Cytaty na temat jednostka (438 cytatów, strona 3)

„Tłumy jednostek szukają proroka, ale najczęściej znajdują Führera.”

Sławomir Mrożek (1930–2013) polski dramatopisarz, prozaik i rysownik

Małe listy

„Koncentruję się na tym, co się dzieje między jednostkami, a miejscem. Nie na relacji my-oni, a na relacjach ja-ty i ja-ty-miejsce. Pracując z konkretnym miejscem, sprowadzam te powiązania do relacji fizycznych, bo wszelka lokalna polityka zaczyna się od tego, jak się wobec siebie ustawiamy i jak wyznaczamy dla siebie nawzajem terytorium. A także jak rytualizujemy wzajemne zachowania. Mój domowy przepis polega na zaproponowaniu pewnej wizji, która dotyczy ciała. Ta wizja zagarnia i rewolucjonizuje ludzkie zachowania, bo poddaje ludzi wspólnym, mocnym przeżyciom. A to kasuje wszelkie dotychczasowe hierarchie i produkuje konieczność komunikacji – uwspólnotowienia tych przeżyć. Ta wizja kasuje nie tylko hierarchie, ale również rytualne formuły zachowań i powoduje, że bycie ze sobą staje się inne, że język relacji trzeba tworzyć na nowo. To się właśnie wydarzyło przy Dotleniaczu.”

Joanna Rajkowska (1968) polska artystka współczesna działająca w przestrzeni publicznej

Źródło: rozmowa Artura Żmijewskiego, Sztuka publicznej możliwości, rajkowska.com.pl http://www.rajkowska.com/pl/teksty/42

O ludziach , O sztuce , O zachowaniu , O komunikacji

„Czas już by wszyscy powrócili do zasad moralnych, a w stosunku do wrogów zastosowany został terror. Czas wypowiedzieć wojnę rozpasanej korupcji, zobowiązać wszystkich do oszczędnego i skromnego życia oraz przestrzegania cnót obywatelskich i unicestwić wrogów ludu, którzy pochlebiają występkom i namiętnościom zdeprawowanych jednostek, aby tą drogą tworzyć kliki, uzbrajać obywateli przeciwko obywatelom i wśród niezgody domowej przywrócić tron i służyć zagranicy.”

Louis de Saint-Just (1767–1794) rewolucjonista francuski

Źródło: Saint-Just, Wybór Pism, tłum. I. Bibrowska, Wyd. KiW, Warszawa 1954.

O ludziach , O czasie

„Jednostka szybko stanie się ofiarą gawiedzi – niebezpieczeństwo samosądu w wykonaniu Wikipedii uważam za bardzo realne. W jej realiach o prawdzie decydują najbardziej nawiedzeni. Kryje się za tym narcyzm wszystkich tych małych chłopców, którzy chcą odcisnąć na świecie własne piętno, wypisać sprejem na murze swoje inicjały, ale jednocześnie są zbyt tchórzliwi, by pokazać twarze.”

Jaron Lanier (1960) amerykański kompozytor i futurysta

O Wikipedii

„(…) natura nasza jest taka, że w żadnej jednostce nie może się należycie rozwinąć bez pomocy innych ludzi, bez pomocy społeczeństwa; im to społeczeństwo jest lepiej zorganizowane, im silniejsze daje oparcie, tem bujniej, tem wspanialej rozwijają się na jego łonie poszczególne jednostki ludzkie.”

Jacek Woroniecki (1878–1949) teolog polski, dominikanin

Królewskie kapłaństwo
Źródło: s. 34, 35

O ludziach , O naturze , O pomocy

„Przez „nacjonalizm” po pierwsze mam na myśli zwyczajowe założenie, że ludzi można klasyfikować jak owady, i że całe miliony czy dziesiątki milionów ludzi można śmiało oznakować jako „dobrych” lub „złych”. Ale po drugie – i to jest o wiele ważniejsze – mam na myśli nawyk utożsamiania się z jednym narodem lub inną jednostką, umieszczając go poza dobrem i złem, i nie uznając żadnych innych obowiązków niż dbanie o własne interesy.”

George Orwell (1903–1950) pisarz i publicysta angielski

Źródło: Notes on Nationalism, maj 1945 http://www.k-1.com/Orwell/site/work/essays/nationalism.html

O ludziach , O myślach , O myśleniu

„Prawo stawia dobro ogółu ponad dobrem jednostki.”

Cyceron (-106–-43 p. n. e.) mówca rzymski, popularyzator filozofii greckiej, polityk

„Na początku stworzyła istoty silne i słabe, z zamiarem, by te drugie zawsze były podporządkowane pierwszym. Spryt i inteligencja człowieka zróżnicowały sytuację jednostek. Już nie siła fizyczna określa pozycję, ale siła złota.”

Donatien Alphonse François de Sade (1740–1814)

Justyna, czyli Nieszczęścia cnoty

O inteligencji , O sile

„To dzielny człowiek i bardzo zdolny dowódca niewielkich operacji, ale nie ma kwalifikacji odpowiednich do dowodzenia dużymi jednostkami.”

Gerd von Rundstedt (1875–1953) niemiecki feldmarszałek

o Erwinie Rommlu, po tym jak E. Rommel zaczął wydawać rozkazy podwładnym von Rundstedta podczas inspekcji stanu przygotowań Wehrmachtu do odparcia inwazji w północnej Francji.

„Stare społeczeństwo burżuazyjne (…) zastąpi zrzeszenie, w którym swobodny rozwój każdej jednostki jest warunkiem swobodnego rozwoju wszystkich.”

Karol Marks książka Manifest komunistyczny

An die Stelle der alten bürgerlichen (…) tritt eine Assoziation, worin die freie Entwicklung eines jeden die Bedingung für die freie Entwicklung aller ist. (niem.)
Manifest komunistyczny (1848)

„Niewiele jest rzeczy równie złowrogich dla jednostek i społeczności jak bezkrytycyzm.”

Janusz Pasierb (1929–1993) polski ksiądz, poeta, eseista, historyk sztuki

Życie duchowe

„Dawać – łatwo, trudniej uczynić dawanie niepotrzebnym By dojść do tego, musimy wzrok przenieść z jednostki na przyczyny jej niedoli, nie zwlekając naturalnie z pomocą tymczasową.”

Henry Ford (1863–1947) przemysłowiec amerykański, twórca masowej motoryzacji

O pomocy

„Niemiecka mapa „Ostfront”, przedstawiająca ugrupowanie sił niemieckich i sowieckich w dniu 3 sierpnia 1944, wykazała, że siły Armii Czerwonej obejmowały około 500 wielkich jednostek (dywizji i brygad) na rozciągłości frontu od Bałtyku do Morza Czarnego. Połowa tego wojska skoncentrowana była na odcinku Polski. Niemcy na całym tym froncie mieli tylko 165 dywizji, z czego 20-22 było na Węgrzech, a 10–12 na Bałkanach. Ze wszystkich ugrupowań sowieckich wojska Rokossowskiego, składające się z 75 wielkich jednostek, w tym dużej ilości pancernych, były najsilniejsze. Niemcy tej lawinie przeciwstawić mogli w najlepszym razie ok. 22 dywizje.”

Tadeusz Komorowski (1895–1966) polski generał, dowódca AK, polityk emigracyjny

Źródło: Armia Podziemna, Warszawa 1994, Wydawnictwo Bellona, s. 261.

O sile

„Chciałbym zawsze jak najgoręcej zalecić system zastępowy, to znaczy prowadzenie pracy w małych, na stałe zorganizowanych gromadkach chłopców, z których każda pozostawałaby pod odpowiedzialną komendą chłopca-przywódcy. Zastosowanie tego systemu jest bardzo ważnym czynnikiem powodzenia. System zastępowy można zastosować i wyzyskać w mniejszym lub większym stopniu; lecz istota rzeczy polega na pracy w małych, na stałe zorganizowanych gromadkach chłopców, z których każda pozostaje pod odpowiedzialną komendą chłopca-przywódcy, a takie właśnie grupki, powstałe samorzutnie, należy organizować jako zastępy skautowe.(…) Mamy więc zastęp złożony z sześciu, siedmiu lub ośmiu chłopców. Ponieważ ma on być jednostką w pracy, w zabawie, w organizacji drużyny, w obozie i przy spełnianiu dobrych uczynków, więc trzeba koniecznie postawić na jego czele odpowiednio uzdolnionego skauta. Słowa „odpowiednio uzdolniony” nie znaczą, że musi on nadawać się do prowadzenia zastępu. Zalety kwalifikujące na dowódcę są częściowo wrodzone, częściowo nabyte…”

Roland E. Philipps (1890–1916) brytyjski instruktor skautingu

Źródło: System zastępowy (The Patrol System)

„Powiedz sobie, że jesteś dzielny, że zwalczasz strach, ten głupi, bezsensowny strach, który nie ma żadnych podstaw poza twoim własnym umysłem, a ponieważ umysł może zawierać w określonej jednostce czasu tylko jedną myśl i ponieważ myślenie i odczuwanie są jednym i tym samym, wtedy będziesz dzielny, naprawdę przezwyciężysz strach, który zniknie jak cień w nocy.”

Alistair MacLean książka Działa Nawarony

Działa Nawarony

O strachu , O myślach , O czasie , O myśleniu

„Do walk w Warszawie użyto głównie policyjnych oddziałów SS, co podczas II wojny światowej było czymś unikalnym; te jednostki nie walczyły na froncie, a powstanie było jednak frontem, tylko używano ich w krwawych pacyfikacjach terytoriów podbitych. To w sposób straszny zemściło się na mieście, bo ci esesmani byli najgorszymi z najgorszych. Myślę, że Hitler był bardzo zadowolony, mogąc rzucić przeciwko Warszawie ludzi typu von dem Bacha, Dirlewangera czy Kamińskiego, gdyż do wypełnienia zemsty z nienawiści najlepiej nadają się krwawe kreatury. Chyba nie było wśród Niemców ludzi tak bardzo zaprawionych w masowym mordowaniu cywilów.”

Alexandra Richie (1961)

Źródło: rozmowa Pawła Smoleńskiego, Warszawski kompleks Hitlera, wyborcza.pl, 1 sierpnia 2014 http://wyborcza.pl/magazyn/1,139949,16415475,Warszawski_kompleks_Hitlera.html#CukGW

O wojnie , O ludziach , O myślach , O zemście

„(…) wykrzyknął jedno słowo, powszechnie uważane za obelżywe, szczególnie w odniesieniu do jednostek płci żeńskiej.”

Joanna Chmielewska (1932–2013) polska pisarka powieści sensacyjnych

Dzikie białko

„Gdy w takim stanie jest kultura schyłkowej burżuazji, proletariat staje się spadkobiercą rzetelnej kultury i nosicielem nowych metod wychowawczych.Na miejsce klerykalizmu, nacjonalizmu, rasizmu, nienawiści i wojny stawia wielkie wartości ogólnoludzkie: hasło swobodnego rozwoju wszystkich jednostek ludzkich – w wolności i pokoju. W warunkach, któreśmy opisali, osiągnąć te cele można tylko w drodze złamania faszyzmu przez walkę klasową proletariatu, mas włościańskich i wszystkich innych warstw antykapitalistycznych. Stąd wielkie znaczenie naszych oświatowych organizacji socjalistycznych i naszych prac wychowawczych.”

Kazimierz Czapiński (1882–1941)

Źródło: Współczesny ruch robotniczy a oświata, „Robotnik” nr 455, 9 grudnia 1933 http://lewicowo.pl/wspolczesny-ruch-robotniczy-a-oswiata/.

O wojnie , O pokoju , O wolności , O walce

„Wartości muszą istnieć w czyjejś świadomości, jeśli słowo to ma mieć w ogóle jakieś znaczenie, zatem muszą one ze swej istoty być indywidualne. Wartości, o których jest tutaj mowa, nie odnoszą się również do punktu widzenia całej gospodarki, ale tylko jednostki. Jak we wszystkich ocenach fakt społeczny polega tu na tym, że wartości indywidualne są ze sobą związane, a nie są niezależne jedna od drugiej. Całokształt stosunków ekonomicznych tworzy system ekonomiczny, tak jak całokształt stosunków społecznych tworzy społeczeństwo. Chociaż nie można mówić o wartościach społecznych, istnieje jednak społeczny system wartości, społeczny system wartości indywidualnych. Wartości te są ze sobą powiązane, tak, jak wartości w ramach gospodarki indywidualnej. Oddziałują na siebie wzajemnie poprzez stosunki wymienne, tak że wpływają na wszystkie wartości innych jednostek gospodarujących i znajdują się pod ich wpływami.”

Joseph Schumpeter (1883–1950) ekonomista amerykański pochodzenia austriackiego

Źródło: Teoria rozwoju gospodarczego, PWN, Warszawa 1960, s. 87–88.

„W systemie konkurencji warunki powodzenia dla jednostki niekoniecznie są te same co dla klasy społecznej. Zwycięstwo klasy bądź partii wymaga od jej członków bardzo silnego poczucia odrębności klanowej, lojalności wobec wodza i wierności doktrynie. Natomiast jednostka najłatwiej odniesie zwycięstwo w konkurencji, gdy wykaże barbarzyńską energię, inicjatywę, egoizm i bezwzględność w połączeniu z charakterystycznym dla okresu dzikości brakiem poczucia odrębności klanowej i podporządkowania się wodzowi.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O zwycięstwie , O egoiźmie

„Nienawidzę słabych jednostek. Gardzę nimi.”

Doda (1984) polska piosenkarka (Doda; Doda Elektroda)

Źródło: TVN Style

„wyścig chomików (Efekt tygrysa) – ironiczne określenie zjawiska rywalizacji na rynku pracy (osoby prywatne) oraz w biznesie (przedsiębiorcy) jednostek słabych, niekreatywnych i pasywnych. Zjawisko widoczne m. in. wśród niektórych detalicznych sprzedawców internetowych, „podkradających” wzajemnie swoje pomysły. Termin wyścig chomików w oczywisty sposób nawiązuje do spuścizny modnego w ostatnich 20 latach wyścigu szczurów.”

Maciej Dutko (1979)

Neologizmy wprowadzone przez Macieja Dutkę

„Jeśli Oburzonym uda się zarazić demokracją bezpośrednią obywateli świata – a wszystko wskazuje na to, że tak – prawdopodobny scenariusz dla systemu zbiorowego podejmowania decyzji i zarządzania grupowym dobrem wiązał się będzie z wypracowaniem oddolnych praktyk politycznych. Demokracja przedstawicielska utraci swą nośność na rzecz nowej polityki o wyższym stopniu obywatelskiego uczestnictwa, zorientowanej na bardziej skuteczne upodmiotowienie jednostek i grup poprzez system bezpośrednich lub zapośredniczonych w medium cyfrowym zgromadzeń ludowych i kolektywów obywatelskich, które wiedzę o podjętych decyzjach przekażą urzędnikom, służącym jako wykonawcy woli ludu.”

Igor Stokfiszewski (1979) polski krytyk literacki

Źródło: Marsz oburzonych idzie dalej, krytykapolityczna.pl, 16 października 2011 http://www.krytykapolityczna.pl/Opinie/StokfiszewskiMarszOburzonychidziedalej/menuid-1.html

O ludziach , O demokracji , O decyzjach

„Krańcowa wolność prowadzi narody i jednostki do skrajnego niewolnictwa.”

Cyceron (-106–-43 p. n. e.) mówca rzymski, popularyzator filozofii greckiej, polityk

O wolności

„Zamożność jednostki nie powstaje wcale z ubóstwa licznych bliźnich, lecz stanowi właśnie niezbędny warunek wstępny do ich dobrobytu (wszyscy nie mogą go osiągnąć naraz). Ktoś musi się wzbogacić pierwszy i udzieli drugim, ze swego dobrobytu, zarobków.”

Feliks Koneczny (1862–1949) historyk polski, historiozof

O nierównościach społecznych

„Środki komunikacji i ruchliwość ludności wystawiają teraz jednostkę na obstrzał spojrzeń wielkiej liczby osób, dla których jedyną podstawą do oceny jej pozycji są konsumowane przez nią publicznie dobra i może jeszcze dobre maniery. Podobnie, choć w inny sposób, działa nowoczesna organizacja przemysłu. Wytwarza ona wielkie skupiska ludzi mieszkających w sąsiednich domach, których nie łączy żadna więź poza tym, że obok siebie mieszkają; sąsiedzi najczęściej nie są sąsiadami ani nawet znajomymi w sensie społecznym. Mimo to ich dobra opinia jest czymś niezwykle ważnym i użytecznym. Jedynym dostępnym sposobem udokumentowania tym obojętnym obserwatorom swojej pozycji majątkowej jest nieustanne demonstrowanie swoich możliwości płacenia. Nowoczesne społeczeństwo dostarcza również wielu okazji pokazania się publicznie wśród ludzi nieznajomych, np. w kościele, teatrze, na dancingu, w hotelu, parku, sklepie itp. Po to, by zrobić wrażenie na przygodnych obserwatorach i czuć się dobrze będąc przez nich obserwowanym, trzeba, aby symbole „pozycji materialnej” były widoczne dla wszystkich na pierwszy rzut oka. Oczywiste jest więc, że obecny kierunek rozwoju społeczno-ekonomicznego działa na rzecz konsumpcji na pokaz kosztem próżnowania na pokaz.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O ludziach , O domu , O komunikacji , O wrażeniach

„Mój ojciec był bardzo otwartym i postępowym człowiekiem. Razem z matką dawali nam przestrzeń, żebyśmy rozwinęli się jako jednostki. Nigdy nie odczuwałam, że coś było poza moim zasięgiem, bo jestem dziewczynką. Zachęcał córki do nauki. Przynosił do domu filmy, żebyśmy je wspólnie oglądali. Miałam zielony rower. Ale ojciec znajdował się pod ogromną presją. Ludzie wysyłali do niego listy, w których pisali: „Jak taki uczciwy i dobry człowiek może pozwalać córkom pojawiać się w telewizji i kręcić filmy? To zepsucie, zło i deprawacja.””

Haifaa al-Mansour (1974)

Ale on chciał, żebym robiła to, co mnie uszczęśliwia. Mam dla niego wielki szacunek.
Źródło: Liz Hoggard, Haifaa al-Mansour: trzeba wspierać opór, film.onet.pl, 2 sierpnia 2013 http://film.onet.pl/artykuly-i-wywiady/haifaa-al-mansour-trzeba-wspierac-opor/vegdd

O ludziach , O domu , O matce , O nauce

„Było oczywiste, że niektórych ludzi w naszych zakładach przeszkolono, jak zabierać głos na zebraniach załogi. I ci ludzie oznajmili, że u nas panuje kult jednostki, a tą jednostką jest Kałasznikow! To polowanie na czarownice trwało przez kilka miesięcy, potem jednak ustalono, że należy ograniczyć się do Stalina. Zostałem zrehabilitowany.”

Michaił Kałasznikow (1919–2013) rosyjski konstruktor broni

Źródło: wywiad dla „Die Weltwoche”, tłum. „Forum”, 20 grudnia 2010.

O ludziach

„Śmierć Jawaharlala Nehru była dla Indii ciosem o wielorakich skutkach. Wyzwoliła w tym kraju siły odśrodkowe o niespotykanej skali. Jak długo będzie pamięć zmarłego premiera inspirować jego rodaków do utrzymywania w całości wielojęzycznych Indii, tego ogromnego kraju tajemniczych i przerażających przeciwieństw. Magiczny czar Nehru prysł. Nie będzie już oddziaływał na masy urokami swej wymowy. Już żadna więcej jednostka nie będzie trzymała w rękach klucza do jedności i wielkości Indii. To zostało pogrzebane razem z martwym ciałem Nehru.”

Zulfikar Ali Bhutto (1928–1979) pakistański polityk

Źródło: Barbara Wizimirska, Drogi kariery. Zulfikar Ali Bhutto i jego partnerzy: Indira Gandhi i Mujibur Rahman, op. cit., s. 56–57.

O śmierci , O sile , O zmarłych

„Większość ludzi wyobraża sobie duchy jako postacie w białych prześcieradłach, spacerujące nocą po cmentarzu. To bardzo infantylna wizja. Tymczasem duchy istnieją naprawdę. To fakt, którego ja doświadczam. Są istotami, które istnieją w równoległym do naszego wymiarze, w którym nie ma czasu i przestrzeni. Potrafią komunikować się z naszym wymiarem, ale tylko z wybranymi jednostkami. Normalnie istnieją jako nierozpoznane zbiory energii, które odpowiadają za ludzkie uczucia. Ludzie sami w sobie nie mają biologicznych mechanizmów generowania uczuć. Ludzie bez duchów, dających im uczucia, są tylko maszynami, transporterami molekuł. Jest grupa duchów, która się mną opiekuje. Pomagamy sobie nawzajem. Jestem ich narzędziem (…) Kiedyś udzielałem wywiadu, w którym powiedziałem, że nie ma dla mnie znaczenia, czy będę żył, czy umrę za pięć minut. Następnego dnia miałem kilkugodzinną rozmowę z dziewczyną – duchem, która przyszła do mnie i bardzo wyraźnie powiedziała mi: „John, musisz żyć. To ważne. Nie możesz teraz umrzeć.””

John Frusciante (1970) gitarzysta amerykański (Red Hot Chili Peppers)

Nie mogę więcej powiedzieć, obiecałem jej.

O ludziach , O emocjach , O czasie

„Wszechstronne wyzwolenie człowieka wymaga przede wszystkim i jedynie zniszczenia tych źródeł, zniszczenia własności prywatnej, stawiając na jej miejscu komunistyczne współżycie ludzi, t. j. własność wspólną, zniszczenie państwa, jako uorganizowanej siły przymusu i gwałtu nad jednostką, zastępując je przez wolne stowarzyszenia, zaspokajające zbiorowe potrzeby ludzi w sposób naturalny, tj. bez pomocy kodeksu karnego i siły policyjnej.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Program wykładów nowej etyki w: Edward Abramowski, Pisma, tom I http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_1/318, Warszawa 1924.

O ludziach , O sile , O pomocy

„Wojtyła wywodził się prawdopodobnie z najbardziej reakcyjnego bastionu Kościoła katolickiego, gdzie rzewnemu kultowi Maryi towarzyszyły nacjonalistyczny ferwor i zażarty antykomunizm. Lata kontaktów z polskimi władzami komunistycznymi sprawiły, że tak jak inni polscy biskupi przyszły papież stał się wytrawnym politycznym kombinatorem. Owo podejście przekształciło polski Kościół w strukturę czasami trudną do odróżnienia od stalinowskiej biurokracji. Obie instytucje były zamknięte, dogmatyczne, skłonne do potępień i hierarchiczne, a przy tym przesiąknięte mitem i kultem jednostki. Tak się jednak złożyło, że – jak wielu wrogów, będących w istocie swoimi lustrzanymi odbiciami – uwikłały się one w śmiertelną walkę toczoną o duszę polskiego ludu.”

Terry Eagleton (1943)

Źródło: krytykapolityczna.pl, 1 maja 2011 http://www.krytykapolityczna.pl/Wywiady/Bielik-RobsonNiktniechcepsucswieta/menuid-1.html

O ludziach , O duszy , O walce

„Z dziennikarskiego obowiązku śledziłem „Gazetę Wyborczą” w przededniu Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. I doliczyłem się czterech tekstów opluwających tych żołnierzy niepodległości. Seweryn Blumsztajn nawet otwarcie nazwał ich „bandytami” – dokładnie tak samo, jak po wojnie traktowali ich Sowieci i ich polscy kolaboranci, zdrajcy narodowej sprawy. Do tego wymyślane są kolejne kategorie „polskich” zbrodni, jak np. powojenne „polskie obozy koncentracyjne”. Ale czy NKWD, które przejęło te obozy po Niemcach, było jednostką polską?”

Tadeusz Płużański (ur. 1971) (1971) polski historyk, dziennikarz i publicysta

Źródło: Ważna rozmowa Wiktora Świetlika z Tadeuszem M. Płużańskim, autorem książki „Bestie”, wpolityce. pl, 14 kwietnia 2012 http://wpolityce.pl/wydarzenia/26643-wazna-rozmowa-wiktora-swietlika-z-tadeuszem-m-pluzanskim-autorem-ksiazki-bestie

O wojnie , O książkach

„Dobór odbywa się na kilku poziomach. Z jednej strony mamy klasyczny dobór w rozumieniu Darwina, w którym rywalizują ze sobą poszczególne osobniki. Ale poza tym jednostki tworzą grupy, które konkurują ze sobą jako zespoły. (…) To sprawa absolutnie fundamentalna (…). Homo sapiens ukształtował się pod wpływem wzajemnej interakcji między doborem indywidualnym i grupowym, przy czym selekcja indywidualna odpowiada za większość tego, co nazywamy „grzechem”, a selekcja grupowa – za większość cnót. Znajdujemy się w ustawicznym konflikcie między poświęceniem dla wspólnoty a egoizmem i walką o własne korzyści.”

Edward Osborne Wilson (1929) amerykański biolog

Źródło: rozmowa Philipa Bethge i Johanna Grolle, Bądźcie jak owady, ale bez przesady, „Der Spiegel”, tłum. „Forum”, 25 lutego 2013.

O walce , O egoiźmie

„Mam obsesję na punkcie Niemiec. Dla Danii to bardzo duży sąsiad. Niemcy są symbolem. To jest Europa. Niemieckie społeczeństwo zawsze przejawiało najbardziej skrajne postawy, co do charakteru i relacji pomiędzy jednostkami, jak i stosunku do innych krajów.”

Lars von Trier (1956) duński reżyser filmowy

Źródło: film.onet.pl http://film.onet.pl/F,6307,1053735,1,artykul.html

O charakterze , O relacjach

„Dlaczego w Europie bił gejzer talentów? I tu kolejny szok dla obozu postępu. Zachód swoją kreatywność najbardziej zawdzięcza chrześcijaństwu, a zwłaszcza katolicyzmowi. Inkwizycja inkwizycją, ale żadna religia nie zachęcała tak mocno ludzi do samodzielności duchowej jako jednostki, jak czynił to Kościół katolicki. Po wahaniach Kościół przyjął pogląd św. Tomasza z Akwinu, że Bóg dał człowiekowi inteligencję i cieszy się, gdy używa jej do poznania świata. Co prawda judaizm także mocno zachęca do samodzielności umysłu, lecz Żydzi są bardzo twórczy dopiero w zetknięciu z innymi kulturami. Obecnie są najbardziej kreatywni.”

Krzysztof Kłopotowski (1946) polski dziennikarz i krytyk filmowy

Źródło: Kto myśli za ludzkość, wprost.pl nr 44/2009 http://www.wprost.pl/ar/176052/Kto-mysli-za-ludzkosc/

O Bogu , O ludziach , O prawdzie , O religii

„Nikt nie ma prawa sam decydować, w jaki sposób należałoby uzdrowić rzeczywistość. Poza tym byłoby to jedynie leczeniem skutków a nie przyczyn. No bo ta rzeczywistość nie wzięła się przecież znikąd. „Ludzie ludziom zgotowali ten los” – można powtórzyć za Nałkowską. Należałoby zatem uzdrowić przede wszystkim ludzką naturę. A to już zadanie przekraczające możliwości jednostki.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Źródło: Niewrzęda: Rany, które wynikają z empatii – rozmowa Kamili Kasprzak dla „Krytyki Politycznej” http://www.krytykapolityczna.pl/kluby-kp/publicystyka/20130922/niewrzeda-rany-ktore-wynikaja-z-empatii

O losie , O ludziach , O naturze , O rzeczywostości

„Każdy ustrój społeczny jest kompromisem między instynktem wolności a instynktem społecznym. Wszelka polityka jest świadomym kształtowaniem tego kompromisu. (…) Jedną z najistotniejszych cech każdego ustroju jest jego stosunek między społeczeństwem (którego legalnym wyrazem jest państwo) a jednostką.”

Wiktor Alter (1890–1943) polsko-żydowski działacz socjalistyczny

Źródło: Człowiek w społeczeństwie, Wydawnicza Spółdzielnia Czytelników Książki „Światło”, Warszawa 1938 http://lewicowo.pl/varia/viewpub/tid/2/pid/221.

O książkach , O wolności , O świetle

„Widzieliśmy z dna Epoki Pieców, jak proponowane przez nich uwznioślenie państwa, przyobleczenie go powłoką mistyczną, nadanie mu poprzez osobę wodza rangi niemal sakralnej, czyni je potężniejszym jeszcze narzędziem ich zbrodni. Czytaliśmy z szyderstwem teksty filozofów, witających ową sakralizację państwa jako upragniony znak zmierzchu epoki sceptycznej, kres liberalizmu, wyraz dobrowolnej abdykacji jednostki, której czas nowożytny włożył na głowę zbyt ciężką dla niej koronę wolności. Jeśli kiedykolwiek nieufność do idealizmu mogła nam wejść pod dziesiątą skórę, to właśnie wtedy, podczas lektury idealistów, naciągających niebo zasad na piekło tych rządów i upatrujących istotę epoki w chwale zasad, a nie w nędzy praktyk. Myśmy żyli, i to żyli długo, na dnie tej nędzy jakby na dnie morza, mając nad sobą wielki słup ciśnienia, rozkruszający metodycznie wszelkie tamy, jakie ostatnie wieki zbudowały przeciwko absolutnej dowolności władzy.”

Jan Strzelecki (1919–1988) socjolog polski, eseista, działacz społeczny

Źródło: Próby świadectwa, w: Ślady tożsamości, Warszawa 1989; cyt. za: kulturologia.uw.edu.pl http://www.kulturologia.uw.edu.pl/page.php?page=tekst&haslo=strzelecki

O piekle , O wolności , O czasie , O czytaniu

„W łonie gatunku społecznego jednostka jest zaledwie przelotną fikcją…”

Michel Houellebecq książka Mapa i terytorium

Mapa i terytorium

„Po 1989 roku negatywnie zweryfikowany, ale dzięki rekomendacji Kuronia znalazł zatrudnienie w Urzędzie Ochrony Państwa. Stanął na czele specjalnego zespołu inwigilującego partie prawicowe i polityków niechętnych Wałęsie. Celem jego działań była dezintegracja i zniszczenie wszystkich środowisk niepodległościowych, które wskazywały na konieczność dekomunizacji i lustracji. Jednostka ta bezpośrednio podlegała szefowi UOP, a zgodę na taki proceder wydał minister Milczanowski. Dokumentacja operacji znalazła się w tzw. szafie Lesiaka.”

Antoni Macierewicz (1948) polityk polski, historyk

o Janie Lesiaku.
Źródło: Alfabet Antoniego Macierewicza, „Nowe Państwo” nr 12/2011

„Ale czy istnieje cnota zawodowego boksera czy cnota żołnierza? Wątpliwe. Tężyzna i szybkość są na polu walki bardziej użyteczne niż niedorzeczna obojętność na to, co się stanie z jednostką.”

Jerome K. Jerome (1859–1927) pisarz angielski

Trzech panów na włóczędze

O walce , O obojętności

„Każda duża czy mała grupa bądź kolektyw jest jedynie pewną liczbą jednostek. Grupa nie może mieć uprawnień innych niż prawa poszczególnych jej członków.”

Ayn Rand książka Cnota egoizmu

Cnota egoizmu

„We Francji jest teraz tylko jeden władca, a jest nim Hitler. Francuskie rządy skazane są na wzajemne prześciganie się w posłuszeństwie i wypełnianiu poleceń. Któregoś dnia to się zmieni, a źródło tej zmiany bije w głębi warstw ludowych, ale na razie jest tak jak jest. Czy się to komu podoba, czy nie, tak zwane rządy francuskie będą dążyły do realizowania we Francji zasad i metod nazizmu. Będą miały swoje gestapo i swoje oddziały szturmowe, dokonując egzekucji jednostek i prześladując zbiorowości; będą ścigały socjalistów i upokarzały Żydów.”

Léon Blum (1872–1950) francuski polityk

w lipcu 1940.
Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 108.

„Jednostki i domy tworzą narody. Jeśli domy są dobre, wtedy i naród jest dobry; jeśli domy są złe, naród jest zły. Gdyby tylko ci, którzy chcą jak najlepiej dla kraju, zaczęli swe reformy od zreformowania domów!”

Fethullah Gülen (1941)

Nations are based on homes and individuals. If homes are good, the nation is good; if homes are bad, the nation is bad. If only those who want the best for the nation would first work to reform the homes! (ang.)
Źródło: Perły mądrości

„Ostatnią niezachwianą normą pozostaje osobiste przekonanie. Ale ono w pierwszym rzędzie dyspozycyjne jest wobec miłości do siebie. Poza tym zaangażowane jest przede wszystkim w walkę o pozycję jednostki w społeczeństwie. I trudno się temu dziwić w czasach permanentnej rywalizacji.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Źródło: Stopień pokrewieństwa – rozmowa Sławomira Iwasiowa – „Kurier Szczeciński” 04.08. 2008

O walce

„Dobra wytwarza się i konsumuje w celu pełniejszego zaspokojenia potrzeb ludzkich i ich użyteczność zależy przede wszystkim od tego, jak służą temu celowi. Celem tym, w ujęciu teoretycznym, jest przede wszystkim pełnia życia jednostki. Jednakże ludzka skłonność do rywalizacji spowodowała traktowanie dóbr konsumpcyjnych jako środka do zawistnych porównań, przypisując im dodatkową funkcję świadczenia o możliwościach finansowych swego właściciela na tle jego rywali. Ta wtórna funkcja dóbr konsumpcyjnych „uszlachetnia” samą konsumpcję, a także wpływa na te dobra, które najlepiej służą celom współzawodnictwa w konsumpcji. Konsumowanie kosztownych dóbr jest zasługą, a dużym uznaniem cieszą się te artykuły, których cena przewyższa ich wartość praktyczną. Oznaki dodatkowej, zbędnej kosztowności dóbr są więc oznakami ich wartości, stanowią o ich wysokiej przydatności dla wtórnych celów współzawodnictwa w konsumpcji, ponieważ wzbudzają zawiść. Odwrotnie – artykuły noszące piętno wulgarnie oszczędnego przystosowania do celów praktycznych i nie posiadające marginesu kosztowności, na którym mogłyby się oprzeć owe porównania – poniżają właściciela i są przez to nieatrakcyjne.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

„Cywilizacja stworzona przez jednostki motywowane wyłącznie indywidualnym interesem, niezdolne do empatii, bezlitosne dla innych, nie może osiągnąć wyżyn.”

Dean Koontz (1945) pisarz amerykański

Apokalipsa (2004)
Źródło: rozdział 44

„Mit „niewidzialnej ręki” rynku, drogi Adamowi Smithowi (…), w myśl którego, dążąc do realizacji własnych interesów, jednostki przyczyniają się do lepszego funkcjonowania systemu, jest obroną społecznej użyteczności egoizmu i samoregulacji, która straciła na przestrzeni lat wszelkie znaczenie. Samoregulacja stała się niedorzeczna wraz ze wzrostem kapitalizmu finansowego.”

Paul Jorion (1946)

Źródło: rozmowa Jean-Gabriela Fredeta, „Le Nouvel Observateur”, tłum. „Forum”, 26 kwietnia 2011.

O myślach , O egoiźmie , O myśleniu

„Wszelka jednostka nie przyczyniająca się niczem do dobra pospolitego, jest zawadą i szkodnikiem w organizmie społecznym, zmusza bowiem społeczeństwo, żeby się z nią liczyć jako z konsumentem, podczas gdy jednostka taka nie liczy się wcale ze społeczeństwem, a częstokroć działa na jego szkodę. To nieprawda, jakoby sam fakt czyjegoś istnienia pomnażał zasoby ogółu! […]. Obok przeludnienia fizycznego, liczbowego istnieje przeludnienie moralne, tj. zbyt wielka mnogość obojętnych na dobro ogółu; ilość większa, niż organizm społeczny strawić zdoła. Fizyczne przeludnienie bywa nieraz pobudką do szukania dróg nowych i staje się fundamentem ekspansji narodowej, ale tylko natenczas, jeżeli społeczeństwo jest zdrowe. Przeludnienie moralne sprowadza zawsze upadek sprawy publicznej i to tem dotkliwszy, głębszy, cięższy, im liczebniejszym jest ten naród.”

Feliks Koneczny (1862–1949) historyk polski, historiozof

Uwaga: Oryginalne wydanie z 1921 roku; Poznań-Warszawa
Źródło: Polskie Logos a Ethos 1921, t. II, Wyd. Księgarnia św. Wojciecha, str. 169

„Religia jest owocem dogmatyzmu i źródłem upokorzenia i niewolniczego podporządkowania się jednostki.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

O religii

„To rasa wilków. Ten, który żyje jedynie kosztem innych, w socjalizmie indywidualista to nie chciwe stworzenie, tylko niedokończony produkt. Społeczeństwo socjalistyczne musi usunąć złe cechy z jednostki, a jednostka musi sama się redukować. Musi zapomnieć o bliźnich ideach kapitalizmu; że jednostka jest wyzwolona, że światem rządzi popyt i podaż. Żeby rozwinąć świadomość rewolucyjną, trzeba stworzyć nowego człowieka wraz z nowymi podstawami materialnymi dla narodu.”

Ernesto Guevara (1928–1967) rewolucjonista argentyński

O świecie , O wilkach

„Nie wierzymy, może raczej inaczej, nie potrafimy sobie wyobrazić, że żyjąca obok nas jednostka ludzka, wspaniały, uczynny i dobry człowiek miałby znaleźć się w „piekle”, ponieważ nie jest praktykującym katolikiem. Wyobrażenie, że wszyscy „dobrzy” ludzie zostaną zbawieni, stało się obecnie dla przeciętnego chrześcijanina tak samo oczywiste, jak niegdyś przekonanie o przeciwieństwie tego stanowiska.”

Benedykt XVI (1927) papież

Źródło: Neopoganie i Kościół, [w:] Ostatnie rozmowy, op. cit., s. 301.

O ludziach

„Jednak harcerstwo to nie organizacja, nie program działania i nie wszystko to, co robimy. To tylko forma, sposób dochodzenia do celu, nie cel, nie sens harcerstwa. To służy celowi, ale nie jest celem. Co zatem jest celem harcerstwa? Odpowiedź jest jedna i jednoznaczna – celem i sensem jest człowiek. Ale nie człowiek w ogóle, nie ludzie, nie masa, lecz ten konkretny człowiek, z własnym imieniem i nazwiskiem, z datą urodzenia, z jego własnymi i jedynymi troskami i radościami. Ale też nie człowiek-wyspa, człowiek sam dla siebie, lecz człowiek wśród ludzi – jednostka w społeczności tworzonej przez jednostki.”

Stanisław Czopowicz (1950) polski instruktor harcerski

O ludziach , Sens , Radość

„Jeśli Kongres ma zgodnie z konstytucją prawo emisji pieniądza papierowego, zostało mu ono dane, żeby go stosował, a nie przekazywał jednostkom czy korporacjom.”

Andrew Jackson (1767–1845) amerikansk politiker

o systemie Rezerwy Federalnej.

„Paradoks polega na tym, że im więcej jednostka ma możliwości, tym mniej skłonna jest do podejmowania wspólnych działań. Jeśli jesteś przekonany, że sam sobie poradzisz, nie potrzebujesz innych, by coś zmienić. Gdy ludzie są wkurzeni na rząd, wolą go pozwać, niż dołączyć do partii politycznej albo założyć nową. Tyle że gdy przyszedł kryzys, okazało się, że możliwości wcale nie są takie duże. Że pojawiają się zmiany, które wcale ci się nie podobają, ale nie możesz im zapobiec – właśnie dlatego, że brakuje ci wpływu na politykę.”

Iwan Krystew (1965)

Źródło: rozmowa Katarzyny Wężyk, Arogancja elit, „Gazeta Wyborcza”, 5–6 października 2013.

O ludziach

„Jestem w tym świecie tylko cieślą, nie architektem. Na pewno jednak trend, który ujawnił siłę wynikającą ze współpracy jednostek, będzie się rozwijał. W tej chwili z Internetu korzysta miliard ludzi. Wyobraźmy sobie, co się będzie działo, gdy do sieci włączy się kolejny miliard. To będzie prawdziwa rewolucja.”

Jimmy Wales (1966) jeden z założycieli Wikipedii

Źródło: polityka.pl, 28 października 2006 http://www.polityka.pl/nauka/komputeryiinternet/196133,1,wiek-wiki.read

O ludziach , O sile , O nauce , O wieku

„W nowoczesnym europejskim państwie rząd jest odpowiedzialny za koordynację poszczególnych dziedzin życia, a jednostki odnajdują swoje miejsce w porządku społecznym za pośrednictwem szeregu instytucji. (…) Nad wszystkim króluje fikcja równości. Fikcja złudna – bo system nie funkcjonowałby bez odtwarzania nierówności społecznych. Ale zarazem fikcja ożywcza – bo bez iluzji równości ludzie nie uznawaliby tego systemu za własny.”

Adam Ostolski (1978) polski socjolog, publicysta i działacz polityczny

Źródło: felieton w „Przekroju”, cyt. za: Ministerstwo Likwidacji Infrastruktury, Likwidacji Zdrowia, Kultury… – „ranking” w „Przekroju”, tokfm.pl, 2 kwietnia 2012 http://www.tokfm.pl/Tokfm/1,102433,11464984,Ministerstwo_Likwidacji_Infrastruktury__Likwidacji.html

O ludziach

„W zbiorowości najczęściej przewodzą jednostki nie najlepsze, tylko najbardziej pozbawione skrupułów.”

Tadeusz Czeżowski (1889–1981) polski filozof

„Jestem w tej grupie 30 proc. naszego społeczeństwa, które uważa, że płk. Ryszard Kukliński był zdrajcą. (…) Po pierwsze, był żołnierzem, po drugie, składał przysięgę, po trzecie, chodził w mundurze, po czwarte, przekazywał Amerykanom informacje, które dotyczyły nie, jak twierdzą Amerykanie i jak twierdził to pan pułkownik Kukliński, informacji na temat Układu Warszawskiego i Związku Radzieckiego, ale przekazywał informacje na temat polskich sił zbrojnych, polskiego systemu obronnego, również informacje na temat mobilizacji sił zbrojnych, wyprowadzania jednostek w miejsca mobilizacyjne, a więc wszystko to, co z punktu widzenia potencjalnego konfliktu, szczególnie w okresie zimnej wojny było bardzo istotne.”

Marek Dukaczewski (1952) generał polski

Źródło: Gen. Dukaczewski: Uważam, że płk Kukliński był zdrajcą. Nie wierzę, żeby USA wtedy nas obroniły http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,15415156,Gen__Dukaczewski__Uwazam__ze_plk_Kuklinski_byl_zdrajca_.html, gazeta.pl, 7 lutego 2014.

O wojnie

„Trzeba pamiętać, że fundamentem nowego ustroju będzie wychowanie nowego człowieka. Na nic najlepsze plany, bezcelowe wszelkie spory o rysunek ustroju, jeśli nie zdołamy stworzyć ludzi, którzy to podejmą. I nie jednostki to być mają a społeczność. A wychowanie ma wytworzyć w człowieku umiłowanie Prawdy, Pracy i Piękna.”

Hanna Czaki (1922–1944) polska uczestniczka konspiracji antyhitlerowskiej, harcerka

część treści grypsu przesłanego Władysławowi Bartoszewskiemu z niemieckiego więzienia na Pawiaku pod koniec stycznia 1944 r.

O ludziach

„Z dążeniem do zniewolenia indywiduum i uczynienia go składnikiem zbiorowości, wiąże się pruderyjność systemów totalitarnych, niezależnie od sensu głoszonych przez państwa totalitarne ideologii. Dążenie do ukrócenia swobody seksualnej ma źródło w chęci podporządkowania jednostki państwu, nieokiełznany seks jest bowiem wyrazem wolności człowieka i bywa przejawem opozycji wobec norm uznawanych obyczajowo za niepodważalne. Mniejszości seksualne, jak homoseksualiści czy transseksualiści, w krajach o charakterze totalitarnym są z reguły prześladowane. Takie stanowisko jest wspólne państwom opartym na „jedynie słusznej ideologii””

Maria Szyszkowska (1937) polska działaczka polityczna, filozof

świeckiej bądź religijnej.

O seksie , O charakterze , O wolności , Sens

„Jednostka gubi się w gąszczu wieżowców, pomiędzy sznurami kolorowych samochodów, bezustannie natrafia na swoje odbicie: przegląda się w gładkich karoseriach, szklanych witrynach, spotyka swój schematyczny obraz w płachtach plakatów i świetlnych reklamach.”

Jean Baudrillard (1929–2007) francuski socjolog i filozof kultury

Źródło: Ameryka, Warszawa 1998.

Obraz

„Nasz gabinet jest w pełni oddany walce o wyeliminowanie korupcji oraz przywrócenie społecznego zaufania dla działań rządowych. Działania ustawodawcze, jak i administracyjne, które podjęliśmy na tym polu mówią same za siebie. Szum informacyjny wywoływany przez różne zdesperowane jednostki, zjednoczone w walce z naszym rządem, powinien być sukcesywnie eliminowany.”

Manmohan Singh (1932) polityk indyjski, premier

przemówienie do Komitetu Roboczego Indyjskiego Kongresu Narodowego, czerwiec 2012.
Źródło: Konrad Leszczyński, Manmohan Singh odniósł się do wczorajszych protestów; kłopoty guru Ramdeva?, polska-azja.pl, 4 czerwca 2012 http://www.polska-azja.pl/2012/06/04/manmohan-singh-odniosl-sie-do-wczorajszych-protestow-klopoty-guru-ramdeva/

O zaufaniu , O walce

„Każdy powinien sam rozstrzygnąć, czy lepiej jest podlegać władzy jednostki, czy też żyć w ustroju demokratycznym.”

Solon (-638–-558 p. n. e.)

Źródło: Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, wyd. PWN, Warszawa 1982, s. 44.

„Dla społeczeństwa akcja liturgiczna jest szkołą ładu i porządku w każdej pracy wspólnej, a nauka śpiewu gregorjańskiego mogłaby pod względem wychowania społecznego dać więcej niż niejeden wykład socjologji. Dla jednostek zaś publiczna modlitwa Kościoła powinna być głównem źródłem osobistej pobożności, źródłem nieskończenie głębszem, czystszem i bardziej orzeźwiającem dusze niż te wszystkie modlitewniki, będące wytworem prywatnej pobożności choćby największych świętych. Liturgja katolicka jest tą wielką nauczycielką modlitwy, kto do jej szkoły nie pójdzie, ten nigdy pełni życia duchowego nie zazna.”

Jacek Woroniecki (1878–1949) teolog polski, dominikanin

Królewskie kapłaństwo
Źródło: s. 88

O duszy , O nauce

„Nie dajmy się unosić megalomanii organizacyjnej, nie wyobrażajmy sobie, że chcąc elitę narodową wychować, już elitą naprawdę jesteśmy. Mogą być i są z pewnością poza naszym ruchem i jednostki i środowiska wartościowsze od nas. Twórczej, użytecznej pracy ideowej jest w Polsce dużo, nie bądźmy ślepi i umiejmy ją dostrzec. Nie zasklepiajmy się jak ślimak w ramach naszej własnej organizacji, nie odnośmy się wobec innych organizacji lekceważąco, ani zawistnie. Utrzymujmy z nimi kontakty, pomagajmy im w ich działalności, myślmy raczej o tym co nas z nimi łączy, nie o tym co dzieli.”

Jędrzej Giertych (1903–1992) harcerz, polityk, dyplomata, dziennikarz, pisarz, publicysta, historyk, prawnik

Źródło: My nowe pokolenie, 1929

O myślach , O myśleniu

„Nikt nie jest sprawiedliwy z dobrej woli, tylko z musu, bo sprawiedliwość to nie jest dobro dla jednostki.”

Platon Państwo

Państwo
Źródło: Księga II

O sprawiedliwości

„Człowiek sam przez się zazwyczaj nie jest ani zły, ani dobry, ani urodzonym zdrajcą, ani rycerzem bez skazy. Zaś może stać się jednym lub drugim, w zależności od konkretnych warunków, z których część tylko zależna jest od danej jednostki. Zapewne – są ludzie, których hart duszy i siła charakteru potrafią w dużym stopniu zrównoważyć wpływy warunków zewnętrznych. Ci ludzie potrafią w każdej okoliczności pozostać wiernymi samym sobie. Są również inni, których wartość moralna jest patologicznie niska. Ale to są wyjątki. Zaś olbrzymia większość ludzkości nie tyle jest, ile staje się. I choć proces ten trwa już tysiące lat, dalekim jest jeszcze od końca. Gdyż człowiek wciąż jeszcze nie wyzwolił się spod przemożnego wpływu czynników zewnętrznych, wliczając do tych ostatnich istniejące stosunki społeczne.”

Wiktor Alter (1890–1943) polsko-żydowski działacz socjalistyczny

Źródło: To, co najważniejsze, w: Człowiek w społeczeństwie, Wydawnicza Spółdzielnia Czytelników Książki „Światło”, Warszawa 1938 http://lewicowo.pl/to-co-najwazniejsze/.

O ludziach , O książkach , O duszy , O charakterze

„Prawdziwy postęp (tzn. moralny) może dokonać się w jednostce i dzięki jednostce.”

Charles Baudelaire (1821–1867) francuski poeta

„Tożsamość jednostki kształtuje się przez kontakt z Innymi.”

Charles Taylor (polityk) (1948) prezydent Liberii

„Widzimy więc te same rzeczy w inny sposób. Widzimy co innego i czasem bywa to bolesne. (…) Życie społeczne, kontakty z innymi, nauka, media, sztuka – to drobiazgowe, mozolnie uzgadniane „prawdy”. Całe epoki mają swoje „prawdy”, które po czasie rozsypują się w pył. Mają też swoje „prawdy” poszczególne jednostki; niektóre z nich aktualne przez całe życie, inne podlegają kolejnym weryfikacjom. (…) Subiektywne poczucie prawdy wiążę się zawsze z aktem oceny. Jest to świadomy akt woli – uznaję, że coś jest prawdziwe, i na dodatek przyjmuje konsekwencje tej oceny. To rodzaj dobrowolnego przykrojenia doświadczenia do pewnego wzoru. Jest to konieczne, o ile mamy żyć we wspólnym poznawczo i etycznie świecie.”

Olga Tokarczuk książka Moment niedźwiedzia

Moment niedźwiedzia
Źródło: s. 184

O życiu , O sztuce , O nauce , O czasie

„Czy można sobie to wyobrazić? My uważaliśmy, że ludzie nie będą chodzić do samochodu, aby zadzwonić. Ludzie chcieli rozmawiać ze sobą i jedynym sposobem w jaki można było tego dokonać to zbudowanie telefonu komórkowego – telefonu, który byłby osobisty. Taki, który reprezentowałby jednostkę i miał zatem numer przypisany nie do miejsca, nie do biurka, nie do domu zamieszkania, ale do osoby”

Martin Cooper (1928)

O Motoroli DynaTAC

O ludziach , O domu , O zamieszkaniu

„Obóz narodowy to jest nie tylko strategia polityczna i koncepcja polityki zagranicznej, ale to jest także i ideologia. Jest to przede wszystkim idea narodowa. Przedmiotem troski tego obozu nie jest interes tej czy innej klasy społecznej, nie jest to także zaspokojenie potrzeb poszczególnej jednostki, nie są wreszcie cele międzynarodowe, ale jest to dobro narodu. Można by polską ideę narodową – to znaczy ideologię „endecji” – nazwać nacjonalizmem, gdyby nie to, że słowo to nabrało w dzisiejszych czasach nieco innego znaczenia. Ale dobro narodu nie jest w pojęciu polskiego obozu narodowego dobrem najwyższym. Dobrem najwyższym jest Bóg. Dobro narodu, tak samo, jak dobro poszczególnej rodziny, podporządkowane być musi prawu moralnemu. Ideologia obozu narodowego to ideologia Boga i ojczyzny.”

Jędrzej Giertych (1903–1992) harcerz, polityk, dyplomata, dziennikarz, pisarz, publicysta, historyk, prawnik

Źródło: Polski obóz narodowy

O Bogu , O ojczyźnie

„Demokracja nie oznacza jedynie prawa jednostki do swobodnego rozwoju, ale również konstytucyjne ograniczenie jej udziału we władzy. „Wolność silnych” musi być ograniczana, co nie jest jednak, o ile nie mamy do czynienia z anarchizmem, równoznaczne z pozbawieniem ich władzy.”

Anthony Giddens (1938) brytyjski socjolog

Przemiany intymności

O demokracji , O wolności

„Państwo i jednostka są jedną i tą samą rzeczą lub innymi słowy: państwo i jednostka są nierozerwalnymi pojęciami koniecznej syntezy.”

Giovanni Gentile (1875–1944)

Źródło: The Philosophic Basis of Fascism (1928), cyt. za: Roman Bäcker, Homo sovieticus, w: Totalitaryzm. Geneza. Istota. Upadek, Toruń 1992

„Po objawach zewnętrznych poznajemy ludzi, oceniamy ich wartość psychiczną, wdzieramy się do ich duszy. Wprawdzie życie wewnętrzne jednostki jest bardzo skomplikowane, niekiedy nawet zagadkowe, jednakie poznanie go chociażby tylko do pewnego stopnia, rozumienie zamiarów otaczających nas osób, ich myśli lub sposobu myślenia pozwala nam żyć społecznie, pozwala nam współżyć i współtworzyć. Gdyby nie możność poznania bliźniego, bylibyśmy strasznie opuszczeni, strasznie bezsilni: (…) życie zbiorowe, postęp i kultura byłyby niemożliwe.”

Władysław Pniewski (1893–1940) nauczyciel, publicysta, działacz oświatowy na Pomorzu Gdańskim i Kaszubach

Osobnicze cechy językowe w muzyce żywego słowa
Źródło: „Język Polski” nr 4, wrzesień-październik 1922, s. 12.

O życiu , O ludziach , O duszy , O myślach

„Trzeba wreszcie skończyć z tym, co ekonomiści nazywają „eksternalizacją”, polegającą na nieuwzględnianiu kosztów społecznych i środowiskowych w PKB i zaliczaniu ich do kosztów nieproduktywnych. Eksternalizacja to przeniesienie na ekosystem towarzyszących produkcji kosztów ekologicznych i degradacji środowiska. To także złożenie na barki społeczeństw i jednostek kosztów produkcji (opieka socjalna, warunki pracy), których producent nie chce wziąć na siebie. To w końcu zrzucenie na konsumentów ryzyka zdrowotnego, którego nie chce się wziąć pod uwagę”

Daniel Cohn-Bendit (1945)

odpady toksyczne itd.
Co robić?

„Nasze stosunki od lat układają się świetnie, na każdym poziomie współpracy panuje bardzo dobra atmosfera. Mamy też wiele podobnych problemów, ponieważ cały region należy do Unii Europejskiej i NATO. Istnieją przy tym kwestie, które jeszcze bardziej mogą zbliżyć nasze kraje. Jedną z nich jest zabezpieczenie przestrzeni powietrznej nad republikami nadbałtyckimi. Dla Tallina to istotna sprawa. Obecnie inwestujemy 2 procent naszego PKB w bezpieczeństwo, podczas gdy Litwini i Łotysze poniżej procenta. Wiem, że Warszawa chciałaby, żeby w przyszłości lotnisko-baza dla jednostek natowskich została przeniesiona z Litwy do wyremontowanej Ämari w Estonii. To natomiast nie podoba się Litwinom. Ważne jest, żeby nie tworzyć dodatkowych napięć i rozwiązywać wszelkie nieporozumienia pomiędzy Polską a Litwą. Współpracujemy oczywiście w ramach Unii Europejskiej i NATO. W tych organizacjach łączy nas nie tylko doskonałe zrozumienie, ale również świetne relacje koleżeńskie. Podobnie postrzegamy zagadnienia związane z bezpieczeństwem i szczególnie w tej dziedzinie nasza współpraca jest bliska. Rozumiemy także stosunki panujące we wschodniej części Europy, a zwłaszcza relacje z Rosją. Niestety, dobry klimat relacji nie znajduje odzwierciedlenia w wielkości wymiany gospodarczej czy inwestycjach. W naszej komisji szczególną wagę przywiązujemy do intensyfikacji stosunków gospodarczych z innymi państwami. Bardzo dobre wyniki osiągamy w krajach ościennych – w Finlandii, Szwecji, Łotwie i Litwie. Wydaje mi się, że powinniśmy poświęcić wam więcej uwagi. Polska sprzedaje sporo swojej produkcji – zwłaszcza żywności – w Estonii, ale liczby nie odzwierciedlają potencjału naszej współpracy.”

Marko Mihkelson (1969)

o stosunkach estońsko-polskich.
Źródło: Kazimierz Popławski, W oczekiwaniu na zmiany (cz. II), new.org.pl, 30 czerwca 2012 http://www.new.org.pl/924,post.html

O zrozumieniu , O relacjach , O przyszłości , O współpracy

„Po kolejnej minucie, jak wynika z nagrań, ktoś poinformował go: „Upadł po bliższej, z lewej strony drogi”. Mimo że Rosjanie z wieży kontroli lotów mieli pewność, że polski samolot „upadł”, nie ogłosili natychmiast alarmu dla jednostek ratowniczych z lotniska.”

Anita Gargas (1964) polska dziennikarz i matematyk

Źródło: Wieża poza raportem, gazetapolska. pl, 19 stycznia 2011 http://www.gazetapolska.pl/236-wieza-poza-raportem

„Analiza procesów walki klasowej, procesów, które angażują we współdziałanie wielkie agregaty jednostek ludzkich – to inna możliwa perspektywa zainteresowań myśli marksistowskiej.”

Bronisław Misztal (1946)

w swojej rozprawie habilitacyjnej.
Zagadnienia społecznego uczestnictwa i współdziałania
Źródło: s. 105 opublikowanej pracy habilitacyjnej Misztala

O myślach , O walce , O myśleniu

„Naród może być wolny jedynie kosztem wolności jednostki, a im wolniejszy naród, tym większym niewolnikiem jest jednostka.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

O wolności

„Prawdziwsze byłoby chyba stwierdzenie, że niemal wszyscy nieustannie komunikują się sami z sobą, a tylko nieliczne jednostki posiadły umiejętność medytacji lub kontemplacji, która zmienia ów stan rzeczy.”

Maciej Bennewicz (1961)

Seks trujący, seks doskonały. Coaching relacji (2011)

„O generale Stanisławie Skalskim mogę wyrażać się jedynie z najgłębszym szacunkiem. Ten, jak Pan słusznie go określa, bohater z czasów drugiej wojny, miał niezwykle ciężkie życie. Po powrocie z Anglii do kraju siedział bardzo długo w więzieniu i to z wyrokiem śmierci. Kto, jak kto, ale właśnie on powinien z najwyższym uznaniem powitać zmiany, jakie u nas nastąpiły po upadku komunizmu. Jako gorący patriota i wnikliwy, realistyczny obserwator spraw krajowych, generał Skalski szybko się jednak zorientował, że kolejne rządy, poczynając od Rakowskiego, przez Mazowieckiego po Suchocką, narzuciły nam nowy system zniewolenia, zastąpiły jedną zależność inną zależnością. Co z tego, że, być może, prawa jednostki są u nas dziś szersze, niż były za komuny, skoro drastycznie narusza się i ogranicza prawa i wolność narodu, jako całości! Skutki tego wszystkiego są wprost zastraszające i widoczne dla każdego. Generał Skalski to rozumie i jako doświadczony, zahartowany w bojach o Polskę żołnierz stanął w pierwszym szeregu samoobrony, będąc członkiem ogólnokrajowego komitetu noszącego nazwę, o czym już zresztą mówiłem, Komitetu Samoobrony Narodu.”

Andrzej Lepper (1954–2011) polski polityk

Źródło: Samoobrona. Dlaczego? Przed czym?, Warszawa 1993

O życiu , O śmierci , O wojnie , O wolności

„Nie mamy już do czynienia z jednolitą kulturą społecznego pochodzenia, lecz raczej z indywidualnym zestaleniem różnych produktów wiedzy. Współczesne pokolenie, które doświadcza zjawisk indywidualizacji, będzie więc skłonne widzieć kulturę po stronie jednostki.”

Jerzy Mikułowski Pomorski (1937) polski socjolog

Źródło: Anna Wojnar, Współczesne ujęcie kultury, „Alma Mater”, nr 100, luty 2008, s. 114.

O wiedzę

„Państwo jest organizacją terytorialną, przymusową, prawem ziemi, które owłada człowiekiem, dlatego że na niej zamieszkał. Nie daje ono nigdy swoim obywatelom swobody uchylania się od jego praw i rozporządzeń, swobody dobrowolnego należenia lub nienależenia do jego organizacji. Prawdziwa wolność jednostek staje się tutaj nieziszczalną nigdy utopią.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Nowa etyka w: Edward Abramowski, Pisma, tom I, s. 73–74 http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_1/73, Warszawa 1924.

O wolności , O zamieszkaniu

„Podziwiamy Chiny w dziedzinie gospodarczej, ale kontynentem społecznego dobrobytu jest Europa, tu pracownicy mają najwięcej praw. W Europie panuje największa równość mężczyzn i kobiet, najbardziej przestrzega się praw człowieka, Europa najwięcej wydaje na pomoc rozwojową w innych krajach, w Europie najszersze są swobody jednostki, najmniejsze nierówności i najszersza solidarność społeczna. Czego trzeba, żeby ten model społeczny utrzymać? Pobudzać talenty i wiedzę.”

José Luis Rodríguez Zapatero (1960) polityk hiszpański

Źródło: wyborcza.pl, 1 kwietnia 2011 http://wyborcza.pl/1,97738,9363373,Zapatero__Hiszpania_da_sobie_rade_sama__Na_100_proc_.html?as=2&startsz=x#ixzz1IZ7NiY9n

O kobietach , O pomocy

„Ewolucja jest ślepa niczym bogini sprawiedliwości. Bardziej ceni sobie okoliczności przetrwania i ekspansji genów oraz szczęśliwy traf mutacji niż osiągnięcia jednostki. Ludzkość przeciwstawiła się tym jej preferencjom, ludzie nabrali świadomości siebie i teraz nie mamy już wyboru. Tylko od jednostki zależy jej klasa i przed nikim nie da się usprawiedliwić omyłki zaniechania bycia tym, kim można być.”

Kazimierz Obuchowski (1931–2014) polski psycholog, doktor habilitowany

Źródło:Przez galaktykę potrzeb – Psychologia dążeń ludzkich, Zysk i S-ka, Poznań 1995

O ludziach , O sprawiedliwości

„Lewica uważa, że jeśli mamy wysokie bezrobocie, to niemożność znalezienia pracy nie jest winą jednostki, tylko całego systemu, w tym rządu i sektora prywatnego, a człowiek bezrobotny i ubogi nie zasługuje na to, żeby umrzeć z głodu. Państwo to republika obywateli, więc powinno zadbać o to, żeby obywatele mieli co do garnka włożyć i mieli możliwość pracy – chociażby przez zlecanie robót publicznych. To zresztą system naczyń połączonych: przecież miejsca pracy powstają wtedy, gdy ludzie mają pieniądze na zakup towarów – a mają pieniądze, gdy mają pracę. Konserwatyści myślą inaczej. Uważają, że każdy dorosły powinien być własnym surowym ojcem, być niezależny, potrafić sam się o siebie zatroszczyć. Poleganie na rządzie prowadzi do zepsucia: surowy ojciec nie rozdaje ot tak dóbr, dzieci powinny się nauczyć na nie zarabiać.”

George Lakoff (1941) językoznawca amerykański

Źródło: rozmowa Katarzyny Wężyk, Prawica wojuje na słoniach, „Gazeta Wyborcza”, 23–24 sierpnia 2014.

O pieniądzach , O głodzie , O dzieciach , O ludziach

„Na ogół literatura zajmuje się historią jednostki. Nie ma dziś czegoś takiego, jak wielka historia, nie sposób jej opowiedzieć. Koncept pisania wielkich narracji został poważnie skompromitowany przez systemy totalitarne.”

Oksana Zabużko (1960) pisarka ukraińska

Źródło: Łukasz Saturczak, Co niezrealizowane http://www.dwutygodnik.com/artykul/3920/, Dwutygodnik.com nr 91/2012.

O historii , O literaturze

„U podstawy rządów demokratycznych leży zasada większości, zasada liczby, która każe przypuszczać istnienie równowartościowych osobników składających społeczeństwo. Tylko w grupie jednolitej, w zbiorowosci powstałej samorodnie na mocy jednakowości pewnych potrzeb i funkcjonującej wyłącznie w granicach tych potrzeb, decyzja większości może być wyrazem woli zbiorowej i wspólnym uświadomieniem istotnych interesów jednostki.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Polityka socjalizmu bezpaństwowego w: Edward Abramowski, Pisma, tom II http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_2/362, Warszawa 1924.

O decyzjach

„Podstawę stosunku jednostki do Narodu stanowią instynkty i uczucia narodowe tkwiące w najgłębszych pokładach jej duszy. Wiedzeni tym instynktem gotowi jesteśmy zginąć na polu walki, wiedzeni tą miłością Narodu, jemu tylko służyć pragniemy. Żaden frazes nie zasłania nam tego celu.”

Jan Mosdorf (1904–1943) polski filozof i publicysta, działacz narodowy

O emocjach , O duszy , O walce

„Jeden rodzi się artystą. Artysta to człowiek obdarzony wyjątkową naturą, ze szczególnym zmysłem spontanicznego widzenia formy i kształtu, jako całości, w doskonałej harmonii. Jeżeli jednostce brakuje tej wrażliwości, nie jest artystą i nigdy nie będzie; i stratą czasu jest brać pod uwagę tę możliwość. To rzemiosło jest osiągane przez naukę, obserwację i praktykę; doskonalone poprzez nieustanną pracę. Jednak zmysł artysty jest wrodzony. Przede wszystkim trzeba kochać naturę całym sercem i duszą, i potrafić uczyć się jej i podziwiać ją godzinami. Wszystko jest w naturze. Roślina lub liść, źdźbło trawy powinno być przedmiotem niekończącej się i owocnej medytacji; dla artysty, chmura unosząca się na niebie ma formę, forma ta wprawia w radość i pomaga myśleć.”

William-Adolphe Bouguereau (1825–1905) francuski malarz

O duszy , O myślach , O naturze , O trawie

„W społeczeństwie opartym na suwerenności narodu jest rzeczą pewną, że żadna jednostka, klasa, nie ma prawa podporządkować reszty swej woli osobistej; ale fałszem jest, że całe społeczeństwo posiada w stosunku do swych członków suwerenność bez granic.”

Karl Ludwig von Haller (1768–1854)

Szatan i rewolucja (1834)
Źródło: Europa w okresie restauracji (1815-1847). Teksty źródłowe do nauki historii w szkole średniej, zesz. 48, w świetle źródeł przedstawił J. Frejlich, Kraków 1924

O historii , O nauce