Cytaty o przeszłości (698 cytatów, strona 7)

„Nie znałam jej wcześniej. Po raz pierwszy spotkałyśmy się na próbie i tak się poznałyśmy. Porozmawiałyśmy trochę o przeszłości i o dzieciństwie – obie jesteśmy Greczynkami. Było wspaniale. Byłam zachwycona rolą jej siostry, bo to prawdziwy zaszczyt. Jennifer ma w sobie mnóstwo pozytywnej energii. Jest bardzo rozważna i sympatyczna. Jest realistką. Ludzie czują się dobrze w jej towarzystwie. Jest bardzo opanowana. Naprawdę cieszyłam się, mogąc z nią tak wspaniale współpracować. Rob jest podobny do niej. Praca przebiegała bez nerwów, łatwo i przyjemnie. Czego więcej można chcieć? Na planie pracowało się doskonale.”

Mena Suvari (1979) aktorka amerykańska

o Jennifer Aniston.
Źródło: Mena Suvari o filmie „Z ust do ust”, Warner Bros Poland, 18 kwietnia 2008 http://www.kinomaniak.pl/katalog/wywiad/46,1

O ludziach , O siostrze , O dzieciństwie

„Twarze z przeszłości spacerują po mej głowie,
Twarze, o których nie chcę i nie umiem zapomnieć.
Niektórych spraw nigdy już nie będę mógł zmienić,
Z nie wszystkimi byliśmy do końca rozliczeni.”

Eldo (1979) polski raper

Nie pytaj o nią
Źródło: Twarze

„Od dłuższego już czasu zaczęliśmy ze strony cesarza Francuzów doznawać postępowania, które dowodziło nieprzyjaznych jego względem Rosji zamiarów; atoli spodziewaliśmy się, że zmienimy je, posługując się łagodnymi i pokojowymi środkami. Skorośmy w końcu spostrzegli, że powtarzają się bezustanne najbardziej jawne obelgi, zostaliśmy mimo Naszych pokojowych chęci zmuszeni do uzupełnienia i skupienia Naszych armii. Jednakowoż nie straciliśmy jeszcze nadziei dojścia do pojednania i, zatrzymując się u granic Naszego Cesarstwa i nie łamiąc pokoju, byliśmy gotowi do obrony. Wszystkie jednak użyte przez Nas łagodne środki nie zdołały zapewnić Nam owego upragnionego pokoju. Cesarz Francuzów wypowiedział Nam pierwszy wojnę, atakując nagle Nasze wojsko pod Kownem. Widząc więc, że nic nie zdoła go skłonić do poparcia Naszych pokojowych pragnień, nie mamy przeto innej rady, jak wezwać pomocy Wszechmocnego, świadka i mściciela prawdy, i przeciwstawić Nasze siły siłom nieprzyjaciela.”

Aleksander I Romanow (1777–1825) car Rosji

odezwa do swych wojsk przed wybuchem wojny rosyjsko-francuskiej z Napoleonem I Bonapartem
Źródło: Paweł Klint, Piotr Galik, Zrozumieć przeszłość. Dzieje nowożytne. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Część 2. Zakres rozszerzony, Nowa Era, Warszawa 2014, ISBN 978-83-267-1797-0, s. 451.

O wojnie , O pokoju , O historii , O sile

„Dojrzałość jest nie tylko prostym przeciwieństwem niedojrzałości, czyli wewnętrzną siłą, poczuciem wartości, akceptacją płci i postawy psychoseksualnej. Jest zgodą na siebie takim, jakim się jest, ze swoją przeszłością, doświadczeniami, ciężarami, lecz także z zaletami, potrzebami i sposobami ich realizacji.”

Maciej Bennewicz (1961)

Seks trujący, seks doskonały. Coaching relacji (2011)

O sile

„Przyczyna odnosi się do przeszłości, kara do przyszłości.”

Ulpian (170–228)

Causa in praeteritum, poena in futurum confertur. (łac.)

O karze , O przyszłości

„Spotkałem się ostatnio z poglądem wśród młodych artystów polskiego teatru, że przeszłość nie ma dla nich żadnego znaczenia. Powiedzieli, że mają w dupie np. taką datę jak 1 września 1939 roku. No cóż, nie wiedziałem, że tak można. I już się dowiedziałem – można.”

Andrzej Seweryn (1946) aktor i reżyser polski

Źródło: Agnieszka Sztyler, Młody mimo woli, „Twój Styl” nr 6, 20 maja 2011 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/117464.html

„Odkąd powiało w Kościele radykalną odnową, która doprowadziła do zerwania ciągłości tradycji, szacunek i cześć wobec „historycznego Kościoła” ustąpiły miejsca recenzowaniu i brukaniu przeszłości.”

Romano Amerio (1905–1997)

Iota Unum. Analiza zmian w Kościele katolickim w XX wieku
Źródło: s. 150

O zerwaniu

„Cywilizacje przeszłości, znacznie przewyższające nas intelektualnie, rozumiały, że uciechy cielesne nie są grzechem. Skojarzenie erotyki z poczuciem winy to nowożytna, absurdalna fiksacja. Koncepcja łącząca seks z posiadaniem jest spadkiem po surowych purytanach, którzy chcieli zachować kontrolę nad swoją główną własnością, żoną.”

Harlan Coben (1962) amerykański pisarz

Cykl z Myronem Bolitarem, Bez śladu (1996)
Źródło: rozdział 15

O seksie , O zachowaniu

„Dla samego życia religijnego rozbudzenie zamiłowania do studjum mogłoby mieć pierwszorzędne znaczenie. Najpierw pogłębiłoby życie duchowe, nieraz tak słabo pulsujące w najzdolniejszych i najszlachetniejszych jednostkach; następnie uzdolniłoby o pracy katolickiej całe zastępy dotąd dla niej nie wyzyskane lub niedość wyzyskane; wreszcie pobudziłoby z czasem i do pióra tyle zdolnych jednostek, które nie zdają sobie sprawy, jak to łatwo przy systematycznej pracy samemu coś dorzucić do skarbnicy wiedzy ludzkiej, i leżąca dotąd odłogiem dziedzina naszej przeszłości chrześcijańskiej w Polsce, dziejów Kościoła, prac naszych wielkich świętych narodowych, odczekałoby się może nareszcie liczniejszych pracowników i badaczy. A ponadto dałoby ono tylu jednostkom to wielkie zadowolenie życia intelektualnego, które każde studjum daje, ale nade wszystko studjum rzeczy Bożych.”

Jacek Woroniecki (1878–1949) teolog polski, dominikanin

Przewodnik po literaturze religijnej
Źródło: s. 28.

O życiu , O wiedzę , O czasie

„Nasz zawód jest nieustannie obecny w naszym życiu rodzinnym. Oddychamy tą samą atmosferą, mamy podobne pragnienia i ambicje. Rozumiemy się i nie zazdrościmy sobie sukcesów. Potrafimy się także doskonale wspierać, gdy któreś z nas przeżywa jakieś niepowodzenie. Często rozmawiamy o przeszłości teatru, filmu, Teatru Telewizji. Moje córki wsłuchują się w nasze wspomnienia, a oglądając dawne polskie filmy, mówią. – Jakie to było fajne kino! Jakie scenariusze, jak ładnie grali aktorzy. O coś w nich chodziło, były pełne poezji, jakieś takie tajemnicze. Dotykały rzeczywistości, ale nie wprost, nie mrugały za bardzo, nie były nachalne. I faktycznie. Dzisiejsza rzeczywistość jakoś nie jest w stanie wykreować nowego Kabaretu Starszych Panów czy drugiej Agnieszki Osieckiej…”

Jerzy Schejbal (1946) aktor polski

Źródło: Justyna Hofman-Wiśniewska, Seriale są wielkim wyzwaniem, „Tele Tydzień” 32/06, 9 sierpnia 2006 http://web.archive.org/web/20060823230322/http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/ssww.htm

O rzeczywostości , O sukcesie , Niepowodzenie , Córki

„Zadałem sobie pytanie, czy jestem w stanie zmierzyć się ze swoją przeszłością. I uznałem, że tym wszystkim ludziom, których uczciwości, lojalności i przyjaźni nie sprostałem przez te kilkadziesiąt lat, muszę powiedzieć: przepraszam i proszę o przebaczenie.”

Michał Boni (1954) polski polityk

Źródło: wyborcza.pl, 2 listopada 2007 http://wyborcza.pl/1,75478,4634008.html

O przyjaźni , O przebaczeniu , Pytanie

„Nie żyję ani przeszłością, ani przyszłością, a wyłącznie teraźniejszością. W pełni korzystam z chwili. Zachwycam się każdym szczegółem świata. Obserwuję przyrodę z bliska w swoim ogródku. Zatrzymuję się nad rzeczami, na które przez lata z powodu zabiegania nie miałem czasu. Nie jestem typem emeryta przeżywającego załamania. Przez lata nauczyłem się pokory i szacunku dla ludzi. Dzięki wierze nie boję się śmierci. Jestem wewnętrznie spokojny.”

Bogusław Sochnacki (1930–2004) polski aktor

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, Łódź, 27 listopada 2003 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/niewal.htm

O śmierci , O ludziach , O wierze , O czasie

„Myślę, że czas zamknąć krwawy rozdział z przeszłości, bo jednym, czego może nas dzisiaj nauczyć, to chęć zemsty i nienawiść, czyli emocje, które są destrukcyjne, krzywdzą wszystkich – zarówno tych, którzy je w sobie noszą, jak i tych, wobec których mogą zostać skierowane.”

Beata Pawlikowska (1965) polska pisarka, podróżniczka, dziennikarka, tłumacz

Źródło: Między tym, co było i będzie - pisze Beata Pawlikowska, „Claudia”, kobieta.pl, 29 lipca 2015 http://www.kobieta.pl/gwiazdy/emocje/pisza-dla-nas/beata-pawlikowska/zobacz/artykul/miedzy-tym-co-bylo-i-bedzie-pisze-beata-pawlikowska/sviewpointer/1/

O kobietach , O nienawiści , O myślach , O zemście

„(…) miejsca przecież nie zachowują wspomnień, oddają się pierwszemu lepszemu przybyszowi i w ciągu kilku sekund zacierają ślady przeszłości.”

Olivier Adam (1974)

Droga pod wiatr

„Żadna epoka nie może być odzwierciedlona przez nikogo innego jak przez swych własnych artystów, to jest artystów, którzy w niej żyli… W tym właśnie rozumieniu odrzucam sztukę historyczną stosowaną do przeszłości. Sztuka historyczna jest z samej swej istoty współczesna. Każda epoka powinna posiadać swoich artystów, którzy by ją wyrażali i odzwierciedlali dla przyszłości.”

Gustave Courbet (1819–1877) malarz francuski

Źródło: Zdzisław Kępiński, Impresjonizm, op. cit., s. 30, 31.

O sztuce , O przyszłości

„Spoglądając w przeszłość, trapię się niemal najwięcej tym, że w owym czasie chwilowy niepokój budziła we mnie przede wszystkim droga, którą obrałem jako architekt – odchodząc od nauk Tessenowa. Natomiast musiałem widocznie uważać, że nic mnie osobiście nie obchodzą wiadomości o traktowaniu Żydów, masonów, socjaldemokratów czy świadków Jehowy z mojego otoczenia, jak zwierzyny, na którą wolno bezkarnie polować. Sądziłem, że wystarczy, jeśli sam nie biorę w tym udziału.”

Albert Speer (1905–1981) jeden z przywódców hitlerowskich Niemiec

Wspomnienia (1969)
Źródło: s. 46

O nauce , O czasie

„Trwanie jest to ciągły postęp przeszłości, która wgryza się w przyszłość i nabrzmiewa, idąc naprzód.”

Henri Bergson (1859–1941) francuski filozof, noblista

Ewolucja twórcza (1907)
Źródło: s. 22

O przyszłości

„Jedynym dorobkiem narodów jest to tylko, co wytworzyła ich własna, indywidualna i zbiorowa przeszłość. To ona dopracowała się w przeciągu wieków wartości bardzo nieraz względnych, lecz takich, którym ludzie gotowi są dochowywać wierności dozgonnej.”

Paweł Jasienica (1909–1970) polski pisarz i eseista

Rozważania o wojnie domowej
Źródło: wyd. Kraków 1989, s. 39

O ludziach , O wieku

„(…) słowiańska jedność jest podstawą, ma przyszłość. Nie są mi bliskie idee panslawizmu. Ale czy słowiańska jedność na przyszłość, to dla mnie nawet nie pytanie. (…) Teraz wojujemy z przeszłością, wspominamy jakieś krzywdy. Ale, według mnie, ten czas już mija. Współczesny białoruski intelektualista, wydaje mi się, nawet nie powinien już mówić o jakiejś wrogości do Rosji.”

Swiatłana Aleksijewicz (1948) białoruska pisarka i publicystka

…) славянскае адзінства – каранёвае, за ім будучыня. Мне ня блізкія ідэі панславізму. Але тое, што за славянскай еднасьцю будучыня, для мяне нават не пытаньне. (…) Цяпер мы ваюем зь мінулым, успамінаем нейкія крыўды. Але, па-мойму, гэты час ужо сыходзіць. Сучасны беларускі інтэлектуал, мне здаецца, нават не павінен ужо гаварыць пра нейкую варожасьць да Расеі. (białorus.
Źródło: Пад рэдакцыяй Валера Булгакава: Беларусь: ні Эўропа, ні Расея. Меркаваньні беларускіх эліт, Wydawnictwo ARCHE, Warszawa 2006, ISBN 8389406772, s. 152. (białorus.)

O wrogości , O czasie , O przyszłości , Pytanie

„Utyskuje się dziś na powszechne obniżenie lotu sztuki, tkniętej trądem bezideowości, skazanej niewiadomymi wyrokami na miałkość przemijających eksperymentów i jednodniowej mody. Czujemy to zwłaszcza wobec trwających w potędze dzieł przeszłości, katedr Florencji i Sieny, misteriów starego dramatu chińskiego, uwędzonych w dymie bożków murzyńskich, opuszczamy wystawy sztuki wieku kamiennego czy Kaplicę Sykstyńską pełni niespokojnego pytania, co się stało właściwie z duchem, że przestał być zdolny do koncentracji tak eruptywnych i zniewalających zarazem, które mają w sobie moc konieczności jakby naturalnej, domagając się przyjęcia nie inaczej aniżeli drzewa, chmury, ciała zwierząt i ludzi – więc w sposób bezapelacyjny i ostateczny. Opowiadają nam, że artysta przestał być przewodnikiem, konduktorem sił piorunowych przychodzących z zewnątrz, które kumulował w sobie, ale których nie rodził. Że sztukę zabija swoboda nieograniczonego wyboru, wiedza o umowności konwencji – ten, kto wie, że można napisać książkę dowolnym sposobem na każdy temat, nie napisze żadnej wielkiej. Kto pojął, że wolno malować, co i jak się tego zechce, znajdzie w tak odkrytej wolności grób potencji twórczych.”

Stanisław Lem książka Wysoki Zamek

Utwory, Wysoki Zamek

O ludziach , O wiedzę , O wolności , O wieku

„O, już znacznie wcześniej. Rety, co ja wam mówię? Nie, Radka bardzo lubię i cenię go za przeszłość, i tak dalej. To znacznie lepiej brzmi.”

Aleksander Szczygło (1963–2010) polski prawnik i polityk

odpowiedź na pytanie, czy dałby Radosławowi Sikorskiemu w twarz.
Źródło: wywiad dla dziennika „Polska” http://www.polskatimes.pl/2_6319.htm?listpage=2

„Kościół Piotrowy powinien przyjąć własną przeszłość – albo wykopie sobie grób.”

Pius XII (1876–1958) papież

słowa z 1936 (jako kardynał Eugenio Pacelli).
Źródło: Bernard Lecomte, Tajemnice Watykanu, Wydawnictwo Znak, Kraków 2010, ISBN 9788324013890, tłum. Michał Romanek, s. 35.

O tajemnicy

„Przeszłości nie mogłam odmienić. Nie da się wymazać milczenia.”

Camilla Läckberg książka Księżniczka z lodu

Postać: Vera Nilsson
Księżniczka z lodu

„Zdarzeń czysto przypadkowych, a tym bardziej czynów wolnej woli istot rozumnych nikt nie może przewidzieć. One są znane tylko Bogu, dla którego nie ma przeszłości i przyszłości, ale wszystko jest teraźniejszością.”

Jacek Woroniecki (1878–1949) teolog polski, dominikanin

Katolicka etyka wychowawcza, Tom II/1
Źródło: s. 296

O Bogu , O przyszłości

„Jeśli sięgniemy do doświadczeń płynących z historii ludzkości, to możemy być absolutnie pewni co do prawdziwości wniosku, że tylko dzięki pogłębieniu wiedzy będziemy w stanie nakarmić i odziać gatunek ludzki. W przeszłości wraz ze wzrostem wiedzy rosła także zdolność człowieka do kontrolowania środowiska, w którym żyje, do zapewnienia sobie bezpieczeństwa.”

Isaac Asimov (1920–1992) amerykański pisarz

Źródło: Dorothy Crook, Perspektywy, tłum. Barbara Komuda, „Fantastyka” nr 1/82, s. 15–16.

O historii , O wiedzę

„Wyklęty powstań, ludu ziemi,
Powstańcie, których dręczy głód.
Myśl nowa blaski promiennymi
Dziś wiedzie nas na bój, na trud.
Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata,
Przed nami niechaj tyran drży!
Ruszymy z posad bryłę świata,
Dziś niczym, jutro wszystkim my!”

Eugène Pottier (1816–1887) poeta francuski, działacz socjalistyczny

Debout! les damnés de la terre!
Debout! les forçats de la faim!
La raison tonne en son cratère:
C’est l’éruption de la fin.
Du passé faisons table rase,
Foule esclave, debout! debout!
Le monde va changer de base:
Nous ne sommes rien, soyons tout! (fr.)
Źródło: Międzynarodówka, 1871, tłum. Maria Markowska

O głodzie , O ludziach , O myślach , O myśleniu

„Myślenie o przeszłości i przeszłości, może sprawić, że będziesz szczęśliwy, lecz szczęście to może pojawić się jedynie w twoim aktualnym stanie umysłu.”

Philip Zimbardo (1933) psycholog amerykański

Paradoks czasu

O szczęściu , O myślach , O myśleniu

„W stosunku do przeszłości w oczywisty sposób dokonujemy wyboru, przypisujemy się do pewnej tradycji, lub też za jej pomocą wyrażamy własne poglądy i opcje. W tym sensie mogę powiedzieć, że poza moją tradycją pozostawiam konfederację targowicką, zabójstwo Gabriela Narutowicza, terror stalinowski i ileż jeszcze zjawisk i wydarzeń z polskiej przeszłości. Gdy jednak myśli się o polskości jako o tożsamości wspólnoty, to wypada brać historię narodową z dobrodziejstwem inwentarza – w tym przynajmniej sensie, że w ramach tej wspólnoty możliwe było także to wszystko, co odrzucamy.”

Bronisław Geremek (1932–2008) polski historyk i polityk

Źródło: Wokół pojęcia polskości, „Znak” nr 11–12/1987

O historii , O myślach , O pomocy , O myśleniu

„Literaturą zająłem się, żeby być w zgodzie z własną naturą. W literaturze międzywojennej szukam przeszłości, korzeni, tego, co mi zabrano, sięgam do niej, aby ukoić uczucie wydziedziczenia. Urodziłem się we Lwowie, po wojnie jako czternastolatek znalazłem się w Krakowie. Straciłem swoje korzenie. Zorientowałem się, oczywiście nie od razu, że coś mi odebrano. Przeszłość, piękno, elegancję tamtej epoki. W głowie zostały jakieś obrazki, do których wracałem, jakieś reminiscencje, które potem pojawiały się w filmach. (…) Chciałem ten swój świat odtworzyć i coś odzyskałem.”

Janusz Majewski (1931) reżyser polski

Źródło: wywiad Katarzyny Taras, „Kino” nr 4/2006

O wojnie , O świecie , Cytaty o pięknie , O emocjach

„Przed dziesięciu laty, gdy przyszła na nas zguba, wysiłek wspólnotowy tych, co jeszcze chcieli się wybić, doprowadziłyby do odbudowy (…) Szarańczę nauczono jednak niecierpliwości: nie wierzyć w przeszłość ani przyszłość. Nauczono ją wierzyć tylko w ten moment i w nim uciszać żarłoczne żądze…”

Dagmar Ploetz (1946)

cyt. z Szarańczy
Gabriel Garcia Marquez

O wysiłku , O lecie , O przyszłości , O cierpliwości

„Chciałbym przekonać, że możemy patrzeć w przyszłość, nie negując przeszłości. Zbyt łatwo odrzuca się przeszłość, nie znając jej. Manifesty, które napisali nasi ojcowie, pokazują, że zrobić coś zupełnie nowego w teatrze wcale nie jest tak łatwo. Często myśli już raz wypowiedziane powracają w dzisiejszej sztuce jako oryginalne i ważne dla wielu z nas.”

Andrzej Seweryn (1946) aktor i reżyser polski

Źródło: Za kulisami, „Gazeta Wyborcza - Stołeczna” nr 23, 29 stycznia 2011, Dodatek http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/110258.html

O myślach , O przyszłości , O myśleniu

„Człowiek prawdziwie religijny swojej przeszłości żałować nie powinien – ona była warunkiem jego powołania.”

Bogdan Jański (1807–1840) Sługa Boży, polski ekonomista, założyciel Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego

Źródło: Dziennik 1830—1839 http://www.parafiakazimierz.waw.pl/doc/dziennik_janskiego.pdf, Rzym 2001, s. 53.

„Szalenie ważna w „Biesach” była dla nas nie tylko kwestia rewolucji, ale też teza, że terroryzm, terror, nie pojawia się z powodu siły tych, którzy go wprowadzają, ale z powodu słabości demokratów i niezależnie myślących ludzi. To był spektakl o mechanizmach, które znaliśmy z naszej ówczesnej rzeczywistości i które są wiecznie żywe. O tym, że jeśli nie będziemy uczciwie rozmawiać o przeszłości, upominać się o niezafałszowaną pamięć, jeśli stracimy czujność – historia może się powtórzyć, a ci, przeciw którym od początku występowaliśmy – powrócą. No i powracają, to właśnie przypadek tzw. demokracji w Serbii.”

Borka Pavićević (1947–2019)

Źródło: Joanna Wichowska, Magiczna ściereczka http://www.dwutygodnik.com/artykul/3867/, Dwutygodnik.com nr 89/2012.

O ludziach , O demokracji , O historii , O rzeczywostości

„Oto czym jest aresztowanie: to blask oślepiający i cios, które sprawiają, że teraźniejszość nagle staje się przeszłością, zaś to, co niemożliwe, zaczyna być pełnoprawną codziennością.”

Aleksander Sołżenicyn (1918–2008) rosyjski prozaik, noblista

Archipelag Gułag

„Każdy rodzic martwi się o to, czy jego dziecko dokonuje w życiu właściwych wyborów. Rodzice, wiedząc, że Emilian miał już małżeńską przeszłość, zasugerowali, żebyśmy spróbowali najpierw ze sobą zamieszkać. Tak się stało i to ich uspokoiło. Zanim wzięliśmy ślub, przez ponad dwa lata mieszkaliśmy razem. Emilian jest ciepły, ale przede wszystkim bardzo opiekuńczy. Kiedyś mama żartowała, że spokojnie może mi zastąpić ojca. Ale z czasem przekonał ich do siebie również odpowiedzialnością, pracowitością i poważnym podejściem do życia. Poza tym widzieli, że jestem szczęśliwa.”

Justyna Sieńczyłło (1969) aktorka polska

Źródło: O marzenia trzeba walczyć, „Pani Domu” nr 39, 29 stycznia 2010 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/108946.html

O dzieciach , O marzeniach , O domu , O rodzicach

„Gdy jedno ego napotyka drugie (lub gdy zbiera się większe ich grono), zaczynają się dramaty. Ale nawet jeśli żyjesz samotnie, i tak stwarzasz swój własny dramat. – Ilekroć użalasz się nad sobą, dramatyzujesz. – Kiedy ogarnia cię poczucie winy albo niepokój, również jest to dramat. – Kiedy godzisz się na to, żeby teraźniejszość znikła za zasłoną przeszłości lub przyszłości, tworzysz czas psychologiczny – czyli materiał, z którego dramat powstaje. – Ilekroć nie pozwalasz obecnej chwili po prostu być, a więc odmawiasz jej należnego szacunku, także tworzysz dramat.”

Eckhart Tolle (1948)

Potęga teraźniejszości (1999)

O czasie , O przyszłości

„Czyż wszyscy nie pochodzimy z przeszłości?”

Jean Paul (1763–1825) pisarz niemiecki, humorysta

„Królewska korona nie jest symbolem przeszłości, lecz szczególną reprezentacją naszej niepodległości, suwerenności i jedności.”

Michał I Rumuński (1921–2017) król Rumunii

przemówienie w parlamencie rumuńskim, 2011.
Źródło: Adrian Nikiel, Przemówienie JKM króla Rumunii, legitymizm.org http://www.legitymizm.org/aktualnosci-przemowienie-krola

„Na ukształtowanie mojej osobowości wpłynęły: dom, szkoła i mało spotykana rzecz – koszary wojskowe… Tak się bowiem złożyło, że mój ojciec był oficerem Legionów Polskich podczas I wojny światowej. Wiele opowiadał o swojej bogatej przeszłości, a opowieści te rozpalały moją wyobraźnię i miłość Ojczyzny.”

Bogusław Nizieński (1928) polski prawnik

Źródło: Marzyłem, by zostać oficerem, naszdziennik.pl, 10 listopada 2010 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20101110&typ=my&id=my83.txt

O miłości , O wojnie , O szkole , O domu

„Zawsze jest czas na przeszłość! To o przyszłość powinniśmy się troszczyć!…”

José Carlos Somoza (1959) hiszpański pisarz, pochodzenia kubańskiego

Postać: Salmeron
Dafne znikająca

O czasie , O przyszłości

„Kobiety na ogół nie potrafią zerwać z rodziną i przeszłością, ale mężczyźni zachowali tę pierwotną zdolność. Po prostu zrywają z tym, zupełnie tak jakby odklejali sztuczną brodę, i dyskretnie, cichcem wracają do społeczeństwa, kompletnie odmienieni.”

Zadie Smith książka Białe zęby

Białe zęby (2000)

O kobietach , O mężczyznach , O rodzinie , O zachowaniu

„Widzę przeszłość wyraźniej niż teraźniejszość. Przecież to, co jest nabiera sensu dopiero, gdy minie.”

Andrzej Stasiuk (1960) pisarz polski

Wschód

Sens

„(…) nasza przyszłość będzie taka sama jak przeszłość i grzech, popełniony kiedyś raz, ze wstrętem, będziemy powtarzać po wielokroć - już z przyjemnością.”

Oscar Wilde książka Portret Doriana Graya

The Picture of Dorian Gray

O przyjemności , O przyszłości

„Nie wracajmy do przeszłości.
-Nie możemy. Musimy stanąć z nią twarzą w twarz, gdyż jedynie wtedy zdołamy odnaleźć pokój”

C.W. Gortner

The Confessions of Catherine de Medici

O pokoju

„Pomieszczenie wyglądało tak, jak je zapamiętałem. Albo wyglądało, jak gdyby było takie, jakim je zapamiętałem, gdyż z reguły wspomnienia dopasowują się niezauważalnie do rzeczy i miejsc z odwiedzanej przeszłości.”

John Banville The Sea

The Sea

„Raz w przedwieczornej mgle w Londynie
Ulicznik jakiś mnie zaskoczył
Podobny był do mej jedynej
Ze wstydu więc spuściłem oczy
W spojrzeniu jego czując drwinę

Zły chłopak szedł i całą parą
Gwiżdżąc w kieszenie ręce włożył
Ja za nim domy nad tą parą
Jak rozstąpione fale morza
On Hebrajczycy ja Faraon

Niech cegły zwalą się lawiną
Jeślim cię miła fałszem karmił
Władcą Egiptu i władczynią
Jestem i ciurą jego armii
Jeśli nie jesteś mą jedyną

W rogu ulicy która płonie
Ogniami wszystkich swoich fasad
Runami mgieł w nieutolonej
Krwawiącej skardze wszystkich fasad
Kobieta szła podobna do niej

Ten wzrok nieludzki i niewierny
Ta blizna tuż pod szyją gołą
Pijana szła przez próg tawerny
W tej samej chwili gdy pojąłem
Każdej kochanej fałsz bezmierny

Kiedy przytułał się z daleka
Ulisses mądry d przystani
Drgnęła staremu psu powieka
I za przędziwem cienkich tkanin
Żona na powrót męża czeka

Do Sakontali syty chwały
Wracał małżonek-król po walce
Oczy miłością jej pałały
Czekała blada a jej palce
Samca gazeli sierść głaskały

Ledwie wspomniałem szczęście króli
Tu nieprawdziwa tam niedobra
W której wciąż kocham się najczulej
Dwa cienie które los mi dobrał
Zderzyły się by zjątrzyć ból mój

Żal się już piekłem na mnie wali
Otwórz się niebo niepamięci
Za pocałunek jej zuchwali
Królowie życie z własnej chęci
Nędzarze cień by swój sprzedali

Zazimowałem w swej przeszłości
O słońce wielkanocne grzej i
Niech ciepło w sercu mym zagości
Bo zmarzło tak jak w Cezarei
czterdziestu męczenników kości

Pamięci o mój piękny statku
Czy nam już nie dość podróżować
Po fali wód o przykrym smaku
Od zórz po zmierzchy od różowych
Aż po te smutki na ostatku

Szalbierko żegnam twój kobiecy
Cień pomylonych dwóch postaci
I tej z którą zwiedzałem Niemcy
Jam ją w ubiegłym roku stracił
I nigdy nie zobaczę więcej

O Drogo Mleczna płyń siostrzyco
Białych strumieni ziem Chanaan
Kochanek białych w mgle zachwyceń
Zgrajo topielców niekochana
Ciągnijmy za nią ku mgławicom

Pamiętam jak innego roku
Kwietniowy świr zwiastował wiosnę
Śpiewałem radość u jej boku
Śpiewałem miłość męskim głosem
Gdy rozkwitała miłość roku”

Guillaume Apollinaire (1880–1918) francuski poeta

O wiośnie , O kochankach , O piekle , Chłopak

„Czekam, czekam.
Obrazy przechodzą jeden za drugim, nie utrwaliły się mocno - zaledwie cienie i wspomnienia.
Nicość, nicość.
Niepokój mój wzrasta.
Przerażające uczucie obojętności chwyta mnie nagle. Nie mogę znaleźć sobie miejsca, jestem stąd wykluczony; jakkolwiek błagam i wysilam się, nic się tu nie porusza, beznamiętny i smutny siedzę niby skazaniec i przeszłość odwraca się ode mnie. […] Jestem żołnierzem, tego muszę się trzymać.
Zmęczony podnoszę się i wyglądam przez okno. Następnie biorę jedną z książek [.. ] lecz odstawiam ją na miejsce i biorę drugą. […] i wciąż dochodzą inne książki, coraz szybciej - kartki, kajety, listy.
Stoję milczący przed tą stertą. Jak przed sądem.
Zniechęcony.
Słowa, słowa, słowa - nie dosięgają mnie.
Powoli ustawiam książki z powrotem na półkach.
Stało się.
Cicho wychodzę z pokoju.”

Erich Maria Remarque książka Na Zachodzie bez zmian

All Quiet on the Western Front

Obraz , O książkach , O czekaniu , O pokoju

„Przeszłość bije we mnie niczym drugie serce.”

John Banville The Sea

The Sea

Serce

„Chyba prawie każdy z nas czuwał kiedyś przed wschodem słońca, już to po jednej z
owych bezsennych nocy, przyprawiającej nas niemal o zakochanie się w śmierci, już to po
jednej z owych nocy lęku i szpetnych uciech, gdy przez komórki mózgu przeciągają
majaki, potworniejsze jeszcze od rzeczywistości, a ożywione tym intensywnym życiem
utajonym we wszelkiej groteskowości, które nadaje również gotykowi trwałą siłę życiową,
gdyż sztuka ta wydaje się przede wszystkim sztuką tych, których dusze zasępia choroba
marzenia. Z wolna białe palce wsuwają się przez firanki i zdają się drżeć. Niby czarne,
fantastyczne postacie - nieme cienie pełzają po kątach pokoju i tam się układają. Na
dworze słychać szelest ptaków w listowiu lub kroki ludzi idących do roboty albo jęki i
westchnienia wiatru, który zlatuje ze wzgórza i okrąża cichy dom, jakby się bał zbudzić
śpiącego, a jednak musiał odwołać sen z jego fioletowej jaskini. Zasłona po zasłonie z
cienkiej przejrzystej gazy z wolna się podnosi, rzeczy odzyskują kształty i barwy i
widzimy, jak nadchodzący dzień oddaje światu dawne jego oblicze. Blade zwierciadła
znów otrzymują swe życie odtwórcze. Wygasłe świece stoją, gdzie je pozostawiliśmy, a
obok nich leży na wpół rozcięta książka, którą czytaliśmy, lub drutem opleciony kwiat,
który nosiliśmy na balu, albo list, który obawialiśmy się przeczytać lub czytaliśmy zbyt
często. Wszystko wydaje się nie zmienione. Ze złudnych cieni nocy wyłania się
prawdziwe, znane nam życie. Musimy je podjąć, gdzie zostało przerwane, i ogarnia nas
uczucie straszne - uczucie konieczności zmuszającej do ciągłego zużywania sił w nużącym
kole codziennych wydarzeń lub też porywa nas dzika tęsknota, by pewnego poranka oczy
nasze otworzyły się na świat, co w mroku na nowo został stworzony ku naszej radości, na
świat, w którym rzeczy mają barwy i kształty nowe albo zmienione lub też kryją w sobie
nowe tajemnice; na świat, w którym przeszłość nie zajmowałaby wcale miejsce albo
bardzo mało, a w każdym razie nie w świadomej formie powinności czy skruchy, bo
nawet wspomnienie radości posiada swą gorycz jak wspomnienie rozkoszy - swój ból.”

Oscar Wilde (1854–1900) angielski poeta, prozaik i dramatopisarz

O ptakach , O rzeczywostości , O snach , O życiu

„- Wiesz, Tsukuru – głos Eri wydobywał się spomiędzy jej palców. - Mam do ciebie prośbę.
- Jaką?
- Czy mógłbyś mnie przytulić?
Tsukuru pomógł jej wstać i objął ją. Dwie duże piersi przylgnęły do niego jak jakiś dowód. Na plecach czuł ciepło jej dłoni. Miękki, mokry policzek dotknął jej szyi.
- Myślę, że już nigdy nie będę mogła wrócić do Japonii – wyszeptała. Jej ciepły, wilgotny oddech musnął jego ucho. - Bo wszystko by mi przypominało Yuzu. I nasze…
Tsukuru nic nie powiedział, tylko mocniej ją objął.
Stali tak objęci, prawdopodobnie widoczni przez otwarte okno. Ktoś mógł tamtędy przechodzić. Edvard z dziećmi mógł w każdej chwili wrócić. Ale takie rzeczy nie miały znaczenia. Niech ludzie sobie myślą, co chcą. Musieli się tu teraz obejmować ze wszystkich sił. Musieli się zbliżyć i razem odegnać długi cień złego ducha. Prawdopodobnie Tsukuru po to tu przyjechał.
Bardzo długo – ile to mogło trwać? - stali tak blisko siebie. Biała firanka nadal nieregularnie kołysała się na wietrze, policzki Eri nadal były mokre, a Alfred Brendel nadal grał utwory z "Roku drugiego. Włochy: Sonet Petrarki nr 47" i "Sonet Petrarki nr 104". Tsukuru dokładnie je wszystkie pamiętał. Mógłby je zanucić z pamięci. Po raz pierwszy zdał sobie sprawę, jak głęboko wsłuchiwał się w nie sercem.
Nic więcej nie mówili. Słowa nie miały mocy. Jak tancerze, którzy przestali się poruszać, stali tylko cicho objęci, poddając się nurtowi czasu. Był to czas, w którym mieszały się przeszłość, teraźniejszość i prawdopodobnie także trochę przyszłości. Między ich ciałami nie było luk, jej ciepły oddech w regularnych odstępach owiewał jej szyję. Tsukuru zamknął oczy i poddając się brzmieniu muzyki, wsłuchiwał się w odgłos bicia serca Eri, który nakładał się na stukot małej łódki uderzającej o pomost.”

Haruki Murakami (1949) pisarz japoński

色彩を持たない多崎つくると、彼の巡礼の年

O myślach , O myśleniu , Serce , O dzieciach

„Szczęśliwy człowiek nie ma przeszłości, a nieszczęśliwy nie ma nic poza nią”

Richard Flanagan (1961) pisarz i reżyser australijski

The Narrow Road to the Deep North

„W przeszłości można było sięgać po realne zasoby gospodarcze: pola pszenicy, kopalnie złota czy niewolników. Zatem wojny miały sens, bo można się było wzbogacić, atakując sąsiadów. Dziś głównym zasobem gospodarczym jest wiedza, a trudno jest zdobyć wiedzę drogą przemocy. Większość wielkich konfliktów w dzisiejszym świecie występuje na takich obszarach jak Bliski Wschód, gdzie źródła bogactwa są materialne – to ropa naftowa i gaz.”

Yuval Noah Harari (1976) izraelski historyk i profesor

Źródło: Pożegnanie z wojną, wywiad dla „The Guardian”, 19 marca 2017, przedruk i tłumaczenie Andrzej Ehrlich, „Gazeta Wyborcza”, 15–17 kwietnia 2017.

O bogactwie , O wiedzę , Sens , O wojnie

„Przeszłość należy do nas wszystkich, nie można jej dzielić, wygładzać; to wszystko się przecież z sobą zrasta, krzyżuje, utwierdza wzajemnie w żądzy posiadania, we władzy i w klęskach; niekiedy też, ale bardzo rzadko, w rozsądku; a kto próbuje rozdzielać rzeczy i dowody, któreśmy odziedziczyli, kto chce sprawić sobie czysty rodowód, ten wie, że musi użyć przemocy.”

Siegfried Lenz książka Muzeum ziemi ojczystej

Muzeum ziemi ojczystej
Źródło: s. 388

O pewności siebie

„Zawsze szukam nowych rozwiązań i brzmień. Nowe sposoby robienia czegoś zupełnie nowego to coś, co bardzo lubię. Nienawidzę nostalgii i patrzenia wstecz czy też rozważania na temat przeszłości. Dlatego też nie jestem zainteresowany w dostosowywaniu się do standardów muzycznych danej epoki. Zawsze staram się tworzyć coś, co wychodzi poza wszelkie ramy i oczekiwania. Często oczywiście mi się to nie udaje, ale czasami idzie mi naprawdę dobrze.”

Gary Numan (1958)

Źródło: Dominik Dwornicki, Ludzie tacy jak ja muszą ciągle coś udowadniać https://kvlt.pl/wywiady/gary-numan-ludzie-tacy-jak-ja-musza-ciagle-cos-udowadniac/, tłum. Marcel Szczepanik, kvlt.pl, 9 lutego 2019

Nostalgia

„Nie wyobrażacie sobie państwo, jak wiele jego postawa znaczy dla mnie w codziennym życiu, kiedy jestem opluwana, codziennie niemalże, patrzę w przeszłość, w nasze rozmowy z Bronisławem i zastanawiam się, co Bronek zrobiłby w tym momencie i robię, wydaje mi się, właśnie to, co on.”

Julia Przyłębska (1959) polska prawniczka, sędzia Trybunału Konstytucyjnego

o Bronisławie Wildsteinie
Źródło: Bronisław Wildstein wyróżniony nagrodą Pana Cogito! „Moja aktywność to coś absolutnie naturalnego” https://wpolityce.pl/spoleczenstwo/377509-bronislaw-wildstein-wyrozniony-nagroda-pana-cogito-moja-aktywnosc-to-cos-absolutnie-naturalnego, wpolityce.pl, 20 stycznia 2018

„Oczywiście, będzie Unia wspólnych wartości, Unia wspólnej waluty, wspólnego budżetu euro, Unia wspólnej polityki zagranicznej i obronnej oraz archipelag suwerenistów. UE, szczególnie w przeszłości, często była przyrównywana do starożytnego Rzymu. Pamiętajmy, że imperium nie było jednością. Za czasów republiki był Rzym zamieszkany przez obywateli rzymskich oraz prowincje, które zamieszkiwali foederati albo soci – przyjaciele, sojusznicy Rzymu. Oni korzystali z Pax Romana (pokoju rzymskiego), ale nie z pełni praw. Rzymianie traktowali ich jak barbarzyńców, a z czasem byli to również barbarzyńcy, których osadzano na terenie cesarstwa. Niech nie zabrzmi to pesymistycznie, ale wobec tego, co dzieje się obecnie, taki scenariusz kierunku integracji europejskiej, fatalny dla Polski, uważam za możliwy.”

Radosław Sikorski (1963) polski polityk, dziennikarz

Źródło: wyborcza.pl http://wyborcza.pl/7,75398,24392712,radoslaw-sikorski-dla-wyborczej-polska-robi-wszystko-by.html, 24 stycznia 2019

O czasie , O pokoju

„Lech Wałęsa był w przeszłości tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa i nigdy nie uwolnił się od tej zależności. Do końca i do dzisiaj pozostaje więźniem swojej haniebnej przeszłości.”

Krzysztof Wyszkowski (1947) polski polityk, publicysta, działacz opozycji w PRL

o Lechu Wałęsie
Źródło: Wałęsa z brzytwą http://www.radiomaryja.pl/bez-kategorii/walesa-z-brzytwa/, radiomaryja.pl, 30 listopada 2006.

„Na Mazurach po wojnie została zaledwie garstka autochtonów. Dlatego mówienie o przeszłości Prus Wschodnich wydaje mi się szczególnie ważne. Nic innego już zrobić nie możemy, ale możemy pamiętać. O ludziach, którzy żyli tutaj przed nami. O ich dorobku, kulturze, religii.”

Bernadeta Prandzioch (1989) Polska pisarka

Źródło: Tabu, czyli tajemnice Węgorzewa, „Gazeta Olsztyńska”, 14 września 2019 http://gazetaolsztynska.pl/607515,Tabu-czyli-tajemnice-Wegorzewa.html

O wojnie , O religii

„Myślę, że nie da się tak naprawdę zapuścić korzeni w miejscu, którego nie rozumiemy, którego przeszłość jest nam nieznana. Dzisiejsi mieszkańcy tzw. Ziem Odzyskanych (chociaż bardzo nie lubię tego terminu) mają okazję, która nieczęsto się zdarza, by do swojej własnej tożsamości, przywiedzionej z miejsc, z których pochodzą ich rodziny, włączyć także dziedzictwo miejsca, w którym przyszło im żyć. Wierzę, że jest w tym wartość dodana.”

Bernadeta Prandzioch (1989) Polska pisarka

Źródło: Tabu, czyli tajemnice Węgorzewa, „Gazeta Olsztyńska”, 14 września 2019 http://gazetaolsztynska.pl/607515,Tabu-czyli-tajemnice-Wegorzewa.html

O myślach , O myśleniu

„W przeszłości większość w izbie miały dwie siły polityczne – chadecja i socjaldemokracja. Rozwój sytuacji był więc przewidywalny, co miało też swoje wady – mówiono, że jeżeli ktoś nie należy do mainstreamu chadeckiego lub socjaldemokratycznego, to szanse, aby przeforsował swój postulat, nawet jeśli wysuwał najlepsze pomysły, były nieproporcjonalnie małe. Musiał wejść w porozumienie z najsilniejszymi, innej drogi nie było. To zarzut, który trzeba brać na poważnie. Dotychczasowa sytuacja napędzała też antyeuropejski populizm. Można było dowodzić, że istniejący stan rzeczy jest opresyjny. Że się przedstawia ludziom świat bezalternatywny.”

Marek Prawda (1956)

Źródło: Magdalena Cedro, Grzegorz Osiecki, Działamy w stanie przerażenia (wywiad z Markiem Prawdą) https://serwisy.gazetaprawna.pl/ekologia/artykuly/1432252,dzialania-ue-ws-klimatu-wywiad-marek-prawda.html, Dziennik Gazeta Prawna, 27-29 września 2019, nr 188 (5090), s. 22-23.

O sile , O świecie

„Są dwa modele działalności rosyjskiej w Polsce. (…) Drugi wzorzec nazywam targowickim. Charakteryzuje go odwoływanie się do wartości tradycyjnych, katolickich, narodowych. Prorosyjskość ubrana jest tam w maskę patriotyczną. Czyż Targowica nie była właśnie narodowa, katolicka, czyż nie pałała szacunkiem do polskiej przeszłości?”

Jarosław Kaczyński (1949) polski polityk, premier RP

w wywiadzie dla Gazety Polskiej, 28 kwietnia 1998,
Źródło: Narodowcy nie będą zadowoleni. Odkopano właśnie słowa, które Jarosław Kaczyński powiedział o nich 20 lat temu http://natemat.pl/223253,narodowcy-nie-beda-zadowoleni-odkopano-wlasnie-slowa-ktore-jaroslaw-kaczynski-powiedzial-o-nich-20-lat-temu.

„Każdy reżim autorytarny chce też usadzić swoją przeszłość, nie tylko to, co się dzieje dzisiaj. Oni chcą przekonać ludzi, że mają politykę bieżącą, ale mają też politykę o przeszłości i przyszłości.”

Norman Davies (1939) brytyjski historyk

Źródło: Vox populi vox dei”, czyli słowa, które mają ugasić pożar https://www.newsweek.pl/polska/polityka/cytaty-tygodnia-kaczynski-macierewicz-sasin-lasek-davies/s2x5tfh, newsweek.pl, 4 lipca 2018

O ludziach , O przyszłości

„Historycy przywołują przeszłość do porządku.”

Krzysztof Bilica (1946)

Źródło: Krzysztof Bilica Myślnik. 303 aforyzmy z "Przekroju", Wydawnictwo Polskie, Wołomin 2009

„Komunizmowi przepowiadam świetlaną przeszłość.”

Krzysztof Bilica (1946)

Źródło: Krzysztof Bilica Myślnik. 303 aforyzmy z "Przekroju", Wydawnictwo Polskie, Wołomin 2009

„Teraźniejszość ma jedną zaletę: jest zbyt głupia, by rzetelnie zagłębić się w przeszłość.”

Howard Phillips Lovecraft książka Pickman's Model

Źródło: Pickman's Model, tłum. Maciej Płaza

„My mamy z przeszłością do walczenia i z nałogami wielą. Można by słownik ułożyć z tych wyrazów, do których się u nas fałszywe przyczepiły pojęcia. Mamy do czynienia z dykcjonarzem. Począwszy od naszej wolności, wszystko w nim przerobić potrzeba.”

Józef Ignacy Kraszewski książka Barani Kożuszek

członek patriotycznego obozu reform o sytuacji Polaków podczas Sejmu Czteroletniego
Barani Kożuszek

O wolności

„Ten pan, były prezydent, kiedyś wielka postać, pomimo tych strasznych rzeczy jakie popełnił w przeszłości, nie potrafi z tego bagna wyjść. Nie potrafi stanąć w prawdzie, tylko dalej brnie w kłamstwa. Dalej obraża ludzi, dalej czuje się czymś lepszym, dalej nie potrafi zrozumieć tego, że za błędy trzeba płacić. Ten człowiek teraz moralizuje, szydzi z Polaków. To też nawet nie kwestia tej jego strasznej przeszłości, kiedy coś podpisał, kiedy brał pieniądze, kiedy donosił na współtowarzyszy, ale ta jego prezydentura. Przecież to też doskonale pamiętamy. Pamiętamy okres inwigilacji prawicy, pamiętamy procesy, pamiętamy nękanie w tym okresie moich kolegów. Byłam w tym czasie w Porozumieniu Centrum, pamiętam te wydarzenia dokładnie.”

Małgorzata Gosiewska (1966) polska polityk

o Lechu Wałęsie
Źródło: Gosiewska: Wałęsa dalej brnie w kłamstwa i szydzi z Polaków http://wiadomosci.onet.pl/kraj/gosiewska-walesa-dalej-brnie-w-klamstwa-i-szydzi-z-polakow/n4pegnk, onet.pl, 3 lipca 2017

O pieniądzach , O ludziach , O kłamstwie , O czasie

„Jestem silna. Przeszłam przez rozwód, odseparowanie od mojej rodziny. Nigdy nie dałam się złamać. Nie jestem alkoholiczką, nigdy nie paliłam, nigdy nie brałam narkotyków. Przebrnęłam przez katastrofę mojej przeszłości czysta. Dotarłam niezniszczona.”

Tina Turner (1939) amerykańska piosenkarka

Źródło: Tina Turner is a soul survivor https://www.express.co.uk/entertainment/music/141823/Tina-Turner-is-a-soul-survivor, „Daily Express”, 22 listopada 2009

„Opanował uczucie gniewu. Historia kraju obfitowała w konflikty połączone wspólnym mianownikiem, dwie Hiszpanie z tą samą flagą w tle. Zawsze zwyciężała jednak reakcyjna, katolicka, zakorzeniona w przeszłości, z mroczną przyszłością.”

Jordi Sierra i Fabra (1947) hiszpański pisarz

Źródło: Siedem dni w lipcu, op. cit., s. 96.

O emocjach , O historii , O przyszłości

„Hiszpania kręci się w błędnym kole od czasów królów katolickich: wojny, dyktatury, królowie płodzący idiotów z kuzynkami, ciotkami i siostrami przyrodnimi. Do tego Kościół, jak wieczne zakotwiczenie w przeszłości, wojskowi i kolejne wojny, więcej księży i więcej ciemnoty…”

Jordi Sierra i Fabra (1947) hiszpański pisarz

Źródło: Dwa dni w maju, tłum. Rozalya Sasor, Wydawnictwo Albatros, Warszawa 2018, s. 15.

O wojnie

„Represyjne bądź podporządkowujące prawo niemal zawsze samo znajduje dla siebie usprawiedliwienie poprzez historię mówiącą o tym, jak byłoprzed prawem, oraz co sprawiło, że prawo pojawiło się w swojej obecnej i koniecznej postaci. Wymyślona opowieść o źródle prawa opisuje na ogół stan przed prawem. Bieg opowieści wydaje się konieczny i nieodwracalny, a jej zwieńczeniem jest ustanowienie prawa, które w ten sposób zyskuje usprawiedliwienie. Historia o prapoczątku jest zatem strategicznym zagraniem w ramach owej opowieści. Zawiera ona jedno jedyne, autorytatywne wytłumaczenie przeszłości, której przecież nie sposób odtworzyć, i w ten sposób stwarza wrażenie, że ustanowienie prawa było historycznie nieuniknione.”

Judith Butler książka Uwikłani w płeć

Źródło: Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości, tłum. Karolina Krasuska, Warszawa 2008

O wrażeniach , O pewności siebie , O historii

„Działalność płk. Rokickiego można nazwać zasiewem. Zasiał Pan Pułkownik zdrowe dobre ziarno miłości do Ojczyzny, szacunku do przeszłości, czci dla naszych przodków, wielkich bohaterów, dzięki którym możemy dziś żyć w niepodległej, wolnej Ojczyźnie.”

Przemysław Czarnek (1977)

o płk. Władysławie Rokickim, żołnierzu obrony Polski w 1939, Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich.
Źródło: Pożegnanie weterana Września 1939 r. płk. W. Rokickiego http://www.radiomaryja.pl/informacje/lubelskie-pozegnanie-weterana-wrzesnia-1939-r-plk-w-rokickiego/, radiomaryja.pl, 21 sierpnia 2018.

O ojczyźnie

„W przeszłości los dzieci księży zależał od tego, kogo obciążano odpowiedzialnością za grzech niewstrzemięźliwości. Ksiądz był święty, kobieta grzeszna. Dziecko musiało podzielić los matki. Upokorzenie, niewolę, wygnanie, nędzę. Dziś jest podobnie - to na kobiecie spoczywa cała odpowiedzialność i cały trud wychowania dziecka.”

Marta Abramowicz (1978) polska działaczka na rzecz osób LGBT, psycholog, trenerka, terapeutka

Źródło: Marta Abramowicz, Dzieci księży. Nasza wspólna tajemnica, Warszawa 2018, s. 164.

O losie , O kobietach , O dzieciach , O matce

„Okazało się, że połowa pracowników ministerstwa sprawiedliwości RFN była członkami NSDAP. Co piąty był członkiem nazistowskiej bojówki SA. Jeszcze w latach 70. na 170 dyrektorów i kierowników w resorcie 93 miało brunatną przeszłość. 27 z nich pracowało w ministerstwie w czasach III Rzeszy.”

Bartosz T. Wieliński (1978)

Źródło: Naziści w niemieckim ministerstwie sprawiedliwości. Rozliczanie brunatnego resoru http://wyborcza.pl/1,75399,20834124,nazisci-w-niemieckim-ministerstwie-sprawiedliwosci-rozliczanie.html, wyborcza.pl, 14 października 2016

O sprawiedliwości

„Zapraszając do swego filmowego świata, reżyser zwykle wskazuje prowadzącą doń szeroką drogę wijącą się na pozór bezpiecznie wśród sielskich pól i łąk, wprowadza do malowniczych domów wydających się oazami spokoju, prezentuje bohaterów często o dziwacznych wyglądach, ale i bujnych temperamentach, stworzonych do przeżywania silnych emocji. W filmy Kolskiego wchodzi się łatwo, uroda ekranowego świata i ludzi uwodzi, fabuły fascynują, czas płynie leniwie, zdarzenia magiczne mieszają się z realnymi, metafizyka kusi objawieniem tajemnicy. Aliści nagle okazuje się, że w nasłonecznionym krajobrazie czają się mroczne cienie, z bohaterów wypełzają demony, wielka Historia upomina się o swe ofiary, gwałtowne namiętności powodują nieszczęścia, złe postępki z przeszłości domagają się zadośćuczynienia, śmierć zbiera obfite żniwo.”

Grażyna Stachówna (1951)

o Janie Jakubie Kolskim
Źródło: „Kino”, 6/2009, cyt. za: Konrad J. Zarębski, Afonia i pszczoły, culture.pl, czerwiec 2009 http://www.culture.pl/baza-film-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/afonia-i-pszczoly

O śmierci , O wyglądzie , O ludziach , O czasie

„Jednych, zwłaszcza jeżeli w przeszłości otarli się o marksizm, niepokoi fakt, że nigdy żaden naród nie był tak wolny od materialnego niedostatku, a zarazem bogactwo jest zużywane w sposób, zdaniem tej grupy, estetycznie i moralnie rewoltujący. Odpowiedzialność za to zjawisko ponosi ich zdaniem masowość społeczeństwa i mniej czy bardziej popularny charakter kultury.”

Melvin Tumin (1919–1994)

Kultura popularna a społeczeństwo otwarte (Popular Culture and the Open Society) (1957)
Źródło: s. 136.

O charakterze , O bogactwie

„Mówiąc kolokwialnie, jedną stopą jesteśmy na ziemi, a drugą przekraczamy już ten ostatni wymiar, do którego się udajemy. To nie jest droga donikąd. Ta droga w naszej kulturze jest właściwie dialogiem, rozmową przeszłości z tym, co obecne. To też nasze wybieganie w przyszłość. Najistotniejsze w tym wszystkim jest to, żeby zdać sobie sprawę, że nie tkwimy w jakimś jednym punkcie. To nieustanna wędrówka dusz.”

Jerzy Kalina (1944) polski rzeźbiarz, performer, scenograf

o wymowie Pomnika Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 roku w Warszawie.
Źródło: Autor pomnika smoleńskiego Jerzy Kalina: koniec autocenzury, idzie Polska http://niezalezna.pl/218570-autor-pomnika-smolenskiego-jerzy-kalina-koniec-autocenzury-idzie-polska, niezalezna.pl, 3 marca 2018.

O duszy , O przyszłości

„Nie można jednak na podstawie zdarzeń sprzed kilkudziesięciu lat i tego, że druga strona nie dokonała rozrachunku z własną przeszłością, odmawiać wsparcia sąsiada dziś walczącego ze śmiertelnym zagrożeniem. Konflikt z imperialną Rosją jest kwestią egzystencjalną, w której na szali stoją byt i niepodległość państwa. Dlatego Polacy i Ukraińcy skazani są na współpracę.”

Jan Olszewski (1930–2019) polski polityk prawicowy, premier III Rzeczypospolitej

Źródło: Jan Olszewski krytykuje ustawę o IPN. „Coś pomiędzy obsesją, a dywersją” http://www.newsweek.pl/polska/polityka/ustawa-o-ipn-jan-olszewski-krytykuje-pis,artykuly,423853,1.html, newsweek.pl, 26 lutego 2018

O współpracy , O wsparciu

„Tak, jak kiedyś magnaci z pomocą pieniędzy pruskich i rosyjskich zdradzili Polskę, tak teraz są Polacy, którzy chcą zniszczyć wewnętrzną tożsamość Polaków. Jak to zrobić? Wzbudzić nieufność wobec innych (…). Znamy to z przeszłości - w hitlerowskich Niemczech były takie filmy zrealizowane - ci źli Polacy, ci źli Żydzi, ci źli Rosjanie. To powoduje resentymenty, niechęć do innych, stereotypy i prowadzi do kampanii nienawiści.”

Gerhard Ludwig Müller (1947)

o filmie Wojciecha Smarzowskiego Kler
Źródło: Kardynał Mueller: Gdybym był Tuskiem, to zamiast pouczać Polskę, nauczyłbym wszystkich w PE mówić "dziękuję" https://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/583447,mueller-tusk-kosciol-kler-marksizm-hitlerowcy-zydzi-demokracja.html, dzienni.pl, 18 października 2018.

O pomocy

„Nie wyobrażacie sobie państwo, jak wiele jego postawa znaczy dla mnie w codziennym życiu, kiedy jestem opluwana, codziennie niemalże, patrzę w przeszłość, w nasze rozmowy z Bronisławem i zastanawiam się, co Bronek zrobiłby w tym momencie i robię, wydaje mi się, właśnie to, co on.”

Bronisław Wildstein (1952) dziennikarz polski

Autorka: Julia Przyłębska
Źródło: Bronisław Wildstein wyróżniony nagrodą Pana Cogito! „Moja aktywność to coś absolutnie naturalnego” https://wpolityce.pl/spoleczenstwo/377509-bronislaw-wildstein-wyrozniony-nagroda-pana-cogito-moja-aktywnosc-to-cos-absolutnie-naturalnego, wpolityce.pl, 20 stycznia 2018

„Naprawdę nie wierzę, że można całą kampanię zbudować wyłącznie wokół jednego tematu. Zwłaszcza że warszawiacy rozumieją, że – jakkolwiek rozliczenie win z przeszłości jest ważne – trzeba tę sprawę w końcu załatwić. Patryk Jaki, który jest prawą ręką ministra sprawiedliwości, nie potrafi przeprowadzić przez Sejm ustawy reprywatyzacyjnej, przez co zwyczajnie nie jest w tej kwestii wiarygodny. Może urządzać kolejne medialne przedstawienia, ale one nie rozwiążą problemu. Bez ustawy każdy prezydent stolicy dalej będzie musiał oddawać nieruchomości.”

Rafał Trzaskowski (1972) polski polityk, Prezydent Warszawy od 2018

Źródło: Trzaskowski: Żona słoik, ojciec słoik – Jak mógłbym mieć coś przeciw słoikom? http://krytykapolityczna.pl/kraj/trzaskowski-zona-sloik-ojciec-sloik-jak-moglbym-miec-cos-przeciw-sloikom/, krytykapolityczna.pl, 4 czerwca 2018

O sprawiedliwości

„Ustawa kasująca obecną radę sądownictwa i wypychająca na emeryturę sędziów SN oznacza wymontowanie z polskiego ustroju kolejnych bezpieczników. Polska coraz bardziej przypomina pojazd, w którym odkręcono hamulce i wyłączono wszystkie systemy bezpieczeństwa na ewentualność wypadku. Politycy PiS oraz ich sympatycy krzyczą, by jechać coraz szybciej, by odciąć się jeszcze mocniej od przeszłości, wymontować wszystko, co spowalnia marsz do przodu. Wszystkim, którzy dobrze życzą Polsce, pozostaje w tej chwili modlić się, by pojazd nie roztrzaskał się na pierwszym wirażu.”

Michał Szułdrzyński (1980)

Źródło: Szułdrzyński: PiS prowadzi do lewicowej rewolucji http://beta.rp.pl/Publicystyka/307209871-Szuldrzynski-PiS-prowadzi-do-lewicowej-rewolucji.html, rp.pl, 21 lipca 2017.

O ustawie

„Ubóstwo hojnie zaopatruje każdego w barwną przeszłość.”

Daoud Hari

Tłumacz z Darfuru
Źródło: s. 140.

„Po długich latach, gdy wiek sił ukróci, Gdy będziesz myślą w złotej przeszłości się stawił, Wspomnij na przyjaciela, który cie zostawił, Jak przeszłość zniknął, jak przeszłość nie wróci.”

Juliusz Słowacki książka Godzina myśli

Inne cytaty
Źródło: Godzina myśli

O myślach , O myśleniu , O wieku

„Jeśli to jest naród, to rozumiem, że jest to naród, który miał krępującą przeszłość w SB i UB, ale to nie jest naród polski. Ludzie maszerujący w ramach hucpy KOD mają krępującą przeszłość w Urzędzie Bezpieczeństwa i Służbie Bezpieczeństwa, a wiec zakrwawionych w krwi polskiej organach sowieckiej dyktatury.”

Jacek Żalek (1973) polski polityk

o uczestnikach demonstracji Komitetu Obrony Demokracji
Źródło: Mecenas Andrzej Tarnawski: Będzie proces, nie odpuszczę!!! https://koduj24.pl/mecenas-andrzej-tarnawski-bedzie-proces-nie-odpuszcze/, koduj24.pl, 9 czerwca 2017

O ludziach

„Wydaje się, że Europejczycy, więźniowie przeszłości i teraźniejszości, nie mają już żadnych rozsądnych rozwiązań na przyszłość. I właśnie w takich okolicznościach wreszcie spadnie na nas śmiertelny cios.”

Douglas Murray (1979)

Przedziwna śmierć Europy
Źródło: s. 415.

O przyszłości

„Mogę się obejrzeć w przeszłość i powiedzieć jedno: uśmiecham się, bo wiem, że nie spieprzyłem swojego życia; uśmiecham się, że można coś zrobić w życiu i się do tego uśmiechać; można się cieszyć, że nie zmarnowałem życia. Nie możemy żałować nigdy tego, co by było gdyby. Nigdy nie wiemy, co by nas spotkało. Może wystartowałbym wśród zawodowców, a tam spotkałby mnie nieszczęśliwy wypadek. Dlatego nie wracajmy nigdy do tego, co mogłoby być. Przeżyłem cudowne chwile, bo przecież były narodziny dzieci, a potem wnucząt. Najwspanialszą przygodą mojego życia, to było jednak te dziesięć lat spędzonych w kolarskim peletonie. Życzę każdemu, by przeżył coś takiego.”

Stanisław Szozda (1950–2013) polski sportowiec

Źródło: Prudnik: Nie żyje Stanisław Szozda, tygodnikprudnicki.pl, 25 września 2015 http://www.tygodnikprudnicki.pl/tygodnik-arty-9739-prudnik_nie_zyje_stanislaw_szozda.html

O dzieciach , O narodzinach

„Przybyłem więc do was w imieniu umarłych i żywych. Umarłych z przeszłości i żywych z teraźniejszości, i wierzę, że także w imieniu tych, którzy urodzą się jutro. Przybyłem, aby odmówić Kadysz i zaśpiewać Ha-Tikwę.”

Szimon Peres (1923–2016) izraelski polityk, noblista w dziedzinie pokoju

I spojrzeć w oczy historii przeplatanej głębokim bólem i wielką nadzieją, historii przypominającej górski krajobraz, krajobraz złożony z niebotycznych szczytów i bezdennych przepaści.
fragment przemówienia w Senacie RP 18 kwietnia 2008.
Źródło: „Gazeta Wyborcza” http://wyborcza.pl/1,89800,5130673.html?as=2&startsz=x

„To jest nacjonalizm starych ludzi, starych społeczeństw. Mając 70 lat, mogę to w ten sposób ująć. Pozamykajmy okna i drzwi, zostawcie nas w spokoju - to są reakcje, które spotykamy na każdym kroku. Mamy do czynienia z wiarą w powrót do przeszłości i przekonaniem, że przeszłość jest przyszłością. Uważam ten sposób myślenia za wysoce niebezpieczny, ponieważ wszystkie trendy, między innymi demograficzny i technologiczny, są niekorzystne dla Europy. Musimy uważać, by nie pozostać w tyle. Działające w pojedynkę europejskie państwa narodowe są na światowym rynku na straconej pozycji.”

Joschka Fischer (1948) polityk niemiecki

Źródło: Joschka Fischer: Europa dwóch prędkości, bez Orbana i Kaczyńskiego https://wiadomosci.onet.pl/swiat/joschka-fischer-europa-dwoch-predkosci-bez-orbana-i-kaczynskiego/vy39ebs, onet.pl, 5 marca 2018

O myślach , O myśleniu , O ludziach , O wierze

„Polskie obawy o zbyt bliskie stosunki Moskwy i Berlina często są przesadzone i opierają się na odnoszącej się do przeszłości argumentacji.”

Kazimierz Wóycicki (1949) publicysta, od 2004 dyrektor szczecińskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej

Źródło: Jak rozmawiać z Niemcami? O trudnościach dialogu polsko-niemieckiego i jego europejskim wyzwaniu https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/7269/W%C3%B3ycicki_Czachur_Jak_rozmawia%C4%87_z_Niemcami_fin.pdf?sequence=1&isAllowed=y, Wrocław 2009, s. 89. (wspólnie z Waldemarem Czachurem).

„Ciekawe jest w Berlinie to współistnienie koszmarnej przeszłości z sielską teraźniejszością. Na każdym kroku znak pamięci. Wtopione w chodnik płyty z nazwiskami wywiezionych do obozu Żydów w luksusowej dzielnicy Charlottenburg. Płyty z nazwiskami osób, które uciekały przez mur i zostały zastrzelone. Ściana ze zdjęciami ich twarzy. Jest nawet pomnik rowerzystów – ofiar potrąceń przez samochody. Biały rower-pomnik staje w miejscu, gdzie ktoś zginął. Dla ofiar w Berlinie robi się wszystko.”

Magdalena Parys (1971) polska poetka, pisarka i tłumaczka mieszkająca w Berlinie

Źródło: rozmowa Katarzyny Surmiak – Domańskiej. Magdalena Parys: Wszędzie gdzie jest o przekraczaniu granic, jest też o mnie. „Wysokie Obcasy” 8 listopada 2014

„W Wiadomościach TVP jest nowy szef. Obejrzałem właśnie fragment programu – o Trybunale Konstytucyjnym i Sądzie Najwyższym. To był prawdziwy thriller – podróż do przeszłości. Ten materiał był w 100% w stylu Dziennika Telewizyjnego: nagonka na konkretną osobę, poniżanie jej, oskarżanie etc. z użyciem wypowiedzi kilku osób, ale tylko z jednej strony. Druga strona – ta oskarżana – nie dostała szansy w tym materiale… Długo pracowałem w TVP, za czasów rożnych ekip i różnie bywało, ale nie przyszło mi do głowy, ze kiedykolwiek w wolnej Polsce w telewizji publicznej zobaczę tak beznadziejną, ordynarną propagandę.”

Maciej Orłoś (1960) dziennikarz polski, aktor

Źródło: gazeta.pl, Maciej Orłoś obejrzał nowe „Wiadomości”. „Nie przyszło mi do głowy, że w wolnej Polsce…”, 15 sierpnia 2017 http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,22234818,maciej-orlos.html#BoxNewsImg&a=66&c=96

„Wiersz zbudowany jest ze słów – pierwiastków, pochodzących od ludzi z przeszłości. Alfabetu znanego nam wszystkim dzięki nim. Wiersz może nieść kosmiczne myśli, może uderzyć, można zanurzyć się w nim, może pobudzić do własnych przeżyć. Myśli zapisane wierszem rzucone są w powietrze, jak zarodniki. Nośnikiem poezji jest, był, i pewnie będzie jednak papier, oraz ludzie, ich oczy – wrażliwe duchy. Pisząc swoje wiersze nigdy nie sądziłam, że odkryją je właśnie państwa oczy, albo wcześniej, kiedy na samym początku odkrył je pan Dawid Jung.”

Dawid Jung (1980) polski poeta i krytyk literacki

Autorka: Urszula Zajączkowska
Źródło: Mowa poetki po wręczeniu Nagrody Kościelskich 2017 http://www.popcentrala.com/aktualnosc/9-uncategorised/2171-wazne-slowa-urszuli-zajaczkowskiej-po-odebraniu-nagrody-koscielskich, „Popcentrala. Magazyn Kulturalny”, 29 października 2017.

O ludziach , O myślach , O myśleniu

„Wogóle Polacy posiadają tyle imion narodowych lub zupełnie spolszczonych, tylu we własnej przeszłości mężów świętych i błogosławionych, że nie potrzebują dla dziatwy swojej pożyczać imion cudzoziemskich.”

Zygmunt Gloger (1845–1910) etnograf polski

Źródło: Encyklopedia staropolska, tom II, Imiona staro-polskie

„Świat nie miał początku i nie będzie miał końca. Ruch jest wieczny, tak jak i czas, który go mierzy: pojęcie teraźniejszości zawiera pojęcie przeszłości i przyszłości.”

Arystoteles (-384–-321 p. n. e.) Filozof starożytnej Grecji

Źródło: Myślę, więc jestem : aforyzmy, maksymy, sentencje. Czesława i Joachim Glenskowie (oprac.). Opole : Instytut Śląski w Opolu, 1986. S. 25.

O czasie , O świecie , O przyszłości

„Przeszłość kobiety, bracie, jest potworną sprawą. To opowieść, którą ma tylko dla siebie.”

David Schickler (1969)

Czarująca i niebezpieczny
Źródło: s. 172.

O kobietach , O pewności siebie

„Reklama jest tekstem kultury, który realizuje patrzenie na teraźniejszość jako odkrywanie przeszłości.”

Ewa Szczęsna (1967)

Znosi przemijanie, polemizuje z mitem przeszłości jako czymś idyllicznym, lepszym od teraźniejszości.
Poetyka reklamy
Źródło: s. 156

„Nasz zawód jest nieustannie obecny w naszym życiu rodzinnym. Oddychamy tą samą atmosferą, mamy podobne pragnienia i ambicje. Rozumiemy się i nie zazdrościmy sobie sukcesów. Potrafimy się także doskonale wspierać, gdy któreś z nas przeżywa jakieś niepowodzenie. Często rozmawiamy o przeszłości teatru, filmu, Teatru Telewizji. Moje córki wsłuchują się w nasze wspomnienia, a oglądając dawne polskie filmy, mówią.”

Jerzy Schejbal (1946) aktor polski

Jakie to było fajne kino! Jakie scenariusze, jak ładnie grali aktorzy. O coś w nich chodziło, były pełne poezji, jakieś takie tajemnicze. Dotykały rzeczywistości, ale nie wprost, nie mrugały za bardzo, nie były nachalne. I faktycznie. Dzisiejsza rzeczywistość jakoś nie jest w stanie wykreować nowego Kabaretu Starszych Panów czy drugiej Agnieszki Osieckiej…
Źródło: Justyna Hofman-Wiśniewska, Seriale są wielkim wyzwaniem, „Tele Tydzień” 32/06, 9 sierpnia 2006 http://web.archive.org/web/20060823230322/http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/ssww.htm

Córki , Niepowodzenie , O sukcesie

Cytaty o przeszłości strona 7

Cytaty o przeszłości
strona 7