Cytaty na temat powinność (60 cytatów)

„Byliśmy na tamie, pod krzyżem, który poświecił Nasz Ojciec Święty. Powinnością wszystkich Polaków i całej Europy jest pamięć o współczesnym męczenniku, który oddał swe życie za Prawdę, Ojczyznę i Wolność. Wierność Ojczyźnie to nie wybór lecz Konieczność – te słowa powtarzane przez obecnie błogosławionego księdza Jerzego są nadal bardzo aktualne o których wszyscy powinniśmy pamiętać i stosować je życiu.”

Piotr Morta (1959)

uroczystości 32. rocznicy męczeńskiej śmierci bł. ks. Jerzego Popiełuszko na tamie we Włocławku.

O życiu , O śmierci , O wolności , O wierności

„(do kata) Czyn szybko swą powinność. (do tłumu) Umieram jako królowa, ale wolałabym umrzeć jako żona Toma [Thomasa]. Niech Bóg ulituje się nad moją duszą. Dobrzy ludzie, módlcie się za mną.”

Katarzyna Howard (1523–1542)

ostatnie słowa
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, tłum. Anita i Krzysztof Staroniowie, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1998, s. 262.

O śmierci , O Bogu , O ludziach , O książkach

„Braterstwo oznacza utożsamienie się z kimś drugim, nieoddzielanie jego losu od swojego; więcej nawet – widzenie jego niebezpieczeństwa wyraźniej niż swego, doznanie, że jego śmierć jest trudniejsza do przeżycia niż własna. Braterstwo jest łatwością przekraczania tych granic, które filozofowie głoszący samotność człowieka uznają za nieprzekraczalne, za linię, za którą jest już tylko milczenie lub powrót własnego głosu. Tkwiliśmy głęboko wewnątrz słowa „my”, słowa, w którym fenomenologowie widzą wyraz oznaczający szczególną jakość doświadczenia, jakość kształtującą odbiór świata, nadającą nam inny wymiar istnienia. W kręgu tego wymiaru – jeśli w nim jesteśmy naprawdę, nie tylko w wyobrażeniu, w udaniu przed sobą, w poczuciu powinności bycia innymi, niż jesteśmy, w osadzie chrześcijańskości, będącym już tylko tajonym wstydem – istotnie odbieramy świat inaczej, jesteśmy w inny sposób, i to z poczuciem oczywistości, które dziwnym czyni wszelki odmienny sposób przeżywania.”

Jan Strzelecki (1919–1988) socjolog polski, eseista, działacz społeczny

Źródło: Próby świadectwa, w: Ślady tożsamości, Warszawa 1989; cyt. za: kulturologia.uw.edu.pl http://www.kulturologia.uw.edu.pl/page.php?page=tekst&haslo=strzelecki

O śmierci , O losie , O świecie , O samotności

„Potrzeba w miejscu, nadzieja w męstwie, zbawienie w zwycięstwie.
Czyńcie swoją powinność!”

Stanisław Żółkiewski (1547–1620) magnat polski, hetman wielki koronny

Necessitas in loco, spes in virtute, salus in victoria… (łac.)
mowa do żołnierzy przed bitwą pod Kłuszynem w 1610.
Źródło: Jerzy Besala, Stanisław Żółkiewski, Warszawa 1988.

O nadziei

„Są ludzie, dla których patriotyzm jest jakby zastawą uczty świątecznej, ludzie, których warunki życia, jak np. przebywanie w obcym otoczeniu, pozbawiają możności w realnej pracy narodowej. Pojmujemy psychologię tych ludzi, pojmujemy, że pragną oni zagłuszyć swoją tęsknotę, ukoić niezadowolenie ze swej bezczynności obywatelskiej, że bezwiednie pragną zamaskować jałowość swego istnienia śmiałością aspiracji, bezwzględnością programów, jaskrawością wyrażeń. Oni oddają się sprawie narodowej niemal zawsze w nastroju uroczystych obchodów, w podnieceniu świątecznym zebrań wspólnych, kiedy nerwy są napięte, wyobraźnie rozkołysane, uczucia podrażnione. Tymczasem dla nas – patriotyzm jest robotą powszednią, powinnością obywatelską, wprawdzie dobrowolną, często jednak uciążliwą, służbą zawsze ofiarną, nieraz przykrą.”

Jan Ludwik Popławski (1854–1908)

Wybór pism

O ludziach , O emocjach

„(do dziatwy szkolnej, którą usadzono w pierwszym rzędzie) Młodzieży! Bierz ze mnie przykład! (do kata po położeniu się na krzyżu świętego Andrzeja) Czyń swoją powinność tak szybko, jak tylko możesz.”

Louis Mandrin (1725–1755)

ostatnie słowa
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, Wydawnictwo "Książka i Wiedza", Warszawa 1998, ISBN 83-05-12971-3, tłum. Anita i Krzysztof Staroniowie, s. 310.

O śmierci , O ludziach , O książkach , O młodzieży

„Oczywiście, prasa spełnia swoje zadanie… Spełniła swoją ważną powinność. Ostrzegła przed złym. Ostrzegła przed takimi panami jak ja. Bo z tym trzeba walczyć, bezsprzecznie. Temu nie można pobłażać. Ale należało również dopatrzyć się drugiej strony medalu. Dlaczego to powstało?”

Czesław Śliwa (1932–1971)

Wypowiedzi w reportażu Krzysztofa Gradowskiego „Konsul” i inni, 1970

„Lat temu osiemdziesiąt i siedem ojcowie nasi na tym kontynencie dali początek narodowi, poczętemu z wolności i w przekonaniu, że wszyscy ludzie rodzą się równymi. Toczymy wielką wojnę domową, która jest dla nas czasem próby, której celem jest odpowiedź na pytanie, czy naród w takim duchu poczęty ma szanse na przetrwanie. Przyszło nam spotkać się na wielkim polu bitewnym tej wojny. Przybyliśmy tu, aby poświęcić część tego pola na miejsce ostatniego spoczynku ludzi, którzy oddali tu życie za życie naszego narodu w poczuciu wolności. I oni, i my znaleźliśmy się tu w słusznej sprawie, ale to naszą powinnością jest oddanie czci jej obrońcom. Jednak nie nam przypada splendor poświęcenia, dokonania konsekracji, potwierdzenia sacrum tej ziemi. To dzielni ludzie, żywi i polegli, którzy tu walczyli, uświęcili ja bardziej, niż może to uczynić nasza nędzna władza dawania i odbierania. Świat puści mimo uszu wypowiadane tu słowa i szybko pogrąży je w niepamięci, lecz nigdy nie zapomni czynu tych, którzy tu przelewali krew. Do nas, którym było dane przeżyć, należy święty obowiązek oddania swych sił ogromnemu, lecz jeszcze niedokończonemu dziełu, za które oni oddali swoje życie. To nam, ożywionym duchem poległych bohaterów, przypadło zadanie poświadczenia, że ich śmierć nie był daremna. I to my, z Boga pomocą, doczekamy odrodzenia idei wolności w tym kraju i to my sprawimy, że rządy ludu, przez lud i dla ludu nie znikną wraz z nami z powierzchni ziemi.”

Abraham Lincoln (1809–1865) prezydent USA

Four score and seven years ago our fathers brought forth on this continent, a new nation, conceived in Liberty, and dedicated to the proposition that all men are created equal. Now we are engaged in a great civil war, testing whether that nation or any nation so conceived and so dedicated, can long endure. We are met on a great battle – field of that war. We have come to dedicate a portion of that field, as a final resting place for those who here gave their lives that that nation might live. It is altogether fitting and proper that we should do this. But, in a larger sense, we can not dedicate, we can not consecrate, we can not hallow, this ground. The brave men, living and dead, who struggled here, have consecrated it, far above our poor power to add or detract. The world will little note, nor long remember what we say here, but it can never forget what they did here. It is for us the living, rather, to be dedicated here to the unfinished work which they who fought here have thus far so nobly advanced. It is rather for us to be here dedicated to the great task remaining before us – that from these honored dead we take increased devotion to that cause for which they gave the last full measure of devotion – that we here highly resolve that these dead shall not have died in vain – that this nation, under God, shall have a new birth of freedom – and that government of the people, by the people, for the people, shall not perish from the earth. (ang.)
Adres gettysburski – przemówienie podczas uroczystości na cmentarzu poległych po Gettysburgiem żołnierzy Unii, 19 listopada 1863.

O życiu , O śmierci , O Bogu , O wojnie

„Padło tej nocy z rąk powstańców sześciu generałów polskich (Stanisław Potocki, Józef Nowicki, Ignacy Blumer, Maurycy Hauke, Stanisław Trębicki i Tomasz Siemiątkowski) oraz pułkownik Filip Meciszewski. Tylko Nowickiego można uznać za ofiarę przypadku, gdyż zginął wskutek fonetycznego podobieństwa nazwiska do znienawidzonego generała Lewickiego. Hauke i Blumer zapłacili życiem za całą swoją piętnastoletnią konduitę przedpowstaniową. Siemiątkowski na równi z Potockim organizował tłumienie powstania i świadomie wybrał śmierć zamiast przejścia na stronę narodową. Utalentowany generał Trębicki nie chciał „złamać przysięgi” złożonej Mikołajowi I; powinność wobec „najjaśniejszego pana”, całą świadomością przełożył ponad obowiązek wobec Ojczyzny. Meciszewski strzelał do podchorążych z pistoletu.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Szanse powstania listopadowego
Źródło: s. 14

O śmierci , O ojczyźnie

„Państwo dereguluje, pozbywa się odpowiedzialności, przekazuje, co może, umowom i wolnemu rynkowi. I nie dba, by organy państwa zachowały nadzór nad tym, co jest jego konstytucyjną powinnością. Jeśli państwo o ten nadzór nie zadba, to będziemy jak te barany: pędzone może nie na rzeź, ale pod spadającą pięść wolnego rynku.”

Ewa Łętowska (1940) profesor prawa, rzecznik praw obywatelskich

Źródło: rozmowa Ewy Siedleckiej, Poprzez różne umowy państwo pozbywa się władzy, wyborcza.pl, 18 czerwca 2012 http://wyborcza.pl/1,76842,11954133,Letowska__Poprzez_rozne_umowy_panstwo_pozbywa_sie.html?as=2&startsz=x

O zachowaniu

„Każdy z was, młodzi przyjaciele, znajduje też w życiu jakieś swoje Westerplatte, jakiś wymiar zadań, które trzeba podjąć i wypełnić, jakąś słuszną sprawę, o którą nie można nie walczyć, jakiś obowiązek, powinność, od której nie można się uchylić, nie można zdezerterować. Wreszcie, jakiś porządek prawd i wartości, które trzeba utrzymać i obronić, tak jak to Westerplatte. Utrzymać i obronić, w sobie i wokół siebie, obronić dla siebie i dla innych.”

Jan Paweł II (1920–2005) papież, święty Kościoła katolickiego

13
Źródło: Westerplatte 1987.

„Powinnością artysty jest opisywanie świata, który czuje i w którym żyje. A to, jak będzie wyglądał ten opis, to już sprawa talentu.”

Zbigniew Preisner (1955) kompozytor polski

Źródło: Anna Kruszyńska, Katarzyna Butkiewicz-Phuntsok, „Urodziłem się, więc muszę żyć, a żeby żyć, trzeba dużo wytrzymać” – wywiad ze Zbigniewem Preisnerem, meakultura.pl, 3 grudnia 2015 http://www.meakultura.pl/wywiady/urodzilem-sie-wiec-musze-zyc-a-zeby-zyc-trzeba-duzo-wytrzymac-wywiad-ze-zbigniewem-preisnerem-1391

„Powinności należą do nas, konsekwencje do Boga.”

Thomas Jackson (1824–1863) generał amerykański

O Bogu

„Co bowiem rozwija się za sprawą prostych ludzi, nie ma efektów, chyba że przypadkowe. (…) Lecz dzieła mądrości zabezpiecza pewne prawo i na koniec powinność swą skutecznie spełniają.”

Roger Bacon (1220–1292) angielski filozof

Quod enim laicali ruditate turgescit non habet effectum nisi fortuito. (…) Sed opera sapientiae certa lege vallantur et in fine debitum efficaciter diriguntur. (łac.)
Źródło: Franco Alessio, Mito e scienza in Ruggero Bacone, Ceschina, 1957, s. 96.

O ludziach

„Wielki urząd wielka niewola; kto powinność na urzędzie szczerze chce zachować, w większym urzędzie więcej znajdzie pracy niż honoru.”

Andrzej Maksymilian Fredro (1620–1679) polski pisarz polityczny

Źródło: op.cit., s. 7

O zachowaniu

„Telewizja Trwam została ostatnim bastionem telewizji niezależnej, jest jedyną liczącą się stacją katolicką w Polsce. Jej obrona jest obroną pryncypiów, wolności, prawdy i uczciwości. Obrona Telewizji Trwam przed działaniami władz jest dziś nie tylko obowiązkiem jej widzów i słuchaczy, ale też powinnością wszystkich katolików, a nawet więcej – wszystkich przyzwoitych ludzi. Broniąc Telewizji Trwam i Radia Maryja, bronimy nie tylko przestrzegania polskiego prawa, lecz także samych siebie.”

Krystyna Pawłowicz (1952) polska polityczka, prawniczka

Źródło: Rada łamie Konstytucję, naszdziennik.pl, 14 stycznia 2012 http://naszdziennik.pl/index.php?dat=20120114&typ=my&id=my03.txt

O ludziach , O wolności

„Póki pełnię to, co uważam za powinność, póty mam spokój wewnętrzny, chociażbym miał być od wszystkich potępiony.”

Zygmunt Szczęsny Feliński (1822–1895) arcybiskup, święty

Źródło: Stanisław Smolka, Pamiętniki ks. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego. cz. II 1851–1883, op. cit., s. 260.

„Odebrałem pismo WPana Mości Panie Rzewuski, nad którym długo myślałem, co ono ma znaczyć i czyli mam na nie odpowiedzieć? Lecz człowiek poczciwy nie ukrywa swych myśli – wzgarda dla podłych jest jego prawidłem! Tak i ja dziś z WPanem postępuję. Jako żołnierz przysięgły, honor kochający i powinności swojej zadosyć czyniący, nie znam innej władzy jak władzę, którą naród cały ustanowił, żadnego innego prawa jak rozkaz Króla i P. Komisyi Wojskowej, żadnego innego obowiązku jak żyć z ukochaną ojczyzną lub za nią umierać. Jako obywatel nie mogę słuchać rady WPana, która pod pozorem wolności, upstrzona licznemi bajkami, wsparta jest obcą przemocą. Ci, którzy śmieli dla ich dumy i własnej miłości zaprzedać krew współziomków swoich, są ohydą narodu i zdrajcami ojczyzny! To są moje sentymenta i wszystkich podkomendnych moich, zacząwszy od prostego żołnierza. Proszę więc WPana zaniechać odtąd niepotrzebnych pism, które nikogo omamić nie potrafią i być przekonanym: że ojczyzna jest naszym Bogiem, że zbrojny obcy żołnierz na gruncie polskim znajdujący się, nie sprzymierzony, nie może nam przynosić przyjaźni i że takowego żołnierz Rzeczpospolitej szukać będzie albo zwyciężyć albo umrzeć ze sławą.”

Józef Poniatowski (1763–1813) książę, polski generał

O Bogu , O przyjaźni , O myślach , O wolności

„Garnizon i ludność stolicy wypełniły powinność żołnierską ponad granice ludzkiej wytrzymałości i męstwa. Pozostanie [walka Warszawy] ona na zawsze powodem niepospolitych sił moralnych Narodu Polskiego i jego nieugiętej woli niepodległego istnienia.”

Stanisław Mikołajczyk (1901–1966) polski polityk, premier RP na uchodźstwie

wypowiedziane tuż po kapitulacji Warszawy po powstaniu.

O walce

„Moja powinność jest jasna. Pocieszać nawet tam, gdzie pociechę się odrzuca – prowadzić.”

Joanne Harris książka Czekolada

Czekolada (1999)

„Skoro artysta-wolny strzelec to proletariusz naszych czasów, jego powinnością jest porzucić mobilność na rzecz mobilizacji.”

Ivana Komanická (1973)

Źródło: Ivana Komanická, culturecongress.eu http://www.culturecongress.eu/people/komanicka_ivana

„Uważam za powinność filozofii wyrażać to, co wielu chciałoby wyrazić, a nie może.”

Bogusław Wolniewicz (1927–2017) filozof polski

O Polsce i życiu

„W tym pustym miejscu, które często nazywamy człowiekiem, pulsuje coś pośredniego między diagnozą i prognozą, między naturalną koniecznością i etyczną powinnością. Właśnie w tym miejscu się spotykamy, ty i ja, oboje tak samo winni i niewinni, tak samo piękni i straszni, brat i siostra, którzy podają sobie rękę w ciemnej, pustej ulicy.”

Marcin Orliński (1980)

Cytaty z tekstów krytycznych, Płynne przejścia

O siostrze

„Czyniłem swą powinność jako żołnierz, ponieważ byłem przekonany, że w ten sposób najlepiej służę narodowi niemieckiemu i ojczyźnie, dla których żyłem i dla których zawsze jestem gotów umrzeć. Jeżeli w jakimś sensie uczyniłem siebie winnym, to najwyżej w tej mierze, że być może mimo mego czysto wojskowego stanowiska powinienem być nie tylko żołnierzem, lecz do pewnego stopnia również politykiem. Oznaczałoby to jednak moralną winę wobec narodu niemieckiego i w żadnym wypadku nie można mnie za to napiętnować jako zbrodniarza wojennego; nie byłaby to wina przed sądem karnym ludzi, lecz wina przed Bogiem.”

Erich Raeder (1876–1960) dowódca wojskowy III Rzeszy, admirał

wypowiedziane w dniu 31 sierpnia 1946 w norymberskim Pałacu Sprawiedliwości jako ostatnie słowo w procesie.
Źródło: Joe J. Heydecker, Johannes Leeb, Proces w Norymberdze, tłum. Marek Zeller, wyd. Świat Książki, Warszawa 2006, ISBN 8324701583, s. 418.

O Bogu , O ludziach , O książkach , O świecie

„Chrześcijaństwo to nie tylko dusza, ale i ciało, które przecież też dostaliśmy w darze od Stwórcy. Dbając o nie, spłacamy powinność Panu Bogu. Dlatego, kiedy jeden z organizatorów biegu, przyszedł do mnie z propozycją wzięcia w nim udziału, nie wahałem się ani chwili.”

Piotr Libera (1951) polski duchowny katolicki, biskup

Źródło: przemówienie podczas „Biegu Niepodległości” w Płocku, 12 listopada 2007

O Bogu , O duszy

„Natchnij się mówię, dumą narodową; o ile bowiem wszelka duma jest występkiem, o tyle narodowa jest powinnością.”

Kazimierz Brodziński (1791–1835) polski poeta, historyk, krytyk literacki, tłumacz i publicysta

Źródło: Mowa o narodowości Polaków i Posłanie do braci wygnańców http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=2136 wyd. Księgarnia Luxemburgska, Paryż 1867, s. 18.

„Pierwszym na dziś obowiązkiem każdego Polaka jest okazanie pomocy bezdomnym, dziś, zaraz, natychmiast! Nie śmią istnieć domy całe, a nie mające miejsca i strawy dla bezdomnych. Dzielmy się z nimi wszystkim, co posiadamy, szczęśliwi, że się jeszcze dzielić możemy! Przyjmując w dom wygnańców niech nikt sobie nie wyobraża, że wyświadcza łaskę, że jest czyimś dobrodziejem. To nie łaska, lecz obowiązek. Nie dobrodziejstwo, lecz powinność.”

Zofia Kossak-Szczucka (1889–1968) pisarka polska

apel „Najbiedniejsi” o pomocy wzajemnej w czasie powstania warszawskiego, Warszawa, 22 sierpnia 1944.
Cytaty z Zofii Kossak-Szczuckiej
Źródło: Andrzej Krzysztof Kunert, Rzeczpospolita Walcząca. Powstanie Warszawskie 1944, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1994, s. 169.

O domu , O czasie , O pomocy

„Moje poglądy bliskie są poglądom Spinozy: podziw dla piękna oraz wiara w logiczną prostotę porządku i harmonii, które w naszej znikomości możemy pojąć jedynie w sposób bardzo niedoskonały. Uważam, że musimy się pogodzić z tą niedoskonałością naszej wiedzy i poznania oraz traktować wartości i powinności moralne jako problemy czysto ludzkie.”

Albert Einstein (1879–1955) fizyk niemiecki, noblista

O wierze , O wiedzę

„Bhagawad Gita jest jak Słońce. Uważam, iż powinnością każdego Hindusa jest ją czcić, tak jak czci on pozostałe elementy go otaczające. Jestem z całego serca przekonany, że jeśli ktoś nie szanuje tego tekstu, nie ma dla niego miejsca w Indiach. Powinien opuścić kraj i osiedlić się poza jego granicami.”

Vishweshwar Hegde Kageri (1961)

Źródło: „Czytajcie Bhagawad Gitę albo opuście Indie”, polska-azja.pl, 20 lipca 2011 http://www.polska-azja.pl/2011/07/20/czytajcie-bhagawad-gite-albo-opuscie-indie/

O czytaniu , O słońcu , Serce

„Jest zatem powinnością Twoją sposobić się do tej wielkiej wagi posługi dla ludzi. Nie rozumiej, że kiedy umiesz czytać, pisać i liczyć, jużeś zdatny, jak należy dawać wychowanie dzieciom.”

Grzegorz Piramowicz (1735–1801) polski pedagog, duchowny katolicki

Źródło: Zofia Kluz, Michał M. Poźniczek, Chemia niejedno ma imię, „Alma Mater”, nr 136, nr specjalny 2011, s. 66.

O dzieciach , O ludziach , O czytaniu

„Uważam, że powinnością artysty jest zabieranie głosu w ważnych sprawach. Dobra zmiana zboczyła z kursu i zamienia się w wielki chaos. Mógłbym oczywiście powiedzieć, że mało mnie to obchodzi, bo po filmach Kieślowskiego napisałem muzykę tylko do jednego filmu w Polsce. Pracuję za granicą. Ostatnio pracowałem z Fernando Truebą przy filmie „La Reina de España” i nawet zagrałem epizodyczną rolę u boku Penélope Cruz. Ale nie będę siedział cicho, bo na moich oczach legalnie wybrana władza dokonuje wewnętrznego rozbioru Polski, niszczy dorobek wielu pokoleń.”

Zbigniew Preisner (1955) kompozytor polski

Źródło: Czas na bunt http://www.newsweek.pl/plus/polska/zbigniew-preisner-o-rzadach-pis-i-wojnie-domowej-wywiad,artykuly,403178,1,z.html?src=HP_Section_1, newsweek.pl, styczeń 2017.

O wojnie , O zmianach , O czasie

„Zmieniać siebie jest niemożnością, zmieniać własne zachowanie – obowiązkiem i powinnością.”

Stefan Pacek (1938)

O zachowaniu

„Lubiłam chodzić do kościoła, po kryjomu. Liturgia katolicka robi duże wrażenie. Szczególnie na kimś, kto pierwszy raz się z nią styka. Nasza gosposia zabierała mnie czasem w sekrecie do kościoła, bo rodzice byli w zasadzie przeciwni religijnej edukacji. (…) Rodzice nie byli jednak fanatycznie antyreligijni. (…) Chodziłam potajemnie na lekcje religii, do kościoła, chciałam się nawet ochrzcić, ale ksiądz mi odmówił. Był tchórzem. Nie spełnił kapłańskich powinności. Bał się, że rodzice komuniści, że będzie miał nieprzyjemności. Wobec tego ochrzciła mnie koleżanka, ale nie miałam pewności, czy to się liczy, czy nie.”

Agnieszka Holland (1948) polska reżyserka i scenarzystka

Źródło: rozmowa Marii Kornatowskiej, wysokieobcasy.pl, 5 sierpnia 2002 http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,96856,961254.html?as=2

O religii , O wrażeniach , O rodzicach , O czasie

„Bywa z ludźmi, którzy widnokrąg swój biorą za koniec świata, nie pojmują, nie mają dość mocy serca i umysłu, aby pojąć, że osobiste bóle i szczęście to wyjątkowe, przelotne chwile w życiu człowieka, a całe życie jest nieprzerwanym ciągiem prac i powinności, którego ani radości, ani cierpienia przerywać nie powinny.”

Eliza Orzeszkowa (1841–1910) polska pisarka

Źródło: Na prowincji http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=26428&dirids=42, Warszawa, S. Lewental, 1884, cz. 1, s. 284.

O życiu , O szczęściu , O cierpieniu , Serce

„Słowo „generacja” zawsze kojarzyło mi się z pewnym w miarę przejrzyście zdefiniowanym rezerwuarem wymagań światopoglądowych, z pewnym katechizmem wartości oraz z przekonaniem o powinności dokonania czegoś, co można nazwać próbą przekroczenia samego siebie, dokonania pewnego rodzaju skoku w przyszłość, odbicia się od miernoty rzeczywistości w imię rozmaicie pojmowanej utopii. Jeśli przyjmiemy, że utopia jest snem, który obiecuje nam więcej i mobilizuje do działania zaraz po przebudzeniu, to, niestety, należy stwierdzić, że my, generacja ludzi urodzonych w połowie lat 70., cierpimy na niezwykle zaawansowaną bezsenność.”

Jakub Wandachowicz (1975)

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, Generacja nic, 4 września 2002

O ludziach , O rzeczywostości , O snach , O cierpieniu

„Nie wystarczy miłować uczuciem, na które może by ktoś i wewnątrz serca się zdobył, lecz trzeba również zewnętrznym uczynkiem, co także jest powinnością człowieka zewnętrznego, a do tego i błogosławić, i modlić się, co jest znamieniem człowieka wewnętrznego, czyli nowego, a przez dobre uczynki nie tylko siebie im lub innym ludziom zalecać, lecz także ich Bogu. Czynimy zaś to, za wrogów się modląc.”

Grzegorz Paweł z Brzezin (1525–1591)

Przeciwko zdaniu o wojnie Jakuba Paleologa (1572)
Źródło: s. 133.

O Bogu , O emocjach , Serce

„Jest wielką zaletą myśleć w nieszczęściu o powinności.”

Demokryt

O myślach , O myśleniu

„Jestem konserwatywny. Uważam, że zarówno w sztuce, jak i w życiu istnieją i muszą istnieć wartości stałe, niezmienne i niezależne od czasów. To pryncypia i nie można od nich odejść. Powinnością artysty jest pilnowanie tych wartości naturalnych, wrodzonych.”

Jarosław Modzelewski (1955)

Źródło: Robert Mazurek, Artyści są zaszczuci http://www.rp.pl/artykul/763631.html, Rzeczpospolita.pl, 3 grudnia 2011.

O odejściu

„Wiem, że matką Korony Polskiej jest religia katolicka (…). Lecz jeśliby Ichmość tym się kontentować nie raczyli i oprócz powinności ciała i tego, co mam, albo umiem na świecie, dalej i w sumienie też (które nie ludziom, ale Bogu samemu należy i przeciwko woli i podobaniu mnie samemu panuje), gwałt mi czynić zechcieli, nie wiedziałbym coby czynić i ja na obroty Ichmości przyjeżdżać nie miałbym po co (…).
(…) najniższe poddaństwo oddaje w Miłościwą łaskę Waszej Królewskiej Mości, Pana Mego miłościwego.”

Krzysztof Arciszewski (1592–1656) generał artylerii Holandii, Brazylii i Polski oraz admirał floty Brazylii

w liście do Władysława IV, Amsterdam, 1 września 1637 r. W odpowiedzi na królewskie zaproszenie do powrotu do kraju i służby dla Rzeczypospolitej (wrócił dopiero kilka lat później).
Źródło: Stanisław Grzybowski, Dzieje Polski i Litwy (1506–1648), Kraków 2000.

O Bogu , O religii , O matce

„Przeciw potworom iść to jest powinność śmiertelnych.”

Josif Brodski (1940–1996) rosyjski poeta i eseista

„Mój byt zwycięża (…) nad powinnością trwania.”

Jan Kurowicki (1943–2017)

Źródło: Moment prozaiczny III

„Każdy teatr jest inny i ma swoją widownię. Nie da się wszystkich teatrów zmieścić w jednym worku, wyznaczyć im tych samych powinności i zadań.”

Krzysztof Orzechowski (1947) polski aktor i reżyser

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, Kraków, 5 września 2008 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/wtsro.htm

„Teraz, panowie, czyńcie waszą powinność. Zastosujcie środki, które uznacie za właściwe.”

Aleksander I Romanow (1777–1825) car Rosji

do swoich lekarzy, gdy był poważnie chory (wypowiedziane 15 listopada 1825)
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, op. cit., s. 18–19.

O śmierci , O ludziach

„Polityka była zdominowana przez oportunizm, egoizm, karierowiczostwo. Było i jest to nadal możliwe, bo większość obywateli nie traktuje zbyt poważnie swojej roli w demokratycznym państwie, a także dlatego, że media nie dorastają do swoich powinności jako tzw. czwarta władza. Ignorancja, efekciarstwo, lekceważenie zasad rzetelnego dziennikarstwa, rozumienie konkurencji na rynku jako usprawiedliwiającej każdy dziennikarski grzech, to codzienny obraz większości gazet i telewizji.”

Włodzimierz Cimoszewicz (1950) polski polityk, premier RP

Źródło: rozmowa Michała Sutowskiego, krytykapolityczna.pl, 19 października 2011 http://www.krytykapolityczna.pl/Wywiady/CimoszewiczNauczmysieufacaleniePalikotowi/menuid-1.html

O egoiźmie , Obraz

„Gdybym wtedy nie musiała milczeć, nic nie mogłoby mnie powstrzymać, nic, nawet powinność wobec najbliższych, od okazania jawnie, jak bardzo jestem nieszczęśliwa.”

Jane Austen książka Rozważna i romantyczna

Rozważna i romantyczna (1811)

„Niepełna, niecałościowa informacja, czyli dezinformacja, czyli w rezultacie kłamstwo praktykowane na co dzień, wrasta nam w krew, staje się druga naturą, ba, nieraz wręcz powinnością moralną czy narodową.”

Stefan Kisielewski (1911–1991) polski publicysta, działacz polityczny, kompozytor

O kłamstwie , O naturze

„Powinniście odebrać wydartą wam ziemię i żadnej powinności z niej dla królów i panów ani opłacać ani odrabiać.”

Piotr Ściegienny (1801–1890) ksiądz katolicki, polski działacz niepodległościowy

Źródło: Złota książeczka (1842), cyt. za: Lidia Ciołkosz, Adam Ciołkosz, Zarys dziejów socjalizmu polskiego, tom I, Londyn 1966 http://lewicowo.pl/ksiadz-piotr-sciegienny/

„Goń słonia całe życie goń
Choć on jest wielki jak to słoń
Trwa zaś powinność wszelka
Mimo tej wady kurdupelka
By zawsze w kłopot wprawiać go”

Lech Janerka (1953) polski muzyk rockowy, basista

Klaus Mitffoch (1985)
Źródło: utwór Powinność Kurdupelka

O życiu

„Wolność polega na świadomym i dobrowolnym wyborze dobra. Wolność to nie moc czynienia tego, co chcemy, lecz prawo bycia zdolnym do czynienia naszej powinności.”

John Acton (1834–1902) angielski historyk i polityk

O wolności

„Rolą sumienia jest odkrywać przed człowiekiem unum necesse - jedno, co jest konieczne. To jedno jest też zarazem jedyne o tyle, że stanowi jedyną możliwość, jaką konkretna osoba musi urzeczywistnić w danej sytuacji. Liczy się jedyna w swoim rodzaju powinność, wymykająca się zapisom jakiegokolwiek ogólnego prawa. Żadne powszechnie uznawane przepisy prawne w rozumieniu "imperatywu kategorycznego" Immanuela Kanta nie zdołają tego objąć, w przeciwieństwie do "prawa indywidualnego" w ujęciu Georga Simmela. CO więcej, powinności tej nie da się nigdy pojąć w kategoriach racjonalnych, jedynie w sposób intuicyjny”

Viktor Frankl (1905–1997) psychiatra austriacki

„W społeczeństwach, w których tylu ludzi cierpiało głód, ci, którzy byli od niego wolni, narzucali sobie posty. Głód zawsze stanowił formę pewnego oczyszczenia. Religie monoteistyczne kładą silny nacisk na stan braku pokarmu, starając się narzucić post, czyli kontrolowaną formę głodu, i udowodnić, że jakiś bóg i jego słudzy potrafią zmusić nas do robienia tego, czego byśmy inaczej nie zrobili. Zmusić do zadawania sobie gwałtu dla oddania hołdu najbardziej absolutnej władzy. Religia musi być narzucana wbrew naturze. Jest to kultura w postaci ekstremalnej: kultura, która tłumaczy ten świat, stwarzając inne. Post jest triumfem kultury, pomnikiem jej dumy. W myśleniu religijnym – takim, które zakłada, że istnieje coś lepszego niż ludzie, czyli że my, ludzie, jesteśmy rasą niższą – jedzenie stanowi wyraz słabości. Bylibyśmy lepsi, gdybyśmy nie musieli jeść. Jedzenie zawsze było pojmowane jako powinność przykra, niska. Istoty wyższe są od niej wolne. Tradycja chrześcijańska nie wspomina nigdzie, żeby Bóg cokolwiek jadł; w grecko-rzymskiej, na przykład, antropomorficzni bogowie żywili się nektarem i ambrozją. Post jest właściwy aniołom – twierdzili chrześcijanie – wykracza poza to, co naturalne. Pościć to znaczy akceptować zakłócenie naturalnego porządku, przyjąć porządek kulturowy, religijny, który jawi się jako nadprzyrodzony, czy raczej prenaturalny, uprzedni w stosunku do natury, stwarzający ją. Natura to dekadencja – ciało to dekadencja. Do dekadencji prowadzi karmienie ciała; to, co nadprzyrodzone, naprawia, koryguje ciało. Nie ma nic bardziej prymitywnego niż jeść, aby zaspokoić głód.”

Martín Caparrós (1957)

El hambre

O myślach , O myśleniu , O naturze , O cierpieniu

„Chyba prawie każdy z nas czuwał kiedyś przed wschodem słońca, już to po jednej z
owych bezsennych nocy, przyprawiającej nas niemal o zakochanie się w śmierci, już to po
jednej z owych nocy lęku i szpetnych uciech, gdy przez komórki mózgu przeciągają
majaki, potworniejsze jeszcze od rzeczywistości, a ożywione tym intensywnym życiem
utajonym we wszelkiej groteskowości, które nadaje również gotykowi trwałą siłę życiową,
gdyż sztuka ta wydaje się przede wszystkim sztuką tych, których dusze zasępia choroba
marzenia. Z wolna białe palce wsuwają się przez firanki i zdają się drżeć. Niby czarne,
fantastyczne postacie - nieme cienie pełzają po kątach pokoju i tam się układają. Na
dworze słychać szelest ptaków w listowiu lub kroki ludzi idących do roboty albo jęki i
westchnienia wiatru, który zlatuje ze wzgórza i okrąża cichy dom, jakby się bał zbudzić
śpiącego, a jednak musiał odwołać sen z jego fioletowej jaskini. Zasłona po zasłonie z
cienkiej przejrzystej gazy z wolna się podnosi, rzeczy odzyskują kształty i barwy i
widzimy, jak nadchodzący dzień oddaje światu dawne jego oblicze. Blade zwierciadła
znów otrzymują swe życie odtwórcze. Wygasłe świece stoją, gdzie je pozostawiliśmy, a
obok nich leży na wpół rozcięta książka, którą czytaliśmy, lub drutem opleciony kwiat,
który nosiliśmy na balu, albo list, który obawialiśmy się przeczytać lub czytaliśmy zbyt
często. Wszystko wydaje się nie zmienione. Ze złudnych cieni nocy wyłania się
prawdziwe, znane nam życie. Musimy je podjąć, gdzie zostało przerwane, i ogarnia nas
uczucie straszne - uczucie konieczności zmuszającej do ciągłego zużywania sił w nużącym
kole codziennych wydarzeń lub też porywa nas dzika tęsknota, by pewnego poranka oczy
nasze otworzyły się na świat, co w mroku na nowo został stworzony ku naszej radości, na
świat, w którym rzeczy mają barwy i kształty nowe albo zmienione lub też kryją w sobie
nowe tajemnice; na świat, w którym przeszłość nie zajmowałaby wcale miejsce albo
bardzo mało, a w każdym razie nie w świadomej formie powinności czy skruchy, bo
nawet wspomnienie radości posiada swą gorycz jak wspomnienie rozkoszy - swój ból.”

Oscar Wilde (1854–1900) angielski poeta, prozaik i dramatopisarz

O ptakach , O rzeczywostości , O snach , O życiu

„Wzywamy Pana Prezydenta Rzeczypospolitej, członka wspólnoty akademickiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, aby nie dopuścił do wejścia w życie uchwalonych ustaw. Wzywamy Pana Prezydenta, aby w tej trudnej chwili wypełnił swoją powinność strażnika Konstytucji i dotrzymał złożonej Narodowi przysięgi prezydenckiej.”

Andrzej Duda (1972) polski polityk, prezydent, prawnik

fragment uchwały Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego dotyczącej w szczególności dwóch ustaw z 8 grudnia 2017 o Krajowej Radzie Sądownictwa i o Sądzie Najwyższym.
Źródło: Uchwała Rady WPiA UJ ws. reformy sądownictwa z dnia 18 grudnia 2017 http://www.wpia.uj.edu.pl/wydzial/aktualnosci/-/journal_content/56_INSTANCE_g3Qf8j9UhH8W/41601/138485741, wpia.uj.edu.pl, 18 grudnia 2017

O życiu

„Ci są Zbawicielami Krain, którzy kierując się dobrą myślą, poprzez czyny, o prawdo, spełniają swą powinność, zgodnie z twoim, Boże rozkazem. Oni są, zaprawdę, wojownikami wyznaczonymi do walki z terrorem Zła.”

Zaratusztra

1. Cytaty z Gath Zaratusztry, O zbawieniu
Źródło: https://www.britannica.com/topic/Saoshyans

O walce , O myślach , O myśleniu , O Bogu

„Jeśli umiesz czytać, azaż to nie roskosz czas sobie upatrzywszy, nad książkami posiedzieć, prawa i powinności się swej dowiedzieć. Nie trzeba będzie wielkiego nakładu: zbiegasz wszystek świat lekkim kosztem, tuż na miejscu siedząc, tak jakobyś tam wszędzie oczewiście był a jakobyś wszystko widział.”

Mikołaj Rej (1505–1569) polski poeta i prozaik renesansowy

Komentarz: pisownia oryginalna
Źródło: Księga aforyzmów, myśli, zdań, uwag i sentencyi ze stu pisarzy polskich wybranych http://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/doccontent?id=16594, oprac. Władysław Bełza, Księgarnia H. Altenberga, Lwów 1888, s. 1.

O książkach , O czytaniu , O świecie , O czasie

„Dziś jesteśmy zobowiązani, jako to pokolenie, które żyje w wolnym, suwerennym państwie, aby pamiętać o tej straszliwej zbrodni, bo te 30 tysięcy dzieci nadal ostrzega i oskarża w trybunale historii. My mamy już tylko jedną powinność: pamiętać o tym.”

Andrzej Dera (1961) polski prawnik i polityk

o Dzieciach Zamojszczyzny, uroczystość odsłonięcia tablicy poświęconej Dzieciom Zamojszczyzny na Pawiaku, Warszawa, 20 września 2018.
Źródło: Tablicę poświęconą pamięci dzieci Zamojszczyzny odsłonięto na Pawiaku https://dzieje.pl/aktualnosci/tablice-poswiecona-pamieci-dzieci-zamojszczyzny-odslonieto-na-pawiaku, dzieje.pl, 20 września 2018.

O dzieciach , O historii

„Rządzący sami podważają legitymizację prawa i relatywizują w społeczeństwie powinność jego przestrzegania.”

Jacek Barcik polski prawnik

Źródło: Inter ignorantia silent leges, czyli o konieczności finalité politique http://monitorkonstytucyjny.eu/archiwa/5048, monitorkonstytucyjny.edu., 20 lipca 2018

„W Śrīmad Bhagavad-gīcie Pan oznajmia, że pojawia się w każdym milenium, by na nowo wytyczyć ścieżkę religii. Religię ustanawia Najwyższy Pan, tak jak prawo ustanawiają władze państwowe. Nikt nie może wymyślić sobie ścieżki religijnej, jak to weszło w zwyczaj wśród pewnych ambitnych osób. Prawdziwą religią jest uznanie Pana za najwyższy autorytet oraz, co za tym idzie, służenie Mu ze spontanicznej miłości. Żywe istoty nie mogą uniknąć służby, gdyż do tego zostały stworzone. Ich jedyną powinnością jest służyć Bogu, gdyż Pan jest wielki, a one są Mu podległe. Niestety, na skutek błędnego zrozumienia żywe istoty wiedzione pragnieniem materialnym zostają sługami zmysłów. Owo sprzeczne z prawem Boga pragnienie zwie się ignorancją (avidyā). To ono skłania żywą istotę do układania planów mających zapewnić jej przyjemność ześrodkowaną wokół wypaczonego życia seksualnego. W ten sposób wplątuje się ona w cykl narodzin i śmierci i pod kierunkiem Najwyższego Pana wędruje z ciała do ciała, z planety na planetę. Dopóki nie wydostanie się poza granice niewiedzy, nie uniknie trojakich niedoli życia materialnego. Tak stanowi prawo natury. Na szczęście Pan - okazujący cierpiącym istotom więcej miłosierdzia, niż mogłyby oczekiwać - pojawia się wśród nich i odnawia zasady służby oddania, na którą składa się słuchanie, intonowanie, pamiętanie, czczenie, modlenie się, współpraca z Nim i podporządkowanie się Mu. Już każdy z tych elementów służby oddania z osobna, cóż dopiero mówić o wszystkich razem wziętych, pomoże duszy uwarunkowanej wydostać się z pęt niewiedzy. Tym sposobem uwalnia się ona od wszelkich cierpień, których przysparza sobie zwiedziona przez energię zewnętrzną. Najwyższy Pan okazuje żywym istotom tę szczególną łaskę, kiedy zstępuje jako Śrī Caitanya Mahāprabhu.”

Bhaktiwedanta Swami Prabhupada (1896–1977) duchowny hinduski

Nauki Królowej Kuntī
Źródło: Ibidem., s. 137-138.

O współpracy , O narodzinach , O zrozumieniu , O naturze

„Gromadzę jak najwięcej faktów i przenikam do ludzkich umysłów. Dla pisarza to powinność, dla historyka coś zakazanego, dla biografa coś niewskazanego.”

Gore Vidal (1925–2012) amerykański pisarz, dramaturg, scenarzysta i polityk

„Czując głęboko, że poddaństwo przeciwne jest prawu natury i pomyślności narodów, oświadczam niniejszem, iż znoszę je zupełnie i na wieczne czasy w majątku moim Siechnowicze, w województwie Brzesko-Litewskim położonem, tak w imieniu własnem jak i jego przyszłych posiadaczy. Uznaję więc mieszkańców wsi, do majątku tego należącej, za wolnych obywateli i nieograniczonych niczem właścicieli posiadanych gruntów. Uwalniam ich od wszelkich bez wyjątku danin, pańszczyzny i powinności osobistych, do których dotąd względem właścicieli majątku tego byli obowiązani. Wzywam ich tylko, aby dla dobra własnego i kraju starali się o zakładanie szkół i szerzenie oświaty.”

Tadeusz Kościuszko (1746–1817) polski i amerykański generał

Źródło: Testament Kościuszki, zob. H. Mościcki, "Tadeusz Kościuszko. Listy, odezwy, wspomnienia.", 1917.

O naturze