Cytaty na temat rozum

strona 2

„Szanuj, synu i kochaj nauczyciela swego. Kochaj go, bo twój ojciec kocha go i szanuje; bo życie jego poświęcone jest dobru setek dzieci, które kiedyś zapomną o nim; kochaj go, bo on rozwija i oświeca twój rozum, bo on kształci duszę twoją. Kochaj go, bo gdy zostaniesz człowiekiem, a nas już nie będzie na świecie, ani mnie, ani jego, obraz jego często ci przed oczami stanie przy moim obrazie, a wtedy spostrzeżesz ten wyraz bólu i znużenia w jego szlachetnym obliczu, na które dziś nie zważasz, i przypomnisz je sobie tak żywo, że nawet po trzydziestu latach jeszcze zabolą. A wtedy uczujesz żal i wstyd, żeś go nie kochał, żeś się źle zachowywał względem niego. (…) Kochaj go więc tak, jakbyś brata mego kochał; kochaj go zarówno czy cię pochwali, czy zgani; czy jest sprawiedliwy, czy ci się niesprawiedliwym wydaje; kochaj go, gdy jest pobłażliwy i wesół, a więcej jeszcze, gdy go smutnym widzisz. Kochaj go zawsze mój synu! I zawsze z czcią wymawiaj to słowo: nauczyciel. Ono bowiem, po słowie: Ojciec – jest najszlachetniejszą i najmilszą nazwą, jaką człowiek człowiekowi dać może.”

„Krytyka religii rozczarowuje człowieka po to, by myślał, działał, i kształtował swoją rzeczywistość jako rozczarowany człowiek, który odzyskał rozum, i się porusza wokół siebie samego, a więc wokół swojego prawdziwego słońca. Religia jest jedynie iluzorycznym słońcem, które się kręci wokół człowieka tak długo, jak on sam nie rusza się wokół samego siebie.”

„Tak oczy, usta, piersi, rozum, zmysł i wolą
Blaskiem, farbą i kształtem ćmią, wiążą, niewolą.”

„Niektórzy myślą, że cierpiąc człowiek staje się lepszy, ale najczęściej bywa odwrotnie. Zdarza się wprawdzie, że cierpiąc, dochodzi się do rozumu, lecz rozum, Ave, nie należy do kategorii moralnych.”

„Nie bądź święta,
partio,
odrzuć kościelną celebrę,
bądź świecka
na zdrowy rozum
ludziom życiodajna
ziemska.”

„Tu idzie o uczucie. Niektórzy powiadają, że trzeba kierować się głową, ale to nieprawda. Głowa daje człowiekowi rozum, żeby wiedział, jak postępować, kiedy przyjdzie dobić targu albo robić takie tam rzeczy, ale czuć za niego nie może. Ludzie muszą czuć nawzajem do siebie to, co Bóg chciał, żeby czuli. Właśnie ci, co pozwalają, by nimi kierowała głowa, robią z życia taki galimatias.”

„Jak spokojny a rozumny mąż usuwa się z domu, gdy jego żona zaczyna hałasować, tak samo rozum ustępuje i milknie, gdy dzika jego towarzyszka – namiętność – zaczyna burmistrzować; odzywa się dopiero wtedy, gdy się ona wyciszy.”

„Gdy serce raz zostało zdobyte, rozum wyrzucono za drzwi.”

„Każde wybory niosą ze sobą wiedzę. Za ich pomocą rzeczywistość społeczna przemawia niekiedy bardzo wyraźnie. Przemawia społeczny rozum (na aktualnym etapie rozwoju tegoż rozumu). Oto na przykład pewna część rozumnych istot (dziesiątki tysięcy) wybrała Bogdana Klicha na senatora. Byłego ministra obrony narodowej – tak nieudolnego, że nawet premier Donald Tusk, znany z wzorcowej wyrozumiałości dla kompetencyjnych słabości swoich ministrów, ze stanowiska go odwołał.”

„Dobry Bóg sam ma to, czym nas obdarował. Wolą wolę. Odbiera ludziom rozum, kiedy chce.”

„Zdrowy chłopski rozum! Panowie – oto czego nam najwięcej brak.”

„Co głowa to rozum, co rozum to głowa,
I woda sodowa, i woda sodowa.”

„Jeżeli rozum zgadza się na błędne poglądy, jeżeli wola obiera i skłania się do tego, co złe, to ani pierwszy, ani druga tym nie nabywają doskonałości, ale obie tracą swoją przyrodzoną godność i popadają w zepsucie.”

„Wszystko jest u nas na opak: opodatkowali rozum zamiast głupoty.”

„Zmartwychwstanie jest tylko szyfrem używanym do opisania formy istnienia, o której nasz rozum nic nie wie. Zmartwychwstanie to przebudzenie do bezczasowości i bezprzestrzenności prawdziwej rzeczywistości. Św. Jan od Krzyża nazwał to dojściem do siebie Boga: „Nasze przebudzenie jest przebudzeniem Boga, a nasze zmartwychwstanie zmartwychwstaniem Boga.””

„Na to, by obywatele stawali się dobrymi i cnotliwymi, wpływają trzy czynniki; są nimi: natura, przyzwyczajenie, rozum. Przede wszystkim bowiem trzeba się urodzić człowiekiem, a nie jakąś inną istotą żyjącą, z odpowiednimi właściwościami ciała i duszy. Co do pewnych cech i urodzenie niczego nie przesądza, bo przyzwyczajenie powoduje ich zmianę. Są mianowicie pewne właściwości przyrodzone, które przez przyzwyczajenie ulegają zmianie tak w jedną, jak i w drugą stronę: na gorsze i na lepsze. Inne istoty żyjące przeważnie wedle swej natury, niektóre w drobniejszych szczegółach urabia i przyzwyczajenie, ale tylko człowiek kształtuje się pod wpływem rozumu, bo on tylko rozum posiada. Toteż wszystkie te trzy czynniki muszą być u niego zharmonizowane.”

„Kto sieje ewolucję, ten zbiera rozum. A rozum nie chce nikomu służyć.”

„Rozum nasz to suma doświadczeń przebytych i zaklasyfikowanych.”

„Serce się nie cofa. Tylko rozum.”

„(…) cywilna społeczność, dlatego, że jest społecznością, powinna uznawać Boga za swego rodziciela i twórcę, a Jego władzę i panowanie szanować i czcić. Zabrania zatem sprawiedliwość, zabrania rozum, iżby państwo miało być bez Boga, lub co by się ateizmowi równało, w równej mierze usposobionym było względem przeróżnych, jak je zwą religii, i każdej tych samych praw użyczało.”

„Nasza religijna wiara oraz wyznawanie tej wiary powinno istotnie odpowiadać prawemu sumieniu, tak ażeby człowiek przekonany w swoim sercu o prawdzie tych rzeczy i świadomy tego przekonania, to samo świadomie wyznawał i wedle tego w życiu w czynach postępował. Gdzie natomiast nie ma wiedzy szerzej pojętej, czyli znajomości rzeczy uzyskiwanej przez umysł czyli rozum, tam nie ma także sumienia, a zatem nie ma i wiary.”

„Rozum mistrzem wszechrzeczy, czas mistrzem rozumu.”

„Indyferentyzm religijny to zabójczy system, do którego odrzucenia skłania nas sam rozum naturalny. Jego światło poucza nas, że wśród wielu religii, które nie zgadzają się z sobą nawzajem, gdyż tam gdzie jedna jest prawdziwa, druga musi z konieczności być fałszywa. Napominani jesteśmy też, że nie może być żadnej spójności światła z ciemnością. Przeciwko tym szerzycielom starożytnych błędów wierni muszą być upewniani, Czcigodni Bracia, że prawdziwe jest jedynie wyznanie wiary katolickiej, jako że Apostoł uczy nas, iż jest tylko jedna wiara i jeden chrzest. Jak mówi Hieronim, człowiek, który spożywa Baranka poza swym domem jest bluźniercą, ten zaś, który podczas potopu nie znajduje się w Arce Noego, zginie. Nie dano też ludziom innego imienia, w którym mogliby być zbawieni, poza imieniem Jezusa. Ten, kto uwierzy, będzie zbawiony, kto zaś nie uwierzy, będzie potępiony.”

„Mówiłem tobie ze sto razy, rozum siedzi w chlebie z solą i cebulą, a nie w pieczonej gęsi, bądź oszczędny i skromny i nie łżyj przed światem.”

„To, że Bóg jest wieczny, tak iż nie ma żadnego początku, jest tajemnicą, która wydaje się czasem ludziom nie do pojęcia przez rozum; a przecież rozum przekonuje, że nie jest to niemożliwością, więcej nawet: że jest to koniecznością dla pierwszej przyczyny wszystkich przyczyn. To, że ten sam Bóg stworzył niebo, ziemię, gwiazdy itd., które przedtem nie istniały, to przewyższa rozum ludzki, ale mu się nie sprzeciwia, zwłaszcza jeśli nie stworzył ich zupełnie z niczego - co nie jest nigdzie napisane w Piśmie św.”

„Ależ rozum – powiadają – jest rzeczą bardzo ważną! Przyznaję, że jeśli idzie o wodza, to tak, ale to jakiś rozum specjalnie wojskowy, a nie filozoficzny, bo przecie tak wspaniałych czynów dokonuje się z darmozjadami.”

„Religia, wiara, pobożność są przede wszystkim dziełem najwyższych władz naszej duszy, jakimi są rozum i wola, a uczucia są tu tylko przygrywką, której bynajmniej lekceważyć nie należy, ale której na pierwsze miejsce wysuwać nie wolno. Najważniejszym w naszym życiu religijnym jest głębokie przekonanie o prawdach wiodących nas do zbawienia, a na takie przekonanie winno się składać i uznanie ich przez oświecony wiarą rozum i umiłowanie przez wolę, w której panuje nadzieja i miłość.”

„Kobiety w ciąży zyskują na wadze i tracą rozum.”

„Otworzyłem okno, tak jest, i śpiewałem za głośno. Czułem wspólnotę ze wszystkimi ludźmi. Zdarza się czasami, że traci się rozum.”

„Gdyby Bóg obdarzył go drugim rozumem, to ten rozum umarłby z samotności.”

„Państwo nigdy celowo nie staje twarzą w twarz z ludzkim umysłem – ani z intelektem, ani z moralnością – ale tylko z ciałem i zmysłami; nie jest uzbrojone w rozum, ani w uczciwość wyższego rzędu, lecz w większą siłę fizyczną.”

„Nostalgia nie musi być konserwatywna. Pamięć o przeszłości pokazuje nam, że coś było kiedyś możliwe – to pewniejsza gwarancja niż w wypadku naukowej wizji przyszłości! (…) Przeszłość często jest teraz traktowana wyłącznie jako domena barbarzyństwa, jakichś szalonych idei, które pchały ludzi do okopów albo do komór gazowych. A teraz już nie ma idei, skończyły się ideologie – i jest dobrze… Bzdura. Obecne idee, jak choćby wszystkie teorie racjonalności rynków, to twory jak najbardziej dwudziestowieczne. Innowacja polega na tym, że uznajemy je za „chłopski rozum”, wyraz zdrowego rozsądku czy praw naturalnych.”

„Nie byłoby „Solidarności” bez ekspertów. (…) Miliony ludzi mogą mieć najszczytniejsze chęci, ich duch bujać w obłokach, ale ktoś musiał gadać z władzą, która trzymała czołgi. Ktoś musiał trzymać hamulec. Ktoś musiał ustępować i ktoś musiał żądać.
I najważniejsze – nie byłoby tego wszystkiego, gdyby nie Lech Wałęsa. Bez jego wiary, że się uda, bez jego daru przekonywania, zarażania odwagą padłaby Stocznia, a za nią pewnie reszta strajkującej Polski. Rozum podpowiadał – i miał, zdawało się, rację – to się nie może udać. Wałęsa jednak powiadał: będziemy mieć niezależne samorządne związki zawodowe. I zwyciężał nad tym tchórzliwym rozumem. Bez Wałęsy nic by nie było. I nie byłoby nic bez nas wszystkich, którzy na siebie patrzyli i w ten sposób, widząc ten tłum, dodawaliśmy sobie odwagi.”

„Inaczej Polakiem jest matka, która wychowuje własne dzieci, a inaczej ojciec, który gros czasu poświęca pracy zawodowej. Matka musi wszczepiać własnym dzieciom nasze najlepsze obyczaje, dbać o stronę moralną, a także zwracać uwagę na poprawność i piękno wysławiania się. Ojciec natomiast powinien wysilić swój rozum, żeby przenikać trudne i zawiłe kwestie dotyczące naszej historii i bieżącej sytuacji, zaprawiać własne dzieci do dyskutowania. Musi też pamiętać o wyrabianiu odpowiedniej tężyzny fizycznej i odporności psychicznej. Nad całością zaś musi dominować idea odzyskania wysokiej kultury polskiej.”

„Mam o wiele większe zaufanie do intuicji niż do rozumu. Bo rozum podlega manipulacji, a i tak jesteśmy wystarczająco manipulowani żyjąc w koniunkturalnym społeczeństwie.”

„Odrzuć wszelkie lęki niewolniczych i służalczych przesądów, które słabsze umysły utrzymują na klęczkach. Osadź rozum mocno na jego siedzisku i pod jego osąd oddawaj każdy fakt, każdą opinię. Śmiało kwestionuj nawet istnienie Boga, albowiem, jeśli jakikolwiek Bóg istnieje, bardziej cenić sobie musi hołd rozumu niż ślepego lęku.”

„Nie wiem, co znaczy rozum narodowy.”

„Rozum jest obecny tylko wówczas, gdy ludzie mówią ze sobą.”

„Może człowiek staje się szaleńcem, kiedy próbuje odgrywać rolę boga. Mówi się, że pokora jest cnotą chrześcijańską, teraz rozumiem dlaczego. Pokora pozwala zachować rozum i człowieczeństwo.”

„Niedobre są te chwile w życiu narodu, kiedy emocje wyprzedzają rozum.”

„Kogo Bóg chce zgubić, wpierw mu rozum odbiera.”

„Pyta mądry głupiego: – Na co rozum zda się
Skoro już go przestają chwalić nawet w prasie?

Czemu głupi po świecie jeździ własnym autem,
Gdy mądrego pod kościół wypychają gwałtem.

Bo dziś może, w warunkach pogmatwaniu krętem,
Jedynie bezrobotnym być inteligentem?”

„W sytuacji kiedy zwykły racjonalizm nie wystarcza, trzeba wznieść się ponad rozum, a nie babrać się gdzieś poniżej.”

„Naród wierzący w życie wieczne jest łatwiejszy do rządzenia (i ponoszenia ofiar) niż naród wierzący w rozum.”

„Tajemnice przekraczają rozum, lecz go nie obalają, nie gaszą jego światła, ale je udoskonalają. To sam rozum pojmuje objawione sobie tajemnice, których sam przez się nie mógł odkryć, uznaje je i broni ich.”

„Dla kobiety fakty, logika, rozum – nic nie znaczą, ona rządzi się uczuciami i kaprysem.”

„Rozum, społeczeństwo, mowa i dłoń – to te własności natury ludzkiej, które stanowią linię demarkacyjną między człowiekiem na najbardziej prymitywnym stopniu rozwoju, a najwyżej zorganizowanym psychicznie zwierzęciem.”

„Zdrowy rozum jest to rzecz ze wszystkich na świecie najlepiej podzielona, każdy bowiem sądzi, iż jest w nią tak dobrze zaopatrzony, iż nawet ci, których we wszystkim innym najtrudniej jest zadowolić, nie zwykli pragnąć go więcej, niźli posiadają.”

„Ludzie odwołują się od zwyczaju do rozumu i od rozumu do zwyczaju, zależnie od tego, co im jest wygodne; i odstępują od zwyczaju, gdy tego wymaga ich interes, albo znów przeciwstawiają się rozumowi, gdy tylko rozum jest przeciw nim.”

„Najmniej korzystną rzeczą na tym świecie jest mieć za stronnika rozum.”

„Człowiek jest istotą, która, podobnie jak wszystkie inne istoty żyjące, ze śmiercią zapada w nicość. Śmierć jest najstraszliwszym wrogiem ludzkości. Wizja nieuchronnej i koniecznej śmierci odbiera całą radość życiu, gdyż w walce ze śmiercią jest człowiek zupełnie bezsilny. Bezsilność tę powiększa jeszcze fakt, że rozum, którym człowiek wyróżnia się wśród zwierząt, nie jest w stanie rozwiązać zagadki przeznaczenia człowieka. Gdyby człowiek wiedział na pewno, że istnieje życie pozagrobowe, inne i piękniejsze, nie chciałby żyć (…). Z tej tragicznej sytuacji może uratować człowieka jedynie Bóg. Rozum bowiem sam przez się nie jest w stanie nawet poznać, czy Bóg istnieje. O istnieniu Boga i życia pozagrobowego może się człowiek dowiedzieć jedynie z objawienia. To objawienie przyniósł ludzkości Chrystus, który wprawdzie był takim samym, jak i my, człowiekiem, ale którego Bóg w swej dobroci użył za narzędzie swojej woli.”

„Myślenie symboliczne nie jest właściwością jedynie dziecka, poety czy psychopaty: jest ono konsubstancjalne z ludzkim bytem – wyprzedza mowę i rozum dyskursywny.”

„Dzieci są zwykle owocami nieprzytomnych upojeń, zwierzęcych namiętności lub lekkomyślnej igraszki. Gdyby w płodzeniu ich uczestniczył rozum, ród człowieczy zmalałby do garstki zadowolonych swą tłustością karmników.”

„Rozum jest duszą wolności.”

„My, lekarze! My, sól ziemi, my, rozum, my ręka kojąca wszelką boleść…”

„Nawet wyobraźnia traci pewność siebie, gdy rozum się do niej dobiera.”

„Krytyka rozumu nie jest dziś aktem rozpaczy nad rozumem, lecz mniej lub bardziej ostrożnej wiary w rozum.”

„Dotąd byłem dość sceptyczny wobec sądów o sile mediów. Ale teraz okazało się to w pełnej krasie. Mamy do czynienia z pewnym rodzajem halucynacyjnej siły. Media właściwie nie mówiły nam tego, co mamy myśleć, ale wprowadzały nas w taki trans, w pewną spiralę. Mówiło się: „koniec świata”, „nie potrafimy tego wyrazić.””

„Z modą w świat się obraca, wyszedł rozum z mody (…).”

„Ten taki rozum zowie się też diabelski. Bo czart niocz się więcej nie stara, jedno aby ludzie wieczne dobra jako i on tracili i nic o tym, co jest po śmierci, nie myślili, ale się tylo tym dobrym mienim widomym zabawiwszy i na nim się w grzechach uwichławszy, na wieki ginęli. A też pospolicie taka świecka mądrość wszytek swój dowcip, dóbr tych świeckich dostając, na oszukanie i na szkody ludzkie obraca, co jest własno piekielnikom, którzy na takim dowcipie i warstacie zasiedli.”

„Czy wierzy pani w horoskopy? Numerologię?
– Nie.
– A czy pani je czyta?
– Tak.
– Czy jest pani przesądna?
– Ależ skąd?
– Czy wierzy pani w przeznaczenie, fatum, nieuchronność zdarzeń?
– Nie.
– Siły nadprzyrodzone, zaklęcia, wróżby, klątwy, rzucone uroki, czary, pewnie też nie?
– Oczywiście, nie. To bzdura.
– W co pani wierzy?
– W siebie, w rozsądek, sprawiedliwość, rozum i pracowitość.
– Ale w przypadek chyba pani wierzy?
– Tak, może tylko w przypadek.”

„Wieczorem zaczęło się kuszenie innego rodzaju, pomiędzy 8 a 9, gdy czytałem o cudach Bożych uczynionych przez Mojżesza. Poczułem, że miesza się w to trochę mój umysł i że nie mogę zdobyć na tak mocną wiarę, jak należy. Wierzyłem i nie wierzyłem zarazem. Pomyślałem, że to dlatego aniołowie i Bóg ukazują się pasterzom, a nie filozofowi, który pozwala, aby brał w tym udział jego rozum. Zawsze bowiem można zadać pytanie: dlaczego [Pan] musiał się posłużyć wiatrem, żeby ściągnąć szarańczę, dlaczego zatwardził serce Faraona, zamiast działać od razu, i tym podobne, które – choć w duchu się z nich śmiałem – sprawiały, że moja wiara nie była dość mocna.”

„Człowiek w chwili uniesienia składa takie ekstrawaganckie oferty, lecz naturalnie, gdy pójdzie po rozum do głowy, widzi, że obiecywał złote góry w zamian za byle co.”

„Zachód nie chroni już obłudnie swej łapczywości pod zawołaniem „Dieu le veut”, „Rozum żąda”, „Moralność wymaga”. Życzy innym (kulturom) i sobie nieprzerywanej wojnami albo kryzysem konsumpcji. Tego chcą te­raz od Zachodu Bóg, rozum i moralność. Powiedzenia sobie samemu: „Smacznego”, wyżerając własny mózg, rozsądek, marzenia. Takie jest menu kapitalizmu, jak­kolwiek by je przyrządzić i podać: w McDonaldzie, na giełdzie, w bezpłatnej kuchni dla ubogich.”

„Miłość, nawet macierzyńska, ma te niewytłumaczalne słabości, w których nad sercem zapanować rozum nie może… A serce matki jest najpotężniejszym z serc na ziemi i miłość matki jest jedyną, której nic osłabić nie może.”

„O my nieszczęśliwi! Co znaczy nasz rozum? – pochodnia rozjaśniająca mgłę,
Płyniemy czółnem przez sztorm po morzu nieszczęścia i łez;
Szczęście nasze w niewiedzy żałosnej, w marzeniach i szaleństwie:
Świeczkę chwyta dziecko, młodzieniec szuka miłości.”

„Nieszczęśliwości, kto w cię ugodzi?
Rozum nie zważy, myśl nie dochodzi,
Jakeś nieznośna.”

„Dobro nowego dobra nie rodzące jest złem najgorszym, głupstwo nie tyle zaszkodzi, nienawiść nie tyle pognębi, ile rozum, gdy się zużyje na bezplenne prace, miłość – gdy się w samolubne uczucie roztrwoni.”

„Kiedy rozum (innych) śpi, ja czytam.”

„Prawdę mówiąc, w tym momencie nie był zupełnie pewny, czy w regulaminie jest coś na temat odmowy wykonania rozkazu, czy też to tylko jego złudzenie, podsunięte mu przez nieprzydatną w wojsku logikę i zdrowy chłopski rozum. W końcu jednak doszedł do wniosku, że musi mieć rację, bo jest oficerem.”

„Miłość jest siłą napędową. Zdrowie jest siłą ciała. Jeśli dusza, rozum i ciało są w harmonii, to człowiek się czuje szczęśliwy. Idzie do przodu. A bez miłości zdrowy człowiek jest jak drzewo bez owoców.”

„Rozum zawiera zarówno prawdy, które trzeba wypowiedzieć, jak i te, które należy przemilczeć.”

„Uczyć się znaczy żyć, studiować znaczy wzrastać, a wzrost jest miarą życia. Trzeba nauczyć rozum myśleć, serce odczuwać, a ręce pracować. Gdy wszystkie one zostaną wykształcone do swych szczytowych możliwości, wtedy czas oddać je na służbę ich bliźniego, ale nie wcześniej.”

„Żadna moc nie odbierze tradycji, wspomnień dziejowych i kultury, bo te w nas tkwią nieprzezwyciężenie, jak pamięć, jak rozum, jak dusza w człowieku. Nikt nam Polakom nie weźmie świadomości tej naszej pełnej, bo wiemy, że jesteśmy narodem posiadającym po temu wszystkie dane, wiemy, żeśmy od innych odrębni, że różnimy się nieskończenie całą przeszłością, mową, tradycją, charakterem… Wiemy nareszcie, iż stać nas hojnie na coraz dalszy rozwój sił i zdolności, że stąd zadania nasze w świecie są wielkie i wielkie, a oczywiste prawa nasze. Zrozumienie wspólnych nam wszystkich interesów narodowych i odpowiednich obowiązków naszych, mądra świadomość obywatelska stanowi jakby najwyższe ogniwo arcypotężnej spójni. A ta nas kojarzy od głębi, od rdzenia, aż do szczytu w przeszłości, teraźniejszości i na przyszłość daleką; imię jej, jak powiedziano już narodowość, trwałość i siła nadzwyczajne. Przez nią, przez moc tę, my, naród polski, dźwigamy się znów po tylu nieszczęściach, odradzamy się, rozrastamy i da Bóg, posiądziemy należną nam niepodległość i chwałę.”

„Kto się na swój rozum spuszcza, pyszny raczej a nie mądry.”

„Jeśli serce mówi – idź, a rozum pyta – po co, należy słuchać serca.”

„Rozum uczciwego człowieka mieści się w sercu.”

„Fantazjowanie jest naturalną czynnością człowieka. Rozumowi ani nie zagraża, ani nie obraża go bynajmniej, ani nie przytępia apetytu nań, pod żadnym pozorem nie zakłóca też percepcji racjonalizmu naukowego. Przeciwnie, im rozum bardziej przenikliwy i otwarty, tym bogatsze fantazje zdolne wytwarzać.”

„Gdy rozum śpi – włącza się automatyczna sekretarka.”

„Co ma rozum do gadania, gdy atakuje głupota.”

„Co innego radzi namiętność, co innego rozum.”

„Zazdrość zaćmiewa rozum, nie pozwala myśleć. Podobnie jak alkohol.”

„Miłość nie przysparza rozumu, rozum nie pomnaża miłości.”

„Tak długo potrzeba się uczyć, pokądby się nie nauczył; a jeśli przypowieści chcemy wiarę dać, mamy się uczyć dotąd, pokądby kto na świecie żyw był. Otoż niech te słowa sobie rodzicy wezmą w głowę i w rozum, że tu mówi tak długo trzeba się uczyć, pokądby się nie nauczył.”

„Bóg dał nam rozum właśnie po to, byśmy nie wiedząc czy wątpiąc – pytali.”

„Rozum istniał zawsze, choć nie zawsze w rozumnej formie.”

„Mówi się, iż człowiek jest zwierzęciem rozumnym. Nie wiem, czemu nie powiedziano o nim, że jest zwierzęciem uczuciowym czy afektywnym. Bo może od innych zwierząt odróżnia go bardziej uczucie niż rozum. Częściej zdarzyło mi się widzieć kota rozumującego niż płaczącego lub śmiejącego się. Być może śmieje się lub płacze wewnętrznie – ale wewnętrznie może również krab rozwiązuje równania drugiego stopnia.”

„Rozum nie służy do machania łopatą, tylko do sprawienia, żeby ona sama machała.”

„Każdy sen to chwila, kiedy szaleniec, który w nas mieszka, wydostaje się na wolność. W godzinach jawy szaleńca tego pilnują pielęgniarze: Rozum, Wychowanie, Otoczenie – ale w stanie snu ci pielęgniarze opuszczają szaleńca.”

„Nie przypuszczam, aby w najbliższej przyszłości filozofia i rozum stały się wyłącznymi przewodnikami człowieka, ale dla wybranych pozostanie ona najpiękniejszym sanktuarium.”

„W związku z niedawną katastrofą rodzi się pokusa, by odrzucić rozum i wywołać emocje. Przy takiej okazji telewizje na okrągło pokazują kataklizm, a i komentarze rzekomych ekspertów – fizyków jądrowych też zasługiwałyby na to, by je ciągle powtarzać, lecz jednak dłużej niż przez jeden dzień. W ten sposób zobaczylibyśmy, jak ci, którzy jednego dnia absolutnie wykluczają stopienie reaktora jako wizję czysto teoretyczną, kiedy indziej mówią, że jest ono możliwe, a nawet prawdopodobne, zanim być może skomentują je już po fakcie, mówiąc, że było nieuniknione od pierwszego dnia…”

„Wariat to nie jest człowiek, który stracił rozum. Wariat to człowiek, który stracił wszystko, prócz rozumu.”

„Odrzucam wszelki ład, wszelką ideę
Nie ufam żadnej abstrakcji, doktrynie
Nie wierzę ani w Boga, ani w Rozum!
Dość już tych Bogów! Dajcie mi człowieka!
Niech będzie, jak ja, mętny, niedojrzały
Nieukończony, ciemny i niejasny
Abym z nim tańczył! Bawił się z nim! Z nim walczył
Przed nim udawał! Do niego się wdzięczył!
I jego gwałcił, w nim się kochał, na nim
Stwarzał się wciąż na nowo, nim rósł i tak rosnąc
Sam sobie dawał ślub w kościele ludzkim!”

„Kogo bogowie mają zniszczyć, temu najpierw odbierają rozum.”

„Odwaga staniała, rozum podrożał.”

„Do największych odkryć, na które wpadł rozum ludzki w nowszych czasach, należy moim zdaniem sztuka recenzowania książek bez ich czytania.”

„Wystarczy być w tłumie, by stracić rozum.”

„Niewątpliwie wola nasza w tym życiu może dużo doskonalej kochać Boga, niż rozum jest w stanie Go poznać, i stąd pochodzi to królowanie miłości nad wszystkimi cnotami, które św. Paweł tak silnie zaznaczył w rozdziale trzynastym Pierwszego Listu do Koryntian.”

„Prosperuje w swojej skorupie jak mózg w puszce czaszki
Patrzę w przerażeniu na rozum z wolna się gramolący
Zatrzymał się Dokąd tak gnasz niepohamowanie.”