Cytaty na temat historyk (155 cytatów)

„NSZ to był hitleryzm w czystej postaci. Dzisiaj niektórzy historycy mówią, że NSZ miał dwie strony, że oni nie tylko zabijali Żydów, ale też walczyli o niepodległość. Ale za taki kraj, jaki wywalczyłaby NSZ, za taką Polskę, to ja dziękuję…”

Marek Edelman (1922–2009) przywódca powstania w getcie warszawskim, lekarz, działacz polityczny

Źródło: Życie. Po prostu, Witold Bereś, Krzysztof Brunetko, wyd. Świat Książki, Warszawa 2008, s. 246.

O życiu , O książkach , O świecie

„Jest faktem, że środowisko moich przyjaciół, z którymi po 1989 roku zmienialiśmy Polskę, chciało być łaskawe dla wszystkich obywateli. Dać im szansę budowy nowej Polski. Ta druga strona, ludzi dawnego aparatu, z początku się nas bała, że będziemy się mścić. Ale kiedy zobaczyli, że nie pałamy chęcią zemsty, nabrali poczucia pełnego bezpieczeństwa i siły. Zaczęli nomenklaturowo dzielić korzyści, zyski i posady. Żałuję, że do tego doszło, uważam to za oczywistą patologię, pewnie mogliśmy to energiczniej zwalczać. Ale jednocześnie jestem historykiem z zawodu i sposobu myślenia. Lubię porównywać. Zatem kiedy spoglądam na Ukrainę, z którą wiąże nas historia, to widzę kraj pod wodzą gigantycznych magnatów, oligarchów. Spójrzmy na Rosję, na jej autorytarne rządy. Kiedy porównuję, to myślę, że nam się jednak udało. A te wszystkie patologie były ceną transformacji. Należy te nieprawidłowości zwalczać, ale nie metodą gilotyny, ograniczania demokracji.”

Bronisław Geremek (1932–2008) polski historyk i polityk

Źródło: wywiad, „Nowa Trybuna Opolska” http://www.nto.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20070429/WYWIAD/70430027/-1/RSS

O ludziach , O demokracji , O historii , O myślach

„Nie pomni dziś filozof pan,
Historyk i teolog,
Kto pierwszy krzyknął – Wolność dam!
Czy tyran, czy też prorok?
I co na myśli człek ów miał
Też nikt z nas nie pamięta
Czy łańcuch, co dwie ręce skuł,
Czy rozerwane pęta?”

Krzysztof Daukszewicz (1947) satyryk polski

Piosenki
Źródło: Klasówka z fragmentu wolności

O myślach , O wolności , O myśleniu

„Jestem za zwięzłością. Jeżeli o czymś można napisać w dziesięciu słowach, to najlepiej wykorzystać pięć. Jako autor mam skrzywienie historyka-analityka. Źle się czuję, jeśli na interesujący mnie temat nie przeczytam wszystkiego.”

Wojciech Górecki (1970)

Źródło: culture.pl http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_gorecki_wojciech

„A to, co się czuje, nabywając coraz większą wiedzę, to co innego. Niestety. Nie tylko w przypadku powstania czułem sporo goryczy, badając wydarzenia. No niestety. Praca historyka jest ciekawym, ale bywa, że bardzo przykrym zajęciem. Bardzo. Człowiek się często rozczarowuje, kiedy konfrontuje funkcjonujące powszechne mity z historyczną rzeczywistością.”

Andrzej Leon Sowa (1946)

Źródło: Emil Marat, Wyrok na miasto, „Newsweek Historia”, nr 08/2016 http://www.newsweek.pl/plus/historia/xix-i-xx-wiek/powstanie-warszawskie-andrzej-leon-sowa-odziera-je-z-mitow,artykuly,392217,1,z.html

O historii , O rzeczywostości , O wieku

„Tak więc możliwe byłoby dwojakie poznanie przeszłości; jeden jego rodzaj odnosiłby się bezpośrednio do umysłu odciskającego swe ślady w świecie materialnym, drugi zaś – do świadomości danej osoby czy grupy, dostępnych poznaniu dzięki takim obiektywizacjom; alternatywa ta wynika nie tylko z usytuowania historyka, lecz również z najgłębszej struktury rzeczywistości.”

Raymond Aron (1905–1983) francuski filozof, socjolog, teoretyk polityki i publicysta polityczny

Wprowadzenie do filozofii historii. Esej o granicach obiektywizmu historycznego

O rzeczywostości , O przeszłości

„Ona, jak się zdaje, uważa, że poważna historyczka sztuczna powinna być nijaka w wyrazie. Może po to, żeby nie przyćmiewać urodą dzieł sztuki, o których opowiada wycieczkom.”

Monika Szwaja książka Stateczna i postrzelona

Stateczna i postrzelona

„Przez 70 lat nie potrafimy nazwać tego. Kiedyś nie wolno było. Teraz wolno, ale nawet Sejm ma problemy z uchwałą. Nawet historycy ukraińscy nazywają to ludobójstwem. Natomiast u nas są środowiska, które uważają, że Ukraińców trzeba przyciągać w stronę Europy i nie można denerwować.”

Krzesimir Dębski (1953) kompozytor polski, skrzypek jazzowy

Wypowiedzi o rzezi wołyńskiej
Źródło: Krzesimir Dębski: uroczystości w rocznicę Zbrodni Wołyńskiej nikt nie chce, polskieradio.pl, 11 lipca 2013 http://www.polskieradio.pl/7/129/Artykul/885379,Krzesimir-Debski-uroczystosci-w-rocznice-Zbrodni-Wolynskiej-nikt-nie-chce

„Trochę żałuję, że doba nie trwa nieco dłużej, ponieważ z przyjemnością pochodziłabym na wykłady z różnych dziedzin, np. jakiegoś znanego historyka na temat powojennej historii Polski lub na zajęcia językowe; szczególnie z języka polskiego, bo przecież jest on elementem aktorskiej pracy. Z przyjemnością posłuchałabym pana Miodka. Ciągle drzemie we mnie głód wiedzy.”

Ewa Gawryluk (1967) polska aktorka

Źródło: „To i Owo”, 2005.

O głodzie , O przyjemności , O historii , O wiedzę

„Historyk to prorok patrzący wstecz.”

Friedrich Schlegel (1772–1829) niemiecki poeta, uczony, filozof, językoznawca i krytyk literacki

Der Historiker ist ein rückwärts gekehrter Prophet. (niem.)
Źródło: Athenaeum http://books.google.pl/books?id=B08TAAAAYAAJ&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false, Bey F. Vieweg dem Älteren, 1798, tom 1, s. 20.

„Dobrym u mnie historykiem
Jest mąż, co przyszedł pod koniec epoki,
I widzi rozkład z głuchym serca ściskiem,
I proste fakta pisząc, jest głęboki –
I żadną partią, ani się nazwiskiem
Promiennym uwieść nie dał jednostronnie…”

Cyprian Kamil Norwid (1821–1883) polski poeta, dramatopisarz, prozaik, artysta plastyk

Źródło: Gorzki to chleb jest polskość. Wybór myśli politycznych i społecznych (Seria obywatelska), Wydawnictwo Literackie 1984, s. 147, ISBN 8308010539.

O myślach , O myśleniu , Serce

„Zjadłem w tej szkole prawie wszystko –
Zwierzątek parę w formalinie,
Równię pochyłą, szkielet, cyrkiel,
Bardzo mnie belfrzy nienawidzą.
Od czasu, kiedym pożarł mapy,
Historyk plącze się w zeznaniach,
A fizyk bez amperomierza
Mierzy prąd stały kukurydzą…”

Roman Kołakowski (1957–2019) polski kompozytor, poeta, piosenkarz, reżyser

Źródło: „Zjadacz pomocy naukowych”

O czasie , O pomocy

„Morderców trzeba nazywać po imieniu. Czy ktoś normalny twierdzi, że historyk musi wnikać w psychikę Hitlera, Hoessa, Eichmanna? To byli tacy sami zbrodniarze jak Stalin, Bierut, Radkiewicz, Romkowski, Światło, Różański. Zło jest złem, zbrodniarz zbrodniarzem i jako taki powinien ponieść zasłużoną karę. Niestety do dziś relatywizujemy zbrodnie komunizmu.”

Tadeusz Płużański (ur. 1971) (1971) polski historyk, dziennikarz i publicysta

Źródło: Ważna rozmowa Wiktora Świetlika z Tadeuszem M. Płużańskim, autorem książki „Bestie”, wpolityce.pl, 14 kwietnia 2012 http://wpolityce.pl/wydarzenia/26643-wazna-rozmowa-wiktora-swietlika-z-tadeuszem-m-pluzanskim-autorem-ksiazki-bestie

O książkach , O karze , O świetle , O złu

„Nie chcę się zachowywać jak trzydziestoparoletni historycy, którzy bez krztyny wątpliwości i z pogardą w głosie oceniają ludzi żyjących w niełatwych czasach i stających w obliczu decyzji, których konsekwencje trudno sobie dziś wyobrazić. Siedzą na kanapie, popijają dobrą kawę i wiedzą, że zrobiliby inaczej, a ubecy odbiliby się od ich wewnętrznej siły jak od rycerskiej tarczy.”

Maciej Pieprzyca (1964) polski scenarzysta i reżyser filmowy

Źródło: My jesteśmy tanie dranie. Z Maciejem Pieprzycą rozmawia Anna Bielak, "Gazeta Wyborcza" sobota–niedziela 5–6 listopada 2016, s. 24.

O ludziach , O kawie , O decyzjach , O sile

„Ministerstwo Prawdy” jest właścicielem archiwów, które tę prawdę zawierają, i decyduje, kto ma do nich dostęp. Zatrudnia historyków, ale ich dzieła nie podlegają wyłącznie kryteriom naukowym, Są oni urzędnikami państwowymi i odpowiadają za propagowanie tej właściwej prawdy. (…) Od setek lat wiadomo już, jakie warunki zapewnić trzeba historykowi, by cieszył się wolnością badań i sądów. Nie ma to nic wspólnego ze statusem urzędnika państwowego.”

Seweryn Blumsztajn (1946)

Źródło: IPN nie da się obronić, „Gazeta Wyborcza”, 10 czerwca 2011

O wolności

„Andrzej Friszke w politycznym i polemicznym zapale zapomniał o pewnej kwestii elementarnej. Otóż obowiązkiem historyka jest dążenie do prawdy i głoszenie prawdy.”

Paweł Wieczorkiewicz (1948–2009) historyk polski

o Andrzeju Friszkem.
Źródło: Wypędzanie szatana z historyków IPN http://www.rp.pl/artykul/152828.html, rp.pl, 24 czerwca 2008.

„Jeżeli chodzi o błazna, to chcę powiedzieć jako historyk, że jest w dziejach Polski taki wspaniały błazen, nazywał się Stańczyk i byłbym gotowy się podjąć tej roli, ale nie na dworze Andrzeja Pierwszego.”

Stefan Meller (1942–2008) polski historyk i dyplomata

komentarz do wypowiedzi Andrzeja Leppera o zapowiedzi oddania się do dyspozycji premiera po wejściu Samoobrony do rządu.

„Pierwszą zasadą jest, by historyk nigdy nie ważył się pisać kłamstw; drugą, by nigdy nie starał się ukryć prawdy; trzecią, by swoją pracą nie wzbudzał podejrzeń, że kogokolwiek faworyzuje lub jest do kogokolwiek uprzedzony.”

Cyceron (-106–-43 p. n. e.) mówca rzymski, popularyzator filozofii greckiej, polityk

„W historii nie ma obiektywizmu. Nigdy go nie było i nigdy nie będzie. Przekonanie, że zadaniem historyka jest prowadzenie badań obiektywnych wywodzi się z pozytywizmu. Jednak biorąc pod uwagę źródła, którymi dysponuje historyk, nigdy nie można posiąść tajemnicy do końca. Celem jest poszukiwanie prawdy, ale wiemy, że nie istnieje obiektywny obraz jako efekt poznania. Zawsze obraz jest weryfikowany przez nasze doświadczenie. Nie możemy też poznać 100 procent źródeł. Zresztą nawet gdybyśmy mieli wszystkie źródła, to i tak na ich podstawie nie można stworzyć obrazu obiektywnego. Eksperymenty wykazują, że gdy się poprosi grupę osób, by opisały, co widzą za oknem, to każdy dostrzega coś innego! Człowiek jest ograniczony w swoim poznaniu. Niestety.”

Andrzej Chwalba (1949)

o obiektywizmie w historii.
Źródło: Lesław Peters, „Kraków” nr 1, listopad 2004.

O historii , O poszukiwaniu , Obraz

„ACTA to preludium do czegoś znacznie większego i o bardziej dramatycznym przebiegu. Historia dzieje się na naszych oczach. Historia dzieje się coraz szybciej. Ja sam nie dożyję chyba jednak czasów, w których konsekwencje dzisiejszych dni będą już jasne i podatne na analizy historyków.”

Piotr Waglowski (1974) prawnik polski, działacz na rzecz informatyzacji

Źródło: Parlament Europejski odrzucił #ACTA, czyli preludium do dramatycznych wyborów, prawo.vagla.pl, 4 lipca 2012 http://prawo.vagla.pl/node/9814

O historii

„70 lat temu sowieckie NKWD przystąpiło do wykonywania polecenia Stalina i towarzyszy, którzy postanowili zgładzić tysiące polskich oficerów, policjantów i funkcjonariuszy państwowych uznanych za zdeklarowanych i nierokujących nadziei poprawy wrogów władzy sowieckiej. Nie rokowali nadziei, że da się ich urobić do konsystencji ludzi sowieckich, wobec czego byli wrogami, których należało unicestwić. Zbrodnia ludobójstwa nazwana później – katyńską – pochłonęła tysiące ofiar. Według ustaleń historyków wiosną 1940 roku Sowieci zamordowali co najmniej 22 079 obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, w tym 14 463 wojskowych, policjantów i innych funkcjonariuszy państwowych z obozów specjalnych.”

Tadeusz Płoski (1956–2010) biskup polowy WP

Niewygłoszone Kazanie katyńskie z dn. 10 kwietnia 2010
Źródło: www.most.salezjanie.pl http://www.most.salezjanie.pl/?news=1518

O ludziach , O wiośnie

„Barbarzyństwo zdobywców Konstantynopola przeszło wszelkie wyobrażenia. (…) Nawet Saraceni okazaliby więcej miłosierdzia – wołał z rozpaczą historyk Choniates Niketas – i miał rację.(…) Nic dziwnego więc, że Bizancjum oddalało się coraz bardziej od chrześcijaństwa zachodniego.”

Steven Runciman książka Dzieje wypraw krzyżowych

o zdobyciu Konstantynopola przez krzyżowców w 1204 r.
Źródło: Dzieje wypraw krzyżowych, t. III: Królestwo Akki i późniejsze krucjaty, Warszawa 1993, s. 125.

„Historyk nie pisze na temat historii per se, a odpowiada na pytania, które są ważne dla społeczeństwa w danym momencie. Nie można napisać jedynej historii, raz na zawsze. Każde pokolenie ma swoje doświadczenia i stoi przed własnymi wyzwaniami.”

Jarosław Hrycak (1960)

Źródło: Ukraina.

O historii , Pytanie

„Pewnego dnia historycy i archeologowie odkryją, że reklamy naszych czasów są najbogatszym i najwierniejszym odzwierciedleniem życia codziennego i wszelkich czynności ludzkich, jakie pozostawiło po sobie jakiekolwiek społeczeństwo. Pod tym względem hieroglify egipskie nawet nie umywają się do reklam.”

Marshall McLuhan (1911–1980) kanadyjski teoretyk komunikacji

Źródło: Wybór pism, Warszawa 1975, s. 126, tłum. Karol Jakubowicz.

„Historia – uśmiechnął się wiedźmin – to relacja większością kłamliwa, ze zdarzeń, większością nieistotnych, zdawana nam przez historyków, większością durniów.”

Andrzej Sapkowski książka Sezon burz

Sezon burz

O historii , O relacjach

„Gdzie jest i gdzie była cnota u ludzi, którzy dokonywali wielkich rzeczy na tym padole? Zaczynam się doprawdy obawiać, że spotyka się ją tylko w wyobraźni historyków.”

Alexis de Tocqueville książka Dawny ustrój i rewolucja

Dawny ustrój i rewolucja, Listy

O ludziach

„Manipulacje dokonywane na opisach wydarzeń przez autorów późnej starożytności akceptowane są przez dzisiejszych, apologetycznie nastawionych historyków Kościoła, bez cienia krytyki identyfikują się oni ze stroną ortodoksyjną i przyjmują jej wersję wydarzeń.”

Ewa Wipszycka (1933)

Źródło: Kościół w świecie późnego antyku, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014, s. 191.

„Mogę żałować, że wielu moich znakomitych kolegów bez zastanowienia kandydowało do Sejmu. Gdyby się wcześniej zastanowili, to być może mielibyśmy dziś świetnego historyka, specjalistę od Indian peruwiańskich – Antoniego Macierewicza, zamiast gorszącej afery z teczkami, być może mielibyśmy znakomitego mecenasa Jana Olszewskiego, miast gorszącej afery z kryzysem rządowym i rządu zajmującego się głównie dekomunizacją. No i straciła polska biochemia, a nie zyskał UOP – w osobie Piotra Naimskiego.”

Adam Michnik (1946) polski dziennikarz i publicysta

Źródło: wywiad Moniki Olejnik, Sacrum i profanum, „Wprost”, październik 1992.

„(…) ludzie unikają teraz nazwisk – Siła Spokoju był, teraz Nadzieja jest… Stosują pseudonimy jak za okupacji. Jakaś psychoza strachu u nich była, skoro na premiera wzięli sobie zupełnie niezłego adwokata i odwrotnie – ministrem policyjnego ścigania uczynili historyka Półwyspu Iberyjskiego. To był zawód Macierewicza.”

Paweł Dłużewski (1953) polski artysta kabaretowy i przedsiębiorca

Monolog z 1992

O ludziach , O strachu , O nadziei , O sile

„Rządy Heroda, który był faktycznym władcą Judei i wielu okolicznych ziem, począwszy od roku 37 p. n. e. aż do swojej śmierci na cztery lata przed nastaniem ery chrześcijańskiej, to epizod w historii żydowskiej, z którym ani żydowscy, ani chrześcijańscy historycy nie mogą sobie poradzić. Herod był jednocześnie Żydem i anty-Żydem; obrońcą i dobroczyńcą cywilizacji grecko-rzymskiej, a zarazem wschodnim barbarzyńcą zdolnym do niewypowiedzianego okrucieństwa.”

Herod Wielki (-74–-3 p. n. e.) król Judei

Źródło: Paul Johnson, Historia Żydów, cyt. za: Shelley Klein, Najgroźniejsi dyktatorzy w historii, op. cit., s. 13.

O śmierci , O historii

„Dziś, gdy już jest po wszystkim,
Zaczynamy normalne życie.
Zabitych policzą historycy.
W przybliżeniu fakty będą się zgadzać
Z rzeczywistością.”

Leszek Szaruga (1946) polski poeta, prozaik, tłumacz

Źródło: Po wszystkim http://www.polonika.opole.pl/html/p_ludz4_24.htm

O życiu , O rzeczywostości

„Różnica między Bogiem a historykami polega głównie na tym, że Bóg nie może zmieniać przeszłości.”

Samuel Butler (pisarz) (1835–1902)

O Bogu , O przeszłości

„To najlepszy i najwybitniejszy znawca historii II wojny światowej. Badacz, dla którego miarodajne są źródła, a nie poglądy historiografii, opinie kolegów, czy wrzask mediów. Człowiek, któremu z racji ogromnych zasług – zebrania lub odtajnienia i udostępnienia kluczowych dokumentów III Rzeszy, czapką buty czyścić by trzeba. Historyk tej miary, że ma prawo napisać i powiedzieć wszystko. A, że do tego głosi prawdę i niektóre jego poglądy są odległe od tak ukochanego przez polską prasę wysokonakładową bajdurzenia w stylu „politycznej poprawności.””

Paweł Wieczorkiewicz (1948–2009) historyk polski

Narobił sobie oczywiście wpływowych wrogów.
o Davidzie Irvingu, czołowym negacjoniście Holokaustu, antysemicie i polonofobie (oskarżył m.in. Jana Pawła II o udział w zbrodniach wojennych).
Źródło: Bogdan Reszka, Polityczna poprawność, a prawda historyczna, „Templum Novum”, marzec 2006.

O wojnie , O prawdzie , O butach , O historii

„Chciałam na forum Parlamentu Europejskiego zaapelować o poparcie inicjatywy środowisk patriotycznych w Polsce na rzecz uznania 25 maja – dzień rozstrzelania rotmistrza Pileckiego – europejskim dniem bohaterów zmagań z totalitaryzmem. Brytyjski historyk prof. Michael Foot zaliczył Pileckiego do sześciu najodważniejszych ludzi ruchu oporu II wojny światowej (…) Rotmistrz Pilecki poświęcił swoje życie walce ze zbrodniczymi dyktaturami XX wieku.”

Urszula Krupa (1949) polska lekarka, działaczka społeczno-polityczna i dziennikarka

Źródło: Wystąpienie w Parlamencie Europejskim, 3 grudnia 2008 http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+CRE+20081203+ITEM-018+DOC+XML+V0//PL&language=PL&query=INTERV&detail=3-210

O życiu , O wojnie , O ludziach , O wieku

„Tymczasem jakieś niezrozumiałe fluidy działają nie tylko na indywidua ludzkie, lecz na całe społeczeństwa. Źródła niezbadane zmian historycznych to właśnie niezbadaność tych fluidów. Nie jestem żadnym Einsteinem i nie potrafię swej intuicji dowodzić metodami przyrodniczymi, tylko jako historyk widzę objawy takie, jakie właśnie przed chwilą wymieniałem, na przykład wzrost wynalazczości technicznej lub upadek malarstwa, których nie potrafię sobie inaczej wytłumaczyć jak tym, że jakieś nieznane i niezbadane fale fluidów oddziaływają na mózg ludzkości w jednej epoce inaczej, a w innej inaczej.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Europa in flagranti
Źródło: s. 44

O malarstwie

„Historycy fałszują przeszłość, ideolodzy – przyszłość.”

Žarko Petan (1929–2014)

Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.

O myślach , O przeszłości , O przyszłości , O myśleniu

„Historycy do pewnego momentu nie uznawali relacji Ocalonych za świadectwa historyczne. Uważano, że są one zbyt obciążone emocjami, zbyt osobiste i w związku z tym na ich podstawie nie opiszemy doświadczenia Holokaustu. Natomiast wiarygodnym źródłem historycznym było zeznanie esesmana przed sądem – esesmana, który ratował skórę, próbował się wybielić, miał wiele więcej powodów, by kłamać. Zestawienie wiarygodności tych dwóch rodzajów relacji wydaje mi się głęboko niemoralne.”

Barbara Engelking-Boni (1962) uczona polska, historyk

Źródło: onet.pl, 28 sierpnia 2005 http://tygodnik2003-2007.onet.pl/1547,1243150,1,dzial.html

O relacjach

„Lech Kaczyński naznaczył polską historię całą swoją biografią. Historycy sporządzą bilans Jego dokonań. Dziś nie jest moment na żadne wyważone oceny. Dziś jest czas na żal i dobrą pamięć.Lech Kaczyński służył polskiej niepodległości od marca 1968 r. Często powtarzał, że wtedy wybrał drogę sprzeciwu wobec dyktatury. I tę Jego decyzje będę zawsze wspominał z wielkim szacunkiem i sentymentem. Różniliśmy się, także w ostatnich latach, w ocenach zdarzeń politycznych. Wszelako zawsze myślałem o Lechu Kaczyńskim z szacunkiem dla Jego patriotyzmu. I te myśli towarzyszą mi od chwili, gdy usłyszałem straszną wiadomość o katastrofie lotniczej.Lech Kaczyński był człowiekiem prawym, życzliwym, rozumnym. I był człowiekiem szalenie sympatycznym czego nierzadko doświadczyłem. Takim będę Go pamiętał.”

Adam Michnik (1946) polski dziennikarz i publicysta

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, 12 kwietnia 2010

O historii , O myślach , O decyzjach , O czasie

„To nie jest już tylko banda tępaków, których jedynym celem jest bicie innych. Na zapleczu ruchu pojawili się ideolodzy – najczęściej historycy i politolodzy. Tych, którzy biją, wspierają ci, którzy dają do bicia ideologiczne uzasadnienie.”

Marcin Kornak (1968–2014)

Źródło: W najnowszym „Newsweeku”: Nowe oblicze polskiego faszyzmu http://polska.newsweek.pl/w-najnowszym--newsweeku---nowe-oblicze-polskiego-faszyzmu,98893,1,1.html, newsweek.pl, 25 listopada 2012

„Wybitny ekonomista musi posiadać rzadki zestaw talentów… Musi być matematykiem, historykiem, mężem stanu, filozofem – wszystkim po trochu. Musi rozumieć symbole i wiedzieć, jak używać słów. Musi rozważać to, co partykularne, w kategoriach tego, co ogólne, i w tej samej chwili dotykać abstrakcji i konkretu. Musi badać teraźniejszość w świetle przeszłości w imię celów przyszłości. Nie może całkiem pominąć żadnej części ludzkiej natury ani tworzonych przez ludzi instytucji. Musi działać jednocześnie celowo i bezinteresownie, musi być zdystansowany i nieprzekupny niczym artysta – ale czasem równie bliski życia jak polityk.”

John Maynard Keynes (1883–1946) angielski ekonomista

fragment eseju o zmarłym Alfredzie Marshallu.
Źródło: Essay in Biography, w: The Collected Writings of John Maynard Keynes, t. 10, Palgrave Macmillan, Londyn 1972.

O ludziach , O naturze , O czasie , O przeszłości

„Ja jestem zwolennikiem upublicznienia akt znajdujących się dzisiaj w gestii IPN-u i to z różnych powodów, m. in. takich partykularnych, związanych z moja profesją, czyli z faktem, że uprawiam historię najnowszą. Nie widzę powodów dlaczego historycy mieliby być z jednej strony jedynymi wtajemniczonymi, a z drugiej strony tymi, którzy dostają baty za to, że rzekomo odziedziczyli mentalność SB-cką, niech więc społeczeństwo samo sobie wyrobi zdanie nt. tego, co się w tych aktach znajduje. Drugi powód, oczywiście natury politycznej, to oczywiście upublicznienie tych akt z jednej strony wyzwoli nas raz a dobrze z epoki PRL-owskiej, z drugiej strony zamknie tę epokę haków, która moim zdaniem bardziej są związane z metodą SB-cką, niż otwieranie akt.”

Jan Żaryn (1958) polski historyk

Źródło: Jan Żaryn: jestem zwolennikiem upublicznienia akt IPN, wp.pl, 14 czerwca 2005 http://wiadomosci.wp.pl/kat,4892,title,Jan-Zaryn-jestem-zwolennikiem-upublicznienia-akt-IPN,wid,7383799,wiadomosc.html

O historii , O naturze

„Wszystko źle lub w nadmiarze stosowane jest albo niebezpieczne, albo niezdrowe, albo przynajmniej tuczące. Z polityką historyczną wiążą się dwa zasadnicze niebezpieczeństwa. Pierwsze – to uznać, że taka sfera nie istnieje, że wszystko się dzieje w sposób naturalny, że historycy zajmują się historią, a politycy polityką. Drugie – uznać, że polityka historyczna jest przeciwieństwem prawdy historycznej. Z pewnością właściwie prowadzona polityka historyczna demokratycznego państwa nie może ignorować pojęcia prawdy historycznej, musi pozostawać w ścisłej z nią relacji. Nie można fałszować historii albo usuwać z niej rzeczy niepięknych, nieładnych.”

Tomasz Merta (1965–2010) polski polityk i publicysta

Źródło: krytykapolityczna.pl, 15 kwietnia 2010 http://www.krytykapolityczna.pl/

O historii , O relacjach

„Pewien nieżyjący już wybitny polski historyk powiedział, że obaj nasi wielcy brzydko się starzeli – Piłsudski brzydko czynił, a Dmowski brzydko pisał. Gdyby zważyć, co jest gorsze: dyktatura czy brzydkie pisanie, to odpowiedź jest oczywista. Ale po 80 latach nie ma już na świecie osób, które cierpiały pod twardą ręką marszałka, nie ma nawet ich dzieci. Za to są pisma Dmowskiego, one nadal żyją. Oprócz wielu wybitnych, znaczących dzieł są też takie, których być może dzisiaj by się wstydził.”

Krzysztof Kawalec (1954) polski historyk

Źródło: Krzysztof Różycki, Bohater ze skazą (wywiad z Krzysztofem Kawalcem), „Angora” nr 20 (1300), 17 maja 2015, s. 17.

O dzieciach , O cierpieniu

„W kolejce po schedę po Ryszardzie stanął jego dwulicowy brat Jan. Młode lata spędził na spiskowaniu i zwalczaniu własnej rodziny. Już jako król do tego stopnia rozgniewał papieża, że ten ekskomunikował całą Anglię. Jan miał charakter równie okropny jak jego ojciec. Rozwiódł się z żoną, bo nie urodziła mu dzieci, a wreszcie zadarł z baronami, którzy zbuntowali się przeciwko niemu i zmusili do podpisania Wielkiej Karty Wolności (Magna Carta). (…) Jan cieszy się straszną opinią. Współcześni historycy sugerują jednak, że może nie był taki zły; przynajmniej przez cały czas przebywał w Anglii. Pod koniec swoich rządów zaczął podróżować. Gdziekolwiek się ruszał, zabierał ze sobą klejnoty Korony i skarbiec. Zerwał z tym zwyczajem, kiedy podczas przeprawy przez rzekę wóz ze skarbami wywrócił się, a klejnoty zaginęły w piasku.”

Jan bez Ziemi (1166–1216) król Anglii

Autorzy: Nigel Blundell, Susan Blackhall, Upadek domu Windsorów, tłum. Grażyna Jagielska, Wydawnictwo Prolog, Warszawa 1993, ISBN 8385763058, s. 33.

O dzieciach , O podróżowaniu , O charakterze , O zerwaniu

„Zawsze uważałem, że w pragnieniu białych mężczyzn, by posiąść czarne kobiety, jest pewna prawidłowość. Nie wydaje mi się jednak, by chodziło tu o tak lubiany przez seksuologów, jak i historyków motyw dominacji. Widzę tę siłę raczej jako atawizm. Jako sublimację żądzy spółkowania ze zwierzętami.”

Marcin Kydryński książka Chwila przed zmierzchem

Źródło: Chwila przed zmierzchem

O kobietach , O sile , O zwierzętach

„Nie jestem rzecznikiem prezydenta. Pan, jako historyk, doskonale wie, że Kościół poza swoimi wartościami ma swoją politykę. Jeśli pan tego nie wie, polecam obejrzeć serial o Borgiach, to pan zobaczy. Zwracam panu uwagę na to, że jest nauczanie Kościoła i jest polityka Kościoła. Proszę nie udawać dziecka!”

Tomasz Nałęcz (1949) polski polityk, historyk

do Marka Jurka.
Źródło: gazeta.pl http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80269,9883783,Klotnia_o_aborcje_w_radiu_ZET__Ta_ustawa_to_nakaz.html, 3 lipca 2011

O dzieciach

„Media uruchamiają czarno-białe widzenie świata. Ideologizacja polega na przykładaniu narracji ideowej do działań wynikających z niskich pobudek. Mówi się o prawach człowieka czy demokracji, by zasłonić doraźne interesy gospodarcze czy surowcowe. Brytyjski historyk Timothy Garton Ash kilka lat temu próbował odzwierciedlić myślenie ludzi Południa o Zachodzie. Napisał, że ci z Zachodu kiedyś mówili „Jezus”, myśleli „bawełna”; dziś mówią „prawa człowieka”, a myślą „ropa.””

Roman Kuźniar (1953) polski politolog

To uproszczenie, ale trochę tak jest.
Źródło: rozmowa Michała Wybieralskiego, Polityka strachu, „Gazeta Wyborcza”, 20–21 lipca 2013.

O ludziach , O strachu , O demokracji , O myślach

„Pan Wałęsa mógłby w końcu okazać więcej pokory i przestać się ośmieszać, bo niewątpliwy wkład Ojca Świętego Jana Pawła II w upadek komunizmu uznają historycy z różnych opcji politycznych i religioznawcy. Wałęsa sam tyle Ojcu Świętemu zawdzięcza, więc mógłby wykazać większy umiar w formułowaniu opinii.”

Anna Sobecka (1951) polska działaczka polityczna

Źródło: Sobecka: to oczywiste, że zło się denerwuje, onet.pl, 1 maja 2011 http://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/sobecka-to-oczywiste-ze-zlo-sie-denerwuje,2,4259109,wiadomosc.html

O złu

„Thietmar nie znał Germanii i zapewne nic nie wiedział o Tacycie. Ale Thietmar był synem Kościoła, a więc wnukiem Rzymu. Z rzymskim historykiem, którego dzieł nie czytał, łączyła go matryca kulturowego dziedzictwa.”

Karol Modzelewski (1937–2019) polski historyk i polityk

Barbarzyńska Europa

O czytaniu

„Kazimierz Wyka był przeciwnikiem pisania hermetycznego, tylko dla profesjonalistów, pisania, które jest grą dla wtajemniczonych. Chciał pisać dla szerszego czytelnika i nieśmiało powiem, że to jest coś, co mnie z nim łączy. Ja nigdy nie chciałam pisać tylko dla historyków sztuki. Może właśnie dlatego, że wybrałam niejako boczną ścieżkę, na marginesach akademickiej nauki, dlatego że moje książki to nie są doktoraty i habilitacje, tylko po prostu książki, przyznawałam sobie zawsze prawo do większej swobody i do bardziej osobistego opowiadania o moich bohaterach. Dla mnie zawsze najważniejsze w sztuce było bezpośrednie spotkanie z człowiekiem.”

Krystyna Czerni (1957) polski krytyk sztuki

Źródło: Z DBAŁOŚCIĄ O SZCZEGÓŁY, Z TAKTEM I WYCZUCIEM. Nagroda im. Kazimierza Wyki dla Krystyny Czerni, „Alma Mater” nr 144, luty 2012, s. 51.

O książkach , O nauce

„Czuję się bardzo źle, myśląc o tym, w jakim punkcie znalazła się Polska. Jestem bezbrzeżnie zdumiona tym, że w demokratycznym kraju decyzje o obsadzie redakcji podejmuje nie zarząd stacji, a rząd. Jestem zasmucona, kiedy słyszę premiera, który mówi, że jeśli opozycja wygra wybory, to będziemy mieli powtórkę z 13 grudnia. Jestem przerażona, gdy Jarosław Kaczyński oznajmia, iż nie rozumie decyzji niezawisłego sądu o wypuszczeniu na wolność doktora G., i zaraz potem dodaje, że prawo nie powinno przeszkadzać w działaniu. Jestem zawstydzona, gdy o człowieku, który głosi, że Oświęcim nie był obozem zagłady, a obozem pracy, w którym Żydzi dostawali trzy gorące posiłki dziennie, premier mówi, że to „wybitny historyk” i wciąga go na listę wyborczą PiS. Jeśli takie są standardy Czwartej RP, to ja poproszę o Piątą.”

Hanna Lis (1970) polska dziennikarka

Źródło: „Gala”, nr 40/2007,1–7 października 2007

O myślach , O decyzjach , O wolności , O myśleniu

„Historyk nie może być bowiem prokuratorem, nie może stawiać zarzutów. Rolą historyka jest wyjaśnianie nawet wtedy, kiedy wnioski, które wyciąga, nie są krzepiące ani budujące. Powinien podchodzić do historii z dystansem i bez emocji.”

Andrzej Chwalba (1949)

o zawodzie historyka.
Źródło: Marek Karpiński, „Nowe Książki” 2005, nr 1.

O książkach , O historii

„Profesor Porębski był wszechstronnym człowiekiem, który łączył w sobie rozmaite osobowości i zawody. Miał ogromną wiedzę w zakresie nie tylko historii sztuki, i wykorzystywał ją jako muzealnik, kurator, wychowawca innych historyków sztuki, nauczyciel, profesor, autor galerii, czy wreszcie jako krytyk piszący o sztuce współczesnej. Ale miał też duszę artysty – nie tylko komentował twórczość innych, sam także był twórcą.(…) Poza tym był mistrzem polszczyzny, miał w swoim dorobku liczne literackie próby i dzieła. Myślę, że było mu miło, gdy mówiono o nim „pisarz.””

Krystyna Czerni (1957) polski krytyk sztuki

o Mieczysławie Porębskim.
Źródło: Katarzyna Kowalska, Sztuka służy temu, by mówić o rzeczach ważnych, o.pl, 8 stycznia 2013 http://magazyn.o.pl/2013/krystyna-czerni-katarzyna-kowalska-sztuka-sluzy-temu-by-mowic-o-rzeczach-waznych/

O sztuce , O duszy , O historii , O myślach

„Z całą pewnością nie jest grzechem czy winą historyków, a także instytucji powołanych do badania przeszłości, wydawanie książek, nawet jeśli są kontrowersyjne. Prawo do badań naukowych i publikacji jest prawem ważniejszym niż emocje polityczne.”

Donald Tusk (1957) polski polityk

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, 25 czerwca 2008 http://wyborcza.pl/1,76842,5365790,Tusk__IPN_bez_zmian.html

O książkach , O przeszłości

„Pamiętam anegdotę świetnego przedwojennego pisarza i historyka, Stanisława Cata-Mackiewicza. On w latach 30. w „Słowie Wileńskim” pisał o tym, że nie może się nadziwić, dlaczego starzy Wilniucy mają zbiorowe przekonanie, że polityka to kurwa, a Anglicy to złodzieje. W Wilnie uważano to za absolutną oczywistość. Tak jest postrzegana polityka, a ludzie mają prawo, by wyrażać tego typu opinie, także dzisiaj. Ja natomiast nigdy tak nie uważałem, mam o niej bardzo dobre zdanie.”

Jan Rokita (1959) polski polityk

o polityce.
Źródło: „Dlaczego” nr 106, 1 sierpnia 2009

O ludziach

„W żadnym bowiem państwie, poza Niemcami, spory historyków nie trafiają na czołówki największych dzienników. Nie ma narodu bardziej uwikłanego w przeszłość”

Lesław Maleszka (1952) dziennikarz polski

Źródło: Lesław Maleszka (pod pseudonimem „elem”), recenzja Niemiecka pamięć, Pięciak, Wojciech, Gazeta.pl, 31 maja 2002

O przeszłości

„Waląc na socjalistów i w demokrację, komuniści utorowali drogę faszyzmowi. Faszyzm to reakcja nowego typu, okrutniejsza niż dawny carat. Faszyzm – jak stwierdził Giuseppe Prezzolini, historyk faszyzmu włoskiego – zwyciężył we Włoszech z chwilą, gdy komuniści rozbili tam proletariat na trzy partie, zwalczające się wzajemnie. Faszyzm zwyciężył w Niemczech, bo w słabą demokrację weimarską z jednej strony bili taranem hitlerowcy, z drugiej komuniści. Podstawą ekonomiczną faszyzmu był kapitalizm monopolistyczny, podstawą społeczną faszyzmu były zbałamucone klasy pośrednie. Obalenie faszyzmu stało się naczelnym zadaniem epoki z punktu widzenia socjalizmu demokratycznego.”

Adam Ciołkosz (1902–1978) polski działacz socjalistyczny, instruktor harcerski

Źródło: Socjalizm a komunizm, 1954 http://lewicowo.pl/socjalizm-a-komunizm/.

O demokracji

„Podam znamienny przykład z rozmowy emailowej z historykiem, który twierdził, że historycy znają kronikę norymberską i nie jest to nic szczególnego.
Na moje pytanie – czy zauważyli zawarte w niej opisy walk Lechów (Lechs) na Lechowym Polu (Lechfeld) w 9 roku z tzw. Marsowym Legionem, przysłanym przez cesarza Augusta Oktawiana w celu odebrania im ich miasta Lecha (obecny Augsburg) oraz (po wybiciu przez Lechów do nogi tego legionu), w tym samym celu w 12 roku – kilku legionów pod wodzą Tyberiusza Klaudiusza, jeszcze zanim został cesarzem i czy poinformowali o tym polskie społeczeństwo, w jakich opracowaniach historycznych oraz kiedy – zapadła cisza i rozmowa się skończyła.”

Janusz Bieszk (1955) polski autor

Wywiad "Słowiańscy królowie Lechii" z 15 września 2016

O ciszy , Pytanie

„Zarzucono (…) np. badania nad dziejami polskiego socjalizmu w szerokim tego słowa znaczeniu (od XIX wieku), nie mówiąc już o tym, że Polska jest bodaj jedynym krajem, który nie podjął dotychczas w archiwach Moskwy badań nad dziejami tysięcy swoich rodaków działających w Kominternie, wymordowanych podczas wielkiej czystki przez Stalina, choć czynią to w odniesieniu do współobywateli historycy włoscy, francuscy, fińscy, węgierscy czy bułgarscy.”

Jerzy Wojciech Borejsza (1935–2019) polski publicysta i historyk

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, 3 listopada 2003

O wieku

„(…) humaniści włoscy są przodkami współczesnych filologów i historyków.”

Paul Oscar Kristeller (1905–1999)

Humanizm i scholastycyzm we włoskim renesansie (1961)

„Choć znał grekę i łacinę
i choć mężnym był człowiekiem
Mieszko II – król nasz trzeci
To nie sławią go poeci.
Historycy, kronikarze,
Więc przyspieszmy bieg wydarzeń.
Zgon zgotujmy wcześniej krzynę,
By się zająć jego synem.”

Mieszko II Lambert (990–1034) król Polski

Autorzy: T-raperzy znad Wisły, Kazimierz Odnowiciel
O Mieszku II
Źródło: Poczet królów polskich http://www.t-raperzy.waw.pl/poczet.html

„Mimo krytycznych opinii historyków, książka Grossa spotkała się z owacyjnym przyjęciem mediów. Ze zbrodni w Jedwabnem uczyniono temat dnia, otaczając całe wydarzenie mistyczną historiozofią. Z autora „Sąsiadów” zrobiono proroka, który, dzięki swemu nowatorskiemu spojrzeniu i wybitnym kwalifikacjom, dokonał prawdziwie epokowego odkrycia. Próby naukowej weryfikacji tez postawionych w jego książce traktowano jak coś wręcz nieprzyzwoitego, niemal świętokradztwo.”

Piotr Gontarczyk (1970) polski historyk

Źródło: Historia czy propaganda, „Życie”, 9 lipca 2001

O życiu , O książkach , O historii

„Jak więc dla historyka dostarczają materjału archiwa, a dla przyrodnika wycieczki wycieczki, zbiory lub laboratorja, tak teolog materjał swój czerpie ze swej wiary, zapomocą której przyswaja sobie objawione prawdy Boże i potem je w swej duszy przechowuje. Teologja jest przeto naukowem usystematyzowaniem danych wiary; opiera się na wierze i bez niej istnieć nie może. Teolog, któryby stracił wiarę, przestałby być teologiem, byłby jak ten historyk, któryby raptem postradał wszystkie dokumenta historyczne, na których wyniki swojej pracy opierał, albo jak przyrodnik, który został pozbawiony całego swego materjału doświadczalnego.”

Jacek Woroniecki (1878–1949) teolog polski, dominikanin

Źródłoː s. 69
Królewskie kapłaństwo

O Bogu , O wierze , O duszy

„Jestem artystką, która próbuje rozszerzyć swoje działania o bycie kuratorem, historykiem, opowiadaczem historii, krytykiem, archiwistą, projektantem wystaw, architektem, kompozytorem, galerzystą, socjologiem, biologiem, filmowcem, kolekcjonerem, fotografem, performerem, magikiem itd.”

Goshka Macuga (1967)

Źródło: culture.pl http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_macuga_goshka

O historii

„Lelewel napisał także historię Polski jako prześmiewcze dzieje bajeczne i dedykował swoim siostrzeńcom-wnukom!
W związku z powyższym Lelewel nie jest wiarygodny, natomiast rację mają dwaj wybitni badacze, naukowcy, historycy i patrioci polscy; Julian Ursyn Niemcewicz oraz Tadeusz Wolański, którzy uznali kronikę Prokosza za wiarygodną oraz prawdziwą i ich decyzja powinna być dla nas miarodajna i decydująca!”

Janusz Bieszk (1955) polski autor

O historii , O decyzjach

„Historycy kawałkują historię jak arbuza. Myślę, że podział na „czasy nowożytne” nie jest podziałem arbitralnym.”

Jean Renoir (1894–1979)

Źródło: Ce bougre de monde noveau…, „Cahiers du Cinéma” nr 78, grudzień 1957, cyt. za: Jerzy Płażewski, Język filmu, Książka i Wiedza, Warszawa 2008, s. 29.

O książkach , O historii , O myślach , O wiedzę

„Często ukrywa się fakt, że niewiarygodne zwycięstwa garstki Hiszpanów nad tysiącami wojowników nie zależały ani od arkabuzów, ani od niewielu armat (które zresztą w większości były nieużyteczne, ponieważ tamtejszy wilgotny klimat neutralizował proch), ani od koni, które w dżungli nie odgrywały większej roli. Wspomniane triumfy dokonały się przede wszystkim dzięki pomocy tubylców uciskanych przez Inków i Azteków. Dlatego w wielu miejscach Hiszpanie witani byli nie jako najeźdźcy, lecz oswobodziciele. Może teraz oświeceni historycy zdołają nam wytłumaczyć, jak było możliwe, że w ciągu trzech wieków hiszpańskiej dominacji nie wybuchały powstania przeciwko nowym władcom, chociaż ich liczba była bardzo ograniczona i najmniejsze powstanie mogło znieść ich z kontynentu.”

Vittorio Messori książka Czarne karty Kościoła

Czarne karty Kościoła
Źródło: s. 17, 18

O wieku , O pomocy , Koń

„Pogląd, że pisanie historii musi polegać po prostu na podsumowaniu dominujących w przeszłości niepowodzeń, sprawia, że historycy przyczyniają się do utrwalenia nieskończonego cyklu porażek. Jeśli historia ma być twórcza, jeśli ma przewidywać możliwą przyszłość, nie negując przy tym przeszłości, kiedy to – choćby w krótkich przebłyskach – ludzie pokazywali, że potrafią stawiać opór, jednoczyć się, a niekiedy – zwyciężać. Przypuszczam, a właściwie jedynie mam nadzieję, że naszą przyszłość można odnaleźć w przeszłości – w owych ulotnych chwilach współczucia, nie zaś w stuleciach ciągłych wojen.”

Howard Zinn (1922–2010)

Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś
Źródło: s. 39.

O ludziach , O historii , O przeszłości , O przyszłości

„Kronika Prokosza jest naszą perełką wśród 25 kronik, które prezentuję w książce, a także kręgosłupem starożytnej historii Lechii. M. in. dzięki mojej sugestii została wydana w 2015 roku jako reprint, po raz pierwszy od 1825 roku, po 190 latach. Zawiera bezcenną treść, język, bibliografię i komentarze historyków z okresu XVI wieku (króla Stefana Batorego) oraz początku XVIII wieku – co dodatkowo świadczy (wbrew opinii zaborcy niemieckiego, Lelewela i naszej historiografii), że nie mógł jej napisać niejaki fałszerz P. Dyjamentowski (ur. 1694 r.), bowiem miałby wtedy około 10 lat.”

Janusz Bieszk (1955) polski autor

Wywiad "Słowiańscy królowie Lechii" z 15 września 2016

O historii , O wieku

„Panie Premierze, Drodzy Polscy Przyjaciele, Drodzy Państwo, Rodacy!Przywiodła nas tutaj wspólna pamięć, wspólny dług historyczny i wiara w przyszłość. Dzisiaj pochylamy głowy przed tymi, którzy mężnie przyjęli tutaj śmierć; przed tymi, których dążenia, nadzieje, talenty zostały bezlitośnie rozdeptane, przed tymi, kogo się nie doczekano. Nie doczekały się, ale na zawsze zachowały w swoich sercach matki, dzieci, ukochane. W ziemi tej spoczywają obywatele radzieccy, którzy spłonęli w ogniu represji stalinowskich w latach 30., oficerowie polscy, rozstrzelani na podstawie tajnego rozkazu, żołnierze Armii Czerwonej rozstrzelani przez nazistów podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Katyń nierozerwalnie powiązał ich losy. Tutaj obok siebie, jak w bratniej mogile, zyskali wieczne odpoczywanie. Odpoczywanie, ale nie zapomnienie, ponieważ nie może być wytarta z pamięci śmierć męczeńska niewinnych ofiar. Nie można schować prawdy o zbrodniach. Rosja i Polska, jak żadne inne państwa, Rosjanie i Polacy, jak żadne inne narody Europy, musieli przeżyć praktycznie wszystkie tragedie XX w. Zapłacić olbrzymią, zbyt wysoka cenę za dwie wojny światowe, za bratobójcze zbrojne konflikty, za okrucieństwo i nieludzkość totalitaryzmu. Nasz naród, który przeżył koszmar wojny domowej, przymusową kolektywizację wsi, masowe represje lat 30., doskonale rozumie, chyba lepiej niż ktokolwiek inny, co oznacza dla wielu polskich rodzin Katyń, Miednoje, Piatichatki, dlatego że w tym żałobnym rzędzie i miejscach masowych kaźni obywateli radzieckich jest poligon w Butowie pod Moskwą, Góra Siekierna na Sołowkach, rowy egzekucyjne w Magadanie i Workucie, bezimienne mogiły Norylska i Kanału Białomorskiego. Represje niszczyły ludzi nie zważając na ich narodowość, przekonania, wiarę. Ich ofiarami stawały się całe warstwy społeczne w naszym kraju: Kozacy, duchowni, zwykli chłopi, profesorowie, oficerowie – w tym również oficerowie armii carskiej, którzy w swoim czasie wstąpili na służbę do Armii Czerwonej – również ich nie oszczędzono – nauczyciele, robotnicy. Logika była jedna: zasiać strach, obudzić w człowieku najniższe instynkty, podjudzać ludzi przeciwko sobie i zmuszać ich do ślepego posłuszeństwa.Zbrodnie te nie mogą być usprawiedliwione w żaden sposób. W naszym kraju została dokonana jasna ocena polityczna, prawna i moralna zbrodni reżimu totalitarnego. I ocena ta nie podlega żadnej rewizji. Wobec tych grobów, wobec ludzi, którzy przychodzą tutaj oddać hołd swoim bliskim byłoby cyniczne powiedzieć: zapomnijmy o tym, że wszystko zostało w przeszłości. Nie. Jesteśmy zobowiązani pielęgnować pamięć o przeszłości, i oczywiście będziemy to czynić, jakkolwiek gorzka nie byłaby ta prawda. Nie jesteśmy w stanie zmienić przeszłości, ale w naszych siłach jest zachować albo przywrócić prawdę, a to znaczy również sprawiedliwość historyczną. Jest to ciężka praca, praca bardzo żmudna, której podjęli się historycy Rosji i Polski, przedstawiciele społeczeństwa i duchowieństwa. Wracając w przeszłość pracują w imię prawdy, a to znaczy w imię przyszłych stosunków między naszymi krajami. Właśnie taka wspólna droga dla zdefiniowania pamięci narodowej, ran historycznych pozwoli nam uniknąć ślepej uliczki niezrozumienia, wyrównywania rachunków, prymitywnych interpretacji dzielenia narodów na te, które miały rację i te, które były winne, jak to czasami usiłują robić nieodpowiedzialni politykierzy. W ciągu dziesięcioleci cynicznych kłamstw usiłowali zataić prawdę o egzekucjach katyńskich, ale byłoby takim samym kłamstwem obarczanie tą winą narodu rosyjskiego. Historia pisana przez złość i nienawiść jest równie fałszywa i zalakierowana jak wylizana historia w interesie konkretnych ludzi czy grup politycznych. Jestem pewny, że coraz częściej i w Rosji, i w Polsce zdajemy sobie z tego sprawę i jakie by to nie było trudne musimy wychodzić naprzeciwko sobie i zdawać sobie sprawę, że nie sposób żyć tylko i wyłącznie tą przeszłością. Dlatego jesteśmy dzisiaj wspólnie razem tutaj w Katyniu na tej uroczystości z okazji 70. rocznicy polskiej tragedii. Byliśmy wspólnie w Gdańsku w rocznicę wybuchu II wojny światowej. Na jej frontach nasze narody walczyły przeciwko wspólnemu wrogowi i jestem przekonany, że będziemy wspólnie obchodzić jubileusz wielkiego zwycięstwa – w którym główną, decydującą rolę odegrali żołnierze Armii Czerwonej – za które oddały swoje życie setki tysięcy żołnierzy wojska polskiego armii Andersa i Armii Krajowej, obrońcy Moskwy i Warszawy, Westerplatte i Smoleńska. Nasze straty i doświadczenia sojusznicze powinny nas zbliżać do siebie. Nie mamy moralnego prawa pozostawić przyszłym pokoleniom brzemienia nieufności do siebie. We współczesnym świecie, w Europie XXI w. nie ma innej alternatywy dla prawdziwego dobrego sąsiedztwa między narodami Polski i Rosji. Jest to wybór godny naszych dwóch narodów, które są skazane na to sąsiedztwo; wybór godny naszego wspólnego, tragicznego, ale wielkiego losu.Światła pamięć i wieczne odpoczywanie wszystkim, których przyjęła ziemia Katynia. Pokoju, pomyślności i dobrobytu dla żyjących obecnie.Dziękuję.”

Władimir Putin (1952) rosyjski polityk

przemówienie wygłoszone podczas obchodów 70 rocznicy zbrodni katyńskiej, tekst za PAP.
Przemówienia rocznicowe
Źródło: interia.pl, 7 kwietnia 2010 http://fakty.interia.pl/raport/70-rocznica-zbrodni-katynskiej/news/przeczytaj-pelna-tresc-przemowienia-putina-w-katyniu,1461636,6896

Serce , O życiu , O śmierci , O nienawiści

„Twórczość historyków oddziałuje nawet na ludzi z przeszłości.”

Piotr Szreniawski (1976)

O ludziach , O przeszłości

„Historycy to adwokaci, którzy bronią swoich klientów dopiero po ich śmierci.”

Harold Macmillan (1894–1986) polityk brytyjski, premier

O śmierci

„Utopie stają się „rzeczywiste” i „realistyczne”, kiedy wpisują się w pole oczekiwań danej epoki czy grupy społecznej, zwłaszcza zaś kiedy zaczynają pełnić rolę idei przewodnich, które ukierunkowują i mobilizują społeczne nadzieje oraz wyzwalają zbiorową energię. W tym sensie historyk znajduje a posteriori utopie historycznie „udane” i „nieudane.””

Bronisław Baczko (1924–2016) polski filozof i historyk myśli społecznej

Wyobrażenia społeczne. Szkice o nadziei i pamięci zbiorowej
Źródło: s. 156.

Sens

„Może w końcu Kresy są potrzebne jako metaprzestrzeń przygody i figura utraconego raju. Mniejsza o to, że dawne ziemiaństwo zaprzepaściło tam szanse harmonijnego i godnego życia z ludem. Dzielni bohaterowie książek Sienkiewicza pozwalają zapomnieć o ponurych realiach przedstawianych przez historyków. Kojący mit nie może być kłamliwy.”

Daniel Beauvois (1938)

Źródło: Kres kresomanii!, „Gazeta Wyborcza”, 8–9 września 2012.

O ludziach , O książkach

„Historyk sztuki, jak każdy inny historyk, musi najpierw ustalić fakty, by potem móc z nich wyciągnąć wniosek.”

Karol Estreicher (młodszy) (1906–1984) polski historyk sztuki

Źródło: Wizja sztuki i historja sztuki http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=63444&dirids=1, Kraków 1933, s. 12.

„Według mnie w IPN-ie, który wykonuje ogromną ilość bardzo przyzwoitej, dobrej pracy, cennej pracy, niewątpliwie dominującą grupą jest taka grupa historyków – radykałów albo trochę takich „popłuczyn po endecji.””

Bronisław Komorowski (1952) polski polityk, prezydent Polski

Źródło: Sygnały dnia http://www.polskieradio.pl/jedynka/sygnalydnia/artykul15936.html, Polskie Radio Program I, 17 września 2008

„Należy energicznie usiłować odeprzeć kłamstwo i fałsz przez odwołanie się do źródeł, pamiętając, że pierwszym obowiązkiem historyka jest nie dopuścić do kłamstwa, drugim zaś – nie bać się powiedzieć prawdy.”

Leon XIII (1810–1903) papież

Źródło: List o historii, 16 sierpnia 1883

O kłamstwie , O historii

„W swoim niedawnym wystąpieniu Putin apelował do historyków rosyjskich o zmianę podejścia do negatywnych stron historii Rosji i ich pozytywne traktowanie. W Polsce wiedzą, o jakie negatywne strony historii chodzi. Putin nie chce uznać zbrodni katyńskiej za zbrodnię. Pakt Ribbentrop-Mołotow jest znowu traktowany jak za czasów historii sowieckiej – jako krok, do którego Stalina zmusił Zachód itd. Trzeba zrozumieć, że obecnie ludzie rządzący Rosją są wykształceni w uczelniach KGB.”

Władimir Bukowski (1942–2019) rosyjski dysydent, pisarz, obrońca praw człowieka

Źródło: Putin i jego ekipa rodem z KGB nigdy nie uznają Katynia, naszdziennik.pl, 17 kwietnia 2010 http://www.naszdziennik.pl/index.php?typ=sw&dat=20070917&id=sw12.txt

O ludziach , O historii

„Mieszkałem w tym mieście, na tej samej dzielnicy, co on. Jako mały chłopak chodziłem do tej samej parafii na mszę świętą. Lech Wałęsa jest częścią tej samej historii. Byłem na stadionie Lechii Gdańsk, gdzie krzyczałem „Lech Wałęsa!”, „Precz z komuną!”. Byłem na meczu z Juventusem, kiedy cały stadion oklaskiwał Lecha Wałęsę. I to jest fascynująca przygoda, być historykiem i zmierzyć się z takim tematem. I od strony trójmiejskiej, i od strony naukowej. Bo mnie Wałęsa interesuje także na płaszczyźnie naukowej. Był dla mnie jako historyka wyzwaniem. I ja to wyzwanie podjąłem. To było kwestią czasu, kiedy napiszę o tym książkę. Cieszę się, że prezes IPN ją wydał. Spotkałem się z materiałami dotyczącymi Lecha Wałęsy od lat. Zajmuję się okresem przedsolidarnościowym. Uważałem, że nie ma co dyskutować, tylko należy coś z tym zrobić. Jak by się Pani zachowała w sytuacji historyka, który przygotowuje publikację o grudniu 1970 roku i spotyka pięć donosów agenturalnych tajnego współpracownika „Bolek.””

Sławomir Cenckiewicz (1971) historyk polski

To co, powinienem je wyrwać, spalić, schować, udawać, że tam takich materiałów nie było?
Źródło: Sławomir Cenckiewicz: O Lechu Wałęsie nikt nie chciał pisać, poranny.pl, 17 stycznia 2009 http://www.poranny.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20090117/OBSERWATOR/484076036

O zachowaniu , O historii , O czasie , Chłopak

„Nie brak ludzi naiwnych, którzy sądzą, że dziś wszystko się zmieniło, że Polska przestała być „potrzebnym narodem”, jak napisał pewien Francuz, i pozostała tylko sentymentalnym wspomnieniem, a sentymenty i wspomnienia nie są notowane na giełdzie. Ale cóż się właściwie zmieniło? Czy zmniejszyło się niebezpieczeństwo? Nie. Tylko ślepota intelektualna klas rządzących w Europie doszła do swego zenitu. Polityka Rosji jest niezmienna, co przyznał oficjalny historyk moskiewski Karamzin. Jej metody, jej taktyka czy manewrowanie, mogą się zmieniać, ale gwiazda polarna tej polityki – opanowanie świata – jest gwiazdą stałą.”

Karol Marks (1818–1883) niemiecki filozof, ekonomista i działacz rewolucyjny

Przemówienia
Źródło: przemówienie na posiedzeniu Rady Międzynarodówki i Towarzystwa Robotniczego w Londynie, „Commonwealth”, 22 stycznia 1866, cyt. za: Adam Pragier, Puszka Pandory, Londyn 1969 http://lewicowo.pl/marks-o-polsce/

O ludziach , O gwiazdach

„Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wybitny brytyjski, angielski historyk, zresztą przy okazji także członek tamtejszego parlamentu, Edward Gibbon w jednej z najważniejszych książek, jakie powstały, „Zmierzch i upadek Cesarstwa Rzymskiego”, napisał następujące słowa: „Cesarstwo Rzymskie nie upadło samo, ono zostało zamordowane”. Przyjmując tę konwencję, bierzemy udział w mordowaniu naszej cywilizacji. To nie jest oczywiście coś, co przesądza o jej upadku, ale to jest jeden z elementów, które będą powodować, i powodują, że ona jest rozsadzana, jej fundamenty są niestety rozsadzane – są rozsadzane tego typu dokumentami. Nie róbmy tego, ponieważ to nie jest tak, że życie powoduje próżnię. Ta próżnia zostanie zastąpiona przez inną cywilizację. W Europie Zachodniej to widać. Odcięto się od chrześcijaństwa, od cywilizacji zachodniej, wchodzi islam, wchodzi cywilizacja zupełnie sprzeczna, gdzie rzeczywiście jest problem przemocy. Czy tego rzeczywiście państwo chcecie, żeby nasza cywilizacja upadła i żeby została zastąpiona przez inną, która akurat, jeżeli chodzi o przemoc, jest najgorszą z możliwych?”

Zbigniew Girzyński (1973) doktor nauk humanistycznych, polityk

podczas głosowania nad ratyfikacją konwencji o zapobieganiu przemocy.

O życiu , O książkach , O problemach

„Każdy historyk jest też obywatelem, posiadającym mniej czy bardziej wykrystalizowane poglądy polityczne. W przypadku gdy podejmuje się pisania o dziejach najnowszych, elementarna uczciwość wobec Czytelnika nakazuje ich przedstawienie. Niech będzie mi zatem wolno stwierdzić, że bliska jest mi tradycja antykomunistycznej opozycji z czasów PRL, wiara w przewagę gospodarki rynkowej nad innymi modelami ekonomicznymi, a przede wszystkim demokratyczny system polityczny i związany z nim system wartości.”

Antoni Dudek (1966) polski historyk i politolog

Źródło: A. Dudek, Historia polityczna Polski 1989–2012, Kraków 2013, s. 11–12.

O wierze , O historii

„Każdy historyk anglosaski, który ocenia pozytywnie światową politykę Roosevelta i Churchilla niemal siłą rzeczy jest skłonny winą za bieg spraw polsko-sowieckich obciążać wyłącznie bądź w dużej mierze stronę polską, i to z pozycji tzw. realizmu politycznego, który oddał Stalinowi bez oporu pół Europy, a w skutkach przez kilkadziesiąt lat groził totalnym zwycięstwem komunizmu.”

Stanisław Salmonowicz (1931) polski historyk

Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza
Źródło: s. 30.

O historii , O sile , O zwycięstwie

„Wśród (neo)endeckich tropicieli pochodzenia etnicznego funkcjonariuszy państwowych i partyjnych pierwszych lat Polski Ludowej szczególne zainteresowanie budzi resort bezpieczeństwa. Jest on (…) też najmocniej osadzony w wyobrażeniach społecznych jako zdominowany przez Żydów.(…) Akcentowanie przez niektórych prawicowych publicystów i historyków obcego etnicznie pochodzenia części osób w aparacie Polski Ludowej w sytuacji braku odmienności ich polityki od ogólnej polityki PPR prowadzi do wniosku, że zabieg taki jest jedynie funkcją ich rasistowskich uprzedzeń.”

August Grabski (1971)

Źródło: Krzysztof Szwagrzyk, Żydzi w kierownictwie UB stereotyp czy rzeczywistość?, Biuletyn IPN, 11/2005.

O rzeczywostości

„Historyk, humanista, intelektualista powinien być w pierwszej kolejności nonkonformistą.”

Paweł Wieczorkiewicz (1948–2009) historyk polski

Źródło: Pod prąd, TVP Info

„Zdradzę tajemnicę: w oczach rasowego archeologa literat nie jest najpodlejszą istotą pod słońcem - historyk sztuki stoi na pewno niżej.”

Paweł Jasienica książka Słowiański rodowód

Źródło: Słowiański rodowód

O tajemnicy

„Czytam wszystko, co się na temat powstania i konspiracji ukazuje. Do tego wszystkie dokumenty – tysiące stron. Początkowo miałem takie poglądy jak osoby przekonane, że powstanie było niezbędne, że jest czymś, powiedzmy, niepodważalnym w zakresie dyskursu. Potem, jako dorosły człowiek, historyk, mając coraz więcej wiedzy, zacząłem inaczej na to patrzeć. To były długie przemyślenia.”

Andrzej Leon Sowa (1946)

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Emil Marat, Wyrok na miasto, „Newsweek Historia”, nr 08/2016 http://www.newsweek.pl/plus/historia/xix-i-xx-wiek/powstanie-warszawskie-andrzej-leon-sowa-odziera-je-z-mitow,artykuly,392217,1,z.html

O historii , O wiedzę , O czytaniu , O wieku

„Spotyka się chorobliwe oznaki oburzenia, krytyki, nagany. Jest i milczenie, ucieczka od pamięci, wyrzekanie się sierpnia i września, jakby tych miesięcy wcale nie było. Rejestratorzy, politolodzy, historycy, oceniacze z punktu widzenia układów i strategii, najróżniejsi. A wszystko to nieprawda. Jedno słowo, urywek melodii, prawie nic, a rozmówcy natychmiast wracają w przestrzeń doznań jedynych dla każdego z osobna, niepowtarzalnych. Każda wersja o powstaniu musi więc być inna, bo poszczególny los był inny, inny zakres przeżyć, bo nie ma takich samych ludzi.”

Teresa Sułowska-Bojarska (1923–2013) polska poetka i prozaik

o powstaniu warszawskim 1944.
Źródło: Codzienność. Sierpień-wrzesień 1944, op. cit., s. 12.

O losie , O ludziach

„Nie dostrzegam chęci zapomnienia, raczej brak potrzeby pamiętania. Nie tylko przez Polaków. Przez długie lata nie mogliśmy opowiadać swojej historii, teraz, kiedy możemy, nie potrafimy albo pozostawiamy to historykom. (…) Nie znam się ani na nauczaniu, ani na podręcznikach, wiem, że historię najlepiej opowiada się przez pokazanie ludzkich losów.”

Maciej Englert (1946) polski aktor i reżyser teatralny

Źródło: „Rzeczpospolita”, 16 kwietnia 2007 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/jpni.htm

O losie , O historii

„Zadzwonił do mnie gen. Stanisław Skalski, as polskiego lotnictwa, uczestnik bitwy o Anglię. Powiedział, że jest spotkanie i żebym przyszedł. Spotkaliśmy się u niego w domu. Byli tam jeszcze Kazimierz Studentowicz, działacz Stronnictwa Pracy, więzień stalinowski, Tadeusz Bednarczyk, historyk i żołnierz AK oraz Zdzisław Ciesiołkiewicz, prezes stowarzyszenia berlingowców. I to chyba Ciesiołkiewicz tę nazwę wymyślił”

Bohdan Poręba (1934–2014) reżyser polski

o powołaniu Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”.
Źródło: „Gazeta Wyborcza”, 4 marca 2008

O domu

„Holocaust był jedyną próbą eliminowania całego narodu. (…) Skala Holocaustu również przewyższała inne zbrodnie. Wcześniej wszyscy, łącznie z historykami Holocaustu, pisali, że Stalin zabił więcej ludzi. Otóż to nieprawda. Wiemy obecnie, że Niemcy wymordowali więcej ludzi niż Sowieci.”

Timothy Snyder (1969) amerykański historyk

autor opierając się najnowszych badaniach historycznych stwierdza, że łączna liczba osób cywilnych zamordowanych (rozstrzelanych, zagłodzonych, zmarłych podczas deportacji i w obozach koncentracyjnych/łagrach) przez Stalina wyniosła 6 milionów, a przez Hitlera 12 milionów.
Źródło: Który zabił więcej?, „The New York Review of Books”, tłum. „Forum”, 11 kwietnia 2011.

O ludziach , O zmarłych

„To fakt historyczny, w którym doszło do wielu nieporozumień, do wielu bardzo tendencyjnych opinii. (…) Dramatyczna sytuacja, która miała miejsce w Jedwabnem, jest kontrowersyjna. Wielu historyków, wybitnych profesorów, pokazuje zupełnie inny obraz.(…) Zostawmy to historykom i książkom historycznym.”

Anna Zalewska (1965) polska polityk, nauczycielka

odpowiedź na pytanie Moniki Olejnik o to, co wydarzyło się w 1941 w Jedwabnem.
Źródło: Kto odpowiada za pogrom kielecki? „Różne były zawiłości historyczne” http://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/anna-zalewska-w-kropce-nad-i-o-jedwabnem-i-pogromie-kieleckim,660799.html, tvn24.pl, 13 lipca 2016.

O książkach , Obraz

„Przypomnijmy, że z krytyką kłamstw Grossa występowali rozliczni autorzy polscy (m. in. uczeni polonijni: prof. Iwo Cyprian Pogonowski i prof. Marian Kamil Dziewanowski, dr Marek Chodakiewicz, a w Polsce m. in. prof. Tomasz Strzembosz, Piotr Gontarczyk, Leszek Żebrowski i piszący te słowa /por. „100 kłamstw J. T. Grossa"/). Z zagranicznych historyków kłamstwa J. T. Grossa piętnowali m. in.: najwybitniejszy amerykański badacz historii Polski prof. Richard C. Lucas, niemieccy badacze Bohdan Musiał i Thomas Urban. Ze względów objętościowych nie będę teraz wdawał się w szczegółową analizę tak licznych antypolskich kłamstw Grossa.”

Jerzy Robert Nowak (1940) polski historyk

Źródło: Fuszerka IPN http://www.jerzyrobertnowak.com/artykuly/Nasz_Dziennik/2002/fuszerka_ipn.htm

O kłamstwie , O historii

„Czy kiedyś historycy z innej planety powiedzą: mimo ich zdolności i geniuszu poszli na dno z powodu braku powietrza, wody i zdolności przewidywania?”

U Thant (1909–1974) birmański polityk, sekretarz generalny ONZ

Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998

O myślach , O myśleniu

„Jedną z przyczyn powstania i utrwalenia niekorzystnego wizerunku NSZ są dokonywane w PRL fałszerstwa dokumentów, dotyczących tej organizacji. Na przykład, aby zilustrować rzekomy przypadek współpracy między NSZ a Niemcami, komunistyczny historyk, Bogdan Hillebrandt, w wydanej w 1970 r. pracy „Partyzantka na Kielecczyźnie” świadomie przeinaczył cytat z wydawnictwa emigracyjnego. Jak ujawniły ostatnio „Zeszyty historyczne WiN-u”, kilka lat wcześniej Hillebrandt sfabrykował rzekomy rozkaz NSZ, nawołujący do mordowania Żydów. Posługując się takimi metodami oskarżano NSZ o kolaborację z Niemcami i mordowanie komunistów, Sowietów i Żydów. W okresie PRL Polskę zalewała fala propagandy mnożącej te zarzuty.”

Marek Jan Chodakiewicz (1962) amerykański historyk polskiego pochodzenia

Źródło: 55. rocznica powstania Narodowych Sił Zbrojnych „Rzeczpospolita”, 20 września 1997 http://nsz.com.pl/index.php/artykuly-i-opracowania/19-55-rocznica-powstania-narodowych-si-zbrojnych

O współpracy

„Ponadto udowodniłem wiarygodność najstarszej zachowanej kroniki Prokosza (X wiek), tępionej przez zaborcę niemieckiego, jego Herr Loelhöffela (Lelewel), Kościół rzymski oraz”

Janusz Bieszk (1955) polski autor

Wywiad "Słowiańscy królowie Lechii" z 15 września 2016

O zachowaniu , O wieku

„Można wypowiadać same prawdy i być płytkim i banalnym, a można wypowiadać poglądy błędne i być jednak głębokim i genialnym. O tej prawdzie powinien pamiętać każdy historyk filozofii, jeżeli nie chce być ciasnym i jednostronnym.”

Jakub Lewkowicz Salomon Majmon i jego filozofja

Źródło: Salomon Majmon i jego filozofja, Warszawa 1908, s. 23.

„Człowiek pragnący czegoś dokonać nie może być krytykiem i historykiem swoich czynów.”

Maria Dąbrowska (1889–1965) pisarka polska

„Redaktor: To najlepszy finał w siedmioletniej historii Polskiej Ligi Siatkówki…
Łukasz Kadziewicz: A co to ja historyk czy statystyk jestem? Jest pięć meczów, są emocje. Jak się skończy, pogadamy czy to dobry finał.”

Łukasz Kadziewicz (1980) siatkarz polski

przed finałowym meczem PLS-u w 2007.

O historii

„Spójność systemu logicznego osiąga się za cenę tego, że nic nie mówi ona o rzeczywistości. Spójność to jest operacja umysłu, a nie rzeczywistość. Jeśli my chcemy gdzieś odnaleźć spójność w rzeczywistości, to jest to zawsze fragmentaryczne. Świat nie jest systemem, nie jest mathesis universalis. A taki ideał narzuciła sobie w walce ze scjentyzmem dogmatyka katolicka. Spójność za cenę totalnego odklejenia się od rzeczywistości, także tej badanej przez historyków pierwszego wieku. Jeśli chcemy wszystko uspójnić, to po to głównie, aby mieć władzę nad innymi.”

Tadeusz Bartoś (1967) polski teolog i filozof

Źródło: rozmowa Cezarego Michalskiego, Kulturowy konserwatyzm to nie jest religia, krytykapolityczna. pl, 25 grudnia 2012 http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20121225/bartos-kulturowy-konserwatyzm-nie-jest-religia

O świecie , O religii , O rzeczywostości , O wieku