Cytaty na temat powstanie (207 cytatów)

„Robiąc Katyń, czyli zastrzeliwując w roku 1940 kilkanaście tysięcy polskich jeńców-oficerów, Stalin nie przewidział, że miejsce ich pochówku zajmą potem Niemcy, rozkopią groby, narobią krzyku, a wujkowi Joe wstydu przed aliantami. Przez to w roku 1944 drugi Katyń, chociaż pilnie Stalinowi teraz potrzebny, był już nie do własnoręcznego wykonania. Na Polaków zawsze można jednak liczyć. Wywołując powstanie sami sprowokowali zabicie w swojej stolicy około 20 tysięcy wojskowo przeszkolonych młodych polskich inteligentów o orientacji prolondyńskiej. Na dokładkę uśmiercono 200 tysięcy ich rodziców, krewnych i znajomych. Wszystko bez jednego radzieckiego strzału, naprawdę rękoma Niemców – nie trzeba już było im tego wmawiać. Pełna higiena polityczna. Odeszli jak kamienie przez Boga rzucone na szaniec. W tym czasie w ogóle Bóg bardzo Stalinowi pomagał, lubił go widocznie (…). Londyn sprowokował śmierć lub rozproszenie warszawian i zburzenie miasta w naiwnej nadziei, że uda się z niego wypędzić Niemców tylko po to, żeby w opanowanej przez AK stolicy utworzyć komitet powitalny armii radzieckiej o innym politycznie składzie, niż życzył sobie tego Stalin (…). W powstaniu warszawskim zabito kilkanaście razy więcej ludzi niż w Katyniu. Mniej więcej tyle, ile zginęło polskich żołnierzy na wszystkich frontach II wojny światowej i we wszystkich jej bitwach razem wziętych: we wrześniu 1939, pod Lenino i Monte Cassino, koło Narwiku i w Afryce Północnej, nad Londynem i na Atlantyku, w walkach o Wał Pomorski i nad Odrą.”

Jerzy Urban (1933) polski dziennikarz

Źródło: tygodnik „Nie” nr 31/2004

O śmierci , O Bogu , O wojnie , O ludziach

„Swoje powstanie zawdzięczają arcydzieła geniuszowi, wykończenie – pracowitość.”

Joseph Joubert (1754–1824)

„Przewiduję powstanie uniwersalnego systemu informacji który umożliwi każdemu dostęp w każdym momencie do zawartości każdej książki, magazynu lub jakiegokolwiek faktu. System ten będzie miał osobne mikrokomputery jako terminale, główne punkty kontrolne przepływu informacji, i kanały komunikacyjne na tysiące różnych sposobów od satelitów przez kable aż po linie laserowe. Nawet częściowa realizacja tego systemu częściowo będzie oddziaływała na każdego człowieka, na jego rozrywkę oraz jego intelektualny i emocjonalny rozwój. Ale prawdziwie historyczną rolą tego systemu będzie złamanie granic w wymianie informacji między krajami i ludźmi.”

Andriej Sacharow (1921–1989) radziecki fizyk jądrowy, działacz polityczny

w 1974 r.

O książkach

„Powstanie było kulminacyjnym punktem, tu był bastion polskości, cały świat powinien dostrzec naszą wolę. To było przed Jałtą.”

Władysław Anders (1892–1970) polski generał

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Janusz Kazimierz Zawodny, Uczestnicy i świadkowie powstania warszawskiego. Wywiady, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, s. 15.

O świecie

„Nasz naród do życia potrzebuje nieszczęścia. Dopiero, kiedy pojawia się to nieszczęście – nieudane powstanie warszawskie czy inna klęska, jesteśmy kimś. Krzywda nas wywyższa ponad inne narody. Polska kultura jest kulturą nekrofilską.”

Mariusz Szczygieł (1966) dziennikarz polski

Zrób sobie raj
Źródło: Zrób sobie raj, s. 194.

O nieszczęściu , O krzywdzie

„Maryja do duszy: Świat chyli się ku upadkowi, ale Polska, dzięki nabożeństwom do Mego Niepokalanego Serca, uwolni świat od straszliwej tyranii komunizmu, tak jak za czasów Sobieskiego z dwudziestoma tysiącami rycerzy wybawiła Europę od tyranii tureckiej. Powstanie z niej nowy Jan, który poza jej granicami, heroicznymi wysiłkiem zerwie kajdany nałożone przez tyranię komunizmu. Pamiętaj o tym. Błogosławię Polskę! Błogosławię Ciebie. Błogosławcie mnie. Ubogi ks. Dolindo – ulica Salvator Rosa, 58, Neapol.”

Dolindo Ruotolo (1882–1970) włoski ksiądz

Źródło: Joanna Bątkiewicz-Brożek, Jezu, Ty się tym zamij! O. Dolindo Ruotolo. Życie i cuda, Wydawnictwo Esprit, Kraków 2017, s. 394.

O wysiłku , O świecie , O duszy , Serce

„HYLAS: (…) Przez jakiś czas potężniejące elektromózgi będą jeszcze wykonywały działania, które ludzie będą mogli zrozumieć, ogarnąć, pojąć choć w przybliżeniu. Potem jednak ten raz zapoczątkowany rozziew będzie się poszerzał. Machiny myślące będą nam przedstawiały wyniki swoich rozważań teoretycznych, które my potrafimy, być może zastosować, ale których nie będziemy już w stanie zrozumieć. Coraz większa będzie dziedzina zjawisk, nad którymi pieczę roztaczać będą automaty. Na koniec ludzie skarleją do wymiaru bezmózgich sług żelaznych geniuszy i, być może, poczną oddawać im cześć boską…
FILONOUS: Wyobraź sobie, przyjacielu, że słowa twojego proroctwa w odniesieniu do rodzaju ludzkiego już się spełniły, i to w dość odległej przeszłości.
HYLAS: Co ty mówisz? Nie rozumiem.
FILONOUS: Powstanie elektromózgów jest to początek ewolucji środków sztucznego myślenia. Mogą się one potencjalnie uniezależnić od człowiek, a tak jak uniezależniły się od niego w minionych wiekach skutki jego działalności społecznej, produkcyjnej. Wynikający z powstania społeczeństwa podział pracy, specyfika narzędzi wytwórczych, sposób produkowania utworzyły machinę, która uniezależniając się od ludzkiej woli jęła coraz bardziej ciążyć nad życiem jednostek, aż w niektórych epokach, ludzie jęli tej maszynie – państwu – oddawać boską niemal cześć…”

Stanisław Lem książka Dialogi

Utwory, Dialogi
Źródło: Wydawnictwo Literackie, Kraków – Wrocław 1984, s. 166

O ludziach , O myślach , O czasie , O wieku

„Niechaj opuszczą Jerozolimę ci, którzy popełniają niesprawiedliwość, którzy próbują zagarnąć niezmierzone bogactwa, jakie to święte miasto ofiarowuje ludowi chrześcijańskiemu, którzy chcą zbrukać święte miejsca i przywłaszczyć sobie boskie sanktuarium. Niech nad głową wroga wzniesie się obosieczny miecz wiernych, niech zniszczy każdego, kto powstanie przeciwko wierze w Boga, to znaczy wierze chrześcijańskiej, i niech inne ludy nie pytają: gdzie jest Bóg?”

Bernard z Clairvaux (1090–1153)

Źródło: Liber ad Milites Templi de laude novae militiae

O Bogu , O ludziach , O wierze , O bogactwie

„Wiele osób nie jest zorientowanych, o co chodzi w transplantacji. Dostałem list od wiernych z chełmskiego, którzy twierdzili, że jest niezgodna z nauką Jana Pawła II. Wyjaśniałem im, że się mylą i dostałem przeprosiny. Jeśli dojdzie do przekłamania w informacji, powstanie efekt Ziobry prowadzący do wniosku, nie należy się poświęcać, bo lekarze mordują chorych na narządy. Przeszczepy są zgodne z religią chrześcijańską, są aktem miłości bliźniego.”

Józef Życiński (1948–2011) polski duchowny katolicki, arcybiskup lubelski

Źródło: Sportowcy i arcybiskup promują przeszczepy http://www.dziennikwschodni.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20080327/LUBLIN/464696692, „Dziennik Wschodni”, 27 marca 2008

O religii , O nauce

„Lecz strzeż się! Dwunastej gwiazdy powstanie, ziemskiego czasu zacznie odliczanie. Zniknie”

Kerstin Gier Trylogia czasu

z tajnych pism hrabiego de Saint Germain.
Trylogia czasu, Zieleń szmaragdu

O czasie

„Silnie zhierarchizowana struktura Opus Dei pod kierownictwem przewodniczącego generalnego (obecny, Alvaro del Portillo, miał decydujący wpływ na powstanie nowego kodeksu katolickiego z roku 1983), w połączeniu z ideologią kształtuje u swoich członków świadomość elitarną, której nieobce są cechy wojownicze. Społeczeństwo, a także Kościół, mają zostać poddane pracy misyjnej, a nawet zdobyte, aby wszędzie przeforsować ideologię Opus Dei. Członkowie tej organizacji muszą okazywać zwierzchnikom absolutne posłuszeństwo. Lektura książki założyciela Opus Dei demonstruje, że mamy tu do czynienia z ruchem fundamentalistycznym par excellence (…)! należałoby (…) przeczytać oryginalną wersję hiszpańską, ponieważ przekład niemiecki jest wygładzony.”

Hubertus Mynarek (1929)

Co zresztą dotyczy również innych kościelnych dokumentów podstawowych
Zakaz myślenia. Fundamentalizm w chrześcijaństwie i islamie
Źródło: s. 7

O książkach

„Powstanie Warszawskie było zatem w swych zasadniczych założeniach, aprobowanych w Londynie i w Warszawie, wymierzone przeciwko dążeniu komunistów do narzucenia Polsce siłą obcego ustroju, a zarazem i zależności od Związku Sowieckiego. Jeżeli przyjmiemy, że Związek Sowiecki miał przyznane mu przez historię prawo do narzucenia Polakom takiej zależności i takiego ustroju, to Powstanie było aktem antysowieckim. Nie można jednak nazywać aktem wrogości chęci obrony własnej uprawnionej sprawy, jaką była obrona polskiej niepodległości, tej niepodległości każdego narodu, którą formalnie gwarantowali alianci w Karcie Atlantyckiej, a której nie chcieli w praktyce realizować, prowadząc politykę ustępstw wobec Stalina.”

Stanisław Salmonowicz (1931) polski historyk

Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza
Źródło: s. 37–38.

O wrogości , O historii , O sile

„Powstanie Warszawskie było punktem szczytowym pięcioletniej walki z okupantem niemieckim i sowieckim. Powstanie Warszawskie było punktem szczytowym w życiu każdego z nas, kto brał w nim udział. Dbajmy o to, by została zachowana prawda historyczna, bo jeżeli tego nie będzie, to całe nasze wysiłki, cała nasza historia pozbędzie się więcej jeszcze, niż przepięknej karty historycznej w życiu swoim i swojego narodu.”

Zofia Korbońska (1915–2010)

fragmenty przemówienia na otwarciu Muzeum Powstania Warszawskiego, Warszawa, 31 lipca 2004.
Źródło: Zofia Korbońska, Refleksje z Powstania 1944. Zofia Korbońska świadek historii, Wyd. Fundacja im. Stefana Korbońskiego, Waszyngton – Warszawa 2004, z wkładką, ISBN 8392149203.

O prawdzie , O zachowaniu , O historii , O wysiłku

„Powstanie było konieczne, była w nas chęć wolności. Myśmy dużo zrobili dla całej Europy, że ten zryw zorganizowaliśmy. On był prawie niemożliwy. Gdyby Powstania nie było, Rosjanie doszli by dalej, głębiej w Europę. Zatrzymaliśmy ich walką o Warszawę. To było decydującym momentem. Inaczej oni poszliby dalej na Zachód i wylądowaliby w Berlinie, który był zawsze lewicujący. A potem Rosjanie mieli plan iść z Niemiec do Włoch, Francji, Wielkiej Brytanii…”

Janusz Brochwicz-Lewiński (1920–2017) polski wojskowy, powstaniec warszawski

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Gen. Gryf o powstaniu, emigracji, III RP, Smoleńsku i walce z Rosją. „Gdyby mogli, sprzątnęliby mnie na ulicy” http://wpolityce.pl/historia/261112-tylko-u-nas-gen-gryf-o-powstaniu-emigracji-iii-rp-smolensku-i-walce-w-rosja-gdyby-mogli-sprzatneliby-mnie-na-ulicy?3, wpolityce.pl, 1 sierpnia 2015.

O historii , O wolności , O walce

„Polak w żadnym wypadku nie może mówić, że Powstanie było zbrodnią. Po pierwsze wpisuje się to w narrację wrogów polskiej niepodległości, tych, którzy realizowali rosyjskie czy sowieckie plany zniszczenia naszej suwerenności i nadania Polsce charakteru kolonii czy protektoratu. Z tym wiązała się też próba przebudowy polskiej świadomości historycznej. Po drugie jest to ahistoryczne – zupełnie abstrahuje od okoliczności. Można krytykować Powstanie – oczywiście, ale pamiętając, że my wiemy co zdarzyło się po jego wybuchu, ci, którzy podejmowali decyzje nie wiedzieli.”

Jarosław Kaczyński (1949) polski polityk, premier RP

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Wywiad prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego o powstaniu warszawskim, bibula.com http://www.bibula.com/?p=70589

O charakterze , O decyzjach

„Powstanie to fakt żywy, fakt o niezwykłej trwałości, bez którego trudno dziś sobie wyobrazić świadomość współczesnego Polaka. Wszak to Powstanie Warszawskie stworzyło wielki i twórczy mit Armii Krajowej, a samo stało się legendą. Legendą walki o wolność wbrew wszystkim i wszystkiemu. Legendą, która wzywa i zobowiązuje. Legendą opartą na prawdzie i zakorzenioną w rzeczywistych wartościach. Od lat czterdziestu zdjęcia ruin Warszawy wystawiamy na odbudowanych placach, niemal szczycimy się nimi, pokazujemy w dziesiątkach filmów i w albumach. Ale przecież, na miły Bóg, to nie one są najważniejszym śladem, jedynym znakiem warszawskiego powstania. To nie one czynią, że legenda powstańcza tak przyciąga i fascynuje naszą młodzież, najlepszą i najbardziej wrażliwą; że zaczytuje się ona w takich książkach jak „Zośka” i „Parasol” czy „Pamiętniki żołnierzy baonu Zośka”. To wartości przyciągają ich tutaj, te wartości, których tak mało było – a czasem również jest – w naszym codziennym życiu, które się gubią w walce o chleb, w atmosferze szarzyzny i apatii. Te wartości, potrzebne młodym jak powietrze, potrafią oni odnaleźć w walce swych starszych braci i sióstr, w ich porywie i w ich nieugiętym trwaniu. Bo nie było to powstanie zrodzone tylko z nienawiści i chęci zemsty. Było to także, było to przede wszystkim powstanie wielkiej miłości i powstanie najwyższej ofiary. To sierpniowe powstanie chłopców i dziewcząt było także powstaniem ich ojców i ich matek. Było powstaniem do życia całego umęczonego narodu.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 127–128

O Bogu , O książkach , O młodzieży , O matce

„Demokracja parlamentarna nie była wcale i nie jest wcale spełnieniem snów doktryny liberalnej; powiedziałbym: wręcz odwrotnie! Była przykrą niespodzianką dla tej doktryny i dla jej przedstawicieli i w zakresie teorii i w zakresie praktyki; wprowadziła bowiem klasę robotniczą – w roli czynnika decydującego – na scenę historii najnowszej.
Liberalizm czerpał soki żywotne z naiwnego optymizmu. Formuła – skrócona i uproszczona – głosiła po prostu: niech każdy robi, co może; niech utrwali się „wolna gra” sił społeczno-ekonomicznych, talentów, zdolności, interesów; z „wolnej gry” powstanie budowla harmonijna. Rozwój kapitalizmu zaprzeczył radykalnie wszystkim złudzeniom tego optymizmu. Kapitalizm nie otworzył pola dla żadnej „wolnej gry.””

Mieczysław Niedziałkowski (1893–1940) polityk polski

Równość formalna wobec prawa nie okazała się równością faktyczną w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym.
Źródło: Socjalizm a liberalizm, w: Demokracja parlamentarna w Polsce, Wyd. Księgarni Robotniczej, Warszawa 1930 http://lewicowo.pl/socjalizm-i-liberalizm/

O demokracji , O historii , O grach , O optymiźmie

„Walczymy o wolne związki, bo choć wiemy, że nie mogą one w tym systemie stać się czymś trwałym, to ich powstanie oznacza milowy krok na drodze do niepodległości.”

Leszek Moczulski (1930) polski polityk

Źródło: Trzy horyzonty (1984), Polonus http://www.polonus.mojeforum.net/temat-vt306.html?postdays=0&postorder=asc&start=0

„Powstanie Warszawskie zorganizowane, podjęte i prowadzone przez generałów i pułkowników, było – jak mało która bitwa – dziełem dwudziestolatków, ich sprawą, ich czynem, ich wielką życiową przygodą. Przyjęli je oni za własne i nasycili sobą, nadając mu ten kształt i tę atmosferę, którą znamy z tysięcznych przekazów: z pamiętników i wspomnień, piosenek i wierszy, z całej powstańczej literatury. Zawdzięczało im powstanie nie tylko atmosferę. Zawdzięczało także swoje uporczywe trwanie, aż do ostatecznego wyczerpania się możliwości walki, pomimo braku broni, zaopatrzenia i żywności. Oni spowodowali, że ta często do rzezi podobna walka zachowała się w pamięci społecznej nie tylko jako koszmar, ale także jako wielki i piękny zryw młodzieży, wspartej przez przytłaczającą większość ludności stolicy. Bo także jest prawdą, i to prawdą nie do podważenia, że wszędzie tam, gdzie powstanie nabrało charakteru walki nie pozbawionej szans powodzenia, gdzie trwało nieco dłużej i nie zaczynało się od rzezi, jak na Ochocie i Woli, zaakceptowane zostało przez ogół warszawiaków. I dlatego dzień 1 sierpnia gromadzi dziś na cmentarzu wojskowym w Warszawie, tak jak gromadził przez tyle lat, tłumy nie tylko byłych żołnierzy powstania, ale także ogromne rzesze tych, którzy przeżyli je nie na barykadzie i nie z bronią w ręku. Obok tych, którzy stracili wtedy swoich najbliższych, przychodzą tu co rok tacy, którzy nie mają nikogo ze swoich na tym cmentarzu. Powstanie bowiem było sprawą nie jakiejś garstki szaleńców, którzy wydali miasto na łup pożarów i pod kule żołdaków, lecz było i jest sprawą ludu Warszawy, który podobnie jak ci chłopcy i te dziewczęta w opaskach, przyjął je za swoje własne.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 119–120

O ludziach , O młodzieży , O zachowaniu , O literaturze

„Dywersyfikujmy nie tylko dostawy gazu, ale również mity założycielskie polskości. Może Norwida też weźmy, z jego zrzędzeniem, a nie tylko powstanie.”

Jan Klata (1973) polski reżyser i dramaturg

Źródło: Wywiad udzielony Cezaremu Michalskiemu na temat „Kinderszenen” Jarosława Marka Rymkiewicza, „Dziennik”, 20 września 2008

„Marząc ciągle o powstaniu, zacząłem się wówczas dobrze zastanawiać, czemu dotychczasowe się nie udały. Książek odpowiednich nie było, kłopoty majątkowe nieco oddaliły moich rodziców od dzieci, w rozmowach zaś starszych o ostatnim powstaniu mówiono bardzo mało, a to, co mówiono, było dla mnie wstrętnym – uważano bowiem, że powstanie było nie tylko błędem, lecz i zbrodnią. Ze specjalną ciekawością czytałem to, co mogłem dostać, o rewolucji francuskiej. Podłoża społecznego tego ruchu naturalnie nie rozumiałem, natomiast byłem zachwycony zapałem i zajadłością rewolucyjną oraz udziałem wielkich mas ludowych. A gdym się zapytał, czemu my, Polacy, nie zdobyliśmy się na taką energię rewolucyjną, znalazłem jedną odpowiedź – byliśmy i jesteśmy gorsi od Francuzów.”

Józef Piłsudski (1867–1935) polski działacz niepodległościowy i polityk, premier, Naczelnik Państwa, twórca tzw. rządów sanacyjnych

Źródło: Jak stałem się socjalistą http://lewicowo.pl/jak-stalem-sie-socjalista/; cyt. za: lewicowo.pl

O dzieciach , O książkach , O błędach , O rodzicach

„Powstanie listopadowe zastało w służbie czynnej w wojsku polskim pięciu generałów broni, siedmiu generałów dywizji i dwudziestu trzech generałów brygady. Otóż z tej liczby dwóch generałów broni poległo wskutek swej wiernopoddańczej postawy w noc listopadową (Hauke, Potocki), dwóch stawiło się natychmiast w Petersburgu i zadeklarowało swą lojalność wobec cara (Rożniecki, Wincenty Krasiński), jeden (Izydor Krasiński) pozostał w Warszawie, nie brał jednak udziału w żadnych poważniejszych pracach czy działaniach powstańczych, a po kapitulacji Warszawy poddał się dobrowolnie Paskiewiczowi. Spośród generałów dywizji jeden (Kossecki) stawił się również natychmiast w Petersburgu, czterech pozostało zupełnie bezczynnych z powodu zgłoszonej dymisji lub swoich specjalnych starań, a tylko dwóch wzięło udział w powstaniu (Kicki, Krukowiecki). Czterech generałów brygady poległo w noc listopadową z rąk podchorążych, jeden walczył czynnie po stronie rosyjskiej (książę Wirtemberski), zdymisjonowanych było dziewięciu, bezczynnych przez cały czas wojny dwóch, a tylko siedmiu wzięło jakikolwiek udział w powstaniu. Wśród pułkowników, podpułkowników i majorów sentymenty polityczne z natury rzeczy były podobne do dominujących w środowisku generałów.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Szanse powstania listopadowego
Źródło: s. 10–11

O wojnie , O naturze , O czasie , O nocy

„Powstanie bez uprzedniego porozumienia z ZSRR na godziwych podstawach byłoby politycznie nieusprawiedliwione, zaś bez uczciwego i prawdziwego współdziałania z Armią Czerwoną byłoby pod względem wojskowym niczym innym jak aktem rozpaczy.”

Kazimierz Sosnkowski (1885–1969) generał polski, minister

fragment zaleceń dla dowództwa AK przedstawionych na spotkaniu premierem Mikołajczykiem, Londyn, 3 lipca 1944 r.
Źródło: Norman Davies, Powstanie '44, Kraków 2004

„Jeśli Powstanie Warszawskie nazywa się często najbardziej bohaterskim epizodem minionej wojny, to zachowanie Sowietów w czasie Powstania powinno być nazwane największą zbrodnią minionej wojny, gorszą nawet od Katynia, bo za nią zapłaciło dwieście tysięcy ludzi swoim życiem.”

Stefan Korboński (1901–1989) polski polityk ruchu ludowego, działacz Polskiego Państwa Podziemnego

Źródło: Zofia Korbońska, Refleksje z powstania 1944. Zofia Korbońska świadek historii, op. cit., s. 60.

O wojnie , O ludziach , O zachowaniu , O historii

„Szeroko używana przez komunistyczną propagandę teoria głosi, że Powstanie wywołała „reakcja polska” dla walki o zdobycie władzy. A przecież w Polsce Podziemnej (nazywanej w języku komunistycznym „reakcją”) działał od dawna prawowity aparat władzy, reprezentujący Rząd Polski i z jego ramienia nie tylko wskazujący społeczeństwu zasady postępowania pod okupacją, ale kierujący podziemnym szkolnictwem, sądownictwem, pomocą, społeczna, działalnością kulturalną i wielu innymi dziedzinami życia kraju. Delegatura Rządu – przekształcona później w Krajową Radę Ministrów – posiadała powszechny autorytet, wspierany przez Radę Jedności Narodowej, w której miały swych przedstawicieli wszystkie najważniejsze niepodległościowe ugrupowania polityczne. Terenowi kierownicy tych władz państwowych na równi z komendantami Okręgów AK ujawniali się wobec wkraczających wojsk sowieckich. Był to najlepszy dowód istnienia i działalności legalnej administracji państwowej. Polska Podziemna nie potrzebowała więc zdobywać władzy, gdyż ją od dawna sprawowała. To tylko Związek Sowiecki chciał Polsce narzucić samozwańcze władze z własnego doboru i nominacji.”

Tadeusz Żenczykowski (1907–1997) polski prawnik, działacz polityczny i publicysta

Źródło: Tadeusz Żenczykowski, Samotny bój Warszawy, Wydawnictwo Editions Spotkania, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin–Paryż 1990, s. 134.

O pomocy , O walce

„Niestety, Polacy nie potrafią się śmiać z pewnych rzeczy i szybko się obrażają. Powiesz „Katyń”, „Powstanie Warszawskie”, „Jezus”, „ksiądz” i jest foch. Ludzie nie zastanawiają się nad kontekstem, w którym używa się tych słów. Nikt nic nie analizuje. Najlepszym przykładem niech będzie skecz, którego już nie gramy, gdzie dresiarz Leszek spotyka polityka. Rozmawiają m. in. o tym, że kumpel owego dresiarza – Blacha – odszukał Putina i tak mu „pociągnął z bańki, że Putin zaczął przepraszać za jakiś Katyń”. I ludzie się obruszyli, że my jako kabaret śmiejemy się z Katynia. Ja się pytam – gdzie?! Przecież tu chodziło o to, że według nas jedyną opcją, żeby Rosjanie przeprosili za Katyń jest to, żeby kilku dresiarzy pobiło Putina. Tylko kto się nad tym choć na sekundę pochyli? Ludzie usłyszą słowo „Katyń” i już się emocjonują. Zero analizy. Albo dlaczego nie można się śmiać z papieża? Przecież to jest człowiek, a każdy człowiek ma lepszy dzień i gorszy. On pewnie też czasem chce po prostu usiąść w kapciach przed konsolą i w ogóle nie otwierać tego swojego okna.”

Abelard Giza (1980) polski artysta kabaretowy

Źródło: Patryk Gochniewski, Zburzyć czwartą ścianę, „Gazeta Wyborcza”, 23 lutego 2011 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/111533.html?josso_assertion_id=EAAB727151B3AFBD

O ludziach , O czasie

„Powstanie w getcie było pierwszym aktem oporu zbrojnego w okupowanej przez Niemców Europie i końcowym rozdziałem tragedii Żydów. W kwietniu 1943 roku w getcie warszawskim było już niewiele ponad 50 tys. osób. Wiedzieliśmy, że koniec będzie ten sam dla wszystkich (…). Chcieliśmy wybrać rodzaj śmierci – to wszystko. Ale do dziś dręczy mnie myśl, czy wolno nam było zadecydować o wybuchu powstania i tym samym o skróceniu życia wielu ludzi o dzień, tydzień czy dwa tygodnie. Nikt nas do tego nie upoważnił. Z tymi wątpliwościami muszę żyć”

Symcha Ratajzer-Rotem (1924–2018) polski działacz ruchu oporu

fragment przemówienia wygłoszonego podczas uroczystości 70. rocznicy powstania w warszawskim getcie.
Źródło: Żydowski powstaniec Symcha Ratajzer-Rotem „Kazik” odznaczony przez prezydenta, newsweek.pl, 19 kwietnia 2013 http://historia.newsweek.pl/zydowski-powstaniec-symcha-ratajzer-rotem--kazik--odznaczony-przez-prezydenta,103616,1,1.html

O śmierci , O ludziach , O historii , O myślach

„Jedyną szansą na trwałe powstanie Polski i normalny rozwój Europy jest zniszczenie Rosji z jej azjatyckimi zwyczajami politycznymi i obyczajowymi.”

Karol Marks (1818–1883) niemiecki filozof, ekonomista i działacz rewolucyjny

Źródło: W obronie Polski, 1875

„Karmel to po prostu produkt używany na Bliskim Wschodzie do depilacji. To mieszanka cukru, soku z cytryny i wody. Składniki gotuje się, aż powstanie z nich karmel. Mieszankę rozprowadza się na marmurze, aby nieco ostygła. Potem robi się z tego pastę i używa do usuwania włosów. Ale to słowo ma także bardziej symboliczne znaczenie. Karmel to przecież także synonim słodyczy. Równocześnie słodki i słony, cukierkowaty i cierpki…”

Nadine Labaki (1974)

o tytule filmu.
Źródło: Nadine Labaki o filmie „Karmel”, Gutek Film, 3 stycznia 2008 http://www.kinomaniak.pl/katalog/wywiad/38,1

O gotowaniu

„Wszystko, co partia bolszewicka jest w stanie pokazać w zakresie odwagi, działania, przenikliwości i rewolucyjnej konsekwencji, wszystko to dokonali Lenin, Trocki i ich towarzysze. Cały honor rewolucyjny i zdolność działania, czego brakowało socjaldemokracji Zachodu, odnajdujemy u bolszewików. Ich październikowe powstanie było nie tylko realnym ocaleniem rewolucji rosyjskiej, było ono ocaleniem honoru międzynarodowego.”

Róża Luksemburg (1871–1919) niemiecka polityk

w 1917 r.

„Dla Platformy powstanie koalicji Lewica i Demokraci to błogosławieństwo, bo dzięki obecności tam Demokratów. pl będzie łatwiej doprowadzić do sojuszu PO – LiD niż do koalicji Platformy z samym tylko SLD.”

Artur Balazs (1952) polski polityk

Źródło: Balazs: Dla mnie poglądy polityczne nie są zaraźliwe, dziennik.pl, 5 listopada 2007 http://wiadomosci.dziennik.pl/polityka/artykuly/61242,balazs-dla-mnie-poglady-polityczne-nie-sa-zarazliwe.html

„Nigdy nie pozwolę powiedzieć, że to było niesłuszne. Zawsze tłumaczę młodzieży, że to było konieczne z wielu powodów. Po pierwsze, byliśmy i tak skazani na wywózkę na Syberię, jak się stało z akowcami w Wilnie. Po drugie, byliśmy tak bardzo zmobilizowani, że nie mogło nie wybuchnąć, a gdyby wybuchło niekontrolowane, mogłoby być dużo gorzej. A po trzecie, jednak zatrzymaliśmy tę nawałnicę. A po czwarte w końcu Powstanie miało taką nośność, że mimo, że byliśmy już co prawda sprzedani, ale mimo wszystko jakieś rozmowy w sprawie Polski dawały tę rękojmię, ten argument, że my jesteśmy narodem, z którym się trzeba liczyć. Dlatego uważam, że Powstanie musiało wybuchnąć, niezależnie od tragedii, którą się zakończyło. Tak mi się wydaje!”

Hanna Szczepanowska (1929–2017)

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Hanna Szczepanowska „Heban” Archiwum Historii Mówionej http://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/hanna-szczepanowska,607.html 1944.pl

O prawdzie , O młodzieży , O historii

„A był to człowiek, który nigdy nie stracił wiary w Polskę. Nieodrodny syn ludu polskiego – w najcięższych chwilach zacinał zęby i gdy innych ogarniało zwątpienie, on walczył dalej z przeciwnościami losu. Zaznał nieraz goryczy klęski. Podczas kampanii wrześniowej dowodził 82 Syberyjskim Pułkiem Strzelców, który się szczególnie odznaczył podczas obrony twierdzy w Modlinie. Twierdza uległa przemocy wroga, ale ówczesny pułkownik Chruściel nie uległ. Zaraz po ustaniu walki jawnej – przeszedł do walki z podziemia i objąwszy w kwietniu roku 1941 komendę Okręgu Warszawskiego AK – stworzył największą i najsprawniejszą machinę bojową konspiracji. Gdy powstanie upadło i rozpacz zakradała się do niejednego serca, generał Monter miał do powiedzenia swym żołnierzom w ostatnim rozkazie tylko słowa godne i męskie. Monter nigdy nie uznawał się za pokonanego przez żadnego nieprzyjaciela. Gdy po latach okupacji niemieckiej nastał okres nowej niewoli: uzależnienia Polski od Rosji, Generał, wówczas zastępca szefa sztabu Polskich Sił Zbrojnych w Londynie, a niebawem inspektor PKPR – czuwał nad zabezpieczeniem doli mas żołnierskich na obczyźnie w ramach Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Za to właśnie narzucony Krajowi rząd odebrał mu obywatelstwo polskie. Ale nikt nie może mu odebrać poczesnego miejsca, które zajmuje w naszej historii.”

Antoni Chruściel (1895–1960) generał polski

kpt. Andrzej Pomian w przemówieniu nad grobem „Montera” w imieniu żołnierzy Armii Krajowej, Waszyngton, 2 grudnia 1960.
Źródło: Andrzej Krzysztof Kunert, Komendant Podziemnej Warszawy. Generał Monter Antoni Chruściel, Świat Książki, Warszawa 2012, s. 362–364

O losie , O ludziach , O książkach , O świecie

„Spójrzmy wreszcie na Powstanie Warszawskie jako na wielki wysiłek budowania nowego. Wysiłek budowania tutaj, w Warszawie, takiej Polski, jaka rodziła się długo w konspiracji. Poprzez doświadczenia Oświęcimia i Majdanka, poprzez doświadczenie Katynia. Polski dojrzalszej o te wszystkie doznania, o przeświadczenia stające się własnością milionów, które zetknęły się w okrutny sposób z totalitaryzmem i które z tego faktu wyciągnąć chciały wnioski na przyszłość. Przyjrzyjmy się temu, co zbudowano w ciągu zaledwie dwóch miesięcy w tej burzonej przez sztukasy Warszawie. Bo był to czas nie tylko walki i męczeństwa, ale także twórczości na wielu polach.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 109–110

O wysiłku , O czasie , O przyszłości , O walce

„Liczyłam na to, że w ciągu kilku lat powstanie w Polsce społeczeństwo obywatelskie. Gdyby ktoś mi wywróżył rządy PiS-u i LPR-u, uznałabym to za fantazję na motywach gombrowiczowskich. Nie przypuszczałam, że trzeba będzie wyjeżdżać z kraju. Gdy przyjeżdżałam do Polski po 2005 roku, wystarczyło włączyć radio, żeby usłyszeć ten ryk o zboczeńcach. Politycy zapowiadali ciemną noc i ta ciemność nastąpiła. Stała się przyzwoleniem na homofobię w dyskursie publicznym.”

Izabela Filipiak (1961) polska pisarka, eseistka, felietonistka

Źródło: P. Pacewicz, M. Konarzewska, To nie ten parkiet, „Wysokie Obcasy”, 27 listopada 2010, str. 38–46.

O fantazji , O nocy

„Lech Wałęsa jechał do Rosji na spotkanie z Rosjanami 22 maja z parafowanym dokumentem utrwalającym podległość państwa polskiego na długie dziesięciolecia. Nie było zgody Jana Olszewskiego i większości rządu w tej sprawie, wynikiem musiały być nocne rozmowy w Moskwie. Rosjanie którzy są elastyczni, wycofali się w tamtym czasie. Wałęsa wracał sfrustrowany i zdecydowany był odwołać rząd i takie pismo wysłał do sejmu. Trafiło do Izby w przeddzień uchwalenia uchwały lustracyjnej. Każda z tych kwestii, gdyby została postawiona na ostrzu noża, (…) spowodowałaby osobno upadek rządu. Kwestia lustracji była tym momentem determinującym powstanie tej „koalicji strachu”, koalicji interesów przeciwnych niepodległości.”

Piotr Naimski (1951) polski polityk

Źródło: Konferencja PiS w 20. rocznicę obalenia rządu Jana Olszewskiego http://www.blogpress.pl/node/13193, blogpress.pl, 7 czerwca 2012.

O strachu , O czasie

„Powstanie było siłą, która nas zjednoczyła. Tak podniosłe uczucia – podobne do tych z pierwszych dni Powstania – przeżywałam w życiu jeszcze dwa razy: gdy Jan Paweł II przyjechał do Polski i gdy zrodziła się „Solidarność.””

Krystyna Wyczańska (1922–2014)

O emocjach , O sile

„Wbrew potocznej opinii, przypisującej decyzję podjęcia walki w Warszawie jedynie dowódcy AK i jego sztabowi, podjęło ją gremium znacznie szersze i o kompetencjach nie tylko wojskowych. Przede wszystkim zgodę na powstanie w Warszawie wyraził premier rządu polskiego Stanisław Mikołajczyk, przekazując ostateczną decyzję w ręce delegata rządu na kraj, Jana Stanisława Jankowskiego. O decyzji tej powiadomieni byli i poparli ją bądź nie zgłosili zasadniczych zastrzeżeń: przewodniczący Rady Jedności Narodowej Kazimierz Pużak, członkowie Komisji Głównej RJN, reprezentujący najważniejsze stronnictwa, oraz członkowie Krajowej Rady Ministrów, najbliżsi współpracownicy delegata, który miał wówczas tytuł wicepremiera. Była to decyzja generalna: że w Warszawie będzie powstanie, że dojdzie do próby opanowania stolicy Polski. Ostateczna decyzja pozostawała jednak rzeczywiście w dużym stopniu w rękach generała Tadeusza Komorowskiego: on bowiem stawiał wniosek co do terminu powstania, chociaż o samym wybuchu zdecydować miał wspólnie z delegatem rządu i przewodniczącym RJN. Ostateczne postanowienie podjęli pod wieczór 31 lipca 1944 r. delegat rządu i dowódca AK, gdyż na ściągnięcie Pużaka zbrakło już czasu. Ale była to tylko sprawa terminu – decyzja zasadnicza zapadła kilka dni wcześniej. Nad sprawą powstania w Warszawie zastanawiały się więc najbardziej kompetentne czynniki polskiego państwa podziemnego. Jest to fakt o znaczeniu podstawowym, na który w literaturze przedmiotu nie zwraca się dostatecznej uwagi.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 113–114

O literaturze , O decyzjach , O czasie , O walce

„Powstanie przeżyłem w Warszawie, w Śródmieściu, a po klęsce przez obóz przejściowy w Pruszkowie, zostaliśmy wywiezieni pod Częstochowę. Miałem siedem lat, ale poszedłem od razu do czwartej klasy, bo taka akurat była. Już wtedy pisałem i czytałem płynnie. Uczyła mnie mama. Znałem też geografię Polski, oczywiście tej przedwojennej. Kiedy wróciliśmy do zrujnowanej Warszawy, nie poznałem miasta swojego dzieciństwa. W każdym razie, zaraz po powrocie poszedłem do szkoły, właśnie tu na Drewnianą, i od razu do piątej klasy. Skończyło się na tym, że przystępowałem do matury w wieku 15 lat. A wtedy mając 15 lat było się jeszcze dzieckiem.”

Stanisław Tym (1937) polski aktor, satyryk, felietonista

Źródło: Arkadiusz Bartosiak, Łukasz Klinke, Stanisław Tym, „Playboy” nr 2, 2007 http://wywiadowcy.pl/stanislaw-tym/

O dzieciach , O czytaniu , O wieku , O dzieciństwie

„Kobiety w powstaniu były nadzwyczajne. Cechowała je niesamowita dzielność. Ja skończyłem powstanie z wręcz kultem kobiet.”

Witold Kieżun (1922) polski ekonomista

Źródło: Ewa Koszowska, Prof. Witold Kieżun dla WP.PL: większość moich studentów uważa Polaków za nazistów http://wiadomosci.wp.pl/title,Prof-Witold-Kiezun-dla-WPPL-wiekszosc-moich-studentow-uwaza-ze-nazisci-to-Polacy,wid,16753214,wiadomosc.html?ticaid=1131b3, wiadomosci.wp.pl, 15 lipca 2014

O kobietach

„Niemożliwe byłoby samoistne powstanie świadomości z bezdusznej materii, przypadkowego układu atomów. Jeszcze bardziej fascynuje mnie geniusz ludzkiego mózgu, który między datą urodzin a śmiercią może skomponować wspaniałą muzykę i odkrywać tajemnice Wszechświata, może też kazać zabijać. Dlaczego obok siebie rodzi się geniusz Beethovena i Einsteina, a tuż obok mordercy Popiełuszki?”

Andrzej Zawada (1928–2000) wspinacz polski

Źródło: Janusz Kasza, Andrzej Zawada - Pozostało jeszcze siedem. Wywiad, wyprawy.onet.pl http://wyprawy.onet.pl/877,509,1024197,ekspedycja.html

O śmierci , O tajemnicy , O urodzinach

„Określenie „powstanie” oznaczało powstanie powszechne, bo tak było w planach, które sztab Naczelnego Wodza znał i akceptował. Aby nie powodować nieporozumień używano w dowództwie AK określenia „walka o Warszawę”, gdyż była ona podejmowana w ramach operacji „Burza”. Gdy jednak ludność stolicy wzięła masowy udział w walce i nazywała ją powstaniem, dowództwo AK przyjęło dla niej nazwę „Powstanie Warszawskie” i pod tą nazwą ta walka weszła do historii.”

Tadeusz Pełczyński (1892–1985) Oficer dyplomowany Wojska Polskiego

Źródło: Tadeusz Pełczyński, przedmowa [w:] Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945, op. cit., s. XXXIII – XXXIV (33–34).

O historii , O walce

„Moi Drodzy Żołnierze! Mija 50 dzień naszej otwartej walki. Dnia 1 sierpnia wyszliśmy z podziemi, aby uderzyć na odwiecznego wroga, który przez pięć lat pastwił się nad naszym narodem. Niewystąpienie nasze do walki sprowadziłoby na nas większe straty niż otwarta walka. Zdobyte przez Was w tym boju wartości są bezcenne, tak jak bez ceny jest Wasza krew przelana, jak bez ceny są ofiary złożone przez całą Warszawę i jej lud. Powstanie nasze przeszło już do historii, jako nieporównany czyn Narodu, który chce żyć tylko w wolności.”

Antoni Chruściel (1895–1960) generał polski

fragment rozkazu gen. „Montera” do żołnierzy na 50. dzień powstania, 19 września 1944, Warszawa.
Źródło: Andrzej Krzysztof Kunert, Komendant Podziemnej Warszawy. Generał Monter Antoni Chruściel, Świat Książki, Warszawa 2012, s. 285–286

O ludziach , O książkach , O świecie , O historii

„Powstanie dało nam wolność i zjednoczenie. Ludzie czynili sobie nawzajem dobro, różni ludzie… Dorośli i zupełnie starzy obdarzali młodych ciepłem, dzielili się z nami coraz uboższym mieniem. Stanowiliśmy wszyscy jedną wielką wspólnotę.”

Teresa Sułowska-Bojarska (1923–2013) polska poetka i prozaik

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Państwo tajemne http://niezalezna.pl/44331-panstwo-tajemne, niezalezna.pl

O ludziach , O wolności

„Na decyzję o powstaniu w Warszawie musiała również oddziaływać postawa ludności miasta, w tym także szeregów akowskich, które – trwając wśród strat w konspiracji przez ponad 5 lat – rwały się do jawnej walki z bronią w ręku, do której szykowano je od tak dawna. Jedna iskra mogła zapalić proch. Wspomnieć wreszcie trzeba o jednym jeszcze, wcale nie błahym motywie: była nim obawa przed represjami, jakie mogły w każdej chwili nastąpić jako odwet za niestawienie się 28 lipca do prac fortyfikacyjnych 100000 mężczyzn. Ich niezgłoszenie się na wskazanych punktach było nie tylko niewykonaniem rozkazu w strefie działań frontowych, było także jawnym zademonstrowaniem postawy całego miasta – postawy insurekcyjnej. Stwarzało to realną groźbę odwetu. Dlatego to właśnie płk „Monter” wydał tak krytykowany rozkaz koncentracji oddziałów Okręgu w nocy z 28 na 29 lipca. Odwet niemiecki mógł przyjść w każdej chwili. Najprawdopodobniej przybrałby on formę nakazu ewakuowania ludności z miasta, które miało być bronione. Ewakuacja taka nie odbyłaby się bez okrucieństwa i gwałtów, a w konsekwencji bez aktów oporu. Pamiętano wszak dobrze los getta warszawskiego. Powstanie było uprzedzeniem takiej możliwości.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 117–118

O losie , O decyzjach , O stracie , O walce

„Stalin przekonał się, że bolszewizacja Polaków, zdolnych w obronie niepodległości do czynów wręcz szaleńczych, nie pójdzie łatwo. Tym samym być może w jakimś stopniu musiał powściągnąć myśl o uczynieniu z Polski republiki sowieckiej. Zagłada Warszawy kosztowała ZSRS parę miesięcy przestoju na froncie. W tym czasie armie anglo-amerykańskie dotarły do granic Niemiec na zachodzie. O ile latem 1944 r. otwierała się przed Stalinem szansa na podbój całej Rzeszy, o tyle teraz nie mógł już na to liczyć. Powstanie nie tylko uratowało od bolszewizacji dużą część zachodnich Niemiec, ale i przez to prawdopodobnie uchroniło Polskę od losu kadłubowej republiki zgniecionej przez Rosję i wielkie, czerwone Niemcy. Cena, jaką zapłacił naród polski w Powstaniu była straszna, lecz bez tej ofiary jego los byłby chyba gorszy. Bezczynność AK w chwili wejścia Armii Czerwonej wzmocniłaby późniejszą oszczerczą propagandę sowiecką o rzekomym współdziałaniu Polskiej Armii Podziemnej z okupantem i pozwoliłaby zniszczyć setki tysięcy jej członków bez najmniejszego rozgłosu w świecie. Bierne oddanie się w niewolę sowiecką mogło wytworzyć w społeczeństwie polskim kryzys moralny niemniej bolesny od kompleksu klęski. Powstanie „zapaliło w ciemności płomień”, który mogły podsycać przyszłe pokolenia. W 1944 r. wydawało się, że decyzję o Powstaniu należy potępić. Z perspektywy czasu nie wiadomo jednak czy był to „grób”, czy raczej „kołyska” narodu.”

Wojciech Roszkowski (historyk) (1947) historyk polski, działacz polityczny

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza, Marian Marek Drozdowski (red.), wyd. Instytut Historii PAN, Warszawa 1995, s. 192.

O losie , O historii , O myślach , O decyzjach

„Powstanie roku 1830/1831 w ogóle mogło przetrwać kryzys nocy listopadowej, a potem mimo wszelkich klęsk istnieć przez dziesięć miesięcy tylko dzięki naciskowi mas ludowych, opinii publicznej, całej aktywnej politycznie części dołów społecznych.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Szanse powstania listopadowego
Źródło: s. 9–10

„To, co obecnie Armia Krajowa robi w zakresie akcji dywersyjnej i partyzanckiej, jest już czymś więcej wojskowo, aniżeli było powstanie w 1863 r. Czy więc nie należałoby już obecne stadium działań nazwać powstaniem ze względów moralno-propagandowo-politycznych.”

Marian Kukiel (1885–1973) polski generał i historyk wojskowości, minister

3 lipca 1944 w Londynie, na spotkaniu premierem Mikołajczykiem i naczelnym wodzem gen. Sosnkowskim.
Źródło: Jan M. Ciechanowski, Powstanie warszawskie, Wydawnictwo Bellona, Pułtusk-Warszawa 2009, s. 730.

„Stoimy w obliczu decyzji wytyczającej dalszy kierunek: czy cofniemy się do poziomu państw narodowych? Czy też powstanie europejski rząd? O to właśnie toczy się dziś bój.”

Martin Schulz (1955) niemiecki polityk

Źródło: Martin Winter, Europyskacz, „Süddeutsche Zeitung”, tłum. „Forum”, 23 stycznia 2012.

O decyzjach

„Kiedy już poważnie brałem pod uwagę zmianę zajęcia na kopanie dołów, do głowy przyszedł mi pomysł, który spowodował, że znowu poczułem, że ten film, mimo wszystko, powstanie.(…) Patrząc się w gwiazdy, płynąc z Odessy na Krym morzem Czarnym, nabrałem pewności, że ten film jednak naprawdę powstanie.”

Paweł Narożnik (1967)

Źródło: Wywiad, 2007 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=41515

„Religijny charakter szkoły neoliberalnej polega właśnie na tym, że nie dopuszcza do tego, by jej prawdy podważone zostały przez rzeczywistość. Jeśli coś nie funkcjonuje, to winna jest zawsze błędna polityka albo inne zewnętrzne czynniki.(…) To rozumowanie (…) ignoruje wielką rolę, jaką państwa odegrały w tworzeniu współczesnych rynków finansowych. Nietrudno pokazać, jak w latach 80. Reagan i Thatcher umożliwili ich powstanie z pomocą gigantycznych interwencji państwowych. Przekonanie o zasadniczej sprzeczności między państwem a rynkiem jest neoliberalną bajką.. Rynki potrzebują do swojego funkcjonowania silnego państwa: w sensie prawnym, politycznym, ale także, jak ostatnio widzieliśmy, finansowym.”

Joseph Vogl (1957)

Źródło: rozmowa Piotra Burasa, Rynek już nie jest bogiem, „Gazeta Wyborcza”, 3–4 września 2011.

O Bogu , O charakterze , O rzeczywostości , O pomocy

„Moim najgorętszym marzeniem jest powstanie Instytutu Radowego w Warszawie.”

Maria Skłodowska-Curie (1867–1934) polsko-francuska uczona, fizyk, noblistka

Źródło: Maria Pawłowska, Pamiątki po Marii Skłodowskiej-Curie w zbiorach Biblioteki Instytutu Fizyki UJ, „Alma Mater” nr 134–135, kwiecień-maj 2011, s. 69.

„Jedynym dopuszczalnym przez nas rozwiązaniem politycznym jest powstanie republiki. Jeżeli partie zasiadające w parlamencie nie spełnią tego warunku, wyrażonego przez społeczeństwo w czasie niedawnych protestów, jesteśmy gotowi znowu chwycić za broń.”

Prachanda (1954)

O czasie

„Nie muszę się fascynować cudzą biografią, mam własną, nie mniej interesującą. Chwilami nie wierzę, że tyle w życiu przetrwałam: wojnę, powstanie. I doczekałam czasów, kiedy jesteśmy wolnym krajem z otwartą granicą.”

Barbara Krafftówna (1928)

Źródło: „Dziennik”, 17 listopada 2006 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/sbsp..htm

„Chcemy przypominać o najważniejszych wydarzeniach w historii Polski, a takimi wydarzeniami były niewątpliwie te, które odbywały się na Śląsku w latach 1919–1921. III Powstanie Śląskie okazało się zwycięskie. Dzięki niemu do Polski trafiła najbardziej uprzemysłowiona część tego regionu z większością kopalń i hut. Było to wydarzenie ważne nie tylko dla Śląska, ale także dla Polski. My chcemy o tym przypominać w formie konferencji.”

Bronisław Korfanty (1952) ekonomista polski, senator VI kadencji

Źródło: Aby o sprawach Śląska było trochę głośniej w Warszawie, naszdziennik.pl, 19 czerwca 2007 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20070619&typ=po&id=po42.txt

O historii

„Jeśli PiS wygra te wybory, Platformie będzie trudno rządzić wbrew Kaczyńskiemu. Myślę, że w takim wypadku PO-PiS jest możliwy (…) Dwa lata temu nie wyobrażałem sobie, że koalicja PiS-PO nie powstanie, więc teraz mogę być zaskoczony w odwrotną stronę. Wspólne rządy są możliwe. Wielu polityków PO kibicuje temu rozwiązaniu. Nie chcę wymieniać nazwisk, żeby im nie zaszkodzić. Także Tusk, jeśli zaakceptuje przywództwo PiS na prawicy, pogodzi się z tą koalicją. Platforma musi z kimś rządzić. Skrzydło prawicowe jest tam wciąż silne. Trudno znaleźć w PO poważnego zwolennika sojuszu z lewicą. Wierzę w koalicję PO-PiS, jeśli my wygramy wybory.”

Adam Bielan (1974) polski polityk

Źródło: Piotr Zaremba, Bielan: Jestem od tego, by moja partia wygrała, „Dziennik”, 18 sierpnia 2007 http://wiadomosci.dziennik.pl/opinie/artykuly/220499,bielan-jestem-od-tego-by-moja-partia-wygrala.html

O myślach , O myśleniu

„Polakom bardzo trudno zrozumieć, że podstawowym celem Churchilla i Roosevelta, narzuconym jakoś przez Stalina, było bezwarunkowe pokonanie Hitlera. Powtarzali to na okrągło i nic innego się nie liczyło. To niewiarygodne, jaką moc miała ta opinia np. w brytyjskim ministerstwie spraw zagranicznych, jak szczelnie przykryła wszystko inne, zasłoniła całe skomplikowanie II wojny światowej. Dlatego alianci nie zbombardowali linii kolejowych do Auschwitz, mimo błagań społeczności żydowskiej, bo liczył się tylko wysiłek na froncie, nie można było go rozdrabniać. Dlatego nie podjęli żadnych prób kontaktu z niemieckim ruchem oporu, bo wątły, ale jednak niemiecki sprzeciw był z tego punktu widzenia nieważny. I nie pomogli powstaniu – bo jak pokonać Hitlera przy skomplikowanych stosunkach z Sowietami? Dzisiaj, gdy znamy np. skutki Zagłady, nie umiemy sobie wyobrazić, dlaczego nie zrobiono praktycznie nic, by jej zapobiec albo ograniczyć mordowanie. Ale wówczas pogląd „musimy pokonać Hitlera” miał niezwykłą moc polityczną i na dodatek był słuszny z militarnego punktu widzenia. Lecz – patrząc na Holocaust, na powstanie warszawskie – moralnie wątpliwy, bo nie zapobiegł największym zbrodniom tamtej wojny.”

Alexandra Richie (1961)

Źródło: rozmowa Pawła Smoleńskiego, Warszawski kompleks Hitlera, wyborcza.pl, 1 sierpnia 2014 http://wyborcza.pl/magazyn/1,139949,16415475,Warszawski_kompleks_Hitlera.html#CukGW

O wojnie , O wysiłku

„Europa nie powstanie od razu ani w całości: będzie powstawała przez konkretne realizacje, tworząc najpierw rzeczywistą solidarność. Zgromadzenie narodów europejskich wymaga, by usunięta została odwieczna wrogość Francji i Niemiec: podjęte działanie musi w pierwszym rzędzie dotyczyć Francji i Niemiec.”

Robert Schuman (1886–1963) polityk francuski, współtwórca Unii Europejskiej

L’Europe ne se fera pas d’un coup, ni dans une construction d’ensemble: elle se fera par des réalisations concrètes créant d’abord une solidarité de fait. Le rassemblement des nations européennes exige que l’opposition séculaire de la France et de l’Allemagne soit éliminée. L’action entreprise doit toucher au premier chef la France et l’Allemagne. (fr.)
tekst przygotowany wspólnie z Jeanem Monnetem.
Źródło: deklaracja z 9 maja 1950, europa.eu http://europa.eu/abc/symbols/9-may/decl_fr.htm

O wrogości

„Warszawa została zniszczona bardziej niż Berlin, klęska Polski w tej wojnie, w której Polacy walczyli w obozie zwycięzców, jest większa od klęski Niemiec. Sowietom zależało na zniszczeniu Warszawy, a tak się pomyślnie dla nich składało, że dla tego zniszczenia nie trzeba było używać sowieckich armat ani pocisków. Od czegóż patriotyzm polski! Jest on wielki i wspaniały. Ale ma właściwość bezrozumnego dynamitu. Wystarczy do niego przyłożyć zapałkę prowokacji, aby wybuchł. Powstanie warszawskie bije wszystkie rekordy wytrzymałości. Przez wiele setek lat, dopóki istnieć będzie naród polski, każdy Polak będzie przyznawał, że powstanie warszawskie było samobójczym szałem, i będzie miał do niego synowską tkliwość i miłość. Będzie z niego dumny…”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Lata nadziei
Źródło: Powstanie warszawskie czy samobójstwo http://wyborcza.pl/56,75402,10046201,Stanislaw_Cat_Mackiewicz__pisarz_polityczny__felieton,,2.html, w: Lata nadziei 17 września 1939 - 5 lipca 1945 r., Londyn 1945

O miłości , O wojnie , O samobójstwie

„Jedna z trwałych tez sowieckich, powtarzanych też uporczywie przez komunistów polskich, głosi, że Powstanie Warszawskie było politycznie skierowane przeciwko Związkowi Sowieckiemu. Trudno o większe kłamstwo, którego jedynym argumentem jest usilne operowaniem gołosłownym oskarżeniem, jakiego w żaden sposób jego głosiciele nie są zdolni poprzeć konkretnymi dowodami. W założeniu swoim Powstanie miało wyzwolić Warszawę i dopomóc wojskom sowieckim w walce z Niemcami. Chcieliśmy tylko skorzystać z należnego prawa i moralnego obowiązku czynnego udziału w wyzwoleniu stolicy. Armia Krajowa była zdecydowana współdziałać z wojskami Rokossowskiego w dalszych ich bojach, toczonych już po zajęciu Warszawy. Tak przecież działo się od samego początku wykonywania operacji „Burza”. Władze Polski Podziemnej, mogące już wystąpić w wolnej Warszawie, były przygotowane do traktowania Armii Czerwonej jako sojusznika, któremu ujawniona administracja podziemna będzie okazywać potrzebne udogodnienia, niezbędne ze strony ludności cywilnej dla przeprowadzenia dalszych walk. Ułożenie stosunków z legalnymi władzami polskimi po wejściu do Warszawy zależało tylko od woli i postępowania Rosjan. Geneza tego zarzutu ma osłaniać wyraźną złą wolę Stalina wobec Polski. Pozornie tylko głosił, że nie chce narzucać Polsce ani sowieckiego ustroju, ani swych dyrektyw. Gdyby deklaracje takie były rzetelne, to powinien był powitać jako fakt pozytywny ujawnienie się władz Polski Podziemnej w Warszawie. W rzeczywistości odnosił się do takiej możliwości wrogo, gdyż niweczyłaby jego prawdziwe zamiary przerzucenia PKWN-u z Lublina do Warszawy i uznania go już wtedy jako rządu, zaprzyjaźnionego z Moskwą.”

Tadeusz Żenczykowski (1907–1997) polski prawnik, działacz polityczny i publicysta

Źródło: Tadeusz Żenczykowski, Samotny bój Warszawy, Wydawnictwo Editions Spotkania, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin–Paryż 1990, s. 134.

O kłamstwie , O rzeczywostości , O walce

„Skąd ten pośpiech? Czyżby panu prezydentowi zależało na uchwaleniu tej ustawy jeszcze w tej kadencji? Czy przyczyną nie jest przypadkiem aktywność niektórych internautów krytykujących pana prezydenta? Czy też może powstanie tego projektu nie było efektem inspiracji ze strony przyjaciela pana prezydenta, pana Wojciecha Jaruzelskiego, który przecież uczestniczy w posiedzeniach Rady Bezpieczeństwa Narodowego?”

Stanisław Pięta (1971) polski prawnik i polityk

o ustawie umożliwiającej wprowadzenie stanu wyjątkowego w razie zagrożenie z cyberprzestrzeni.
Źródło: Gry wojenne w cyberprzestrzeni, naszdziennik.pl, 14 lipca 2011 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20110714&typ=po&id=po27.txt

O ustawie

„W epoce cyfrowej nic nie ochroni rządów przed wzburzeniem i gniewem obywateli. A gdy emocje wykonają już swe zadanie, na ruinach powstanie nowa architektura udziału w życiu politycznym.”

Peter Sloterdijk (1947)

Źródło: Głosuj i milcz, „Der Spiegel”, tłum. „Forum”, 22 listopada 2010

„Trudno mieć człowiekowi nadzieję tylko na zaświaty czy jedynie na nowy świat który powstanie po zagładzie obecnego.”

Benedykt XVI (1927) papież

O świecie

„Problem nie dotyczy stadiów przededypalnych (…), lecz istnienia i natury seksualności nie-edypalnej, heteroseksualności i homoseksualności nieedypalnych, kastracji nie-edypalnej: cięcia – nurty produkcji pożądającej nie produkują znaczeń w micie, znaki pożądania nie dają się ekstrapolować w signifiant, transseksualność nie pozwala na powstanie jakościowej opozycji między hetero – i homoseksualnością lokalnymi i nie sprecyzowanymi.”

Gilles Deleuze (1925–1995) francuski filozof

Anty-Edyp (z Feliksem Guattarim)

O problemach , O naturze

„Od kilku lat staram się robić wszystko, żeby Powstanie Wielkopolskie zaistniało w świadomości Polaków. (…). Stąd pomysł, żeby zrobić film, ale nie taki, który będzie odtwarzał minuta po minucie Powstanie Wielkopolskie, ale który będzie zawierał wystarczająco silny przekaz o tym, że takie powstanie miało miejsce (…) i że przyniosło określony efekt.(…) Liczę na to, że uda się nam zrobić coś niezwykle interesującego, co zapadnie w pamięci widzów.”

Marek Woźniak (1960)

Źródło: Barczyk kręci z Gloverem i Gierszałem, culture.pl, październik 2012 http://www.culture.pl/kalendarz-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/L6vx/content/barczyk-kreci-z-gloverem-i-gierszalem

„Ostatnim politykiem, który kładł tory na Dolnym Śląsku i budował tam autostrady, był Adolf Hitler i trudno się dziwić, że od tego w nas powstają kompleksy, które polegają na tym, że jak nie jesteśmy w stanie zbudować tej autostrady, to się zaczaimy w krzakach i będziemy rzucali granatami i strzelali z rozpylacza w tych, którzy będą przejeżdżali po tych autostradach, które wcześniej sobie zbudowali. To jest znacznie łatwiejsze – przyzwyczajanie się do takiego myślenia, że jakby co, to zawsze możemy zrobić powstanie i zostawimy taką fantastyczną pamiątkę naszym wnukom i prawnukom zamiast metra. Kiedy w Europie zaczęto budować metro? W XIX, o ile się nie mylę.”

Jan Klata (1973) polski reżyser i dramaturg

Źródło: Wywiad udzielony Cezaremu Michalskiemu na temat „Kinderszenen” Jarosława Marka Rymkiewicza, „Dziennik”, 20 września 2008

O myślach , O myśleniu

„Jasna więc sprawa, że sama łatwość komunikacji w Sieci nie oznacza, że z komunikacji tej powstanie opinia. Nowe media są wszakże nowymi miejscami konwersacji, która dla powstania opinii jest niezbędna. Opinia też, jeśli ma mieć znaczenie polityczne, wymaga ucieleśnienia. Rozumieli to np. francuscy licealiści i studenci, którzy protestowali w 2005 r. przeciwko ustawie o pierwszym zatrudnieniu. Najpierw w Sieci, gdzie powstały tysiące blogów. Potem zaś, zmobilizowani trwającą na tych blogach konwersacją, po wypracowaniu opini wyszli na ulice Paryża w milionowej demonstracji. Rząd ustąpił.”

Edwin Bendyk (1965) polski publicysta

Źródło: Antymatrix, 14 października 2010 http://bendyk.blog.polityka.pl/?p=839

O ustawie , O komunikacji

„Powstanie warszawskie (…) nie było aktem dojrzałej męskości: było aktem zniecierpliwienia, młodzieńczej niepowściągliwości. I dlatego przyniosło szkodę podstawowemu aksjomatowi patriotyzmu, jakim jest – istnienie narodu ponad wszystko. Walka o honor kosztem 30% polskiego potencjału kulturalnego i gospodarczego (…) była poniekąd aktem psychicznego egoizmu, krótkowzroczności, nieopanowania i – nieprzemyślenia.”

Stefan Kisielewski (1911–1991) polski publicysta, działacz polityczny, kompozytor

Źródło: „Tygodnik Powszechny” nr 24, 2 września 1945

O walce , O egoiźmie

„Pewnego dnia kłamstwa zawalą się pod własnym ciężarem, a prawda powstanie.”

Joseph Goebbels (1897–1945) niemiecki polityk nazistowski, minister propagandy

O prawdzie , O kłamstwie

„Z punktu widzenia interesów Związku Sowieckiego (tak jak je pojmował imperializm stalinowski) działania polskie w Warszawie były działaniami antysowieckimi, ale z punktu widzenia polskiego interesu narodowego, (…) Powstanie było rozpaczliwą i ostatnią wielką próbą ratowania polskiej niepodległości.”

Stanisław Salmonowicz (1931) polski historyk

Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza
Źródło: s. 30.

O historii

„J. M. Ciechanowski, „Powstanie Warszawskie”, Londyn 1971 (i późniejsze wydania, w tym krajowe za zezwoleniem cenzury), który swoje stanowisko tylko nieco inaczej wystylizował w nowej publikacji „Na trupach tragedii. Powstanie Warszawskie 1944. Wybór dokumentów z komentarzem”. Warszawa 1992. Dzisiejsze poglądy autora najpełniej oddaje zdanie na s. 51 o „trzeciorzędnych przywódcach”, którzy w 1944 r. kierowali sprawami polskimi. Nie zaprzeczając solidności wielu ustaleń źródłowych J. M. Ciechanowskiego, należy podkreślić, iż autor przedstawił genezę Powstania ze specyficznego punktu widzenia Anglosasów, kierując cały ogień krytyki na stronę polską, a ignorując nieraz przyczyny, dla których zapadały takie a nie inne decyzje po stronie polskiej. W ten sposób uzasadniał najgorsze (antypolskie), rodem jeszcze z XVIII i XIX w., stereotypy anglosaskie o Polsce jako kraju niepoprawnych i niepoważnych romantyków, którzy zawsze są sami sobie winni. Te stereotypy odegrały dużą rolę w mentalności otoczenia Roosevelta i Churchilla, a także w biegu spraw polskich. (…) Dodajmy, że J. M. Ciechanowski wielokrotnie zarzucał polskim politykom brak realizmu. Na czym miał polegać ten realizm – poza ewentualnie upokarzającą kapitulacją wobec Stalina – autor ten, piszący w wiele lat po Układzie Jałtańskim, nie wyjaśnił.”

Stanisław Salmonowicz (1931) polski historyk

Źródło: Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza, Marian Marek Drozdowski (red.), wyd. Instytut Historii PAN, Warszawa 1995, s. 31.

O historii , O decyzjach

„I jest historia inna. Historia tego, co się dzieje wewnątrz człowieka i wewnątrz całych społeczeństw. Historia życia wewnętrznego narodu, które decyduje o jego losie w nie mniejszym stopniu niż położenie geograficzne i sojusze. Ale są też i takie fakty, które coś znaczą, bo wyrastają z prawdziwych dążeń i trwałych podstaw, z najskrytszych marzeń ludzkich i powszechnych przekonań. Fakty takie coś znaczą, gdyż wyrażają to, co dzieje się głębiej. Takie fakty zapisują się w życiu narodu niby wykute ostrym rylcem. Trwają w sercach i w myślach. Domagają się swojej prawdy. Takim faktem jest Powstanie Warszawskie.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 108

O losie , O historii , Serce

„Na Łotwie mamy dziwną sytuację. Tutaj „prawicowy” nie do końca oznacza „prawicowy”, a „lewicowy” prawie wcale nie jest „lewicowym”. Jako socjaldemokracja prezentuje się tutaj partia „Zgoda”, która jest grupą z jednej strony ludzi o poglądach centrowych, z drugiej – radykalnie lewicowych, z trzeciej – jest po prostu partią zbudowaną na pryncypiach etnicznych. Z kolei co oznacza prawica na Łotwie? Bliskość ku Europie, NATO, jasny kierunek geopolityczny, walutę euro, Schengen. A co z lewicą? Oni mówią o sobie, że są lewicą, ale tęsknią za Wschodem, współpracą z Moskwą czy Putinem, wsparciem od administracji rosyjskiej. A partia SCP, także centrolewicowa, chciała przybliżać Łotwę do Europy, wyrwać ją z przestrzeni postsowieckiej. Dlatego mój wybór. I tak się złożyło, że łotewskim centrolewicowom, progresywistom bliżej było do prawicowej Nowej Ery czy Związku Obywatelskiego niż do ugrupowania, które tęskni za Moskwą. Stąd w 2010 roku powstanie partii Vienotība. Która jest prawicowa, ale nie radykalna. Zależy nam na wyborcy umiarkowanym.”

Hosams Abu Meri (1974)

o podziale na prawicę i lewicą na Łotwie.

O wojnie , O ludziach , O smutku , O wsparciu

„Do walk w Warszawie użyto głównie policyjnych oddziałów SS, co podczas II wojny światowej było czymś unikalnym; te jednostki nie walczyły na froncie, a powstanie było jednak frontem, tylko używano ich w krwawych pacyfikacjach terytoriów podbitych. To w sposób straszny zemściło się na mieście, bo ci esesmani byli najgorszymi z najgorszych. Myślę, że Hitler był bardzo zadowolony, mogąc rzucić przeciwko Warszawie ludzi typu von dem Bacha, Dirlewangera czy Kamińskiego, gdyż do wypełnienia zemsty z nienawiści najlepiej nadają się krwawe kreatury. Chyba nie było wśród Niemców ludzi tak bardzo zaprawionych w masowym mordowaniu cywilów.”

Alexandra Richie (1961)

Źródło: rozmowa Pawła Smoleńskiego, Warszawski kompleks Hitlera, wyborcza.pl, 1 sierpnia 2014 http://wyborcza.pl/magazyn/1,139949,16415475,Warszawski_kompleks_Hitlera.html#CukGW

O wojnie , O ludziach , O myślach , O zemście

„Polskę zajmiemy i tak, gdy nadejdzie pora. (…) Przeciwko Polsce możemy zjednoczyć się z Niemcami. (…) Niemcy są naszymi pomocnikami i naturalnymi sprzymierzeńcami (…). Oni pragną rewanżu, a my rewolucji. Chwilowo interesy nasze są wspólne. Rozdzielą się one i Niemcy staną się naszymi wrogami w dniu, kiedy zechcemy się przekonać, czy na zgliszczach starej Europy powstanie nowa hegemonia germańska, czy też komunistyczny związek europejski.”

Włodzimierz Lenin (1870–1924) organizator i przywódca Rewolucji Październikowej

w 1920 do Jules’a Humberta-Droza, członka kierownictwa III Międzynarodówki.
Inne cytaty
Źródło: Andrzej Nowak, Historie politycznych tradycji. Piłsudski, Putin i inni, Wydawn. Arcana, 2007, s. 247.

O historii , Pora roku

„Tak naprawdę, w Powstaniu lęku nie było. Może był to szok? Może to była jakaś nieprawdopodobna radość? Lęku tak naprawdę nie było. Wracając do radości, chciałam powiedzieć, że nigdy nie zgodzę się ze stwierdzeniem, że Powstanie to był dramat. Dramatem to była kapitulacja. Natomiast całe te sześćdziesiąt trzy dni była euforia. Jeśli ktoś obejrzy zdjęcia żołnierzy z Powstania, to wszyscy są roześmiani. I to była prawda. Ja nigdy nie zapomnę miejsca, gdzie zobaczyłam biało-czerwoną flagę po raz pierwszy po pięciu latach. Do tej pory, gdy tamtędy przechodzę, mam ściśnięte gardło. To trzeba docenić. To było sześćdziesiąt trzy dni życia w wolnej Warszawie naładowanej radością. Natomiast strach pojawiał się oczywiście. W poprzek Alej łączność była nasza, wzdłuż była niemiecka. I w tym krytycznym okresie, szłam z meldunkiem w poprzek Alej…”

Hanna Szczepanowska (1929–2017)

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Hanna Szczepanowska „Heban” Archiwum Historii Mówionej http://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/hanna-szczepanowska,607.html 1944.pl

O prawdzie , O strachu , O historii , Radość

„Astronomia zrodziła się z przesądów, elokwencja z ambicji, nienawiści, fałszu i pochlebstwa, geometria z chciwości, fizyka z próżnej ciekawości, nawet filozofia moralna z ludzkiej pychy. Tak więc sztuki i nauki zawdzięczają swoje powstanie naszym wadom.”

Jean-Jacques Rousseau (1712–1778) szwajcarski filozof, pisarz i pedagog

O nauce

„(…) decyzja Konstantego podjęcia natychmiastowej walki przeciwko powstaniu przecinałaby sprawę nie tylko militarnie, ale i politycznie. Niezdecydowani stanęliby przed koniecznością natychmiastowej decyzji: przeciwko powstaniu, przeciwko ludowi, u boku Konstantego i Mikołaja, ze świadomością wszystkich skutków tej postawy – albo też politycznie i ideowo razem z ludem, przy uznaniu społecznych konsekwencji tego kroku, w gotowości do jak najradykalniejszego militarnego działania przeciwko Mikołajowi. Zdrajcy ujawniliby od razu swoje prawdziwe oblicze. Społeczeństwo polskie rozdzieliłoby się na dwie przeciwstawne siły, powstanie zmieniłoby się w rewolucję. Czartoryski nigdy nie zostałby prezesem powstańczego Rządu Narodowego, Chłopicki nie byłby nigdy dyktatorem, Skrzynecki naczelnym wodzem.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Szanse powstania listopadowego
Źródło: s. 17

O ludziach , O decyzjach , O sile , O walce

„Stłumienie powstania okazało się niemożliwe, wielki książę Konstanty odmówił interwencji, ruch stał się ruchem ogólnonarodowym – i wtedy zaufanie spiskowców, zaufanie krajowej opinii publicznej, uprzednia milcząca desygnacja do władzy w powstaniu stały się skarbem nieocenionym: w oparciu o to stanowisko opinii publicznej można było utworzyć tymczasową władzę, by prowadzić powstanie w stronę zupełnie przeciwną, niż opinia publiczna oczekiwała, łudząc ją, oszukując i w ostateczności połowicznie jej ulegając.”

Konstanty Pawłowicz Romanow (1779–1831) wielki książę rosyjski

O Konstantym Pawłowiczu
Źródło: Jerzy Łojek, Szanse powstania listopadowego. Rozważania historyczne, s. 6. Instytut Wydawniczy Pax, wyd. 3, Warszawa 1986, s. 9.

O zaufaniu

„Istnieje substancja myśląca, z której wszystko jest zrobione i która w swojej pierwotnej postaci przenika, penetruje i wypełnia przestrzeń we Wszechświecie. Myśl odciśnięta w tej substancji stwarza to, co jest przedmiotem tej myśli. Człowiek może formować rzeczy w swoich myślach, a przez odciśnięcie swych myśli w bezkształtnej substancji pierwotnej, może spowodować powstanie rzeczy o której myśli.”

Wallace D. Wattles (1860–1911)

Źródło: Nauka, jak zostać bogatym

O myślach , O nauce , O myśleniu

„Hoffman to żywy scenariusz. Myślę, że jeśli nie powstanie o nim film biograficzny, to kino straci.”

Borys Szyc (1978) aktor polski

Źródło: „Twój Styl” nr 10 (255), październik 2011

O myślach , O stracie , O myśleniu

„Powstanie państwa polskiego wśród przeciwstawienia obu wielkich idej, narodowo-demokratycznej, prowadzonej przez Dmowskiego, która kładła główny ciężar na rzeczywiście przez Polaków zamieszkane obszary zachodnie, oraz reprezentowanej głównie przez Piłsudskiego, która wyraziła się w starym rozszerzeniu historycznej Polski.”

Roman Dmowski (1864–1939) polski polityk

Źródło: w Deutsche Wissenschaftliche Zeitschrift für Polen (B. 29. 1935.s. 532) omawia W. Kuhn dzieło G. Wirsinga Zwischeneuropa und die deutsche Zukunft (Jena 1932) i podaje za Wirsingem syntezę powstania nowej Polski.

„Józef Mackiewicz, Stefan Kisielewski, Stanisław Cat-Mackiewicz, Andrzej Bobkowski… wszyscy, którzy mówili otwarcie, że Powstanie Warszawskie było głupotą i zbrodnią, uważali, że jedynym sposobem na to, aby jego ofiary nie poszły na marne, jest głośno powtarzać Polakom, że było ono głupotą i zbrodnią (przy czym było zbrodnią Niemców i Rosjan, a zbrodnią i głupotą Tadeusza Bora-Komorowskiego i dowództwa AK). Jednak nawet oni wiedzieli, że rządzić Polską powtarzając takie rzeczy nie można.”

Cezary Michalski (1963) polski eseista i prozaik

Źródło: Żeby Powstanie nie poszło na marne, krytykapolityczna.pl, 31 lipca 2010 http://www.krytykapolityczna.pl/Opinie/MichalskiZebyPowstanienieposzlonamarne/menuid-1.html

O głupocie

„Wiceminister (Radosław) Stępień zapowiadał, że do 2012 r. powstanie szkielet polskich autostrad. Wygląda na to, że ze spełniania obietnic, najlepiej wychodzą rowerowe wycieczki.”

Wiesław Szczepański (1960) polski polityk, członek partii SLD

Źródło: wyborcza.biz.pl, Szczepański: nie będzie autostradowego blitzkriegu, 4 stycznia 2011 http://wyborcza.biz/biznes/1,100969,8905512,Szczepanski__nie_bedzie_autostradowego_blitzkriegu.html

O biznesie

„Powstanie warszawskie to była straszliwa katastrofa, którą przywódcy polscy – ci na emigracji i ci w kraju – ściągnęli na własny naród. 30 lipca Mikołajczyk przybył do Moskwy na rozmowy ze Stalinem. Uroił sobie, że mając w Warszawie zwycięskie powstanie będzie mógł z nim rozmawiać z pozycji siły. Sosnkowski, wódz naczelny, tchórzliwie zrobił unik i pojechał na inspekcję do Włoch, jakby to wtedy była sprawa najpilniejsza. Decyzję co do wybuchu zwalili na Komorowskiego, Jankowskiego, Pełczyńskiego i Okulickiego, a ci rozumem nie błysnęli – ani politycznym, ani strategicznym, ani żadnym innym.”

Bogusław Wolniewicz (1927–2017) filozof polski

Źródło: Rafał Pazio, Tomasz Sommer, Odpowiedzialni za Powstanie powinni byli stanąć przed sądem wojennym http://nczas.com/publicystyka/wolniewicz-odpowiedzialni-za-powstanie-powinni-byli-stanac-przed-sadem-wojennym/, nczas.com, 1 sierpnia 2014

O decyzjach , O sile

„Bardzo chciałbym stać się wielkim złotnikiem, jednak postanowiłem nigdy nie podejmować tej działalności na Wielką Skalę, którą planowałem, dopóki w Birmingham nie powstanie probiernia.”

Matthew Boulton (1728–1809)

I am very desirous of becoming a great silversmith, yet I am determined never to take up that branch in the Large Way I intended unless powers can be obtained to have a Marking Hall at Birmingham.
Do Lorda Shelbourne, 1771.

„Często ukrywa się fakt, że niewiarygodne zwycięstwa garstki Hiszpanów nad tysiącami wojowników nie zależały ani od arkabuzów, ani od niewielu armat (które zresztą w większości były nieużyteczne, ponieważ tamtejszy wilgotny klimat neutralizował proch), ani od koni, które w dżungli nie odgrywały większej roli. Wspomniane triumfy dokonały się przede wszystkim dzięki pomocy tubylców uciskanych przez Inków i Azteków. Dlatego w wielu miejscach Hiszpanie witani byli nie jako najeźdźcy, lecz oswobodziciele. Może teraz oświeceni historycy zdołają nam wytłumaczyć, jak było możliwe, że w ciągu trzech wieków hiszpańskiej dominacji nie wybuchały powstania przeciwko nowym władcom, chociaż ich liczba była bardzo ograniczona i najmniejsze powstanie mogło znieść ich z kontynentu.”

Vittorio Messori książka Czarne karty Kościoła

Czarne karty Kościoła
Źródło: s. 17, 18

O wieku , O pomocy , Koń

„Na razie od wielkiej polityki odpoczywam, choć uważam, że to co robię jest ważne. Spełniłem swoje marzenie, bo o mandacie poselskim myślałem od czasów ogólniaka. To, co osiągnąłem, zawdzięczam sobie. Postępuję tak, by dumna była ze mnie rodzina i ojciec. Teraz śmieję się, że nabieram świeżości, bo za jakiś czas powstanie ugrupowanie, dla którego będę ważną postacią. Czas posła Lecha Zielonki jeszcze nadejdzie.”

Lech Zielonka (1955) polski polityk

Źródło: Czas posła Lecha Zielonki jeszcze nadejdzie, dziennikbaltycki.pl, 17 czerwca 2012 http://www.dziennikbaltycki.pl/artykul/598269,czas-posla-lecha-zielonki-jeszcze-nadejdzie,id,t.html?cookie=1

O rodzinie , O myślach , O czasie , O myśleniu

„Czy oczekiwanie pomocy ze strony Armii Radzieckiej było naiwnością lub co najmniej dowodem braku rozeznania w realiach politycznych? Sprawa nie jest prosta. Możliwie szybkie zajęcie Warszawy podczas toczącej się właśnie letniej ofensywy radzieckiej leżało niewątpliwie w interesie Armii Czerwonej. Uchwycenie lewego brzegu Wisły, a więc i sforsowanie dużej przegrody rzecznej właśnie w chwili, gdy siły niemieckie były w odwrocie oraz zajęcie wielkiego miasta, które było ważnym dla obu stron węzłem komunikacyjnym, dawało dobrą podstawę do następnego natarcia i przybliżało zwycięstwo. Pamiętajmy, że najbliższą szeroką przegrodą wodną na drodze do Berlina była dopiero Odra. Wybuch powstania w Warszawie ułatwiał to zadanie kapitalnie: walki w mieście tworzyły tutaj przyczółek dla wojsk radzieckich, przyczółek, którego nie trzeba było zdobywać, który po prostu był. Zdawano sobie z tego sprawę także na prawym brzegu Wisły, wszak pod koniec lipca dwie radiostacje podległe władzom radzieckim wzywały ludność Warszawy do walki. Trudno było przewidzieć, że Stalin zdecyduje się opóźnić ofensywę na Berlin o całe pięć miesięcy, przerzucając w sierpniu 1944 r. główny wysiłek uderzenia na Bałkany, aby korzystniej rozstrzygnąć swoją grę z rządem polskim na obczyźnie i zachodnimi aliantami. Aby to przewidzieć, należałoby znać kulisy konferencji teherańskiej oraz przeniknąć bezwzględną i dalekosiężną myśl jednego z najwybitniejszych i najokrutniejszych polityków XX wieku. Ostatecznie Związek Radziecki był w tym samym bloku co Polska, była to walka z tym samym wrogiem. Późniejsze o trzy tygodnie powstanie paryskie, rozpoczęte z inicjatywy lewicy i także bez koordynacji z nachodzącą armią aliancką, znalazło wsparcie, spowodowało nawet zmianę planów operacyjnych.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 121–122

O myślach , O wsparciu , O wysiłku , O sile

„W czasie składania meldunku dowódcy Armii Krajowej i sztabowi AK na dwa dni przed wybuchem Powstania porównałem je z „burzą w szklance wody”, jeśli chodzi o jego wpływ na międzynarodową sytuację Polski. Z perspektywy 50 lat ocena ta wymaga pewnej korekty. Powstanie stało się jednym z pierwszych katalizatorów, które doprowadziły do radykalnej zmiany ocen zamiarów i polityki Moskwy w skali światowej. Dopiero w końcu lat czterdziestych Stany Zjednoczone zdały sobie w pełni sprawę z bezpośredniego zagrożenia płynącego z ekspansywnych dążeń sowieckich i przeszły do polityki powstrzymywania. Jej inicjator i główny architekt, George Kennan, był zastępcą ambasadora Harrimana w Moskwie w czasie Powstania Warszawskiego. Jak wynika z jego depesz, wspomnień, a przede wszystkim z wywiadu udzielonego prof. J. Zawodnemu, postępowanie Stalina wobec tragedii Warszawy było punktem przełomowym w jego ocenie długofalowych intencji i celów ZSRR.”

Jan Nowak-Jeziorański (1914–2005) polski dziennikarz, politolog, działacz społeczny, żołnierz AK

Źródło: Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza, Marian Marek Drozdowski (red.), op. cit., s. 494.

O czasie

„Ruch, który dzisiaj tworzymy, który nie jest partią, lecz właśnie ruchem i który możemy nazwać anty-partią, nie jest ani prawicowy, ani lewicowy. Dlatego, że w gruncie rzeczy prawica jest dążeniem do zachowania organizacji ekonomicznej, chociaż jest niesprawiedliwa, a lewica jest w istocie pragnieniem zniszczenia organizacji ekonomicznej, chociaż zniszczenie jej pociągnie za sobą zniszczenie wielu rzeczy dobrych. Następnie ozdabia się to, zarówno u jednych, jak i drugich, całym szeregiem względów duchowych. Wszyscy, którzy słuchają nas z dobrą wiarą wiedzą, że wszystkie te względy duchowe mieszczą się w naszym ruchu, lecz nasz ruch w żadnym wypadku nie zwiąże swoich losów z interesami jakiejś grupy lub klasy, które kryją się pod powierzchownym podziałem na prawicę i lewicę.
Wierzę, że sztandar został dziś wzniesiony. Będziemy bronić go radośnie, poetycznie. Ponieważ są tacy, którzy wobec marszu rewolucji myślą, że aby zjednać poparcie należy przedstawić rozwiązania ostrożne; myślą, że powinno się przemilczać w propagandzie wszystko to, co mogłoby wzbudzać emocje łub wskazywać postawę energiczną i skrajną. Co za błąd! Narodów nikt nigdy bardziej nie poruszył, niż poeci i biada temu, kto nie potrafi wznieść poezji, która niszczy, poezji, która niesie obietnicę!
W owym ruchu poetyckim wznosimy nasze płomienne pragnienie Hiszpanii, składamy siebie w ofierze, przyjmujemy wszelkie wyrzeczenia, i nasze będzie zwycięstwo, którego nie uzyskamy w zbliżających się wyborach. W tych wyborach głosowanie wydaje się mniejszym złem. Lecz nie powstanie stąd nasza Hiszpania, ani nie będzie tam naszego ducha. Tam jest atmosfera mętna, już wyczerpana, jak w tawernie pod koniec pijackiej nocy. Nie tam jest nasze miejsce. Nie zamierzamy iść spierać się o zwyczajowe niesmaczne resztki brudnego bankietu. Nasze miejsce jest na zewnątrz, nawet jeśli, być może, przejdziemy mimochodem przez tamto. Nasze miejsce jest na wolnym powietrzu, pod czystym nocnym niebem, z bronią w ręku i na wysokości, w gwiazdach. Niech inni zajmują się nadal swoimi ucztami. My, na zewnątrz, w napiętej czujności, żarliwej i niezawodnej, już przeczuwamy brzask w radości naszych dusz.”

José Antonio Primo de Rivera (1903–1936) polityk hiszpański, ideolog narodowego syndykalizmu

29 października 1933 w Teatrze Comedia w Madrycie na kongresie założycielskim Falangi Hiszpańskiej.
Źródło: Wojciech Trojanowski, Jose Antonio Primo de Rivera – Presente! http://www.nacjonalista.pl/2010/11/19/jose-antonio-primo-de-rivera-presente/

O losie , O wierze , O zachowaniu , O błędach

„Literatura polska jest jedna. Gdziekolwiek powstanie piękny wiersz w języku Norwida, należy do jej obszaru.”

Julian Przyboś (1901–1970) poeta i eseista polski

O literaturze

„Nie będzie pokoju na Cyprze, dopóki nie zostanie obalony Makarios. Jeżeli nawet Cypr obróci się w popiół, z popiołu powstanie enosis.”

Jeorjos Griwas (1897–1974)

Źródło: Andrzej Bernard, Republika Cypru, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa, 1976, s. 54.

O pokoju

„Byłem całkowicie zaskoczony wybuchem powstania w Warszawie. Uważam to za największe nieszczęście w naszej obecnej sytuacji. Nie miało ono najmniejszych szans powodzenia, a naraziło nie tylko naszą stolicę, ale i tę część Kraju, będącą pod okupacją niemiecką, na nowe straszliwe represje. (…) Chyba nikt uczciwy i nieślepy nie miał jednak złudzeń, że stanie się to, co się stało, to jest, że Sowiety nie tylko nie pomogą naszej ukochanej, bohaterskiej Warszawie, ale z największym zadowoleniem i radością będą czekać, aż się wyleje do dna najlepsza krew Narodu Polskiego.
Byłem zawsze, a także wszyscy moi koledzy w Korpusie zdania, że w chwili, kiedy Niemcy wyraźnie się walą, kiedy bolszewicy tak samo wrogo weszli do Polski i niszczą tak jak w roku 1939 naszych najlepszych ludzi – powstanie w ogóle nie tylko nie miało żadnego sensu, ale było nawet zbrodnią.”

Władysław Anders (1892–1970) polski generał

w liście do podpułkownika Mariana Dorotycz-Malewicza „Hańczy”, linia Gotów, 31 sierpnia 1944.

O nieszczęściu , O ludziach , O czekaniu , Sens

„Jako filmowiec poczuję się spełniony, gdy powstanie film pełnometrażowy będący intymną, wielowarstwową refleksją o tym kraju. Taki, z którego dowiem się, jak postrzegają go ludzie, którzy najprawdopodobniej nigdy nie chwyciliby za kamerę.”

Cezary Ciszewski (1970)

Źródło: Piotr Czerkawski, Byłem w stanie umrzeć dla mojego filmu. Rozmowa z Cezarym Ciszewskim, stopklatka.pl, 17 grudnia 2008 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=51287

O ludziach