Cytaty na temat proch (75 cytatów) | Cytaty sławnych ludzi

„Niejedną na naukach strawiłem godzinę,
Niejedną miałem radość, iż z nauki słynę,
A oto jest – posłuchaj – treść zdobytej wiedzy:
Z prochu wziąłem początek i jak proch przeminę”

Omar Chajjam (1048–1131) perski poeta, astronom, filozof, lekarz i matematyk

Źródło: Wybrane czterowiersze Omara Chajjama, opr. i wyd.J. Czekanowski, J. Kuryłowicz, Lwów 1933, tłum. Andrzej Gawroński

O wiedzę , O nauce , Radość

„Najmądrzejszy naród na świecie to niewątpliwie Chińczycy. Wynaleźli druk – ale nie gazety, proch – ale tylko do sztucznych ogni, wynaleźli wreszcie kompas – ale powstrzymali się przed odkryciem Ameryki.”

Charles Chaplin (1889–1977) angielski aktor i reżyser kina niemego

Źródło: panorama-kina.com, 25 września 2009 http://panorama-kina.blogspot.com/2009/09/cytaty-ludzi-kina.html

O ludziach

„Przyjaciele, (…) każdy z was wie, że fundamentem naszej religii jest miłość, bez której rozsypałaby się ona w proch, gdyż bez tego nie będziemy naprawdę katolikami, dopóki nie spełnimy, a raczej nie ukształtujemy całego naszego życia zgodnie z dwoma przykazaniami zawierającymi w sobie istotę wiary katolickiej: kochać Boga ze wszystkich naszych sił i kochać bliźniego jak siebie samego.”

Pier Giorgio Frassati (1901–1925) student włoski, błogosławiony Kościoła katolickiego

z mowy o miłosierdziu do kolegów z FUCI.

O miłości , O Bogu , O wierze , O religii

„Zdobyta wolność ma zapach prochu.”

Antoni Regulski

O wolności

„Pod pudrem jest ukryta
cała siła władzy Proch
Strzelniczy”

Mira Kuś (1958) poetka polska

Źródło: Wieża pudrowa z tomu Miedzy tym a tamtym brzegiem (2010)

O sile

„Nie zażywaj prochów. Prochy zmieniają cię w twoich rodziców.”

Frank Zappa (1940–1993) amerykański muzyk rockowy, multiinstrumentalista, kompozytor

O rodzicach

„Człowiek został utworzony z prochu ziemi, widziałem to. (…) Człowiek jest zbiorowiskiem chorób, przybytkiem nieczystości; przychodzi dziś i odchodzi jutro; powstaje jako proch, a odchodzi jako fetor.”

Mark Twain książka Tajemniczy przybysz

Tajemniczy przybysz

„Czym dla ptaka są skrzydła, tym dla człowieka jest przyjaźń: unosi go ponad proch ziemi.”

Zenta Mauriņa (1897–1978) łotewska pisarka i filolożka

O przyjaźni , O ptakach

„Zawsze miałem problem z piciem i mieszaniem alkoholu z prochami, zaczęło mnie to przerastać. Więc tak samo jak funkcjonowałem tylko po to, aby śpiewać przy nagrywaniu płyty, funkcjonowałem tylko po to, aby grać koncerty podczas Warped Tour. Przy końcu trasy to, co robiłem z sobą wpływało na koncerty, mój wygląd i energię. Co zabawne, koncerty były zaskakująco świetne, ale jest parę takich, których w ogóle nie pamiętam.”

Gerard Way (1977)

O piciu , O problemach , O wyglądzie , O śpiewie

„Jednak niektóre z tych bzdur były szkodliwe, gdyż maskowały wielkie zbrodnie. Na przykład nauczyciele w Stanach Zjednoczonych Ameryki w kółko wypisywali na tablicach tę datę, każąc dzieciom zapamiętywać je z dumą i radością:
1492
Nauczyciele mówili dzieciom, że w tym roku ludzie odkryli ich kontynent. W rzeczywistości w roku 1492 miliony istot ludzkich żyły na tym kontynencie pełnym, bogatym życiem. Po prostu w tym roku rozbójnicy morscy zaczęli ich oszukiwać, łupić i mordować.
A oto inny przykład szkodliwej bzdury, jakiej uczono dzieci: że rozbójnicy morscy w końcu utworzyli rząd, który stał się kagańcem wolności dla istot ludzkich na całym świecie. (…)
W rzeczywistości rozbójnicy morscy, którzy mieli największy udział w tworzeniu nowego rządu, trzymali niewolników. Używali ludzi zamiast maszyn i nawet kiedy już zniesiono niewolnictwo jako zbyt kompromitujące, oni i ich potomkowie nadal traktowali prostych ludzi jak maszyny. (…)
A dzięki czemu piraci mogli zabierać każdemu, co chcieli? Bo rozporządzali najlepszymi na świecie okrętami, byli najgorszymi ludźmi i mieli proch, czyli mieszaninę azotanu potasu, węgla drzewnego i siarki. (…)
Główny jednak oręż piratów stanowiła ich umiejętność zaskakiwania innych. Nikt nie mógł uwierzyć, że można być aż tak zachłannym i bezlitosnym, a potem było o wiele za późno.”

Kurt Vonnegut książka Śniadanie mistrzów

Teachers of children in the United States of America wrote this date on blackboards again and again, and asked the children to memorize it with pride and joy: 1492. The teachers told the children that this was when their continent was discovered by human beings. Actually, millions of human beings were already living full and imaginative lives on the continent in 1492. That was simply the year in which sea pirates began to cheat and rob and kill them. (ang.)
Śniadanie mistrzów

O dzieciach , O ludziach , O rzeczywostości , O wolności

„Gdybym nie ufał słowu Boga mego
Za cóż ufają ludzie słowom ludzi?
Może nie świętych, ale nikczemnego
Swoją miłością do chwały przebudzi
I proch połączy niepojęta siłą
Aby co skryte wyjawione było.”

Czesław Miłosz Król Popiel i inne wiersze

Źródło: Rozmowy na Wielkanoc 1620 roku, w: Król Popiel i inne wiersze, Instytut Literacki, Paryż 1962.

O Bogu , O ludziach , O sile

„Kości wszystkich zakochanych bez pamięci kur (i nie tylko kur) rozpadają się w proch. Tak samo jak wszystko, co żyje, oddycha i myśli sobie, że jest najważniejsze na świecie. Proch to proch, nic więcej. Nawet jeśli ten proch był pełen miłości, to co? Niczym się nie różni od prochu, który miłości nie zaznał. Różni się?”

Anna M. Nowakowska (1960)

Dziunia (2013)

O myślach , O myśleniu

„Sejmowi chuligani, Schleswig-Holstein typu Deutschland, i jak nic, ciągle na prochach „dziennikarz” Nitras z przyrośniętą do łapki komórką, wyładowują frustracje po nieudanej „okupacji” sali plenarnej, teraz zastępczo, poza salą sejmową. S-H typ Deutschland rozbija cudze wykłady na mieście, popisując się ubecką wiedzą o podziemiu antykomunistycznym, a Nitras szuka męczeństwa w kuluarach. Nitras stanowczo szuka guza, ale wszyscy go już tylko z politowaniem lekceważą.”

Krystyna Pawłowicz (1952) polska polityczka, prawniczka

o posłance Joannie Scheuring-Wielgus i pośle Sławomirze Nitrasie.
Źródło: Dwoje posłów podpadło Pawłowicz. O posłance Nowoczesnej pisze „Schleswig-Holstein typu Deutschland” https://www.wprost.pl/kraj/10040315/Dwoje-poslow-podpadlo-Pawlowicz-O-poslance-Nowoczesnej-pisze-Schleswig-Holstein-typu-Deutschland.html, wprost.pl, 26 stycznia 2017.

„Moja kariera pisarska rozwijała się znakomicie. W 1963 moja książka „Człowiek z Wysokiego Zamku” uzyskała nagrodę Hugo za najlepszą powieść fantastycznonaukową roku. Traktowała o wyimaginowanym równoległym świecie, w którym Niemcy i Japonia wygrały drugą wojnę światową i podzieliły Stany Zjednoczone między siebie, ze strefą buforową pośrodku. Kilka innych moich powieści zostało dobrze przyjętych i doczekałem się rzetelnych komentarzy krytycznych na temat mojej twórczości, a zwłaszcza mojej naprawdę odjechanej powieści „Trzy stygmaty Palmera Eldritcha” opowiadającej o narkotycznych wizjach, których doświadczali bohaterowie zażywający psychodeliki. Była to moja pierwsza książka, w której pojawił się wątek narkotykowy, i wkrótce zyskałem reputację człowieka, który sam ma do czynienia z prochami. Ta zła sława przyczyniła się do znacznego wzrostu sprzedaży moich powieści, ale później odbiła a mi się czkawką.”

Philip Kindred Dick (1928–1982) amerykański pisarz

Radio Wolne Albemuth (1976)

O książkach

„Jest godzina, która z prochu tworzy twój orszak,
z twojego domu w Paryżu – ołtarz ofiarny twych rąk,
z twoich czarnych oczu – najczarniejsze oczy.”

Paul Celan (1920–1970) reprezentant niemieckojęzycznej poezji lat powojennych

Źródło: W podróży z tomu Mak i pamięć (1952), tłum. Ryszard Krynicki

O domu

„Rodacy! Urny IV RP czekają na Wasze prochy! Urny III RP – na Wasze głosy!”

Joanna Senyszyn (1949) polska działaczka polityczna, ekonomistka

manifest wyborczy
Źródło: blog Joanny Senyszyn, 10 listopada 2006

O czekaniu

„Pępowinę między Kościołem a Sejmem rozerwało już dawno, kiedy ten Sejm zagłosował za aborcją. Państwo powinno ścigać i karać zabójców, a nie nazywać zabójstwa „zabiegiem medycznym”. Sejm – najwyższa władza ustawodawcza – zgodził się, by legalnie mordować dzieci poczęte w wyniku gwałtu. Gdzie pan widzi pępowinę? Sejm skreśla prawo Boże „Nie zabijaj” i wpisuje swoje przepisy dopuszczające zabijanie w określonych warunkach. Gdzie ta pępowina? Niech idą przecinać puste powietrze. A Czubaszek? „Nie lubię dzieci, więc je zabiłam i dobrze” – jak mam skomentować taką postawę? Można tylko otrzepać proch z naszych sandałów i wyjść czym prędzej w inne miejsce. I pomodlić się za tę nieszczęsną kobietę.”

Wojciech Cejrowski (1964) polski dziennikarz i podróżnik

Źródło: Niech nas pałują!, „Gazeta Polska”, 28 marca 2012

O kobietach , O Bogu , O dzieciach

„Niechaj ziemia przyjmie prochy moje.”

Owidiusz książka Sztuka kochania

Accipiat cineres terra paterna meos. (łac.)
Sztuka kochania
Źródło: Księga II, 26

„Czasem nawet przychodziło mi do głowy, że mógłbym być naprawdę kuzyn dziedziców, czemu nie. Choćby ten Maurycy wyryty na zegarku. Tylko kto by była ta Julia? Bo ani dziedzicowi, ani dziedziczce nie było Maurycy, Julia. I raz tak mi się ich życie układało, a raz inaczej, ale zawsze szczęśliwie. A choć pewnie w proch się dawno obrócili, to to szczęście ich dalej tykało w zegarku. A było się dobrze wsłuchać, to czyściutko, jakby gdzieś tam dalej dzwony biły nad nimi o porannej rosie. Aż mnie to zastanawiało, bo może czas nie idzie wcale naprzód, ale kręci się jak wskazówka zegarka i wszystko jest wciąż w tym samym miejscu.”

Wiesław Myśliwski książka Kamień na kamieniu

Kamień na kamieniu (1984)

O życiu , O szczęściu , O czasie

„Francuzi są jak ziarna prochu, każde z osobna to brud godny wzgardy, lecz gdyby zebrać je razem, stanowią straszliwą siłę!”

Samuel Taylor Coleridge (1772–1834) poeta angielski

Źródło: Stephen Clarke, 1000 lat wkurzania Francuzów, Wydawnictwo WAB, Warszawa 2012, s. 446, tłum. Stanisław Kroszczyński.

O sile

„Urodzeni wysoko czy nisko, pomarli bez wyjątku.
Wszyscy oni umarli, obróciwszy się w proch i pył.
W salonach, zamiast ich tańców i śpiewów, grasują teraz lisy.
Ulotni jak sen, jak błysk, jak bańka powietrza – są wszyscy wieczni podróżni.”

Kūkai (774–835)

Źródło: Do szlachetnie urodzonego z Kioto

O snach , O tańcu

„Ciało ludzkie obróci się w proch; jednak dopóki oddycha – pogarda wobec człowieka to pogarda wobec życia.”

Leon Battista Alberti (1404–1472) włoski malarz, poeta, filozof, kartograf, muzyk i architekt

„zestarzeli się przyjaciele
homer po dwóch kieliszkach
opowiada tę samą historię
jak służył w armii sowieckiej
w marynarce na morzu czarnym
przewozili jakiś radioaktywny ładunek
omal nie wywołali wojny lecz wszystko skończyło się
dobrze w kółko powtarza cherchez la femme
dante też niezły nie odróżnia żywych
od umarłych wszystkim równo posyła
ruskie przekleństwa
i ja nie lepszy
objąłem alzheimera i coraz bardziej pijany
szepczę mu do ucha o prochach i kościach boga”

Eugenijus Ališanka (1960)

Źródło: z historii pewnej kawiarni, tłum. Izabela Korybut-Daszkiewicz

O Bogu , O wojnie , O historii

„Sobibór. Miejsce, którego nie ma. Przestrzeń, której zarys odtwarzać można ledwie ze śladów. Tu wiele tysiącom ludzi przyszło ostatni raz patrzeć na świat – nie wiadomo, ile dokładnie było tych tysięcy. To Miejsce Pamięci ustanowione tam, gdzie zostały tylko prochy. A zarazem obszar pamięci tworzony ze strzępów wspomnień małej grupy wybrańców, którzy ocaleli. Przedstawiamy opowieść o niemieckim obozie zagłady na wschodnich krańcach Lubelszczyzny, gdzie wielkie cmentarzysko porósł ogromny, „fikcyjny” las. Tym zasadzonym lasem, jak maską, Niemcy zasłonili powierzchnię katowni.”

Zbigniew Gluza (1955) polski redaktor i animator życia społecznego

Źródło: Przedmowa (styczeń 2010) w: Sobibór z serii Żydzi polscy, Ośrodek Karta Dom Spotkań z Historią, Warszawa 2010, ISBN 9788361283218, s. 5.

O ludziach , O świecie , O domu , O historii

„Przed wilkiem i tygrysem można się bronić prochem i ołowiem, ale na a posteriori „śmierdziela” nie ma lekarstwa.”

Karol Marks (1818–1883) niemiecki filozof, ekonomista i działacz rewolucyjny

„Miejsce, w którym stoimy jest niezwykle wymowne. Tędy przechodził front wojenny, gdy w czasie powstania warszawskiego wojska niemieckie wdarły się tutaj, gdzie stoi pomnik obrońcy ludu, marszałka Małachowskiego, aby założyć front na linii od Kaplicy Literackiej do Kaplicy Prymasowskiej. Z drugiej strony broniły się oddziały powstańcze. Tędy biegła linia frontu, tutaj lała się krew. Tutaj też wypowiadano nadzieję i oczekiwanie, że Bóg strąci mocarzy z tronu, a walczących powstańców poderwie z prochu do życia. Stoimy (…) na froncie walki, która się tutaj rozegrała, wiemy kto zwyciężył.”

Stefan Wyszyński (1901–1981) polski duchowny katolicki, prymas

w Bazylice Archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie, 23 września 1975.
Źródło: Świadectwa powstania warszawskiego 1944, Andrzej Gałka (red.), op. cit., s.9.

O Bogu , O ludziach , O czasie , O walce

„Kościół nie chce niczego udawać, chce wykonywać pracę. Uważa on ten świat i wszystko, co w nim jest, za czystą ułudę, za proch i popiół w porównaniu z wartością jednej tylko duszy. Utrzymuje on, że jeżeli nie może w sposób sobie właściwy, przysparzać dobra duszom, próżne są wszelkie jego działania… Uważa, że działanie tego świata i działanie duszy są po prostu niewspółmierne, że każde z nich ma właściwą sobie sferę; Kościół pragnąłby raczej zbawić duszę jednego jedynego dzikiego bandyty z Kalabrii czy skomlącego żebraka z Palermo niż zbudować sto linii kolei żelaznej wzdłuż i wszerz Włoch albo przeprowadzić reformę sanitarną z najdrobniejszymi szczegółami w każdym mieście Sycylii, chyba że te wszystkie dzieła na skalę narodową zmierzają do jakiegoś dobra poza nimi.”

John Henry Newman (1801–1890) angielski teolog katolicki, filozof, kardynał

Źródło: Certain Difficulties Felt by Anglicans in Catholic Teaching Cosidered, tom 1, Longmans, Londyn 1908, s. 239–240.

O świecie , O duszy

„Zawsze wiedziałem, że trzeba być krok od samego siebie. Ale teraz jestem, stoję tysiąc, a może parę tysięcy kroków od samego siebie. Patrzę z dystansu. Z rosnącego dystansu. Dar dystansu, a może przekleństwo dystansu. Dziwi mnie, kurwa, wszystko. Stwór pewnego dnia przebudził się, pojął, że się przebudził, i dawaj udoskonalać własne przebudzenie. I w ten sposób doszedł do wynalazku ołówka, klamki, grzebienia, wełnianej czapki, guzika i dziurki, witaminy C, patelni, kremu przeciwzmarszczkowego – co ma do tego Bóg? Ci, co wiedzą, że Go nie ma, niczego nie udowodnią tym, co wiedzą, że On jest. I na odwrót. Dusza z prochu powstała i w proch się obróci. Dusza! O ciele szkoda gadać.”

Jerzy Pilch (1952) polski pisarz, publicysta, scenarzysta

Marsz Polonia

O Bogu , O duszy

„Jak pył wzbiłem się z Twojej drogi
i na prochu Twojej drogi znów legnę.”

Rumi (1207–1273) perski poeta i mistyk

Pozostałe
Źródło: gazal XXVII (1559), tłum. Albert Kwiatkowski; cyt. za literaturaperska.com http://www.literaturaperska.com/rumigazale/rumigazale27.html

„Na decyzję o powstaniu w Warszawie musiała również oddziaływać postawa ludności miasta, w tym także szeregów akowskich, które – trwając wśród strat w konspiracji przez ponad 5 lat – rwały się do jawnej walki z bronią w ręku, do której szykowano je od tak dawna. Jedna iskra mogła zapalić proch. Wspomnieć wreszcie trzeba o jednym jeszcze, wcale nie błahym motywie: była nim obawa przed represjami, jakie mogły w każdej chwili nastąpić jako odwet za niestawienie się 28 lipca do prac fortyfikacyjnych 100000 mężczyzn. Ich niezgłoszenie się na wskazanych punktach było nie tylko niewykonaniem rozkazu w strefie działań frontowych, było także jawnym zademonstrowaniem postawy całego miasta – postawy insurekcyjnej. Stwarzało to realną groźbę odwetu. Dlatego to właśnie płk „Monter” wydał tak krytykowany rozkaz koncentracji oddziałów Okręgu w nocy z 28 na 29 lipca. Odwet niemiecki mógł przyjść w każdej chwili. Najprawdopodobniej przybrałby on formę nakazu ewakuowania ludności z miasta, które miało być bronione. Ewakuacja taka nie odbyłaby się bez okrucieństwa i gwałtów, a w konsekwencji bez aktów oporu. Pamiętano wszak dobrze los getta warszawskiego. Powstanie było uprzedzeniem takiej możliwości.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 117–118

O losie , O decyzjach , O stracie , O walce

„Więcej miłości, a wtedy cuda spadają z nieba jak deszcz z chmury.
Ja w to wierzę i zawsze wierzyłem, więc nie będę tylko prochem i pyłem.”

Fisz (1978)

Album Polepione dźwięki
Źródło: Balon

„Wszystkich zrównuje proch; rodzimy się nierówni, równi umieramy.”

Seneka Młodszy (-4–65 p. n. e.)

Aequat omnes cinis; impares nascimur, pares morimur. (łac.)

„Cieszę się, że mojemu ojcu zostało oszczędzone Spandau. Takie więzienie mogłoby go złamać psychicznie, i dzisiaj byłby ludzkim wrakiem. Dawno już się pogodziliśmy z tym, że nie żyje, a jego prochy wiatr rozsypał na cztery strony świata.”

Niklas Frank (1939) niemiecki dziennikarz i pisarz; syn Hansa Franka

Źródło: Norbert i Stephan Lebertowie, Noszę jego nazwisko. Rozmowy z dziećmi przywódców III Rzeszy, tłum. Maria Przybyłowska, Janina Szymańska-Kumaniecka, wyd. Świat Książki, Warszawa 2004, ISBN 8373119892, s. 78.

O dzieciach , O książkach , O świecie

„Jak róża musi się w słońcu rozwijać i coraz piękniej kwitnąć aż od blasku słońca zblednie i szybko rozpadnie się w proch, tak niewinnie upiększa się kobieta strojem, ozdobami, kosmetyką i czystością.”

Ludwig Tieck (1773–1853)

Źródło: Władysław Kopaliński, Encyklopedia „drugiej płci”, Warszawa 1990, s. 442.

O kobietach

„Klepsydry uprzytamniają nie tylko szybki bieg czasu, ale i proch, w który się obrócimy.”

Georg Christoph Lichtenberg (1742–1799) pisarz niemiecki, aforysta

O czasie

„Putin pożre nasz kraj. Pewnego dnia sięgniemy do szafki po ubranie, a ono rozsypie nam się w rękach jak proch, bo pożarły je robaki.”

Peter Pomerantsev (1977)

Jądro dziwności
Źródło: s. 161.

„Czy nas kto wspomni? – Na waszej stypie
Sama Niebieska zapłacze Pani —
I własna ziemia proch wasz przysypie —
Boście wy jeszcze z wielu wybrani… –”

Felicjan Faleński (1825–1910) poeta polski, krytyk literacki

Źródło: Zapłata po pracy

„Jesteśmy tylko zaćpanymi kutasami w otoczeniu, którego nie widzimy w mieście, którym rzygamy udając, że znajdujemy się w centrum wszechświata, wyniszczając się gównianymi prochami, by zagłuszyć poczucie, że prawdziwe życie jest gdzie indziej, świadomi, że choć napędzamy naszą paranoję i rozczarowanie, to jesteśmy zbyt apatyczni, by przestać. Bo, co smutne, nie ma żadnego ciekawego powodu by przestać.”

Irvine Welsh książka Porno

Porno (2003)

O życiu , O rozczarowaniu

„Trwa wojna o prochy. Na naszych ulicach, tak. Nie pozwala ludziom dostać tego, czego potrzebują. Obniżająca wartość budynków. Ale w naszym kraju też trwa wojna o prochy. Czas oznaczyć ją czerwonym krzyżykiem. Wiecie, że co roku czterdzieści tysięcy Amerykanów umiera na tej wojnie? Umierają z braku pomocy medycznej.”

Warren Ellis (1968) Angielski pisarz, scenarzysta komiksowy i telewizyjny.

Postać: Doctor Sleepless
Doctor Sleepless

O wojnie , O czasie , O pomocy

„Świat to fabryka prochu, w której nie ma zakazu palenia.”

Friedrich Dürrenmatt (1921–1990) dramaturg szwajcarski

O świecie

„Gdym patrzył z prymasowskiego tronu gnieźnieńskiej stolicy, w pełni zrozumiałem powagę dostojeństwa wieków naszych dziejów. Gdym przyglądał się pomnikom prymasów Polski, klęcząc przed prochami św. Wojciecha, oddając cześć sercu pierwszego prymasa Warszawy, tam, Drogie Dzieci, zrozumiałem jak wspaniały w swej przeszłości jest nasz Naród. Nie jest on Narodem od wczoraj, choć jest dziwnie młodym ludem. Jak Chrystus – Ojciec przyszłego wieku, tak i Naród, gdy z Chrystusem, Ojcem przyszłych wieków – żyje. Dostojeństwo dziejów czuje się w Gnieźnie.”

Stefan Wyszyński (1901–1981) polski duchowny katolicki, prymas

Źródło: przemówienie ingresowe, Warszawa, 6 lutego 1949, w: Jedna jest Polska. Wybór z przemówień i kazań, Warszawa 1989, s. 5.

O dzieciach , O ludziach , O wieku , O przeszłości

„Często ukrywa się fakt, że niewiarygodne zwycięstwa garstki Hiszpanów nad tysiącami wojowników nie zależały ani od arkabuzów, ani od niewielu armat (które zresztą w większości były nieużyteczne, ponieważ tamtejszy wilgotny klimat neutralizował proch), ani od koni, które w dżungli nie odgrywały większej roli. Wspomniane triumfy dokonały się przede wszystkim dzięki pomocy tubylców uciskanych przez Inków i Azteków. Dlatego w wielu miejscach Hiszpanie witani byli nie jako najeźdźcy, lecz oswobodziciele. Może teraz oświeceni historycy zdołają nam wytłumaczyć, jak było możliwe, że w ciągu trzech wieków hiszpańskiej dominacji nie wybuchały powstania przeciwko nowym władcom, chociaż ich liczba była bardzo ograniczona i najmniejsze powstanie mogło znieść ich z kontynentu.”

Vittorio Messori książka Czarne karty Kościoła

Czarne karty Kościoła
Źródło: s. 17, 18

O wieku , O pomocy , Koń

„Lecz na szczęście w skład państwa rosyjskiego oprócz Rosji właściwej wchodzą i inne, przemocą ujarzmione i łańcuchem niewoli przykute do caratu, kraje. Ludność tych krajów – Polacy, Litwini, Łotysze, Rusini – zalega obszary, dawniej do Rzeczypospolitej Polskiej należące. Mają więc ona całkiem inną przeszłość historyczną, inne tradycje; wszystkie zaś cierpią pod caratem srogie prześladowania narodowościowe i religijne, które wśród nich wzbudzają nienawiść ku obecnym stosunkom politycznym (…) warunki każą przypuszczać, że stąd właśnie wyjdzie ta siła, która w proch zetrze potęgę caratu.”

Józef Piłsudski (1867–1935) polski działacz niepodległościowy i polityk, premier, Naczelnik Państwa, twórca tzw. rządów sanacyjnych

na łamach jednodniówki „Robotnik”, 1895.
Źródło: Joanna Gierowska-Kałłaur, Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919–9 września 1920), op. cit., s. 51.

O nienawiści , O szczęściu , O historii , O sile

„Niektórzy bowiem twierdzą, iż Pan Bóg, nim wymiesił glinę, z której potem nas ulepił, na czarnej powierzchni pierwszej nocy wyrysował kredą mężczyznę i kobietę i stąd właśnie wywodzi się jedyna pewność, jaką mamy, a mianowicie że byliśmy, jesteśmy i będziemy prochem, który zatraci się w nocy równie głębokiej jak ta pierwsza”

José Saramago (1922–2010) pisarz portugalski, noblista

Wszystkie imiona

O kobietach , O Bogu

„Ufajcie Bogu, ale baczcie, by nie zamoczyć prochu.”

Oliver Cromwell (1599–1658) Lord Protektor

Put your trust in God, but keep your powder dry. (ang.)
do żołnierzy w trakcie przeprawy przez rzekę.
Źródło: W.G. Smith, Oxford Dictionary of English Proverbs

O Bogu

„ciało
wymaga
wódki
im więcej ciała
im więcej noża
im więcej mydła
tym piękniej
w proch się
obrócisz”

Krzysztof Szymoniak (1953)

Źródło: Akt

„Niech biali zginą. Przejmują wasze ziemie, deprawują wasze kobiety, depczą prochy waszych zmarłych! Niech wracają tam, skąd przyszli, znacząc swój szlak krwią. Musimy ich wygnać.”

Tecumseh (1768–1813) wódz Indian

mowa na wielkim zebraniu nad brzegiem rzeki Tallapoosa w 1811, kiedy inne plemiona uległy namowom białych i przekazały znaczne obszary rządowi USA.
Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 180.

O kobietach , O historii , O zmarłych

„Mądrze rzecze Ibn Schacabao, że szczęśliwym jest grób, gdzie nie spoczywa czarownik i szczęśliwe jest nocą miasto, gdzie wszyscy czarownicy zostali spaleni na proch. Stare plotki głoszą bowiem, iż dusza zaprzedanego diabła nie zawiera sił w cmentarnej glinie, ale w tłuszczu i rozkazuje Robakowi, który pożera; aż z gnijących tkanek budzi się nowe upiorne życie, a leniwi żyjący w ziemi pod mordercą modelują i wypełniają jego puste wnętrze, aż napęcznieje do monstrualnych rozmiarów. Wielkie otwory wykopano w sekrecie w miejscach, gdzie wystarczyłyby zwyczajne pory, istoty zaś, które winny pełzać, nauczyły się stąpać jak ludzie.”

Howard Phillips Lovecraft książka The Festival

Źródło: The Festival

O życiu , O ludziach , O duszy

„Jakie prochy? Przecież aniołowie nie ćpają!
– Jeszcze jak!”

Maja Lidia Kossakowska (1972) polska pisarka

Żarna niebios
Źródło: rozdział Światło w tunelu

O aniołach , O świetle

„(…) wśród mogił polskich lekarzy rozsianych po całym świecie największe skupisko spopielonych prochów stanowią bagniste pola obozu koncentracyjnego Auschwitz.”

Stanisław Kłodziński (1918–1990)

Wkład polskiej służby zdrowia w ratowanie życia więźniów w obozie koncentracyjnym Oświęcim (1961)
Źródło: „Przegląd Lekarski – Oświęcim”, nr 1a, 1961, s. 55.

„Jeśli nie wierzysz w duszę, musisz przecież uznać, że ciało twoje żyć będzie jako trawa zielona, jako obłok. Jesteś przecież wodą i prochem.”

Janusz Korczak (1878–1942) polski pisarz, lekarz

Źródło: cyt. za: culture.pl http://www.culture.pl/baza-literatura-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/janusz-korczak

O duszy , O literaturze , O trawie , O wodzie

„Jak ubogą dziewkę chciano by Kościół luterski wzbogacić przez węzeł ślubny z kalwińskim; ale nie zawiązujcie tego węzła ponad prochami Lutra! Gotowe bowiem ożyć, a wtedy? Biada wam!”

Claus Harms (1778–1855)

o unii kościelnej.

„Nikt nie wie, czy przyszłość przyniesie jakieś zmiany. Jak sądzę, w porównaniu do czasów sprzed 25 lat są obecnie szanse na to, żeby gabinety wielkich mocarstw, które są ośrodkami aspiracji wojennych, swoje ambicje raczej łagodziły, a nie zaostrzały. Nikt nie może sobie wyobrazić rozmiarów światowej pożogi, nieszczęść i zniszczeń, jakie przyniosłaby wojna. Wszystkie wojny przeszłości byłyby wobec niej dziecinną igraszką. Żaden odpowiedzialny mąż stanu nie byłby gotów lekkomyślnie przyłożyć lont do beczki prochu. Takie skłonności zmalały.”

Theobald von Bethmann Hollweg (1856–1921)

fragment debaty nad polityką obronną w Reichstagu, 1913.
Źródło: Dobrobyt albo obronność, przeł. Henryk Stanke, w: Wielkie mowy historii, t. 2

O wojnie , O nieszczęściu , O historii , O przeszłości

„jak lizać rany celnie zadane
jak lepić serce w proch potrzaskane”

Edward Stachura (1937–1979) polski poeta, prozaik, pieśniarz i tłumacz

Źródło: Missa pagana. Jak w: Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 190.

Serce

„Wypogodzenie – silny ruch samolotowy nad miastem i karetek Czerwonego Krzyża w ul. Łyczakowskiej w związku z naciskiem Sowietów od Tarnopola i wedle pogłosek nawet z zajęciem Złoczowa, który kilka dni temu miał być okrutnie zbombardowany przez Sowietów. Godziny popołudniowe] spędziliśmy na wypoczynku w domu, ja wieczorem u Weinerta i noc (deszczowa) spokojna. Denerwujące pogłoski o zamiarze zabrania w nocy oficerów (nawet z rodzinami). Zapadłem na spuchnięcie oka prawego, może z prochu przy sortowaniu [antykwariatu] Tomasika.”

Karol Badecki (1886–1953) polski historyk literatury, bibliotekoznawca, badacz dziejów Lwowa

Źródło: „Dziennik”, 16 lipca 1944 http://www.lwow.home.pl/rocznik/lipiec44.html

O domu , O nocy

„Berthold Schwarz to wedle wszelkiego prawdopodobieństwa pierwszy człowiek, który sparzył sobie palce prochem strzelniczym; znaleźli się obecnie ludzie, chcący odmówić mu tego wątpliwego zaszczytu.”

Georg Christoph Lichtenberg (1742–1799) pisarz niemiecki, aforysta

O ludziach

„Wtem usłyszałam te słowa: Jak jesteś ze mną zjednoczona w życiu, tak też będziesz zjednoczona w chwili śmierci. Po tych słowach obudziła się w duszy mojej tak wielka ufność w miłosierdzie Boże, że choćbym miała na sumieniu grzechy świata całego i grzechy wszystkich dusz potępionych, to jednak nie wątpiłabym o Bożej dobroci, ale bez namysłu rzuciłabym się w przepaść miłosierdzia Bożego, która jest dla nas zawsze otwarta, i z sercem startym na proch rzuciłabym się do Jego stóp, zdając się zupełnie na Jego świętą wolę, która jest miłosierdziem samym.”

Faustyna Kowalska książka Dzienniczek

Dzienniczek
Źródło: 1552, s. 434.

O śmierci , O Bogu , O duszy , Serce

„Lecz i smoki spoczywające i rozbrykane konie
w żółty przemienią się proch,
A o troskach ludzkich kroniki
chłodne zachowają milczenie.”

Du Fu (712–770)

Źródło: Nocą, na wysokim tarasie w: Dzwoneczki nefrytowe w księżycowej poświacie. Wybór wierszy chińskich, z chińskiego przełożył Aleksy Dębnicki, Warszawa 2003, str. 85

O zachowaniu , O koniach

„Proch pozostaje prochem, czy się go użyje do zranienia człowieka, czy do leczenia jego ran.”

Karol Marks (1818–1883) niemiecki filozof, ekonomista i działacz rewolucyjny

„Niech drżą tyrani! Zawsze zachowywałam się tak, że po Bogu swojej największej siły upatrywałam w lojalnych sercach i dobrej woli moich poddanych. Dlatego teraz przybywam między was nie dla rekreacji czy ćwiczenia, lecz z postanowieniem, by w gorączce bitwy żyć lub zginąć pośród was, by dla mojego Boga, mojego królestwa i mojego ludu złożyć własny honor i krew, a choćby i moje prochy. (…) Wiem, że ciało mam słabej i wątłej kobiety; ale serce króla, i to króla Anglii, i uważam za niegodne, by Parma lub Hiszpania, czy jakikolwiek książę Europy śmiał wtargnąć w granice mego królestwa. (…) sama podejmę oręż, sama będę waszym generałem i sędzią i sama nagrodzę wszystkie wasze zasługi w polu.”

Elżbieta I Tudor (1533–1603)

przemówienie do angielskich żołnierzy w 1587 podczas wojny morskiej z Hiszpanią.
Źródło: Dariusz Skorupa, Elżbieta I Wielka w: Tudorowie i Stuartowie (tom 2. serii Dynastie Europy), op. cit., s. 53–54.

O kobietach , O Bogu , O wojnie , O ludziach

„I nieważne, czy odkrył proch jakiś nowy,
odkrył natomiast, że istnieją umysłowe lenie.
A gdy go Ktoś zapytał o hobby,
nie namyślając się długo, powiedział —
MYŚLENIE!”

Krzysztof Lisowski (1954)

Źródło: O Stasiu – wynalazcy

O myślach , O myśleniu

„Bardzo mi się dobrze tę rolę grało i nie uważam, że przynosi mi ujmę. Nigdy nie zapisałem się do żadnej partii. Ojciec przestrzegał mnie przed polityką. A film był dla dzieci. Dopiero po emisji zorientowaliśmy się, że partia zauważyła gigantyczny odzew u widzów i zaczęła to wygrywać politycznie. Naszą czwórkę postanowiono wykorzystać, gdy przewożono prochy pomordowanych w Majdanku do Brześcia. Mieliśmy ściągnąć tłumy ludzi, ale zakazali nam dawania autografów. Tymczasem tylko przyjechaliśmy i skończyła się partyjna akademia. Na nasz widok dzieci oszalały. Czułem się jak na rockowym koncercie.”

Franciszek Pieczka (1928) aktor polski

o roli w serialu Czterej pancerni i pies.
Źródło: „Rzeczpospolita”, 16 stycznia 2008 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/dtgs.htm

O dzieciach , O ludziach

„Gdzież jest teraz blask Babilonu? Gdzież jest straszliwyNabuchodonozor i moc Dariusza, i ów Cyrus wielki? Zniknęli niby koła obracane siłą. Sława ich pozostała i rośnie, lecz oni obrócili się w proch. Gdzież jest kuria Juliańska, gdzie Juliańska procesja? Przeminęła, Cezarze! A byłeś najgroźniejszy, najpotężniejszy, na świecie całym. Gdzież są Mariusz i Fabrycjusz, któremu złoto było obce? Gdzież jest zaszczytna śmierć i wiekopomny czyn Paulusa? Gdzież jest boski głos Filipik, gdzie niebiański głos Cycerona? Gdzież jest przychylność Katona dla obywateli i jego gniew na rebeliantów? Gdzie jest Regulus? I gdzie Romulus albo gdzie Remus? Wczorajsza róża istnieje tylko z imienia, imiona tylko puste zostały.”

Bernard z Morlay De contemptu mundi

Źródło: De contemptu mundi (1140), tłum. Tadeusz Brzostowski

O śmierci , O sile , O gniewie

„Idź dokąd poszli tamci do ciemnego kresu
po złote runo nicości twoją ostatnią nagrodę
idź wyprostowany wśród tych co na kolanach
wśród odwróconych plecami i obalonych w proch”

Zbigniew Herbert (1924–1998) polski poeta

Pan Cogito, Przesłanie Pana Cogito

„Chciałeś kiedyś podpalić komuś głowę tylko po to, by zobaczyć jak będzie wyglądać? Stałeś kiedyś na ulicy i myślałeś sobie, mógłbym oślepić tę zakonnicę zwyczajnie dając jej całusa? Myślałeś kiedyś o zszyciu dzieci i bezdomnych kotów w Doskonałego Nowego Człowieka? Stałeś kiedyś nago, otoczony przez ludzi którzy chcą twojej lśniącej spermy, olejku, słomy i testosteronu tryskających z każdego twojego pora? Jeśli tak, to jesteś draniem który ukradł mi prochy w piątkowy wieczór. I ja cię znajdę. O tak.”

Warren Ellis Transmetropolitan

Postać: Spider Jerusalem
Transmetropolitan

O dzieciach , O ludziach , O kotach , O myślach

„Każdy człowiek jest dobry, o ile będzie uczciwy i nie jest czarnuchem albo żółtkiem. Bóg stworzył białych z prochu, a czarnych z błota, wymieszał resztki i powstał Chińczyk.”

Harry S. Truman (1884–1972) prezydent USA

prywatna opinia z lat 30.
Źródło: Oliver Stone’s Untold History of the United States (2012), tłum. Edyta Czerwonka, odcinek 3

O Bogu

„Każdej nowej idei, Mahoundzie, stawia się dwa pytania. Pierwsze zadaje się wtedy, gdy idea jest słaba: JAKIEGO RODZAJU IDEĄ JESTEŚ? Czy należysz do tych idei, które idą na kompromis, układają się, przystosowują do społeczeństwa. Szukają dla siebie schronienia, aby przetrwać, czy też jesteś przekorną i krwiożerczą myślą, sztywną jak kij ciężką idiotką, która prędzej złamie się niż ugnie pod podmuchem wiatru? – Tym rodzajem, który najprawdopodobniej, dziewięćdziesiąt dziewięć razy na sto, zostanie starty na proch; ale, za setnym razem, zmieni świat.”

Salman Rushdie książka Szatańskie wersety

Szatańskie wersety (1988)

O świecie , O myślach , O myśleniu , Pytanie

„Proch dał piechurowi przewagę nad opancerzonym rycerzem i przyczynił się do obalenia feudalizmu.”

George Bernard Shaw (1856–1950) dramaturg i prozaik irlandzki, noblista

„Gdy się było żoną takiego człowieka jak szach, nie można brać pod uwagę nikogo innego. Jestem wdzięczna za wspaniałe dzieci, które szach mi pozostawił (…) Czekam na dzień, gdy będę mogła znów żyć w Teheranie i sprowadzić do ojczyzny prochy mego męża…”

Farah Pahlawi (1938)

Źródło: Erich Schaake, Kobiety dyktatorów, tłum. Roman Niedballa, wyd. Videograf II, Katowice 2004, s. 118.

O kobietach , O dzieciach , O czekaniu , O ojczyźnie

„Nic dziwnego, że Stwórca podobno odskoczył o krok czy dwa w tył, gdy tylko ulepił człowieka z prochu Ziemi i tchnął w jego nozdrza życie, wskutek czego ów człowiek stał się żywą istotą. Najbardziej zaskakujący w tym wydarzeniu był brak zdumienia u Adama.”

Jostein Gaarder (1952) pisarz norweski

Maja, Manifest

O życiu

„Dzień, który miał się nigdy nie skończyć. Przygnębienie i nic na horyzoncie. Nuda jest jak choroba, i na nią nie cierpię, ale tamte chwile były najgorsze. „Chyba stanę na głowie i spróbuję zrecyklingować prochy.””

Keith Richards (1943) brytyjski muzyk rockowy, gitarzysta (The Rolling Stones)

Życie

O chorobach , O cierpieniu

„Każdy z nas ma swobodę, by wierzyć, w co tylko chce, jednak dla mnie najprostszym wyjaśnieniem jest, że Boga nie ma. Nikt nie stworzył wszechświata, nikt też nie kieruje ludzkimi losami. Przywodzi to mnie do głębokiej konstatacji, że najprawdopodobniej nie ma czegoś takiego jak niebo ani życie po życiu. Uważam wiarę w życie pozagrobowe co najwyżej za przykład myślenia życzeniowego, jako że nie ma na nie żadnych wiarygodnych dowodów i byłoby ono zasadniczo sprzeczne z całym dorobkiem nauki. Sądzę, że gdy umieramy, na powrót obracamy się w proch. Wszakże w pewnym sensie żyjemy nadal – w naszych dokonaniach oraz w genach, które przekazaliśmy swojemu potomstwu.”

Stephen Hawking (1942–2018) astrofizyk, kosmolog i fizyk angielski

Źródło: Stephen Hawking, Krótkie odpowiedzi na wielkie pytania, tłum. Marek Krośniak, Wydawnictwo Zysk i s-ka, Poznań 2018, s. 65-66.

O myślach , O myśleniu , O życiu , Sens

„Każdy kawałek naszej ziemi – ojczyzny powinien być nam drogi jak relikwia, a jako prochów rodzicielskich nie sprzedaje się za pieniądze, tak samo ziemi rodzinnej nie zamienia się na żadne bogactwa, gdyż w ziemi tej spoczywają szczątki naszych przodków, którzy nam ziemię w dziedzictwie zostawili.”

Adam Chętnik (1885–1967) polski etnograf i działacz społeczno-polityczny

Źródło: Wycieczki na wsi, Warszawa 1916, s. 8.

O ojczyźnie , O bogactwie , O pieniądzach

„Powstanie było nieuniknione. Warszawa musiała pozostać w naszych rękach. To było przecież serce oporu. Bierne czekanie na oswobodzenie stolicy przez Sowiety znaczyłoby, że podziemie to tylko frazes, a działa tylko AL, a AK niczego nie dokonała. Warszawa była naładowana dynamizmem, chęcią zemsty, za łapanki, za masowe egzekucje. Walka z okupantem zakończyła się logicznie wybuchem powstania.(…) Należało też się spodziewać możliwości prowokacji ze strony komunistów. Warszawa była beczką prochu, kto miał dać zapałkę: my czy komuniści.”

Tadeusz Żenczykowski (1907–1997) polski prawnik, działacz polityczny i publicysta

Źródło: Powstanie Warszawskie. Jak szybko zmieniała się sytuacja militarna zamykając wczorajsze i otwierając nowe polityczne opcje? https://wpolityce.pl/historia/351173-powstanie-warszawskie-jak-szybko-zmieniala-sie-sytuacja-militarna-zamykajac-wczorajsze-i-otwierajac-nowe-polityczne-opcje?strona=3, wpolityce.pl, 31 lipca 2017

O zemście , O czekaniu , O walce , Serce

„Niemcy działali schematycznie. Każdy, kto się przeciwko nim buntował, miał być starty na proch. Miał to być odstraszający przykład dla innych. Niemcy nie potrafili reagować elastycznie. Był koniec wojny, wycofywali się z Polski, rzeź Warszawy nie była im do niczego potrzebna, a mimo to po prostu nie potrafili odpowiedzieć na powstanie inaczej niż brutalnymi represjami i zbrodniami.”

Zbigniew Siemaszko (1923)

Źródło: Piotr Zychowicz, Głupota Adolfa Hitlera (rozmowa ze Zbigniewem Siemaszką), "Do Rzeczy Historia", nr 8 (18)/2014, sierpień 2014, s. 15.

O wojnie