Cytaty na temat rozkaz (199 cytatów, strona 2)

„Na śniegu krew, na bramach lód
Niezapomniany obraz dni, tu ginął tłum z nadzieją w sercu (…)
Czas pokrył bólu ślad, lecz pamięć w sercu głęboko będzie trwać! Głęboko będzie trwać! Do końca życia.
Wskrześ w sobie pamięć tamtych chwil, okrzyków echo, syren ryk, modlitwy szept i kule w piersiach!
Przed barykadą żywych ciał twój padał rozkaz, by oddać strzał
Spadł nowy śnieg lecz gorycz przetrwa.”

Mariusz Szczerski (1970–2005) wokalista polski (Honor)

Cytaty z utworów zespołu Honor
Źródło: Ulice grudnia

O czasie , Obraz , Serce

„Pomoc śp. gen. Maksyma Weyganda była zapewne pożyteczna ale to śp. gen. Tadeusz Rozwadowski, szef Sztabu, nie tylko był autorem planu Bitwy Warszawskiej (słynny „Rozkaz Nr 10.000”), ale pod nieobecność Piłsudskiego przejął całkowicie osobiste dowodzenie, i – wedle słów samego Weyganda: „i tak robił, co chciał”. I tak geniusz Rozwadowskiego, niesubordynacja bolszewików i… odrobina szczęścia spowodowały, że z Boską pomocą bolszewicy ponieśli klęskę.”

Janusz Korwin-Mikke (1942) polski polityk

o bitwie warszawskiej.

O zwycięstwie , O pomocy

„Trudno sobie wyobrazić poziom deprawacji i zdemoralizowania, zarówno najwyższych oficerów SS, jak i zwykłych żołnierzy. Dirlewanger stworzył oddział złożony z kłusowników, do którego rychło włączył najcięższych kryminalistów, morderców i gwałcicieli. Na Białorusi robili, co tylko przyszło im do głowy, bo po prostu mogli. To bodaj najbardziej okrutny rozdział II wojny światowej i najbardziej doświadczony przez niemiecką okupację kawałek Europy. Nie cofali się przed żadną zbrodnią, realizowali ją perfekcyjnie. Z rąk tych oddziałów, na rozkaz tych dowódców zginęły dziesiątki tysięcy Żydów i Białorusinów. Dodatkowo w Warszawie von dem Bach, Reinefarth, Dirlewanger, Kaminski byli już straszliwie rozczarowani, mieli poczucie przegranej. Mieszanka bezkarności, okrucieństwa z zawiedzionymi ambicjami jest bardzo groźna.”

Alexandra Richie (1961)

Źródło: rozmowa Pawła Smoleńskiego, Warszawski kompleks Hitlera, wyborcza.pl, 1 sierpnia 2014 http://wyborcza.pl/magazyn/1,139949,16415475,Warszawski_kompleks_Hitlera.html#CukGW

O wojnie

„Oczywiście, jeśliby barbarzyński wróg spróbował niszczyć Naród Polski metodami tępienia Żydów – wówczas losy zostaną rzucone i rozkazy do walki w obronie narodu zostaną wydane. Ale chwilę tę określi nie panikarska plotka, lecz miarodajny rozkaz Komendanta Sił Zbrojnych w Kraju. A na dziś obowiązywać nas wszystkich powinien rozkaz Naczelnego Wodza, wielokrotnie powtarzany przez Pełnomocnika Rządu oraz przez wszystkie odpowiedzialne czynniki polskie: czekać z bronią u nogi! Nie pozwolić się prowokować…”

Stefan Rowecki (1895–1944) generał polski

Źródło: Z bronią u nogi, „Biuletyn Informacyjny”, 11 lutego 1943, cyt. za: Jan Rzepecki, Wspomnienia i przyczynki historyczne, wyd. Czytelnik, Warszawa 1983, s. 228.

O losie , O czekaniu , O walce

„Wojna wybuchła i Niemcy wkroczyli do Warszawy. Gdybym nie wyszedł z miasta wraz z moimi kolegami na rozkaz pułkownika Umiastowskiego, zapłaciłbym życie za moją śmiałość. Po zdobyciu Warszawy hitlerowcy byli w moim mieszkaniu, wypytując się, gdzie jestem i kiedy wracam. To samo zresztą było w Wilnie, gdzie się znalazłem wraz z innymi uciekinierami i gdzie przez cały czas okupacji mnie poszukiwano. Ostatnio zatem rolą, którą grałem w Warszawie w roku 1939 była postać Hitlera, fotosom którego w moim wykonaniu przyglądali się Niemcy po zdobyciu Warszawy, stojąc na ulicy przed poprzestrzelanymi gablotami teatrzyku „Ali Baba.””

Ludwik Sempoliński (1899–1981) polski aktor

Źródło: Wielcy artyści małych scen, wyd. Czytelnik, Warszawa 1968.

O życiu , O wojnie , O poszukiwaniu , O czasie

„Rękami potęgi uczyniłem ciebie i palcami mocy stworzyłem ciebie, a w tobie umieściłem istotę Mego światła. Tym się zadowolnij i nie szukaj niczego więcej, gdyż dzieło Moje jest doskonałe, a rozkaz Mój wiążący. Nie przecz temu ani o tym nie powątpiewaj.”

Bahá'u'lláh (1817–1892) założyciel Wiary Baha'i

Słowa ukryte (1858)
Źródło: s. 3

„To jest pewien model, który ma nas prowadzić do patriotyzmu militarno-heroiczno-martyrologicznego. Mamy wychować żołnierza, który ochoczo wykona każdy rozkaz dowódcy i zginie za ojczyznę. I nie będzie zadawał pytań. Tak jak dziś już nie wypada zadać pytania o sensowność powstania warszawskiego.”

Rafał Wnuk (1967) historyk polski

o modelu nauczania historii w polskich szkołach.
Źródło: Czy wypada pytać o sens powstania warszawskiego? (zapis dyskusji w Ośrodku Brama Grodzka - Teatr NN) http://lublin.wyborcza.pl/lublin/1,48724,20732851,czy-wypada-pytac-o-sens-powstania-warszawskiego.html, lublin.wyborcza.pl, 24 września 2016.

O historii , O ojczyźnie , Pytanie

„Moim obowiązkiem jest wykonywać rozkazy.”

Thomas Jackson (1824–1863) generał amerykański

„Być rządzonym to być obserwowanym, nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym, nastawianym, podporządkowanym ustawom, indoktrynowanym, zmuszanym do wysłuchiwania kazań, kontrolowanym, szacowanym, ocenianym, cenzurowanym, poddawanym rozkazom ludzi, którzy nie mają ani prawa, ani wiedzy, ani cnót obywatelskich. Być rządzonym oznacza przy każdej transakcji, przy każdym działaniu, przy każdym ruchu być odnotowanym, rejestrowanym, kontrolowanym, opodatkowanym, ostemplowanym, opatentowanym, licencjonowanym, autoryzowanym, aprobowanym, napominanym, krępowanym, reformowanym, strofowanym, aresztowanym. Pod pretekstem dbałości o dobro ogółu jest się opodatkowanym, drenowanym, zmuszanym do płacenia okupu, eksploatowanym, monopolizowanym, poddawanym presji, uciskanym, oszukiwanym, okradanym; wreszcie przy najsłabszych oznakach oporu, przy pierwszych słowach skargi, represjonowanym, karanym, obrażanym, nękanym, śledzonym, poniżanym, bitym, rozbrajanym, duszonym, więzionym, rozstrzeliwanym, sądzonym, skazywanym, deportowanym, chłostanym, sprzedawanym, zdradzanym, i na koniec wyśmiewanym, wyszydzanym, znieważanym, okrywanym hańbą. Taki jest rząd, taka jest jego sprawiedliwość, taka jest jego moralność”

Pierre-Joseph Proudhon (1809–1865) francuski polityk i filozof

Źródło: Idee generale sur la Revolution au XIX siecle, Paryż 1851

O ludziach , O sprawiedliwości , O ustawie , O wiedzę

„Od tysiąca lat Ungernowie rozkazywali innym, nigdy od nikogo nie przyjmując rozkazów. Odmawiam uznania rządów klasy robotniczej. Jak człowiek, który nigdy nie miał nawet zwykłego służącego, może mówić o rządzeniu? Jest on niezdolny do wydawania rozkazów.”

Roman von Ungern-Sternberg (1885–1921)

do bolszewickich sędziów podczas swojego procesu w 1921.
Źródło: W.S. Michałowski, Testament Barona, Warszawa 1977, s. 63.

„Obcy żandarmi i SS-owcy wyjechali wczoraj. Dzisiaj działają nasi żandarmi i granatowi policjanci, którym kazano zabijać na miejscu każdego złapanego Żyda. Rozkaz ten wykonują bardzo gorliwie (…). W ogóle ludność polska nie zachowywała się poprawnie. Wielu ludzi brało czynny udział w tropieniu i wynajdywaniu Żydów. Wskazywali, gdzie są ukryci Żydzi, chłopcy uganiali się nawet za małymi dziećmi żydowskimi, które policjanci zabijali na oczach wszystkich.”

Zygmunt Klukowski (1885–1959) polski regionalista i bibliofil, lekarz

zapis z 22 października 1942 r.
Dziennik z lat okupacji Zamojszczyzny 1939–1944
Źródło: str. 290.

O dzieciach , O ludziach

„Jeśli to jest normalny tryb procedowania, to ja jestem Greta Garbo albo Marilyn Monroe. Kolanem chce pan to sprawozdanie przepchnąć. Proszę zejść na ziemię i zastanowić się co pan tu robi, proszę przestać wykonywać partyjne rozkazy.”

Beata Kempa (1966) polski prawnik i polityk

na posiedzeniu komisji śledczej ds. afery hazardowej.
Źródło: wyborcza.pl http://wyborcza.pl/1,75478,8213070,Komisja_hazardowa_pograza_Chlebowskiego__Arlukowicz.html, 4 sierpnia 2010

„Wojsko, ten najgorszy wytwór życia stadnego, napawa mnie wstrętem; (…) owa plaga cywilizowanego świata powinna być czym prędzej zniesiona. Bohaterstwo na rozkaz, bezsensowna przemoc i cała ta obmierzła paplanina, którą nazywa się patriotyzmem – jakże serdecznie tego wszystkiego nienawidzę!”

Albert Einstein (1879–1955) fizyk niemiecki, noblista

„Pomoc śp. gen. Maksyma Weyganda była zapewne pożyteczna ale to śp. gen. Tadeusz Rozwadowski, szef Sztabu, nie tylko był autorem planu Bitwy Warszawskiej (słynny „Rozkaz Nr 10.000”), ale pod nieobecność Piłsudskiego przejął całkowicie osobiste dowodzenie, i – wedle słów samego Weyganda: „i tak robił, co chciał”. I tak geniusz Rozwadowskiego, niesubordynacja bolszewików i… odrobina szczęścia spowodowały, że z Boską pomocą bolszewicy ponieśli klęskę.”

Janusz Korwin-Mikke/P

o bitwie warszawskiej

O zwycięstwie , O pomocy

„Bomba atomowa wybucha na rozkaz,
Ach, co za bezgraniczna radość!”

Mao Zedong (1893–1976) przywódca chiński

dwuwiersz ułożony z okazji pierwszej udanej próby jądrowej przeprowadzonej przez Chińczyków.

Radość

„Pamięć jest zawsze na rozkazy serca.”

Antoine de Rivarol (1753–1801)

La mémoire est toujours aux ordres du cœur. (fr.)
Źródło: Esprit de Rivarol, pod red. C.J.L. de Chênedollé i F.J.M. Fayolle

Serce

„Powstańcy w 1944 r. mogli liczyć tylko na własne siły. Spodziewany „sojusznik” sowiecki przyjął nad Wisłą postawę widza. Bierność przerywał tylko na rozbrajanie i aresztowania tych oddziałów AK, które samorzutnie przedzierały się z okręgów wschodnich, by wesprzeć kolegów walczących w stolicy. Rozkaz dowódcy AK z 14 sierpnia, wzywający okręgi pod okupacją niemiecką do skierowania dobrze uzbrojonych oddziałów z odsieczą dla Warszawy, nie mógł być wykonany. (…) Długi przemarsz kilku tysięcy ludzi bez ciężkiej broni musiał być szybko dostrzeżony przez Niemców i lada chwila stać się celem ataków lotnictwa, artylerii i czołgów. Sforsowanie umocnionej linii Pilicy i przebicie niemieckiego pierścienia, zamykającego dostęp do stolicy, byłoby wręcz niemożliwe, a nadto przyniosłoby ciężkie straty.”

Tadeusz Żenczykowski (1907–1997) polski prawnik, działacz polityczny i publicysta

Źródło: Tadeusz Żenczykowski, Samotny bój Warszawy, Wydawnictwo Editions Spotkania, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin–Paryż 1990, s. 135.

O ludziach , O sile , O stracie

„Ludzie z otoczenia Stalina byli pod wieloma względami do siebie podobni, ale też bardzo różnili się między sobą. Jedni z nich zdolni byli wykonać każdy, najokrutniejszy nawet i najbardziej niesłuszny rozkaz, uświadamiając sobie jego okrucieństwo i „nie odczuwając satysfakcji”. Drudzy wciągali się stopniowo do zbrodni i stawali się sadystami, którym okrutne orgie i znęcanie się nad ludźmi sprawiały przyjemność. Trzeci wykonywali swą pracę z obojętnością robota lub zawodowego oprawcy, nie przeżywając szczególnych emocji, ale i nie wykazując inicjatywy. Inni przeistaczali się w fanatyków i dogmatyków, zmuszając się do szczerej wiary, że wszystko co robią jest potrzebne dla partii, rewolucji a nawet dla „świetlanej przyszłości”. Nie byli zdolni do skruchy czy żalu. Niektórzy byli po prostu ludźmi słabymi, a ponadto ograniczonymi i głupimi, nie zastanawiającymi się zbytnio nad swymi postępkami i nie rozumiejącymi do końca sensu zachodzących zdarzeń. Uspokajali sumienie myślą, że „góra wie lepiej”.”

Roj Miedwiediew (1925)

Źródło: Ludzie Stalina, przedmowa do pierwszego wydania, tłum. Tadeusz Kaczmarek, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1989, s. 8.

O ludziach , O przyjemności , O wierze , O górach

„Generał Rowecki zwrócił się wtedy o interwencję do Delegata Rządu, ludowca, profesora Piekałkiewicza. Zanim jego potępienie akcji NSZ ukazało się w prasie, Piekałkiewicz został dnia 10 lutego aresztowany w podejrzanych okolicznościach („na oczach swojej ochrony, która nie interweniowała” – jak mówił wewnętrzny komunikat ONR) i wkrótce zginął zakatowany przez gestapo. Dopiero 18 marca mogliśmy wydrukować pod tytułem „Warcholstwo” oświadczenie Piekałkiewcza, w którym potępiał „próby siania zamętu” i pisał: „Ostatnim wydarzeniem takim jest utworzenie samozwańczej komendy NSZ, której rozkazy obliczone są na wywołanie wrażenia, że stosunki rozkazodawcze w dziedzinie wojskowej w kraju są jeszcze płynne”. Oświadczenie wywołało w łonie NSZ ferment, który musiano uśmierzać obietnicą starań o porozumienie z AK.”

Jan Rzepecki (1899–1983) historyk polski, oficer WP

Źródło: Piotr Lipiński, Raport Rzepeckiego, wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2005.

O wrażeniach

„Obóz, jak się zorientowałem. Obejmował teren około półtora kilometra kwadratowego płaskiego terenu. Otoczony był solidnym ogrodzeniem z drutu kolczastego, rozpiętego kilkoma rzędami pomiędzy drewnianymi słupami. Ogrodzenie miało ponad dwa i pół metra wysokości. Po zewnętrznej stronie przechadzały się patrole w odstępach około pięćdziesięciometrowych. Po stronie wewnętrznej strażnicy z bronią stali co jakieś piętnaście metrów. Za drutami stało kilkanaście baraków. Przestrzeń pomiędzy nimi wypełniał gęsty, falujący tłum. Więźniowie tłoczyli się, przekrzykiwali. Z kolei strażnicy starali się utrzymywać ich we względnym porządku…
… Po lewej stronie od bramy, o jakieś sto metrów za ogrodzeniem, był tor kolejowy, a właściwie rodzaj rampy. Prowadził od niej do ogrodzenia chodnik zbity z desek. Na torowisku stał pociąg złożony z około trzydziestu wagonów towarowych. Były brudne i zakurzone…
… Mijaliśmy akurat jakiegoś starca. Siedział na ziemi nagi i rytmicznie kiwał się do przodu i tyłu. Jego oczy błyszczały i nieustannie mrugał powiekami. Nikt nie zwracał na niego uwagi. Obok leżało dziecko w łachmanach. Miało drgawki. Z przerażeniem spoglądało dookoła.
Tłum pulsował jakimś obłędnym rytmem. Wrzeszczeli, machali rękami, kłócili się i przeklinali. Zapewne wiedzieli, że niedługo odjadą w nieznane, a strach, głód i pragnienie potęgowały poczucie niepewności i zwierzęcego zagrożenia. Ludzie ci zostali wcześniej ograbieni z całego skromnego dobytku, jaki im pozwolono zabrać w tę podróż. Było to pięć kilogramów bagażu. Były to zwykle jakieś najpotrzebniejsze w drodze przedmioty. Poduszka, jakieś okrycie, trochę jedzenia, butelka z wodą. Czasem kosztowności czy pieniądze. Docierała tu przeważnie ludność gett, która nie miała już nic…
Pobyt w obozie nie trwał długo. Zazwyczaj nie dłużej niż cztery dni. Potem pakowano ich w wagony na śmierć. Przez czas pobytu w obozie prawie nie otrzymywali jedzenia. Zdani byli na własne zapasy.
Baraki obozowe mogły pomieścić mniej więcej połowę więźniów. Drugie tyle pozostawało na dworze. Powietrze wypełniał odór ludzkich odchodów, potu, brudu i zgnilizny…
… Oficer SS, odpowiadający zapewne za załadunek, stanął przed tłumem Żydów. Nogi rozstawił szeroko.
– Ruhe! Ruhe! Spokój! – wrzasnął. – Wszyscy Żydzi mają wejść do wagonów. Pojedziecie tam, gdzie jest dla was praca. Ma być porządek. Nie wolno się pchać ani opóźniać załadunku. Kto będzie wywoływał panikę albo stawiał opór, zostanie zastrzelony.
Przerwał i wbił wzrok w masę ludzką przed sobą. Spokojnie zaczął otwierać kaburę pistoletu. Wyjął broń. Pierwsze szeregi Żydów zaczęły się cofać. Niemiec zaśmiał się i oddał trzy strzały w tłum. W grobowej ciszy rozległ się przeszywający krzyk. Spokojnie schował pistolet.
– A teraz do wagonów! Raus! – wrzasnął.
Tłum zamarł. Z tyłu rozległy się strzały. Ludzie ławą ruszyli do przodu, krzycząc przeraźliwie. Zbliżali się do drewnianego pomostu. Ludzki strumień był jednak zbyt szeroki, aby się w nim pomieścić. Esesmani otworzyli ogień. Pędzący zaczęli padać. Rozległ się głuchy tupot nóg po deskach rampy. Teraz zaczęli strzelać strażnicy stojący przy wagonach. Tłum przyhamował.
– Ordnung! Ordnung! – wrzeszczał esesman.
Pierwsi Żydzi wpadli do wagonu. Niemcy przy drzwiach odliczali ich. Po liczbie „sto czterdzieści” esesman zawył „Halt!” i dwukrotnie strzelił. Przystanęli. Pociąg powoli szarpnął i nowy wagon wtoczył się na wysokość pomostu. Zaczęli go wypełniać nowi więźniowie.
Wedle wojskowych regulaminów wagon towarowy przeznaczony był na osiem koni lub czterdziestu żołnierzy w transporcie. Upychając ludzi na siłę i bez jakiegokolwiek bagażu, można było pomieścić w wagonie sto osób. Niemcy wydali rozkaz pakowania po stu trzydziestu, ale jeszcze dopychali dodatkową dziesiątkę. Gdy drzwi nie dały się zamknąć, tłukli na oślep kolbami, strzelali do środka wagonu, wrzeszczeli na nieszczęsnych Żydów. Ci, aby zrobić miejsce dla nowych, wspinali się na ramiona i głowy już znajdujących się wewnątrz. Z głębi wagonu dochodził jakiś potępieńczy ryk i wycie.
Gdy upchnięto już sto czterdzieści osób, strażnicy przystąpili do zamykania drzwi. Były ciężkie, wykonane z drewna obitego żelazem. Miażdżyły wystające na zewnątrz kończyny wśród wrzasków bólu. Po zasunięciu drzwi zabezpieczano je żelazną sztabą i ryglowano.
Przed załadunkiem na podłogę wagonów sypano warstwę niegaszonego wapna. Oficjalnie był to zabieg higieniczny. Chodziło o nie rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych. W praktyce wapno gwałtownie absorbowało wilgoć z powietrza. Spadała zawartość tlenu i ludzie zaczynali się dusić. Równocześnie wapno w kontakcie z ludzkimi odchodami wydzielało trujące substancje, między innymi chlor. Ten zaś dusił stłoczonych więźniów. Niemcy osiągali podwójny cel. Choroby zakaźne istotnie się nie rozprzestrzeniały, a wagon można było łatwiej po transporcie wymyć. Po drugie, transportu tego nie przeżywało wielu „podróżnych”. A o to przecież chodziło.
Czasami od polskich kolejarzy docierały informacje, że takie wagony z Żydami stały na bocznicach po kilka dni. Po otwarciu znajdowano w nich same trupy…
… Na obozowym placu pozostali zabici i konający. Strażnicy przechadzali się wolnym krokiem i dobijali ich strzałami w głowę. Wkrótce zapanowała cisza…”

Jan Karski (1914–2000) prawnik, dyplomata, wykładowca akademicki, polski kurier czasów II wojny światowej

Karski dostał się w przebraniu strażnika do obozu tranzytowego dla Żydów w Izbicy, który był „ostatnim etapem” przez obozem zagłady w Bełżcu.
Tajne państwo: opowieść o polskim Podziemiu

Koń , O miłości , O śmierci , O pieniądzach

„Żołnierze go kochali. Nie tylko wypełniali wszystkie jego rozkazy, ale byli gotowi ruszać za nim na najniebezpieczniejsze szarże przeciwko faszystowskim czołgom. Nie, Durruti nie umarł. Jego duchowy płomień tli się w każdym, kto go pokochał, i nie zostanie ugaszony.”

Buenaventura Durruti (1896–1936) hiszpański przywódca anarchistyczny

Autorka: Emma Goldman, cyt. za: Anarchistka w drodze do wolności, praca zbiorowa, „Przekrój” nr 37, 10 września 2012.

Kochać się

„Nie pan mnie będzie uczył, młody człowieku, jak się wykonuje niewykonalne rozkazy! Zameldować generałowi: Wykonam uderzenie w szyku konnym!”

Kazimierz Mastalerz (1894–1939)

generał Skotnicki nakazał płk. Mastalerzowi osłonę wycofujących się z Chojnic baonów i zatrzymanie przeciwnika aż do nocy. Mastalerz dysponował wówczas jedynie dwoma szwadronami, nie stanowiącymi przeszkody dla zmotoryzowanej dywizji piechoty. Pułkownik zdecydował się zameldować Skotnickiemu, że dwoma szwadronami konnymi wykona przeciwuderzenie na posuwające się od Chojnic jednostki niemieckie. Porucznik Cydzik, który miał przekazać rozkaz sądził, że się przesłyszał. Powtórzył więc, że natarcie odbędzie się w szyku pieszym. Wówczas tymi słowami odezwał się do niego Mastalerz.
Źródło: Marian Romeyko, Wspomnienia o Wieniawie i rzymskich czasach.

„Prawdę mówiąc, w tym momencie nie był zupełnie pewny, czy w regulaminie jest coś na temat odmowy wykonania rozkazu, czy też to tylko jego złudzenie, podsunięte mu przez nieprzydatną w wojsku logikę i zdrowy chłopski rozum. W końcu jednak doszedł do wniosku, że musi mieć rację, bo jest oficerem.”

Josef Škvorecký książka Batalion czołgów

Batalion czołgów

„Sprężyno życia, wielowładny brzuchu,
Co ziemię całą utrzymujesz w ruchu,
Tobie, któremu hołdują i trony,
Brzmią moje strony
W obliczu twoim równymi są ludzie,
Ubogi wieśniak w pochylonej budzie,
Mocarz, przed którym sto narodów klęka,
Ciebie się lęka
Na twe rozkazy uniża się pycha,
Tyś jednym z celów jest dobrego mnicha…(…)”

Tomasz Kantorbery Tymowski (1790–1850)

Źródło: Oda do brzucha

O ludziach

„Jeden jest tylko powód uwalniający ludzi od posłuszeństwa [władzy politycznej], mianowicie gdyby żądano od nich czegoś przeciwnego prawu naturalnemu albo Bożemu, tam bowiem, gdzie zachodzi pogwałcenie prawa natury lub woli Bożej, zarówno sam rozkaz, jak wykonanie go, byłoby niegodziwe. Gdyby więc kto znalazł się w tym położeniu, iż miałby do wyboru nie usłuchać rozkazów Boga albo panujących, powinien postąpić według słów Jezusa Chrystusa, nakazującego oddać „Cezarowi to, co należy do Cezara, a Bogu to, co należy do Boga" (Mt 22, 21), a idąc za przykładem Apostołów, śmiało odpowiedzieć: „Bardziej trzeba słuchać Boga niż ludzi"”

Leon XIII (1810–1903) papież

Dz 5, 29
Encyklika Diuturnum illud o pochodzeniu władzy cywilnej

O Bogu , O ludziach , O naturze , Chrystus

„W oparciu o „Instrukcję Rządu dla Kraju” z 26 października 1943, która była też instrukcją Naczelnego Wodza, dowódca Armii Krajowej w porozumieniu z Delegatem Rządu na Kraj, wydał 20 listopada 1943 wytyczne i szczegółowe rozkazy do „Burzy”. Nakazał też w nich ujawnianie się wobec wkraczającej Armii Czerwonej, co w lutym 1944 zostało zatwierdzone przez Rząd Polski i Naczelnego Wodza przy udziale w naradach Prezydenta Rzeczypospolitej.”

Tadeusz Pełczyński (1892–1985) Oficer dyplomowany Wojska Polskiego

Źródło: Tadeusz Pełczyński, przedmowa [w:] Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945, Praca zbiorowa, tom III, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo 1990, Wrocław – Warszawa – Kraków, s. XXV (25), ISBN 83 kwietnia 03631–2 (tom III).

„Precz z moich oczu! – posłucham od razu;
Precz z mego serca! – i serce posłucha;
Precz z mej pamięci! – nie tego rozkazu,
Moja i twoja pamięć nie posłucha.”

Adam Mickiewicz (1798–1855) polski poeta

Źródło: Do Maryi w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 192.

Serce

„Krzyknijmy wodzom dość, wystarczy zabijania
Odmawiam wykonania rozkazu, wolę śmierć
Potrzebna panu krew, nich swoją krew pan da.
Pan lepszą ma niż ja. Nie będę walczył, nie.

Żandarmom krzyknę w twarz, gdy w końcu mnie dogonią
Dezerter gardzi bronią, zabijcie dranie mnie
A panu powiem, gdy otoczą mnie żandarmi
Pan mi chce mi ich rękami wpakować kulę w łeb.”

Boris Vian (1920–1959) pisarz francuski

utwór objęty cenzurą we Francji do roku 1962.
Źródło: Le déserteur (1954), przeł. Roman Kołakowski

O śmierci

„Nasza siła bierze się z naszej szybkości i brutalności. Dżyngis Chan prowadził miliony kobiet i dzieci na rzeź z premedytacją i lekkim sercem. Jednak historia pokazuje go jako wielkiego twórcę państwa (…). A zatem (…) wydałem rozkaz zabicia bez litości wszystkich mężczyzn, kobiet i dzieci polskiej rasy i języka. Tylko w ten sposób zyskamy przestrzeń życiową, której tak nam trzeba. Kto dziś mówi o eksterminacji Ormian?”

Adolf Hitler (1889–1945) kanclerz Rzeszy, twórca i dyktator III Rzeszy niemieckiej

inna wersja powyższego cytatu z przypisywanej Hitlerowi wypowiedzi z 22 sierpnia 1939. Autentyczność cytatu budzi wiele wątpliwości, w szczególności ostatniego zdania; fragment ten jest szeroko cytowany w literaturze na temat ludobójstwa Ormian w 1915.
Źródło: G. Lewy, The Armenian Massacres in Ottoman Turkey: A Disputed Genocide, University of Utah Press, Salt Lake City, 2005, s. 264, 265.

O kobietach , O dzieciach , O historii , O literaturze

„Poza członkami Polskiej Partii Socjalistycznej i klasowych związków zawodowych, które były pod przeważającym wpływem naszej partii, na wezwanie do walki z najazdem faszystowskim żywo zareagowały wszystkie ugrupowania lewicowe, na czele z komunistami i radykalnymi ludowcami, wstępując dość licznie do naszej brygady (…) w ciągu 5 dni zaciągnęło się 5000 ochotników. Władze wojskowe nakazały zaprzestanie dalszego werbunku. Jednak nacisk ze strony zgłaszających się był tak duży, że zmuszeni byliśmy ten rozkaz częściowo obejść i przyjęliśmy do naszych kompanii jeszcze około 1000 ludzi.”

Marian Kenig (1895–1959) polski działacz socjalistyczny

o Batalionach Robotniczych broniących Warszawy we wrześniu 1939 r.
Źródło: P.P.S., wspomnienia z lat 1918–1939, część 2, red. Jerzy Cesarski, Książka i Wiedza, Warszawa 1987.

O ludziach , O książkach , O wiedzę , O walce

„Może byś się tak wykąpał? – ryknął Bruenor.
Usłyszawszy ten rozkaz, Pwent zatoczył się do tyłu i zaczął krztusić. Według niego krasnoludzki król, rozkazujący swojemu poddanemu, by wziął kąpiel, był mniej więcej odpowiednikiem ludzkiego króla, mówiącego swoim rycerzom, by poszli zabijać niemowlęta. Istniały pewne granice, których władca po prostu nie mógł przekraczać.”

R.A. Salvatore (1959) amerykański pisarz science-fiction i fantasy

fragment rozmowy Bruneona Battlehamera z Pwenetm Thibbledorfem.
Legenda Drizzta

„Micheil Saakaszwili, wydając rozkaz do ataku na Osetię Południową, dał się sprowokować i postąpił dokładnie tak, jak chcieli Rosjanie. (…) Na głupim posunięciu Gruzji skorzysta tylko Moskwa i wzmocnią się (rosyjscy) twardogłowi. Wojna zrujnuje gruzińską armię i zniweczy szansę na członkostwo w NATO, co było celem Moskwy.”

Franciszek Gągor (1951–2010) generał polski

cytat na podstawie tajnej depeszy wysłanej 13 sierpnia 2008 przez Pamelę Quanrud, charge d’affaires ambasady USA w Warszawie opubl. przez Wikileaks.
Źródło: Bartosz Węglarczyk, Gruzini chcieli od Polski broni, „Gazeta Wyborcza”, 1 grudnia 2010.

O wojnie

„Działałem z rozkazu Boga. Niczego nie żałuję.”

Jigal Amir (1970) Izraelski zamachowiec

Źródło: Tom Smith, Proces Yigala Amira w: 100 najsłynniejszych procesów pod redakcją Edwarda W. Knappmana, tłum. Jarosław Mikos, wyd. Świat Książki, Warszawa 1998, ISBN 8372270570, s. 475.

O Bogu , O książkach , O świecie

„Szkoliłem młodych pilotów do misji kamikaze w Pułku Lotnictwa Hoko na Tajwanie. 1 lutego 1945 roku, kiedy wydano pierwszy rozkaz dla kamikaze, dowódca bazy, major Kobayashi, powiedział pilotom: „Podnieść ręce ci, którzy zgłaszają się na ochotnika do misji kamikaze, jeśli otrzymamy taki rozkaz”. Na to piloci się wściekli. Nasz gniew zrobił na nim wrażenie. Wszyscy byli gotowi, by zginąć. Taka była atmosfera.”

Takeo Tagata (1916–2008) japoński pilot wojskowy, autor książek historycznych i propagator historii

komentarz na temat powołania jego podwładnych do misji kamikaze.

O wrażeniach , O gniewie

„Poinformowano mnie (…), że kobiety, które mają niemowlęta (…) znajdują się w strasznej sytuacji spowodowanej brakiem pokarmu, a przede wszystkim mleka. Śmiertelność wśród niemowląt była zastraszająca. Od naszych towarzyszy-szewców z terenu Starego Miasta (…) dowiedzieliśmy się, że w PWPW (Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych) jest mleko w proszku. Udaliśmy się wówczas z tow. Dzięgielewskim do płk. „Wachnowskiego” i przedstawiliśmy mu sytuację. „Wachnowski” rozkazał zaatakować PWPW; rozkaz taki wydał powodowany względami nie tyle wojskowymi, ile chęcią zdobycia mleka dla głodnych dzieci. Było to szesnastego dnia Powstania – w akcji ponieśliśmy duże straty, jednakże zakończyła się ona całkowitym sukcesem. Zdobyliśmy mleko, a jednocześnie duże ilości czekolady, która bardzo nam się przydała.”

Stanisław Sobolewski (1680–1772)

Źródło: Socjaliści w powstaniu warszawskim 1944 r., wybór tekstów Krzysztof Dunin-Wąsowicz, Oficyna Graficzno-Wydawnicza Typografika, Warszawa 2004 http://www.lewicowo.pl/varia/viewpub/tid/2/pid/511.

O kobietach , O dzieciach , O stracie , O sukcesie

„Stałem się maleńki u lali stóp
Jak piesek co na rozkaz służy;
Stałem się maleńki u lali stóp,
a ona tylko oczka mruży.”

Georges Brassens (1921–1981) francuski poeta i bard

refren piosenki.
Źródło: Stałem się maleńki (Je me suis fait tout petit)

„Sir, odpowiedź na moją depeszę otrzymałem. Pochodzę z Birmingham. Panieńskie nazwisko mojej matki brzmi Anne Elizabeth Margews, ojciec nazywa się John Ward. Mój adres: 54 Madison Avenue, Wardend, Birmingham 8. Sir, błagam o bardziej szczegółowe rozkazy. Od trzech lat służę w polskiej armii podziemnej. Obecnie, idąc za radą polskiego personelu tu na miejscu, łączę obowiązki porucznika AK w czynnej służbie z obowiązkami korespondenta wojennego. Żadna z moich depesz nie przechodzi przez cenzurę.”

John Ward (1921–1995) Oficer brytyjskich sił powietrznych RAF, w czasie II wojny światowej działający w polskim podziemiu

depesza sierżanta RAF Johna Warda do rządu brytyjskiego, Warszawa, 19 sierpnia 1944.
Źródło: Norman Davies Powstanie ’44, Wydawnictwo Znak, Kraków 2008, s. 410.

O matce

„W grudniu 1970 roku zrozumiałem, że wystarczy człowieka wsadzić w mundur, a staje się trybikiem, wykona każdy rozkaz, łącznie z zabiciem.”

Bogdan Borusewicz (1949) polski polityk i działacz związkowy

Źródło: wyborcza.pl, 16 grudnia 2010 http://wyborcza.pl/1,76842,8827011,Dlaczego_do_dzis_nie_lubie_grudnia.html?as=1&startsz=x#ixzz18ZkM7XKb

„To bardzo wygodne, kiedy bowiem coś się nie uda, zawsze można powiedzieć: „Jestem niewinny, ja tylko wykonywałem rozkazy.””

István Szabó (1938) węgierski reżyser i scenarzysta

Źródło: wywiad, 2001 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=5367

„Żaden kraj na świecie nie będzie przyjmował od innych krajów rozkazów, gdzie może budować, a gdzie nie może. Będziemy budować w całym kraju, to jest dobre dla ekonomii i dla syjonizmu…”

Uri Ariel (1952)

o nowych osiedlach powstających na terytoriach okupowanych.
Źródło: Mariusz Zawadzki, Syzyfowe prace Kerry’ego, „Gazeta Wyborcza”, 13 sierpnia 2013.

„Bóg wszechmogący z nami, a ja wam przewodniczę. Gdzie będzie najniebezpieczniej, tam ja pójdę; a wy dopiero za mną. Więc kochani bracia: ja miałem szczęście za rozkazem Naczelnika Najwyższego pułkownikiem zostać; obudźcież się, pomóżcie odzyskać uciemiężoną dotąd Polskę.
Wierni bracia! Walczmy za ojczyznę, póki w sobie mieć będziemy kroplę krwi.”

Berek Joselewicz (1764–1809)

Źródło: Odezwa Berka Joselewicza, pułkownika pułku lekkokonnego starozakonnego do współbraci, dnia 4 października 1794 r., w: Historia Żydów polskich, „Polityka. Pomocnik Historyczny”, 3/2013.

O Bogu , O szczęściu , O historii , O ojczyźnie

„Jesteśmy głosem tysięcy uciszonych ludzi, którzy nie mają swojego miejsca w systemie i którzy tylko wykonują rozkazy.”

Rigoberta Menchú Tum (1959) gwatemalska działaczka demokratyczna, noblistka w dziedzinie pokoju

Źródło: Inés Benítez, Benítez: Rigoberty Menchú start w wyborach, lewica.pl, 6 września 2007 http://www.lewica.pl/?id=14588

O ludziach

„Wydałem rozkazy, żeby zawsze budzono mnie, gdy zagrożone jest bezpieczeństwo państwa. Nawet gdy jestem akurat na posiedzeniu gabinetu.”

Ronald Reagan (1911–2004) prezydent USA

„Jedną z przyczyn powstania i utrwalenia niekorzystnego wizerunku NSZ są dokonywane w PRL fałszerstwa dokumentów, dotyczących tej organizacji. Na przykład, aby zilustrować rzekomy przypadek współpracy między NSZ a Niemcami, komunistyczny historyk, Bogdan Hillebrandt, w wydanej w 1970 r. pracy „Partyzantka na Kielecczyźnie” świadomie przeinaczył cytat z wydawnictwa emigracyjnego. Jak ujawniły ostatnio „Zeszyty historyczne WiN-u”, kilka lat wcześniej Hillebrandt sfabrykował rzekomy rozkaz NSZ, nawołujący do mordowania Żydów. Posługując się takimi metodami oskarżano NSZ o kolaborację z Niemcami i mordowanie komunistów, Sowietów i Żydów. W okresie PRL Polskę zalewała fala propagandy mnożącej te zarzuty.”

Marek Jan Chodakiewicz (1962) amerykański historyk polskiego pochodzenia

Źródło: 55. rocznica powstania Narodowych Sił Zbrojnych „Rzeczpospolita”, 20 września 1997 http://nsz.com.pl/index.php/artykuly-i-opracowania/19-55-rocznica-powstania-narodowych-si-zbrojnych

O współpracy

„Ja miałem rozkaz dany mi z wysoka
Szukać cię w każdej postaci niewieściej…”

Antoni Lange (1862–1929) polski poeta, dramatopisarz i powieściopisarz okresu Młodej Polski, także poliglota i tłumacz

Cytaty z utworów poetyckich
Źródło: Vita nova, w: Poezye cz. 2, Kraków 1898, s. 215.

„Kto zlekceważy nasze rozkazy, zostanie pozbawiony oczu.”

Chilperyk I (537–584)

takimi słowami kończył swoje dekrety (według Grzegorza z Tours).
Źródło: Helmut Werner, Tyranki. Najokrutniejsze kobiety w historii, tłum. Monika Gajowa, Wydawnictwo Jeden Świat, Warszawa 2005, ISBN 8389632241, s. 113.

O kobietach , O świecie , O historii

„W oczach Platona wszelkie ćwiczenie dialektyczne właśnie dlatego, że jest poddaniem się rozkazom Logosu, ćwiczeniem czystej myśli, odwodzi duszę od tego, co materialne i pozwala jej zwrócić się ku Dobru.”

Pierre Hadot (1922–2010) filozof francuski

Filozofia jako ćwiczenie duchowe

O ćwiczeniach , O duszy , O myślach , O myśleniu

„Ci co wydali pierwszy rozkaz do walki
niech policzą teraz nasze trupy.
Niech pójdą przez ulice
których nie ma
przez miasto
którego nie ma (…)
niech liczą aż do śmierci
nasze trupy”

Anna Świrszczyńska (1909–1984) poetka polska

Źródło: Niech liczą trupy, w: Budowałam barykadę (1974)

O śmierci , O walce

„Wątpić należy, czy wielki książę był w stanie – nawet używając wszystkich oddziałów wojskowych, które gotowe były walczyć przeciwko powstaniu, i nie wahając się przed wydaniem rozkazów najdrastyczniejszych – stłumić rozruchy w Warszawie w momencie, gdy na ulice wyległ kilkunastotysięczny tłum, zbrojnie wspierając akcję sprzysiężonych polskich oddziałów wojskowych. Nie ulega wątpliwości, że w chwili rozpoczęcia powszechnej, otwartej walki między siłami polskimi i rosyjskimi wszystkie oddziały polskie wyłamałyby się z posłuszeństwa wobec stojących u boku Konstantego swoich dowódców i przyłączyły do powstania – co do tego nie miał wątpliwości nawet generał „Staś” Potocki. Plebs miejski zdecydowany był na walkę uliczną, czuł swoją siłę i nie lękał się bynajmniej starcia z regularnymi oddziałami.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Szanse powstania listopadowego
Źródło: s. 15

O sile , O walce

„W kwietniu 1940 roku ponad 21 tysięcy polskich jeńców z obozów i więzień NKWD zostało zamordowanych. Tej zbrodni ludobójstwa dokonano z woli Stalina, na rozkaz najwyższych władz Związku Sowieckiego. Sojusz III Rzeszy i ZSRR, pakt Ribbentrop-Mołotow i agresja na Polskę 17 września 1939 roku znalazły swoją wstrząsającą kulminację w zbrodni katyńskiej.
Nie tylko w lasach Katynia, także w Twerze, Charkowie i w innych, znanych i jeszcze nieznanych miejscach straceń wymordowano obywateli II Rzeczypospolitej, ludzi tworzących podstawę naszej państwowości, nieugiętych w służbie ojczyzny. W tym samym czasie rodziny pomordowanych i tysiące mieszkańców przedwojennych Kresów były zsyłane w głąb Związku Sowieckiego, gdzie ich niewypowiedziane cierpienia znaczyły drogę polskiej Golgoty Wschodu.
Najbardziej tragiczną stacją tej drogi był Katyń. Polskich oficerów, duchownych, urzędników, policjantów, funkcjonariuszy straży granicznej i służby więziennej zgładzono bez procesów i wyroków. Byli ofiarami niewypowiedzianej wojny. Zostali zamordowani z pogwałceniem praw i konwencji cywilizowanego świata. Zdeptano ich godność jako żołnierzy, Polaków i ludzi. Doły śmierci na zawsze miały ukryć ciała pomordowanych i prawdę o zbrodni. Świat miał się nigdy nie dowiedzieć. Rodzinom ofiar odebrano prawo do publicznej żałoby, do opłakania i godnego upamiętnienia najbliższych. Ziemia przykryła ślady zbrodni, a kłamstwo miało wymazać ją z ludzkiej pamięci.
Ukrywanie prawdy o Katyniu – efekt decyzji tych, którzy do zbrodni doprowadzili – stało się jednym z fundamentów polityki komunistów w powojennej Polsce: założycielskim kłamstwem PRL. Był to czas, kiedy za pamięć i prawdę o Katyniu płaciło się wysoką cenę. Jednak bliscy pomordowanych i inni, odważni ludzie trwali wiernie przy tej pamięci, bronili jej i przekazywali kolejnym pokoleniom Polaków. Przenieśli ją przez czas komunistycznych rządów i powierzyli rodakom, wolnej, niepodległej Polsce. Dlatego im wszystkim, a zwłaszcza Rodzinom Katyńskim, jesteśmy winni szacunek i wdzięczność.
W imieniu Rzeczypospolitej składam najgłębsze podziękowanie za to, że broniąc pamięci o swoich bliskich, ocaliliście Państwo jakże ważny wymiar naszej polskiej świadomości i tożsamości.
Katyń stał się bolesną raną polskiej historii, ale także na długie dziesięciolecia zatruł relacje między Polakami i Rosjanami. Sprawmy, by katyńska rana mogła się wreszcie w pełni zagoić i zabliźnić. Jesteśmy już na tej drodze. My, Polacy, doceniamy działania Rosjan z ostatnich lat. Tą drogą, która zbliża nasze narody, powinniśmy iść dalej, nie zatrzymując się na niej ani nie cofając.
Wszystkie okoliczności zbrodni katyńskiej muszą zostać do końca zbadane i wyjaśnione. Ważne jest, by została potwierdzona prawnie niewinność ofiar, by ujawnione zostały wszystkie dokumenty dotyczące tej zbrodni. Aby kłamstwo katyńskie zniknęło na zawsze z przestrzeni publicznej. Domagamy się tych działań przede wszystkim ze względu na pamięć ofiar i szacunek dla cierpienia ich rodzin. Ale domagamy się ich także w imię wspólnych wartości, które muszą tworzyć fundament zaufania i partnerstwa pomiędzy sąsiednimi narodami w całej Europie.
Oddajmy wspólnie hołd pomordowanym i pomódlmy się nad ich głowami. Chwała bohaterom! Cześć Ich pamięci!”

Lech Kaczyński (1949–2010) polski polityk, prezydent Polski

ostatnie, niewygłoszone, katyńskie przemówienie.
Przemówienia rocznicowe

O śmierci , O wojnie , O ludziach , O kłamstwie

„Lekarze SS wzięli udział we wszystkich etapach procesu uśmiercania, od selekcji (…) po mordowanie wybranych więźniów. Symbolem ich udziału w zbrodni jest fakt, że cyklon B był przewożony do obozu fałszywym ambulansem ze znakami czerwonego krzyża. Całkowicie podporządkowując się zbrodniczym rozkazom, lekarze SS wzięli czynny udział w masowym morderstwie bezbronnych ludzi na skalę nieznaną dotychczas w historii. Kończąc studia medyczne, składali przysięgę Hipokratesa, która wymaga od lekarzy, by zawsze starali się leczyć i ratować chorych.”

Laurence Rees (1957) pisarz i historyk angielski

Źródło: Auschwitz – naziści i ostateczne rozwiązanie, cyt. za: Aleksander B. Skotnicki, Zbrodnicze eksperymenty lekarskie, „Alma Mater” nr specjalny 118, 2009, s. 120.

O ludziach , O historii , O studiach

„W przeciwieństwie do monoteizmu, politeistyczne, panteistyczne, mistyczne czy ateistyczne religie mogą pozwolić sobie na to, by być zdecydowanie mniej kategoryczne i głosić swoje zasady w hipotetycznej, nie fundamentalistycznej, nie normatywno-dogmatycznej i autorytarnej formie. W wielobóstwie już sama wielość bogów powoduje relatywizację rozkazów, nakazów i zakazów tego czy innego boga. W religiach panteistycznych właśnie totalność i uniwersalność rzeczywistości poza przypadkowymi zjawiskami jest całkowicie boska, tak że każdy i wszystko wewnątrz tej rzeczywistości partycypuje w boskości. Tym samym, w odróżnieniu od monoteizmu, nie istnieje tu żadna najwyższa instancja, która wszelką boskość nosi wyłącznie w sobie i może wypowiadać się oraz decydować o wszystkim.”

Hubertus Mynarek (1929)

Zakaz myślenia. Fundamentalizm w chrześcijaństwie i islamie
Źródło: s. 21

O Bogu , O religii , O rzeczywostości

„Zaraz po wojnie przywdziałem mundur harcerski, marząc o wielkiej Polsce. W rezultacie, jako 16-letni chłopak wychowany w patriotycznej rodzinie i harcerz w konspiracyjnych Drużynach Chrobrego, na przełomie 1948 i 1949 roku przesiedziałem na UB ponad 7 miesięcy. Była nas grupa 52 harcerzy z całej Polski. Czekała ta grupa w areszcie na sfingowany proces przeciwko harcerstwu i przeciwko młodzieży polskiej. Nie zrobiono tego procesu. Po 7 miesiącach wyrzucono nas jak niepotrzebny bagaż, bo nie byliśmy już potrzebni, problem rozwiązano bowiem inaczej. W tamtych czasach miałem do czynienia z oficerami UB, którzy mnie przesłuchiwali. Byli bez litości. Siedziałem po 48 godzin w mokrym karcerze, byłem głodzony, a po parę dni trzymano mnie też bez wody. Ale byłem też konwojowany przez zwykłych żołnierzy Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. I gdy przewożono mnie skutego z Katowic do Poznania w Wigilię Bożego Narodzenia, ci żołnierze wbrew rozkazom rozkuli mnie i pozwolili mi się posilić. Ale represje w stosunku do nas, harcerzy i mnie, trwały dalej. Nie otrzymałem skierowania na studia. Gdy byłem w wojsku, właśnie z tego tytułu zostałem przymusowo wcielony do brygad wojskowych pracujących w kopalni.”

Włodzimierz Czechowski (1933) polski polityk

Źródło: wystąpienie w Sejmie, 8 września 2004 http://orka2.sejm.gov.pl/Debata4.nsf/4fb829a81a8d007ac125746d0030d0fb/f6713bf5e9978a86c1257479003323ef?OpenDocument

O wojnie , O młodzieży , O rodzinie , O problemach

„O wy szlachto, synowie najprzedniejszych z mych ludzi, miękcy i wymuskani, mający zaufanie w swe urodzenie i bogactwa. Nie zważacie na moje rozkazy, a swoje postępy. Zaniedbaliście dążenie do uczenia się, a jedyne co was interesuje to prześciganie się w gnuśności i ciemnocie. Na Króla, który jest w Niebiosach, klnę się, że za nic mam waszą szlachetność i piękno. Niech inni was podziwiają, a ja podaję to do waszej przytomności z całą pewnością, że albo gnuśność swą zastąpicie czynami sławetnymi, albo nie dostaniecie nic od Króla Karola.”

Karol Wielki (748–814) król Franków i Longobardów, cesarz Imperium Rzymskiego

Źródło: Notker Balbus, Gesta Caroli Magni

O ludziach , Cytaty o pięknie , O zaufaniu , O bogactwie

„Głośno także zachwalają i ową [wolność], którą nazywają wolnością sumienia: którą, jeśli ją tak można rozumieć, iż każdemu wolno według swego zdania czcić Boga lub Go i nie czcić, (…). Można ją jednakże i w tej myśli pojmować, że człowiekowi z poczucia obowiązku wolno w państwie bez jakiejkolwiek przeszkody pójść za wolą Boga i spełniać Jego rozkazy. Taka wolność to prawdziwa wolność i godna synów Bożych, która najszlachetniej strzeże godności osoby ludzkiej i jest wyższa od wszelkiej przemocy i niesprawiedliwości: Kościołowi też była zawsze pożądana i szczególnie droga. Tego rodzaju wolności domagali się dla siebie wytrwale Apostołowie.”

Leon XIII (1810–1903) papież

Encyklika Libertas praestantissimum o wolności człowieka

O Bogu , O myślach , O wolności , O myśleniu

„Socjalizm dążący do upaństwowienia całego życia człowieka, nie może postawić żadnego ideału etycznego, który, jako rzecz nawskroś wewnętrzna i indywidualna, musi być wiekuistym buntownikiem. Zrozumiałe jest także, że wcielenie przez państwo rewolucyjne społecznych ideałów sprawiedliwości i braterstwa nie będzie mogło dokonać żadnego przewrotu moralnego w duszach ludzkich, tak samo jak nie mogła przeobrażać się moralność niewolników, zależnie od tego, czy mieli dobrych czy złych panów, wydających sprawiedliwe czy niesprawiedliwe rozkazy. W obu tych razach mamy zachowanie tego samego typu moralności, polegającej na posłuszeństwie rozkazowi lub prawu i nie zmieniającej się od tego, jaką treść lub dany rozkaz zawiera w sobie, ponieważ nie ma tutaj wolności wyboru, ani dobrowolnego posłuszeństwa.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Moralność i polityka doktryny w: Edward Abramowski, Pisma, tom II http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_2/301, Warszawa 1924.

O sprawiedliwości , O zachowaniu , O duszy , O wolności

„Patrzyłem na zburzone miasta i – proszę mi wierzyć – w jakiś sposób czułem się odpowiedzialny za tę wojnę, której sensu i celu nie byłem w stanie pojąć: żołnierzowi każe się walczyć i ginąć, reszta nie należy do niego. Wszystko, co może osiągnąć żołnierz na wojnie, w najlepszym przypadku, to udział w jakimś mglistym zwycięstwie, które – zaręczam panu – po tym wszystkim co musi przeżyć i przecierpieć – nie ma dla niego żadnego sensu. Można odnieść jakieś zwycięstwo w życiu, lecz nigdy na wojnie, na wojnie przegrywa się wszystko, czym żyło się dotychczas; można najwyżej ocalić ciało, gdyż na wojnie – przegrywają wszyscy. Sama wojna jest poza życiem, tam najświętsze słowa brzmią pusto. (…) … widok tych martwych drzew targnął mną silniej niż widok zabitych ludzi… Tam, między tymi drzewami, po raz pierwszy pocałowała mnie kobieta. Czy wie pan, co czuje człowiek, kiedy zrozumie, że już nigdy nie ujrzy drzewa, pod którym został pierwszy raz pocałowany? (…) Do mojego domu, do mojego życia wtargnęli ludzie, którzy pozostawili gdzieś swoje sady, swoje domy, swoje miłości i – zburzyli mój dom. Ja wtargnąłem do domów innych ludzi i burzyłem je… (…) Jakże to jest – myślałem – że miliony ludzi, którzy kochają swoje domy, swoje dzieci i żony, którzy pragną pracować, a nienawidzą wojny – na rozkaz setki generałów porzucają wszystko i mordują się, niszczą i grabią swoje domy? Na wojnie o wszystkim decyduje pierwszy strzał: potem zostaje tylko strach i chęć ocalenia siebie. Nie byłem dłużej w swoim domu niż kwadrans – trzeba było iść dalej, znowu zabijać i burzyć – lecz przysiągłem sobie wówczas, że ostatni strzał tej wojny będzie ostatnim dniem mego życia wśród tych wszystkich prawd i haseł… Nie ma takich prawd, panie doktorze, za które musieliby ginąć ludzie wolni, to nie są ludzkie prawdy. (…) Człowiek musi czymś żyć, a dzisiejszy świat zabiera mu wszystko…”

Marek Hłasko (1934–1969) polski pisarz

Umarli są wśród nas

O kobietach , O wojnie , O dzieciach , O ludziach

„Okazja do zwrotu zaczepnego została przeoczona, a gdy po wahaniach została zarządzona, operacja była już słusznie spóźniona i – została słusznie odwołana. Rozkaz Naczelnego Dowództwa do odmarszu na stolicę wzbudził we mnie smutne refleksje. Niechybnie bowiem dowodził, że w pierwszej fazie wojny, w osłonie granic i koncentracji, przegraliśmy. Mimo że było to do przewidzenia, przegrana nasza była o wiele za wczesna.”

Tadeusz Kutrzeba (1886–1947) generał polski

Bitwa nad Bzurą

O wojnie

„To zależy, dla których. Dlatego, że protesty na Wybrzeżu miały kilka faz. Co ma zrobić żołnierz, który dostał rozkaz obrony budynku użyteczności publicznej?
Czymś innym były natomiast salwy do robotników w Gdyni, którzy szli do stoczni, wezwani poprzedniego dnia przez Stanisława Kociołka do przerwania strajku. Nie widzę żadnego usprawiedliwienia dla tych salw. Żadnego. Nie ścigałbym jednak konkretnego żołnierza, który wykonywał polecenie. To była decyzja Gomułki i Biura Politycznego. Gen. Jaruzelski był wykonawcą.”

Adam Michnik (1946) polski dziennikarz i publicysta

w odpowiedzi na pytanie, czy nie ma usprawiedliwienia dla strzałów.
Źródło: Pożegnanie z bronią, 6 lutego 2001 http://wyborcza.pl/1,76842,126485.html

O decyzjach , O pożegnaniu

„Wy, jako oficerowie, powinniście wiedzieć, że rząd nie może wydać takiego rozkazu. Ale ci, którzy zabili tych młodych ludzi, byli terrorystami.”

Nicolae Ceaușescu (1918–1989) komunistyczny przywódca Rumunii

na temat krwawego stłumienia demonstracji w Timișoarze 20 grudnia 1989.
Proces z 25 grudnia 1989
Źródło: Diane Ducret, Kobiety…, op. cit., s. 262.

O kobietach , O ludziach

„Stanowisko nigdy nie daje ci prawa do rozkazywania. Tylko zobowiązuje cię do takiego życia, by inni ludzie mogli przyjmować twoje rozkazy, nie doznając upokorzenia.”

Dag Hammarskjöld (1905–1961) szwedzki polityk, dyplomata, ekonomista i prawnik

O ludziach

„Życie nagie, ulotne,zanurzone w czasie,póki się nie pojawiłczłowiek – ostatnie zdanie.O morze, źródło bijącego serca,
co płyniesz w naszych żyłach,posłuszne rozkazom praojca.Oto związały się nawzajemciało matki – wodnych przestworzy – i duch Ojca, co myślą zapładniał.Wielką klamrą istnieją związani,naszym myślom, co łączą się w jedno:pramatka – zwierzęcy organizm,praojciec: filozofów i aniołów sedno.”

Anna Kiesewetter (1962) polska pisarka, poetka, animatorka kultury

Źródło: Ewolucja

O życiu , O aniołach , O matce , O myślach

„Roman Szuchewycz to osoba, która dokonała zamachu terrorystycznego i zamordowała ministra rządu RP Bronisława Pierackiego, w 1939 roku jako oficer batalionu niemieckiego Nachtigall brała udział w napaści na państwo polskie, a jako komendant główny UPA wydawała rozkazy o eksterminacji ludności polskiej, żydowskiej, ormiańskiej i czeskiej. Jeżeli na uroczystości, podczas której czci się taką osobę, jest młodzież, to według mnie jest to bardzo negatywna indoktrynacja. Przeciwko temu protestuję!”

Andrzej Zapałowski (1966) polski polityk

batalion Nachtigall powstał w 1941 roku.
Źródło: „Życie” http://www.zycie.pl/informacje.php?region=Przemy%B6l&nr=1093

O życiu , O młodzieży

„Nawet po odwołaniu 28 lipca przez „Bora” zarządzonej 27 lipca przez „Montera” mobilizacji, nie wszyscy rozeszli się do domów. Halina Szeptycka „Halina”, po ogłoszeniu pierwszej mobilizacji w dniu 25 lipca 1944 r. zgłosiła się na zbiórkę w lokalu wyznaczonym przy ul. Belwederskiej, w dzielnicy niemieckiej. Było tam kilkadziesiąt osób. Rozkaz z 27 lipca, odwołujący mobilizację, dotarł do nich dopiero 1 sierpnia rano. Poszła więc z powrotem do Śródmieścia. W tym przypadku oddział znajdujący się w dzielnicy niemieckiej wytrzymał nerwowo te parę dni naprężenia i spokojnie oczekiwał na dalsze rozkazy. Ale przecież sprawy potoczyć się mogły inaczej. Były przypadki wymiany ognia z patrolami niemieckimi. W tej sytuacji każda chwila mogła przynieść początek rozruchów na szeroką skalę.”

Kazimierz Leski (1912–2000) inżynier polski, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego

Źródło: Życie niewłaściwie urozmaicone. Wspomnienia oficera wywiadu i kontrwywiadu AK, wyd. II, Warszawa 1995, s. 292.

O życiu

„Musimy jednak pamiętać o jednym: opór zbrojny i walka orężna wobec najeźdźcy nie były narzucone społeczeństwu przez jakiś rozkaz z góry. Ta decyzja została podjęta przez cały naród samorzutnie, nie w sierpniu '44 roku, ale już we wrześniu '39.”

Tadeusz Komorowski (1895–1966) polski generał, dowódca AK, polityk emigracyjny

o powstaniu warszawskim.

O decyzjach , O walce

„Dzisiaj ukraińscy nacjonaliści stanowczo temu zaprzeczają, oni zawsze „walczyli” z bolszewikami – podkreślają stanowczo – i to jest pierwszy bluff ukraińskich ekstremistów przedkładany światu w środku XX stulecia. Robią też „wielkie oczy” na zarzut, że także oni mają swój haniebny udział w katyńskiej zbrodni.
Na licznych wiecach i mitingach organizowanych przez nacjonalistów (którzy udawali komunistów) na rozkaz władz bolszewickich, były i takie, na których publicznie zestawiano listy Polaków przeznaczonych do wywózki z Hałyczyny jako „ochwiścia” zupełnie niepotrzebne na „ukraińskiej” ziemi – i to też był bluff. Albowiem ziemia ta od zarania historii była polską i aż do wypędzenia z niej Polaków przez NKWD na wschód a przez Ukraińską Powstańczą Armię (UPA) na zachód, mieściła więcej Polaków, niż Rusinów-Ukraińców.”

Edward Prus (1931–2007) historyk polski

Bluff XX wieku, Londyn 1992

O świecie , O historii

„Socjalizm ze względu na samą swoją naturę nie może zostać nikomu narzucony, wprowadzony rozkazem… Bez wyborów powszechnych, bez nieograniczonej wolności prasy i zrzeszania się, bez swobody wymiany poglądów zamiera życie w każdej publicznej instytucji, a aktywna pozostaje jedynie biurokracja.”

Róża Luksemburg (1871–1919) niemiecka polityk

O życiu , O naturze , O wolności

„To, co obserwuję podczas walki o Warszawę, wywołuje radosne zamglenie oczu. Rośnie serce na widok tych Polek, które z pogardą śmierci rywalizują między sobą, aby otrzymać najtrudniejsze i najwięcej zagrażające życiu zadania. Dają one wspaniały przykład umiłowania wolności i walki o Polskę. Spokojny o swą przyszłość może być kraj, gdy na arenę życia państwowego Polski masowo wkraczają te wspaniałe typy kobiet – zjawisko na pewno niespotykane na przestrzeni wieków. Cześć ich rodzicom i wychowawcom! A mężczyźni - żołnierze Armii Krajowej? W ciągu długiej służby widziałem różne szeregi żołnierskie. Jednak takiej brawury i dzielności osobistej, takiego zapału i tężyzny nie udowodniono jeszcze. Nie mamy odznak stopni, ale karność wśród nas jest wzorowa. Taka karność może istnieć tylko w zespołach wysoce ideowych, znających cel zmagań i szanujących rozkazy tych, którym się ufa i których się słucha mimo braku zewnętrznych odznak starszeństwa. Wkraczamy w nowy okres historii i w nowy okres stosunków w wojsku. Przełożony i podwładny to jedna dusza. Dla obu najwyższym prawem jest dobro Ojczyzny. Żołnierze podległego mi Okręgu - brak mi słów zachwytu dla waszego męstwa i postawy. W tych ciężkich dniach zmagań o opanowanie stolicy do końca wykażmy hart. Każdy próg jest nam twierdzą, a krzyżacka przemoc pęka. Cześć Wam, Obywatelki i Obywatele!”

Antoni Chruściel (1895–1960) generał polski

gen. „Monter” do walczących oddziałów, 2 sierpnia 1944, Warszawa.
Źródło: Andrzej Krzysztof Kunert, Komendant Podziemnej Warszawy. Generał Monter Antoni Chruściel, Świat Książki, Warszawa 2012, s. 206–207

O śmierci , O kobietach , O mężczyznach , O książkach

„To w twoich rękach spoczywa władza rozkazodawcza – twoja podświadomość słucha i wiernie urzeczywistnia rozkazy.”

Joseph Murphy (1898–1981)

Potęga podświadomości

„Podróżnik, wracający z starożytnej ziemi,
Rzekł do mnie: „Nóg olbrzymich z głazu dwoje sterczy
Wśród puszczy bez tułowia. W pobliżu za niemi
Tonie w piasku strzaskana twarz. Jej wzrok szyderczy,

Zacięte usta, wyraz zimnego rozkazu
Świadczą, iż rzeźbiarz dobrze na tej bryle głazu
Odtworzył skryte żądze, co, choć w poniewierce,
Przetrwały rękę mistrza i mocarza serce.

A na podstawie napis dochował się cało:
«Ja jestem Ozymandias, król królów. Mocarze!
Patrzcie na moje dzieła i przed moją chwałą

Gińcie z rozpaczy!» Więcej nic już nie zostało…
Gdzie stąpić, gruz bezkształtny oczom się ukaże
I piaski bielejące w pustyni obszarze.”

Percy Bysshe Shelley (1792–1822) angielski poeta

Serce

„Ręce w górę! W górę! (…) Coście za jedni? Ty mów! – odezwał się najwyższy z uzbrojonych podchodząc do prodziekana Aniłłowicza.
(…)
– Jedziemy do Wrocławia… jesteśmy uczonymi, uniwersytet… Polska… – dobiegały Wielenieckiego pojedyncze słowa. (…) Wszyscy stali nieruchomo. Pod dużą wierzbą przy rowie dwóch leśnych obszukiwało szofera.
– No… – rzekł dowódca, widać nie bardzo wiedząc, co robić z tym fantem – no…
Nagle wzrok jego padł na milicjanta, który coraz bardziej bladł od upływu krwi.
– Żbik, co z tym szczeniakiem?
– Melduję posłusznie, komunista, panie kapitanie. Znalazłem! – triumfująco, choć spokojnie wypalił Żbik, ów brodacz w spadochroniarskim hełmie, który postrzelił milicjanta. Podniósł w górę zakrwawioną książeczkę. Do tej pory podtrzymywał chłopca, jakby tego nie czując. Teraz puścił go. Tamten ukląkł od razu i zastygł niezdarnie na czworakach. Ze spęczniałej bluzy mundurowej kapała krew.
Żbik potrząsnął w powietrzu książeczką. Żaden z profesorów nie spojrzał w tę stronę; była cisza. Dowódca założył kciuki za pas. Marszcząc czoło wciągnął ze świstem powietrze.
– A wy co, polscy profesorowie? – ryknął nagle głosem wysilonym do zdarcia. – Co robicie?! Rozkazów bolszewików słuchacie?! Chleb moskiewski zapachniał?! Żydokomunę zaprowadzić?! Co?! Co?! Co?! – krzyczał coraz przenikliwiej, jakby upajając się własnym głosem. (…) – Bolszewika wam dali, żeby bronił?! A przed kim?! Przed kim, ja się was pytam, panowie moi?! Przed nami, przed armią polską, przed siłami zbrojnymi niepodległej rzeczypospolitej…
Urwał, krótką chwilę wytrzymał w strasznej ciszy i rzucił:
– Komuniści, wystąp! (…) Są peperowcy? Żydzi? No?!
Grupa profesorów zwarła się jeszcze bardziej, tak że Wieleniecki został zupełnie sam na jej narożu. Chwila, a wystąpiłby przed szereg. Czuł, jak pali mu pierś legitymacja partyjna i jak powoli łomocą pulsy w głowie. Dwaj leśni przeciągali przez rów milicjanta, który leciał im z rąk. Po raz ostatni zobaczył Wieleniecki twarz chłopca.
(…)
Profesorowie kupą rzucili się do autobusu. (…) Starter stęknął, szyby zadrżały i autobus ruszył od razu z drugiego biegu. Gdy mijali zakręt, od łąki rozległ się jeden głośny strzał.”

Stanisław Lem (1921–2006) polski pisarz, futurysta

Powrót

O górach , O miłości , O sile , O ciszy

„Pamiętam moment, kiedy nas, mieszkańców kamienicy, ustawili pod murem, aby rozstrzelać. Naprzeciw siedzieli okrakiem, na talerzowych karabinach maszynowych, żołnierze w rozchełstanych mundurach. Nie zdawałem sobie sprawy, co się dzieje. W ostatniej chwili rozkaz został odwołany – zdaje się, że Niemcy zaczęli się obawiać szybko rozkładających się ciał w upałach. Egzekucje mieszkańców Ochoty zostały wstrzymane.”

Kazimierz Orłoś (1935) polski pisarz, scenarzysta filmowy i telewizyjny

o wydarzeniach podczas powstania warszawskiego.
Źródło: Arkadiusz Gruszczyński, Kazimierz Orłoś warszawskim twórcą. "Literatura nie udziela odpowiedzi" https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,24945817,kazimierz-orlos-warszawskim-tworca-literatura-nie-udziela.html, wyborcza.pl, 30 czerwca 2019.

„Objął dowodzenie Armią Krajową już po powstaniu warszawskim, gdy możliwości działania były bardzo małe. Zrobił, co mógł i wydał ostatni rozkaz, rozwiązujący AK.”

Józef Garliński (1913–2005) polski pisarz, historyk, działacz emigracyjny

o Leopoldzie Okulickim
Źródło: Stanisław M. Jankowski red., Generał Leopold Okulicki „Niedźwiadek”. Fakty – dokumenty – ślady – legenda, Muzeum im. Stanisława Fischera w Bochni, Instytut Katyński w Polsce, Zarząd Miasta Bochni, Bochnia – Kraków 1996. s. 63.

„Najłatwiej było rozbić cele na dole, w kobiecym – jak się okazało – pawilonie. Za chwilę na podwórcu zapanował niesłychany harmider i bieganina. Cały tłumek rozgorączkowanych, nieprzytomnych niewiast, w najróżniejszych, nierzadko nocnych strojach – skupił się dookoła mnie, radując i płacząc na przemian. Niewiele pomagały nasze perswazje, prośby i wreszcie rozkazy, żeby natychmiast się rozpraszały, uciekały w miasto, gdzie która może. Powoli opanowaliśmy sytuację i zabraliśmy się do cel męskich (…) Robota z wysadzaniem cel odbywała się powoli, gdyż trzeba było zachować dużą ostrożność, żeby nie ucierpieli uwalniani (…) Zdarzało się, że znajdującym się w celach naszym kolegom wrzucaliśmy przez okno ładunek, żeby sami od wewnątrz wysadzali zamki w drzwiach.”

Antoni Heda (1916–2008) polski dowódca partyzantki, generał

wspominając rozbicie więzienia UB w Kielcach z 4 na 5 sierpnia 1945 i uwolnienie ponad 350 więźniów.
Źródło: 70 rocznica rozbicia więzienia UB w Kielcach https://www.dzieje.pl/aktualnosci/70-rocznica-rozbicia-wiezienia-ub-w-kielcach, dzieje.pl, 5 sierpnia 2015.

O zachowaniu

„Ich sztabowi dawał się we znaki wpływ Hitlera, ale na poziomie dowodzenia wojskami i frontami ten wpływ był mniejszy i oficerowie byli doskonali. Wiedzieli, do czego ich siły są zdolne i nigdy nie wydawali niewykonalnych rozkazów.”

Konstanty Rokossowski (1896–1968) marszałek ZSRR i Polski

o Niemcach
Źródło: Sergo Beria, Beria. Mój ojciec. W sercu stalinowskiej władzy, przedmowa i przypisy Francoise Thom, Wydawnictwo Magnum, Warszawa 1999, ISBN 83-85852-56-5, tłum. Józef Waczków, s. 195.

O sile

„Wydałem rozkaz i każę każdego rozstrzelać, kto by chociaż jednym słowem usiłował krytykować, iż celem wojny nie jest osiągnięcie oznaczonych linii, lecz fizyczne zniszczenie przeciwnika. (…) Polska zostanie wyludniona i zasiedlona Niemcami. Mój pakt z Polską pomyślany był tylko jako pozyskanie czasu…”

Adolf Hitler (1889–1945) kanclerz Rzeszy, twórca i dyktator III Rzeszy niemieckiej

fragmenty mowy do generałów dowodzących Wehrmachtem, którą wygłosił w Obersalzbergu w przededniu wojny, 22 sierpnia 1939.
Źródło: Tadeusz Kułakowski, Gdyby Hitler zwyciężył, Warszawa 1960, s. 22–23.

O wojnie , O czasie

„Wojenna postawa wasza wskrzesza dawne tradycje oręża polskiego. W imię tej dawnej, wiecznie żywej słaby bojów i trudów polskich rozkaz niniejszy dorzuca do nieprzebranego skarbca imion poległych za Polskę nowe bohaterskie nazwiska.”

Kazimierz Sosnkowski (1885–1969) generał polski, minister

o bitwie pod Łowczówkiem.
Źródło: Łowczówek – pierwsza bitwa Legionów http://jpilsudski.org/artykuly-ii-rzeczpospolita-dwudziestolecie-miedzywojnie/wojskowosc-i-militaria/legiony-polskie/item/1822-lowczowek-pierwsza-bitwa-legionow, jpilsudski.org

„Decyzja o powstaniu była zwyczajnie głupia. Zła, nierozważna, ze wszech miar krótkowzroczna. Mówię o decyzji. Nie o samej walce. Po prostu do tej walki nie powinno dojść. Mówię to jako długoletni wojskowy, sztabowiec i frontowiec. Nie powinniśmy zaczynać tej walki. Okazało się, że nasi dowódcy byli słabo wyszkoleni, militarnie nieprzygotowani do takiej roli. Do tego dochodzi coś, o czym dziś już możemy mówić. Góra AK to byli megalomani. (…) Powstanie wywołało kilku kompletnie niekompetentnych ludzi. Wbrew logice. I oni – jak ślepcy z obrazu – poprowadzili nas ku tragedii. Stało się z nimi coś arcypolskiego: oni oszaleli, zachłysnęli się Polską i oszaleli. Stracili zdolność racjonalnego myślenia. (…) Liderzy AK w sposób zupełnie nieodpowiedzialny, szafując życiem setek tysięcy ludzi, rzucili się w szalonej szarży z pięściami na wroga. I jeszcze dali rozkaz, abyśmy my to wykonali. Na tym polega ta tragedia.”

Stanisław Aronson (1925) oficer Armii Krajowej, izraelski wojskowy

Źródło: Emil Marat, Michał Wójcik, Stanisław Aronson: Góra AK to byli megalomani. Powstanie warszawskie wywołało kilku niekompetentnych ludzi. Wbrew logice http://wyborcza.pl/alehistoria/7,121681,25026752,stanislaw-aronson-gora-ak-to-byli-megalomani-powstanie.html, wyborcza.pl, 29 lipca 2019.

O górach , O myślach , O myśleniu , O decyzjach

„Żołnierze Armii Krajowej! Daję Wam ostatni rozkaz. Dalszą swą pracę i działalność prowadźcie w duchu odzyskania pełnej niepodległości Państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą. Starajcie się być przewodnikami Narodu i realizatorami niepodległego Państwa Polskiego. W tym działaniu każdy z Was musi być dla siebie dowódcą. W przekonaniu, że rozkaz ten spełnicie, że zostaniecie na zawsze wierni tylko Polsce.”

Leopold Okulicki (1898–1946) generał polski

w ostatnim rozkazie do żołnierzy Armii Krajowej, 19 stycznia 1945.
Źródło: Ostatnie rozkazy „Niedźwiadka” https://niezalezna.pl/255257-ostatnie-rozkazy-niedzwiadka, niezalezna.pl, 19 stycznia 2019.

O pewności siebie

„Ci są Zbawicielami Krain, którzy kierując się dobrą myślą, poprzez czyny, o prawdo, spełniają swą powinność, zgodnie z twoim, Boże rozkazem. Oni są, zaprawdę, wojownikami wyznaczonymi do walki z terrorem Zła.”

Zaratusztra

1. Cytaty z Gath Zaratusztry, O zbawieniu
Źródło: https://www.britannica.com/topic/Saoshyans

O walce , O myślach , O myśleniu , O Bogu

„Pomiędzy generałem Borem, dowódcą powstania, a marszałkiem Rydzem, wodzem w kampanii wrześniowej, różnica jest zasadnicza. Rydz miał w Polsce faktycznie władzę i wojskową, i polityczną, stąd za klęskę wrześniową ponosi odpowiedzialność całkowitą: i formalną, i materialną. Bór był tylko dowódcą wojskowym, słuchał politycznych rozkazów rządu, wojskowych – naczelnego wodza i prezydenta. Bór jest gorąco atakowany przez przyjezdnych z Warszawy, zarówno narodowców, których jego otoczenie prześladowało, jak lewicowców, których popierało. Ale jako wojskowy, wobec historii Bór będzie miał inną reputację niż Rydz, który miał 33 dywizje piechoty i całe państwo do dyspozycji, walczył tylko 17 dni i uciekł. Bór nie miał nic, miał konspirację tworzoną w fantastycznych warunkach, walczył 63 dni i poszedł razem z żołnierzami do niewoli, zrywając łańcuch naszych wodzów, którzy żołnierzy zostawiali, sami uciekali, jak Rydz z Polski, Sikorski z Francji. Pod dowództwem Rydza wojsko polskie dało mniej, niż świat od niego oczekiwał, pod dowództwem Bora Powstanie Warszawskie bije wszystkie rekordy wytrzymałości.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Lata nadziei

O świecie , O historii

„Mam dość tych pisowskich wyciągań teczek sprzed lat. I powiem więcej: wolę uczciwych zomowców, którzy rzetelnie wykonywali rozkazy, niż facetów mających gęby pełne patriotyzmu, którzy teraz rozkradają nasz kraj w barwach PO-PiS-u i PSLD.”

Janusz Korwin-Mikke (1942) polski polityk

Źródło: Kontrowersje wokół dr. Czerniaka, „Najwyższy Czas!”, 19 lipca 2019

„Ja, siostra Faustyna, z rozkazu Bożego byłam w przepaściach piekła na to, aby mówić duszom i świadczyć, że piekło jest. O tym teraz mówić nie mogę, mam rozkaz od Boga, abym to zostawiła na piśmie. Szatani mieli do mnie wielką nienawiść, ale z rozkazu Bożego, musieli mi być posłuszni. To com napisała, jest słabym cieniem rzeczy, które widziałam. Jedno zauważyłam, że tam jest najwięcej dusz, które nie dowierzały, że jest piekło. Kiedy przyszłam do siebie, nie mogłam ochłonąć z przerażenia, jak strasznie tam cierpią dusze, toteż jeszcze się goręcej modlę o nawrócenie grzeszników, ustawicznie wzywam miłosierdzia Bożego dla nich. O mój Jezu, wolę do końca świata konać w największych katuszach, aniżeli bym miała Cię obrazić najmniejszym grzechem.”

Faustyna Kowalska książka Dzienniczek

Dzienniczek
Źródło: 741, s. 242.

O piekle , O siostrze , O cierpieniu , O Bogu

„Dziś byłam w przepaściach piekła, wprowadzona przez Anioła. Jest to miejsce wielkiej kaźni, jakiż jest obszar jego strasznie wielki. Rodzaje mąk, które widziałam: pierwszą męką, która stanowi piekło, jest utrata Boga; drugie - ustawiczny wyrzut sumienia; trzecie - nigdy się już ten los nie zmieni; czwarta męka - jest ogień, który będzie przenikał duszę, ale nie zniszczy jej, jest to straszna męka, jest to ogień czysto duchowy, zapalony gniewem Bożym; piąta męka - jest ustawiczna ciemność, straszny zapach duszący, a chociaż jest ciemność; widzą się wzajemnie szatani i potępione dusze, i widzą wszystko zło innych i swoje; szósta męka jest ustawiczne, towarzystwo szatana; siódma męka - jest straszna rozpacz, nienawiść Boga, złorzeczenia, przekleństwa, bluźnierstwa. Są to męki, które wszyscy potępieni cierpią razem, ale to jest nie koniec mąk, są męki dla dusz poszczególne, które są męki zmysłów, każda dusza czym grzeszyła, tym jest dręczona w straszny, i nie do opisania sposób. Są straszne lochy, otchłanie kaźni, gdzie jedna męka odróżnia się od drugiej; umarłabym na ten widok tych strasznych mąk, gdyby mnie nie utrzymywała wszechmoc Boża. Niech grzesznik wie, jakim zmysłem grzeszy, takim dręczony będzie przez wieczność całą; piszę o tym z rozkazu Bożego, aby żadna dusza nie wymawiała się, że nie ma piekła, albo tym, że nikt tam nie był i nie wie jako tam jest.”

Faustyna Kowalska książka Dzienniczek

Dzienniczek (Dz 741).
Dzienniczek
Źródło: s. Faustyna Kowalska: Widziałam życie wieczne https://www.fronda.pl/a/s-faustyna-kowalska-widzialam-zycie-wieczne,72017.html, fronda.pl

O rozpaczy , O piekle , O cierpieniu , O Bogu

„Żołnierz bije się wspaniale. O 23.00 nieprzyjaciel jest pobity, przejście wolne. Daję rozkaz do marszu i przez radio zawiadamiam inne oddziały. Nie mamy benzyny. Dlatego niszczymy samochody, tak pancerne, jak i osobowe. Tabory przejść nie mogą (…) Do dział zaprzęgamy po cztery konie, gdyż droga przez pola bardzo ciężka, a konie zmęczone. Jadę konno ze sztabem. Kiedy przekraczam szosę Tomaszów – Zamość, trafiam na walkę oddziałów Wołyńskiej Brygady Kawalerii z przybyłym odwodem niemieckim. W walce na granaty i bagnety Niemcy rozbici, dużo jeńców. Idziemy dalej. Walka na przeprawach w Krasnobrodzie. Wspaniały, niezmordowany 25. Pułk Ułanów Wielkopolskich w szarży otwiera przeprawę. Ginie, niestety, prawie cały szwadron. Pułk bierze jeńców i oswabadza kilkuset Polaków wziętych do niewoli. Odbito też szpital z wieloma rannymi. Straty niemieckie dość duże. Niemcy naciskają ze wszystkich stron. Trzeba ochraniać skrzydła, a z tyłu słychać ogień artylerii.”

Władysław Anders (1892–1970) polski generał

o bitwie pod Tomaszowem Lubelskim podczas kampanii wrześniowej 1939.
Źródło: Praca zbiorowa, redakcja Tadeusz Guz, Wojciech Lis, Ryszard Sobczuk, Bitwy pod Tomaszowem Lubelskim w 1939 roku, wydawnictwo Werset, Lublin 2010. ISBN 9788360133675. s. 161–162.

O koniach , O stracie , O walce

„Musiałem podjąć taką decyzję wbrew rozkazom z Londynu. Byłem przekonany, że rozkazy wynikają z braku zrozumienia naszej trudnej sytuacji. Szef rządu był niewłaściwie informowany przez ambasadora w Moskwie. Pozostanie w Rosji było niezgodne z polskim interesem narodowym. Podjąłem tę decyzję i Bóg mi świadkiem, że była to decyzja słuszna.”

Władysław Anders (1892–1970) polski generał

o ewakuacji Armii Polskiej z ZSRR, przeprowadzonej w marcu i sierpniu 1942.
Źródło: Generał Władysław Anders, 1892–1970 http://ww2.senat.pl/k6/agenda/anders/biogram.pdf, senat.pl

O decyzjach , O zrozumieniu , O Bogu

„Gen. Anders nie miał wyboru. Musiał wykonać rozkaz dowódcy 8 Armii generała Olivera Leese’a.”

Zbigniew Wawer (1956) polski historyk

o bitwie o Monte Cassino.
Źródło: Prof. Zbigniew Wawer: gen. Anders nie mógł odmówić udziału w bitwie o Monte Cassino http://dzieje.pl/wideo/prof-zbigniew-wawer-gen-anders-nie-mogl-odmowic-udzialu-w-bitwie-o-monte-cassino, dzieje.pl, 17 maja 2018.

„Manewrowanie ludźmi. Zebranie grona lojalnych wykonawców rozkazów, którymi zwykle się pogardza. Hitler też miał tę umiejętność. Wiedział, jak dobrać. Jak od siebie uzależnić. Jak uwikłać.”

Jerzy Stuhr (1947) polski aktor i reżyser

odpowiedź na pytanie o umiejętności Jarosława Kaczyńskiego
Źródło: Mocne słowa Jerzego Stuhra o Jarosławie Kaczyńskim. Porównał go do Hitlera https://wiadomosci.wp.pl/mocne-slowa-jerzego-stuhra-o-jaroslawie-kaczynskim-porownal-go-do-hitlera-6051040106881665a, wp.pl, 24 października 2016.

O uzależnieniu , O pewności siebie

„On nie wymaga luksusów, nie piastuje godności, lecz nie jest skromny. Nie chce być szarą eminencją i skrycie pociągać za sznurki. Ma być widać, że to on wydaje rozkazy.”

Ernest Skalski (1935)

o Jarosławie Kaczyńskim
Źródło: E. Skalski: Testament Stalina... http://monitorkonstytucyjny.eu/archiwa/1206, monitorkonstytucyjny.eu, 9 sierpnia 2017.

„Przypomniał mi się ten pan z Polonii norweskiej, który mi niedawno w Oslo opowiadał tak: – Ja, proszę pana, byłem w Polsce dwa lata temu i chciałem we Warszawie kupić pomidory. Handlarka kładzie mi pomidory do torebki, ale, proszę pana, same zgniłe. Ja rozumiem, że oni mają rozkaz od Rządu sprzedawać zgniłe pomidory, ale ja nie muszę kupować. I nie kupiłem. – Jasny gwint – mówię – to pan mieszka w Norwegii już trzydzieści lat, a ja mieszkam w Polsce już dwadzieścia pięć lat i pan wie więcej ode mnie, okazuje się. Ja, jej Bohu, nie wiedziałem tego, że sprzedawcy mają rozkaz od Rządu pakować klientom zgniłe pomidory.”

Edward Stachura (1937–1979) polski poeta, prozaik, pieśniarz i tłumacz

No widzi pan. To jest tak: oni mają na straganach pomidory zgniłe i dobre, ale sprzedają te zgniłe, i zanim sprzedadzą te zgniłe, to te zdrowe przez ten czas zgniją, i tak to, proszę pana, cały czas w kółko sprzedają zgniłe.
o sytuacji w PRL, 1973.
Wszystko jest poezja. Opowieść-rzeka (1975)
Źródło: Edward Stachura, Wszystko jest poezja. Opowieść – rzeka, wyd. PIW, Warszawa 1975, s. 133–134.

„Alternatywy nie ma, bo nic lepszego niż wzajemna kontrola równoważących się władz nie wymyślono. Mamy przykłady w historii, kiedy było inaczej. Takie jak koncepcje jednolitości władzy państwowej czy centralizmu demokratycznego. Sprowadzanie sędziów do roli posłusznych wykonawców rozkazów władzy wykonawczej czy wręcz partii politycznej pamiętamy też z okresu nazizmu.”

Jerzy Zajadło (1954) Polski naukowiec

Źródło: Prof. Jerzy Zajadło: Sprowadzanie sędziów do roli posłusznych wykonawców rozkazów partii pamiętamy też z okresu nazizmu http://wiadomosci.dziennik.pl/opinie/artykuly/554596,reforma-sadownictwa-sad-najwyzszy.html, dziennik.pl, 21 lipca 2017

O historii

„Tytuł profesorski zaczynał znaczyć niemal tyle samo co hrabiowski. Profesorowie UW rozkazem cara otrzymywali zaś tytuły szlacheckie, które po dziesięciu latach wysługi miały być dziedziczne.”

Jerzy Stanisław Majewski (1959)

Źródło: Uniwersytet Warszawski. Profesor znaczył tyle co hrabia http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,150427,20955483,uniwersytet-warszawski-profesor-znaczyl-tyle-co-hrabia.html, wyborcza.pl, 10 listopada 2016.

„Co mnie twój kościół, twój papież! Milcz biskupie! Dosyć tej mowy zuchwałej! Ja z Rzymu odbierać nie chcę i słuchać rozkazów! Ja mam innego Pana ponad sobą, który nie siedzi na rzymskiej stolicy, I przed nim tylko będę odpowiadał!”

Bolesław II Śmiały (1041–1081) król Polski

odpowiedź na słowa biskupa Stanisława, który wzywał króla do podporządkowania się zwierzchności papieskiej.
Źródło: http://www.polskieradio.pl/40/156/Artykul/1601691,Boleslaw-Smialy-%E2%80%93-od-potegi-do-upadku

O pewności siebie

„Byliśmy zgromadzeni w jednej dużej izbie. Gdzieś o 1 w nocy gen. Kleeberg odczytał nam ten rozkaz. Był to niezapomniany moment. Oficerowie, starzy pułkownicy mieli łzy w oczach. Trudno uwierzyć, że zaprawieni w walce żołnierze płakali. To była dla wszystkich wielka tragedia, stracona wolność, niepodległość. Byliśmy zawodowymi żołnierzami, to najtragiczniejsze, co może przeżyć żołnierz, mimo że zwyciężaliśmy Niemców, musieliśmy złożyć broń. Generał Kleeberg powiedział wówczas, że przydamy się jeszcze Polsce, a nie należy przelewać polskiej krwi nadaremnie. Dla niego to była najcięższa chwila.”

Zbigniew Ścibor-Rylski (1917–2018) Polski generał, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego

o odczytaniu ostatniego rozkazu generała Franciszka Kleeberga po bitwie pod Kockiem w 1939.
Źródło: Maria Poprawa, Wywiad-relacja z generałem Ścibor-Rylskim "Motylem" http://www.sppw1944.org/index.html?http://www.sppw1944.org/wywiady/scibor.html, sppw1944.org

O łzach , O wolności , O walce , O płaczu

„Pomnik Małego Powstańca jest metaforą. To jest krzyk rozpaczy, nie wykład historyczny. Pomnik Małego Powstańca nie jest tym samym, czym dzieci z kałasznikowami w Afryce, to nie są ci kindersoldaten. Od razu wyszedł rozkaz z dowództwa Armii Krajowej w Warszawie, żeby dzieci nie walczyły w Powstaniu. Zauważono, że dzieci chcą brać w nim udział i wyznaczono im takie role, które powodowały, że ich nie było na pierwszej linii.”

Jan Ołdakowski (1972) polonista i polityk

Źródło: Ołdakowski do Janion: Pomnik Małego Powstańca to nie to samo, co dzieci z kałasznikowami w Afryce http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/686181,oldakowski-do-janion-pomnik-malego-powstanca-to-nie-to-samo-co-dzieci-z-kalasznikowami-w-afryce.html, gazetaprawna.pl, 1 marca 2013

O dzieciach

„To jest najbardziej wstrząsające w całej tej historii, że to nie był eksces jakiejś żywiołowej wściekłości, jakichś pijanych żołdaków, rozwścieczonych oporem powstańców – czegoś takiego nie było. (…) Ci żandarmi w ogóle nie zetknęli się z powstańcami, ich nie miało co rozwścieczyć, oni po prostu wykonywali ludobójcze rozkazy i to dość chętnie. Bo wiemy z niemieckich relacji, że można było odmówić wykonania rozkazów i były takie przypadki, że niektórzy żandarmi się migali albo przynajmniej tak później twierdzili, że oni tych rozkazów nie wykonywali.”

Piotr Gursztyn (1970) polski dziennikarz prasowy i telewizyjny

o Rzezi Woli w 1944 w Warszawie.
Źródło: 73 lata temu Niemcy prowadzili masowe egzekucje w Warszawie. Gursztyn: „Rzeź Woli była przemysłowym ludobójstwem” https://wpolityce.pl/historia/352002-73-lata-temu-niemcy-prowadzili-masowe-egzekucje-w-warszawie-gursztyn-rzez-woli-byla-przemyslowym-ludobojstwem, wpolityce.pl, 6 sierpnia 2017.

O relacjach , O historii

„A syrena szła i śpiewała. A gdy już była tuż, tuż nad brzegiem Wisły, odwróciła się, spojrzała ku wiosce i zawołała na głos cały: – Kochałam cię, ty brzegu wiślany, kochałam was, ludzie prości i serca dobrego, byłam waszą pieśnią, waszym czarem życia! Czemuż wzięliście mnie w niewolę, czemuż chcieliście, abym w pętach, w więzieniu, na rozkaz książęcy śpiewała? Śpiewałam wam, ludzie prości, ludzie serca cichego i dobrego, ale na rozkaz śpiewać nie chcę i nie będę. Wolę skryć się na wieki w fale wiślane, wolę zniknąć sprzed waszych oczu i tylko szumem rzeki do was przemawiać. A gdy przyjdą czasy ciężkie i twarde, czasy, o których nie śni się, ani wam, ani dzieciom i wnukom dzieci waszych śnić się jeszcze nie będzie, wtedy, w lata krzywdy i klęski, szum fal wiślanych śpiewać będzie potomkom waszym o nadziei, o sile, o zwycięstwie.”

Artur Oppman (1867–1931) polski poeta okresu Młodej Polski

legenda o Warszawskiej Syrence.
Źródło: Legendy warszawskie. Syrena https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/legendy-warszawskie-syrena.html, wolnelektury.pl

O sile , Kochać się , O dzieciach , O ludziach

„Niech pan się przymknie w tej chwili, pan łże jak pies. Generał Okulicki nie powiedział, że nie należy rozlewać bratniej krwi! Panie, przeczytaj pan ten rozkaz do cholery!”

Piotr Szubarczyk (1954)

Źródło: Urzędnik IPN z Gdańska do mieszkańców: Swołocz, tchórzliwe kanalie, j..ał was pies! http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35612,23249369,urzednik-ipn-z-gdanska-do-mieszkancow-swolocz-tchorzliwe-kanalie.html, wyborcza.pl, 10 kwietnia 2018

„Będzie burza, spodziewam się jej. Bo jakaż to paralela. U nas 10.000 druków w XVI w., a tam pięć, i to jeszcze starocerkiewnych. U nas 500 drukarni w ruchu do końca XVIII w., a tam do końca XVIII wieku nie ma drukarni prywatnych, u nas 150.000 druków, a tam ledwie 50.000 i tak we wszystkim takie przeciwstawienie, a to zarzucając nam, że nie mamy ani literatury ani języka. Tekst francuski jeszcze sto razy ciekawszy, bo rozróżniam literaturę urzędową (…) i wykazuję różnicę literatury stworzonej z rozkazu od rosnącej samodzielnie.”

Karol Estreicher (starszy) (1827–1908) polski historyk literatury

podkreślając w liście do przyjaciela z 1870 polską wyższość cywilizacyjną wobec Rosji.
Źródło: Korespondencja Karola Estreichera z Marią i Felicjanem Faleńskimi (1867–1903), „Archiwum Literackie” 1957, nr 3, s. 65.

O literaturze , O wieku

Cytaty na temat rozkaz strona 2

Cytaty na temat rozkaz
strona 2