Cytaty na temat socjalizm (360 cytatów)

„Socjalizm religijny, socjalizm chrześcijański są pojęciami sprzecznymi w sobie: nikt nie może być jednocześnie dobrym katolikiem i prawdziwym socjalistą.”

Pius XI (1857–1939) papież

Encyklika Quadragesimo anno o odnowieniu ustroju społecznego na czterdziestą rocznicę encykliki Rerum novarum

„Doskonale wiem, że stały się teraz modne opinie, jakoby socjalizm nie miał nic wspólnego z równością. Na całym świecie zastępy partyjnych karierowiczów i niewydarzonych profesorów pochłonięte są udowadnianiem, że socjalizm to nic innego tylko planowy kapitalizm państwowy, w którym nadal istnieje wyzysk; na szczęście jest jeszcze zupełnie odmienna wizja tej ideologii.”

George Orwell książka W hołdzie Katalonii

W hołdzie Katalonii (1938)

O szczęściu

„Uważam, że problem nie polega na wyborze pomiędzy socjalizmem i kapitalizmem, ale raczej pomiędzy tłumieniem idei i wolnością idei.”

Richard Feynman (1918–1988) amerykański fizyk, noblista

Źródło: Richard P. Feynman, Sens tego wszystkiego, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, strona 46.

O problemach , O wolności

„Teoretycznie osiągnięto równość doskonałą, w praktyce również bardzo się do niej zbliżono. Można by rzec, iż miało się przedsmak socjalizmu, przez co rozumiem, że większość umysłów była owładnięta ideami socjalistycznymi. Wiele postaw życiowych, charakterystycznych dla rozwiniętych społeczeństw, takich jak snobizm, pogoń za pieniędzmi, lęk przed przełożonymi, przestało tutaj w naturalny sposób istnieć. Zatarły się zwykłe podziały klasowe i to w stopniu prawie niewyobrażalnym dla zdeprawowanej przez pieniądz Anglii; byli tylko chłopi i byliśmy my, i nikt nie był niczyim panem.”

George Orwell książka W hołdzie Katalonii

In theory it was perfect equality, and even in practice it was not far from it. There is a sense in which it would be true to say that one was experiencing a foretaste of Socialism, by which I mean that the prevailing mental atmosphere was that of Socialism. Many of the normal motives of civilized life--snobbishness, money-grubbing, fear of the boss, etc.--had simply ceased to exist. The ordinary class-division of society had disappeared to an extent that is almost unthinkable in the money tainted air of England; there was no one there except the peasants and ourselves, and no one owned anyone else as his master. (ang.)
W hołdzie Katalonii (1938)

O pieniądzach

„W celu obalenia burżuazji wystarczy wysiłek jednego kraju, świadczy o tym także historia naszej rewolucji. W celu ostatecznego zwycięstwa socjalizmu, w celu zorganizowania produkcji socjalistycznej, wysiłki jednego kraju, zwłaszcza tak bardzo chłopskiego jak nasz, są niewystarczające – w tym celu niezbędne są wysiłki proletariuszy kilku przodujących krajów.”

Józef Stalin (1879–1953) przywódca ZSRR

Źródło: O podstawach leninizmu, kwiecień 1924. Broszura z tą wzmianką została w przyszłości wycofana z obiegu, a sam pogląd nazwany trockistowskim, co w nowomowie stalinowskiej oznaczało antykomunistyczny.

O historii , O wysiłku , O przyszłości

„W socjalizmie trzeba było walczyć ze zniewoleniem zewnętrznym. Kapitalizm jest mniej groźny. W wolnym kraju, gdzie za poglądy nie idzie się do więzienia, gdzie można wszystko mówić i robić, trzeba się za to zmagać z ograniczeniami wewnętrznymi i znaleźć mądrą odpowiedź na pytanie, co zrobić z wolnością. Inaczej może okazać się wielką nudą.”

Ludwik Flaszen (1930) polski krytyk teatralny, pisarz, reżyser

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, Bydgoszcz, 29 czerwca 2007 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/tpdd.htm

O wolności , Pytanie

„Naturalną wadą kapitalizmu jest nierówny podział bogactwa. Naturalną zaletą socjalizmu jest sprawiedliwy podział biedy.”

Winston Churchill (1874–1965) premier Wielkiej Brytanii

Źródło: mowa w Izbie Gmin, 22 października 1945.

O bogactwie

„Nie będzie socjalizmu bez państwa, tak długo, jak istnieje państwo, będzie trwał socjalizm.”

Hans-Hermann Hoppe (1949)

„Widzimy, jak bolszewicy tępią religię. Słyszeliśmy nauki materialistów, pragnących ścieśnić wszechświat do tego tylko, co bezpośrednio zmysłami poznajemy i tak wmówić w siebie i w drugich, że nie ma Boga ani duszy. Teozofia wszczepia obojętność religijną, a badacze Pisma św. i inni protestanci grubymi dolarami jednają sobie wyznawców. Wszystkie te obozy tworzą zgodną linię bojową przeciw Kościołowi. Co ich łączy? Że socjalizmem kierują Żydzi i że oni rządzą obecnie w Bolszewii, wszystkim aż nadto wiadomo. Nie brak ich też w szeregach materialistów. Badacze zaś Pisma św. są (…) niczym innym jak tylko zamaskowanym bolszewizmem ze wszystkimi obietnicami talmudystycznymi.”

Maksymilian Maria Kolbe (1894–1941) polski działacz społeczny, święty kościoła katolickiego

Źródło: Grożące niebezpieczeństwo, „Rycerz Niepokalanej”, 2 stycznia 1923; cyt. za: Poprzednicy Radia Maryja w Drugiej Rzeczpospolitej http://liberte.pl/poprzednicy-radia-maryja-w-drugiej-rzeczpospolitej/, liberte.pl, 31 października 2012.

O Bogu , O religii , O duszy , O nauce

„Z euro jest jak z socjalizmem. To piękna idea, która nie sprawdza się w praktyce.”

Milton Friedman (1912–2006) ekonomista amerykański, noblista

„Socjalizm – to zniesienie klas.”

Włodzimierz Lenin (1870–1924) organizator i przywódca Rewolucji Październikowej

Ekonomika i polityka w epoce dyktatury proletariatu (1919)

„Socjalizm jest to ustrój, w którym bohatersko pokonuje się trudności nieznane w żadnym innym ustroju!”

Stefan Kisielewski (1911–1991) polski publicysta, działacz polityczny, kompozytor

Inna wersja: Socjalizm bohatersko walczy z problemami nieznanymi w żadnym innym ustroju.
Znaczenie: Chodzi tutaj o trudności, które socjalizm sam sobie stwarza.

„Socjalizm albo barbarzyństwo – innej drogi nie ma!”

Róża Luksemburg (1871–1919) niemiecka polityk

„Socjalizm dla Polski jest nie tylko nakazem racji stanu, ale także słuszną sprawą narodu polskiego i ludzkości”

Bolesław Piasecki (1915–1979) polski polityk

Źródło: O socjalistycznym zaangażowaniu narodu, „Słowo Powszechne” nr 111 (3328), 10 maja 1957

„Czym się różnią ustroje? W feudalizmie dziedziczyło się tytuł hrabiowski, dobra, czasem dostojeństwa. Na ogół poddaństwo i pańszczyznę. W socjalizmie dziedziczyło się mieszkanie, nazwisko, znajomość w KC i sklepie mięsnym. Teraz w kapitalizmie dziedziczy się majątek, znajomości, profesurę, zawód adwokata, aktora i lekarza, status celebryty i bytność na telewizyjnym ekranie. Co przyjemne nie trzeba czekać, aż zdechną rodzice.”

Jerzy Urban (1933) polski dziennikarz

Źródło: Ustrój ślubny, blog Jerzego Urbana, 25 września 2012 http://jerzyurban.blog.pl/2012/09/25/ustroj-slubny/

O rodzicach , O czasie , O czekaniu

„Socjalizm to potwór, który padnie.”

Janusz Korwin-Mikke (1942) polski polityk

Źródło: blog, 27 czerwca 2007

„Globalizm bohatersko walczy z problemami nieznanymi w żadnym innym „formacie”.
(trawestacja słynnego powiedzenia Kisiela na temat socjalizmu)”

Mira Kuś (1958) poetka polska

Źródło: I odwaga, i rozum mocno podrożały, http://mirakus.pl/i-odwaga-i-rozum-mocno-podrozaly/

O odwadze

„Socjalizm (…) pozostaje w niezgodzie z dogmatami Kościoła katolickiego, ponieważ poglądy jego na społeczeństwo odbiegają całkowicie od prawdy chrześcijańskiej.”

Pius XI (1857–1939) papież

Encyklika Quadragesimo anno o odnowieniu ustroju społecznego na czterdziestą rocznicę encykliki Rerum novarum

„(…) przypuszczam że te kontrowersje spowodowane są pewnymi skojarzeniami z germanofilstwem lub zaborczymi zapędami III Rzeszy i gloryfikowaniu tych rzeczy. To duży błąd, jeśli ktoś z takimi poglądami łączy Honor. Pomysł na okładkę wziął się z przesłanek czysto ideowych i rasowych, a także z wzniosłości poglądów tamtego okresu, kiedy na terenie wielu krajów Europy kiełkował właśnie narodowy socjalizm.”

Mariusz Szczerski (1970–2005) wokalista polski (Honor)

Źródło: Bractwo Zine

O błędach

„Zawsze byłem zwolennikiem socjalizmu, rozumianego jako uspołecznienie środków produkcji… Klucz do tego przekonania, tak jak ono stopniowo we mnie narastało, upatruję we wczesnym dzieciństwie, w tym wstydzie z powodu wszystkich przywilejów, jakimi się wtedy cieszyłem. Sam pan widzi, że nie ma w tym nic oryginalnego. Najradykalniejsi socjaliści często pochodzili właśnie z takich rodzin.”

Václav Havel (1936–2011) pisarz i prezydent Republiki Czeskiej

Źródło: rozmowa Antonína J. Liehma, „Literárne listy”, kwiecień 1968, cyt. za: Aleksander Kaczorowski, Czy Havel był komunistą?, krytykapolityczna.pl, 12 lutego 2013 http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/serwis-czeski/20130212/kaczorowski-czy-havel-byl-komunista

O dzieciństwie

„Duszą” socjalizmu, powodem, dla którego lgną do niego zwykli śmiertelnicy, gotowi za socjalizm nadstawiać karku, okazuje się idea równości. Dla większości ludzi socjalizm oznacza społeczeństwo bezklasowe, albo w ogóle nic nie znaczy.”

George Orwell książka W hołdzie Katalonii

The thing that attracts ordinary men to Socialism and makes them willing to risk their skins for it, the 'mystique' of Socialism, is the idea of equality; to the vast majority of people Socialism means a classless society, or it means nothing at all. (ang.)
W hołdzie Katalonii (1938)

O ludziach , O duszy

„To Marksa należałoby „postawić z powrotem na nogi”, zachowując jego pogląd na naturę kapitału, a odrzucając jego pogląd na naturę ludzką. Tymczasem robi się odwrotnie. Lewacki „humanizm” odrzuca ekonomikę Marksa, a zachowuje jego antropologię, wracając tak do jednej z form socjalizmu przedmarksowskiego opisanej już w Manifeście komunistycznym.”

Bogusław Wolniewicz (1927–2017) filozof polski

O naturze

„Socjalizm bez wolności to niewola i brutalność. Wolność bez socjalizmu to system przywilejów i niesprawiedliwość.”

Michał Bakunin (1814–1876) rosyjski myśliciel, rewolucjonista

Socjalizm

O wolności

„Tylko w ramach ładu społeczno-ekonomicznego – zwanego „socjalizmem skandynawskim”, niemiecką „społeczną gospodarką rynkową” czy z amerykańska „państwem dobrobytu” – możliwa była niezwykła efektywność pracy uznawana u nas za kapitalistyczną. Beneficjentami tego ładu byli wszyscy jego uczestnicy – i tylko w tak zarysowanej całości mógł on funkcjonować.”

Jacek Kuroń (1934–2004) polski historyk, pisarz, polityk, działacz społeczny i polityczny

Źródło: Nadzieja i rozczarowanie. Pisma polityczne 1989–2004, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2010.

O nadziei , O rozczarowaniu

„W Tybecie nie ma socjalizmu. W Tybecie panuje kolonializm.”

Lobsang Sangay (1968)

Źródło: „Forum”, 22 sierpnia 2011

„Nienawiść przebrana w szaty miłości i wierząca na dodatek szczerze, że jest miłością – oto czym jest socjalizm.”

Mirosław Dzielski (1941–1989) polski filozof, działacz społeczno-polityczny

O nienawiści

„Posłużę się przykładem Singapuru. Jeśli czytasz tylko „The Economist” albo „Wall Street Journal”, dowiesz się jedynie o wolnorynkowej polityce i otwartym nastawieniu wobec inwestorów. Nigdy nie powiedzą ci, że 90 procent ziemi w Singapurze należy do państwa, 85 procent mieszkań budują korporacje rządowe, a wprost zdumiewające 22 procent PKB jest produkowane przez przedsiębiorstwa państwowe (na świecie jest to przeciętnie zaledwie 9 procent). Singapur łączy cechy skrajnego kapitalizmu i skrajnego socjalizmu.”

Ha-Joon Chang (1963)

Źródło: rozmowa Joela Sussa, Ha-Joon Chang: Wszyscy powinniśmy wiedzieć coś o ekonomii, przeł. Dawid Krawczyk, krytykapolityczna.pl, 28 sierpnia 2014 http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/gospodarka/20140828/ha-joon-chang-wszyscy-powinnismy-wiedziec-cos-o-ekonomii

O czytaniu

„Zadaniem naszym jest dzisiaj odkłamanie treści wyrazu „socjalizm”, oczyszczenie tego pojęcia z nalotu zbrodni leninizmu i stalinizmu, przywrócenie czerwonemu sztandarowi jego nieskalanego blasku. Przed klasą robotniczą staje zadanie wywalczenia demokracji socjalistycznej, to znaczy wolności sumienia, myśli, słowa żywego i drukowanego, zgromadzeń i pochodów, związków zawodowych i stronnictw politycznych na gruncie społecznych form gospodarczych.”

Adam Ciołkosz (1902–1978) polski działacz socjalistyczny, instruktor harcerski

Źródło: Na 1 Maja 1970 roku, w: Adam Ciołkosz. Polityk – pisarz – historyk socjalizmu, praca zbiorowa, red. Józef Żmigrodzki, Londyn 1972 http://lewicowo.pl/na-1-maja-1970-roku/.

O demokracji , O myślach , O wolności , O myśleniu

„Dzisiejszy socjalizm rewolucyjno-państwowy musi zginąć (…) jak każde kłamstwo, każda rozterka pomiędzy frazesem i czynem, pomiędzy ideologią, którą się głosi, a którą się wykonywa i urzeczywistnia z dnia na dzień. Socjalizm musi stać się jawnie i konsekwentnie reformatorskim (…), oczyszczonym ze swoich przeżytków rewolucyjnych i buntowniczych idealizmów – albo bezpaństwowym.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Moralność i polityka doktryny w: Edward Abramowski, Pisma, tom II http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_2/317, Warszawa 1924.

O kłamstwie , O morzu

„Zacząłem od filmów społeczno-publicystycznych, bo wówczas jeszcze naiwnie wierzyłem, że krytyczne filmy dokumentalne mogą ulepszyć socjalizm w Polsce; wielu wówczas chciało na fali entuzjazmu Października 1956 roku likwidować nieprawości stalinizmu i budować wspaniałą świetlaną przyszłość. Ale „czarna seria” szybko się skończyła, większość tych filmów powędrowała na półki, a z nimi i moje Miasteczko. Do dziś istnieje w archiwum WFD stara adnotacja czerwonym długopisem, że mój film można wydawać na projekcje „tylko w salach WFD i za zgodą dyrektora.””

Jerzy Ziarnik (1931–1999)

Jeszcze szybciej niż w Polsce odwilż skończyła się w ZSRR i Miasteczko nie zdobyło zaliczenia jako film dyplomowy.
Źródło: Chełmska 21

O przyszłości

„(…) na swojej rozprawie sądowej powiedziałem adwokatowi, który mówił, że broni socjalistycznej Polski Ludowej: Nie, Panie Majorze, Pan broni swojego stołka. Pan nie broni ani socjalizmu, którego nie ma, ani Polski Ludowej. Polska nie jest wcale „Ludowa.””

Edmund Bałuka (1933–2015)

Źródło: rozmowa Michała Sobczyka, Socjalizm to nic złego http://lewicowo.pl/socjalizm-to-nic-zlego/, lewicowo.pl, 4 marca 2009.

„Beatyfikacja ks. Jerzego jest teraz bardzo potrzebna. Pan Bóg sprawił – gdy istnieje tak jak dawniej ze strony komunizmu, tak teraz próba, poprzez tzw. europeizację, zagubienia sprawy narodowej – że ks. Popiełuszko przypomina nam, iż tak jak On wówczas wskazywał, tak musimy iść teraz. Dzisiaj On nam pomoże, tak jak pomógł w okresie zrywu solidarnościowego, tak teraz w obliczu zalewu liberalizmu różnej maści, który jest bliźniaczym bratem socjalizmu.”

Ryszard Bender (1932–2016) polski polityk i historyk

Źródło: Dzisiaj On nam pomoże, naszdziennik.pl, 7 czerwca 2010 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20100607&typ=bj&id=bj71.txt

O Bogu

„Proletariat obrał sobie święto wiosny za dzień swego święta, ponieważ w wielkim procesie historycznym przypadła mu podobna rola, jak wiośnie w procesie rozwijania się przyrody. Socjalizm wyzwala młode, twórcze siły społeczeństwa, rzuca podwaliny pod nowy, słoneczny świat sprawiedliwości i prawdy, kroczy na czele postępu gospodarczego, skupia w sobie bogactwo wielkich idei moralnych, w ogóle jest dźwignią powstawania i rozwoju wyższych i bujniejszych form życia ludzkości. Dzień pierwszego maja jest zatem w swej najgłębszej treści świętem wiosny.”

Adam Próchnik (1892–1942) działacz socjalistyczny i oświatowy, historyk

Źródło: Czym jest dzień 1 maja, „Jednodniówka majowa–1 maj 1920 r.” http://lewicowo.pl/czym-jest-dzien-1-maja/

O świecie , O sprawiedliwości , O wiośnie , O sile

„Możemy z ufnością patrzeć w przyszłość, idziemy bowiem słuszną drogą, posiadamy pewnych przyjaciół i wiernych sojuszników, przewodzi nam nieśmiertelna idea socjalizmu.”

Władysław Gomułka (1905–1982) polski polityk komunistyczny, I sekretarz KC PZPR

przemówienie na wiecu 1-majowym, 1963 (?)

O przyszłości

„Wy mi zaglądacie do kufrów i waliz,
A ja w d.. ie wywożę socjalizm.”

Marian Załucki (1920–1979)

Źródło: Do celników, Wspomnienia Ludwika Jerzego Kerna, O aktualności Jego fraszek http://www.zalucki.pl/

„Pyta pani co należy zrobić, żeby… żeby Polacy nie wyjeżdżali, żeby to minimum socjalne nie było tak upokarzające. Nie trzeba odkrywać Ameryki. Ja to powtarzam i politykom w Polsce, niestety rzadko to rozumieją, ale na przykład tym, którzy wyjechali do Anglii nie muszę już tego powtarzać, bo to oni mnie właściwie mówili, że wystarczy w Polsce, zbudować gospodarkę na takich zasadach na jakich funkcjonuje właśnie w Wielkiej Brytanii, czy w Irlandii. Polacy, podobnie jak inne nacje, od kilkudziesięciu lat, jeśli uciekają z jakiegoś kraju do innego, to zawsze uciekają od socjalizmu do liberalizmu. Zawsze uciekają od spętanej przepisami gospodarki do swobodnej gospodarki. I dlatego ja znam receptę, ja znam dobrą odpowiedź na to pytanie. Zrobić Irlandię, zrobić Anglię tutaj nad Wisłą. A nie wyrzucać naszych ludzi za granicę.”

Donald Tusk (1957) polski polityk

debata przedwyborcza z Jarosławem Kaczyńskim.

O ludziach , Pytanie

„(…) do socjalizmu prowadzi nie jedna droga, lecz tylko taka droga, która uwzględnia właściwości kraju, w którym socjalizm budujemy.”

Mátyás Rákosi (1892–1971) węgierski polityk komunistyczny

na III Zjeździe KPW w 1946.
Źródło: B. Szabó, Nepi demokracia es forradalom elmelet, „Kossuth Konyvkiado”, Budapeszt 1970, s. 192, cyt. za: Maciej Koźmiński, Piotr Luppóczy, Jerzy Robert Nowak, Węgry w: Europejskie kraje demokracji ludowej 1944–1948, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1972, s. 432.

O książkach , O demokracji , O wiedzę

„Dlatego musiał się (socjalizm) narodzić. Robotnicy musieli bronić się przed systemem, który obiecywał wiele praw, ale nie zapewniał godziwego życia. Ale – ostrzegał Jose Antonio – socjalizm, a zwłaszcza ten socjalizm, który stworzyli w gabinetach niewzruszeni w obojętności apostołowie socjalizmu, którym zawierzyli robotnicy… (socjalizm ten) nie widzi w historii niczego, poza grą gospodarczych resortów; znosi się wszystko, co duchowe: religia to opium dla ludu, Ojczyzna, to mit wykorzystywania biednych. To wszystko twierdzi socjalizm. Nie ma niczego poza produkcją i organizacją gospodarki. Robotnicy muszą więc dobrze popracować nad swą duszą, by nie pozostał w niej najmniejszy cień wartości duchowych.”

José Antonio Primo de Rivera (1903–1936) polityk hiszpański, ideolog narodowego syndykalizmu

Źródło: Sławomir Bardski, Jose Antonio Primo de Rivera http://www.nacjonalista.pl/2010/11/22/slawomir-bardski-jose-antonio-primo-de-rivera/

O ludziach , O religii , O duszy , O historii

„Był pierwszym politykiem, który w latach 90. przyjechał do Pszczyny i zebrał pełną salę kinową ludzi. Partia Korwina była pierwszą, która jasno mówiła, że trzeba zerwać z socjalizmem, wtedy czułem, że inni mówią o tym za miękko.”

Tomasz Tomczykiewicz (1961–2015) polski polityk

o Januszu Korwin-Mikkem.
Źródło: polityka.pl, Pan Tomczykiewicz, 22 sierpnia 2010 http://www.polityka.pl/kraj/ludzie/1507932,1,tomczykiewicz-tomasz.read

O ludziach , O zerwaniu

„Powstał mit mówiący o tym, że była opozycja demokratyczna wywodząca się z ruchu „komandosów” i od tego wszystko się zaczęło. I oni potem mieli obalić komunizm. Aleksander Kwaśniewski wręczając Ordery Orła Białego Jackowi Kuroniowi i Karolowi Modzelewskiemu mówił, że to oni pierwsi podjęli walkę z reżimem. Od nich miało wszystko się zacząć. Tak, jakby nie było „Żołnierzy Wyklętych”, powstania antykomunistycznego, innych ruchów opozycyjnych. A oni chcieli przecież jedynie „socjalizmu z ludzką twarzą.””

Leszek Żebrowski (1955) polski historyk, ekonomista i publicysta

Tak jakby bydlę w ogóle mogło mieć ludzkie oblicze.
Źródło: Leszek Żebrowski o „Mitach przeciwko Polsce”, blogpress.pl, 20 stycznia 2013 http://www.blogpress.pl/node/15602

O walce

„Biurokratyczny socjalizm PRL jest ustrojem (…) obiektywnie uwarunkowanym przez poziom rozwoju gospodarczego i strukturę ekonomiczno-społeczną zarówno Rosji carskiej, jak i Polski międzywojennej oraz znakomitej większości krajów naszego obozu.”

Jacek Kuroń (1934–2004) polski historyk, pisarz, polityk, działacz społeczny i polityczny

Źródło: List otwarty do partii (razem z Karolem Modzelewskim, 1964), w: Dojrzewanie. Pisma polityczne 1964–1968, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2009

„Socjalizm albo śmierć!”

Fidel Castro (1926–2016) przywódca kubański

Socialismo o muerte! (hiszp.)

O śmierci

„W najszerszej i najdłuższej perspektywie libertarianizm zwycięży ostatecznie, ponieważ on i tylko on jest kompatybilny z naturą ludzką i świata. Tylko wolność może zapewnić człowiekowi dostatek, spełnienie i szczęście. W skrócie, libertarianizm zwycięży, ponieważ jest prawdziwy, ponieważ jest właściwą drogą postępowania dla rodzaju ludzkiego, zaś prawda ostatecznie wyjdzie na światło dzienne (…) Mamy obecnie systematyczną teorię; przychodzimy w pełni uzbrojeni w naszą wiedzę, przygotowani do przekazania naszej wiadomości i zawładnięcia wyobraźnią wszystkich grup społecznych. Wszystkie inne teorie i systemy zawiodły: socjalizm wszędzie znajduje się w odwrocie (…); liberalizm (czyli, w Ameryce, socjaldemokracja – przyp. tłumacza) uwikłał nas w mnóstwo nierozwiązywalnych problemów; konserwatyzm nie ma do zaoferowania nic poza sterylną obroną status quo. Wolność w świecie współczesnym nigdy nie została w pełni sprawdzona; teraz libertarianie proponują spełnić amerykański sen i światowy sen o wolności i dostatku dla wszystkich.”

Murray Rothbard (1926–1995) ekonomista amerykański

Źródło: O nową wolność. Manifest libertariański

O szczęściu , O prawdzie , O naturze , O snach

„Socjalizm europejski jest płodem rewolucji agrarnej i postępującej za nią rewolucji przemysłowej. Rewolucja agrarna stworzyła posiadaczy ziemi oraz bezrolne masy. Rewolucja przemysłowa stworzyła współczesnych kapitalistów i przemysłowy proletariat.”

Julius Nyerere (1922–1999) polityk tanzański

Ujamaa – An African Socialism (1962)

„Teoretycy socjalizmu wiedzą doskonale o tym związku pomiędzy ustrojem społecznym a typem moralnym człowieka i bynajmniej nie są skłonni wyobrażać sobie, że w komunizmie przyszłości zachowa się ten sam, co dzisiaj, burżuazyjny mózg ludzki.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Etyka a rewolucja w: Edward Abramowski, Pisma, tom I http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_1/290, Warszawa 1924.

O przyszłości

„Pod koniec XIX i z początkiem XX stulecia wyraz „kolektywizm” był w użyciu jako wyraz jednoznaczny z wyrazem „socjalizm”. Do roku 1896 wyraz „anarchizm” oznaczał prąd, który uznawano za jedną z odmian socjalizmu, później doszło do ostatecznego rozbratu i dzisiaj już nikt nie utożsamia anarchistów i socjalistów. Wyraz „komunizm” był do roku 1919 używany wymiennie z wyrazem „socjalizm”.”

Adam Ciołkosz (1902–1978) polski działacz socjalistyczny, instruktor harcerski

Źródło: Socjalizm – ale jaki?, „Orzeł Biały”, Nr 140, kwiecień 1976 http://lewicowo.pl/socjalizm-%E2%80%93-ale-jaki/.

„Główną siłą napędową socjalizmu i komunizmu jest zawiść. W kraju kapitalistycznym gdy biedak w tico widzi bogacza w jaguarze, to marzy o dniu w którym też sobie kupi jaguara. W kraju komunistycznym myśli, by bogaczowi tego jaguara skonfiskować, a w socjalizmie – bardzo wysoko opodatkować.”

Janusz Korwin-Mikke/G

Źródło: „Dziennik Polski”, 9 kwietnia 2010, s. 2

O myślach , O sile , O myśleniu

„[Rdzeniem myśli socjalistycznej] jest coś bardzo lirycznego, a mianowicie uznanie w solidarności międzyludzkiej jednej z naczelnych wartości. Socjalizm przejmował tradycję wielkich projektów Oświecenia dotyczących społeczeństwa równych i wolnych. Jest to rodzaj świeckiej, laickiej transcendencji, jedna z konfiguracji kulturowych tradycji o wielkiej sile inspiracji. Można się odwoływać do tych idei, krytykując każdą nie dość braterską, nie dość równościową rzeczywistość.”

Jan Strzelecki (1919–1988) socjolog polski, eseista, działacz społeczny

Źródło: Agata Szczęśniak, Świadectwo Strzeleckiego, krytykapolityczna.pl, 12 lipca 2008 http://www.krytykapolityczna.pl/Naszym-zdaniem/Szczesniak-Swiadectwo-Strzeleckiego/menu-id-197.html

O myślach , O rzeczywostości , O sile , O myśleniu

„Zmiany ustrojowe w 1989 r. nie przyniosły demokracji i poprawy bytu ludzi, ale degradację polityczno-gospodarczą i biedę na skalę masową. Staliśmy się kolonią bogatych państw i zamiast socjalizmu skierowanego na instytucjonalną pomoc człowiekowi, mamy krwiożerczy kapitalizm z milionami bezrobotnych.”

Maria Szyszkowska (1937) polska działaczka polityczna, filozof

O ludziach , O demokracji , O pomocy

„Socjalizm, który polscy robotnicy i w ogóle Polacy mogą uważać za odpowiadający swą treścią tej nazwie, winien spełniać dwa warunki: po pierwsze, musi być demokratyczny – musi stać na gruncie demokracji politycznej oraz podstawowych praw człowieka i obywatela, i to nie tylko dla zwolenników socjalizmu ale i dla jego przeciwników, dla wszystkich bez wyjątku. Przykładem socjalizmu tego typu jest socjalizm brytyjski, jego przeciwstawieniem jest komunizm moskiewski. Po drugie, socjalizm winien być niepodległościowy, to jest stać na gruncie praw Polski do niepodległego bytu państwowego w takim samym rozumieniu, w jakim niepodległa jest na przykład Szwecja albo Holandia.”

Adam Ciołkosz (1902–1978) polski działacz socjalistyczny, instruktor harcerski

Źródło: Socjalizm – ale jaki?, „Orzeł Biały”, Nr 140, kwiecień 1976 http://lewicowo.pl/socjalizm-%E2%80%93-ale-jaki/.

O demokracji

„W Rzymie uważa się tak narodowy socjalizm, jak i faszyzm, za jedyny ratunek przed komunizmem i bolszewizmem. Ojciec Święty patrzy na to z wielkiego dystansu i widzi nie objawy towarzyszące, tylko wielki cel.”

Michael von Faulhaber (1869–1952) niemiecki duchowny katolicki, kardynał

Źródło: Ian Kershaw, Hitler,1889–1936 Hybris, wyd. Rebis, Poznań 2001.

„Wbiegli artyści na scenę
jeden ryczał że jest pijany szczęściem
pił tylko wódkę
Drugi zabił prostytutkę młotkiem
chciał zabić sumienie
A trzeci umarł z głodu
płakały idiotki bez powodu
idioci pisali wiersze
na pocieszenie
Leżał socjalizm z długą brodą
w kącie jak szczenię!”

Andrzej Bartyński (1934–2018)

Źródło: Artyści

O głodzie , O szczęściu , O płaczu , O idiotach

„Narodowym socjalistom udało się całkowicie wyeliminować motyw zysku z zarządzania biznesem. W Niemczech nazistowskich już nie ma mowy o wolnym przedsiębiorstwie ani też nie istnieją przedsiębiorcy. Byli przedsiębiorcy zostali zredukowaniu do statusu Betriebsfuehrer (kierownika przedsiębiorstwa). Nie mogą swobodnie działać, muszą bezwarunkowo słuchać poleceń wydawanych przez Ministerstwo Gospodarki Rzeszy (Reichswirtschaftsministerium), jego urzędników okręgowych oraz rejonowych. Rząd Rzeszy nie tylko określa ceny oraz stopy procentowe, jakie należy płacić i jakich można żądać, wysokość płac i zarobków, ilość towarów jakie mają być wyprodukowane oraz metody stosowane w produkcji, lecz wyznacza każdemu kierownikowi przedsiębiorstwa określony dochód, praktycznie przekształcając go tym samym w płatnego pracownika państwowego. System taki, poza niektórymi stosowanymi terminami, nie ma nic wspólnego z kapitalizmem i gospodarką rynkową. Jest to po prostu socjalizm według niemieckiego wzorca, Zwangswirtschaft (gospodarka nakazowa). Różni się on od rosyjskiego wzoru socjalizmu – systemu otwartej nacjonalizacji wszystkich zakładów – jedynie w kwestiach technicznych.”

Ludwig von Mises (1881–1973) ekonomista austriacki

Źródło: Biurokracja, pierwsze wydanie 1944, tłumaczenie za wydaniem polskim Fijor Publishing 2005

O biznesie

„Nie wypieram ze świadomości katastrofalnych efektów, jakie przyniosła próba realizacji komunizmu. Moralne oburzenie w stosunku do zbrodni komunistycznych nie wystarcza jednak, abym za dobrą monetę mógł wziąć „teodyceę” kapitalizmu: przeświadczenie, że demokracja liberalna w stylu zachodnim dopuszcza akurat tyle zła (np. wynikającego z funkcjonowania wolnego rynku), ile jest niezbędne dla zachowania wolności. Za całe zło realnego socjalizmu odpowiadają ludzie – i dzięki temu można je zwalczać niejako wprost. Kapitalizm nie bierze odpowiedzialności za zło, jakie powoduje – odpowiedzialność zrzuca na anonimowy (czy też „naturalny”, albo nawet „boski”) rachunek wolności i sprawiedliwości. Jest w tym hipokryzja i gorzej: coś diabelskiego: uznanie zła za coś (w pewnym stopniu) dobrego – jakby świadomy wampiryzm, szczególnie rażący w przypadku ludzi broniących kapitalizmu z pozycji „cnoty”, starych dobrych obyczajów albo „chrześcijańskich wartości.””

György Lukács (1885–1971) węgierski filozof

Lukács, mimo że wiedział o zbrodniach leninizmu i stalinizmu: o rozstrzelaniu Kronsztadu, o hołodomorze, wielkiej czystce (w której sam mało nie zginął), gułagach; i je stanowczo potępiał, nigdy nie wyrzekł się ortodoksyjnego marksizmu.
Źródło: Gelebtes Denken. Eine Autobiographie im Dialog (Życiomyślenie), red. I. Eörsi, tłum.H.-H. Paetzke, Frankfurt 1981.

O ludziach , O sprawiedliwości , O zachowaniu , O demokracji

„W ciągu ubiegłych lat nagromadziło się w życiu Polski wiele zła, wiele nieprawości i bolesnych rozczarowań. Idee socjalizmu, przeniknięte duchem wolności człowieka i poszanowania praw obywatela, w praktyce ulegały głębokim wypaczeniom. Słowa nie znajdowały pokrycia w rzeczywistości. Ciężki trud klasy robotniczej i całego narodu nie dawał nam oczekiwanych owoców. Wierzę, towarzysze i obywatele głęboko, że te lata minęły bezpowrotnie w przeszłość.”

Władysław Gomułka (1905–1982) polski polityk komunistyczny, I sekretarz KC PZPR

przemówienie Władysława Gomułki z 1956

O rzeczywostości , O wolności , O przeszłości

„Socjalizm nie, wypaczenia tak.”

Stefan Kisielewski (1911–1991) polski publicysta, działacz polityczny, kompozytor

odpowiedź na hasło „Socjalizm tak, wypaczenia nie”.

„Nasz pobyt w Polsce pomógł mi właściwie docenić prawdziwy socjalizm, jego humanistyczny charakter, czyli humanizm. Socjalizm demokratyczny wydawał mi się jeszcze pewniejszą drogą, ale w końcu wyszedłem z nie – tego doktrynerskiego systemu, który sprawiał, że marzyło się o raju na ziemi – nastawiony sceptycznie. Zrozumiałem, że aby walka była udana, trzeba ją toczyć, licząc się z duchowymi aspiracjami ludzi. Człowiek jest istotą cielesną, ale również duchową.”

Alpha Oumar Konaré (1946) malijski polityk

Un Africain du Mali (2004)
Źródło: Afryka w Warszawie. Dzieje afrykańskiej diaspory nad Wisłą pod redakcją Pawła Średzińskiego i Mamadou Dioufa, Fundacja Afryka Inaczej, Warszawa 2010, ISBN 9788362179015, s. 185.

O ludziach , O charakterze , O walce

„Wiemy, że jedyna siła, która może wyzwolić świat, to proletariat walczący o socjalizm. Triumf socjalizmu stworzy wyzwoloną Polskę jako wolną wśród wolnych, równą wśród równych, w braterskiej rodzinie wspierających się nawzajem ludów.”

Feliks Dzierżyński (1877–1926) polski i rosyjski działacz komunistyczny

Feliks Dzierżyński 1877–1926 (album)

O ludziach , O świecie , O rodzinie , O sile

„Tam cieszą się z naszych klęsk. Swoją małpią radość usiłują ilustrować naszymi słowami (…) Czyżby nienawiść do ustroju socjalistycznego zmąciła im w głowach uczucie miłości do Ojczyzny? Czy jeszcze do tej pory nie nauczyli się myśleć programem i losem socjalizmu i losem narodu polskiego?”

Aleksander Małachowski (1924–2004) polski polityk i publicysta

do emigrantów z Londynu
Źródło: „Rzeczpospolita”, s. 55.

O nienawiści , O losie , O emocjach , O myślach

„„Solidarność” na całym świecie budziła szalone zainteresowanie. To, co wytworzyła w swoich najlepszych latach, w sensie autentyczności ruchu, którym była, miało bardzo zapładniające znaczenie dla ówczesnego świata. Te nadzieje spełniły się w niewielkim stopniu, chociaż nie należy lekceważyć faktu, że jednak na przełomie roku 1989 i 1990 fenomen „Solidarności” miał duży wpływ na rozpad obozu „pokoju i socjalizmu” z ZSRR na czele.”

Wojciech Giełżyński (1930–2015) polski dziennikarz i reportażysta

Źródło: „Obywatel” nr 2/2002 http://www.obywatel.org.pl/index.php?module=pagemaster&func=viewpub&tid=3&pid=104

O pokoju , Sens

„Dość wcześnie się zorientowałem, że jeżeli w socjalizmie, czy jak tam nazwiemy ustrój, który nam nielitościwie panował, chce się coś powiedzieć, to nie można tego powiedzieć wprost, tylko trzeba się uciekać do różnych sztuczek. Karykatura, rozrywka, satyra były właśnie takimi sztuczkami.”

Jacek Fedorowicz (1937) polski satyryk i aktor

Źródło: Jacek Szczerba, Artysta pierwszego dubla, „Gazeta Wyborcza”, 18 lipca 2007 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/apdu.htm

„Są tacy w niektórych krajach jakie odwiedziłem, którzy mają jasne pojęcie drogi od socjalizmu do kapitalizmu, np. w Czechosłowacji p. Wacław Klaus, a w Polsce p. Janusz Korwin-Mikke. Z ich punktu widzenia problem kluczowy stanowi odebranie własności z rąk władzy państwa i przekazanie w ręce ludzi, chodzi im po prostu o usunięcie rządu na bok.”

Milton Friedman (1912–2006) ekonomista amerykański, noblista

Źródło: Czerkawski B., Wolny prywatny rynek, [w:] „Najwyższy Czas!” nr 28, Warszawa 1990, s. I.

O ludziach , O problemach , O czasie

„W żadnym innym chyba europejskim języku socjalizm nie został tak sponiewierany jak w polskim. We francuskim, hiszpańskim czy włoskim jest to słowo, która ma swoją nową i żywotną treść. Nic się nie da zmienić w miejscu lewicy we współczesnej Polsce, jeśli nie odzyska się i nie określi na nowo tego kluczowego słowa i całej związanej z nim struktury ideowej. Trzeba wreszcie skończyć z tym oszukańczym przeinaczeniem, którego dokonano w 1948 r. i które się za nami wlecze. Dlaczego socjalizm jest ciągle identyfikowany z najgorszymi formami stalinowskiego etatyzmu? Przyczyniła się do tego również naiwna wiara w automatyczne rynkowe zbawienie rozpowszechniona przez neoliberałów w latach 90. Oszołomienie to jednak minęło i znowu pojęliśmy, że w kapitalizmie nie dominują akcjonariusze, lecz podział na pracę i kapitał.”

Andrzej Mencwel (1940) polski historyk i krytyk literatury i kultury polskiej, antropolog kultury, eseista, publicysta

Źródło: rozmowa Adama Leszczyńskiego, Niepodległościowi lewacy. Spór o polski patriotyzm, „Ale Historia” http://wyborcza.pl/alehistoria/1,150661,19559464,niepodleglosciowi-lewacy-spor-o-polski-patriotyzm.html, wyborcza.pl, 1 lutego 2016.

O wierze , O historii

„Będąc pracownikiem ZNE PAN, wpadłem na pomysł napisania książki o współzawodnictwie gospodarki komunistycznej i kapitalistycznej. W ten sposób powstała moja wielka rozprawa habilitacyjna Historyczny proces wzrostu gospodarczego, złożona w Szkole Głównej Planowania i Statystyki. Z przedstawionego w niej wywodu wynikało, że socjalizm nie wygra wyścigu z gospodarką kapitalistyczną.”

Stefan Kurowski (1923–2011) polski ekonomista

Źródło: Moja droga, moja walka, naszdziennik.pl, 10 maja 2008 http://www.naszdziennik.pl/index.php?typ=my&dat=20080510&id=my61.txt

O książkach , O walce

„Wreszcie rozmyślania i książki (tu zniechęcony Spencerem przeczytałem jeszcze raz Marksa) ugruntowały mnie w socjalizmie. Zrozumiałem wówczas, że nie jest on tylko ideą szlachetnych ludzi, marzących o uszczęśliwieniu ludzkości, lecz staje się realną potrzebą ogromnej masy ludu pracującego z chwilą, gdy kulturalny i społeczny rozwój umożliwia mu zrozumienie zasad tej idei.”

Józef Piłsudski (1867–1935) polski działacz niepodległościowy i polityk, premier, Naczelnik Państwa, twórca tzw. rządów sanacyjnych

Źródło: Jak stałem się socjalistą http://lewicowo.pl/jak-stalem-sie-socjalista/; cyt. za: lewicowo.pl

O ludziach , O książkach , O zrozumieniu

„Nauczyciele akademiccy, którzy ze względów politycznych nie otrzymali tytułów profesorskich, przez cały czas trwania socjalizmu w Polsce, a najstarsi nawet w latach okupacji, tworzyli grupę budującą państwo kapitalistyczne. Osiągali to pracując nad doskonaleniem własnej osobowości intelektualnej, etycznej i przekazując te zasady poza swoje środowisko. Dlatego dzisiaj niezbędne jest maksymalne wykorzystanie tych ludzi do przebudowy naszej ojczyzny.”

Andrzej Rychlik (1955) polski polityk

Źródło: wystąpienie na posiedzeniu Sejmu, 31 stycznia 1992 http://orka2.sejm.gov.pl/Debata1.nsf/5c30b337b5bc240ec125746d0030d0fc/2c0dcfb20e64e66fc12575050045fb0c?OpenDocument

O ludziach , O nauczycielach , O czasie , O osobowości

„Zwycięska kampania wyzwoleńcza Mao-Tse-tunga w Chinach, walka narodu koreańskiego, długotrwałe walki w Wietnamie, walki w Indonezji, polityka Pandit Nehru, przypływy i odpływy oporu świata arabskiego, przeciwko eksploatacji kapitalistycznej, walka Murzynów z kolonializmem – wszystkie te doniosłe fakty o znaczeniu światowym wyjaśniają, z którym obozem – prawicy czy lewicy – wiążą swą przyszłość narody nie należące do rasy białej. Sprawa ta jest oczywista, że nikomu nie potrzebne jest jej uzasadnienie. Walka narodów kolorowych o samostanowienie, o wyzwolenie spod eksploatacji kolonialnej jest związana z obozem socjalizmu. Dlatego, doceniając moralną wagę walki wyzwoleńczej narodów kolorowych i wiedząc, jakiego sojusznika wybrały, powtarzamy: patriotyzm jest na lewicy.”

Bolesław Piasecki (1915–1979) polski polityk

Źródło: fragment tekstu Piaseckiego z artykułu w „Dziś i Jutro”, 22 czerwca 1952

O przyszłości , O walce

„W epoce upadku świata starożytnego i pojawienia się chrześcijaństwa „reakcyjna” była obrona zasad starożytnego oświecenia i starożytnej cywilizacji, natomiast „postępowa”, a nawet „rewolucyjna” była obrona tych zasad duchowych, które później zatriumfowały w kulturze średniowiecznej. Twórczy ruch, rewolucja ducha tamtych czasów, prowadziły ku „mrokom Średniowiecza”. To nie ostatni obywatele, nie ostatni pisarze i filozofowie świata starożytnego, ale nauczyciele i Ojcowie Kościoła byli ludźmi prawdziwego ruchu duchowego”.(…) Stary świat, który upada i do którego nie może być powrotu, jest właśnie światem nowożytnym z racjonalistycznym Oświeceniem, z indywidualizmem i humanizmem, z liberalizmem i demokratyzmem, ze wspaniałymi monarchiami narodowymi i polityką imperialistyczną, z potwornym systemem gospodarki industrialno-kapitalistycznej, z potężną techniką oraz pozornymi zdobyczami i pomyślnością, z wyuzdaną i bezgraniczną żądzą życia, z ateizmem i bezdusznością, z brutalną walką klas i socjalizmem jako ukoronowaniem epoki. Z ochotą gotowi jesteśmy śpiewać słowa pieśni rewolucyjnej „Starego wyprzyjmy się świata”, rozumiejąc pod „starym światem” właśnie świat nowożytny skazany na zagładę.”

Nikołaj Bierdiajew (1874–1948)

Źródło: Nowe średniowiecze

O świecie , O nauczycielach , O śpiewie , O walce

„Zastanawialiśmy się nad przyszłością naszego ludu i drogami jakimi możemy zrealizować nasze cele takie jak: narodowa niepodległość, postęp ekonomiczny i dobrobyt dla wszystkich. Już wcześniej wszystkie moje działania zmierzały do wypełnienia tych celów. Moje studia, podobnie jak moje doświadczenia utwierdziły mnie tylko w przekonaniu, że jedyną drogą dla wprowadzenia w życie naszych ideałów i odbudowy naszej zacofanej gospodarki jest socjalizm. Dlatego zostałem komunistą.”

Khieu Samphan (1931)

wypowiedziane w 1980.
Źródło: Adam W. Jelonek, Korzenie intelektualne i ideologiczne ruchu Czerwonych Khmerów http://web.archive.org/20110513221656/trzeciswiat.wordpress.com/2011/04/29/korzenie-intelektualne-i-ideologiczne-ruchu-czerwonych-khmerow/

O życiu , O ludziach , O studiach , O przyszłości

„Sukcesów naszej oświaty nie mierzy się liczbą dyplomów absolwentów uniwersytetów, liceów i gimnazjów. (…) Ostatecznie liczy się tylko to, czy nasi uczniowie sprzeciwiają się czy też nadstawiają ucha podszeptom kliki Dalaja, czy są lojalni wobec wielkiej macierzy i wielkiej sprawy socjalizmu, czy też mają je za nic.”

Chen Kuiyuan (1941)

wypowiedziane na konferencji poświęconej edukacji w TRA, 1994.
Źródło: Polityka Chin w Tybecie Walka na śmierć i życie ze starożytną cywilizacją, s. 13 http://www.hfhrpol.waw.pl/Tybet/pdf/polityka_chin.pdf

O życiu , O śmierci , O sukcesie , O walce

„Robotnicy, chłopi, pracownicy umysłowi! W dniu święta 1 maja myśli i uczucia nasze biegną do Polskiej Partii Socjalistycznej, do jej dorobku i do jej zawsze żywej ideologii i programu. Nasze święto majowe i nasz bojowy znak czerwonego sztandaru przywłaszczyła sobie PZPR, ale nie ona nauczyła proletariat polski prowadzić walkę o socjalizm, o ustrój wolności człowieka, wolności narodowej, wolności pracy i sprawiedliwości społecznej. Tę walkę podjęła w roku 1892 Polska Partia Socjalistyczna. Podjęła ją przeciwko klasom posiadającym, obcym i rodzimym kapitalistom i obszarnikom, przeciwko wstecznictwu wszelkiego rodzaju, przeciwko trzem mocarstwom zaborczym: Rosji, Niemcom i Austrii. Wszystko, co sobie polska, klasa robotnicza wywalczyła i zdobyła aż po rok 1939, pozostaje na zawsze związane z tymi trzema literami PPS.”

Adam Ciołkosz (1902–1978) polski działacz socjalistyczny, instruktor harcerski

Źródło: Na 1 Maja 1970 roku, w: Adam Ciołkosz. Polityk – pisarz – historyk socjalizmu, praca zbiorowa, red. Józef Żmigrodzki, Londyn 1972 http://lewicowo.pl/na-1-maja-1970-roku/.

O sprawiedliwości , O emocjach , O myślach , O wolności

„Stosunek do Związku Radzieckiego jest w istocie rzeczy kamieniem probierczym wierności dla interesów klasy robotniczej, wierności dla socjalizmu, każdego działacza ruchu robotniczego, każdej organizacji robotniczej.”

Georgi Dymitrow (1882–1949) polityk bułgarski

słowa z 1947.
Źródło: Anna Radziwiłł, Wojciech Roszkowski, Historia 1939–1956. Podręcznik dla szkół średnich, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 1998, ISBN 837195090X, s. 176.

O historii

„PZPR jest w śmiertelnym uścisku kontrrewolucji. Socjalizm w PRL jest zagrożony ze wszelkimi konsekwencjami dla sojuszników Polski.”

Erich Honecker (1912–1994) niemiecki polityk komunistyczny, przywódca NRD (1971–1989), I sekretarz SED

podczas spotkania z Breżniewem na Kremlu w maju 1981.
Źródło: Bartosz T. Wieliński, Zdławić „Solidarność”, „Ale Historia”, w: „Gazeta Wyborcza”, 9 grudnia 2013.

O historii

„(…) nikt nie wybiera, kiedy ma się urodzić. Zresztą ja i tak – mimo, że był socjalizm i istniał Związek Radziecki – od początku grałem dużo: w Petersburgu, w Rydze, Kijowie, Odessie… I wcale tego nie żałuję. Możliwości nie brakowało. A teraz, gdy zmieniły się granice, pracy też jest sporo.”

Saulius Balandis (1963)

Źródło: Małgorzata Karnaszewska, Saulius Balandis – Jak chłopiec z bajki http://www.nadobre.pl/18901/saulius-balandis-jak-chlopiec-z-bajki.html

„Socjalizm głosi również, że przemysłowa i gospodarcza demokracja jest niemożliwa bez demokracji politycznej. Na skutek braku demokratycznej kontroli i działania demokratycznego władza polityczna również staje się przywilejem, pociągającym za sobą przywileje ekonomiczne i polityczne. Ten fakt socjaliści zawsze wytykali zwolennikom arystokratycznego (torysowskiego) „socjalizmu” i biurokratycznego „socjalizmu” (państwowego socjalizmu), którzy obiecywali przemysłową i gospodarczą demokrację przy jednoczesnym monopolu władzy politycznej w rękach wybranej grupy. To samo socjaliści ostatnio wytknęli komunistom, którzy sądzą, że można zbudować demokrację przemysłową i gospodarczą, przyznając jednej partii politycznej niekontrolowaną władzę dyktatorską. Tragiczne doświadczenie narodów ZSRR jest jasnym dowodem słuszności poglądów socjalistów.”

Oskar Lange (1904–1965) polski ekonomista, działacz państwowy

Źródło: Jak pojmuję socjalizm http://lewicowo.pl/jak-pojmuje-socjalizm/, za broszurą wydaną w „podziemiu” w roku 1985 we Wrocławiu przez oficynę Vist

O demokracji

„I żałuję jedynie tego, że nie byłam wystarczająco twarda, że mój gniew złagodziłam refleksją. Nazbyt wielu jest tych, którzy milczą. Którzy myślą tak samo jak ja, ale boją się mówić to, co mówię ja. Którzy dla własnej korzyści albo z tchórzostwa udają Greka, udają, że nie widzą tego, co dostrzegam ja. Tak, że ich milczenie jest tym samym milczeniem, ich strach tym samym strachem, ich przebiegłość tą samą przebiegłością, z jakimi w latach dwudziestych, a potem w latach trzydziestych dwudziestego wieku ich dziadkowie powitali faszyzm, narodowy socjalizm i bolszewizm.”

Oriana Fallaci (1929–2006) włoska dziennikarka i pisarka

Źródło: Wywiad z sobą samą, wydanie I, Warszawa 2005.

O strachu , O myślach , O gniewie , O wieku

„Socjalizm nie ma nic wspólnego z rasą ani z narodowością. Każdy wie, że również w kapitalistycznych krajach są socjaliści. Często tacy socjaliści, sfrustrowani stosunkami panującymi w ich kapitalistycznej ojczyźnie, przyjeżdżają pracować do nowo wyzwolonych, zaczynają budować socjalizm krajów – takich jak Tanzania. Wiadomo również, że w krajach komunistycznych żyją sfrustrowani kapitaliści i takich sfrustrowanych kapitalistów będziemy mieć niedługo także w Tanzanii.”

Julius Nyerere (1922–1999) polityk tanzański

Socjalizm jest przeciw rasizmowi

O ojczyźnie

„Wspólnota socjalistyczna jako całość ma prawo do interwencji na terytorium każdego państwa członkowskiego bloku socjalistycznego w sytuacji, gdy wewnętrzne lub zewnętrzne siły, wrogie wobec socjalizmu, usiłują zakłócić rozwój tego kraju i przywrócić ustrój kapitalistyczny.”

Leonid Breżniew (1906–1982) radziecki polityk, działacz Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego

treść „doktryny Breżniewa” przedstawiona podczas V zjazdu PZPR w listopadzie 1968.
Źródło: kalendarium.polska.pl http://kalendarium.polska.pl/wydarzenia/article.htm?id=56028

O sile

„Socjaliści odrzucają wszelką dyktaturę, także dyktaturę proletariatu, która w praktyce przybiera postać dyktatury partii komunistycznej, w dalszym etapie – dyktatury Komitetu Centralnego tej partii, a nawet Pierwszego Sekretarza tej partii, jak to było w okresie rządów Stalina w Związku Sowieckim. Socjaliści odrzucają również ustrój „radziecki”, z którego pozostała tylko nazwa, osłaniająca rządy biurokracji i „aparatczyków” sprawującej władzę monopartii. Socjaliści stoją na stanowisku demokracji politycznej, z równymi prawami dla wszystkich stronnictw politycznych i dla wszystkich obywateli, także dla przeciwników socjalizmu.”

Adam Ciołkosz (1902–1978) polski działacz socjalistyczny, instruktor harcerski

Źródło: Socjalizm – ale jaki?, „Orzeł Biały”, Nr 140, kwiecień 1976 http://lewicowo.pl/socjalizm-%E2%80%93-ale-jaki/.

O demokracji

„Ci natomiast, którzy myślą tylko o sobie, o tym, aby się najeść i napić, zgodnie zresztą ze swoim umiłowaniem łatwego życia, mogą łatwo stać się agentami tych, którzy w ogóle przeciwni są socjalizmowi, a szczególnie akcesowi naszej republiki do socjalizmu.”

Modibo Keïta (1915–1977) polityk francuski

Nasz akces na rzecz socjalizmu (1963)

O myślach , O myśleniu

„Kiedyś telewizja w Polsce traktowana była jako medium próbujące łączyć kulturę wysoką z masową. Działo się tak zwłaszcza w socjalizmie, kiedy telewizja miała mieć charakter edukacyjny. I ten ogon, w postaci misji, ciągnie się za nią do dziś. Musimy pamiętać, że telewizja powstała w USA jako medium masowe, służące praktycznie wyłącznie rozrywce. To tylko Europa broniła jej jako środka transmisji kultury wysokiej.”

Tadeusz Nyczek (1946) polski krytyk literacki, teatralny i plastyczny

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, Trójmiasto, 31 maja 2006 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/czytc.htm

O charakterze

„Mówią, że jestem mordercą. Ale ja byłem politykiem. Miałem swoje ideały. Wierzyłem w socjalizm. Jeżeli ja jestem winny, to winne jest także całe pokolenie. Każdy na moim miejscu zrobiłby to samo.”

Egon Krenz (1937) niemiecki działacz państwowy (NRD), komunista

Źródło: Riccardo Orizio, Diabeł na emeryturze. Rozmowy z siedmioma dyktatorami, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2004, ISBN 83-7298-466-2, tłum. Janusz Ruszkowski, s. 14.

„Walczymy o anarchię i socjalizm, ponieważ uważamy, że anarchia i socjalizm powinny działać bezpośrednio, tj., że trzeba w samej chwili rewolucji znieść rządy, obalić własność, powierzyć instytucje publiczne – które w tym wypadku obejmują całe życie społeczne – wszystkim zainteresowanym i wszystkim mającym chęć do pracy – w sposób samodzielny, swobodny i nieurzędowy.”

Errico Malatesta (1853–1932) włoski myśliciel polityczny, anarchista

Socjalizm

O życiu

„Wspólna własność, czyli negacja dzisiejszego ustroju, zlanie jednostki ze społeczeństwem w całej sferze życia zewnętrznego, będąca ekonomicznym celem socjalizmu, jest zarazem rewolucyjnym środkiem do zupełnego wyzwolenia człowieka.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Zagadnienia historyczne i djalektyka przewrotowa w: Edward Abramowski, Pisma, tom II http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_2/93, Warszawa 1924.

„Socjalizm to nauka, która powiada, że ustrój dzisiejszy jest niesprawiedliwy i oparty na wyzysku pracy przez kapitał. Nauka ta okazuje dalej, że społeczeństwa ludzkie zmieniają się i dążą powoli do tego, aby uporządkować stosunki pracy jak najkorzystniej dla narodów.”

Ignacy Daszyński (1886–1936) polski polityk

Źródło: Pogadanka o socjalizmie, „Latarnia” nr 1/1900 http://lewicowo.pl/pogadanka-o-socjalizmie/

O nauce

„Patriotyzm więc i socjalizm nie tylko nie są przeciwnymi sobie, ale wzajemnie się potęgują. Prawdziwy patriotyzm zwraca się przede wszystkim ku temu, co stanowi podstawę i rzeczywistą siłę narodu, ku ludowi pracującemu, a więc musi być socjalistyczny; szczery zaś socjalizm, wypływając z miłości narodu, musi być patriotyczny.”

Bolesław Limanowski (1835–1935) polityk polski, działacz socjalistyczny

Źródło: „Patriotyzm i socjalizm”, 1881. http://lewicowo.pl/patriotyzm-i-socjalizm/

O ludziach , O sile

„Jak trudno jest oswoić socjalizm z rządami prawa nie idąc w tym koniecznym procesie na zbyt daleko idące kompromisy, jak coraz odleglejszy wydaje się cel, im pomyślniej wypadają wybory do Reichstagu, ba, wobec uchwytnie bliskiego sukcesu cel traci na wyrazistości.”

Günter Grass książka Turbot

Postać: Bebel
Turbot

O sukcesie

„Strzeliłam do niego, bo wierzę, że jest zdrajcą. Jeżeli pożyje, realizacja idei socjalizmu odwlecze się o całe dziesięciolecia.”

Fanny Kapłan (1890–1918) Rosjanka, dokonała zamachu na Lenina

Źródło: Przemysław Słowiński, Dyktatorzy i ich kobiety. Seks, władza i pieniądze, Wydawnictwo Videograf, Chorzów 2013, s. 91.

O kobietach , O pieniądzach , O seksie

„Wyrażając się słowami Manifestu Komunistycznego: swobodny rozwój jednostki jest warunkiem swobodnego rozwoju ogółu. Tak rozumiany socjalizm nie jest ani zdyskredytowany, ani nie utracił aktualności, ani tym bardziej – mówiąc za Ernstem Blochem – nie został zrealizowany.”

Oskar Negt (1934)

Źródło: wywiad Romaina Leicka, Marks nie dla idiotów, „Der Spiegel”, tłum. „Forum”, 30 sierpnia 2010.

„Bezwładność ludzi wychowanych w socjalizmie do dziś mnie intryguje. Ci wspaniali ludzie, tacy zdolni, inteligentni, nie zawsze są spełnieni. Jest bardzo dużo usprawiedliwień, które musimy rozumieć, bo rzeczywiście tamten czas był trudny. Ale istnieje też rodzaj specyficznego niedowładu, niemożność skończenia podjętej sprawy, uporania się z materią życia. No i straszny spadek tamtego systemu: niezdolność do brania na siebie odpowiedzialności, a nawet do dokonywania wyborów. Tamten system zniekształcał ludzi i to po części spływa też na ich dzieci.”

Barbara Toruńczyk (1946) polska publicystka, eseistka, historyk literatury, wydawca, redaktor naczelny "Zeszytów Literackich"

Źródło: Tomasz Cyz, Redaktor jest dość samotny http://www.dwutygodnik.com/artykul/4181/, Dwutygodnik.com nr 98/2012.

O dzieciach , O ludziach , O czasie

„[Polska Partia Socjalistyczna] w imię i z punktu widzenia socjalizmu powiązała interesy społeczno-polityczne i narodowe proletariatu Polski, wytworzyła syntezę tych interesów, w której miejsce właściwe zajęły dążenia proletariatu jako klasy ekonomicznie wyzyskiwanej, społecznie upośledzonej, jak i potrzeby polityczno-narodowe proletariatu, jako klasy rewolucyjnej w narodzie ujarzmionym, w kraju podległym obcemu panowaniu.”

Feliks Perl (1871–1927)

uzasadniając w 1907, dlaczego tylko PPS – Frakcja Rewolucyjna jest prawdziwą spadkobierczynią tradycji PPS.
Źródło: Kamil Piskała, Myśl i sumienie Partii, nowyobywatel.pl, 23 stycznia 2013 http://nowyobywatel.pl/2013/01/23/mysl-i-sumienie-partii-2/

O myślach , O myśleniu

„Objęcie władzy przez prof. Salazara oznaczało koniec destabilizacji kraju, trwającej nieprzerwanie od 1910 roku, gdy inspirowana przez wolnomularstwo rewolucja obaliła portugalską monarchię i zaprowadziła nad Tagiem republikę. Jego autokratyzm uchronił Portugalię nie tylko przed „republiką kolesi”, ale również przed zagrożeniami ze strony totalitarnej lewicy – od komunizmu po narodowy socjalizm.”

Grzegorz Kucharczyk (1969) polski historyk

Źródło: António de Oliveira Salazar, Rewolucja pokojowa, Prohibita, Warszawa 2013, s. 224.

„Gdyby nawet socjalizm zapewniał więcej dóbr, niż kapitalizm, to i tak byłbym za kapitalizmem, bo zapewnia on więcej wolności. Na szczęście nie mam tego dylematu…”

Janusz Korwin-Mikke/G

Źródło: blog, 28 lipca 2007

O szczęściu , O wolności

„Rozmawiałem ze Stalinem w czasie swego ostatniego pobytu w Moskwie. Tow. Stalin powiedział wtedy, że jak wynika z doświadczeń i jak uczą klasycy marksizmu-leninizmu, nie istnieje jedna tylko droga, wiodąca przez Sowiety i dyktaturę proletariatu, lecz w określonych układach może istnieć także inna droga (…) i to właśnie teraz – po klęsce Niemiec hitlerowskich, po drugiej wojnie światowej, która z jednej strony kosztowała tyle ofiar, a z drugiej strony zdemaskowała w tak wielu krajach klasę rządzącą – wzrosła świadomość szerokich mas ludowych. Przy takich historycznych okazjach objawia się wiele możliwości i dróg dla ruchu socjalistycznego. Dla przykładu przytoczył [Stalin] Jugosławię, Bułgarię, Polskę, a zwłaszcza nasz kraj, że tu właśnie możliwa jest szczególna droga do socjalizmu, która niekoniecznie musi prowadzić przez system radziecki i dyktaturę proletariatu, a może wieść innymi drogami (…).”

Klement Gottwald (1896–1953) prezydent Czechosłowacji

przytaczając na posiedzeniu KC KPCz rozmowę z Józefem Stalinem z 1945 (opublikowano ją dopiero w 1964).
Źródło: Jaroslav Opat, O novou demokracii 1945–1948, Praga 1966, s. 226–227., cyt. za: Henryk Zdanowski, Czechosłowacja w: Europejskie kraje demokracji ludowej 1944–1948, op. cit., s. 156–157.

O wojnie , O demokracji , O czasie