Cytaty na temat spostrzeżenie

„Powiecie, żem jest wariat, lecz przysiąc jestem gotów:
Porządny kot nie mniej niż trzy imiona ma (…)
Gdyś czasem spostrzegł, że w głębokiej medytacji
Twój albo inny kot w dal patrzy w zamyśleniu
To wiedz: ta kontemplacja jest z jednej zawsze racji:
On myśli, myśli, myśli, myśli o Tamtym swym Imieniu,
O swym zmyślnym, wymyślnym, przemyślnym, Niedomyślnym,
Utajonym, niedosięgłym, najbardziej własnym Imieniu.”

„Temu, kto nie zna matematyki, trudno spostrzec głębokie piękno przyrody.”

„Są ludzie, którzy na wiosnę widzą tylko liście i kwiaty. Są inni ludzie, którzy widzieli drzewa tylko w jesieni lub tartaku. Ci ludzie niewątpliwie byliby zdziwieni, ale ostatecznie zadowoleni, gdyby wymienili między sobą spostrzeżenia.”

„Najgorzej jest jak zawodnik jest kontuzjowany i ogląda mecz z trybun. Gdy się jest na ławce rezerwowych, to zawsze można podejść, powiedzieć swoje spostrzeżenia, a w najlepszym wypadku wejść na boisko i samemu pomóc. Kiedy jest się na trybunach, takiej możliwości nie ma.”

„Spostrzegłem, że myśli te wydobyły ze mnie rzeczy, które od dawna we mnie tkwiły, i przekonałem się tą drogą o prawdzie słów Bożych: że nie ma najmniejszego choćby słowa ani myśli, o których Bóg by nie wiedział, i że gdy nie jest nam dana łaska Boża, odpowiadamy za nie sami.”

„W wychowaniu narodowym mężczyzn patriotyzm nie wystarcza. Muszą oni za młodu nawykać, w odpowiednim wiekowi swemu zakresie, do systematycznego obejmowania całości życia narodu, całokształtu jego zadań, spraw i celów, do umiejętności rozwiązywania węzłów i sprzeczności życia publicznego, muszą nadto mieć tę głęboko zakorzenioną w duszy świadomość, że Ojczyzna – to gmach realny, który nieustannie planem budować i wznosić należy, że nie wolno nic trwonić z dorobku przeszłości, lecz trzeba go w każdym pokoleniu pomnażać. W ten sposób młodzież ma zawczasu rozwijać w swej duszy zarówno poczucie przyszłej za całość dóbr narodowych odpowiedzialności, jak i uczucia gospodarcze względem własnego kraju. Spadkobierca spuścizny ojczystej i późniejszy odpowiedzialny jej gospodarz innym okiem i z innym uczuciem patrzeć musi na czekające go w przyszłości dziedzictwo, niż widz postronny, dla którego jest ono tylko podmiotem spostrzeżeń.”

„Jesteśmy tak przyzwyczajeni widzieć siebie jako „tych dobrych”, że trudno jest nam spostrzec, że sami jesteśmy potworami.”

„Kiedy człowiek umiera,
zmieniają się jego portrety.
Inaczej patrzą oczy, a wargi
uśmiechają się innym uśmiechem.
Spostrzegłam to, powróciwszy
z pogrzebu pewnego poety.
I odtąd sprawdzałam często,
i potwierdził się mój domysł.”

„Nie mam takich ambicji, żeby stanowić jakiś wzór do naśladowania. Żyje swoim życiem, dokonuje swoich własnych wyborów i za każdym razem mojemu młodszemu rodzeństwu powtarzam, że i oni powinni to robić. Nie wzorować się szczególnie na kimś tylko dokonywać swoich własnych spostrzeżeń na temat życia. I jeśli mogę o coś prosić to tylko o to, żebyście się wzorowali na samych sobie. Nie na mnie.”

„(…) zajmijmy się idealnym obrazem komunizmu jako całości. O ile jest on oczywiście ideałem człowieka, jego przyszłej natury, to trzeba powiedzieć, że mamy tu do czynienia z prastarym snem chiliastów, utopistów i innych. Jest to marzenie, cudowny sen o człowieku wolnym od wszelkiej nędzy, od wszelkiego zła, tak potężnym i jednocześnie dobrym, że mógłby osiągnąć raz na zawsze pełnię szczęścia na ziemi. Niestety jest to tylko sen. Tak jak to już widzieli starożytni, tak i my, w świetle psychologii głębi, dzięki analizom filozofii egzystencjalnej i innym spostrzeżeniom zyskaliśmy tę smutną pewność, że nie może istnieć dla człowieka raj na ziemi. Jest on tak ukształtowany, że nie ma ani siły, by wznieść się ponad własne ograniczenia, ani możliwości, by przemienić się w świętego. Może jest to sytuacja tragiczna. Ale wiemy, że jest to nasza faktyczna sytuacja.”

„W życiu chodzi o to, aby uczyć się tak, by inni nie spostrzegli, że się człowiek uczy.”

„Celem prac, które prowadziłem przez długi czas, nie było osiągnięcie uznania, jakim się obecnie cieszę, lecz przede wszystkim pragnienie wiedzy, które, jak widzę, tkwi we mnie w większym stopniu niż u większości innych ludzi. I co więcej, kiedykolwiek odkryłem coś godnego uwagi, uważałem za swój obowiązek przelać swoje spostrzeżenia na papier, tak aby dowiedzieli się o tym wszyscy inteligentni ludzie.”

„Dziś jeszcze ciąży na nas pierworodny grzech szlachetczyzny. Dziś jeszcze, gdy wzbogacony niepomiernie ziemianin wyjdzie o poranku wiosennym na ganek dworu i spostrzeże, że, dajmy na to, słońce zbyt silnie przygrzewa, a w łanach pszenicy i żyta tworzą się łysiny w miejscach przypalonych, postanawia stante pede podnieść cenę „pary” zboża. Gbur wzbogacony idzie w tym wypadku ręka w rękę z dziedzicem i skwapliwie go naśladuje. Gdy tylko ta koncepcja w czyn wchodzi, co prędzej piekarz podnosi cenę chleba. Robotnik fabryczny, wskutek podwyższenia ceny chleba, żąda podwyższenia swej płacy dziennej, a skoro mu nie podwyższają, musi strajkować, ażeby mieć za co chleba kupić. Skoro zaś fabrykant, czy przedsiębiorca płacę za dzień roboczy podwyższył, natychmiast skacze cena cegły z dwudziestu tysięcy na trzydzieści tysięcy za tysiąc – i wyżej. Ktokolwiek zamierzał wznosić budowle, staje i na czas nieograniczony odkłada swój zamiar. Pęka Warszawa od nadmiaru mieszkańców, walą się stare domostwa. A ziemianin poczciwy, zgarnąwszy papierków bez liku i bez miary, nic nie buduje. W starym swym dworze, urąga na żydów i czytuje kiedy niekiedy gazetkę co reakcyjniejszą, co soczystszą w wymyślaniu na strajkujących parobków, pisaną przez najemnych chwalców starego porządku rzeczy.”

„Smak wyrabia się przy zdecydowanej przewadze produkcji towarowej nad każdym innym rodzajem produkcji. Wytwarzanie wyrobów jako towaru przeznaczonego na rynek prowadzi do tego, że warunki, w których są produkowane, zresztą nie tylko społeczne w postaci wyzysku, ale i techniczne, pozostają coraz częściej poza kręgiem ludzkich spostrzeżeń. Konsument, który jako zleceniodawca rzemieślnika był lepszym czy gorszym fachowcem (…), jako klient nie posiada najczęściej wiedzy fachowej. Nastawiona na tanie towary produkcja masowa zmuszona jest przy tym ukrywać kiepską jakość; w większości przypadków jest ona wręcz zainteresowana niekompetencją klienta.”

„Muzykiem jest się do końca życia. To natura, a nie zawód. Nawet dziś, płacąc na stacji benzynowej, spostrzegłem, że między drobnymi mam wciąż kostki do gitary.”

„A potem, jeśli nie brak ci przenikliwości, spostrzeżesz, w jaki sposób wciągnąłem cię w pułapkę, bo przecież mówiłem ci na każdym kroku, ostrzegałem dokładnie, że prowadzę ku potępieniu (…).”

„Wydaje się, iż w każdym społeczeństwie najłatwiej spostrzec zazdrość budzoną przez płeć, która odgrywa w nim rolę dominującą. W społecznościach opartych na dominacji mężczyzn zazdrość wobec nich, w tym także zazdrość o członek, traktowana jest jako rzecz bardziej dopuszczalna, jawniej się ją wyraża i z większą łatwością można ją rozpoznać; przyjmuje się ją powszechnie, że być mężczyzną to rzecz pożądana. Dlatego mężczyźni skrywają głęboko zazdrość, jaką w nich budzą kobiety, pozostaje ona bowiem w sprzeczności z głoszonymi zasadami i uchodzi z tego powodu za nienaturalną i niemoralną.”

„Pewnego dnia 1919 roku znalazłszy się w czasie deszczowej pory w pewnym mieście nad brzegiem Renu, spostrzegłem, jak obsesyjne wywarł na mnie wrażenie pewien ilustrowany katalog, w którym figurowały przedmioty przeznaczone do pokazów antropologicznych, mikroskopowych, psychologicznych, mineralogicznych i paleontologicznych (…). Były to elementy przedstawień tak zaskakujące swoją odrębnością, że sama absurdalność ich zestawień spowodowała we mnie nagłą intensyfikację zdolności wizjonerskich oraz halucynacyjne następstwo sprzecznych obrazów nakładających się na siebie z szybkością i natarczywością właściwą jedynie wspomnieniom miłosnym. Obrazy te same niejako domagały się dla swych spotkań nowego nieznanego terenu.”

„(…) spostrzegła, że rytm automatycznej pralki jest jak bicie wielkiego serca, a szum przelewającej się w niej wody jak odgłos, który słyszy nienarodzone jeszcze dziecko: przypomina miejsce, w którym po raz ostatni doznaliśmy spokoju.”

„Szanuj, synu i kochaj nauczyciela swego. Kochaj go, bo twój ojciec kocha go i szanuje; bo życie jego poświęcone jest dobru setek dzieci, które kiedyś zapomną o nim; kochaj go, bo on rozwija i oświeca twój rozum, bo on kształci duszę twoją. Kochaj go, bo gdy zostaniesz człowiekiem, a nas już nie będzie na świecie, ani mnie, ani jego, obraz jego często ci przed oczami stanie przy moim obrazie, a wtedy spostrzeżesz ten wyraz bólu i znużenia w jego szlachetnym obliczu, na które dziś nie zważasz, i przypomnisz je sobie tak żywo, że nawet po trzydziestu latach jeszcze zabolą. A wtedy uczujesz żal i wstyd, żeś go nie kochał, żeś się źle zachowywał względem niego. (…) Kochaj go więc tak, jakbyś brata mego kochał; kochaj go zarówno czy cię pochwali, czy zgani; czy jest sprawiedliwy, czy ci się niesprawiedliwym wydaje; kochaj go, gdy jest pobłażliwy i wesół, a więcej jeszcze, gdy go smutnym widzisz. Kochaj go zawsze mój synu! I zawsze z czcią wymawiaj to słowo: nauczyciel. Ono bowiem, po słowie: Ojciec – jest najszlachetniejszą i najmilszą nazwą, jaką człowiek człowiekowi dać może.”

„Kiedy spostrzegli, iż nie będą w stanie nałożyć mu katolickiej głowy, ucięli mu przynajmniej jego protestancką.”

„Życie jest jak umiejętne wyrwanie zęba. Cały czas myślisz, że to najważniejsze dopiero przyjdzie, gdy nagle spostrzeżesz, że już po wszystkim.”

„Co to znaczy? – spytała Anda. I jednocześnie spostrzegła ze zgrozą, że zamiast swoich pięknych, popielatych spodni, ma na sobie również długie, bo sięgające po łydki, białe perkalowe majtki z falbankami.
– Co to ma znaczyć? – powtórzyła głośniej, bardzo już zdenerwowana. – Gdzie ja jestem? Gdzie moje spodnie?
– Drogie dziecko – cioteczna babka uśmiechała się nadal – mówiłam ci już, że przecież sama, własnoręcznie cofnęłaś wskazówki starego, holenderskiego zegara, że przecież sama, własnoręcznie cofnęłaś czas.”

„Naukowy obraz otaczającego mnie świata jest bardzo niepełny. Daje mi mnóstwo rzeczowych informacji, w sposób cudownie spójny porządkuje całe nasze doświadczenie, ale jednocześnie upiornie milczy o sprawach bliskich naszemu sercu, naprawdę dla nas ważnych. Nie wie nic o pięknu i brzydocie, dobru i złu, Bogu i wieczności. Nauka czasem udaje, że odpowiada na takie pytania, ale jej odpowiedzi są na ogół tak niemądre, że nie możemy ich traktować poważnie. […] Nauka jest również powściągliwa w kwestii wielkiej Jedności, której w jakiś sposób jesteśmy częścią, do której należymy. W naszych czasach Jedność tę określa się najczęściej mianem Boga przez duże B. Naukę zaś powszechnie uważa się za działalność ateistyczną. W świetle powyższych spostrzeżeń nie ma w tym nic zaskakującego. Jeżeli naukowy obraz świata nie obejmuje nawet piękna, zachwytu, smutku, jeżeli za zgodą powszechną usunięto z niego osobowość, to jak miałby obejmować najbardziej wzniosłą ideę, która objawia się umysłowi człowieka?”

„Kto robi z kogoś boga, niech się nie dziwi, gdy spostrzeże, że miał do czynienia tylko z człowiekiem.”

„Kościół Anglikański, zarzucając niektóre rażące nauki i praktyki Kościoła Rzymskiego, twierdził jednocześnie i nadal to zresztą podtrzymuje, że stanowi jedyny prawdziwy kościół, a jego biskupi mają prawo do sukcesji apostolskiej, a zatem i do najwyższego zwierzchnictwa nad dziedzictwem Bożym. Ta „córka” Rzymu, opuszczając „matkę”, przyjęła wyciągniętą w jej kierunku rękę Anglii, a suwerena tego imperium uczyniła głową kościoła. Była to jednak reforma; zdążała ona we właściwym kierunku, aczkolwiek, podobnie jak w wypadku córki luterańskiej, stanowiła tylko częściowe oczyszczenie. Kalwin, Knox i inni spostrzegli, że pod wpływem papieskich nonsensów całkowicie zagubiona została właściwa ocena Bożej umiejętności przewidywania zachodzących wydarzeń. Odrzucili więc koncepcję utrzymującą, że powodzenie Boskiego planu jest całkowicie zależne od wysiłków upadłego człowieka, a ich poglądy przyczyniły się do wykazania, że zwycięstwo Kościoła nie jest zależne od siły państwa i nie jest osiągane za pomocą broni cielesnej. Ludzie ci dokonali wspaniałego i wartościowego dzieła, które zrodziło więcej dobrych owoców niż się to zwykle zauważa, a jednak zostali oślepieni innymi, nie rozpoznanymi, zanieczyszczającymi błędami, tak iż bronili fałszywego poglądu, utrzymującego, że wszyscy, którzy nie zostali wybrani do stanu niebiańskiego, są skazani na wieczne męki. Wkrótce ich nauki wykrystalizowały się pod nazwą prezbiterianizmu i poza początkowym głoszeniem, że boskie wyroki są niezmienne, ruch ten w niewielkim stopniu pomógł w reformacji i oczyszczaniu. Wręcz przeciwnie, podobnie jak jego siostrzane sekty, uczynił wiele, aby zahamować i powstrzymać dzieło oczyszczania.”

„Miał na wszystko oczy zamknięte, więc nikt nie spostrzegł, kiedy je któregoś dnia zamknął…”

„Pewnej pogodnej niedzieli w maju
wyszło na spacer czterech mazgajów.
Pierwszy wnet z płaczem wrócił do mamy,
bo się przestraszył skrzypiącej bramy.
Drugi też wrócił spłakany srodze,
bo się przestraszył fury na drodze.
Z okrutnym bekiem zawrócił trzeci,
bo zląkł się śpiewu idących dzieci.
Czwarty na łące spostrzegł barany,
więc wrócił także łzami zalany.
Kiedy się wszyscy w domu spotkali,
siedli nad balią i zapłakali.
A że mazgajską mieli naturę,
więc aż do środy płakali chórem.”

„Uważam siebie za dość chłonnego obserwatora – ciśnienie osobistych fascynacji rodziło konieczność spowiedzi, podzielenia się spostrzeżeniami.”

„Oczy Juana igrały z ciałem Mildred, muskały jej piersi, prześlizgiwały się po biodrach. Spostrzegł, że westchnąwszy lekko wygięła plecy – i gdzieś głęboko zadrgał w nim impuls nienawiści. Nie bardzo silny, bo nie było jej wiele w Juanie – ale miał w sobie indiańską krew i z mrocznej przeszłości brała się ta nienawiść do ojos claros, do jasnookich, do rasy blondynów. Była to nienawiść i wstręt. Ludzie o jasnych oczach zabierali im przez całe stulecia najlepszą ziemię, najlepsze konie, najlepsze kobiety. Wstrząsnęło nim jak od porażenia piorunem, zalało go przyjemne ciepło satysfakcji, że oto, gdyby tylko zechciał, mógłby wziąć sobie tę dziewczynę. Zgnieść ją i zniweczyć. Mógłby stłamsić ją, zgwałcić moralnie i fizycznie, a potem odrzucić. Zalała go fala okrucieństwa i nie próbował jej powstrzymać.”

„Jeśli zechcesz, będziesz mogła w przyszłości skorzystać ze spostrzeżeń i rad, które teraz, kiedy je notuję, wydają mi się dla Ciebie dobre. Wykorzystasz je albo zapomnisz – zawsze jednak będzie Ci wolno do nich wrócić, aby się upewnić, że istotnie są użyteczne…”

„Jeżeli chodzi o komentarze sportowe to jest wielu ludzi, którzy komentują do przesady, nie dają skupić się na oglądaniu spotkania, tylko ciągle gadają. Jakby włączyć i wyłączyć maszynkę do mielenia. Jeżeli chodzi o ludzi, których można posłuchać, to dla mnie takim dobrym komentatorem jest pan Wojciech Drzyzga, który po prostu pozwala oglądać siatkówkę. Pozwala mieć swoje zdanie i tylko potem dorzuca jakiś swoje spostrzeżenia. Jeżeli on jest komentatorem to wtedy mecz się fajnie ogląda.”

„Leżałem jak nieżywy i próbowałem jeść słony piasek nadmorski, gdy nagle ujrzałem z przerażeniem, że koło mnie po piasku skaczą ludzkie głowy, bardzo nadobne, i że mnie ciekawymi oglądają oczyma. Podniosłem się, straszliwym ogarnięty lękiem, i spostrzegłem stojących w oddali ludzi, z których żaden me miał głowy.
Dowiedziałem się później, że mieszkańcy tej ziemi mogą łatwo zdjąć sobie głowę z karku i wysłać ją na zwiady, jeśli sami nie chcą się narażać na niebezpieczeństwo.”

„Pokarmem umysłu jest poznawanie. Żądza nie trwania czy przetrwania, jak mówisz, lecz pędu, postępu, odkrywania nowych prawd, wydobywanie ich z głębin ziemi, z tkanki roślin, z atomów i z bezmiarów gwiazd, z własnych myśli wreszcie. Poznawanie wszechświata, poznawanie siebie i poznawanie swojej roli we wszechświecie. Tu jest źródło wszelkiej wiedzy, tu kryje się motor nauki. I jakże możesz zmusić swój umysł, by wyrzekł się tego, co jest, co musi być racją jego istnienia? Powiadasz „żyjemy bezpieczni w naszych prawdach”. Ależ gdy pewnego dnia bodaj przypadkiem przyjrzysz się im bliżej, spostrzeżesz fikcyjność wielu z nich.”

„To wybitny komediopisarz w polskiej literaturze – zaraz po Fredrze. Wprawdzie sfrustrowany brakiem życzliwości krytyków popełnił samobójstwo, niedawno były nawet zakusy usunięcia jego pomnika z krakowskich Plant, ale pozostawił po sobie komedie, które są skarbnicą spostrzeżeń o polskich obyczajach. Posługuje się pięknym językiem.”

„Ten pamiętnik, pisany pośpiesznie, odczytałam świeżo z rozwagą i spostrzegłam, że bez najmniejszego z mej strony zamiaru przedstawiłam siebie w każdym wierszu jako istotę tak nieszczęśliwą, jak naprawdę byłam, lecz o wiele milszą, niż jestem. Czyżby to wynikało z tego, że uważamy mężczyzn za mniej czułych na obraz naszych cierpień niż na obraz naszych powabów? I czyżbyśmy sobie obiecywały, że jeszcze łatwiej ich uwieść niż wzruszyć?”

„Całkiem inna jest postawa względem muzułmanów, to jest Turków i Tatarów. Podczas gdy nawet u protestantów uznaje się pewien rodzaj, aczkolwiek „sprośnej” religii, mahometanie są po prostu poganami. Dla Zagłoby muzułmanie są „synami Beliala”. Samo sprzymierzanie sie z nimi jest grzechem jak poucza Skrzetuskiego ksiądz Muszalski: „Oczyścił go też z zawziętości i nienawiści jaką przeciw Kozakom w nim spostrzegł, >>Których gromić będziesz – mówił – jako… sprzymierzeńców pogaństwa, ale jako swoim krzywdzicielom przebaczysz.<<””

„Chińczycy wiążą rzeczy zamiast je pakować. To spostrzeżenie doprowadziło mnie do stworzenia koncepcji instalacji 'Wiązki'. Wybrałem pewną ilość gotowych wiązek, pewną część wykonałem sam.”

„Rozczarowanie dotykają zanim się odkryje, że może zaistnieć awaryjny plan B, C, D i E. Dotykają zanim się spostrzeże, że życie i tak układa się w sposób najbardziej optymalny – nawet jeśli człowiek o tym nie wie.”

„Życie minęło mi szybko.
Było za krótkie
dla moich zuchwałych marzeń,
które nie miały granic.
Anim się spostrzegł
– a tu już koniec życia.”

„W jednej ze swych bajek-opowieści (…) Szczedryn maluje typ biurokraty pyszałka, bardzo ograniczonego i tępego, ale bezgranicznie zarozumiałego i gorliwego. Gdy (…) wytracił tysiące mieszkańców, spalił dziesiątki miast i zaprowadził w ten sposób „ład i spokój” w „powierzonym” mu kraju, rozejrzał się wokoło i spostrzegł na horyzoncie Amerykę, kraj (…) mało znany, w którym istnieją (…) jakieś swobody, które bałamucą lud i gdzie państwem rządzą za pomocą innych metod. (…) spostrzegł Amerykę i oburzył się: co to za kraj, skąd on się wziął, jakim to prawem istnieje? Oczywiście, przypadkowo odkryto go przed kilkoma wiekami, ale czyż nie można go z powrotem zakryć, żeby po nim nawet śladu nie zostało? I powiedziawszy to, napisał rezolucję: „Zakryć z powrotem Amerykę”!
Wydaje mi się że panowie z „Deutsche Diplomatisch-Politische Korrespondenz” są jak dwie krople wody podobni do szczedrynowkskiego biurokraty. Panom tym ZSRR od dawna już jest solą w oku. Dziewiętnaście lat stoi ZSRR jak drogowskaz, zarażając duchem wyzwolenia klasę robotniczą całego świata i wywołując wściekłość wrogów klasy. robotniczej. I oto (…) ZSRR nie tylko po prostu istnieje, ale nawet rośnie, i nie tytko rośnie, ale nawet kwitnie, i nie tylko kwitnie, ale nawet układa projekt nowej Konstytucji, projekt podniecający umysły budząc nowe nadzieje w klasach uciskanych. Jakżeż po tym wszystkim nie mają się oburzać panowie z niemieckiego organu półoficjalnego? Co to za kraj wrzeszczą, jakim to prawem istnieje, i jeśli go odkryto w październiku 1917 roku, to dlaczego nie można go z powrotem zakryć, żeby po nim nawet śladu nie pozostało? I powiedziawszy to, postanowili: zakryć z powrotem ZSRR, obwieścić wszem i wobec, że ZSRR jako państwo nie istnieje, że ZSRR – to nic innego, jak tylko zwykłe pojecie geograficzne!”

„Tęsknota byłaby po prostu straszna, gdyby nie filozofia. Taka prosta filozofia. Siądzie się na oknie. Najpierw szosa. Potem Michaś. Potem przechodziła z targu służąca pani aptekarzowej. Potem szedł rabin Szymsze. To się nazywa świat zewnętrzny. Potem przychodzi tęsknota. Potem znowu chęć ukochania kogoś aż do dna. Potem żal bezdenny, że wszystko tak mija. To się nazywa świat wewnętrzny. Filozofia polega na tym, iż się udaje przed samym sobą, że sie tego nie widzi. Czasem można spostrzec Michasia. Czasem żal bezdenny. Ale rabin Szymsze? Szerokie susy szosy nic nie znaczą naprawdę, rabin Szymsze nic nie znaczy. Nic nie ma. Nawet mnie nie ma, bo nie ma mego bólu.”

„To pisanie, jak aktorstwo, też gdzieś za mną szło. Jeszcze w 1938 r. w gimnazjum zostałem redaktorem pisma „U Mety”. Potem chętnie spisywałem różne historie i spostrzeżenia.”

„Chrześcijanie południowej Europy wierzyli w reinkarnację aż do soboru w Nicei, który to zakazał tego wierzenia (…) Platon opisywał dusze mające się odrodzić jako wybierające swoje przyszłe życia. Schopenhauer traktował to poważnie a spostrzeżenie Woltera, że nie jest bardziej dziwne żyć dwa razy niż raz, jest powszechnie znane. Mimo tego większość współczesnych naukowców, myślę, nie wierzy w przetrwanie po śmierci. Przypuszczalnie do detronizacji duszy przyczyniły się idee Darwina.”

„Medytacja to spostrzeżenie niewzruszoności naszej własnej, pierwotnej natury. Zapewne medytacja nie może być procesem koncentracji ponieważ najwyższa forma myśli jest negacją. Negacja to stan, w którym nie ma tego, co pozytywne, ani reakcji na niego jako negatyw. To stan całkowitej pustki. Koncentracja jest formą wykluczania, a gdzie jest wykluczanie, tam jest i myślący, który wyklucza. To ten myślący, wykluczający, ten, który się koncentruje tworzy sprzeczności, ponieważ on tworzy centralny punkt odniesienia, z którego pochodzi rozdzielenie.”

„Niechaj twoje szaty będą białe jak śnieg… Jeśli jest noc, rozpal mnóstwo świateł, aż wszystko zajaśnieje… Teraz zacznij łączyć kilka liter, albo i dużo, przemieszczaj je i składaj, by rozgrzało ci się serce. Miej baczenie na ruchy liter i na to, co możesz uzyskać, mieszając je. A kiedy spostrzeżesz, iż serce ci się już rozgrzało, kiedy ujrzysz, iż poprzez kombinacje liter domyślasz się rzeczy, których nie mogłeś pojąć sam ani przy wsparciu tradycji, kiedy gotów jesteś przyjąć przenikający ciebie strumień boskiej mocy, użyj wówczas całej głębi swojej myśli, by przedstawić sobie w swym sercu Imię i Jego najwyższe anioły, jakby były istotami ludzkimi, które stanęły obok.”

„Spostrzegłem, że odkąd przybyłem do Hagi, moja największa pasja – skłonność do kobiet – tak nagle wygasła.”

„Zrobiła się piękna pogoda, świeciło słońce. Nagle spostrzegłem, że poniżej ktoś leżał na śniegu. Kto? [Andrzej] Sikorski. Na pierwszy rzut oka nie zobaczyłem żadnych obrażeń. Wydawało mi się, że jeszcze żył. Odruchowo przystąpiłem do reanimacji, zaś [Kazimierz] Głazek ruszył do obozu trzeciego po pomoc. Ale to tylko tak mi się wydawało… Andrzej już nie żył. Nie poczekał na nas. Odszedł wcześniej. Przykryłem go śniegiem, jakbym trumnę zamknął.”

„I – wiecie – idąc tak po łanie Umierając w pustej ciszy, Dobrze jest spostrzec niespodzianie W jamce radosny pyszczek myszy.”

„Od dłuższego już czasu zaczęliśmy ze strony cesarza Francuzów doznawać postępowania, które dowodziło nieprzyjaznych jego względem Rosji zamiarów; atoli spodziewaliśmy się, że zmienimy je, posługując się łagodnymi i pokojowymi środkami. Skorośmy w końcu spostrzegli, że powtarzają się bezustanne najbardziej jawne obelgi, zostaliśmy mimo Naszych pokojowych chęci zmuszeni do uzupełnienia i skupienia Naszych armii. Jednakowoż nie straciliśmy jeszcze nadziei dojścia do pojednania i, zatrzymując się u granic Naszego Cesarstwa i nie łamiąc pokoju, byliśmy gotowi do obrony. Wszystkie jednak użyte przez Nas łagodne środki nie zdołały zapewnić Nam owego upragnionego pokoju. Cesarz Francuzów wypowiedział Nam pierwszy wojnę, atakując nagle Nasze wojsko pod Kownem. Widząc więc, że nic nie zdoła go skłonić do poparcia Naszych pokojowych pragnień, nie mamy przeto innej rady, jak wezwać pomocy Wszechmocnego, świadka i mściciela prawdy, i przeciwstawić Nasze siły siłom nieprzyjaciela.”

„Gdy kobieta spostrzeże, że nie podoba się nikomu, zostaje dewotką w nadziei, że podoba się Bogu i wszystkim świętym.”

„mogło mnie wcale nie być
nie tu nie teraz nie pod taką postacią
w jakiej przypadkiem zjawiłam się i
nikt by tego nawet nie spostrzegł
nie zauważył że mnie nie ma że brak
i mnie i mojego słowa czy
na pewno nikt inny nie napisałby nigdy tych
wierszy które ja od niechcenia kreślę od lat”

„Człowiek dla samego siebie jest o wiele więcej skomplikowaną i o wiele trudniejszą do wytłumaczenia istotą niż dla innych, bo ma przed sobą cały świat wewnętrzny, dla tych innych niedostrzegalny i tym samym poniekąd nie istniejący. Gubimy się we własnej duszy, nie umiejąc ani określenia, ani nazwy znaleźć dla rozmaitych jej składników, nie wiedząc, że w jej głębi drzemią instynkty zdolne w odpowiedniej chwili nad całym naszym jestestwem zapanować. I czasami jeden fakt, jedno spostrzeżenie w wewnętrznym świecie jak błyskawica oświetla wnętrze naszej własnej duszy, pozwala nam dojrzeć w niej pierwiastki, o których nigdyśmy nie myśleli i istnienia ich nigdy nie przypuszczali.”

„Krzyknąłem, że nie jestem ani pisarz, ani członek czegokolwiek, ani metafizyk, czy eseista, że jestem ja, wolny, swobodny, żyjący… Ach, tak, odrzekli, jesteś więc egzystencjalistą.

Ale nagość moja, transoceaniczna, stamtąd, z pampy, nagość, która była mi potrzebna do miłości mojej z Argentyną (wbrew memu wiekowi!) nie pozwalał mi nie być z nimi obnażającym. Wytworzyła się nieprzyzwoitość. Z jakimż zażenowaniem te tuzy przyjmowały mój wzrok namiętnie naiwny, dobierający się do nich poprzez ubranie… śmiertelna dyskrecja, dyskretna melancholia, zgaszenie taktowne, odpowiadały mojemu żądaniu stamtąd, z peryferii świata, z ojczyzny Indian. Ubrani od stóp do głowy, opatuleni, choć maj przecież, z twarzami wystylizowanymi przez fryzjerów… a każdy miał w kieszonce mały posążek, zupełnie nagi, by mu się przypatrywać okiem znawcy. Panuje skromność i rozwaga. Nikt nie narzuca się nikomu. Każdy robi swoje. Produkują i funkcjonują. Kultura i cywilizacja. Uwięzieni w stroju, ledwie się mogą ruszać, podobni do owadów posmarowanych czymś lepkim. Kiedy zacząłem zdejmować spodnie powstał popłoch, dawaj drała drzwiami i oknami. Pozostałem sam. Nikogo nie było w restauracji, nawet kucharze uciekli… dopierom wtedy się spostrzegł, że co to, na Boga, co robię, co ze mną… i skrzywiony stałem z nogawką jedną na nodze, drugą w ręku.

Wtem Kot wchodzi z ulicy i widząc mnie tak stojącego pyta ze zdumieniem: - Co ty, zwariowałeś? Mnie wstyd i chłodno, odpowiadam, że tak trochę zacząłem się obnażać, a wszystko uciekło. Mówi: - Oszalałeś, tobie się w głowie pomieszało, gdzie by tu kto się twojej nagości przestraszył, przecie na całym świecie nie znajdziesz takiego zdzierania szat, jak tutaj… czekaj, na królików trafiłeś, ale ja ci sproszę lwów takich, że choćbyś goły na stole tańczył, ani mrugną! Stanął tedy zakład między nami, zakład szlachecki i polski (bo ja z Kotem nie po argentyńsku a po polsku się czułem, bo tę babkę wspólną mieliśmy), i nie dzisiejszy, chyba tak z końca zeszłego stulecia. No, dobra! Sprosił kogo trzeba, intelekty najbrutalniej obnażające, ja nic, aż kiedy już do wetów przyszło, zaczynam portki zdejmować. Zwiali, grzecznie przeprosiwszy, że niby czas na nich! Więc Leonor Fini i Kot do mnie mówią: - Jakże to, nie może być żeby oni się przestraszyli, przecie intelekty wyspecjalizowane w tym mają! Mnie ciężko bardzo i źle na duszy, smutek mnie zżera, mało brakowało a byłbym się gorzko rozpłakał, ale mówię: - Cała rzecz w tym, że oni, uważacie, nawet rozbieraniem się ubierają i nagość to u nich tylko jedna para pantalonów więcej. Ale jak ja tak zwyczajni portki spuściłem, to ich zemgliło, a głównie dlatego, żem nie robił tego wedle Prousta, ani a la Jean Jacques Rousseau, ani wedle Montaigne'a czy w sensie egzystencjalnej psychoanalizy, tylko ot tak sobie, byle zdjąć.”

„Zdarzyło się kiedyś, że sonderkomando wyładowując skazane, przywiezione już o zmroku, nie zauważyło sześcioletniego chłopczyny, skulonego w kącie ciężarówki. Szofer spostrzegł go dopiero wróciwszy z autem do garażu. Wziął chłopaczka za rękę i pieszo poprowadził przez lagier do krematorium, by tam został spalony. Ten dzieciak wiedział, co go czeka – rozumiał. Szlochał rozpaczliwie i błagał spotykane kobiety, żeby go ratowały. Rozdzierający jego płacz nie robił na żołnierzu większego wrażenia niż na rzeźniku kwik prosięcia niesionego w worku.”

„Jak życie może obdarzyć nas swoim dobrodziejstwem, wynagrodzić
tępą, szarą brzydotę i brzemienną nienawiść
Chyba że pozwolimy
panować duszy? Za każdym razem, gdy dokonujemy wyboru, płacimy
odwagą, aby spostrzec niespokojny dzień
I uważamy to za uczciwe.”