Cytaty o zwierzętach (564 cytatów, strona 4)

„Człowiek różni się od zwierzęcia tylko tym, że swoje zwierzęce cele osiąga zawiłą drogą kompromisów i wyrzeczeń.”

Robert Wright (1957)

Źródło: Moralne zwierzę

„Zapewniamy, że w czasie dwunastoletnich rządów sir Thomasa Smitha kolonia pozostawała w wielkiej nędzy i niedoli z powodu ciężkich i okrutnych praw. (…) W tamtych czasach dzienny przydział żywnościowy na jedną osobę wynosił jedynie osiem uncji [250 g] mąki i połowę półkwarty [ok. ćwierć litra] grochu (…). Żywność była spleśniała, zgniła, pełna pajęczyn i robaków, budziła odrazę ludzi i nie nadawała się dla zwierząt, co zmusiło wielu do ucieczki i szukania pomocy u dzikich wrogów; ludzie ci, gdy schwytano ich ponownie, byli skazywani na śmierć na różne sposoby: przez powieszenie, rozstrzelanie, łamanie kołem. (…) Jednemu z nich za kradzież dwóch lub trzech półkwart owsa przebito szydłem język i przywiązano go łańcuchem do drzewa, aż umarł z głodu.”

Thomas Smith (1558–1625)

petycja, którą wysłało trzydziestu kolonistów z Jamestown do Izby Obywatelskiej Wirginii (1619).
O Thomasie Smisie
Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 55.

O śmierci , O głodzie , O ludziach , O historii

„Wystawę poświęcamy hodowcom koni tych pięknych zwierząt, które zawsze w kulturze polskiej symbolizowały pracowitość, ale też są dla nas symbolem świetności naszego państwa.”

Krzysztof Tołwiński (1968) polski polityk

Źródło: Hodowla koni wraca do łask, naszdziennik.pl, 15 lipca 2009 http://www.naszdziennik.pl/index.php?typ=ww&dat=20090715&id=ww11.txt

Koń

„Nowe chrześcijaństwo nie dość, że się rozprzestrzenia, to na dodatek zmienia się w każdym nowym miejscu; przypomina zwierzę, które pochłania miejscową faunę i florę, czerpiąc z tego pożywienia jakąś szczególną moc.”

Anne Rice książka Pandora

Pandora

„Zasadniczą cechą tego okresu była jedność – zespolenie całego narodu, prawdziwe, istotne. Dziedzic i chłop, rolnik, fabrykant, sprzedawca, kupujący, żołnierz, dowódca – jedna myśl, jeden cel, jeden duch. Bojownik Podziemia był przez Niemców tropiony, ścigany jak dzikie zwierzę, lecz wieleż radosnej siły dodawało mu poczucie niezawodnego zaplecza! Domy, ludzie, wszystko mu sprzyjało, chroniło, wspomagało. O, wzruszające wspomnienia wędrówek po kraju, gdy nieznajomy robotnik zapytany, gdzie by można znaleźć nocleg, wskazując ręką gospodę dodawał poufnie: „Politycznie ja za nich nie ręczę… Z polityką lepiej ostrożnie… Za to w tamtej chałupie, choć ciasno, ale o wszystkim mówić można… To Polacy murowani…” (…). Jedności, kto ciebie nie znał… Dalsze cechy to były braterstwo i ludzkość. Nigdy i nigdzie nie spotkałbyś tyle przejawów dobroci, ofiarności, poświęcenia dla drugich, co w życiu Podziemia długie cztery lata – wiedziałam, doznałam, stwierdziłam.”

Zofia Kossak-Szczucka (1889–1968) pisarka polska

o Polsce w czasach II wojny światowej i okupacji niemieckiej.
Cytaty z Zofii Kossak-Szczuckiej
Źródło: Zofia Kossak, W Polsce Podziemnej. Wybrane pisma dotyczące lat 1939–1944 red. Stefan Jończyk, Mirosława Pałaszewska, wyd. Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1999, s. 29.

O wojnie , O ludziach , O myślach , O sile

„Rozpusta jest jak dzikie zwierzę, podrażnione łańcuchami, a potem na arenę wypuszczone.”

Tytus Liwiusz (-59–17 p. n. e.) rzymski historyk

„Dlaczego tak często zwierzę wychodzi z człowieka? Pewnie nie może z nim już dłużej wytrzymać.”

Lech Nawrocki (1950)

„Zwierzęta nie mają rozumu, lecz tylko człowiek może być głupcem.”

Tadeusz Kotarbiński (1886–1981) polski filozof

„W sensie technicznym literatura powstaje zawsze na styku tego, co indywidualne i zbiorowe. Słowa funkcjonują pośród innych słów i odsyłają do tradycji literackiej. Zadaniem pisarza jest ich rekonfiguracja i stworzenie nowego modelu świata.”

Marcin Orliński (1980)

Źródło: Aneta Jóźwiak, Zwierzę z przewagą – człowiek, „Magazyn Vege” nr 2(75), 2015.

O literaturze , Sens

„Auschwitz zaczyna się wszędzie tam, gdzie ktoś patrzy na rzeźnię i myśli: to tylko zwierzęta.”

Theodor Adorno (1903–1969) niemiecki filozof, socjolog, teoretyk muzyki i kompozytor

O myślach , O myśleniu

„W Czeczenii trwa konflikt z okrutnymi ludźmi, zwierzętami, które nie rozumieją, w jakiej epoce i w jakim świecie żyją.”

Władimir Putin (1952) rosyjski polityk

podczas wizyty w Holandii.
Wojna i terroryzm

„Pomimo niezwykłego wyrafinowania ludzkiego aparatu umysłowego, który pozwolił naszemu gatunkowi zdominować całą planetę, zbudowaliśmy na Ziemi otoczenie tak złożone, szybko zmieniające się i przeładowane informacją, że możemy sobie z nim poradzić tylko poprzez odwołanie do prymitywnych sposobów reagowania charakterystycznych dla zwierząt, które tak dawno temu prześcignęliśmy.”

Robert Cialdini (1945) amerykański psycholog

Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka

„Mężczyźni! Jakiś niższy gatunek ludzki, rodzaj zwierząt, które należy opanowywać, ujarzmiać, tresować, trzeba umieć.”

Zofia Nałkowska książka Granica

Granica
Źródło: Pisma wybrane t. 2, Czytelnik, Warszawa 1956, s. 61.

O mężczyznach

„Można umierać ładnie i brzydko, to jasne, tak jak można mieć dobre i złe maniery przy stole. A wy nie potraficie nawet zabić zwierzęcia, które potem jecie, zamykacie całe to zabijanie do fabryk i udajecie, że go nie ma. Co jest, wierzcie mi, wyjątkowo żałosne. Te wasze płacze, że ktoś zabił pieska, podczas gdy świnie zabijacie w fabrykach, a potem żrecie ich mięso. I jeszcze to gadanie, że w fabrykach to zabijanie jest humanitarne. Co mnie jeszcze więcej dziwi, bo z kolei fabryczne zabijanie ludzi uważacie za niehumanitarne.”

Szczepan Twardoch (1979) polski pisarz fantasy

Wieczny Grunwald

O ludziach , O płaczu

„Młodzi ludzie wyjeżdżają nie tylko ze Śląska, gdyż, jeśli nie są „Polakami katolikami”, czują się niekochani, indoktrynowani i nietolerowani. Już wśród najprostszych form zwierzęcych widać, że jeśli zwierzę trafi na warunki, w których się źle czuje, to opuszcza to miejsce. Tak podpowiada mu jego instynkt obronny.”

Kazimierz Kutz (1929–2018) polski reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny; działacz polityczny i senator RP

Źródło: Polska, czyli Iran, „Fakty i Mity” nr 5 (309)

O ludziach

„Kiedy pszczoła zniknie z powierzchni Ziemi, człowiekowi pozostaną już tylko cztery lata życia. Skoro nie będzie pszczół, nie będzie też zapylania. Zabraknie więc roślin, potem zwierząt, wreszcie przyjdzie kolej na człowieka…”

Karol Darwin (1809–1882) biolog angielski

O pszczołach

„Pacyfistą jest nie tylko ten, kto protestuje przeciwko wojnie. Pacyfista odrzuca także wszelką przemoc w stosunku do ludzi i zwierząt. Hodowla w niehumanitarnych warunkach i zabijanie zwierząt to formy stosowania przemocy.”

Maria Szyszkowska (1937) polska działaczka polityczna, filozof

O wojnie , O ludziach

„Im bardziej poznaję ludzi, tym bardziej kocham zwierzęta.”

George Bernard Shaw (1856–1950) dramaturg i prozaik irlandzki, noblista

O ludziach , Kochać się

„Społeczeństwo (…) to archipelag niewielkich socjowysepek, na których prowadzi się życia osobne, z odrębnymi stylami ubierania się, zachowania prywatnego i publicznego, komunikowania, flirtowania, dyscyplinowania dzieci, przemieszczania się, z odrębnymi wystrojami wnętrz oraz innymi zwierzętami domowymi karmionymi czym innym.”

Tomasz Szlendak (1974)

O stylach życia w mozaikowym społeczeństwie (od których zależeć będzie rozwój gospodarczy)

O dzieciach , O zachowaniu

„Obok posągu trackiego Orfeusza stoi statua Telete, a wokół niego wykonane z kamienia i brązu zwierzęta, które słuchają jego śpiewu. A oto niektóre z wielu kłamstw, w które wierzą Hellenowie: że Orfeusz był synem muzy Kalliope, a nie synem córki Pierosa, że za życia zszedł do Hadesu, aby błagać bogów podziemia o uwolnienie swej żony. A mnie się wydaj, że Orfeusz przewyższał pięknem poezji swych poprzedników i że osiągnął tak wielki rozgłos dzięki przypisywanemu mu odkryciu boskich wtajemniczeń, oczyszczeń z bezbożnych czynów, leczenia chorób i środków odwracających gniew bogów.”

Pauzaniasz (110–180) antyczny geograf

Źródło: Wędrówka po Helladzie (2. poł. II w.), tłum. Henryk Podbielski

O Bogu , Cytaty o pięknie , O gniewie , Córki

„Winterbotham wyjrzał przez okno, zwlekając z odpowiedzią. Na zewnątrz panowała absolutna ciemność; nie był w stanie dostrzec nawet granicy między lasem i niebem. Od dwóch lat co noc cała Anglia gasiła wszystkie światła. To dobrowolne sprowadzanie mroku chyba przynosiło efekty: Luftwaffe miała kłopoty z namierzaniem celów. Sęk w tym, że ciemności stały się udręką dla samych Anglików, realną i nieznośną choć przede wszystkim psychiczną. Hitler nie wygrał wojny – przynajmniej na razie – ale zmusił ich do krycia się w mroku, jak zwierzęta w jaskini.”

John Altman (1952) brytyjski aktor

Źródło: Gry szpiegów (ang. A Gathering of Spies, 2000), tłum. Wojciech Szypuła

O wojnie , O udręce , O nocy

„Socjalista nie jest człowiekiem, lecz bydlęciem – człowiek bowiem różni się od zwierzęcia tym, że kieruje się Zasadami Moralnymi. A Czerwoni ich programowo nie przestrzegają.”

Janusz Korwin-Mikke (1942) polski polityk

Źródło: blog, 28 czerwca 2007

„Człowiek jest dzikim zwierzęciem, które pracując nad sobą, oswoiło samego siebie.”

Pierre Reverdy (1889–1960) francuski poeta

„Na ringu byłem niszczycielem. Zwierzęciem wytresowanym tak, by wyeliminować wszystko, co się rusza. Mój trener mówił: Mike, bierz go!”

Mike Tyson (1966) bokser amerykański

i z miejsca się rzucałem.
Źródło: rozmowa Maika Grossekathofera, Kim jestem? Skończonym dupkiem!, „Der Spiegel”, 9 stycznia 2012.

„Gdyby zrobiono sondaż wśród zwierząt i sto razy pokazano małpę, a ani razu lwa, wówczas małpa na pewno by wygrała.”

Leszek Bubel (1957) polski polityk, wydawca i dziennikarz

„Posłowie króla perskiego Kambizesa, wysłani do króla Etiopów Długowiecznych, powiedzieli mu, że 80 lat jest najdłuższą miarą wyznaczoną dla życia ludzkiego. A tymczasem większość Etiopów żyła ponad 120 lat. Wtedy król Etiopów zapytał, czym Persowie się żywią? Uzyskał odpowiedź, że Persowie żywią się chlebem pszennym. Na to odpowiedział Etiop, że wcale go to nie dziwi, że tak krótko żyją, skoro żywią się „nawozem”. Zboże jako pokarm zwierząt trawożernych nazwał „nawozem.””

Jan Kwaśniewski (1937–2019) polski lekarz i propagator diet

No tak, bo Etiopowie Długowieczni odżywiali się gotowanym mięsem i produktami mlecznymi.
Dieta optymalna, Tłuste życie
Źródło: s. 145

O gotowaniu

„Nie gódź się nigdy z przymusem człowieczeństwa,
z przymusem nadziei, z niewolą szczęścia.
Twoją jedyną prawdą jest zwierzę, które rozszarpuje boga
w tajemniczo cichych głębinach czerniejącej krwi.”

Artur Nils Lundkvist (1906–1991) szwedzki pisarz

Źródło: Nie gódź się nigdy…

O Bogu

„Gdzieś nam zrobiono paskudny kawał. Pan Bóg powsadzał nas w ciała zwierząt, a kazał postępować jak ludziom. Tu był początek całej biedy. Gdyby nas stworzył takimi, jakimi jesteśmy, ale nie nazwał ludźmi, nawet ostatni z nas wiedziałby jak żyć.”

Erskine Caldwell (1903–1987)

Poletko Pana Boga
Źródło: s. 215.

O Bogu

„system gospodarczy określa cel (…) produkcji technicznej; technika jedynie rozwija metody produkcji potrzebnych dóbr. Ale rzeczywistość ekonomiczna niekoniecznie musi realizować te metody z wszystkimi ich konsekwencjami i w sposób najbardziej idealny z technicznego punktu widzenia, lecz podporządkowuje tę realizację względom ekonomicznym. Ideał techniczny, który nie uwzględnia warunków ekonomicznych, ulega modyfikacji. Logika ekonomiczna bierze górę nad logiką techniczną. W konsekwencji widzimy wokół nas w rzeczywistości liche sznury zamiast stalowych lin, marne zwierzęta pociągowe zamiast okazów eksponowanych na wystawach, najprymitywniejszą pracę ręczną zamiast doskonałych maszyn, ociężałą gospodarkę pieniężną zamiast obrotu czekowego itd. Rozbieżność między kombinacjami najlepszymi ekonomicznie a kombinacjami najdoskonalszymi technicznie nie jest nieunikniona, jednakże często istnieje i to nie tylko wskutek ignorancji i indolencji, ale także i z tej przyczyny, że metody gorsze pod względem technicznym mogą jednak być najodpowiedniejsze w danych warunkach ekonomicznych.”

Joseph Schumpeter (1883–1950) ekonomista amerykański pochodzenia austriackiego

Źródło: Teoria rozwoju gospodarczego, PWN, Warszawa 1960, s. 20–21.

O górach , O rzeczywostości

„Rozum, społeczeństwo, mowa i dłoń – to te własności natury ludzkiej, które stanowią linię demarkacyjną między człowiekiem na najbardziej prymitywnym stopniu rozwoju, a najwyżej zorganizowanym psychicznie zwierzęciem.”

Jacek Woroniecki (1878–1949) teolog polski, dominikanin

Katolicka etyka wychowawcza, Tom II/2
Źródło: s. 325

O naturze

„Robienie filmów, nie jest rzeczą trudną. Kiedy zamykasz oczy widzisz ciemność, ale jeśli zamkniesz je jeszcze mocniej wtedy zaczniesz widzieć małe gwiazdki. Niektóre z nich są postaciami ludzkimi, inne zwierzętami, końmi, ptakami. Teraz, wystarczy im powiedzieć jak się poruszać, gdzie iść, kiedy upaść… i masz gotowy scenariusz. Potem otwierasz oczy i film jest już gotowy.”

Djibril Diop Mambéty (1945–1998)

Źródło: Kino jest potęgą wyobraźni… wystarczy zamknąć oczy żeby powstał film…, afryka.org, 25 maja 2007 http://afryka.org/afryka/kino-jest-potega-wyobrazni--8230--wystarczy-zamknac-oczy-zeby-powstal-film--8230-,news/

O ptakach

„Jak by powiedział Karol Marks, uczyniliśmy sobie wrogów ze wszystkich roślin i zwierząt, żeby usprawiedliwić fakt, że je zabijamy.”

Chuck Palahniuk (1962)

Kołysanka (2002)

„Teraz czas nie miał już żadnego znaczenia. Byle tylko przeżyć kolejny dzień. Najgorsi byli nadzorcy. Ich tyrania miała jeden cel – przemienić więźniów w bezwolne zwierzęta.”

Mary Arrigan (1943)

Zemsta ducha
Źródło: rozdział 2

O czasie

„Jeszcze jeden fragment pracy Marksa wyjaśnia nam dokładnie ten stosunek pomiędzy pracą i współdziałaniem. Ludzie - pisze Marks - poczynają się od zwierząt odróżniać, gdy tylko zaczynają wytwarzać sobie środki do życia - krok ukierunkowany na ich organizację cielesną.”

Bronisław Misztal (1946)

Marks, Engels t. 3. s. 27
Zagadnienia społecznego uczestnictwa i współdziałania
Źródło: s. 102 opublikowanej pracy habilitacyjnej Misztala

O ludziach

„Zwierzęta są moimi przyjaciółmi… a ja nie jadam swoich przyjaciół.”

George Bernard Shaw (1856–1950) dramaturg i prozaik irlandzki, noblista

Źródło: Dialog mięsożercy z trawożernym, „Polityka”, wyd. 40–46, Wydawnictwo Prasowe „Polityka”, 1999, s. 80.

„Jest mi ciężko pisać o zwierzętach z kilku powodów. Po pierwsze, trudno je cytować. Po drugie, kiedy pisze się o zwierzętach w naukowym kontekście, zwykle tematem nie są szczęśliwe zwierzęta i nie jest wówczas łatwo silić się na poczucie humoru.”

Mary Roach (1959) dziennikarka amerykańska

Źródło: Wywiad, 30 kwietnia 2010 http://www.przystan-literacka.pl/index.php?show=3003

„Opiekuję się schroniskiem dla zwierzaków w Milanówku-Polesiu. A żeby jakaś dewotka nie miała mi za złe, że większą wagę przykładam do zwierząt, niż do ludzi – robię też koncerty dla dzieci z porażeniem mózgowym. Jeżdżę do nich, śpiewam, głaszczę je po głowie. Sama wychowałam takie właśnie dziecko i wiem, co to znaczy.”

Krystyna Sienkiewicz (1935–2017) polska aktorka

Źródło: „Trybuna Śląska – Dzień”, 7 listopada 2000 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/sienkiewiczk01.htm

O dzieciach , O ludziach , O śpiewie

„Słoń uchodzi za gatunek rozmnażający się najwolniej ze wszystkich znanych zwierząt.”

Karol Darwin (1809–1882) biolog angielski

O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego (1859)
Źródło: wyd. PWRiL, Warszawa 1959.

„Śpiew to dla mnie największe wyzwanie. Głos zależy nawet od tego, czy się wyśpisz, i od tego, czy dużo mówisz. Gdy słucham siebie na płycie sprzed ośmiu lat, to jestem zdziwiony, jak bardzo mój głos się zmienił. Kiedyś śpiewałem jak zranione zwierzę, ale na ostatnich kilku płytach zauważyłem znaczną różnicę. W każdym razie mój głos kojarzy się teraz znacznie bardziej ze śpiewaniem.”

Joe Bonamassa (1977)

Źródło: Wywiad http://www.magazyngitarzysta.pl/ludzie/wywiady/2290-joe-bonamassa.html

O ludziach , O śpiewie

„Człowiek jest najbardziej nieudanym zwierzęciem w przyrodzie.”

Max Scheler (1874–1928) filozof niemiecki

„Szanowni Państwo! Czuję się w obowiązku wyjaśnić nieporozumienie dotyczące możliwości likwidowania zwierząt w trakcie ewentualnej akcji powodziowej. Moja wypowiedź (cytowana w wielu mediach) została wyjęta z kontekstu. Mamy szczegółowo opracowaną instrukcję postępowania w przypadku zagrożenia. Przewiduje ona szereg działań, w tym również ewakuację zwierząt. Konieczność zastrzelenia któregokolwiek z naszych lokatorów mogłaby mieć miejsce jedynie w sytuacji ekstremalnej, która wobec naszych dopracowanych instrukcji nie powinna zaistnieć, ale która przecież może się zdarzyć i na którą mamy obowiązek być przygotowani. Przepraszam wszystkich, którym los naszych zwierząt nie jest obojętny i którzy poczuli się zaniepokojeni.”

Andrzej Kruszewicz (1959) polski ornitolog, lekarz weterynarii, autor książek

komunikat odnośnie ewentualnego odstrzału zwierząt na wypadek zalania ogrodu podczas powodzi.
Źródło: Oficjalna strona Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Warszawie http://www.zoo.waw.pl

O losie

„Nieszczęśnicy, bezrozumni, z uporem trwający przy swej niedoli i ślepi na własne dobro! Pozwalacie, by jawnie pozbawiano was tego, co w waszym dobytku najcenniejsze, by grabiono wasze pola, okradano was, zabierano z domów stare meble przodków! Żyjecie w taki sposób, że nic już do was nie należy. (…) A wszystkie te szkody i niedole, całą tę ruinę zawdzięczacie nie waszym wrogom, ale jednemu wrogowi, temu właśnie, którego sami uczyniliście tym, kim jest (…). Ma przewagę tylko w zakresie środków, jakich mu dostarczacie, aby was niszczył. Skąd bierze on oczy, które was szpiegują jeśli nie od was? Skąd bierze tyle rąk, aby was chwytać jeśli nie od was? A czy stopy, które depczą wasze miasta, nie są waszymi stopami? Czy ma nad wami władze, która nie pochodziłaby od was? (…) Obsiewacie pola, by on mógł je pustoszyć, wyposażacie domy, by miał co grabić (…) Od tych niegodziwości, których nie zniosłoby nawet zwierzę, moglibyście się uwolnić, gdybyście tylko zechcieli spróbować.”

Étienne de La Boétie (1530–1563)

Rozprawa o dobrowolnej niewoli

„Człowiek jest istotą, która, podobnie jak wszystkie inne istoty żyjące, ze śmiercią zapada w nicość. Śmierć jest najstraszliwszym wrogiem ludzkości. Wizja nieuchronnej i koniecznej śmierci odbiera całą radość życiu, gdyż w walce ze śmiercią jest człowiek zupełnie bezsilny. Bezsilność tę powiększa jeszcze fakt, że rozum, którym człowiek wyróżnia się wśród zwierząt, nie jest w stanie rozwiązać zagadki przeznaczenia człowieka. Gdyby człowiek wiedział na pewno, że istnieje życie pozagrobowe, inne i piękniejsze, nie chciałby żyć (…). Z tej tragicznej sytuacji może uratować człowieka jedynie Bóg. Rozum bowiem sam przez się nie jest w stanie nawet poznać, czy Bóg istnieje. O istnieniu Boga i życia pozagrobowego może się człowiek dowiedzieć jedynie z objawienia. To objawienie przyniósł ludzkości Chrystus, który wprawdzie był takim samym, jak i my, człowiekiem, ale którego Bóg w swej dobroci użył za narzędzie swojej woli.”

Faust Socyn (1539–1604) włoski filozof, reformator religijny, działający w Polsce

Źródło: Ludwik Chmaj, Wykłady Rakowskie Fausta Socyna, s. 174-175. http://www.apologeta.nazwa.pl/teologia/Wyklady%20Rakowskie%20Fausta%20Socyna.pdf

O życiu , O śmierci , O Bogu , O walce

„Nie podobna być męczennikiem temu, kto nie jest w Kościele; nie dojdzie do królestwa, kto porzuca tego, który królować powinien. Nie mogą być z Bogiem ci, którzy nie chcą zachować jedności ducha w Kościele. Próżno dają się palić w płomieniach i na stosach, albo życie swe oddają w paszczękach dzikich zwierząt; wszystko to nie będzie zwycięstwem wiary, lecz karą niewierności. Można śmierć ponieść, a nie mieć prawa do wieńca nagrody.”

Cyprian z Kartaginy (200–258) Biskup męczennik chrześcijański

De catholicae unitate Ecclesiae
Źródło: N. 14

O życiu , O śmierci , O Bogu , O wierze

„Natura dała w równym stopniu wszystkim gatunkom żyjącym na ziemi takie samo prawo do życia. Tak samo jak człowiek wszystkie inne zwierzęta czują ból, przeżywają strach, cierpią i tylko niedojrzałość cywilizacyjna człowieka pozwala mu na przedmiotowe traktowanie innych gatunków. Wierzę, że przyszłe pokolenia z obrzydzeniem będą czytać historię, jak to kiedyś człowiek hodował i zjadał inne żyjące na ziemi stworzenia. To okrutne i chciałoby się powiedzieć: nieludzkie.”

Edward Hulewicz (1937)

O bólu , O strachu , O historii , O naturze

„Państwo wyznaniowe tym różni się od państwa przechwyconego przez organizację gangsterską, że religijni dyktatorzy są zazwyczaj autentycznie przekonani o swojej niezmierzonej uczciwości i dobroci.”

Andrzej Koraszewski (1940)

Źródło: Chimera jako zwierzę pociągowe http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,4646/q,Chimera.jako.zwierze.pociagowe, Racjonalista.pl, 13 marca 2006.

„Zwierzęta nie śmieją się. One rozumieją powagę życia.”

Valeriu Butulescu (1953) poeta rumuński, aforysta, polityk

„Gdy wnikliwie przeanalizujemy sytuację współczesnej rodziny, to okaże się, że zagrożenia, jakie ją osaczają w ostatnich dziesiątkach lat, spowodowane są przede wszystkim przez fałszywą teorię człowieka, która z jednej strony widzi w nim tylko zwierzę, zbyt szybko się rozmnażające i przez to zakłócające równowagę biologiczną świata – potrzeby ludzkie sprowadzając do fizjologii i zaspokajania prymitywnych instynktów – a z drugiej strony czyni go równym Bogu, skoro głosi, że to człowiek, a nie Bóg, tworzy obowiązujące zasady moralne i decyduje o tym, co jest dobre, a co złe.”

Stanisław Wielgus (1939) polski arcybiskup katolicki

Źródło: List rektora KUL na Boże Narodzenie 1997.

O Bogu

„Wyrabiamy w sobie obojętność, bezwzględność, nawet pogardę i ostatecznie nienawiść wobec cierpiących, podobnie jak w świecie zwierząt spotykamy liczne wypadki zamęczania na śmierć chorych towarzyszy.”

Gabriel Marcel (1889–1973) dramaturg a filozof z Francja

O śmierci , O nienawiści , O obojętności

„Dzieło sztuki otwiera oczom perspektywy, które powinny być rozpoznane, tak, jak zwierzę bada powierzchnię pastwiska.”

Paul Klee (1879–1940) malarz niemiecki pochodzenia szwajcarskiego

„W sposobie żywienia się człowieka można wyróżnić 3 zasadnicze modele: pastwisko, stół i korytko. Pastwisko to model żywienia wegetariański, gdy zjada się wyłącznie produkty pochodzenia roślinnego (na wzór zwierząt trawożernych), stół – to żywienie się prawie wyłącznie produktami pochodzenia zwierzęcego i korytko – to żywienie stosowane wobec trzody chlewnej – trochę takich produktów, trochę takich, przy czym proporcje między nimi mogą być różne. Przy każdym z tych modeli żywienia człowiek jest zupełnie inny.”

Jan Kwaśniewski (1937–2019) polski lekarz i propagator diet

Dieta optymalna, Tłuste życie
Źródło: s. 146

„My też nie negujemy, że w Ruandzie i Burundi są ludzie, którzy cierpią. No bo tak za bardzo na co dzień się tym nie zajmujemy. Jeżeli by Polska miałaby spaść do rangi zainteresowania, jakim obdarzana jest Ruanda, Burundi w świecie, to byłby najlepszy argument za wybraniem człowieka, który ma doświadczenie w hodowli zwierząt futerkowych. Natomiast nie ma doświadczenia bycia ojcem czegokolwiek i czyimkolwiek, tylko – jak twierdzi Lech Wałęsa – autorem zawodowej dekonstrukcji.”

Władysław Bartoszewski (1922–2015) polski polityk, działacz społeczny, historyk

wystąpienie podczas prezentacji komitetu honorowego poparcia kandydata na prezydenta Bronisława Komorowskiego, 16 maja 2010.
Źródło: TVN24.pl, 16 maja 2010, zapis wideo http://www.tvn24.pl/12690,1656566,0,1,komitet-obrony-bronka-_-normalnego,wiadomosc.html

O ludziach , O cierpieniu

„Germańskie słowo gelt (pieniądze) oznaczało ofiarę dla bogów. Jednak za każdą ofiarą skrywa się ostatecznie ludzkie życie. Najpierw człowieka w roli ofiary symbolicznie zastąpiło zwierzę, a ono z kolei zostało wyparte przez datek pieniężny.”

Christina von Braun (1944)

Źródło: rozmowa Romaina Leicka, Choroba wielkich zer, „Der Spiegel”, tłum. „Forum”, 23 lipca 2012.

O życiu , O pieniądzach , O Bogu , O chorobach

„Jakże wiele ludzkiego w każdym zwierzęciu.”

Feliks Chwalibóg (1866–1930)

„Im jestem starszy, tym więcej indywidualności znajduję w zwierzętach i tym mniej w ludziach. Wczesne doświadczenia przekonały mnie, że zwierzęta mogą mieć i mają całkiem odmienne osobowości.”

Chuck Jones (1912–2002)

The older I get, the more individuality I find in animals and the less I find in humans. Early experiences convinced me that animals can and do have quite distinct personalities. (ang.)

O osobowości

„Czyż nie widzisz, jak liczne są potrawy i czynności ludzkie? Czy nie widzisz, jak rozmaite są zwierzęta, a także drzewa, zioła i kwiaty? Czy nie widzisz różnorodności okolic górzystych i równinnych, źródeł, rzek, miast, budowli publicznych i prywatnych, narzędzi potrzebnych do użytku ludzkiego, szat rozmaitych, strojów i rzemiosł?”

Leonardo da Vinci (1452–1519) malarz, rzeźbiarz, architekt, konstruktor maszyn, filozof

Źródło: s. 45.

O Kwiatach

„[…] u Polaków dobę dzielono tylko na wschód słońca, południe, zachód, na pianie kura, na zmiany stróży do świtu, we dnie miarkowano się głównie po cieniu, w nocy po gwiazdach, jak: kośnikach, babkach, gwieździe zwierzęcej najpierw się pokazującej, gdy zwierzęta dzikie na żer wychodzą. Podział więc doby na 24 godzin do późniejszych czasów należy tak u nas jak i Litwinów, którzy liczyli czas metami, to jest porami, każda zaś pora liczyła u nich godzin czyli iwaułund 16 to jest: szarzenie, zorza, świtanie, wschód słońca, światło, dzień, przed-pół-dzień, południe, popołudnie, przedwieczór, wieczór, pierwonoc, północ, kogutów pianie i przebudzenie.”

Józef Grajnert (1831–1910)

Źródło: Studya nad podaniami ludu naszego (dokończenie) [w]: „Biblioteka Warszawska. Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi”, 1859, Tom trzeci, nowej serii tom VII, s. 73

O ludziach , O świetle , O nauce , O czasie

„Gdzież jest nad Eurypidesa
mędrzec większy i poeta,
co rzekł: „Żadne zwierzę nie jest
tak bezczelne, jak kobieta?””

Arystofanes Lizystrata

Źródło: Gromiwoja (Lizystrata), tłum. Edmund Cięglewicz

O kobietach

„Tylko rozumem różnisz się od zwierząt. Nie chlub się czym innym.”

Aureliusz Augustyn z Hippony (354–430) wczesnochrześcijański biskup i teolog

Homilie na Ewangelię św. Jana
Źródło: homilia 3

„Po śmierci Che nastąpiła transformacja człowieka w świętego.”

Gary Prado Salmón (1938)

Źródło: Aleksandra Lang, Ernesto Che Guevara – zarzewie rewolucji w: Aleksandra Lang, Jacek Lang, Renata Ponaratt, Radosław Ratajszczak, Świat. Najbardziej niesamowite fakty! Zwyczaje, postaci, niezwykłe zjawiska, najdziwniejsze zwierzęta, Wydawnictwo Publicat, Poznań, s. 98.

O śmierci , O świecie

„Puszcza jest dzikim stanem przyrody. Zwierzęta wykonywają tu ruchy nagłe i zwinne; ich spojrzenia są bystre, lękliwe; głosy pełne trwogi; barwy połyskują świeżością. W puszczy człowiek przestaje rozumować, opadają go dziwne uczucia, a wyobraźnia jego tworzy, przerabia rzeczywistość na mity.”

Adolf Dygasiński (1839–1902) polski pisarz, publicysta i pedagog

W puszczy
Źródło: rozdz. II, s. 82

O emocjach , O rzeczywostości

„Świat to gromada zwierząt wałęsających się po gównie.”

Marek Hłasko książka Cmentarze

Cmentarze

O świecie

„Człowieka odróżnia od zwierząt zdolność posługiwania się symbolami, a także istnienie potrzeb innych niż elementarne potrzeby, konieczne do przeżycia organizmu.”

Łukasz Dębski (1981)

Źródło: Bóg. Granica. Informacja, „Fraza” 2006, nr 54–55.

O Bogu

„Zielone ropnie czy różowiutkie ciała wszystko nam jedno. Dotykamy jednych i drugich, ponieważ jedne i drugie istnieją, ponieważ łajdak w równym stopniu zasługuje, by wziąć go pod lupę, co najdoskonalszy z ludzi, ponieważ w naszych miastach roi się od upadłych dziewczyn, które posiadają tam takie samo prawo obywatelstwa, jak dziewczyny uczciwe. Społeczeństwo ma dwa oblicza: obydwa oblicza ukazujemy, posługujemy się wszystkimi barwami palety, zarówno czernią, jak błękitem, podziwiamy bez różnicy Riberę i Watteau, ponieważ obaj mają styl, ponieważ obaj czerpali z życia (…) Biorąc jako przedmiot studium mężczyznę i kobietę, chcemy, by działali w środowisku zaobserwowanym i oddanym skrupulatnie do najdrobniejszych szczegółów, chcemy ukazać, jeśli to możliwe, mechanizm ich cnót i występków, poddać sekcji miłość, obojętność czy nienawiść, będące wynikiem przejściowego lub stałego kontaktu tych dwóch istot. Jesteśmy smutnymi lub wesołymi demonstratorami zwierząt!”

Joris-Karl Huysmans (1848–1907) pisarz francuski

Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 146, tłum. T. Kowzan.

O miłości , O kobietach , O nienawiści , O ludziach

„Niedawno serce podeszło mi do gardła, gdy zobaczyłem, że Cecil zaczął się coraz bardziej zbliżać do granic parku. Kilka razy wychodził na zewnątrz, a tym razem popełnił fatalny błąd, czym jestem głęboko zasmucony.”

David Macdonald (1951)

oświadczenie po śmierci sławnego 13-letniego lwa Cecila z zimbabweńskiego parku Hwange (znane na całym świecie zwierzę zostało zabite przez amerykańskiego dentystę i myśliwego Waltera Palmera).
Źródło: To poważne, doktorze, „Forum” nr 16, 7–20 sierpnia 2015, s. 14.

O śmierci , O błędach , Serce

„Kobieta to piękne zwierzę pozbawione sierści, którego skóra jest bardzo poszukiwana.”

Jules Renard (1864–1910)

O kobietach

„Kocham to, czego się nauczyłem od rodziców, a co tu kontynuuję – wędrówki, coniedzielne wycieczki za miasto, uważność, z jaką można przyglądać się roślinom i zwierzętom. Nie jestem tym zainteresowany profesjonalnie i nie mam ambicji, żeby klasyfikować florę i faunę, ale z zapałem wyznaję amatorską miłość do przyrody. Światło, powietrze, chmury, pejzaże tylko wydają się surowe. W tej surowości można odnaleźć wiele piękna.”

Tomasz Vetulani (1965) artysta, plastyk, malarz, rysownik i rzeźbiarz

Źródło: Tomasz Vetulani o Holandii, niskim kraju, nto.pl, 5 czerwca 2011 http://www.nto.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20110605/REPORTAZ01/762330357

O miłości , O rodzicach , O świetle , Kochać się

„Człowiek, który się zastanawia, jest zwierzęciem wynaturzonym.”

Jean-Jacques Rousseau (1712–1778) szwajcarski filozof, pisarz i pedagog

„Jak Państwo wiedzą słowa „L. d” (a zwłaszcza „Władza L.. u” czyli „d…kracja”) budzą u mnie odruchy wymiotne. W pewnym sensie jednak jest to odruch irracjonalny – taki sam jak przerażenie na widok smoka. A to dlatego, że ani smoki, ani „Władza L.. u” nie istnieją. Takich zwierząt nie ma.”

Janusz Korwin-Mikke/J

Źródło: blog, 13 kwietnia 2007

Sens

„Widząc zdjęcia muru, nie sposób nie stwierdzić, że popełnia się kolosalną niesprawiedliwość wobec Palestyńczyków, którzy traktowani są jak zwierzęta a ich prawa są co najmniej gwałcone.”

Tadeusz Pieronek (1934–2018) polski duchowny katolicki, biskup

Źródło: pontifex.roma.it, 25 stycznia 2010 http://www.pontifex.roma.it/index.php/interviste/religiosi/3531-pacifici-racconta-barzellette-la-polonia-non-e-antisemita-gli-israeliani-non-rispettano-i-diritti-umani-dei-palestinesi-la-shoa-non-e-solo-ebraica-ma-riguarda-cattolici-e-polacchi-israele-gode-di-buona-stampa-il-potere-economico

„Owego ranka w ubojni obserwowałem zwierzęta pędzone na rzeź. W ostatniej chwili niemal wszystkie opierały się, nie chciały iść. Poganiano je biciem po tylnych nogach. Ta scena często przychodzi mi na myśl, gdy, wyrzucony ze snu, nie mam siły stawić czoła codziennej męczarni Czasu.”

Emil Cioran (1911–1995) pisarz pochodzenia rumuńskiego

O niedogodności narodzin

O myślach , O sile , O czasie , O myśleniu

„Napisałem powieść, gdyż właśnie na to miałem chęć. Sądzę, że to wystarczający powód, żeby przystąpić do opowiadania. Człowiek jest z natury swej zwierzęciem opowiadającym.”

Umberto Eco książka Imię róży

Imię róży, Dopiski na marginesie „Imienia róży”

O naturze

„Przed zwierzęciem obroni cię strzelba albo jaka inna broń, a przed złym człowiekiem nie ma żadnego ratunku.”

Anton Czechow (1860–1904) rosyjski nowelista i dramatopisarz

„Aby uwolnić niewinne istoty od krzywdy, pragnę zaapelować do wszystkich religii. Dla dobra wszystkich niewinnych, czujących istot, w świątyni Gadhi Mai… niewinnych zwierząt… niewinnych istot w naszych wsiach i domach… niech to się nie wydarza… niech znikną wszystkie przeszkody religijne, niech krzywda się nie dzieje. Niech wszystkie istoty będą szczęśliwe.”

Dharma Sangha (1990)

Gadhi Mai jest świątynią hinduistyczną, gdzie mają miejsce krwawe ofiary ze zwierząt.
Kazanie w Gadhi Mai (30 października 2009)

O religii , O domu , O krzywdzie

„Patrzcie, jak te jabłonie pylą! Jakby to był śnieg – powiedziała Ela.
– To jest śnieg, droga Elu! Mogę ci to filozoficznie wytłumaczyć!”

Jan Paweł Krasnodębski (1947)

odezwał się Artur.
Źródło: Dzieci, zwierzęta, dorośli

O dzieciach

„Jesteśmy żywymi grobami zabitych zwierząt, mordowanych po to, aby zaspokoić nasze apetyty.”

George Bernard Shaw (1856–1950) dramaturg i prozaik irlandzki, noblista

„Jedni piszą, żeby uwodzić płeć przeciwną, inni – bo nie stać ich na psychoterapeutę. Dla mnie to trochę taka zabawa w demiurga. Pstryk i przewraca się przydrożny krzyż. Pstryk i niebo rozbłyska tysiącem fajerwerków.”

Marcin Orliński (1980)

Źródło: Aneta Jóźwiak, Zwierzę z przewagą – człowiek, „Magazyn Vege” nr 2(75), 2015.

„Mając świadomość, z jakim ogromem cierpienia zwierząt i zniszczeniem środowiska wiąże się jedzenie mięsa, nie potrafiłabym brać w tym udziału.”

Izabela Sowa (1969)

Źródło: viva.org http://web.archive.org/web/20101130094528/http://www.viva.org.pl/fileadmin/pliki/wege1str.pdf

O jedzeniu , O cierpieniu

„Na taki widok coraz wyraźniej uświadamiam sobie, jak ogromnym cudem jest obecność zwierząt; należą one do nas jak płatki różane do kielicha róży – są materią naszego życia, naszą pierwotną siłą, która przegląda się tutaj w szlifowanym lustrze.”

Ernst Jünger (1895–1998) pisarz niemiecki

Promieniowania
Źródło: s. 323

O sile

„Gdy maluję, chcę być jak zwierzę.”

Auguste Renoir (1841–1919) malarz francuski

„Zoo to dom wariatów dla zwierząt.”

Ramón Gómez de la Serna (1888–1963) pisarz hiszpański

O wariatach , O domu

„Jesień to czas rozkładu, myśli Malin. Cały świat jest zgniły, czeka, aż otoczy go chłód zimy. Równocześnie barwy jesieni to barwy ognia, ale to zimny ogień, który potrafią kochać tylko zimnokrwiste zwierzęta, tylko one potrafią się nim cieszyć. W pięknie jesieni, w płomieniach liści kryje się jedynie obietnica, że wszystko będzie jeszcze gorzej.”

Mons Kallentoft książka Jesienna sonata

Jesienna sonata

O świecie , O myślach , O zimie , O czasie

„Żyjemy w świecie, w którym codziennie za grubymi murami mordowane są miliony zwierząt, a my kupujemy ich ciała zapakowane w kolorowe opakowania. Bo lubimy też sterylnie jeść. Te martwe ciała są pocięte na fragmenty, posolone, albo zamarynowane, uwędzone, ładnie są pocięte. Nie chcemy widzieć filmów dokumentalnych, na których ludzie zabijają maczetą ludzi. Rwanda to przecież 1994 rok. Holocaust wydarzył się niedawno, a w głowach tych, którzy ocaleli i ich dzieci trwa nadal. Tych przykładów jest mnóstwo. Bo można oszaleć od nadmiaru, od całej jaskrawości, o której pisał Stachura. Dlatego już dzieci uczy się gry w role, gry w posłuszeństwo lub rozpychanie się, osiąganie sukcesów, kończenie kursów, łaszenie się i kokietowanie, wspinania się po drabinie, która jest iluzją, bo przecież śmierć i tak przyjdzie, i wszystko zabierze, każdemu z nas. Ale mało kto kontempluje tę myśl, a przecież to ona daje wolność.”

Robert Rient (1980) polski dziennikarz, reportażysta, pisarz

Źródło: Natalia de Barbaro, Nie wierzę w cudze sny https://www.tygodnikpowszechny.pl/nie-wierze-w-cudze-sny-28935, „Tygodnik Powszechny”, 27 września 2015.

O śmierci , O dzieciach , O ludziach , O wierze

„Panuje powszechny pogląd, że my, słuchacze muzyki ekstremalnej, nienawidzimy i krzywdzimy zwierzęta. Ja uwielbiam zwierzęta. Dlatego uważam, że ta rekompensata będzie jedyną pozytywną rzeczą, jaką pan Nowak zrobił w ciągu ostatnich lat.”

Adam Darski (1977) polski muzyk rockowy (Behemoth)

na temat wygranego procesu z Ryszardem Nowakiem.
Proces sądowy
Źródło: Łukasz Konarski, gazeta.pl, 11 marca 2009 http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80273,6369603,Wokalista_zespolu_Behemoth_wygral_proces.html

„Sądzę, iż nikt nie wątpi, że u naszych zwierząt domowych używanie narządów wzmocniło i zwiększyło niektóre części ciała, nieużywanie zaś je zmniejszyło oraz że takie zmiany są dziedziczne.”

Karol Darwin (1809–1882) biolog angielski

O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego (1859)
Źródło: przeł. Sz. Dickstein, J. Nusbaum, wyd. Altaya, Warszawa 2001, str. 137.

„Wegetarianie nie jedzą wprawdzie zwierząt, ale zjadają im pożywienie.”

Robert Lembke (1913–1989)

„Człowiek XXI w. próbuje ingerować w odwieczne prawa natury, bezczelnie prowokuje Boga Stwórcę i w swej pysze uderza w godność ludzi i zwierząt. Życie jest Boże – nie nasze. Bóg jest właścicielem i Panem życia. Nie człowiek, nie parlament, nie naukowcy, nie klonowanie, nie probówka. Bywa tak, o czym słyszymy z mediów, że kobiety domagają się prawa do nieskrępowanego dysponowania ludzkim życiem. Wtedy potrzeba, by mężczyźni, tak jak św. Józef, podjęli trud ochrony rodzącego się życia.”

Piotr Libera (1951) polski duchowny katolicki, biskup

Źródło: homilia w sanktuarium w Skępem podczas uroczystości odpustowej ku czci Narodzenia NMP, 8 września 2007

O życiu , O kobietach , O mężczyznach , O Bogu

„Miał posturę olbrzyma i jednym uderzeniem pięści mógł zabić każde zwierzę. Do jego ulubionych rozrywek należały walki z lwami i lampartami. Tych, którzy odważyli mu się sprzeciwiać, zabijał własnymi rękami. Nadmierne spożywanie wina popychało tego z natury gwałtownego człowieka do czynów niegodziwych. Ponieważ w czasie alkoholowych orgii mało kto mógł dotrzymać mu kroku, szydził w upojeniu ze swych towarzyszy, a potem bezlitośnie pozbawiał ich życia.”

Di Xin (-1105–-1046 p. n. e.)

Źródło: Helmut Werner, Tyranki. Najokrutniejsze kobiety w historii, Wydawnictwo Jeden Świat, Warszawa 2005, tłum. Monika Gajowa, ISBN 8389632241, s. 53.

O kobietach , O świecie , O historii , O naturze

„Nawet piękne zwierzęta – martwe budzą wstręt.”

Jacek Kaczmarski (1957–2004) polski bard, poeta i prozaik

Źródło: Kredka Kramsztyka, 1993

„Zabijanie zwierząt? Proszę bardzo! Przytyka się elektrody za uszy świni i po wszystkim. Sama to robiłam. Ściąganie racic, patroszenie, płukanie jelit? Nie miałam obrzydzenia, bo ja, proszę pani, nie jestem zakłamana.”

Renata Beger (1958) polska polityk

Źródło: artykuł „Gazety Wyborczej” http://serwisy.gazeta.pl/df/1,34471,1800495.html

„W czasach totalnego kryzysu, wojny, niepokoju społecznego, wszystko ma tendencję do powrotu prostych czy nawet prostackich porządków. Wygląda na to, że długi czas względnego spokoju po II wojnie światowej kończy się i być może pójdą w niepamięć te wszystkie społeczne zdobycze ostatnich pięćdziesięciu lat. Kobiety wrócą do darcia szarpi, zwierzęta znów staną się mięsem, tradycyjna rodzina stanie się jedyną wyobrażalną podstawową „komórką społeczną”, wyzysk jedyną wyobrażalną ekonomią, a przemoc jedyną wyobrażalną polityką. Boję się, że za kilka lat zdamy sobie sprawę, że żyliśmy w dobrych czasach, które bezpowrotnie minęły.”

Olga Tokarczuk (1962) polska pisarka

Źródło: rozmowa Tomasza Stawiszyńskiego, Tropem herezji, „Tygodnik Powszechny”, 19 października 2014.

O kobietach , O wojnie , O rodzinie , O czasie

„Wolę człowieka w zwierzęcej skórze, niż zwierzę w ludzkiej.”

Stefan Pacek (1938)

„(…) nawet zwierzęta zdają sobie sprawę, kiedy popełniają zbrodnię.”

Juan Rulfo książka Pedro Páramo

Pedro Páramo (1955)

„Skoro Bóg nie chciał, żebyśmy jedli zwierzęta, to dlaczego stworzył je z mięsa?”

Sarah Palin (1964)

Źródło: Zabójcze puenty. Najlepsze cytaty XXI wieku, wyd. Forum cyt. za: Zabójcze puenty. Najlepsze cytaty XXI wieku (3), polityka.pl http://www.polityka.pl/galerie/1533419,1,zabojcze-puenty-najlepsze-cytaty-xxi-wieku-3.read

O Bogu , O wieku