Cytaty na temat lojalność (66 cytatów)

„Tutaj codziennie uczę się, że nie ma uczuć
Jest tylko hajs, seks, hajs i trochę brudu
Ziomki zbijają piątki, gdy wchodzę do klubu
Plotki gonią plotki i wyzbywam się skrupułów
Pierdolą coś o lojalności skurwysyny
Nawet nie chce mi się im pluć w oczy, bo szkoda mi śliny
Niejeden tu wymięka i ślini się jak panienka
A ja trzymam się tych zasad, chociaż nikt nie zapamięta.”

Pezet (1980)

Źródło: Lojalność

O seksie , O emocjach

„Aby uzyskać pewność, ogromna większość osób nie będących specjalistami w danej dziedzinie jest skłonna zaakceptować wyniki naukowe pochodzące tylko od autorytetów. Jednakże istnieje ważna różnica pomiędzy wybitnym naukowcem, który jest otwarty i zachęca każdego zainteresowanego do sprawdzania zastosowanych metod i sugerowanych poprawek, a autorytetem, który pytania o swoją wiarygodność przypisuje słabości ducha pytających, tak jak czyni to [kardynał] Newman wobec osób kwestionujących nieomylność Biblii… Racjonalna nauka uważa, że dowody jej wiarygodności mogą zawsze ulec zmianie, jeśli występuje taka konieczność, podczas gdy nieracjonalny autorytaryzm uważa wymóg zmiany poglądów za postępowanie wywołane brakiem lojalności i wiary.”

Georg Brandes (1842–1927)

Źródło: Rozum i przyroda

O wierze , O nauce , Pytanie

„Narodowe Siły Zbrojne nie wiedzą co to jest częściowa lojalność, my jesteśmy całkowicie lojalni wobec ludu, projektu życia i naszego Komendanta [Hugo Cháveza]. Myśmy się ożenili z jego projektem dla kraju. Opozycja działa z poparciem obcych państw, to jest sprzeczne z nacjonalizmem. Hipoteza rządu opozycji jest trudna do zaakceptowania. To byłoby sprzedanie kraju, tego nie zaakceptuje ani lud, ani Narodowe Siły Zbrojne.”

Henry Rangel Silva (1961)

Źródło: Tomasz Surdel, Rewolucja, nie demokracja!, tierralatina.pl, 15 listopada 2010 http://www.tierralatina.pl/2010/11/rewolucja-nie-demokracja/

O ludziach , O demokracji , O sile

„W 307 r. Konstantyn zawarł małżeństwo z Faustą, córką Maksymiana, niegdyś cesarza u boku Dioklecjana. Dała mu ona trzech synów. W 326 r. miała miejsce niejasna tragedia na dworze: Konstantyn nakazał stracić Kryspusa (swojego najstarszego syna), a następnie Faustę. Pozostali członkowie rozrośniętej rodziny Konstantyna zachowywali wobec niego niezmienną lojalność.”

Konstantyn I Wielki (274–337) cesarz rzymski od 306 roku

Autorka: Ewa Wipszycka, Religia cesarzy, w: Ziemskie dzieje Kościoła, „Pomocnik Historyczny Polityki” nr 7/2015.
O Konstantynie

O małżeństwie

„Czasami szczerość wchodzi w drogę lojalności. Czasami ten sekret nie jest do końca nasz i zdradzając go, można zaszkodzić innym.”

Stephenie Meyer książka Księżyc w nowiu

Księżyc w nowiu

O szczerości

„Powstanie listopadowe zastało w służbie czynnej w wojsku polskim pięciu generałów broni, siedmiu generałów dywizji i dwudziestu trzech generałów brygady. Otóż z tej liczby dwóch generałów broni poległo wskutek swej wiernopoddańczej postawy w noc listopadową (Hauke, Potocki), dwóch stawiło się natychmiast w Petersburgu i zadeklarowało swą lojalność wobec cara (Rożniecki, Wincenty Krasiński), jeden (Izydor Krasiński) pozostał w Warszawie, nie brał jednak udziału w żadnych poważniejszych pracach czy działaniach powstańczych, a po kapitulacji Warszawy poddał się dobrowolnie Paskiewiczowi. Spośród generałów dywizji jeden (Kossecki) stawił się również natychmiast w Petersburgu, czterech pozostało zupełnie bezczynnych z powodu zgłoszonej dymisji lub swoich specjalnych starań, a tylko dwóch wzięło udział w powstaniu (Kicki, Krukowiecki). Czterech generałów brygady poległo w noc listopadową z rąk podchorążych, jeden walczył czynnie po stronie rosyjskiej (książę Wirtemberski), zdymisjonowanych było dziewięciu, bezczynnych przez cały czas wojny dwóch, a tylko siedmiu wzięło jakikolwiek udział w powstaniu. Wśród pułkowników, podpułkowników i majorów sentymenty polityczne z natury rzeczy były podobne do dominujących w środowisku generałów.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Szanse powstania listopadowego
Źródło: s. 10–11

O wojnie , O naturze , O czasie , O nocy

„My chcemy innej polityki, chcemy zbudować politykę, która jest budowana wokół programu, a nie wokół lojalności wobec politycznych celebrytów.”

Adrian Zandberg (1979) polski historyk i polityk lewicowy

Źródło: zapis rozmowy z Adrianem Zandbergiem, Sygnały dnia http://www.polskieradio.pl/7/129/Artykul/1516564, polskieradio.pl, 28 września 2015.

„Patriotyczny… Nie sądzę, że jestem patriotą w dosłownym tego słowa znaczeniu. Myślę, że patriotyzm jest problematycznym terminem, ponieważ sugeruje nacjonalistyczną dumę i lojalność wobec państwu, rządowi albo instytucji. Lubimy używać mowy ojczystej patriotyzmu w USA, albo takich wyrażeń jak wolność, demokracja, kapitalizm itp. Uważam, że nie czuję się zobowiązany do tych idei i myślę, że to niebezpieczne być lojalnym wobec państwa. Jako dziecko, pamiętam, że lojalność była wymagana do ślubowania wierności fladze Stanów Zjednoczonych Ameryki. Myślę, że to swego rodzaju problem, ponieważ Stany Zjednoczone są krajem imigracji… wielu ludzi przyjeżdża tutaj, a ich lojalność wykracza daleko poza obecny rząd, gdyż sięgają wielu innych pokoleń krajów, kultur, historii i ludzie codziennie trzymają to w sobie i wydaje mi się, że jest to absurdalne, żeby pytać obywateli o ślubowanie wierności rządowi. Uważam, że mój muzyczny projekt, nie powinien w istocie być mylony z patriotyzmem i nacjonalizmem.”

Sufjan Stevens (1975)

Źródło: audio wywiad http://www.divshare.com/download/10374874-53a

O dzieciach , O ludziach , O demokracji , O historii

„Nawet najwięksi polscy optymiści nie przewidywali przecież sytuacji, że w razie wojny z Hitlerem, przy końcu takiej wojny, Anglia będzie rozgromiona, a Polska zwycięska. Wszyscy wiedzieliśmy, że Anglia przetrzyma Polskę, o ile chodzi o samodzielne prowadzenie wojny, i że przy końcu wojny będziemy zdani na łaskę i niełaskę angielskiej lojalności. Wierzyliśmy wtedy w tę lojalność.
Zawiedliśmy się.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Londyniszcze
Źródło: s. 148

O wojnie

„Oczywiście, nie usprawiedliwiam ich. Wiem jednak, że w Polsce żyły wówczas „dwie Polski”, dwa narody. Po jednej stronie byli ci, którzy utożsamiali się z Polską Ludową, którzy uważali, że PRL to jest państwo polskie – jedyne, jakie jest możliwe, innego być nie może – i dlatego trzeba być wobec tego państwa lojalnym, trzeba mu służyć.
Ale byli też tacy – sam do nich należałem – którzy mówili: to nie jest państwo polskie, to jest sztuczny twór sowieckiego imperium, który ma służyć jego celom, ma być instrumentem w sowieckim ręku i ja wobec tego państwa nie poczuwam się do lojalności. (…)
Wtedy dla mnie rzeczywistość była czarno-biała. Dziś wiem, że to nie był podział czarno-biały. Wiem, że PRL była jednak państwem, które na parę dni przed protestami grudniowymi wynegocjowało historyczną umowę Brandt – Gomułka o granicy na Odrze i Nysie. Dziś potrafię zrozumieć tych, którzy wtedy się z tym państwem identyfikowali i bronili go.”

Adam Michnik (1946) polski dziennikarz i publicysta

o ludziach PZPR.
Źródło: Pożegnanie z bronią, 6 lutego 2001 http://wyborcza.pl/1,76842,126485.html

O rzeczywostości , O pożegnaniu

„Gdy dorastałem, westerny były moimi ulubionymi filmami. Czułem, że warto przedstawić ich naczelne przesłanie: prawość, przyjaźń, lojalność – wartości stanowiące niepisany kodeks Zachodu. Podjąłem decyzję: zaryzykuję.”

Chuck Norris (1940) amerykański aktor, mistrz sztuk walki

Źródło: polityka.pl, 2006 http://www.polityka.pl/kultura/ksiazki/189467,1,.read

O przyjaźni , O decyzjach

„Miałem 18 lat kiedy po raz pierwszy zobaczyłem Siedmiu samurajów Akiry Kurosawy. Już po 30 sekundach, zdałem sobie sprawię, że to to nie był zwykły film, to było zjawisko. Lata później przeczytałem kodeks Bushido. Przekazał mi wiedzę o wielu sprawach do których trzeba dążyć w swoim życiu, takich jak: lojalność, współczucie, odpowiedzialność, umiejętność patrzenia wstecz swojego życia i branie odpowiedzialności za swoje czyny. Jestem zafascynowany samurajami i ich kodeksem – i to właśnie jest jeden z wielu powodów dla których zdecydowałem się wystąpić w Ostatnim samuraju.”

Tom Cruise (1962) aktor amerykański

I was 18 when I saw Akira Kurosawa’s Shichinin no samurai. After about 30 seconds, I realized that this was not just a cultural thing, it was universal. Years later, I read Bushido. It talked about many things that I strive for in my own life: loyalty, compassion, responsibility, the idea of looking back on your life and taking responsibility for everything you’ve ever done. I’m fascinated by the samurai and the samurai code – it’s one of the main reasons I wanted to make The Last Samurai. (ang.)

„Niestety – mówię to z przykrością – świat duchownych to świat ludzi, których się knebluje, ćwiczonych intensywnie w myśleniu, jak myśleć należy. Niestety – mówię to z jeszcze większą przykrością – najlepszym modelem analizy stosunków wewnątrzkościelnych jest model partii komunistycznej. Już Innocenty Bocheński, filozof, ale też uznany sowietolog, pisał, że partia bolszewicka to imitacja struktury Kościoła katolickiego. Nie pisał jednak, że to działa też w drugą stronę. Próby reform posoborowych zawiodły. Lojalność ślepa, wolna od jakiejkolwiek krytyki, pełne podporządkowanie, milczenie.”

Tadeusz Bartoś (1967) polski teolog i filozof

Źródło: rozmowa Cezarego Michalskiego, Kościół jako instytucja paramilitarna, krytykapolityczna.pl, 28 grudnia 2011 http://www.krytykapolityczna.pl/Wywiady/BartosKoscioljakoinstytucjaparamilitarna1/menuid-1.html

O ludziach , O świecie , O myślach , O myśleniu

„Słowo "pokój" nie powinno nigdy paść z ust naszych najwyższych urzędników ani też nie powinni oni pozwolić, żeby zagościło ono choć na krótką chwilę w ich myślach. W przypadku takiego kraju, jak nasz, z jego rozległymi terytoriami rozciągającymi się się na dziesiątki tysięcy li, z jego olbrzymimi zasobami bogactw naturalnych i setkami milionów mieszkańców, jeśli tylko każdy z was dowiedzie swej lojalności wobec Cesarza i miłości do ojczyzny, czyż musimy się lękać jakiegokolwiek najeźdźcy? Niech nikt nie myśli o zawieraniu pokoju, ale niechaj każdy stara się chronić dom i groby swych przodków przed grabieżą i zniszczeniem ręką bezlitosnego najeźdźcy.”

Cixi (1835–1908) cesarzowa Chin

fragment tajnego edyktu Cixi skierowanego do jej współpracowników 21 listopada 1899 roku
Źródło: Isaak Taylor Headland, Court Life and China: The Capital, Its Official and People, New York [Nowy Jork], wyd. F.H. Revell, ok. 1909, cyt. za: Shelley Klein, Największe zbrodniarki w historii, wyd. Muza SA, Warszawa, 2006, ISBN 83-7319-854-7, tłum. Barbara Gutowska-Nowak, s. 58

O pokoju , O domu , O historii , O myślach

„Wygląda więc na to, że Moskwie łatwiej będzie rozmawiać z odnowionym Jarosławem niż z jego tragicznie zmarłym bratem Lechem. A może nawet łatwiej niż z Komorowskim, mimo lojalności tego ostatniego względem Tuska.”

Maksim Samorukow

Źródło: slon.ru, 21 czerwca 2010 http://slon.ru/blogs/samorukov/post/414578/, tłum. „Forum”, 28 czerwca 2010.

O zmarłych

„Nie oddzielam aktora od człowieka. Sami ponosimy konsekwencje naszych wyborów. Nie wszystko wolno, trzeba kierować się systemem wartości. Dla mnie najbardziej deficytowym towarem w życiu i na scenie jest lojalność.”

Mariusz Benoit (1950) polski aktor

Źródło: „Dziennik” nr 121 - Kultura, 2007 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/39546.html

„Co jest ważniejsze: uczciwość czy lojalność?”

John Marsden (1950) Pisarz australijski

Seria Jutro, Jutro 4: Przyjaciele mroku

„Ale jak mam mieć złudzenia, skoro w zasadzie nie znam facetów, którzy są uczciwi i wierni? I nie chodzi mi o wierność fizyczną – to byłoby zbyt trywialne. Chodzi o lojalność w stosunku do kobiety, która jest partnerką, żoną. Mam duży problem, żeby zaufać mężczyźnie.”

Martyna Wojciechowska (1974) polska prezenterka telewizyjna

Z wywiadu dla „Pani”, kwiecień 2009

O kobietach , O zaufaniu , O problemach , O wierności

„Dzisiejsza młodzież dzieli swą lojalność pomiędzy rodziców i państwo. Przewidywać można, że jeśli z czasem młodzież lojalność swą winna będzie tylko państwu, świat stanie się jeszcze bardziej krwiożerczy niż obecnie.”

Bertrand Russell (1872–1970) angielski logik, matematyk, filozof, myśliciel, działacz społeczny i eseista, noblista w dziedzinie literat…

Małżeństwo i moralność (1931)

O młodzieży , O świecie , O rodzicach , O czasie

„Zmuszony do wyboru pomiędzy lojalnością a przetrwaniem – wybrał to drugie. Z czasem odkrył, że lojalność dużo łatwiej kupić.”

Anne Bishop (1955) amerykańska pisarka

Niewidzialny pierścień (2000)

O czasie

„Chciałbym, żeby te wszystkie nasze orły uwierzyły, że mogą mieć obok siebie gniazdo bez konkurencji, że mogą założyć kolonie orłów, a nie panować tylko samodzielnie. Jestem za stadnym funkcjonowaniem, wolałbym, żebyśmy byli stadem wróbli czy jaskółek, ale stadem. Współpraca, lojalność, tego nam brakuje.”

Jan Englert (1943) aktor polski

Źródło: Orły mogą tylko razem!, „Gazeta Wyborcza”, 27–28 kwietnia 2013.

O współpracy

„Prawdziwa przyjaźń potrafi się oprzeć upływowi czasu, jest szczodra i nie wymaga niczego w zamian, z wyjątkiem lojalności.”

Isabel Allende książka Las Pigmejów

o przyjaźni Nadii Santos i Alexandra Colda.
Las Pigmejów

O przyjaźni , O czasie

„Boże narodów, daj nam Twe błogosławieństwo
Pochyl się nad tą naszą ojczyzną;
Nieustanie zsyłaj słońce i deszcz,
Wypełniaj jej ziemie ludźmi i kwiatami;
My jej dzieci błagamy Cię,
Daj nam siłę, wiarę, lojalność,
Nigdy słabość, zupełna wytrwałość
W obronie jej wolności.”

Novelle Hamilton Richards (1917–1986)

Źródło: hymn narodowy Antigui i Barbudy

O Bogu , O dzieciach , O wierze , O wolności

„Martwili się, że zrobiono ze mnie taką legendę. Przecież dobrze wiedzieli, kim jestem. Nie żadnym mafiosem, ale dobrym synem i człowiekiem, który nade wszystko ceni lojalność.”

Leszek Danielak (1951)

o relacjach z rodzicami.
Źródło: rozmowa Piotra Pytlakowskiego, My z kolegami, „Polityka” nr 28 (2915), 10 lipca 2013, s. 24, 25.

O rodzicach , O relacjach

„Lojalność, odwaga, dobroć. Zastanawiam się, czy one też są wynalazkami człowieka, czy może po prostu są.”

John Marsden (1950) Pisarz australijski

Seria Jutro, Jutro: Kiedy zaczęła się wojna

O odwadze

„Byłam raz świadkiem dyskusji, kiedy ktoś ze świata nieartystycznego powiedział: „Nie rozumiem, po co są dyrygenci”. Starałam się wytłumaczyć, że to ktoś, kogo obowiązuje zapis muzyki, potrzeba jej odtworzenia i dania głosu instrumentom, żeby się zgrały, żeby w wyniku tych działań powstał jakiś wspólny świat, który ma siłę przyciągania. I ktoś, kto stara się przede wszystkim o zachowanie lojalności wobec twórcy tej muzyki. Redaktor to taki niewidzialny dyrygent. Albo metronom, który reguluje rytm, sposób zachowania, myślenia, ale sam nie odgrywa w tym roli. Niezauważalnie pomaga autorowi w ustawieniu głosu.”

Barbara Toruńczyk (1946) polska publicystka, eseistka, historyk literatury, wydawca, redaktor naczelny "Zeszytów Literackich"

Źródło: Tomasz Cyz, Redaktor jest dość samotny http://www.dwutygodnik.com/artykul/4181/, Dwutygodnik. com nr 98/2012.

O świecie , O zachowaniu , O myślach , O sile

„W systemie konkurencji warunki powodzenia dla jednostki niekoniecznie są te same co dla klasy społecznej. Zwycięstwo klasy bądź partii wymaga od jej członków bardzo silnego poczucia odrębności klanowej, lojalności wobec wodza i wierności doktrynie. Natomiast jednostka najłatwiej odniesie zwycięstwo w konkurencji, gdy wykaże barbarzyńską energię, inicjatywę, egoizm i bezwzględność w połączeniu z charakterystycznym dla okresu dzikości brakiem poczucia odrębności klanowej i podporządkowania się wodzowi.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O zwycięstwie , O egoiźmie

„Pewnie dalej byłabym zobligowana do milczenia, lojalnością wobec partii, bo z ramienia tej partii sprawowałabym jakąś funkcję publiczną.”

Aneta Krawczyk (1975) polska samorządowiec

odpowiadając na pytanie, czy gdyby ponownie została radną sejmiku ujawniłaby seksaferę.
Źródło: Aneta Krawczyk: seks w... zakresie obowiązków, wp.pl, 8 grudnia 2006 http://wiadomosci.wp.pl/kat,15151,title,Aneta-Krawczyk-seks-w-zakresie-obowiazkow,wid,8635526,wiadomosc_prasa.html

O seksie

„Urodziłem się poetą i piszę to, co myślę, i robię to, co myślę, a to nie wszystkich zjednywa i przyjaciół jakby trochę mniej. Jako prezes ZLP mam takie credo: koleżeństwo, lojalność, przyjaźń. Moje środowisko traktuję nie tylko jako elitę społeczną, ale uczulam ich na wzajemną pomoc, odrzucenie zawiści. Człowiek, by się dobrze czuł, musi istnieć w grupie wsparcia. To ułatwia życie.”

Andrzej Bartyński (1934–2018)

Źródło: Homer ze Lwowa kończy 75 lat http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/11716?print_doc_id=44142

O życiu , O przyjaźni , O myślach , O wsparciu

„Wraz ze wzrostem różnorodności amerykańskiego społeczeństwa, niebezpieczeństwo podziałów jest wyższe niż kiedykolwiek. A nie jesteśmy już chrześcijańskim narodem, przynajmniej nie tylko. Jesteśmy też narodem żydowskim, islamskim, buddyjskim, hinduistycznym i narodem niewierzących. I nawet, gdybyśmy byli tylko chrześcijanami i wykluczyli wszystkich innowierców ze społeczeństwa, to czyjego chrześcijaństwa uczylibyśmy w szkołach? Jamesa Dobsona czy Ala Sharptona? Które fragmenty Biblii kształtowałyby naszą politykę? Księga kapłańska, która pochwala niewolnictwo i uważa jedzenie skorupiaków za nieczyste? Czy może Księga Powtórzonego Prawa, która nakazuje ukamienować wątpiące dziecko? A może Kazanie na Górze, fragment tak radykalny, że chyba nawet nasz Departament Obrony nie przetrwałby jego stosowania. Więc zanim damy się porwać, poczytajmy Biblię. Wiara nie czyta Biblii… Co prowadzi mnie do następnej kwestii. Demokracja wymaga, by ludzie religijni budowali postulaty w oparciu o wartości uniwersalne, a nie konkretnej religii. Mam na myśli to, że ich propozycje powinny być przedmiotem dyskusji i walki na argumenty. Mogę być niechętny aborcji z powodów religijnych. Ale jeśli chce jej zakazać, nie mogę odwoływać się wyłącznie do nauk Kościoła. Muszę wykazać, że narusza ona wartości ludzi o różnych poglądach, w tym niewierzących. Może to być trudne dla wierzących w nieomylność Biblii w tym dla wielu ewangelików, jednak w pluralistycznym społeczeństwie nie mamy wyboru. Polityka zależy od umiejętności działania na wspólnym polu. Wymaga kompromisu, szukania tego, co możliwe. Oczywiście, w pewnym stopniu religia nie pozwala na kompromis. Jest sztuką niemożliwego. Jeśli Bóg nakazuje, to spodziewa się wykonywania nakazów, niezależnie od konsekwencji. Opieranie życia na takich fundamentach może być szlachetne, jednak w polityce byłoby to niebezpieczne. Pozwólcie, że zobrazuję. Wszyscy znamy historię Abrahama i Izaaka. Abraham miał ofiarować Bogu swego jedynego syna. Zabiera go na szczyt góry i związuje. Ostrzy nóż, gotowy do wykonania Bożego rozkazu. Wiemy, jak to się skończyło. Bóg zsyła anioła, żeby powstrzymał Abrahama. Abraham zdał test lojalności. Jednak z pewnością każdy z nas wychodząc z kościoła i widząc Abrahama z nożem w ręku, bez wahania zadzwoniłby na policję i oczekiwał, że państwo pozbawi Abrahama praw rodzicielskich. Zrobilibyśmy to, bo nie słyszymy tego, co słyszy Abraham. I nie widzimy tego, co on. Jakkolwiek prawdziwe jest jego widzenie. Dlatego powinniśmy działać stosownie do rzeczy, które wszyscy widzimy – wspólnych praw i zdrowego rozsądku.”

Barack Obama (1961) Amerykański polityk, 44. prezydent USA

1 marca 2008.

O Bogu , O dzieciach , O ludziach , O wierze

„Lojalność ponad wszystko oprócz honoru.”

Maciej Kozłowski (1957–2010) polski aktor

„Najważniejsza jest chyba lojalność w tym wszystkim, co się robi.”

Piotr Morawski (1976–2009) himalaista polski, chemik

Źródło: Wojciech Nowicki, Góry, partnerstwo, życie – rozmowa z Piotrem Morawskim (luty 2008), „A-Zero”, nr 1 (16), 2009, s. 9.

O życiu

„Nie powinniśmy krytykować przyszłych państw członkowskich za te więzi, poczucie lojalności i solidarności z USA. Przeciwnie, powinniśmy starać się to wykorzysta.”

Günter Verheugen (1944) polityk niemiecki

Źródło: BBC, 21 lutego 2003

„Pełnokrwiści autochtoni starają się bowiem śledzić każdy krok przyjezdnych. Pilnują praworządnego zachowania obcych w ich kraju i informują odpowiednie władze o każdym, najdrobniejszym nawet, wykroczeniu. Wszystko po to, by umocnić poczucie własnej lojalności, by móc nazywać się obywatelem. Trudno się zatem dziwić, iż u obcokrajowców wywołuje to niechęć do wychodzenia z mieszkań. Jest ona tym większa, im łatwiejsze do zauważenia są różnice między obcymi i tubylcami. Dlatego właśnie ludzie o innym kolorze skóry wychodzą na zewnątrz tylko wtedy, gdy jest to rzeczywiście niezbędne. Inni, póki nie da się im możliwości stałego „tu” przebywania, póki nie zgłębią tajemnic panującego „tu” porządku, przez całe lata zachowują się podobnie. Mają jednak tę przewagę, że ich obcość można stwierdzić dopiero, gdy się odezwą. Na pierwszy rzut oka nikt im jej nie jest w stanie zarzucić. W centrum miast spotyka się więc całe zastępy niemych mężczyzn, kobiet i dzieci. Milcząc, przeciskają się w tramwajach i sklepach. Milcząc, ustawiają się w kolejkach. Na postawione im pytania odpowiadają najchętniej ruchami ramion lub głowy. I tylko w ostateczności wypowiadają najprostsze zwroty – tak długo ćwiczone, żeby brzmiały jak najbardziej swojsko dla tutejszych.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Poszukiwanie całości
Źródło: s. 59

O kobietach , O dzieciach , O ludziach , O tajemnicy

„Dziennikarz: Czy w jakiś sposób możesz siebie nazwać patriotą?
Sufjan Stevens: Nie, wcale nie mogę. Nienawidzę tego określenia, ponieważ jest takie dogmatyczne. Nie cierpię tej bezmyślnej lojalności zasadom narodu, czy jest to doktryna, flaga czy rząd. Nie wierzę w żadną z tych rzeczy.”

Sufjan Stevens (1975)

Źródło: Bunyip Voodoo, 16 listopada 2009 http://bunyipvoodoo.blogspot.com/2009/11/law-of-abstraction-sufjan-stevens-urban.html

O cierpieniu

„Kobieta opanowana namiętnością nie dba o lojalność, a mniej jeszcze o zdrowy rozsądek.”

Romain Rolland (1866–1944)

O kobietach

„W swoim działaniu politycznym wyrobił sobie Piłsudski jak gdyby pewien charakterystyczny szablon postępowania, który stereotypowo się powtarza. Mianowicie: wchodzi do danej organizacji z solennym oświadczeniem zupełnej wobec jej władz lojalności; następnie tworzy sobie w jej łonie albo i poza nią zakonspirowaną partię swoich zwolenników; wreszcie w odpowiednim momencie przy pomocy tych zwolenników urządza „zamach stanu” celem podporządkowania wszystkich wyłącznie sobie, po czym następuje fronda i rozbicie organizacji.”

Irena Pannenkowa (1879–1969)

Źródło: Daria i Tomasz Nałęcz, Józef Piłsudski…, op. cit., s. 47.

O pomocy

„Miał wiele walorów, wiele zalet, ale niewątpliwie był bardzo uwikłany w lojalność wobec własnego brata.”

Bronisław Komorowski (1952) polski polityk, prezydent Polski

o Lechu Kaczyńskim podczas wideoczatu w Moskwie.
Źródło: „Rzeczpospolita”, 10 maja 2010

„Naruszenie lojalności to najsilniejsza trucizna relacji intymnej.”

Maciej Bennewicz (1961)

Seks trujący, seks doskonały. Coaching relacji (2011)

O relacjach

„Drogówka to między innymi film o samotności. O samodzielnym podejmowaniu decyzji i odpowiedzialności za te decyzje. O przemianie. O lojalności i przyjaźni.”

Bartłomiej Topa (1967) polski aktor

Źródło: „Drogówka” Wojciecha Smarzowskiego w kinach, culture.pl, 1 lutego 2013 http://www.culture.pl/kalendarz-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/L6vx/content/drogowka-wojciecha-smarzowskiego-w-kinach

O przyjaźni , O decyzjach , O samotności

„Chiny trzymają się jako jedna całość dzięki pieniądzom, a nie ideologii. Kiedy przyjdzie załamanie gospodarcze i pieniądze przestaną płynąć, nie tylko zachwieje się system bankowy, ale zadrży też cała struktura chińskiego społeczeństwa. Lojalność jest w Chinach albo kupowana, albo wymuszana. Bez pieniędzy pozostanie tylko przymus.”

George Friedman (1949)

Następne 100 lat. Prognoza na XXI wiek
Źródło: s. 115

O pieniądzach

„Do dziś jestem pod wrażeniem łatwości, z jaką elity wyłonione przez pracowniczy ruch dokonały zwrotu o 180 stopni, porzucając wartości uznawane dotąd za naczelne kryterium polityki społeczno-gospodarczej (…) tak raptowna zmiana punktu widzenia, owo nadzwyczajnie łatwe przeistoczenie związkowców w liberałów, świadczy o braku lub raczej zaniku poczucia lojalności wobec bazy społecznej ruchu (…). Dlatego wywołuje ona we mnie wstyd.”

Karol Modzelewski (1937–2019) polski historyk i polityk

Źródło: Dokąd od komunizmu, BGW, Warszawa 1993.

O wrażeniach , O zmianach

„Niemiecki brak solidarności przejawia się, między innymi, w namiętności do składania donosów. Towarzysząc naszym sąsiadom od czasów kiedy stało się to tylko możliwe – a zatem od narodzin biurokracji w Cesarstwie Wilhelma – namiętność ta nie opuszczała ich ani w Republice Weimarskiej, ani w Trzeciej Rzeszy, ani też w obu powojennych państwach niemieckich, czy w zjednoczonej Republice Federalnej. Funkcjonuje ona w tym narodzie do dzisiaj pod przykrywką swoistej formy lojalności wobec politycznego systemu, jako wynik rozpadu indywidualizacji. W latach Trzeciej Rzeszy był on tak duży, iż nie istniała potrzeba utrzymywania rozbudowanego aparatu inwigilacji. Donosicielstwo w wystarczający sposób wypełniało zapotrzebowanie koncentracyjnych obozów. Aż 80% wyroków wydano w tym czasie na podstawie donosów. W latach 1974–1985 na terenie RFN dwie trzecie przestępstw politycznych wykryto dzięki denuncjacji. O NRD nie trzeba nawet wspominać. Politolog Falco Werkentin uważa wręcz, iż donosicielstwo sprawia, po prostu, Niemcom radość.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Źródło: Podglądanie sąsiada – „Suplement” Nr 2–3/2000

O narodzinach , O czasie , Radość

„Bóg nie może być Bogiem, najpierw musi on stać się diabłem. (…) Muszę przyznać boskość diabłu za krótką godzinę i niech diabelskość będzie przypisana do naszego Boga. Ale to pierwsze dni jeszcze. W końcu możemy rzeczywiście powiedzieć: Jego dobroć i lojalność panuje nad nami.”

Marcin Luter (1483–1546) teolog i reformator religijny

Źródło: Wider die stürmenden Bauern, Weimar Edition of Luther’s Writings 31, s. 249.

O Bogu

„Pani sędzia [Przyłębska] idealnie pasuje do profilu prezesa TK, jakiego poszukiwał Jarosław Kaczyński. Po pierwsze, absolutnie utożsamia się z linią programową i praktyką działania PiS. Po wtóre, w czasie konfliktu o TK zdała test lojalności, torpedując próby wybrania prezesa TK spoza grona sędziów związanych z PiS, podejmowane przez prof. Andrzeja Rzeplińskiego. Po trzecie wreszcie, Kaczyński ma bezpiecznik, na wypadek, gdyby pani prezes mimo wszystko próbowała się wybić na niepodległość. Jej mąż Andrzej Przyłębski niedawno został ambasadorem w Niemczech, jego kariera zależy więc wprost od rządu PiS.”

Andrzej Stankiewicz (1942–2018) okulista

o prezes Trybunału Konstytucyjnego Julii Przyłębskiej.
Źródło: Andrzej Stankiewicz: to jest koniec Trybunału http://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/andrzej-stankiewicz-to-jest-koniec-trybunalu-analiza/6vp0yd2, onet.pl, 21 grudnia 2016.

O poszukiwaniu , O czasie

„Niektórzy z desygnowanych do władzy „przywódców narodu” przed powstaniem otwarcie deklarowali się jako zdecydowani wrogowie jakichkolwiek wyłamań się z obowiązku lojalności wobec cesarza i króla Mikołaja I; rzecz zdumiewająca, że nie otworzyło to nikomu oczu.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Szanse powstania listopadowego
Źródło: s. 10

„Nie chodzi o przerzucanie win rodziców na dzieci. Zrozumiałe jest, że dzieciom nieraz trudno jest potępić postawy i ideologie swoich rodziców. (W sensie ludzkim niechęć do takiego odcinania się od swoich rodziców jest zrozumiała). Jednak ślepotą socjologiczną jest niezauważanie, iż dzieci często dziedziczą po rodzicach nie tylko sposób myślenia, ale także ich kontakty społeczne. W tym kontakty dające szybszy, preferencyjny dostęp do społecznie pożądanych dóbr. Dostęp nie według kryteriów merytorycznych, ale według nieformalnych powiązań i lojalności. To samo, co jest źródłem życiowego powodzenia elity postkomunistycznej, jest też – jak się zdaje – źródłem niepowodzenia wielu grup społeczeństwa polskiego. Wielu potomków elit wasalnych, narzuconych Polsce przez Związek Radziecki, to osoby kreujące przekazy w mediach. Przekazy sugerujące, co jest, a co nie jest prawomocne, naturalne, normalne, o czym wypada i o czym nie wypada publicznie rozmawiać.”

Andrzej Zybertowicz (1954) socjolog polski

Źródło: Ojca się nie wybiera. Ale naród może wybrać swoje elity, „Gazeta Polska”, 16 listopada 2011.

O dzieciach , O myślach , O rodzicach , O myśleniu

„Wódz goblinów nie był zbyt chętny do ukazania się drowowi, lecz tuzin jego podwładnych, prezentując typową dla goblinów odwagę i lojalność, odwróciło się na piętach i wyciągnęło sękate paluchy w jego stronę.”

R.A. Salvatore (1959) amerykański pisarz science-fiction i fantasy

Legenda Drizzta

„Trzeba podkreślić, że kraj nasz został głęboko poruszony dowodami lojalności, złożonymi Polsce przez mniejszości słowiańskie i żydowską. Jest to nieodparty dowód, że polska więź państwowa wyszła nienaruszona z tej straszliwej próby, którą jej narzucono. Za tę więź przywódcy Bundu Henryk Erlich i Wiktor Alter zapłacili życiem, kiedy w 1941 roku po wyjściu z więzienia na mocy amnestii, podejmując się, na propozycje radzieckie, organizacji żydowskiego komitetu antyfaszystowskiego, nie kryli, iż uważają się za polskich obywateli i czują się zobowiązani do działania w porozumieniu z władzami Rzeczypospolitej. W rezultacie obaj zostali aresztowani, a następnie zgładzeni.”

Władysław Sikorski (1881–1943) generał polski, premier

w listopadzie 1942.
Wariant: Trzeba podkreślić, że kraj nasz został głęboko poruszony dowodami lojalności, złożonymi Polsce przez mniejszości słowiańskie i żydowską. Jest to nieodparty dowód, że polska więź państwowa wyszła nienaruszona z tej straszliwej próby, którą jej narzucono. Za tę więź przywódcy Bundu Henryk Erlich i Wiktor Alter zapłacili życiem, kiedy w 1941 roku po wyjściu z więzienia na mocy amnestii, podejmując się, na propozycje radzieckie, organizacji żydowskiego komitetu antyfaszystowskiego, nie kryli, iż uważają się za polskich obywateli i czują się zobowiązani do działania w porozumieniu z władzami Rzeczypospolitej. W rezultacie obaj zostali aresztowani, a następnie zgładzeni. [w listopadzie 1942. ]
Źródło: Krystyna Kersten, Polacy – Żydzi – komunizm. Anatomia półprawd 1939–1968, Warszawa 1992, s. 31.

„Czystki, nawet jeśli upiększymy tę sprawę, nazywając je „wielkimi wiosennymi porządkami”, mogą wywoływać poczucie braku bezpieczeństwa wśród wykwalifikowanych pracowników byłego systemu, którzy są przecież nieodzowni. (…) Byłoby niezwykle niepokojące, gdyby strach miał zrodzić nowy typ „lojalności”, niewiele mającej wspólnego z wyobrażeniem, jakie demokracja ma o sobie samej.”

György Dalos (1943)

Źródło: Liberte sans paroles, „Le Monde-Liber” nr 6, grudzień 1990, cyt. za: Karel Bartošek, Europa Środkowa i Południowo-Wschodnia, tłum. Agnieszka Daniłowicz-Grudzińska w: Czarna księga komunizmu, wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2001, ISBN 8371803265, s. 420.

O strachu , O demokracji

„Zadałem sobie pytanie, czy jestem w stanie zmierzyć się ze swoją przeszłością. I uznałem, że tym wszystkim ludziom, których uczciwości, lojalności i przyjaźni nie sprostałem przez te kilkadziesiąt lat, muszę powiedzieć: przepraszam i proszę o przebaczenie.”

Michał Boni (1954) polski polityk

Źródło: wyborcza.pl, 2 listopada 2007 http://wyborcza.pl/1,75478,4634008.html

O przyjaźni , O przebaczeniu , O przeszłości , Pytanie

„(…) przyjaźń, miłość i lojalność są bliskie każdej generacji.”

Beata Kawka (1967) aktorka polska

Źródło: Wywiad, 2007 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=35487

O miłości , O przyjaźni

„Władza i publiczna TVP będą szły zawsze razem jak koń i zaprzęg. Przyjdzie nowy prezes albo nowy szef i będzie mieć nowe pomysły na telewizję. Zauważycie to najpierw po zmianie scenografii w studiu, żeby Kowalski wiedział, że przyszło „nowe”, które de facto będzie starą nutą graną na tej samej, zepsutej harmonii. Nowi dziennikarze, nim trochę okrzepną, dostaną kopa na kolejnym zakręcie, a najlepsi z nich pójdą do konkurencji. Ten rollercoaster jest rutynowym systemem pracy firmy, która nie ma ciągłości kadrowej i produkcyjnej. W Ameryce dziennikarz jest lojalny, nie wobec polityki, a wobec stacji i jej menedżerów, którzy dziennikarzowi ufają i go szanują, bo dziennikarz dba i szanuje ich i stację, która wypłaca mu czek. Pojęcie woluntarnej lojalności wobec firmy, czy pracownika, w ogóle w TVP nie istnieje i jest zastąpione co najwyżej pojęciem towarzyskiej koterii. A to jest zjawisko bardzo złe.”

Mariusz Max Kolonko (1965) Polski dziennikarz

o TVP.
Wywiady z Kolonką
Źródło: czat internetowy z Mariuszem Maksem Kolonką, TVP - Kurnik z Lisem w środku http://maxkolonkoblog.com/?p=8, maxkolonkoblog.com, 27 lutego 2008

Koń

„Jestem Ślązakiem, nie Polakiem, i nie Polsce przyrzekałem, więc jej nie zdradziłem i nie czuję się zobowiązany do lojalności wobec tego państwa.”

Jerzy Gorzelik (1971)

Źródło: polskieradio.pl, Nie straszcie secesją i separatyzmem, 29 listopada 2010 http://www.polskieradio.pl/7/158/Artykul/278382,Nie-straszcie-secesja-i-separatyzmem

„Lojalność to rzecz święta.”

Wilku (1977)

Hemp Gru, Klucz
Źródło: To jest to

„Strach jest silniejszy od pożądania, miłości, nienawiści, winy, wściekłości, (…) jest silniejszy niż lojalność. Strach to coś totalnego.”

Isabel Allende książka Opowieści Evy Luny

Postać: Anna Diaz
Opowieści Evy Luny

O strachu

„Skoro książę ocalał w chwili zamachu na Belweder, sprawa powstania była tym bardziej przegrana – tak rozumowali wszyscy ugodowcy i lojaliści w Warszawie w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku. Uniknięcie przez nich gniewu Mikołaja zależało od jak najszybszego zdławienia ruchu, od bezwzględnego zdruzgotania spisku, od udowodnienia lojalności rządu Królestwa wobec cesarza przez nie liczące się z żadnymi stratami zmasakrowanie zbuntowanych tłumów.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Szanse powstania listopadowego
Źródło: s. 13.

O stracie

„Jacek Saryusz-Wolski nie zdradził Platformy Obywatelskiej. Przyjmując propozycję PiS kandydowania na prezydenta Europy jako konkurent Donalda Tuska, zdradził siebie. I wszystkie ideały pokolenia lat 80., Solidarności, koleżeństwa, lojalności, uczciwości. Tak, uczciwość, jaka obowiązywała, obowiązuje i stanowi nieopisaną wartość. Smutne.”

Jacek Saryusz-Wolski (1948) polityk polski

Autorka: Jagienka Wilczak, Co Wolski załatwi dla Polski? https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1696522,1,saryusz-wolski-zdradzil-przede-wszystkim-sam-siebie.read, polityka.pl, 5 marca 2017.
O Jacku Saryuszu-Wolskim

„Ludzie, którzy kochają tylko jeden raz w życiu są płytcy. To, co nazywają lojalnością i wiernością, ja nazywam bezwładem przyzwyczajeniem albo brakiem wyobraźni. Wierność jest w życiu emocjonalnym tym samym, czym spójność w życiu intelektu - przyznaniem się do porażki.”

Oscar Wilde książka Portret Doriana Graya

The Picture of Dorian Gray

O wierności , Kochać się , O ludziach

„Alfred Whitehead mówił, że religia to najgłębszy rodzaj lojalności wobec świata. Herezja zaś - dodałabym - to najgłębszy rodzaj kontestacji. Każda herezja niesie ze sobą jakąś ideę zmiany świata. Dekonstrukcja obowiązującej wiary natychmiast prowadzi do nowych projektów na życie i istnienie społeczeństwa, do rewindykacji starych pojęć i zastąpienia ich nowymi.”

Olga Tokarczuk książka Księgi Jakubowe

Źródło: Literacki Nobel dla Olgi Tokarczuk. Przeczytaj esej noblistki: Jak pisałam "Księgi Jakubowe" https://wyborcza.pl/ksiazki/7,154165,25308071,literacki-nobel-dla-olgi-tokarczuk-przeczytaj-esej-noblistki.html, wyborcza.pl, 14 października 2019.

O życiu , O wierze , O pewności siebie , O religii

„Nie wiemy, jak to wygląda w Polsce, bo mamy kolejne przerażające doniesienia, ale jednostkowe, brakuje nam danych. Pewną wskazówką może być to, co powiedział koordynator ds. ochrony dzieci i młodzieży przy Episkopacie ks. Adam Żak - że nie ma podstaw, by myśleć, że jest u nas lepiej niż w Stanach czy Niemczech. Myślę jednak, że za tą zmową milczenia na równi z solidarnością wewnątrz instytucji stoi źle pojęta lojalność świeckich, którzy chcą chronić nieskazitelny wizerunek księdza. (…) Oczywiście ten opór generują biskupi, którzy wręcz utrudniają stawianie przestępców przed wymiarem sprawiedliwości.”

Stanisław Obirek (1956) teolog polski, były jezuita

Źródło: Jak Jan Paweł II wychował nam kler. Z prof. Stanisławem Obirkiem rozmawia Artur Nowak, „Gazeta Wyborcza” sobota–niedziela 22–23 września 2018, s. 10.

O myślach , O myśleniu , O dzieciach , O młodzieży

„Polska jest całkowicie tolerancyjna wobec przekonań narodowych jej obywateli, obdarza ich równymi prawami, uznaje ich prawo do kultywowania swojej odrębności narodowej i kultury. Odnosi się to oczywiście do obywateli narodowości żydowskiej, którzy pragną mieszkać i pracować w Polsce, uważają ten kraj za swoją ziemię ojczystą i pragną być obywatelami Polski. Jednakże wśród obywateli polskich narodowości żydowskiej znajduje się pewna liczba osób o przekonaniach nacjonalistycznych, syjonistycznych, a zatem proizraelskich. Dziś to nie jest już tylko sprawa ideologii, to jest równocześnie sprawa stosunku do innego państwa. Ci ludzie w obecnych warunkach politycznych, stworzonych przez państwo Izrael, znaleźli się w rozterce. Z chwilą gdy Polska i Izrael znalazły się w dwóch przeciwstawnych obozach politycznych, musiał w świadomości tych ludzi powstać konflikt lojalności państwowych i ideologicznych. Ten konflikt wymaga samodzielnego rozstrzygnięcia we własnym sumieniu przez każdego, kto go przeżywa. Nie jest bowiem możliwa lojalność wobec socjalistycznej Polski i imperialistycznego Izraela jednocześnie. I tu trzeba dokonać wyboru i wyciągnąć zeń konsekwencje. Kto te konsekwencje w postaci emigracji wyciągnąć pragnie, ten nie natrafi na żadne przeszkody. Wszystko to nie dotyczy Polaków pochodzenia żydowskiego. Są takimi samymi Polakami, jak wszyscy inni ludzie narodowości polskiej.”

Józef Cyrankiewicz (1911–1989) polski polityk, premier PRL

Przemówienie wygłoszone w Sejmie w dniu 10.IV.1968 r.
Źródło: Józef Cyrankiewicz, Przemówienie wygłoszone w Sejmie w dniu 10.IV.1968 r. w odpowiedzi na interpelację Koła Poselskiego "Znak", Książka i Wiedza, 1968, s. 25

O ludziach

„Stalin jest zbyt brutalny i wada ta, która jest całkiem do zniesienia w naszym środowisku i w stosunkach między nami, komunistami, staje się nie do zniesienia na stanowisku sekretarza generalnego. Wobec tego proponuję towarzyszom, by zastanowili się nad sposobem przeniesienia Stalina z tego stanowiska i wyznaczyli na to miejsce innego człowieka, który niezależnie od wszystkich innych względów miałby tę przewagę nad tow. Stalinem, że charakteryzowałby się większą tolerancyjnością, większą lojalnością, większą uprzejmością, bardziej życzliwym stosunkiem do towarzyszy, mniej kapryśnym usposobieniem itd.”

Włodzimierz Lenin (1870–1924) organizator i przywódca Rewolucji Październikowej

Inne cytaty
Źródło: twojahistoria.pl https://twojahistoria.pl/2017/12/26/co-lenin-naprawde-myslal-o-stalinie/#3, 26 grudnia 2017.

„Nie chodzi tu o żadną sprawiedliwą rekompensatę, ale o arytmetycznie skalkulowaną dotację do budżetów domowych wyborców, która ma na celu zapewnienie ich lojalności.”

Bogusław Chrabota (1964)

o programie Rodzina 500 plus
Źródło: Bogusław Chrabota: Populizm on demand http://grm-rpweb.newscyclecloud.com/Plus-Minus/305179944-Boguslaw-Chrabota-Populizm-on-demand.html, rp.pl, 18 maja 2018.

„Ten człowiek, Himmler, przed obliczem, którego codziennie stawałem, był po Hitlerze najbardziej potężną osobistością w Rzeszy, a jednak nic nie potrafię określić go inaczej niż jako wzorowego niemieckiego nauczyciela. Żadne inne porównanie nie wydaje mi się właściwe. Przypominał nauczyciela, który z drobiazgową dokładnością ocenia wypowiedzi swoich uczniów i za każdą odpowiedź jest skłonny stawiać notę w dzienniku. Cała jego osobowość wyrażała biurokratyczną precyzję, pracowitość i lojalność. Błędem byłoby jednak osądzanie Himmlera na podstawie tej wystudiowanej fasady. Przekonałem się o tym później.”

Walter Schellenberg (1910–1952) funkcjonariusz SS, szef niemieckiego wywiadu

Wspomnienia (1987)
Źródło: s. 51.

O osobowości , O błędach , O nauczycielach

„Czasy rycerstwa przeminęły. Nastały czasy sofistów, ekonomistów i kalkulatorów, a chwała Europy zgasła na zawsze. Nigdy, nigdy już nie ujrzymy tej wspaniałomyślnej lojalności wobec urodzenia i płci, tego dumnego poddania, pełnego godności posłuszeństwa, serdecznego oddania, które nawet w niewoli ożywiały ducha podniosłej wolności.”

Edmund Burke książka Rozważania o rewolucji we Francji

Rozważania o rewolucji we Francji

O wolności