Cytaty na temat przestrzeń (474 cytatów, strona 4)

„W spojrzeniu ptaków, w mowie przestrzeni,
rodzi się spokój, mówią, po jednym roku, leczą się myśli.
Mnie to nie bierze, jestem z miasta – to widać, słychać i czuć.”

Kuba Sienkiewicz (1961) polski muzyk i lekarz

Teksty piosenek
Źródło: utwór Jestem z miasta z płyty Wielka radość

O myślach , O ptakach , O myśleniu

„Nie mógłbym żyć bez lotnictwa, bez lotów i tej jakiejś urzekającej atmosfery lotniska. Duże przestrzenie, niby spokój – a jednocześnie napięcie, które mija po zakończeniu lotów.”

Franciszek Żwirko (1895–1932) polski lotnik

„Czytać przestrzeń to potrafią ludzie, którzy są do tego przygotowani. Ja umiem napisać o tym, co sam czuję w danej przestrzeni. I umiem nie napisać tego w jakiś przesentymentalizowany sposób.”

Filip Springer (1982) polski reportażysta i fotoreporter

Źródło: Agnieszka Sowińska, CZYTELNIA: Przestrzenie trzeba przeżyć http://www.dwutygodnik.com/artykul/4134/, Dwutygodnik.com, nr 96/2012.

O ludziach , O czytaniu

„Dziewięćdziesiąt dziewięć i dziewięć dziesiątych procent ludzi na Ziemi myśli, że tu się po prostu obijam – powiedział sam do siebie. – Wydaje im się, że badanie przestrzeni kosmicznej to tylko roboty publiczne dla bezrobotnych, największe od czasu piramid. Albo od czasu budowy kolei żelaznej. Ziemskie mięczaki! Troposferyczne pąkle! – wyszczerzył zęby w uśmiechu. – Słyszeli o kosmosie, ale wciąż nie wierzą, że kosmos istnieje. Nie byli tutaj i nie przekonali się na własne oczy, że Ziemi nie podtrzymuje żaden gigantyczny słoń, a słonia gigantyczny żółw. Kiedy mówię „planeta” i „statek kosmiczny”, kojarzy im się z horoskopem i latającym talerzem.”

Fritz Leiber (1910–1992) amerykański pisarz

monolog astronauty w kosmosie

O ludziach , O uśmiechu , O myślach , O czasie

„Postrzegam świat jako coś otwartego, owianego tajemnicą, której żadna nauka nigdy nie odkryje. Architektura odgrywa podstawową rolę w rozumieniu wielu spraw, ponieważ dostarcza przestrzeni do oglądania nieba, ulicy, innych ludzi wchodzących przez drzwi.”

Daniel Libeskind (1946) amerykański architekt

Źródło: rozmowa Vladimira Belogolovsky’ego, „Archnewsnow”, tłum. „Forum”, 10 października 2011.

O ludziach , O tajemnicy , O świecie , O nauce

„Wszystko się porusza, pędzi, szybko zmienia. Nigdy nie masz przed oczami nieruchomego profilu, ustawicznie się pojawia i znika… Ruchome przedmioty zwielokrotniają się, zmieniają kształt, podążając ze sobą w przestrzeni niby szybkie wibracje. To dlatego pędzący koń nie ma czterech nóg, tylko dwadzieścia.”

Umberto Boccioni (1882–1916)

w roku 1910

Koń

„W ciemnościach przestrzeń i pozycje zmieniają się i człowiek jest niezdarny jak dziecko.”

Julio Cortázar (1914–1984) argentyński pisarz

Ośmiościan
Źródło: Szyja czarnego kociaka

O dzieciach

„Przełomowym wglądem jest tutaj to, że nie jesteśmy ani ciałami, które staną się stare, chore i wreszcie umrą, ani myślami, które ciągle się zmieniają. To, co patrzy właśnie przez nasze oczy i słyszy przez nasze uszy, jest świadomą nieograniczoną przestrzenią. Istnieje poza przychodzeniem i odchodzeniem, narodzinami i śmiercią.”

Ole Nydahl (1941) duński mistrz buddyzmu

O śmierci , O narodzinach

„Ojczyzna jest naszą matką ziemską. Polska jest matką szczególną. Niełatwe są jej dzieje, zwłaszcza na przestrzeni ostatnich stuleci. Jest matką, która wiele przecierpiała i wciąż na nowo cierpi. Dlatego też ma prawo do miłości szczególnej.”

Jan Paweł II (1920–2005) papież, święty Kościoła katolickiego

13

O matce , O cierpieniu , O ojczyźnie

„Po raz pierwszy malarz pokusił się tutaj o przekroczenie tradycyjnych konwencji. Jakby uwolnił z ram portretu postać, zwróconą gestem i spojrzeniem poza pole widzenia; nie skamieniałą (…), ale ruchliwą (…); nie wpisaną (…) w płaszczyznę obrazu (…), ale cofniętą w głąb mrocznej przestrzeni, z której promień światła wydobywa tylko te kształty i kolory, które zwrócone są ku niemu.”

Marek Rostworowski (1921–1996) polski historyk sztuki, działacz państwowy

o obrazie Dama z gronostajem Leonarda da Vinci.
Źródło: Gry o damę (1994)

Obraz

„Kurza ich parszywa, nie dojona, w galaktykę kopana, z wiaderkiem węgla kolczastym drutem przez most Poniatowskiego w te i nazad ganiana, zardzewiała morda!”

Joanna Chmielewska (1932–2013) polska pisarka powieści sensacyjnych

ogłosił Zygmunt w przestrzeń.
Ślepe szczęście

„Nasza siła bierze się z naszej szybkości i brutalności. Dżyngis Chan prowadził miliony kobiet i dzieci na rzeź z premedytacją i lekkim sercem. Jednak historia pokazuje go jako wielkiego twórcę państwa (…). A zatem (…) wydałem rozkaz zabicia bez litości wszystkich mężczyzn, kobiet i dzieci polskiej rasy i języka. Tylko w ten sposób zyskamy przestrzeń życiową, której tak nam trzeba. Kto dziś mówi o eksterminacji Ormian?”

Adolf Hitler (1889–1945) kanclerz Rzeszy, twórca i dyktator III Rzeszy niemieckiej

inna wersja powyższego cytatu z przypisywanej Hitlerowi wypowiedzi z 22 sierpnia 1939. Autentyczność cytatu budzi wiele wątpliwości, w szczególności ostatniego zdania; fragment ten jest szeroko cytowany w literaturze na temat ludobójstwa Ormian w 1915.
Źródło: G. Lewy, The Armenian Massacres in Ottoman Turkey: A Disputed Genocide, University of Utah Press, Salt Lake City, 2005, s. 264, 265.

O kobietach , O dzieciach , O historii , O literaturze

„Myślę, że boimy się, że lada moment znajdziemy się w jakimś mrocznym i ponurym miejscu, z którego nie ma ucieczki. Miłość pomiędzy dorosłymi i dziećmi nie może być już w żaden sposób wyrażana fizycznie, w szczególności nie w przestrzeni publicznej. Czasy wolności dawno minęły, co w pewnym sensie nie dziwi, bo to poprzez ograniczanie jesteśmy w stanie utrzymywać kontrolę nad rzeczywistością. Ale w tym procesie wzmacniania kontroli też coś utraciliśmy: dotyk, możliwość bliskiego, fizycznego kontaktu. To ważne, a już nie wolno nam tego robić.”

Thomas Vinterberg (1969) duński reżyser i scenarzysta

Źródło: Anna Tatarska, Vinterberg: Dania stworzyła von Triera i jego nazistowski żarcik, stopklatka.pl, 7 marca 2012 http://stopklatka.pl/-/45534962,vinterberg-dania-stworzyla-von-triera-i-jego-nazistowski-zarcik

O miłości , O dzieciach , O myślach , O rzeczywostości

„Uwikłałem się w karmę i otrzymałem to ciało. Ojcem mym jest brahman, a matką Maja. Ja sam nie mam kształtu, jestem obecny we wszystkim. Wypełniam każdą przestrzeń, jestem wszechobecny. Zamieszkuję wodę i suche lądy, zaludnione miejsca i pustkowia, ogień i powietrze.”

Shirdi Sai Baba (1836–1918)

Źródło: S.P. Ruhela, Sai Baba z Shirdi. Mistrz uniwersalny, Bydgoszcz 2004, s. 21.

O matce , O wodzie

„Można mówić o trzech oddzielnych umysłach. Pierwszy jest umysłem przywiązanym. Zwany jest on zatraceniem umysłu. Następny jest umysłem utrzymującym jedno. Trzeci jest czystym umysłem. (…) Jeden umysł jest pustym umysłem. Czysty umysł jest wielkim umysłem, który jest nieskończonym czasem i nieskończoną przestrzenią.”

Seung Sahn (1927–2004)

Strzepując popiół na Buddę

O czasie

„Ciasnota poglądów dopiero na wielkich przestrzeniach jest groźna.”

Władysław Grzeszczyk (1935) polski aforysta

„Ojczyzna jest – pozostawiając na boku nacjonalistyczną gadaninę – tylko tą przestrzenią, którą człowiek ogarnia wzrokiem, kiedy wejdzie na wzgórze.”

Nicolás Gómez Dávila (1913–1994)

Ojczyzna

O ojczyźnie

„Kocham (…) wielkie, puste przestrzenie, gdzie żadna przeszkoda, ani żaden wytyczony szlak nie podpowiadają kierunku marszu, gdzie nie istnieje nawet samo pojęcie kierunku.”

Jean Dubuffet (1901–1985) francuski malarz i rzeźbiarz

wyjaśnienie skłonności do malarstwa abstrakcyjnego w latach 1957–1961.
związane z cyklami obrazów

O malarstwie , Kochać się

„Lubię stwarzać świat na scenie i dlatego tak chętnie sięgam po powieści. Adaptując je, mogę wykreować świat, jaki wyobraziłam sobie podczas lektury. Zawsze najpierw wyobrażam sobie przestrzeń, w której rozgrywa się akcja powieści, potem słyszę dźwięki, wyobrażam sobie pewne sytuacje sceniczne, a na końcu uświadamiam sobie, że przecież potrzebne są postaci, ludzie z krwi i kości. I wtedy zaczynają się schody…”

Emilia Sadowska (1971)

Źródło: „Głos Wielkopolski”, 8 września 2010 http://www.teatry.art.pl/n/czytaj/23892

O ludziach , O świecie , O czytaniu

„Znaleźliśmy obiekty zdjęciowe. Pokazaliśmy je naszym aktorom. Chodziło o to, żeby nie poruszali się w wirtualnej przestrzeni. Żeby jak najwięcej skonkretyzować. Bo to działa na wyobraźnię aktorów. Potem poznali postaci z drugiego, trzeciego planu – swoje dzieci, rodzinę. Z dziećmi oswajali się kilka miesięcy. Arek przez dwa tygodnie praktykował w firmie montującej klimatyzatory. Wszystko po to, żeby na planie nie mieli własnych myśli i odczuć, tylko myśli i odczucia postaci. Na koniec, w przeddzień zdjęć przynieśli do filmowego mieszkania swoje własne, drobne przedmioty, pamiątki. Chcieliśmy, żeby pomieszkali wspólnie z tydzień, pomęczyli na pudłach, w ciasnocie, z jedną łazienką. Ale to nie było możliwe. To był film nisko-budżetowy.”

Krzysztof Krauze (1953–2014) polski reżyser i scenarzysta filmowy

o realizacji filmu Plac Zbawiciela.
Źródło: wywiad, 2006 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=33339

O dzieciach , O rodzinie , O myślach , O myśleniu

„Podziwiamy świadectwo, jakie Polska dała światu na przestrzeni całej swej historii.”

Albert II Grimaldi (1958) książę Monako

podczas wizyty w Polsce w październiku 2012.
Źródło: Para Książęca Monako z wizytą w Polsce, prezydent.pl, 17 października 2012 http://www.prezydent.pl/aktualnosci/wydarzenia/art,2337,para-ksiazeca-monako-z-wizyta-w-polsce.html

O świecie , O historii

„Kosmopolityzm, rzec można, to prowincjonalizm rozpieszczonych. Usposobienie obywatela świata określił ktoś jako „parafiańszczyznę w podróży”. Wewnętrznej przestrzeni świata nadaje ona atmosferę otwartości na wszystko, co można dostać za pieniądze.”

Peter Sloterdijk (1947)

Kryształowy pałac. O filozoficzną teorię globalizacji
Źródło: s. 244.

O pieniądzach

„Moim kolejnym celem jest wyprawa w przestrzeń kosmiczną.”

Stephen Hawking (1942–2018) astrofizyk, kosmolog i fizyk angielski

Źródło: „Forum”, 18 grudnia 2006

„Ludzie z pana wyspy patrzą na przestrzeń poradziecką jak na obszar tkwiący w wiekach średnich, którego mieszkańcy jeżdżą na wielbłądach i koniach.”

Nursułtan Nazarbajew (1940) polityk kazachski

Źródło: Nazarbajew krytykuje Camerona: Nikt nie ma prawa nas pouczać http://fakty.interia.pl/swiat/news-nazarbajew-krytykuje-camerona-nikt-nie-ma-prawa-nas-pouczac,nId,989387, fakty.interia.pl, 1 lipca 2013

O ludziach , O wieku , Koń

„Nie cierpię projektować detalu czy używać koloru jako celu samego w sobie. Nie interesują mnie gadżety i efekty specjalne, tylko wyrażanie podstawowych pojęć architektonicznych, takich jak przestrzeń czy światło. Wszystko powinno wychodzić od jednego pomysłu.”

Christian Kerez (1962)

Źródło: Grzegorz Piątek, Christian Kerez: Nie interesują mnie efekty specjalne http://www.archirama.pl/architektura/christian-kerez-nie-interesuja-mnie-efekty-specjalne,67_278.html?&page=0, „Architektura-murator” nr 05/2007.

O świetle , O cierpieniu

„Wywalczyliśmy, wypracowaliśmy tam margines swobody, a zarazem wydawało się nam, że ta przestrzeń wciąż do nas mówi pełnym głosem. Kiedy wreszcie znaleźliśmy oś opartą na ogniu, sala otworzyła się akustycznie. Mijał czas, praca nabierała szlifu, ale naprawdę tylko w Brzezince udało się nam zachować i wpisać w strukturę spektaklu coś fundamentalnego dla naszego rozumienia dźwięku, ciszy i w konsekwencji dla przekazu całego spektaklu. Gdziekolwiek go prezentujemy, zaczyna się on tą samą pieśnią-sekwencją, którą nazywamy Zamykaniem, stwarzającą sugestię, że widzowie wchodzą w trakcie jakiegoś aktu, który właśnie się kończy i kiedy tylko usiądą i spróbują przyswoić sobie przestrzeń, słyszana jeszcze przez drzwi wejściowe pieśń już się skończyła, gasi się kolejne świece, kolejne lampy, dwie kobiety zlewają olej z lampad. Nie następuje jednak jeszcze cisza – po pieśni odsłaniają się dźwięki działań, kroków. Kiedy to zanika, dopiero wtedy słyszymy ogień w kominku, a kiedy oswoimy się i z tym, słyszymy dźwięki płynące z zewnątrz – w Brzezince są to ptaki i jaz młyński, który pracuje i jego głos do nas dochodzi. Cała ta fonosfera docierała do nas przez cały czas pracy i trzeba było, tak jak w procesie odłupywania, rzeźbienia, odejmować kolejne powierzchnie, żeby zostało to, co jest ciszą – nie tylko brakiem dźwięku, cyfrowym zerem, lecz ciszą głębokiej obecności świata. W Brzezince właśnie to na nas oddziaływało, pokazywało wewnętrzny kierunek naszej pracy – odsłaniania poprzez dźwięk.”

Jarosław Fret (1971)

o Teatrze ZAR.
Źródło: „Teatr”, 24 grudnia 2010 http://www.teatry.art.pl/n/czytaj/26200

O kobietach , O zachowaniu , O ptakach , O ciszy

„Późny kapitalizm ustanawia proces polegający na tym, że ostatnie ocalałe, wewnętrzne i zewnętrzne przestrzenie są zajmowane przez prokapitalistyczne rozwiązania – ostatnie pozostałości nieurynkowionych lub tradycyjnych sfer położonych wewnątrz lub poza obrębem rozwiniętego świata – są teraz stopniowo przenikane i kolonizowane.”

Fredric Jameson (1934)

Źródło: The Ideologies of Theory. Essays 1971–1986, University of Minnesota Press, 1988.

„Dla mnie największym problemem socjalizmu była właśnie nieobecność – czy nawet zakaz – polityki. Socjalizm wykluczył konflikty polityczne z przestrzeni społecznej i według mnie jest to podstawowy powód jego upadku.”

Milica Tomić (1960)

Źródło: Goran Injac, Perspektywa inteligentnej bomby Rozmowa z Milicą Tomić, dwutygodnik.com http://www.dwutygodnik.com/artykul/1166-perspektywa-inteligentnej-bomby.html

„Powinniście dać sobie nawzajem przestrzeń. Ale wypełnić całą tę przestrzeń swoją miłością. Masz wolność, ale kiedy mnie potrzebujesz – wiesz, że jestem obok.”

Shah Rukh Khan (1965) indyjski aktor i producent filmowy

You should give space to each other. But occupy that entire space with your love. You should have freedom, but whenever you need me, you feel me. (ang.)
Źródło: „Mid-day”, 14 grudnia 2008

O wolności

„Faktycznie mamy dziś do czynienia z trwaniem, a nawet rozwojem marksizmu-leninizmu z okresu PRL, cały czas dążącego do wykluczenia Boga i Kościoła rzymskokatolickiego z przestrzeni państwa, nauki, sztuki, moralności, polityki, ekonomii i oczywiście mediów. Tylko że obecnie ta ideologia stosowana jest w praktyce społecznej w znacznie trudniejszy do zdemaskowania sposób. Otóż ci, którzy prowadzą ten neomarksistowski marsz przez dzisiejszą Polskę, często publicznie deklarują, że są katolikami. To jest to novum. Komuniści zapewniali o czymś wręcz przeciwnym, czasem nie do końca szczerze, ale istota ideologii socjalistyczno-komunistycznej pozostaje niezmienna.”

Tadeusz Guz (1959) ksiądz katolicki, filozof, teolog

Źródło: Anty-Boska i antyludzka ideologia, naszdziennik.pl, 4 lutego 2012 http://naszdziennik.pl/index.php?dat=20120204&typ=my&id=my09.txt

O Bogu , O nauce , O czasie

„Spotyka się chorobliwe oznaki oburzenia, krytyki, nagany. Jest i milczenie, ucieczka od pamięci, wyrzekanie się sierpnia i września, jakby tych miesięcy wcale nie było. Rejestratorzy, politolodzy, historycy, oceniacze z punktu widzenia układów i strategii, najróżniejsi. A wszystko to nieprawda. Jedno słowo, urywek melodii, prawie nic, a rozmówcy natychmiast wracają w przestrzeń doznań jedynych dla każdego z osobna, niepowtarzalnych. Każda wersja o powstaniu musi więc być inna, bo poszczególny los był inny, inny zakres przeżyć, bo nie ma takich samych ludzi.”

Teresa Sułowska-Bojarska (1923–2013) polska poetka i prozaik

o powstaniu warszawskim 1944.
Źródło: Codzienność. Sierpień-wrzesień 1944, op. cit., s. 12.

O losie , O ludziach

„Poezja ma czarodziejską siłę panowania nad sercami, mimo przestrzeni lat i wieków, a tę siłę zawdzięcza wyłącznie uczuciu i wyobraźni.”

Józef Tretiak (1841–1923) polski historyk literatury, krytyk

Źródło: Adam Asnyk jako wyraz swojej epoki, Krakowska Spół. Wyd., Kraków 1922, s. 66.

O emocjach , O sile , O wieku , Serce

„Za miłością kryje się nie tylko konkretna osoba, ale także marzenie, żeby znaleźć coś, co spowoduje, że staniemy się pełniejszymi ludźmi, że poczujemy, że nasz Los spełnia się w sposób kompletny, że to nasze ziemskie bytowanie (które w moim przypadku, nie jestem przekonany, czy ma sens) ma jakiś sens. Miłość stwarza nam na tej ziemi, w szerokim rozumieniu tego słowa, alibi, wypełnia naszą przestrzeń duchową. Człowiek wierzący powiedziałby, że zbliża nas do Boga. Ja jestem człowiekiem niewierzącym i dlatego raczej powiem, że zbliża nas do jakiejś transcendentnej tajemnicy, czegoś nie do opisania za pomocą słów, nie do ogarnięcia umysłem. Czegoś, co jest poza nami, poza naszym zasięgiem.”

Adam Ferency (1951) aktor polski

Źródło: Agnieszka Duda, Brat Kleofas kocha kino. Adam Ferency specjalnie dla Stopklatki, stopklatka.pl, 5 maja 2006 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=31246

O miłości , O Bogu , O losie , O pomocy

„Architektura jest muzyką w przestrzeni, niejako muzyką zastygłą.”

Friedrich Wilhelm Joseph von Schelling (1775–1854) filozof niemiecki

„Kiedy idę kupić książkę, no dobra… (śmiech) Kiedyś kupiłem książkę, ponieważ teraz nawet nie mam czasu na ich czytanie, ok? (śmiech) Wiesz, co zrobiłem? Spojrzałem na nią i pomyślałem „Zapłaciłem 25 dolców za książkę z wiedzą zebraną w całość na przestrzeni 300 ostatnich lat!”. Za 25 dolców możesz iść również do baru, kupić dwa drinki i wrócić totalnie zalany do domu, tyle Twojego i po Twoich pieniądzach – to przepadało, nigdy ich nie odzyskasz, straciłeś je bezpowrotnie i prócz kaca nic Ci po tym… I to 25 dolarów może być kluczem do całej tej wiedzy od kogoś, kto poświęcił 40 swojego życia, swój intelekt, by to odnaleźć, zrozumieć i przekazać innym?! Co za świetny interes, dlatego właśnie lubię oszczędzać innym czas. Tak właśnie to robię.”

Mike Mangini (1963)

Źródło: Przemysław Głowacki, Rozmawialiśmy z Mikiem Mangini!, infomusic. pl, 24 lutego 2015 https://www.infomusic.pl/wywiad/42818,rozmawialismy-z-mikiem-mangini

O pieniądzach , O domu , O wiedzę , O śmiechu

„Nie jest łatwo zrobić spektakl drogi w scenicznej przestrzeni na kilkudziesięciu metrach kwadratowych. A ja lubię takie wyzwania.”

Czesław Sieńko (1956)

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, Trójmiasto, 11 października 2003 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/widzialemw.htm

„Wzrok wahającego się września ciąży
źrebakowi, gałęzi i myśli, odrzutowiec,
który rozdarł moją przestrzeń powietrzną,
jęczy wysoko jak Everest, cała zachodnia
Walia milczy, trwa w ekwinokcjum
strachu i śmiechu, milczy po żniwach
i po pogrzebie nasion.”

Gwyn Williams (1904–1990) poeta walijski

Źródło: Zimny front, tłum. Andrzej Szuba

O strachu , O myślach , O śmiechu , O myśleniu

„Kiedy wracamy do znanego sobie bardzo dobrze miejsca, czas, przez który byliśmy tam nieobecni, ulega ścieśnieniu, czy zamazaniu lub nawet rozpływa się w niebyt – przez chwilę, tak jakbyśmy z tego miejsca nigdy nie odchodzili, to nieruchoma przestrzeń umożliwia nam podróż w czasie.”

Javier Marías (1951) hiszpański pisarz

Jutro, w czas bitwy, o mnie myśl

O czasie

„W radiu tworzymy teatr wyobraźni, który odwołuje się przede wszystkim do wrażliwości słuchacza, do jego pejzażu wewnętrznego. Rzecz polega bardziej na rozpoznaniu osobowości granego przeze mnie bohatera niż jego cech zewnętrznych. Nie ma rekwizytów ani kostiumu, ale są realizatorzy, którzy dbają, by wypełnić sceniczną przestrzeń. Scenografię i atmosferę miejsca budują, używając całej gamy dźwięków czy utworów muzycznych. To znakomici fachowcy.”

Mariusz Benoit (1950) polski aktor

Źródło: „Rzeczpospolita”, 2 grudnia 2006 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/wsnm.htm

O osobowości

„Krzysztof Niewrzęda sukcesywnie zagospodarowuje otaczającą go miejską przestrzeń, rewaloryzuje to, co jego zdaniem pomijane, odrestaurowuje poszarzałe i spowszedniałe. Postępuje jak architekt dokonujący retrowersji.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Autorka: Małgorzata Zduniak-Wiktorowicz, Współczesny polski pisarz w Niemczech, Wyd. Poznańskie, 2010.
O Krzysztofie Niewrzędzie

„W Kartotece udało się – zachowując prawie cały tekst – zrobić portret dzisiejszego czterdziestoletniego inteligenta w świecie, w którym jesteśmy poddawani nieustającej obserwacji, monitoringowi, kontroli. Centrum świata jest wszechobecna kamera, w każdej chwili ktoś może przyjść i powiedzieć: a pan dwa lata temu wysłał esemesa tu i tu, albo w inny sposób nas zlustrować.(…) Żyjemy w narastającym zanikaniu sfery prywatności. Przestrzeń, która wydawała nam się przestrzenią demokracji i wolności, jest przestrzenią wszechogarniającej inwigilacji, nieustannych publicznych egzekucji.”

Piotr Ratajczak (1975)

Źródło: Maryla Zielińska, Rozmowa z Piotrem Ratajczakiem, „Teatr” nr 3/2012 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/137482.html

O demokracji , O wolności

„Wiem, że wielu Polaków nie podziela mego zdania. Przypisują oni „niedomogowi mózgu i serca” niechęć niektórych naszych sąsiadów do zostania Polakami. (…) Takim językiem przemawiali Rosjanie i Niemcy. Oni również przypisywali owemu niedomogowi mózgu i serca wstręt Polaków do Rosji lub Niemiec. (…) Wola krajów przez nas okupowanych, jest dla mnie jedynym czynnikiem decydującym. Za nic w świecie nie chciałbym, żeby Polska posiadała wielkie przestrzenie, zamieszkane przez ludność wrogo usposobioną. Historia dowiodła nam, że na długą metę te niejednolite skupienia ludności są niebezpieczne. (…) Przyniesienie wolności ludom z nami sąsiadującymi będzie chlubą mego życia, jako męża stanu i żołnierza. Znam więzy historyczne, które je z nami łączą, wiem, że więzy te zacieśniały się nieraz po rozbiorze Polski. Oswabadzając tych uciśnionych, chcę tym samym zatrzeć ostatnie ślady rozbioru. Przywiązać ich do Polski przemocą – nigdy w życiu! Byłoby to odpowiadać nowymi gwałtami na gwałty popełnione w przeszłości.”

Józef Piłsudski (1867–1935) polski działacz niepodległościowy i polityk, premier, Naczelnik Państwa, twórca tzw. rządów sanacyjnych

w wywiadzie dla „Echo de Paris” o swojej polityce w stosunku do Litwy, połowa lutego 1920.
Źródło: Joanna Gierowska-Kałłaur, Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919–9 września 1920), op. cit., s. 54.

O ludziach , O historii , O wolności , O woli

„Tak wielu świątyń katolickich jak za czasów komunizmu w Polsce nie zbudowano na przestrzeni tysiąca lat.”

Stanisław Obirek (1956) teolog polski, były jezuita

Źródło: tygodnik „Przegląd”, Polski ksiądz musi się zmienić, 2002.

„Rzeźbę chcę realizować w przestrzeni.”

Henryk Wiciński (1908–1943)

Źródło: Wiesław Borowski, Rysunki rzeźbiarza Henryka Wicińskiego, „Życie Literackie” nr 9, 2 marca 1958, s. 8. http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=14903

O życiu

„Właśnie lęk przed wulgarnością jest pierwszym składnikiem naszego instynktownego oporu i potępienia, z jakim odnosimy się do wszystkich reformatorów. Nawet uznając zasadniczą słuszność zasad, które reformator głosi – co łatwo może się zdarzyć, gdy atakuje on do wystarczająco od nas odległe w czasie lub w przestrzeni fizycznej czy „społecznej” – człowiek nie może pozbyć się poczucia, że reformator to ktoś, z kim nieelegancko jest zadawać się i z którym kontaktu należy unikać. Reformatorstwo jest w złym tonie.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O czasie , Odległy

„[…] zanim świat został stworzony, Istota Boska wypełniała sobą całą nieskończoną przestrzeń. Ale oto Bóg zapragnął stworzyć świat, aby te swoje własności, które rozciągnąć się dają na inne istoty, prócz Niego – mógł w nich objawić; w tym celu skupił się i ograniczył siebie samego w pewnym środkowym punkcie swej doskonałości – i jął następnie w powstałą tym sposobem dokoła Niego próżnię odrzucać z Siebie koncentryczne koła świetlne aż do dziesięciu, z których powstawały w dalszym ciągu różnorodne konfiguracje (Parzoffim) i gradacje aż do obecnego świata zmysłowego.”

Salomon Majmon (1754–1800) żydowski filozof

Źródło: Autobiografia Salomona Majmona, Rozdział XIV Studjuję Kabałę i zostaję w końcu doktorem.

O Bogu , O świecie

„Czas jest tylko szczególną formą przestrzeni.”

Herbert George Wells (1866–1946) powieściopisarz angielski

O czasie

„Wyzysk polega nie na odbieraniu proletariuszowi pieniędzy, tylko czasu i przestrzeni.”

Karol Marks książka Kapitał

Kapitał (1867)
Źródło: tom I, rozdz. VI, 1

O czasie

„Nie umiałbym handlować swoją prywatnością. Czuję się zażenowany, kiedy zdarzy mi się czytać w prasie czyjeś intymne wynurzenia. W moim zawodzie jest tyle możliwości spędzania czasu w najróżniejszych sferach, stanach emocjonalnych, przestrzeniach, że nie czuję potrzeby opowiadania komukolwiek o swoim prywatnym życiu.”

Janusz Gajos (1939) polski aktor

Źródło: Anja Laszuk, Wyjdźmy z prowincji, „Przegląd” 22/10, 7 czerwca 2010 http://www.teatry.art.pl/n/czytaj/21914

O czasie , O czytaniu

„O rozdarte słońce
oślepły pawiu magiczny i rześki
o łukowatych dłoniach probówek
chwilowy zanik przestrzeni”

Aimé Césaire (1913–2008) francuski poeta i polityk, związany z Martyniką

Źródło: Przerywnik

O słońcu

„Dorastaliśmy z siecią – i w sieci. To nas odróżnia, to czyni nieoczywistą z waszej perspektywy, ale istotną różnicę: my nie „surfujemy”, a sieć nie jest dla nas „miejscem” czy „wirtualną przestrzenią”. Sieć nie jest dla nas czymś zewnętrznym wobec rzeczywistości, ale jej równoprawnym elementem: niewidoczną, ale stale obecną warstwą przenikającą się z przestrzenią fizyczną. My nie korzystamy z sieci, my w niej i z nią żyjemy.”

Piotr Czerski My, dzieci sieci

My, dzieci sieci
Źródło: My, dzieci Sieci http://pokazywarka.pl/pm1pgl/

O dzieciach , O rzeczywostości

„Śmierć nie jest całkiem bezużyteczna. To mimo wszystko dzięki niej dane nam będzie odzyskać przestrzeń sprzed narodzin, naszą jedyną przestrzeń…”

Emil Cioran (1911–1995) pisarz pochodzenia rumuńskiego

Źródło: E.M. Cioran: Aforyzmy, wybór i przekład Joanna Ugniewska

O śmierci , O narodzinach

„Tradycja i pamięć o przeszłości powinny pomóc zdobyć się na odwagę otwarcia nowych przestrzeni dla Boga. Kto dziś szuka tylko rozwiązań dyscyplinarnych, kto skłania się przesadnie ku „bezpieczeństwu” doktryny, kto uparcie usiłuje wskrzesić utraconą przeszłość, ma statyczną, inwolucyjną wizję. W ten sposób wiara staje się jedną z wielu ideologii.”

Franciszek (papież) (1936) papież

Źródło: rozmowa o. Antonio Spadaro, „Civiltà Cattolica”, tłum. Paweł Bravo i o. Kasper Mariusz Kaproń, Leczmy rany, „Tygodnik Powszechny” nr 39, 29 września 2013.

O Bogu , O wierze , O przeszłości

„Żadne marzone przez ludzi szczęście nie da ci tej radości triumfu, co dobrze przebyta tak zwana niedola. Przede wszystkim ona cię jedna może wyprowadzić w górę, tam, kędy cisza mówi w milczeniu przestrzeni.”

Maria Rodziewiczówna książka Atma

Atma
Źródło: s. 41

O szczęściu , O ludziach , O górach , O ciszy

„Blokada Telewizji Trwam w jej staraniu o miejsce w przestrzeni mediów cyfrowych, które jest jak najbardziej zgodne z naszą Konstytucją i – co ciekawe – zgodne z prawną strukturą KRRiT, ma wszelkie znamiona działań motywowanych ideologicznie. A więc nie względy ekonomiczne, prawne, nie wymiar konstytucyjny, nie wymiar praw i obowiązków obywatelskich rozstrzyga kwestię prawa Telewizji Trwam do wolności komunikowania się na fundamentach wiary, religii, nauki chrześcijańskiej i Kościoła świętego, tylko ta kwestia rozstrzygana jest w sferze ideologicznej.”

Tadeusz Guz (1959) ksiądz katolicki, filozof, teolog

Źródło: Anty-Boska i antyludzka ideologia, naszdziennik.pl, 4 lutego 2012 http://naszdziennik.pl/index.php?dat=20120204&typ=my&id=my09.txt

O wierze , O religii , O wolności , O nauce

„Uniwersytety i intelektualiści nie są już taką siłą społeczną jak kiedyś. Dziedzictwo neoliberalizmu sprawia, że nie ma przestrzeni czy infrastruktury publicznej, w której zmiana mogłaby się stopniowo i spontanicznie dokonać.”

Naomi Klein (1970) dziennikarka i pisarka kanadyjska

Źródło: polityka.pl, 1 grudnia 2008 http://www.polityka.pl/swiat/rozmowy/275298,1,rozmowa-z-autorka-ewangelii-antyglobalizmu.read

O sile , O zmianach

„Mężczyźni opuszczają dziecięcość i w sposób naturalny przechodzą ze strony biernej na czynną. A z kobietami jest inaczej. Jak gdyby kobiecość była przedziwnym tworem, stanem pośrednim między dziecięcością a męskością. Między stroną bierną a czynną. Kobiety biorą na siebie cały mozół strony czynnej. Zwykle bardziej i zawsze dużo wcześniej. A mimo to dalej tkwią w przestrzeni cudzych poczynań. I wszystko, co można dla nich zrobić, to oplakatować hasłami ze społecznych kampanii – mężczyzno, nie rań mnie, nie pij, nie bij, nie molestuj, nie wykorzystuj moich uczuć. Szanuj.”

Monika Rakusa (1966)

Żona Adama
Źródło: s. 91

O kobietach , O mężczyznach , O emocjach

„Jestem oczywiście głęboko zanurzona w historii swojego kraju. Z drugiej strony interesuje mnie także współczesna sztuka konceptualna. Czuję, że jest niezwykle bliska irańskiej poezji. Napięcie między wschodem a zachodem jest bez wątpienia konieczne dla istnienia obu tych przestrzeni, w dużym sensie także dla mojego filmu.”

Shirin Neshat (1957)

Źródło: wywiad, 2010 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=67028

O sztuce , O historii , Sens

„Aktor to jest ktoś, kto swoimi doświadczeniami, rozumem, wiedzą zawodową, chęcią przetwarzania potrafi tak przetworzyć, żeby wbudować to wszystko – swoje – w inny świat, który jest przynależny do zupełnie innej przestrzeni. Personifikuję ten zawód, bo to jedyny zawód na świecie, gdzie na bazie słowa, obrazu można nawiązać metafizyczny kontakt z inną osobą. To jest rzecz absolutnie niepowtarzalna. Zdarzało mi się parę razy uczestniczyć w takich realizacjach, gdzie miałem absolutną pewność, że to, co mówię, jest rozumiane przez widza. A widz dawał mi dokładny sygnał, że wie, co ja myślę. Czy to nie jest metafizyka? Posługuję się przecież normalnymi słowami, opowiadam o wyimaginowanych rzeczach, które wymyślił sobie Szekspir, i nagle okazuje się, że te bajki stają się sensem bycia. A nigdy nie spotkałem głupiego widza – bo jeśli ktoś przychodzi do teatru, to a priori nie jest głupi.”

Andrzej Wichrowski (1953)

Źródło: Agnieszka Michalak, ...i nagle te bajki stają się sensem bycia, teatry.art.pl, 24 kwietnia 2010 http://www.dziennikteatralny.pl/artykuly/i-nagle-te-bajki-staja-sie-sensem-bycia.html

O świecie , O myślach , O czytaniu , O myśleniu

„Człowiek dotarł na szczyt Everestu i zgłębił otchłanie mórz. Człowiek wystrzelił rakiety w przestrzeń kosmiczną, udało mu się rozszczepić atom. Ludzie robią wynalazki, opracowują projekty nowych urządzeń, tworzą rzeczy nowe w każdej dostępnej dla siebie dziedzinie i w każdej dziedzinie triumfują, biją rekordy, czynią cuda. Powiedziałem, że dzieje się tak w każdej dziedzinie, lecz jest jedna, którą wszyscy zaniedbali. Tą dziedziną jest, jak to ogólnie nazywają, przestępstwo”

Ian Fleming książka Goldfinger

Goldfinger (1959)

O ludziach

„W gospodarce nie ma bezpiecznej jazdy. Ryzyko jest zawsze. Fenomen, piękno i siła systemu kapitalistycznego polegają właśnie na tym, że tworzy on przestrzeń, w której nowe siły mogą się ujawniać, rozwijać, popychać świat do przodu. To one są źródłem rozwoju. Trzeba pozwolić im działać.”

Edmund S. Phelps (1933) amerykański ekonomista, laureat Nagrody Nobla

Źródło: polityka.pl, 14 października 2008 http://www.polityka.pl/spoleczenstwo/niezbednikinteligenta/270751,1,rozmowa-z-noblista-edmundem-phelpsem.read

O świecie , Cytaty o pięknie , O sile

„Religia od zawsze oferuje nam tego rodzaju fałszywy dualizm. (…) Cisza nieskończonej przestrzeni albo przytulne ciepło wewnętrznej pewności.”

Dan Simmons (1948) amerykański pisarz fantastyki naukowej

Cykl Hyperion Cantos, Dylogia Endymion, Triumf Endymiona (1997)
Źródło: rozdział 10

O religii , O ciszy

„Dopóki nie przeczytałam tego zdania nie znałam Dumy i Uprzedzenia, dopiero potem sięgnęłam potem tę książkę. I cóż znalazłam? Wypracowany dagerotyp pospolitego oblicza; pieczołowicie ogrodzony, starannie uprawiany ogród o schludnych rabatach i delikatnych kwiatach, ale ani śladu bystrej, żywej twarzy, otwartej przestrzeni, świeżego powietrza, błękitnego wzgórza, łagodnej doliny. Nie chciałabym żyć wśród jej pań i panów w ich eleganckich ale dusznych domach…
…Rozumiem natomiast uwielbienie dla George Sand, bo chociaż nie znam takiego dzieła, którym mógłbym się zachwycić bez reszty (…) – mimo to rodzaj jej umysłowości, chociaż nie całkiem dla mnie zrozumiałej, budzi mój głęboki szacunek: jest mądra i głęboka; panna Austen jest tylko zręczna i spostrzegawcza.”

Charlotte Brontë (1816–1855) angielska pisarka

Źródło: Anna Przedpełska-Trzeciakowska, Na plebanii w Haworth, op. cit., s. 312, 313

O domu

„Malując i prezentując obrazy, staram się powoływać do życia pewną przestrzeń emocjonalną – swoiste lapidarium, będące wyrazem elementarnej refleksyjności. Przedstawiane przeze mnie prace (…) [są] efektem mojej obecności w określonych środowiskach przyrodniczych i kulturowych. Dzieląc swoje życie i pracę pomiędzy, z jednej strony, okolice Puław i Kazimierza Dolnego, a z drugiej, Międzyzdrojów, odnajduję pewien wspólny mianownik w horyzontalnej linearności, jaką inspiruje obcowanie z (…) Wisłą, jak i brzegiem morza.”

Urszula Ślusarczyk (1968)

Źródło: culture.pl http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_slusarczyk_urszula

O życiu , Obraz

„Mody się zmieniają – radio ma swoją aurę. Radio pozostawia słuchaczowi wyobraźnię. To jest sztuka niesłuchanie szlachetna i niesłychanie trudna, ale myślę, że radia tak naprawdę nic nie zastąpi, i to nie tylko w słuchaniu muzyki, ale literatury czy teatru. Słuchacz zostaje sam na sam ze swoją wyobraźnią i z głosem, i ta przestrzeń radiowa jest najbardziej fascynująca.”

Józef Opalski (1947) polski teatrolog, muzykolog, literaturoznawca, publicysta, reżyser teatralny

Źródło: Marzena Florkowska, RADIO MA SWOJĄ AURĘ – wspomnienie o Romanie Bobrowskiej, „Alma Mater” nr 120–121, grudzień-styczeń 2009/2010, s. 52.

O sztuce , O literaturze , O myślach , O wspomnieniach

„Tak naprawdę, nienawidzę ich. Niszczą dyscyplinę, jaką są skoki narciarskie. Wielu kibiców ich nie rozumie. Nie mogą uzmysłowić sobie, dlaczego dzieje się tak, że zawodnik, który skacze 225,0 m zajmuje miejsce piąte a drugi, który ląduje na 205,0 m prowadzi. Skoki bardzo cierpią z tego powodu. To sport na otwartej przestrzeni, dlatego czasami musi być tak, że zwycięża ktoś, kto miał szczęście i wykorzystał sprzyjające warunki. Do tej pory wszystko było dobrze i uważam, że nadal powinno tak być.”

Lukas Müller (1992)

o nowych zasadach wprowadzonych przez Międzynarodową Federację Narciarską.
Źródło: Lukas Mueller dla Sport1.pl: wszystko jest możliwe, Sport1.pl, 4 lutego 2010 http://www.sport1.pl/Lukas-Mueller-dla-Sport1-pl-wszystko-jest-mozliwe/a88897

O szczęściu , O sporcie , O cierpieniu

„Każdy rodzi się podobny do drugiego, bo mamy dwie nogi, ręce, głowę itd. A jednak każdy z nas jest inny. Różnimy się kolorem skóry, cechami charakteru, upodobaniami. Kiedy powstaje muzyka wypływająca ze szczerego serca, zawsze jest ona inna od tej, która już była, bo chociażby inna chwila ją tworzy. Jeśli chodzi o fuzje muzyczne, tak modne ostatnio, to w moim odczuciu niewiele jeszcze wymyślono, co by nie było tylko spotkaniem czy zderzeniem gatunków, tradycji, talentów. Ja oczekuję stworzenia nowej wartości artystycznej, wartości dodanej, innej, nowej przestrzeni otwierającej nieodkryte jeszcze w ludziach pokłady wrażliwości i myślę, że to możliwe.”

Maria Pomianowska (1961)

Źródło: Łukasz Kaliszewski, O muzyce dawnej, muzyce dziwnej i kondycji polskiej sceny fussion - Wywiad z dr hab. Marią Pomianowską, infomusic.pl, 5 czerwca 2015 https://www.infomusic.pl/wywiad/43579,o-muzyce-dawnej-muzyce-dziwnej-i-kondycji-polskiej-sceny-fussion-wywiad-z-dr-hab-maria-pomianowska

O muzyce , O myślach , O charakterze , O myśleniu

„Monumentalizacja to po prostu zatrzymanie akcji w ruchu i ukazanie sylwet bohaterów w pomnikowej nieruchomości, w wyolbrzymieniu przez grę świateł, przez pustą przestrzeń jako tło. Jest to chwila, w której głos historii jakgdyby odzywał się na scenie.
Metafora, uogólnienie, monumentalizacja, to puenty podsumowujące dotychczasowe emocje widza w jego drodze do wielkiego uczucia. Ale poezję akcji w jej emocjonalnym oddziaływaniu winny również wzmacniać elementy ilustracji muzycznej, gra świateł i barw, sugestywny rytm, architektura syntetyczna i pełna przestrzeni, pomocna aktorskiemu ruchowi. Każdy z tych czynników w teatrze naszych marzeń winien być realizowany nie naturalistycznie, (…) ale tak, aby wzmacniał akcję w jej emocjonalnym oddziaływaniu.”

Jerzy Grotowski (1933–1999) polski reżyser, teoretyk teatru, pedagog

Źródło: Marzenie o teatrze http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=7023, „Dziennik Polski” nr 46, 23 lutego 1955, s. 2–3.

O emocjach , O historii , O grach , O świetle

„Ktoś przychodzi w przestrzeń publiczną, manifestując swą solidarność z ofiarami tragedii i modli się. Ktoś inny natomiast wyśmiewa go, a nie mając widocznie żadnych argumentów, bije modlącego się, tablicę z nazwiskami ofiar obrzuca gównem, sika w ustawione znicze, wreszcie obraża krzyż, najważniejszy symbol dla chrześcijan. Ludzie, którzy w ten sposób protestują przeciw czemukolwiek, skreślają się sami z udziału w jakimkolwiek dialogu. Cuchną. Przechodząc z konieczności obok nich, zatykam nos.”

Bohdan Cywiński (1939) polski opozycjonista, publicysta, działacz

Źródło: Odczuwałem naciski, dziennik.krakow.pl, 13 października 2010 http://www.dziennik.krakow.pl/pl/aktualnosci/kraj/1072991-odczuwalem-naciski.html

O ludziach

„Warunkiem sine qua non sprawowania skutecznej politycznej kontroli nad siłami gospodarczymi jest to, aby instytucje polityczne i gospodarcze operowały na tym samym poziomie – a dziś tak się nie dzieje. Prawdziwa moc, ta, która rozstrzyga o liczbie opcji i szans życiowych dostępnych większości żyjących dzisiaj ludzi, wyparowała z państwa-narodu w globalną przestrzeń, gdzie unosi się i przemieszcza poza wszelką polityczną kontrolą.”

Zygmunt Bauman (1925–2017) polski socjolog, filozof, eseista

Żyjąc w czasie pożyczonym

O ludziach , O sile

„Nie podzielam opinii, że Warszawa jest brzydka, wręcz przeciwnie – uwielbiam to miasto, kocham ten chaos, brak centrum, tymczasowość przestrzeni, wszystkie warszawskie urbanistyczne wpadki, handlowe niezręczności, nowe wbite jak klin w stare, co czasem tworzy przedziwne, prawie że geologiczne formacje. Bardziej cenię ten „azjatycki” melanż, niż glanc – jakże nudny i przewidywalny – europejskich, ślicznych stolic.”

Paweł Soszyński (1979) polski literaturoznawca, krytyk teatralny i pisarz

Źródło: Warszawa jest łobuzem http://www.dwutygodnik.com/artykul/3881/, Dwutygodnik.com nr 89/2012.

O czasie , Kochać się

„Cyberprzestrzeń. Mimowolna halucynacja doświadczana każdego dnia (…). Graficzny obraz danych, wyabstrahowanych z banków każdego komputera ludzkiej domeny. Niewyobrażalna złożoność. Linie światła sięgającego nie-przestrzeni umysłu, roje i konstelacje danych. Jak światła miasta, milknące w oddali…”

William Gibson (1948) pisarz amerykański

Neuromancer (1984)

Obraz

„Ile razy wydaje się nam, że wiemy wszystko, musimy z pokorą zawrócić. Odkrywamy, że świat nigdy nie zaniknie, rozpędza się coraz bardziej. To wyzwanie dla praw grawitacji. Ponieważ świat składa się z materii, naturalnym biegiem rzeczy powinien się raczej kurczyć. Biorąc pod uwagę wielkie przestrzenie, obserwujemy, że nic go jednak to tego kurczenia nie ponagla, raczej odwrotnie. Oznacza to, iż w świecie istnieje jakaś „tajemnicza siła”, która go pcha odwrotnie do sił grawitacji. Bóg jeden wie, czym ona jest. My jesteśmy ignorantami w tym przypadku. Nie wiemy o niej nic. Naukowcy niezbyt się kwapią, by mówić o tym ludziom.”

George Coyne (1933) amerykański duchowny katolicki, astrofizyk, długoletni dyrektor Watykańskiego Obserwatorium Astronomicznego

Źródło: „America” (tygodnik amerykańskich jezuitów), 23 października 2006

O Bogu , O świecie , O sile

„Dla każdego mocarstwa sprawą fundamentalną jest przestrzeń życiowa współmierna do potęgi państwa (…) Stawką nie jest tutaj Gdańsk. Dla nas jest to kwestia powiększenia przestrzeni życiowej na Wschodzie, zabezpieczenia dostaw żywności i rozwiązania problemu państw bałtyckich. Żywność można pozyskać jedynie z obszarów słabo zaludnionych; (…) staranna niemiecka uprawa ziemi ogromnie zwiększy jej produktywność. W Europie nie widać innych możliwości (…). Oszczędzenie Polski jest wykluczone i pozostaje nam następująca decyzja: Zaatakować Polskę przy pierwszej nadarzającej się sposobności.”

Adolf Hitler (1889–1945) kanclerz Rzeszy, twórca i dyktator III Rzeszy niemieckiej

Źródło: stenogram narady Hitlera z wyższymi oficerami Wehrmachtu 23 maja 1939 spisany przez adiutanta Führera majora Schmundta http://www.nizkor.org/hweb/people/h/hitler-adolf/hitler-and-poland.html

O decyzjach

„Jak patrzę na to, jak Kaczyński wyciąga te demony z szafy, to jestem przerażony. Kaczyński tworzy rząd na uchodźstwie i żyje w jakiejś innej przestrzeni. Hasła, które padały w czasie tej demonstracji, sugerowały, że nie mamy demokracji, ale takie budzenie demonów, lęki i ksenofobia wychodząca na ulice nie buduje demokracji.”

Robert Biedroń (1976) polski polityk i działacz środowiska gejowskiego

o marszu PiS w dniu 29 września 2012.
Źródło: wp.pl http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,Hofman-do-Biedronia-pana-demokracja-to-geje-biegajacy-po-ulicy-z-gola-pupa,wid,14969315,wiadomosc.html, 30 września 2012.

O demokracji , O czasie

„W kwietniu 1940 roku ponad 21 tysięcy polskich jeńców z obozów i więzień NKWD zostało zamordowanych. Tej zbrodni ludobójstwa dokonano z woli Stalina, na rozkaz najwyższych władz Związku Sowieckiego. Sojusz III Rzeszy i ZSRR, pakt Ribbentrop-Mołotow i agresja na Polskę 17 września 1939 roku znalazły swoją wstrząsającą kulminację w zbrodni katyńskiej.
Nie tylko w lasach Katynia, także w Twerze, Charkowie i w innych, znanych i jeszcze nieznanych miejscach straceń wymordowano obywateli II Rzeczypospolitej, ludzi tworzących podstawę naszej państwowości, nieugiętych w służbie ojczyzny. W tym samym czasie rodziny pomordowanych i tysiące mieszkańców przedwojennych Kresów były zsyłane w głąb Związku Sowieckiego, gdzie ich niewypowiedziane cierpienia znaczyły drogę polskiej Golgoty Wschodu.
Najbardziej tragiczną stacją tej drogi był Katyń. Polskich oficerów, duchownych, urzędników, policjantów, funkcjonariuszy straży granicznej i służby więziennej zgładzono bez procesów i wyroków. Byli ofiarami niewypowiedzianej wojny. Zostali zamordowani z pogwałceniem praw i konwencji cywilizowanego świata. Zdeptano ich godność jako żołnierzy, Polaków i ludzi. Doły śmierci na zawsze miały ukryć ciała pomordowanych i prawdę o zbrodni. Świat miał się nigdy nie dowiedzieć. Rodzinom ofiar odebrano prawo do publicznej żałoby, do opłakania i godnego upamiętnienia najbliższych. Ziemia przykryła ślady zbrodni, a kłamstwo miało wymazać ją z ludzkiej pamięci.
Ukrywanie prawdy o Katyniu – efekt decyzji tych, którzy do zbrodni doprowadzili – stało się jednym z fundamentów polityki komunistów w powojennej Polsce: założycielskim kłamstwem PRL. Był to czas, kiedy za pamięć i prawdę o Katyniu płaciło się wysoką cenę. Jednak bliscy pomordowanych i inni, odważni ludzie trwali wiernie przy tej pamięci, bronili jej i przekazywali kolejnym pokoleniom Polaków. Przenieśli ją przez czas komunistycznych rządów i powierzyli rodakom, wolnej, niepodległej Polsce. Dlatego im wszystkim, a zwłaszcza Rodzinom Katyńskim, jesteśmy winni szacunek i wdzięczność.
W imieniu Rzeczypospolitej składam najgłębsze podziękowanie za to, że broniąc pamięci o swoich bliskich, ocaliliście Państwo jakże ważny wymiar naszej polskiej świadomości i tożsamości.
Katyń stał się bolesną raną polskiej historii, ale także na długie dziesięciolecia zatruł relacje między Polakami i Rosjanami. Sprawmy, by katyńska rana mogła się wreszcie w pełni zagoić i zabliźnić. Jesteśmy już na tej drodze. My, Polacy, doceniamy działania Rosjan z ostatnich lat. Tą drogą, która zbliża nasze narody, powinniśmy iść dalej, nie zatrzymując się na niej ani nie cofając.
Wszystkie okoliczności zbrodni katyńskiej muszą zostać do końca zbadane i wyjaśnione. Ważne jest, by została potwierdzona prawnie niewinność ofiar, by ujawnione zostały wszystkie dokumenty dotyczące tej zbrodni. Aby kłamstwo katyńskie zniknęło na zawsze z przestrzeni publicznej. Domagamy się tych działań przede wszystkim ze względu na pamięć ofiar i szacunek dla cierpienia ich rodzin. Ale domagamy się ich także w imię wspólnych wartości, które muszą tworzyć fundament zaufania i partnerstwa pomiędzy sąsiednimi narodami w całej Europie.
Oddajmy wspólnie hołd pomordowanym i pomódlmy się nad ich głowami. Chwała bohaterom! Cześć Ich pamięci!”

Lech Kaczyński (1949–2010) polski polityk, prezydent Polski

ostatnie, niewygłoszone, katyńskie przemówienie.
Przemówienia rocznicowe

O śmierci , O wojnie , O ludziach , O kłamstwie

„Dziady to tekst szalony, mają w sobie siłę i pasję młodości. Może dlatego tak bardzo mnie dotykają? Usłyszałem kiedyś, że o ile „Wesele” powinien robić reżyser naprawdę doświadczony, to właśnie „Dziady” są tekstem dla młodego artysty. To studnia, w której nieustannie się zanurzam, przestrzeń, której się obawiam, ale która nie przestaje mnie intrygować.”

Maciej Sobociński (1975)

Źródło: „Rzeczpospolita”, 24 kwietnia 2003 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/dziadyt.htm

O sile

„Decyzja KRRiT pozbawiła Telewizję Trwam i jej dziennikarzy oraz komentatorów możliwości równoprawnej z innymi obecności w przestrzeni komunikacji społecznej. A mówimy o Telewizji otwarcie i jednoznacznie katolickiej, nadającej programy misyjne i ewangelizacyjne, której publicystyka i programy informacyjne odbiegają nieco treścią od przekazu pozostałych telewizji.”

Barbara Fedyszak-Radziejowska (1949) polska socjolog

Źródło: Marsz w ważnej sprawie, naszdziennik.pl, 28 kwietnia 2012 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20120428&typ=my&id=my05.txt

O komunikacji , O decyzjach

„Henryk był ważny, ale trochę jak słoń – dzięki przestrzeni, którą zajmował.”

Graham Greene (1904–1991) angielski powieściopisarz i dramaturg

Koniec romansu

„(…) wspinanie, niestety, nie rozgrywa się w serdecznej przestrzeni miłości bliźniego, lecz w samotnej przestrzeni poszukiwania własnej godności.”

Wojciech Kurtyka (1947)

Chiński maharadża

O poszukiwaniu

„Życie nasze jest pokroju mikroskopijnego: stanowi niepodzielny punkt, który dostrzegamy poprzez dwie silne soczewki przestrzeni i czasu jako rozciągnięty i stąd nader pokaźny. Czas jest urządzeniem w naszym mózgu, iżby przepojonemu nicością istnieniu rzeczy i nas samych dać za pośrednictwem trwania pozór realności.”

Arthur Schopenhauer (1788–1860) filozof niemiecki

Źródło: Metafizyka życia i śmierci, przeł. Józef Marzęcki, wyd. Ethos, Łódź 1995, s. 24.

O życiu , O śmierci , O czasie

„Ludzkość musi się z tym pogodzić, że wraz z postępem cywilizacyjnym będą pojawiały się nowe przestrzenie wolności, ale też nowe prawa, nowe regulacje. Być może wcześniej nie były one potrzebne, ale dziś już tak.”

Zbigniew Hołdys (1951) polski muzyk, wokalista i kompozytor

o kontrowersjach wokół ACTA.
Źródło: Paulina Piekarska, Hołdys ostro o internautach: to hipokryzja! http://wiadomosci.wp.pl/title,Holdys-ostro-o-internautach-to-hipokryzja,wid,14191402,wiadomosc.html?ticaid=1dcd2, wp.pl, 23 stycznia 2012

O wolności

„Niektórzy organizatorzy festiwalu „Nowa Fala” / „Nowaja wołna” zaczęli straszyć ostatnio, po tym jak Łotwa stwarzała trudności – „może przeniesiemy się na Krym?”. Pomyślałam: „fantastyczna idea! Jedźcie na Krym! A może lepiej do Rosji, bo Krym jest częścią Ukrainy”. Ale poważnie: to festiwal niskiej jakości. I co więcej atrakcyjny dla tych, którzy chcieliby zatrzymać Jurmałę w tej postsowieckiej przestrzeni. A Jurmała nie powinna do niej należeć. To fantastyczne miasto z przepiękną halą koncertową. Możemy mieć przecież światowy festiwal operowy, jazzowy czy nawet muzyki popularnej. Czy musimy się męczyć z tym marnym show w języku rosyjskim?”

Sarmīte Ēlerte (1957)

o festiwalu Nowa Fala w Jurmali

„Nasze intuicyjne pojęcia ciągłości i gładkości wyrosły z nawyków powstałych w wyniku obcowania z przestrzeniami euklidesowymi. Nie ma żadnych powodów, by matematyk musiał ulegać tym nawykom.”

Michał Heller (1936) polski filozof, teolog, fizyk kosmolog

Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata (2002)
Źródło: s. 80, Rozdział 5: Demiurg i geometria

O matematyce

„Gapiłeś się na bar Sarmacja. Prosta, pustaczana buda pojechana kanarkowym tynkiem-barankiem. Dwa plastikowe, białe okna, drewniany okap nad drzwiami, z okapu zwisają dwie plastikowe, białe doniczki, z nich z kolei zwisają czerwone plastikowe kwiatki. Dach pewnie pokryty papą, bo czym. Kiedyś pewnie w barze Sarmacja mieścił się jakiś warsztat samochodowy. W sumie – podobało ci się to nawet, było polskie do bólu, powinno być sprzedawane na pocztówkach z napisem „Polska” zamiast jakichś tam, kurwa, Łazienek czy Wilanowów. Kurwa, to jest prawdziwa Polska, tylko że Polska udaje, że tego nie ma, Polska sama się tego wstydzi, nikt tego nie umieszcza na logach, w encyklopediach, podręcznikach, (…) Polacy udają, że u nich nie ma przestrzeni publicznej, że jeśli coś – to Wilanów i Łazienki. Kazimierz i Sandomierz, i to tylko w centrum. A chuj – myślałeś – to jest właśnie Polska, ten bar Sarmacja, to jest cywilizacja, którą wytworzyliśmy, i chuj, i koniec, kropka, jeśli się jej wstydzimy, to mamy problem, to coś z nią kurwa, zróbmy, ale nie udawajmy, że jej nie ma. Ten Bar Sarmacja powinien być na znaczkach pocztowych, a nie, kurwa, Wilanów.”

Ziemowit Szczerek (1978) polski pisarz i publicysta

Siódemka (2014)
Źródło: s. 89.

O myślach , O problemach , O myśleniu

„(…) bardzo sobie cenię aktorki z mojego pokolenie, wśród których jest bardzo dużo wybitnych postaci. To jest Kinga Preis, Magda Cielecka. Po prostu cudowne aktorki, którymi się zachwycam i spotkanie, z którymi zawsze jest czymś niezwykle ciekawym. Jest ich więcej i mogłabym ich wymienić jeszcze nie jedną. Z dojrzałych aktorek, osobą, która dla mnie ma nieprawdopodobną w sobie przestrzeń, jest Maja Komorowska. Niezwykle silna osobowość. Zawsze jej role są nią, a przy tym jest jakaś taka nieuchwytna. To znaczy w ogóle nie wiadomo, co zaraz zrobi. Ma przepiękne wewnętrzne światło, którym na wszystkich emanuje. Cudowna, wybitna aktorka. Podziwiam Ewę Wiśniewską, Krystynę Jandę. Czy cudowną Krystynę Feldman. Z jednej strony była w „Moim Nikiforze” tak bardzo charakterystyczna, a z drugiej zrobiła to niezwykle skromnymi, wewnętrznymi środkami. Naprawdę wybitne aktorstwo. Uważam, że w ogóle mamy bardzo dużo wspaniałych aktorek. Wiele jest takich, o których marzyłam żeby je spotkać. Uprawiających rożne gatunki aktorskie. W teatrze taką dla mnie niezwykłą postacią jest Teresa Budzisz-Krzyżanowska. Jeśli zaś chodzi o świat, to takie aktorstwo, które mnie bardzo głęboko porusza reprezentuje Meryl Streep. Jest to jedna z najukochańszych moich aktorek. Wystarczy zobaczyć, co zrobiła w „Co się wydarzyło w Madison County” Clinta Eastwooda, czy w „Godzinach.””

Maja Ostaszewska (1972) aktorka polska

Kto jeszcze? Glenn Close, Debra Winger, Jessica Lange. Uwielbiam Ummę Thurman.
Źródło: wywiad, 2005 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=28327

O świecie , O świetle , O osobowości

„Jestem przekonany, że czas nie istnieje. Sądzę, że można opisać przyrodę, nie używając pojęć czasu jak i przestrzeni, a wyrzucenie ich z języka okaże się użyteczne i przekonujące. Pojęcia czasu i przestrzeni to tylko pewne przybliżone pojęcia, których używa nasz umysł, żeby wyobrazić sobie rzeczywistość. Podobnie jak pojęcie powierzchni wody, które traci sens w odpowiednio małej skali, gdy widać poszczególne atomy formujące wodę i powietrze.”

Carlo Rovelli (1956) włoski fizyk i filozof, profesor

Źródło: wyborcza.pl, 24 stycznia 2005 http://wyborcza.pl/1,75248,2509424.html

O rzeczywostości , O wodzie , O czasie , Sens

„2.013 Każda rzecz jest niejako w przestrzeni możliwych stanów rzeczy. Przestrzeń tę mogę pomyśleć sobie jako pustą, ale nie mogę sobie pomyśleć rzeczy bez przestrzeni.”

Ludwig Wittgenstein książka Traktat logiczno-filozoficzny

2.013 Jedes Ding ist, gleichsam, in einem Raume möglicher Sachverhalte. Diesen Raum kann ich mir leer denken, nicht aber das Ding ohne den Raum. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus

„Gdy masz sześć lat, nie wiesz jeszcze nic na temat życia ani nie znasz sposobów racjonalizowania swoich emocji. Tkwisz w absolutnie wrażeniowej przestrzeni i to tej polityce się poddajesz. Wszystko jest proste i czyste – znacznie prawdziwsze niż to, z czym obcujemy na co dzień jako dorośli ludzie, obudowani konkretnym systemem, wartościami, tradycjami czy zależnościami.”

Benh Zeitlin (1982)

Źródło: Anna Bielak, Wędrówka wspomnień http://www.dwutygodnik.com/artykul/4007/, Dwutygodnik.com nr 93/2012

O ludziach

„Dla wielu architektów fotografia to krok poza architekturę, dla mnie był to krok w kierunku architektury. Na pewno pomogło mi to lepiej zrozumieć, jak światło zmienia percepcję. Nigdy nie używam flesza, bo chcę zrozumieć światło. Oko automatycznie adaptuje się do warunków, więc oszukuje percepcję. Fotografując można całkowicie się od tego uwolnić i zbliżyć do tego, jak światło rzeczywiście wpływa na przestrzeń.”

Christian Kerez (1962)

Źródło: Grzegorz Piątek, Christian Kerez: Nie interesują mnie efekty specjalne http://www.archirama.pl/architektura/christian-kerez-nie-interesuja-mnie-efekty-specjalne,67_278.html?&page=0, „Architektura-murator” nr 05/2007.

O świetle , O oszukiwaniu

„Muzyka jest cudowną abstrakcją, poprzez którą chcę się porozumiewać. Mniej pracowałem w dramacie, w którym trochę czuję się ograniczony; przestrzeń teatralna jest mniejsza, mniejsze są proporcje, a więcej szczegółów. Muzyka poprzez zawartą w niej abstrakcję zbliża się do obrazu. Mniej ogranicza wyobraźnię. Mam ramę siedemnaście metrów na dziesięć, pięćdziesiąt metrów głębokości, wielkie boki. Lubię zapełniać tę przestrzeń. To jest ogromne wyzwanie.”

Boris Kudlička (1972)

Źródło: „Didaskalia” 2004, nr 2

O muzyce , Obraz

„Warsztat mój nie jest warsztatem performera, nie prowadzi do doskonalenia jakichkolwiek technik normatywnych. Punkt wyjścia opiera się jednak na moim osobistym doświadczeniu, jakim jest aktywność w przestrzeni performance. Bez względu na charakter skutku mojej pracy (obiekt, instalacja, rysunek) mam świadomość autentycznej egzystencji w przestrzeni performance.”

Janusz Bałdyga (1954) polski artysta, performer i twórca instalacji

Źródło: culture.pl http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_baldyga_janusz

O charakterze

„Te szczątki na wysokościach Te przypływy
gruzu i śmieci
Stoły po stypie sprzed wieków W słodkawym
powietrzu
Bezradność tego popołudnia
Tylko anteny satelitarne – uszy przestrzeni –
z innego krajobrazu
Tylko gołębie żalące się przed świtem”

Jerzy Lesław Ordan (1934)

Źródło: Z okna hotelu w Kairze

O wieku

„Turecka maszyna typu F-4 Phantom co prawda naruszyła na krótko syryjską przestrzeń powietrzną w rejonie Latakii, ale był to lot ćwiczebny, samolot był nieuzbrojony i miał przetestować radary tureckiej obrony przeciwlotniczej. (…) Syria dobrze wiedziała, że był to nasz samolot. (…) Żaden kraj nie może sobie pozwalać na wystawianie cierpliwości Turcji na próbę.”

Ahmet Davutoğlu (1959) turecki polityk

o zestrzeleniu 22 czerwca tureckiego samolotu wojskowego przez syryjską obronę powietrzną.
Źródło: Sonja Zekri, Wystawieni na próbę, „Süddeutsche Zeitung”, tłum. „Forum”, 2 lipca 2012.

O prawdzie , O cierpliwości

„To była taka ulga, dla odmiany programować w przestrzeni użytkownika. Nie martwić się o drobne sprawy jest cudownie.”

Linus Torvalds (1969) informatyk, twórca systemu operacyjnego Linux

It was such a relief to program in user mode for a change. Not having to care about the small stuff is wonderful. (ang.)
Źródło: Wiadomość na listę mailową Git http://article.gmane.org/gmane.comp.version-control.git/87, 14 kwietnia 2005 (28 sierpnia 2006)

„W efekcie kryzysu zostaliśmy zmuszeni do tego, żeby myśleć o Europie jako całości. Niemcy po prostu nie mogą nie zajmować się dziś problemami Grecji. Sądzę, że europejska debata może się toczyć nawet bez wspólnej przestrzeni politycznej – na poziomie elit politycznych, ale także ludzi kultury czy organizacji społecznych. Dlaczego greckie związki zawodowe nie miałyby teraz rozmawiać z polskimi? W tej rozmowie chodziłoby przede wszystkim o wykreowanie wspólnego języka – języka kryzysu, który byłby dobrym punktem wyjścia właśnie do budowy przestrzeni politycznej.(…) W końcu „kryzys” po grecku oznaczał nie tylko kryzys, tak jak go dziś rozumiemy, ale także nowe otwarcie, odnowę.”

Iwan Krystew (1965)

Źródło: rozmowa Michała Sutowskiego, Europa do przebudowy, krytykapolityczna.pl, 23 listopada 2011 http://www.krytykapolityczna.pl/Wywiady/KrastewEuropadoprzebudowy/menuid-77.html

O ludziach , O myślach , O myśleniu

„Film kręcony w Kazachstanie. Była to wielka przygoda. Tam na planie, czy poza nim, praktycznie nie ma różnicy. Te przestrzenie, ci ludzie są tacy sami od wielu lat. Prawie nic się tam nie zmienia. To było całkowite oderwanie od znanej mi rzeczywistości. Można więc powiedzieć, że w tym momencie przełomowe jest dla mnie osobiste przeżycie. Ale też kumulacja moich doświadczeń i tego, co do tej pory zrobiłam.”

Agnieszka Grochowska (1979) polska aktorka

Źródło: Artur Cichmiński, Wyszło tak niechcący. Grochowska w Stopklatce, stopklatka.pl, 7 listopada 2010 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=71051

O ludziach , O rzeczywostości