Cytaty o wojnie
strona 2

Wojciech Tochman Fotografia
James Patrick Kelly Fotografia
Artur Domosławski Fotografia
Leszek Balcerowicz Fotografia

„Niemcy to mają taką skłonność do destrukcyjnego romantyzmu: w czasach wojny jest strasznie, w czasach pokoju budują dużo wiatraków.”

Leszek Balcerowicz (1947) polski polityk i ekonomista

Źródło: wykład na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, 7 listopada 2013 https://www.youtube.com/watch?v=IrasoRhky8A&t=1h5m28s

Steven Spielberg Fotografia
Tymon Tymański Fotografia
René Viviani Fotografia

„Popełniono okropny zamach. Jean Jaurés, wielki mówca, który błyszczał na trybunach Francji, został nikczemnie zamordowany.”

René Viviani (1862–1925) polityk francuski

o zabójstwie Jeana Jaures’a przez Raoula Villaina w przeddzień wybuchu I wojny światowej.
Źródło: Kronika XX wieku pod red. Mariana B. Michalika, wyd. Kronika – Marian B. Michalik, Warszawa 1991, ISBN 839033100, s. 173.

Rania Fotografia

„Nie ma (…) wojny między muzułmanami i nie-muzułmanami, lecz jest wojna między ekstremistami i umiarkowanymi ze wszystkich religii.”

Rania (1970)

Źródło: Królowa Jordanii: islam nie nakazuje kobietom noszenia kwefu, muzulmanie.com, 10 lutego 2007 http://www.muzulmanie.com/index.php?option=com_content&task=view&id=259&Itemid=88

Henryk IV Lancaster Fotografia
John W. Bricker Fotografia

„Oto nadchodzi kres zła i zniszczenia!”

John W. Bricker (1893–1986) amerykański polityk

te słowa gubernatora Brickera, wypowiedziane pod koniec II wojny światowej, były szeroko znane i komentowane w amerykańskim społeczeństwie, choć prawdopodobnie były obliczone właśnie na ten oddźwięk, niż płynęły z głębokiego przekonania (świat miał niebawem wkroczyć w zimną wojnę).

John Steinbeck Fotografia
Kurt Vonnegut Fotografia
Svetislav Basara Fotografia
Plinio Apuleyo Mendoza Fotografia
George W. Bush Fotografia

„Zapomniał pan o Polsce.”

George W. Bush (1946) 43. prezydent USA

You forgot Poland. (ang.)
słowa wypowiedziane przez Busha do Johna Kerry’ego w czasie debaty telewizyjnej przed wyborami prezydenckimi w 2004, po tym, jak wśród krajów biorących udział w wojnie w Iraku nie wymienił Polski, po tym wydarzeniu określenie to zaczęto stosować w Stanach Zjednoczonych, gdy w dyskusji z braku innych używa się najgłupszych argumentów.
O Polsce

Piotr Naimski Fotografia
Naomi Klein Fotografia
Guy Verhofstadt Fotografia
Edward Abramowski Fotografia

„Komuna nie uznaje żadnego państwa i dąży do tego, aby wszystkie potrzeby ludzkie zbiorowe, wymagające organizacji, zaspokajane były przez swobodne stowarzyszenia. Nieuznawanie państwa wyraża się w postępowaniu prywatnym każdego z jej członków.
a) Członek komuny nie podaje skarg do sądu.
b) Nie bierze udziału w sądach przysięgłych.
c) Nie świadczy przed sądem, chyba w celu ocalenia podsądnego.
d) Nie przyjmuje wezwania sądowego w sprawach cywilnych.
e) Nie wykonywa wyroków sądowych, które mu dają moc krzywdzenia kogoś.
f) Nie denuncjuje złodziei ani zbrodniarzy przed policją.
g) Nie pomaga policji w wykryciu lub schwytaniu przestępcy.
h) Nie przyjmuje żadnej posady w służbie policyjnej lub jakiej bądź służbie rządowej.
i) Nie bierze udziału w żadnych instytucjach przez rząd zakładanych lub protegowanych (jak np. kuratoria trzeźwości, czytelnie wiejskie, zakłady dobroczynności itp.).
k) Nie bierze udziału w żadnych objawach legalizmu rządowego ani w żadnych składkach przez rząd inicjowanych (jak np. proponowane gminom wiejskim składki na pomniki, szkoły, czytelnie).
l) Jeżeli nie może odmówić złożenia przysięgi (jak np. w wojsku), to jednak nie przywiązuje do niej żadnej wartości wewnątrz sumienia swego.
m) Jeżeli nie może odmówić służby wojskowej, to jednak w razie wojny zachowuje się tak, by nie szkodzić ludziom, zatem zupełnie biernie.
n) Nie uznaje żadnych praw cywilnych, jakie rząd daje w małżeństwie nad żoną i dziećmi.
o) Nie oddaje dzieci do szkół rządowych.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Ustawa stowarzyszenia „Komuna” z: Edward Abramowski, Pisma, tom I http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_1/322, Warszawa 1924

Roger Waters Fotografia
George Friedman Fotografia
Janusz Kurtyka Fotografia

„W Warszawie powinno powstać muzeum 50-letniej wojny Polaków. Przecież dla nas II wojna skończyła się dopiero w 1989 r.”

Janusz Kurtyka (1960–2010) historyk polski, działacz państwowy

Źródło: Wywiad z Januszem Kurtyką, prezesem IPN, polskatimes.pl, 1 kwietnia 2009 http://www.polskatimes.pl/artykul/100410,wywiad-z-januszem-kurtyka-prezesem-ipn,id,t.html?cookie=1

Alain Touraine Fotografia
Tomasz Peta Fotografia
Jasmila Žbanić Fotografia
François Darlan Fotografia

„Gdy Stany Zjednoczone będą mogły zdesantować w Marsylii pół miliona żołnierzy, trzy tysiące czołgów i trzy tysiące samolotów, wtedy będę gotów pomaszerować za wami.”

François Darlan (1881–1942) polityk i wojskowy francuski

odpowiadając na postawione w trakcie II wojny światowej pytania admirała Williama Daniela Leahy’ego, w jakich warunkach Francja przystąpiłaby ponownie po stronie aliantów
Źródło: Dariusz Łyżnik, Morderstwa polityczne XX wieku, Oficyna Wydawnicza Maj, Warszawa 1992, s. 56.

Tadeusz Dołęga-Mostowicz Fotografia
Tadeusz Rydzyk Fotografia

„Być może te zwłoki mają po 100 lat. (…) Ci ludzie, którzy tam teraz szukają, mają chore umysły. Są naiwni. (…) Mogą kopać na całej planecie, gdzie tylko chcą. Kości będą zawsze znajdowali.”

Mirjana Marković (1942–2019) serbska polityczka, socjolożka

na temat masowych grobów znajdywanych w Serbii po wojnie.
Źródło: Erich Schaake, Kobiety dyktatorów, tłum. Roman Niedballa, wyd. Videograf II, Katowice 2004, s. 57.

Radosław Sikorski Fotografia
Curzio Malaparte Fotografia
Tallib Fotografia
Stanisław Mackiewicz Fotografia
Eloy Gutiérrez Menoyo Fotografia

„W trakcie rewolucji chciałem być głosem humanizmu przeciw masowym rozstrzeliwaniom pokonanych przeciwników. Spędziwszy dzieciństwo w czasie wojny domowej w Hiszpanii, nauczyłem się panować nad namiętnościami (…) Jestem optymistą, bo wierzę w siłę tej wyspy, w niewyczerpaną czułość kubańskich kobiet, w wyobraźnię prostych ludzi (…).”

Eloy Gutiérrez Menoyo (1934–2012)

Źródło: Były przyjaciel Fidela Castro oskarża w testamencie: Zrobiliście z Kubańczyków niewolników, wyborcza.pl, 28 października 2012 http://wyborcza.pl/1,75477,12754242,Byly_przyjaciel_Fidela_Castro_oskarza_w_testamencie_.html

Norman Davies Fotografia

„Świat nie chce pamiętać, nie chce przyjąć do wiadomości, że w czasie wojny niesłychane zbrodnie kryminalne popełniali nie tylko naziści, ale też sowieci.”

Norman Davies (1939) brytyjski historyk

Źródło: komentarz dla gazety „Dziennik Polska – Europa – Świat”, 23–24 kwietnia 2006.

Robert Houghwout Jackson Fotografia

„Zło, które chcemy potępić i ukarać było tak skalkulowane, tak złe i niszczące, że cywilizacja nie mogła tolerować dalszego jego ignorowania, ponieważ nie mogłaby przetrwać, gdyby je powtórzono.”

Robert Houghwout Jackson (1892–1954) prawnik amerykański

Źródło: Howard J. Langer, Księga najważniejszych postaci II wojny światowej, tłum. Marek Rudowski, wyd. Bellona, Warszawa 2008, ISBN 9788311111110, s. 350

Gaspard de Coligny Fotografia

„Prędzej dam się powlec ulicami Paryża, niż pozwolę na wywołanie kolejnej wojny domowej!”

Gaspard de Coligny (1519–1572)

nie zgadzając się na swoją ucieczkę z Paryża.
Źródło: Helmut Werner, Tyranki. Najokrutniejsze kobiety w historii, Wydawnictwo Jeden Świat, Warszawa 2005, tłum. Monika Gajowa, ISBN 8389632241, s. 127.

Andrzej Friszke Fotografia
Abraham Lincoln Fotografia

„Lat temu osiemdziesiąt i siedem ojcowie nasi na tym kontynencie dali początek narodowi, poczętemu z wolności i w przekonaniu, że wszyscy ludzie rodzą się równymi. Toczymy wielką wojnę domową, która jest dla nas czasem próby, której celem jest odpowiedź na pytanie, czy naród w takim duchu poczęty ma szanse na przetrwanie. Przyszło nam spotkać się na wielkim polu bitewnym tej wojny. Przybyliśmy tu, aby poświęcić część tego pola na miejsce ostatniego spoczynku ludzi, którzy oddali tu życie za życie naszego narodu w poczuciu wolności. I oni, i my znaleźliśmy się tu w słusznej sprawie, ale to naszą powinnością jest oddanie czci jej obrońcom. Jednak nie nam przypada splendor poświęcenia, dokonania konsekracji, potwierdzenia sacrum tej ziemi. To dzielni ludzie, żywi i polegli, którzy tu walczyli, uświęcili ja bardziej, niż może to uczynić nasza nędzna władza dawania i odbierania. Świat puści mimo uszu wypowiadane tu słowa i szybko pogrąży je w niepamięci, lecz nigdy nie zapomni czynu tych, którzy tu przelewali krew. Do nas, którym było dane przeżyć, należy święty obowiązek oddania swych sił ogromnemu, lecz jeszcze niedokończonemu dziełu, za które oni oddali swoje życie. To nam, ożywionym duchem poległych bohaterów, przypadło zadanie poświadczenia, że ich śmierć nie był daremna. I to my, z Boga pomocą, doczekamy odrodzenia idei wolności w tym kraju i to my sprawimy, że rządy ludu, przez lud i dla ludu nie znikną wraz z nami z powierzchni ziemi.”

Abraham Lincoln (1809–1865) prezydent USA

Four score and seven years ago our fathers brought forth on this continent, a new nation, conceived in Liberty, and dedicated to the proposition that all men are created equal. Now we are engaged in a great civil war, testing whether that nation or any nation so conceived and so dedicated, can long endure. We are met on a great battle – field of that war. We have come to dedicate a portion of that field, as a final resting place for those who here gave their lives that that nation might live. It is altogether fitting and proper that we should do this. But, in a larger sense, we can not dedicate, we can not consecrate, we can not hallow, this ground. The brave men, living and dead, who struggled here, have consecrated it, far above our poor power to add or detract. The world will little note, nor long remember what we say here, but it can never forget what they did here. It is for us the living, rather, to be dedicated here to the unfinished work which they who fought here have thus far so nobly advanced. It is rather for us to be here dedicated to the great task remaining before us – that from these honored dead we take increased devotion to that cause for which they gave the last full measure of devotion – that we here highly resolve that these dead shall not have died in vain – that this nation, under God, shall have a new birth of freedom – and that government of the people, by the people, for the people, shall not perish from the earth. (ang.)
Adres gettysburski – przemówienie podczas uroczystości na cmentarzu poległych po Gettysburgiem żołnierzy Unii, 19 listopada 1863.

Kinga Dunin Fotografia
Robert Bly Fotografia
Wojciech Wierzejski Fotografia

„Widziałem przynajmniej trzy zdjęcia Jana Pawła II, który trzyma rękę tak jak ci panowie. Przed wojną wszystkie organizacje młodzieżowe, m. in. towarzystwo Sokół, do którego należał Jan Paweł II, miały taki gest. Ale nam się kojarzy z organizacjami faszystowskimi.”

Wojciech Wierzejski (1976) polityk polski

tłumacząc wszechpolaków sfotografowanych z dłońmi uniesionymi w faszystowskim pozdrowieniu.
Źródło: „Gazeta Wyborcza” http://serwisy.gazeta.pl/kraj/1,34308,3088845.html

Andrzej Grabowski Fotografia
Tadeusz Iwiński Fotografia
Ryszard I Lwie Serce Fotografia

„Cicho bądź, bo sprowadzę króla Ryszarda i on cię zabije…”

Ryszard I Lwie Serce (1157–1199) król Anglii

według Jeana de Joinville’a (1225?–1317) Saraceni mieli tymi słowami straszyć swoje dzieci jeszcze długi czas po wojnie tego króla z Saladynem.
Źródło: André Maurois, Dzieje Anglii, tłum. Wacław Rogowicz, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1957, s. 110.

Vicente Solano Lima Fotografia

„Prawie wszyscy obawiają się tu jednej rzeczy – jeśli Peronowi nie powiedzie się lub jeśli umrze, zanim jego wysiłki zmierzające do pojednania odniosą skutek, to Argentyna pogrąży się w katastrofalnej wojnie domowej.”

Vicente Solano Lima (1901–1984)

powiedziane w dniu 12 października 1973, kiedy Juan Perón objął po raz drugi w swej karierze urząd prezydenta
Źródło: Kazimierz Kozub, Politycy z pierwszych stron gazet, wyd. Iskry, Warszawa 1976, s. 319.

Izabella Sierakowska Fotografia
Aung San Fotografia
Bułat Okudżawa Fotografia
George W. Bush Fotografia

„Czasami jestem sfrustrowany, czasami – zadowolony, rzadko – zaskoczony. Ale czas wojny nie jest czasem radości.”

George W. Bush (1946) 43. prezydent USA

O wojnie i terroryzmie
Źródło: „Forum”, 28 sierpnia 2006

Max Frisch Fotografia
Aleksander Wat Fotografia
Leszek Kołakowski Fotografia
Colmar Freiherr von der Goltz Fotografia
Rudolph MacLeod Fotografia

„Gdyby tylko epidemia uwolniła mnie od tej kreatury.”

Rudolph MacLeod (1856–1928)

o Macie Hari.
Źródło: Bogusław Wołoszański, Wojna, miłość, zdrada, op. cit., s. 13.

„[Masy] ludzkie są znakomitą osłoną przed każdym przeciwnikiem o innym języku, a jeszcze lepszym – gdy ma on inną skórę.”

Paul Mus (1902–1969)

Źródło: Artur Dmochowski, Wietnam: wojna bez zwycięzców, Kraków 1991, s. 111.

Kurt Vonnegut Fotografia
John Tyler Morgan Fotografia

„Jeśli niewolnicy okażą się dobrymi żołnierzami, znaczy to, że błędna jest cała nasza teoria, na której opiera się niewolnictwo.”

John Tyler Morgan (1824–1907) amerykański polityk

w 1864, w reakcji na propozycję generała Lee i sekretarza wojny Judaha Benjamina, by wcielać czarnoskórych do wojsk Konfederacji.
Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 259.

Witold Gadowski Fotografia

„Jeśli świat zachodni nie podejmie żadnych szybkich działań, jeżeli nie będzie presji opinii publicznej to wojna będzie trwała, bo przynosi złote interesy.”

Źródło: Tomasz Plaskota, W imię Allacha (wywiad z Witoldem Gadowskim), „Angora” nr 20 (1300), 17 maja 2015, s. 19.

Jan Tomasz Gross Fotografia
Sławomir Cenckiewicz Fotografia
André Glucksmann Fotografia
Barack Obama Fotografia

„Wyraziłem wobec prezydenta Andrzeja Dudy nasze zaniepokojenie związane z pewnymi działaniami i impasem w zakresie polskiego Trybunału Konstytucyjnego. Podkreśliłem, że oczywiście szanujemy polską suwerenność. Zdaję sobie sprawę, że parlament pracuje nad ustawą, która ma regulować tą sprawę, ale jako przyjaciel i sojusznik wzywam wszystkie strony, aby wspierać instytucje demokratyczne w Polsce. To właśnie sprawia, że jesteśmy demokracjami, nie tylko słowa zapisane w konstytucji czy głosowanie w wyborach, ale także instytucje, od których zależymy każdego dnia. Praworządność, niezależna władza sądownicza i wolna prasa – to są wartości na których Stanom Zjednoczonym bardzo zależy. To są wartości, które leżą u sedna naszego sojuszu, leżą u sedna Traktatu Północnoatlantyckiego. Były to wartości, które świętowaliśmy 2 lata temu na Placu Zamkowym. (…) W rzeczywistości po „zimnej wojnie” narodziny na nowo polskiej demokracji były inspiracją dla ludzi w całej Europie i w całym świecie, łącznie z Ameryką. (…) Postępy Polski pokazały, że demokracja i pluralizm nie są wyjątkowe tylko dla jednej z naszych kultur czy krajów, są to wartości uniwersalne. To jest podstawowa kwestia w amerykańskiej polityce zagranicznej – mówimy o tych wartościach na całym świecie, nawet wobec naszych najbliższych sprzymierzeńców.”

Barack Obama (1961) Amerykański polityk, 44. prezydent USA

wypowiedź w Warszawie na temat kryzysu wokół Trybunału Konstytucyjnego w Polsce, 8 lipca 2016.

Sokół (raper) Fotografia

„Pomiędzy religiami wojny.
Nie zabijaj! Zabij! Bądź! Giń! Bądź spokojny!”

Sokół (raper) (1977) polski raper

WWO, Witam was w rzeczywistości
Źródło: Życie depcze wyobraźnie

John le Carré Fotografia
Jean-Jacques Dessalines Fotografia

„Musieliśmy zniżyć się do poziomu Francuzów – tych prawdziwych kanibali. Wojna za wojnę, zbrodnia za zbrodnię, zniewaga za zniewagę. Tak ocaliłem mój kraj. I pomściłem Amerykę.”

Jean-Jacques Dessalines (1758–1806) polityk haitański (cesarz Jakub I)

w kwietniu 1804, usprawiedliwiając rozkaz wymordowania kilku tysięcy białych kolonistów ocalałych z wojny, którzy jeszcze zostali na Haiti i którym wcześniej zagwarantował bezpieczeństwo.
Źródło: Adam Węgłowski, Żywe trupy. Prawdziwa historia zombie, Kraków 2016, s. 61.

Mohammed Chatami Fotografia

„Ci, co mają za sobą zamachy stanu, co siali terror, prowadzili wojny i nałożyli embargo, oddają się dzisiaj śmiesznym pogróżkom. Jednak ta szalona polityka zaszkodzi im samym.”

Mohammed Chatami (1943) teolog muzułmański, prezydent Iranu

Źródło: na demonstracji z okazji rocznicy rewolucji islamskiej.

Ken Watanabe Fotografia
Tadeusz Płużański (ur. 1971) Fotografia
Jan Rzepecki Fotografia
Harald Welzer Fotografia
Richard Lukas Fotografia
Urszula Zybura Fotografia
Antony Beevor Fotografia
Henryk VI Lancaster Fotografia
Lew Tołstoj Fotografia
Gabriela Mistral Fotografia
Mata Hari Fotografia

„Moje życie stało się puste i jałowe bez niego.”

Mata Hari (1876–1917) tancerka holenderska, stracona za szpiegostwo

o śmierci swego dwuletniego synka Normana (zmarłego 27 czerwca 1899).
Źródło: Bogusław Wołoszański, Wojna, miłość, zdrada, Wydawnictwo Wołoszański, Warszawa, ISBN 9788389344830, s. 13.

Bidzina Iwaniszwili Fotografia

„Ta wielka prowokacja została zaplanowana przez ciebie i twoich dowódców wojskowych! Amerykanie i Europejczycy myślą tak samo. To by się nie wydarzyło, gdybyśmy mieli normalny rząd!”

o wojnie gruzińsko-rosyjskiej z 2008, do prezydenta Micheila Saakaszwilego.
Źródło: Co powiedział Iwaniszwili?, geopolityka.org, 27 października 2012 http://geopolityka.org/panstwa-nieuznawane/osetia-poludniowa/1836-co-powiedzial-iwaniszwili

Tadeusz Mazowiecki Fotografia
Ryszard Riedel Fotografia
George Bernard Shaw Fotografia

„Zdolny tworzy, niezdolny poucza.”

George Bernard Shaw (1856–1950) dramaturg i prozaik irlandzki, noblista

Źródło: O wojnie, wojsku i żołnierzach – dla żołnierzy… (myśli – aforyzmy – sentencje), wybór Bogdan M. Szulc, wyd. Adam Marszalek, 1995, s. 102.

Olga Tokarczuk Fotografia
Zdzisław Podkański Fotografia
Curzio Malaparte Fotografia
Emil Karewicz Fotografia
Baszszar al-Asad Fotografia

„Syria jest spoiwem Bliskiego Wschodu, jeśli zaczniecie się bawić na jej terenie, wywołacie trzęsienie ziemi.”

Źródło: Baszar Asad grozi: wojna z Syrią to trzęsienie ziemi, rp.pl, 30 października 2011 http://www.rp.pl/artykul/11,742125-Baszar-Asad-grozi--wojna-z-Syria-to-trzesienie-ziemi.html