygnębiać wielu (…). Demokracja nie może działać tam, gdzie z powodu samego tylko bogactwa lub biedy jedną klasę ludzi uważa się za wyniesioną, a drugą za poślednią. (…) [Kapitalizm] wykorzystuje podstawowe zasady, na których zbudowano wolność (…) w służbie tyranii.”

Adam Ferguson (1723–1816) szkocki ekonomista i myśliciel polityczny

Źródło: Zasady nauki moralnej i politycznej (1792)

O ludziach , O demokracji , O wolności , O nauce

„Trzeba wrócić do wolności i równości panującej za przedchrześcijańskich Piastów.”

Jan Hempel (1877–1937) polski filozof, działacz komunistyczny

Kazania Piastowe (1912)

O wolności

„W okresie przechodzenia do kultury łupieżczej zmienił się charakter walki o byt – z walki ze środowiskiem pozaludzkim stał się walką wewnątrz środowiska ludzkiego. Zmianie tej towarzyszył wzrastający antagonizm i świadomość tego antagonizmu między poszczególnymi członkami grupy. Zmieniły się stopniowo warunki decydujące o zdobyciu powodzenia w grupie oraz o przetrwaniu całej grupy. Zmieniło się również panujące nastawienie psychiczne, co pociągnęło za sobą dominację odmiennego układu zdolności i skłonności odpowiadających nowemu sposobowi życia. Wśród cech archaicznych, które uważamy za przeżytki pokojowej fazy kultury, można wymienić instynkt solidarności etnicznej, który nazywamy sumieniem, obejmujący również wierność i poczucie równości, a także instynkt pracy w jego naiwnej, niezawistnej formie.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O charakterze , O walce , O wierności

„Prowincje nie muszą dłużej podlegać rządowi federalnemu. Prowincje dorosły, dojrzały i ich relacje z Ottawą powinny się opierać na zasadach równości.”

Jean Lesage (1912–1980) kanadyjski polityk

Źródło: Marta Kijewska-Trembecka, Quebec i Quebecois. Ideologie dążeń niepodległościowych, Kraków 2007, s. 193

O relacjach

„To jest mój dom, moja prywatność i wara wam od niej, bo płacę Juventusowi za monitoring. To są moje przekonania i kapliczka wam na drogę. Jak też chcecie taki dom, to sobie zaróbcie. Za nami jest ulica, to, co publiczne. Po niej możecie sobie chodzić, ale nie zbyt często, bo będziecie mi psuć krajobraz. Oddziela to wszystko płot, choć czasem żałuję, że nie ma na nim drutów kolczastych. W Polsce bardzo często brakuje solidnego płota. Zamiast niego stawiamy parawan, żeby ukryć to, co wstydliwe. A wstydliwe jest to, że nie ma równości kobiet i mężczyzn. A najbardziej bolesnym przejawem tej dyskryminacji jest to, że w Polsce niemal milion kobiet i dzieci jest maltretowanych. Przez tych, za którymi stoi siła fizyczna i mentalność. Gdyby była równość, to dopiero byśmy im spuściły wpierdol. Dlatego tak ważna jest nowoczesna edukacja z elementami sztuk walki. Dla mnie nowoczesna Polska to oko za oko, cios za cios.”

Manuela Gretkowska (1964) pisarka polska

Źródło: krytykapolityczna.pl, 1 października 2010 http://www.krytykapolityczna.pl/JasKapela/DlaczegoPalikot/menuid-244.html

O kobietach , O dzieciach , O domu , O sile

„Tak z przekonania to mógłbym powiedzieć, że jestem zwolennikiem wartości humanistycznych. Wolność, równość, demokracja, wzajemne poszanowanie, troska o mniejszości – to są moje ideały. Nigdy nie przykleiłem na samochodzie rybki, mimo że uważam się za chrześcijanina, bo nie jestem wzorem cnót. Tak samo nie uważam się za emanację tych wartości, ale staram się.”

Mateusz Kijowski (1968) działacz społeczny, publicysta

Źródło: Agnieszka Kublik, Mateusz Kijowski: Zakładajmy komitety, [w:] „Gazeta Wyborcza. Magazyn Świąteczny”, 19 grudnia 2015, ISSN 0860–908X.

O demokracji , O wolności

„Zabijało się wojsko, a panowie z daleka patrzyli. W przyszłej zaś wojnie staną chłopi i mieszczenie polscy i rosyjscy z jednej strony, a panowie i królowie polscy i rosyjscy z drugiej strony, chłopi będą strzelali nie do chłopów, ale do panów.(…) Ta wojna ostatnia, wojna sprawiedliwa toczyć się będzie o porządek społeczny, oparty na wolności, równości i braterstwie; po wojnie tej ziemia, uprawiana przez chłopów, przejdzie w ich ręce, ustaną pańszczyzny, czynsze i opłaty kościelne, zaś dzieci chłopskie bezpłatnie uczyć się będą.”

Piotr Ściegienny (1801–1890) ksiądz katolicki, polski działacz niepodległościowy

Źródło: Złota książeczka (1842), cyt. za: Lidia Ciołkosz, Adam Ciołkosz, Zarys dziejów socjalizmu polskiego, tom I, Londyn 1966 http://lewicowo.pl/ksiadz-piotr-sciegienny/

O wojnie , O dzieciach , O wolności

„Liczby są jednoznaczne. Lata 1945-75 to złota era kapitalizmu. Nie tylko panowała większa równość społeczna, ale też gospodarka rozwijała się szybciej. Wzrost per capita dla lat 1945–75 to średnio ok. 3 proc., a ostatnie 30 lat eksperymentów z neoliberalizmem to ok. 1,5 proc. Była duża równość, więc całe społeczeństwo korzystało z owoców wzrostu. Była znaczna mobilność społeczna, więc każdy mógł mieć nadzieję, że zajdzie wysoko. Powszechne było oczekiwanie, że dzieci zajdą dalej niż rodzice. W Ameryce to wszystko zniknęło.”

Ha-Joon Chang (1963)

Źródło: rozmowa Wojciecha Orlińskiego, Wolny rynek? Nie ma czegoś takiego, „Gazeta Wyborcza”, 31 grudnia 2011–1 stycznia 2012.

O dzieciach , O rodzicach

„Kierowanie autem wymaga odpowiedzialności, która nie jest konieczna w przypadku korzystania z transportu zbiorowego albo roweru, jest bowiem samochód także potencjalnie śmiertelnym narzędziem. Wymaga też systematyczności, uporządkowania, pewnej stabilności, co wynika z wszelkich procedur związanych z jego posiadaniem (rejestracja, przeglądy, ubezpieczenie). To wszystko budzi niechęć lewicowców, którzy walczą o równość, a wolność osobistą uznają tylko wtedy, gdy działa ona w ramach wypełniania ich ideologicznych postulatów”

Łukasz Warzecha (1975)

aborcja, „małżeństwa” homoseksualne itd.
o środkach transportu w miastach.
Źródło: „Miasto: kierowcom wstęp wzbroniony”, rp.pl, 4 grudnia 2015 http://www.rp.pl/Plus-Minus/312049992-Miasto-kierowcom-wstep-wzbroniony.html

O małżeństwie , O samochodach , O wolności

„W naszych społeczeństwach nierówności coraz bardziej rosną, a jedynym wyjaśnieniem jakie podajemy, jest takie, że ludzie mają różne osiągnięcia i są w różnym stopniu efektywni. Ale czy można być 320 razy mądrzejszym od innych albo 320 razy lepiej pracować?”

Wolfgang Streeck (1946)

Źródło: rozmowa Piotra Burasa, Ulica zmieni świat, „Gazeta Wyborcza”, 5–6 maja 2012.

O ludziach , O świecie

„W czasach jaskiniowych nie było uprawnień i przywilejów, nierówności i hierarchii… Postęp to wszystko naprawił.”

Stefan Pacek (1938)

„(…) w liberalizmie wolność jako idea naczelna dopuszcza dyskryminację i zwalczanie innych, którzy nie są twórczy i aktywni w kulturze, co też zacieśnia miłość tylko do tych ludzi, którzy są tej samej ideologii, dopuszczając ich do braterstwa i równości. Tak samo idea walki rewolucyjnej rezerwuje miłość dla współwalczących i dla sprzymierzeńców, których chce wyzwolić z niesprawiedliwości społecznej.”

Stefan Kunowski (1909–1977) profesor, pedagog, autor teorii warstwicowej, poeta

Podstawy współczesnej pedagogiki
Źródło: s. 91

O miłości , O ludziach , O wolności , O walce

„Kobiety w Polsce odbierają najniższe emerytury, spędzają jesień życia w biedzie i samotności. Istotą polityki równościowej jest przeciwdziałanie takiej nierówności, to sprawy zasadnicze, dotyczące codziennego życia polskich rodzin.”

Agnieszka Kozłowska-Rajewicz (1969) polski polityk

Źródło: rozmowa Dominiki Wielowieyskiej, Gender to nie zagłada cywilizacji, „Gazeta Wyborcza”, 7 stycznia 2014.

O kobietach , O samotności , Jesień

„My chrześcijanie nie chcemy dla siebie żadnych szczególnych przywilejów, a tylko tych samych praw, co wszyscy. Chcemy wolności sumienia, wolności praktyk religijnych, wolności także dla tych, którzy w nic nie wierzą. Taka równość wobec prawa niestety nie istnieje. I ta sytuacja jest zagrożeniem dla przetrwania naszej religii”

Ignacy Józef III Younan (1944)

Źródło: „Unia Europejska nie troszczy się o los chrześcijan na Bliskim Wschodzie”, pch24.pl, 27 sierpnia 2012 http://www.pch24.pl/unia-europejska-nie-troszczy-sie-o-los-chrzescijan-na-bliskim-wschodzie,5338,i.html

O losie , O religii , O wolności

„Gowin nie jest uparciuchem, ale skrajnym konserwatystą, wiernym instytucji, która od kilku dekad zwalcza używanie słowa „gender” w dokumentach ONZ. I w sumie ma rację, bo w słowo „gender” zawarty jest obcy mu sąd polityczny: że nierówność płci to coś złego, a kobiecość i męskość to role społeczne, które można i należy negocjować i kształtować. Dla Gowina, biskupów, arcybiskupów i papieża to jest groźna ideologia. To nie jest nieporozumienie, lecz głęboki konflikt polityczny, który dotyczy podstawowych wartości. Konflikt między liberalizmem a religijnym fundamentalizmem.”

Agnieszka Graff (1970) pisarka polska i publicystka

Źródło: Cała Polska tłumaczy Gowinowi, co to „gender”, wysokieobcasy.pl, 13 maja 2012 http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,96856,11716220,Cala_Polska_tlumaczy_Gowinowi__co_to__gender_.html

„Nierówność funkcji nie musi oznaczać nierówności stanów.”

Wilhelm Szewczyk (1916–1991) śląski pisarz, poseł na Sejm PRL

Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

O myślach , O myśleniu

„Nie jestem przekonany, czy zespół tych nierozwiązanych kwestii spornych – aborcja, związki homoseksualne, równość płci, in vitro, eutanazja itd., itd. – to rezerwuar idei zdolnych do mobilizacji obywateli. Polacy są bardziej konserwatywni i zakłamani, niż się wydaje.”

Aleksander Kwaśniewski (1954) polski polityk, przezydent Polski

Źródło: rozmowa Macieja Stasińskiego, wyborcza. pl, 7 sierpnia 2011 http://wyborcza.pl/1,97863,10070745,Duch_polski_nie_glosuje.html?as=1&startsz=x

„Wierz w Boga nie innego niż ten, który obstaje przy sprawiedliwości i równości między ludźmi.”

George Sand (1804–1876) pisarka francuska

O Bogu , O sprawiedliwości

„Nie widzę powodów, aby grupka fanatyków przemocą troszczyła się o zbawienie mojej duszy i decydowała o tym, jak mam żyć, jak i gdzie się leczyć i jakie spektakle teatralne oglądać.
Każdy z nas ma przyrodzone prawo do wolności, a więc też do ryzyka, w tym ryzyka moralnego. Mam nadzieję, że sytuacja ta uświadomi ludziom myślącym, iż sprawą zasadniczą staje się stworzenie w naszym społeczeństwie pewnej krytycznej masy moralnej i podjęcie działań, dzięki którym pojęcie demokracji, wolności, równości, pluralizmu moralnego, czy też szacunku dla godności osoby ludzkiej i jej decyzji moralnych, przestanie być jedynie pustym i nic nie znaczącym frazesem.”

Zbigniew Szawarski (1941)

Źródło: rozmowa Ewy Siedleckiej, Czyste sumienie to wynalazek diabła, „Gazeta Wyborcza”, 8 lipca 2014

O demokracji , O duszy , O decyzjach , O wolności

„Dla mnie, młodego aktywisty ruchu Black Power w Wielkiej Brytanii, pisanie poezji było politycznym aktem. Poezja była bronią w walce o wyzwolenie czarnych. Walczyliśmy o równość rasową i sprawiedliwość społeczną. Walczyliśmy przeciw przemocy policji, o sprawiedliwość w sądach, przeciw marginalizacji w systemie edukacji, o równość wobec białych pracowników. O to walczyły Czarne Pantery – black's power, people's power.”

Linton Kwesi Johnson (1952)

Źródło: A luta continua , 5 sierpnia 2009 http://www.reggaenet.pl/biblioteka/105_A_luta_continua_8211_LKJ.html

O sprawiedliwości , O walce

„W kakofonii głosów o Romanie Polańskim najbardziej niestosowne wydają mi się pretensje do urzędników państwa polskiego o interwencję w sprawie reżysera. Pytania: Czy o każdego Polaka, który współżył z nieletnią, upomina się polski rząd? Gdzie równość wobec prawa? (…) Odpowiadam. Wszyscy są równi wobec prawa, ale niektórym Pan Bóg dał niezwykły talent i wolę. Tacy są równiejsi.”

Seweryn Blumsztajn (1946)

fragment komentarza O pokorę wobec talentu apeluję zamieszczonego 30 września 2009 roku na portalu wyborcza.pl, na temat reakcji części opinii publicznej na działania polskiego rządu w sprawie zatrzymania Romana Polańskiego w Szwajcarii.
Źródło: „Gazeta Wyborcza”, 30 września 2009 http://wyborcza.pl/1,76842,7093662,O_pokore_wobec_talentu_apeluje.html.

O Bogu , Pytanie

„Anarchizm, tak samo jak socjalizm, ma za podstawę, punkt wyjścia, równość warunków; hasłem jego solidarność, a metodą wolność. Nie jest on doskonałością; nie jest bezwzględnym ideałem, który oddala się jak horyzont w miarę naszego zbliżania się; lecz jest on drogą otwartą dla wszelkiego postępu, do wszystkiego doskonalenia, a to w interesie ogółu. […] Nie wiemy, czy w przyszłej rewolucji anarchia i socjalizm zwyciężą, […] ale nigdy nie uznamy za pożyteczne pozostawienie w życiu cząstki złego systemu, który jest przyczyną cierpień ludzkości. W każdym razie będziemy mieli wpływ na wypadki, który da nam nasza ilość, nasza energia, nasza inteligencja, nasza wytrwałość; nawet jeżeli będziemy zwyciężeni, nasza praca nie będzie bezużyteczna, gdyż im bardziej będziemy zdecydowani na wykonanie całego naszego programu, w nowym społeczeństwie mniej będzie panowania i własności. I dokonamy wielkiego dzieła, ponieważ postęp ludzki mierzy się właśnie według zmniejszenia władzy i prywatnej własności. I jeśli dziś padniemy, nie wypuszczając z rąk naszego sztandaru, możemy być pewni zwycięstwa jutro!”

Errico Malatesta (1853–1932) włoski myśliciel polityczny, anarchista

Państwo i władza

O inteligencji , O wolności , O cierpieniu

„Bardzo lubię oglądać kolorowe pochody. Jak na przedzie idą mali i duzi, rozciągnięci i skurczeni. Za nimi postępują krzywi, prości i z przechyłem. Potem pokazują się kwadratowi, okrągli i ci pomiędzy. Ci nienagannie proporcjonalnie skrojeni i tamci o niewymuszonych żadnymi regułami konstrukcjach. Pod słońcem stołecznego miasta, każda Parada Nierówności jest okazją do podziwiania wszelkich form składających się na rozkład normalny. Z chodnika, normalnie wszystko widać. Machamy chorągiewkami w takt bębnów przyjaznej stereometrii.”

Marek Konecki (1949)

Księga kpin (satyry, ironie i nonsensy)

„Część neokantystów sformułowała propozycję połączenia kantyzmu z socjalizmem. Miało to się przyczynić do urzeczywistnienia sprawiedliwości, której spragnione są społeczeństwa. Istotne jest, że neokantyści ujmują zagadnienie socjalizmu jako problem etyczny, nie zaś ekonomiczny. Kierunek przemian społecznych ma zostać wytyczony przez wizję takiego czasu, w którym każdy człowiek będzie traktowany przez drugiego człowieka jako cel sam w sobie. Neokantyści wyprowadzają wartość socjalizmu z kantowskiego imperatywu praktycznego. W tym przyszłym ustroju, w czasach socjalizmu, zniesione powinny być wielkie nierówności majątkowe. Mimo deklarowanej równości, owe nierówności majątkowe podważają równość między jednostkami. Współudział każdego człowieka w państwie staje się wątpliwy w przypadku grup społecznych cierpiących biedę. O socjalizmie będzie można mówić wtedy, gdy każdy będzie zdolny pragnąć celów drugiego człowieka tak samo jak swoich własnych. Poczucie wspólnoty powinno charakteryzować członków społeczeństwa, bo inaczej socjalizm stanie się frazesem. Ten ustrój wymaga wyrobienia w jednostkach umiejętności ograniczania własnych, egoistycznych dążeń.
W socjalizmie społeczeństwo ma być czymś więcej niż tylko jednoczesnym istnieniem w czasie i przestrzeni ludzi działających i dążących do zaspokojenia własnych potrzeb. Neokantyści są przekonani, że nie przeminął czas wielkich ideałów. Niezbędne jest rozwiązanie problemu biedy i niedostatku, ale ponadto społeczeństwu niezbędne są ideały, które zarazem stawałyby się drogowskazem działania.”

Maria Szyszkowska (1937) polska działaczka polityczna, filozof

Źródło: „Socjalizm neokantowski” w: „Socjalizm i jego różnorodne koncepcje”, tCHu, Warszawa 2008. wersja online http://www.lewica.pl/index.php?id=18800

O ludziach , O sprawiedliwości , O problemach , O czasie

„Oto… Homosexuality!… Którzy pojawią się gdy tylko zakończy się parada równości w San Francisco.”

Warren Ellis (1968) Angielski pisarz, scenarzysta komiksowy i telewizyjny.

Postać: Number None
Nextwave: Agents of H.A.T.E.

„Ten wielki nowożytny ruch demokratyczny zaczął się niby wybuch wulkanu, niby trzęsienie ziemi wraz z Rewolucją Francuską. Od razu też została rzucona w świat nowa doktryna i rozleciała się na wszystkie strony świata, niby dobra nowina, nowa ewangelia, na skrzydłach haseł Wolności, Równości i Braterstwa. Te ideały miały losy szczególne. Braterstwa nie próbowano nigdy. Wolność szybko skończyła swą karierę. Dla jakobinów, twórców doktryny demokratycznej, była to zawsze wolność… myślenia tak jak oni (…) Równość pogrzebała Wolność. Pokazało się, po głębszem zastanowieniu, że niema sposobu zaprowadzenia Równości, jeżeli się pozostawi ludziom Wolność (…)”

Wincenty Kosiakiewicz (1863–1918)

Fragment książki Idea konserwatywna. Próba doktryny, Warszawa 1913, s. 9–10.

O losie , O książkach , O świecie , O myślach

„Równość ludzi i poczucie sprawiedliwości wymagają równouprawnienia kobiet. Ci, co tego nie rozumieją, potrzebują wychowania, a nie dowodów.”

Leon Petrażycki (1867–1931) polski prawnik i socjolog

w rosyjskiej Dumie w 1906 r.
Źródło: Katarzyna Dojwa, Jan Maciejewski, Kobiety w grupach dyspozycyjnych społeczeństwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007, s. 182.

O kobietach , O ludziach , O sprawiedliwości

„Kto by myślał bez prawideł wolności i równości zaczynać rewolucję, ten nadaremnie chce przelewać krew […]. A przy tym po co rozpoczynać boje, nie mając na celu szczęścia ogólnego narodu? Im więcej zapału wolności mieli Francuzi, tym straszniejszymi byli nieprzyjacielowi. Czegóż nie dokażą Polacy, gdy się przejmą tym duchem, dziedzicząc wielkie siły osobiste fizyczne, jak żaden z narodów w Europie? Któryż lud miał tak szczęśliwe zdarzenia wybijając się na niepodległość, jakie my posiadamy? Inni nie wiedzieli, czy walczyć mogą z regularnym żołnierzem. Włościanie nasi mają cokolwiek doświadczenia, już bywali w ogniu, a w prowincjach, które nie powstały, wiedzą, że bracia ich bili się i odpierali armaty kosami. Już duch wolności rozszedł się w Polsce między ludem. Jeżeli kto za pierwszym razem nie widział zapału, jakiego by żądał, znajdzie go z czasem, skoro sam będzie miał stateczność ducha i starać się nie przestanie wlewać go w drugich.”

Józef Pawlikowski (1767–1828) polski powstaniec i działacz polityczny

Czy Polacy mogą wybić się na niepodległość (Paryż 1800)

O ludziach , O myślach , O wolności , O sile

„Żyjemy w społeczeństwie klasowym. Nie można powiedzieć, że „wszyscy płyniemy tą samą łódką”, bo część z nas wyrzucono za burtę. Fala przypływu oznacza dla nas co innego.(…) Postęp nie bierze się z dobroczynności, tylko z równości. Gdzie rządzi dobroczynność, biedni zawsze pozostaną biedni – jako żebracy. Gdzie rządzi równość, tam biedni sami wychodzą z biedy, domagając się swoich praw. Nie ma postępu bez redystrybucji.”

William Dugger (1947)

Źródło: Radical institutionalism. Contemporary voices, Greenwood Press, 1989.

„Podstawowa przestrzeń, w której duża część Polaków funkcjonuje, w której realizuje praktyki społeczne, to klanowo rozumiana rodzina. Tyle że ona jest wymierzona przeciwko reszcie społeczeństwa, przeciwko innym klanom, a jej partykularny interes realizowany jest kosztem dobra publicznego. To cecha typowa społeczeństw, którym przez długi czas brakowało instytucjonalnej autonomii i zbiorowej podmiotowości. I nie myślę tu tylko o zaborach, ale o wielowiekowej kondycji chłopskiej. Taka podstawowa struktura funkcjonowania jest zarazem bardzo konserwatywna, bo zakłada naturalną nierówność i niemal permanentny konflikt – nie konflikt polityczny, ale klanowy – jako swój modus działania. I kiedy myślimy o przejściu członków takiej struktury do jakiejś szerszej, bardziej pojemnej wspólnoty, to naturalnie będzie nią naród rozumiany w kategoriach etniczno-religijnych; naród to taki wielki klan, religia zaś to właściwie jedyny dostępny język uniwersalny.”

Andrzej Leder (1960)

Źródło: rozmowa Michała Sutowskiego, Pustka po lewicy http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20151218/leder-pustka-po-lewicy, krytykapolityczna.pl, 19 grudnia 2015.

O rodzinie , O religii , O myślach , O czasie

„Tak, gay pride to prowokacja. Prowokacja wobec tych, kto z niedostatku informacji albo naumyślnie stawia znak równości między chorobą, dewiacjami, grzecehm i psychofizyczną osobliwością człowieka, która jest mu dana od urodzenia. I naprawdę, chcielibyśmy, żeby homoseksualizm był przyjmowany jak naturalne zjawisko, bo to jest naturalne zjawisko.”

Siarhiej Androsienka (1988) białoruski działacz społeczny

І так, гей-прайд - гэта правакацыя, правакацыя для тых, хто з-за недахопу інфармацыі або наўмысна ставіць знак роўнасьці паміж хваробай, дэвіяцыямі, грахом і псыха-фізычнай асаблівасьцю чалавека, якая дадзена яму ад нараджэньня. І, сапраўды, нам хочацца, каб гомасэксуальнасьць успрымалася як натуральная зьява, бо гэта і ёсьць натуральнай зьявай. (białorus.)
Źródło: Сяргей Андросенка http://www.svaboda.org/content/interview/25189956.html, 4 grudnia 2013

„Chciałbym wiedzieć, czy wszyscy, którzy piszą przeciw równości stanów i uważają tę równość za coś śmiesznego, właściwie wiedzą, co piszą.”

Georg Christoph Lichtenberg (1742–1799) pisarz niemiecki, aforysta

„Gdybym był królem, lub jaśnie wielmożnym,
Chciałbym mieć serca sług, albo poddanych:
Miłość powszechna czyni człeka możnym;
Stawia w korzyściach nieoszacowanych.
Na cóż się przyda rozkazywać trwożnym?
Czyliż nie lepiej mieć obowiązanych?
Skarby, oręże, wszystko to rzecz płocha:
To grunt, gdy sługa pana swego kocha.

Ciężka rzecz dostać poddanych życzliwych:
Zraża podległość prawo rozkazania.
Już się przebrało na sługach poczciwych,
Sama nierówność wstrętem od kochania.
Hardość w zamysłach swoich popędliwych
Sądzi na oślep, i płocho nagania.
Pan wszystkim winien, wszystkim w odpowiedzi:
Dla czegoż winien? bo najwyżej siedzi.”

Ignacy Krasicki książka Myszeidos pieśni X

Myszeida
Źródło: Myszeida, Pieśń X w: Dzieła Krasickiego, wyd. U Barbezata, Paryż 1830, s. 34.

O miłości , Serce , Kochać się

„W Polsce tematu nierówności społecznych się wstydzimy. W okresie 25 lat reform rynkowych problematyka koncentracji bogactwa i faktycznych różnic w dochodach jest na marginesie zainteresowań badaczy i elit.(…) Unikanie tematu to szczególna sytuacja, ale zrozumiała. Z licznych sondaży wiadomo, że Polacy są za większą równością w polityce dochodowej i społecznej. Łatwiej o akceptację władzy i ogólnego kierunku zmian, jeśli klasy niższe nie znają skali dystansu, jaki dzieli je od klas wyższych. O taką akceptację byłoby trudniej, gdyby powszechnie wiedziano, że porównanie wynagrodzeń dyrektorów dużych firm z zarobkami szeregowych pracowników wskazuje na rozpiętości w skali 1:300.”

Krzysztof Jasiecki (1960)

Źródło: rozmowa Grzegorza Sroczyńskiego, Co siedzi w głowie polskiego bogacza, „Gazeta Wyborcza”, 24–26 grudnia 2013.

O bogactwie

„Rząd więc, czyli kościół i państwo niepodzielnie złączone uznaje za dogmaty: przyrodzoną przewrotność natury ludzkiej; zasadniczą nierówność stanów; trwałość antagonizmów i wojen; nieunikniony charakter ubóstwa; konieczność istnienia rządu, posłuszeństwa, rezygnacji i wiary.”

Pierre-Joseph Proudhon (1809–1865) francuski polityk i filozof

O wierze , O charakterze , O naturze

„Kościół, instytucja hierarchiczna, która stawia mężczyzn ponad kobietami, broni się w ten sposób przed zmianami, i to zmianami przybliżającymi go do źródeł. Jezus głosił ewangelię miłości bliźniego i równości, nie hierarchii, zakazów i nakazów. Moim zdaniem Kościół katolicki wypaczył ideę chrześcijaństwa. Tyle że Kościół to nie to samo co religia. To instytucja oparta na najgorszym modelu rodziny, z którego wyrastają autorytarne reżimy.”

George Lakoff (1941) językoznawca amerykański

Źródło: rozmowa Katarzyny Wężyk, Prawica wojuje na słoniach, „Gazeta Wyborcza”, 23–24 sierpnia 2014.

O kobietach , O religii

„Nowe państwo socjalistyczne rozbuduje swój aparat biurokratyczny i stanie się w ten sposób władzą nie dla mas, ale ponad masami, będzie to zatem nowa odmiana ustroju wyzysku, która powoła do życia nowe klasy i stworzy nową nierówność społeczną.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

„Równość nie znaczy to samo co identyczność. Równy dostęp do informacji, wiedzy, edukacji, do władzy i polityki. Powinniśmy bardziej niż dotychczas zwracać uwagę na nierówność szans, czy to między starymi i młodymi, czy między ludźmi o różnych umiejętnościach lub pochodzącymi z różnych regionów danego kraju.”

Tony Judt (1948–2010)

Źródło: wywiad Kristiny Božič, „London Review of Books”, tłum. „Forum”, 19 kwietnia 2010

O wiedzę

„Prawa człowieka są niezbywalną wartością cywilizacyjną, europejską i światową. To możemy eksportować do innych krajów, kultur i kontynentów, byle metodą pokojową. Absolutnie nie ma mojej zgody na przynoszenie wartości europejskich, takich jak równość płci czy społeczna sprawiedliwość, metodą wojny, kolonizacji albo ekonomicznego wyzysku.”

Anna Grodzka (1954) polski polityk

Źródło: rozmowa Ewy Majewskiej, Anna Grodzka: Solidarność słabych i najważniejszych http://codziennikfeministyczny.pl/grodzka-solidarnosc-slabych-najwazniejszych/, codziennikfeministyczny.pl, 21 lutego 2015.

O wojnie , O sprawiedliwości