Cytaty o głodzie (272 cytatów, strona 2)

„Ci niewolnicy mieli w swych rękach ogromną władzę. Po prostu zaprzestając pracy, mogli zagrozić Konfederacji widmem głodu. Idąc do obozów wojsk federalnych, dawali powątpiewającym żołnierzom Północy łatwą możliwość wykorzystania ich, lecz ten sam gest pozbawiał takiej możliwości ich przeciwników (…).
To właśnie ta prosta alternatywa doprowadziła do nagłej kapitulacji generała Lee. Południowcy mogli jedynie albo porozumieć się ze swymi niewolnikami, wyzwolić ich i użyć do walki z Północą – a zatem przestać traktować ich jak niewolników – albo poddać się Północy z nadzieją, że po wojnie zwycięzcy pomogą im zachować niewolnictwo, tak jak to miało miejsce wcześniej.”

W.E.B. Du Bois książka Black Reconstruction

Źródło: Black Reconstruction; cyt. za: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 255.

O wojnie , O zachowaniu , O historii , O walce

„Istotą oblężenia jest spokój i wytrwałość. Jeśli nie ogniem, to głodem weźmiemy tę twierdzę.”

Antoni Libera książka Madame

Madame
Źródło: s. 208.

„Hanka nerwowo grzebie w torebce. Podaje mi szary porubrykowany kawałek papieru. Jest to metryka śmierci, wydana przez „sielsowiet” – urząd gminny. Metrykę podpisał lekarz, urzędujący w innej gminie, który chorego nie widział. W rubryce: „Przyczyna śmierci” wypisał „głód”. Każdy naród ma swoje ulubione wyrażenie. Amerykanie mówią: „Okay”, Anglicy: „All right”. Te wyrażenia w uproszczonym skrócie oddają ducha narodu. Naród rosyjski ma takie słowo: „Oczeń prosto” (co dosłownie znaczy: „całkiem prosto” i ma sens: „zupełnie zrozumiałe, nie ma się czemu dziwić”). Dlatego lekarz gminny w metryce wystawionej siłą wywiezionemu i bez sądu pozbawionemu życia obywatelowi „sojuszniczego państwa”, mającego już wówczas swoje poselstwo w Rosji, wypisał jako przyczynę śmierci – głód. Oczeń prosto…”

Melchior Wańkowicz (1892–1974) polski publicysta i pisarz

Źródło: Dzieje rodziny Korzeniewskich, Warszawa, Wydawnictwo Polonia, 1991, s. 174.

O śmierci , O sile , Sens

„Może to trochę górnolotne, ale chciałbym, żeby na świecie nie było cierpienia, ludzie nie umierali z głodu czy w wyniku konfliktów militarnych.”

Ewgeni Iwanow (1974) siatkarz bułgarski

na pytanie, o co poprosiłby złotą rybkę.
Źródło: volley24.pl http://www.volley24.pl/index.php/Mam-z-Toba-do-pogadania/Mam-z-Toba-do-pogadania-Evgeni-Ivanov

O ludziach , O cierpieniu

„Musimy powiedzieć naszym dzieciom, że sześć dekad temu dzieci takie jak one były wysyłane przez rumuńskie państwo na śmierć z głodu i zimna. (…) Władze były bezlitosne. Zabierały Romów z ich własnych domów, z miast i armii i wysyłały ich daleko, by „oczyścić naród.””

Traian Băsescu (1951) rumuński polityk

Źródło: Bezprecedensowy gest rumuńskiego prezydenta wobec Romów, wyborcza.pl, 25 października 2007 http://wyborcza.pl/1,86739,4609849.html#ixzz0vWJIgX8Q

O śmierci , O dzieciach

„Nasze imperium indyjskie utworzone zostało za pomocą takich samych metod, jak i większość wielkich imperiów, tzn. ambicji, przestępstwa i zaborczości. Co się zaś tyczy dochodów, to otrzymujemy od Indii około 50 milionów funtów rocznie. Pobieramy podatki gruntowe, cła wwozowe, opłaty stemplowe, podatek od soli. Do pobierania [tego podatku] wysyłamy poborców do najbiedniejszej chaty ogromnego imperium. Jednak jest rzeczą oczywistą, że Indie to kraj straszliwej nędzy i że opinia o ich bogactwie jest osnuta wyłącznie na tym, że łupieżca zawsze mógł z łatwością je rabować. Obecnie stoimy w obliczu innego wielkiego nieszczęścia – w obliczu głodu. W ciągu ostatnich 10 lat zmarły z głodu prawie 3 miliony ludzi, a w tym roku powiększyliśmy tę liczbę o dalsze 500 tysięcy. Powstaje pytanie – jak długo to będzie trwało?”

John Bright (1811–1889)

Źródło: Przemówienie posła Johna Brighta w Manchesterze, 1877, cyt. za: Tomasz Małkowski, Jacek Rześniowiecki, Historia III. Podręcznik do klasy III gimnazjum, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2012, ISBN 978-83-7420-253-4, s. 159.

O ludziach , O historii , O pomocy , O zmarłych

„Pociąg fizyczny, ta utrata myśli na rzecz głodu ciała niczego między dwojgiem ludzi nie załatwia, bo jak każdy głód także i tę pustkę można załatwić dosytem.”

Zofia Bystrzycka (1922–2011) powieściopisarka polska

O ludziach , O myślach , O myśleniu

„nasze zadanie polegać będzie na tym, ażeby od chwili wybuchu rewolucji i poprzez cały czas jej trwania na przestrzeni kraju ani jednemu mężczyźnie nie zabrakło chleba, aby ani jedna kobieta nie potrzebowała wystawać przed piekarnią, oczekując na kawałek chleba jak na wielką łaskę, aby ani jedno dziecko nie zaznało głodu.”

Piotr Kropotkin (1842–1921)

Egalitaryzm

O kobietach , O dzieciach , O czasie

„Nie podobał mi się jego [Diagilewa] zbyt pewny siebie ton, ale poszedłem do niego szukać swego szczęścia (…). Natychmiast pozwoliłem mu na stosunek ze sobą… Nienawidziłem go, ale udawałem, że go lubię, gdyż wiedziałem, że w przeciwnym razie matka moja umrze z głodu.”

Wacław Niżyński (1889–1950) tancerz i choreograf rosyjski, pochodzenia polskiego

Pamiętnik
Źródło: Colin Wilson, Outsider-artysta (Niżyński), „Życie Literackie” nr 10, 9 marca 1958, s. 6, tłum. Maria Traczewska http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=14904

O życiu , O matce

„Banki dostają pieniądze podatników, a nie poczuwają się do współodpowiedzialności za kryzys. Wie pani ile bankierzy biorą pieniędzy? Ludu, mój ludu! To zbrodnia. Ludzie z głodu umierają, a oni nie mają umiaru. To musi się skończyć.”

Lech Wałęsa (1943) polski polityk i działacz związkowy, przywódca Solidarności, laureat Pokojowej Nagrody Nobla, były prezydent Pol…

Źródło: rozmowa Anity Sobczak, Kapitalizm zapomniał o człowieku, wp.pl, 19 października 2011 http://media.wp.pl/kat,1022941,wid,13908597,wiadomosc.html

O pieniądzach , O ludziach

„Wszystko, co nas spotyka – zdrowie czy cierpienie, dobro czy zło, chleb czy głód, przyjaźń ludzka czy niechęć dobrobyt czy niedostatek – wszystko to w ręku Boga może działać ku dobremu.”

Stefan Wyszyński (1901–1981) polski duchowny katolicki, prymas

O Bogu , O przyjaźni , O zdrowiu , O cierpieniu

„Któż więc jest tak mężny, któż tak silny, żeby mógł prowadzić wojnę, równocześnie walcząc z głodem i zimnem.”

Cyrus II Wielki (-600–-530 p. n. e.) król Persji

Wychowanie Cyrusa (Cyropedia)
Źródło: Księga szósta 1:15, tłum. K. Głombiowski, B. Burliga, A. Marchewka, A. Ryś, ISKŚiO UWr, Wrocław 2014.

„Nie miałem telewizora, bo bałem się, że będę patrzył, patrzył i patrzył, i zdechnę wreszcie, umrę z głodu.”

Zygmunt Kałużyński (1918–2004) polski krytyk filmowy

„Dziewczyna zaś nie zdawała sobie sprawy, że pierwszy stosunek może obudzić w niej głód seksualny. O tym dziewczętom na ogół się nie mówi, prawdą jednak jest, że nowo powstała potrzeba seksualna jest trudna do opanowania, szczególnie dla kogoś, kto nie umie sobą kierować. Stąd może się zrodzić późniejsza tendencja przechodzenia z rąk do rąk, szukania coraz nowych doznań. Dlatego chłopiec, który jest tym pierwszym bierze na siebie wielką odpowiedzialność. Dziewczyna zaś, która dla zabawy, lekkomyślnie podnieca chłopca, potem zaś umyka bojąc się samego aktu – również bywa odpowiedzialna za zdarzające się wcale nie tak rzadko wypaczenia w życiu seksualnym młodego mężczyzny.”

Wanda Krzemińska (1914–1985)

O kobiecie dwanaście rozdziałów

„Boli mnie, kiedy widzę księdza albo zakonnicę w najnowszym modelu samochodu.”

Franciszek (papież) (1936) papież

Źródło: Papież: Boli mnie widok księdza w najnowszym modelu samochodu. Pomyślcie o dzieciach, które umierają z głodu, gazeta.pl, 7 lipca 2013 http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,14236523,Papiez__Boli_mnie_widok_ksiedza_w_najnowszym_modelu.html

O dzieciach

„(…) aktorstwo jakoś nigdy specjalnie mnie nie pociągało. Zresztą najpierw zdałam na anglistykę. Tylko, że studiując poczułam, że mam w sobie jakiś głód: świata, emocji, przeżyć… Wtedy znalazłam ogłoszenie o naborze do studia teatralnego. Pomyślałam, że to będzie taki oddech: od wykładów, laboratorium językowego… I jakoś się wciągnęłam. Na egzamin do szkoły teatralnej namówiła mnie Dorota Pomykała. Ale gdybym nie zdała za pierwszym razem, pewnie dałabym sobie spokój. Mam poczucie, że trzeba ogromnej odwagi i ogromnej pracy, by swoją osobą zawracać głowę widzom.”

Agnieszka Warchulska (1972) polska aktorka

Źródło: Małgorzata Karnaszewska, Agnieszka Warchulska – Jak kolorowy ptak http://www.m-jak-milosc.pl/76609/agnieszka-warchulska-jak-kolorowy-ptak.html

O ptakach , O studiach

„Bardzo często pytają mnie, kiedy znikną głód i ubóstwo na świecie, a ja odpowiadam: „Kiedy ty i ja zaczniemy się dzielić. Im więcej mamy, tym mniej dajemy; im mniej mamy, tym więcej możemy dać.””

Matka Teresa z Kalkuty (1910–1997) katolicka siostra zakonna

Źródło: Marta Żurawiecka, Z księdzem Twardowskim 2014, Wyd. Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, Sandomierz 2013, s. 182.

„Potrzeba ludzi pcha do zbrodni,
A głód wywabia wilki z boru.”

François Villon (1431–1463) poeta francuski

Nécessité faict gens mesprendre,
Et faim saillir le loup des boys.
Źródło: Wielki testament http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/wielki-testament.html, przeł. Tadeusz Boy-Żeleński

O ludziach

„A więc: potrzebuję życiowej rady.
– Ale jakiego rodzaju? – powiedział stłumionym głosem.
– Nie wiem. Naprawdę nie wiem, co mam robić ze swoim życiem. Nie mogę zostać w mojej wsi. Tam nie ma przyszłości, dla nikogo.
– Więc co chcesz robić?
– Sam chciałbym to wiedzieć. Czy może mi pan pomóc? Chciałbym studiować.
Nie zastanawiał się długo.
– Gdzie? Szkoły są wszędzie. Co chcesz studiować?
– Teatr.
– Ty? Aktorem?
– Nie, chciałbym pisać dla teatru, dla telewizji. – Tak powiedziałem: dla telewizji. Poruszyło się we mnie wahadło złudnej nadziei, oscylując pomiędzy wstydem a głodem.
– Wiesz przecież, co to za życie. Dużo deprawacji. To nie dla chłopca ze wsi, takiego jak ty.
– Ale proszę pana, ja zjeździłem już kawał świata. Napisałem także coś niecoś.
Powinienem był mu powiedzieć, że przemierzyłem świat od naszej wsi do Hawany, gdzie wyczerpał się zasób mojej energii, że napisałem tomik sonetów i kilka opowiadań. Ale nic mu nie powiedziałem, głód mój przybrał na sile: do tej chwili znosiłem go z łatwością, zapomniawszy o nim nawet w samo południe, gdy z każdą chwilą robiło się coraz upalniej wewnątrz zamkniętego pokoju. Znowu spojrzałem na aniołka i poczułem się jeszcze bardziej głodny. Gdyby marcepanowa książeczka istniała naprawdę, gdyby zamiast kartek miała francuskie ciasta… Patrzyłem na aniołka, na jego twarz. Wydawało mi się, że ofiaruje mi otwartą książeczkę.
Znowu spojrzałem na niego i wydawało mi się, że się do mnie uśmiecha. Czyżby głód uświęcał?”

Guillermo Cabrera Infante (1929–2005) pisarz kubański

O życiu , O świecie , O pokoju , O uśmiechu

„Najpierw musisz się najeść sporo gówna, zanim spróbujesz kawioru.”

Cedric Bixler-Zavala (1974)

Źródło: Miłosz Habura, The Mars Volta: „Najpierw głód, potem kawior”, nuta.pl http://www.nuta.pl/wywiady/d/2/141/?pnum=2

„Wy nie wiecie, co to jest głód. Jak ktoś nie wie, co to jest głód… Taki głód, że wielki chłop nie ma co zjeść i jak mu dają jeść, to oczywiście, że ma nadzieję. Rozumuje jak logiczny człowiek: że jak dostanie jedzenie, to znaczy, że jest potrzebny, że idzie do pracy, a nie na śmierć, bo jakby miał iść na śmierć, to by mu nie dawali jedzenia.(…) Sam miałem szczęście, że nie czułem głodu.”

Marek Edelman (1922–2009) przywódca powstania w getcie warszawskim, lekarz, działacz polityczny

o chlebie, który Niemcy rozdawali Żydom idącym na Umschlagplatz.
Źródło: s. 174.

O śmierci , O szczęściu , O jedzeniu

„Panowie, ta linia wyznacza głód, pragnienie, wyczerpanie i choroby. Jeśli chcecie przyłączyć się do mnie i wspólnie stawić czoło niebezpieczeństwom, przekroczcie tę linię i stańcie obok mnie jak prawdziwi przyjaciele. Choć może być nas bardzo niewielu, wiem, że zwyciężymy!”

Francisco Pizarro (1478–1541) konkwistador hiszpański

po narysowaniu na piasku linii.
Źródło: Terry Deary, Ci niewiarygodni Inkowie, wyd. Egmont, Warszawa 2004, ISBN 83-237-1145-3, tłum. Magdalena Iwińska, Piotr Paszkiewicz

O chorobach

„Rafael Leonidas Trujillo: Od kiedy tylko zacząłem myśleć. Od najmłodszych lat.
Lawrence De Besault: A kiedy ostatecznie postanowił pan ją zdobyć?
Rafael Leonidas Trujillo: W tej samej chwili, gdy zacząłem o niej myśleć.”

Rafael Leónidas Trujillo (1891–1961)

zapytany, kiedy pojawił się u niego głód władzy.
Źródło: Xavier de Marchis, Trujillo, Cezar tropików w: Ostatnie dni dyktatorów, tłum. Anna Maria Nowak, wyd. Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 62

O myślach , O myśleniu

„Przesąd, jakoby taniość dała się urządzić nakazami z góry, wlecze się od czasów starożytnych. Najstarszy z dochowanych cenników „maksymalnych” pochodzi od cesarza Dioklecjana (284–305) i już wtedy pokpiwano sobie z tego. Ponownie wymyślono to w wiekach średnich. W Polsce rządy przestrzegały tego obowiązku „ściśle”. Posiadamy najkompletniejszy z całej Europy zbiór taks od r. 1424, aż do drugiej połowy XVII w. Oczywiście nie zdały się na nic, a ekonomiści polscy zdawali sobie z tego sprawę. (…) Przesąd utrzymywał się jednak. Znamy z naszych czasów „kartki” żywnościowe, węglowe, odzieżowe; przedsmak, jak to będzie, gdy państwo i tylko państwo (socjalistyczne) dostarczać będzie wszystkim wszystkiego. Ależ przy tych „kartkach” jedynie „pasek” ratował nas od głodu, mrozu i nagości.”

Feliks Koneczny (1862–1949) historyk polski, historiozof

O cenie maksymalnej
Źródło: Państwo i Prawo, Wydawnictwo WAM, Kraków 1997, s. 150.

O wieku

„To miłość każe żyć. Bez niej… człowiek umiera, ponieważ umiera z głodu.”

Michel Quoist (1921–1997) francuski duchowny katolicki i pisarz

O miłości

„Na świecie istnieje głód wiedzy o Polsce.”

Jacek Purchla (1954) polski ekonomista

Źródło: Rita Pagacz-Moczarska, PROMOCJA POLSKI NA ŚWIECIE. Nowy program grantowy realizowany przez Międzynarodowe Centrum Kultury, „Alma Mater” nr 122–123, luty-marzec 2010.

O wiedzę

„Piękność Boża, piękność błyska mi w duszy i rani, i porywa, i męczy, a tu: ani ująć, ani objąć, ani zobaczyć nie można, takie te Boże reflektory ukryte, a ciskające rozmaite światła. Ta piękność niepojęta Boga, to głód straszliwy, to puszcza bezludna.”

Bernardyna Maria Jabłońska (1878–1940) zakonnica polska, błogosławiona Kościoła katolickiego

fragment zapisków z rekolekcji 1 stycznia 1933.
Wariant: Piękność Boża, piękność błyska mi w duszy i rani, i porywa, i męczy, a tu: ani ująć, ani objąć, ani zobaczyć nie można, takie te Boże reflektory ukryte, a ciskające rozmaite światła. Ta piękność niepojęta Boga, to głód straszliwy, to puszcza bezludna. [fragment zapisków z rekolekcji 1 stycznia 1933. ]
Źródło: o. Joachim Roman Bar, o. Władysław Kluz, Polscy święci. Służebnica Boża Bernardyna Jabłońska, t. 11, op. cit., s. 241.

O Bogu , O duszy

„Kto w twierdzy wyrósł po co mu ogrody
Kto krew ma w oczach nie zniesie błękitu
Sytość zabije nawykłych do głodu
Myśl upodlona nie dźwignie zaszczytów”

Jacek Kaczmarski (1957–2004) polski bard, poeta i prozaik

Źródło: Hymn, 1980

O myślach , O myśleniu

„Wyobraź sobie, że nie ma własności,
ciekawe czy potrafisz?
Nie ma chciwości oraz głodu,
a wszyscy są sobie braćmi.
Wyobraź sobie, że wszyscy ludzie dzielą ze sobą świat…”

John Lennon (1940–1980) muzyk rockowy, członek The Beatles

Utwór: Imagine, z płyty Imagine
Tłumaczenie: Tomasz Beksiński, http://www.krypta.whad.pl

O ludziach , O świecie

„Francja jest jednym z najbogatszych krajów na świecie, jednocześnie setki ludzi umiera tu co roku z głodu i z zimna, ponad 90 tysięcy jest bezdomnych, a ponad 7 milionów – to 10 proc. ludności! – żyje poniżej poziomu ubóstwa. W ciągu ostatnich 25 lat sytuacja pogorszyła się tak, że organizacje pomocowe wydają teraz osiem razy więcej darmowych posiłków dla potrzebujących niż w 1985 r.”

Olivier Besancenot (1974) francuski polityk

Kapitalizm francuski i antykapitalistyczna perspektywa
Źródło: „Dziennik” (Warszawa), 9 kwietnia 2009

O ludziach

„Nie mogę sobie dać rady. Ciągnie mnie. Tak jakby mnie coś omijało. Chwytam, muszę mieć – i znowu nic. I znów sięgam po coś nowego. Wiem z góry, że skończy się tak samo, ale nie mogę się opanować. Chwyta mnie, rzuca w coś, wypełnia mnie na chwilę i znów odrzuca, i pozostawia pustą jak głód, i znów powraca.”

Erich Maria Remarque (1898–1970) pisarz niemiecki

Łuk triumfalny (1945)

„Hierarchię ważności łatwo jest ustalić, gdy potrzeby dotyczą dwóch podstawowych praw biologicznych (głód, pragnienie, potrzeba powietrza, popęd seksualny, macierzyństwo itp.). W życiu ludzkim jednak potrzeby te rzadko występują w „nagiej” postaci, zwykle są jak gdyby „owinięte” w inne potrzeby związane z życiem społecznym, z obowiązującym w danej kulturze systemem wartości.”

Antoni Kępiński (1918–1972) polski psychiatra i pisarz

O macierzyństwie

„Szanujący się pisarz żydowski powinien umierać z głodu. Ja, niestety, umieram z pragnienia…”

Szolem Alejchem (1859–1916) żydowski pisarz

Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach. Wieczór drugi, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1981, s. 173.

„Nie może tak być, że nie staje się wiadomością dnia fakt, iż z wyziębienia umiera starzec zmuszony, by żyć na ulicy, natomiast staje się nią spadek na giełdzie o dwa punkty. To jest wykluczenie. Nie można dłużej tolerować faktu, że wyrzuca się żywność, podczas gdy są ludzie cierpiący głód. To jest nierówność społeczna. Dzisiaj wszystko poddane jest prawom rywalizacji i prawu silniejszego, gdzie możny pożera słabszego. W następstwie tej sytuacji wielkie masy ludności są wykluczone i marginalizowane: bez pracy, bez perspektyw, bez dróg wyjścia. Samego człowieka uważa się za dobro konsumpcyjne, które można użyć, a potem wyrzucić. Daliśmy początek kulturze „odrzucenia”, którą wręcz się promuje. Nie chodzi już tylko o zjawisko wyzysku i ucisku, ale o coś nowego: przez wykluczenie zraniona jest w samej swej istocie przynależność do społeczeństwa, w którym człowiek żyje, ponieważ nie jesteśmy w nim nawet na samym dole, na peryferiach czy pozbawieni władzy, ale poza nim. Wykluczeni nie są „wyzyskiwani”, ale są odrzuceni, są „niepotrzebnymi resztkami””

Franciszek (papież) Evangelii gaudium

Źródło: Evangelii gaudium

O ludziach

„Fakt, że dwie trzecie polskiego społeczeństwa nie ma żadnych oszczędności oznacza, że osiągane dochody zaledwie wystarczają na przeżycie. Decyzja o przeznaczeniu części tych dochodów na przyszłą emeryturę jest niezwykle trudna, a w przypadku szczególnie niskich dochodów i zadłużeniu wręcz niemożliwa. A zatem likwidacja państwowego przymusu ubezpieczeń społecznych musi oznaczać, że obok ludzi pracujących na czarno bez ubezpieczenia lub na umowach śmieciowych pojawi się kolejna duża grupa, która po zakończeniu pracy zawodowej będzie zmuszona żyć z pomocy socjalnej lub przymierać głodem.”

Piotr Ikonowicz (1956) polski polityk

Źródło: Pozory wolności, krytykapolityczna.pl, 22 stycznia 2013 http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20130122/ikonowicz-pozory-wolnosci

O ludziach , O decyzjach , O wolności , O pomocy

„Staliśmy się dla świata ciężarem… przyroda już dłużej nie jest w stanie nas wyżywić. Zaiste, zarazę i głód, i wojny, i trzęsienia ziemi należy postrzegać jako lek dla narodów, sposób na ograniczenie nadmiernego rozrostu rasy ludzkiej.”

Tertulian (155–220) łaciński teolog z Afryki Północnej

Źródło: ?

O wojnie

„Wyszedłem od kina offowego, tzn. straciłem wiarę w to, że zrobię film za jakieś normalne pieniądze. Pomyślałem sobie, że będę kręcił małą cyfrową kamerą – Mini DV, bo miałem głód pracy i potrzebę, żeby się wypowiadać. Zastanawiałem się co można zrobić najtaniej. Doszedłem do wniosku, że najtaniej można nakręcić video-wesele. A jeżeli video-wesele, to zacząłem pisać scenariusz i tu szybko pojawił się Wyspiański. Potem znalazł się producent. Skończyło się na poważnym kinie. Kamera pędzi nad miastem, 140 tysięcy osób w kadrze. I poszło dalej.”

Wojciech Smarzowski (1963) polski reżyser i scenarzysta

o filmie Wesele.
Źródło: wywiad, 2004 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=22378

O pieniądzach , O wierze

„Mówi się, że gdyby nie on, umarlibyśmy z głodu i nic by w Polsce nie było. Możemy jednak zauważyć, że są kraje, gdzie Balcerowicza nie było i to są dziś kraje liberalne. Mówi się, że Balcerowicz jest liberałem. A on przecież zaczynał swoją karierę w Instytucie Podstawowych Problemów Marksizmu-Leninizmu przy KC PZPR. Przez wiele lat publikował w zeszytach naukowych Szkoły Głównej Planowania i Statystyki. Zachęcam do poczytania jego tekstów z tamtego czasu i zobaczenia, jaki to był „liberalizm.””

Leszek Żebrowski (1955) polski historyk, ekonomista i publicysta

Taki „liberalizm”, jak u towarzysza Minca.
Źródło: Leszek Żebrowski o „Mitach przeciwko Polsce”, blogpress.pl, 20 stycznia 2013 http://www.blogpress.pl/node/15602

O czasie

„Zapewniamy, że w czasie dwunastoletnich rządów sir Thomasa Smitha kolonia pozostawała w wielkiej nędzy i niedoli z powodu ciężkich i okrutnych praw. (…) W tamtych czasach dzienny przydział żywnościowy na jedną osobę wynosił jedynie osiem uncji [250 g] mąki i połowę półkwarty [ok. ćwierć litra] grochu (…). Żywność była spleśniała, zgniła, pełna pajęczyn i robaków, budziła odrazę ludzi i nie nadawała się dla zwierząt, co zmusiło wielu do ucieczki i szukania pomocy u dzikich wrogów; ludzie ci, gdy schwytano ich ponownie, byli skazywani na śmierć na różne sposoby: przez powieszenie, rozstrzelanie, łamanie kołem. (…) Jednemu z nich za kradzież dwóch lub trzech półkwart owsa przebito szydłem język i przywiązano go łańcuchem do drzewa, aż umarł z głodu.”

Thomas Smith (1558–1625)

petycja, którą wysłało trzydziestu kolonistów z Jamestown do Izby Obywatelskiej Wirginii (1619).
O Thomasie Smisie
Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 55.

O śmierci , O ludziach , O historii , O czasie

„Uważam, że samochód jest potrzebny, bo dzięki niemu można dużo zrobić, dużo podróżować. Ale wybierajcie skromniej! A kiedy będziecie jednak dobierać sobie jakiś piękny model, to pomyślcie, ile dzieci umiera z głodu. Pomyślcie tylko o tym!”

Franciszek (papież) (1936) papież

na spotkaniu z prałatami i biskupami.
Źródło: Tomasz Bielecki, Efekt papieża Franciszka, „Gazeta Wyborcza”, 13–14 lipca 2013.

O dzieciach , O samochodach , O podróżowaniu

„Moje stanowisko w sprawie transplantacji często bywa źle rozumiane. Nie twierdzę, że należy ich zaniechać. Twierdzę jedynie, że z punktu widzenia logiki i moralności przeszczepy ludzkich organów stoją na tej samej płaszczyźnie co ludożerstwo głodowe. Jak mówimy w logice, są one sobie równoważne: cokolwiek da się powiedzieć za lub przeciw przeszczepianiu organów ludzkich, da się też powiedzieć za lub przeciw odżywianiu się ludzkim mięsem w czasach głodu – i odwrotnie. Można zatem uznać transplantację za dopuszczalny sposób ratowania życia, ale wtedy za dopuszczalne trzeba też uznać ludożerstwo głodowe. I można bezwarunkowo odrzucać ludożerstwo, ale wówczas trzeba też odrzucić transplantację. Nie można bez obłudy przyjmować obu rzeczy naraz. Taka jest surowa prawda, której nie chce się spojrzeć w oczy, udając, że nic nadzwyczajnego się nie dzieje. A dzieje się.”

Bogusław Wolniewicz (1927–2017) filozof polski

Źródło: Życie nie jest najwyższą wartością http://www.opoka.org.pl/biblioteka/F/FE/transplantacja3.html, opoka.org.pl

O życiu , O prawdzie

„Mamy w Pakistanie trudną do zniesienia sytuację, którą musimy zmienić. Jest naszym moralnym obowiązkiem podniesienie ludu Pakistanu z bagna nędzy. Był taki czas w historii islamu, kiedy wielki kalif Omar oświadczył, że jeżeli nad brzegami Eufratu choć jeden pies umrze z głodu, on kalif, będzie za to odpowiedzialny przed wszechmocnym Allachem. Tu, w Pakistanie – w największym państwie islamskim – mężczyźni i kobiety umierają z głodu tysiącami. Nasze dzieci śpią na ulicach bez dachu nad głową. Nasze ciężko pracujące masy żyją w przerażających warunkach. To musi ulec zmianie.”

Zulfikar Ali Bhutto (1928–1979) pakistański polityk

przed wyborami do Zgromadzenia Narodowego w grudniu 1970.
Źródło: Barbara Wizimirska, Drogi kariery. Zulfikar Ali Bhutto i jego partnerzy: Indira Gandhi i Mujibur Rahman, op. cit., s. 94.

O kobietach , O mężczyznach , O dzieciach , O ludziach

„Rodacy, niemieccy robotnicy, pochodzę z waszych szeregów, byłem jednym z was, stawałem z wami, ramię w ramię, przez 4 lata wojny. Później awansowałem dzięki wytrwałości i samokształceniu, chociaż musiałem znosić głód! Ale w głębi duszy, nadal jestem taki sam.”

Adolf Hitler (1889–1945) kanclerz Rzeszy, twórca i dyktator III Rzeszy niemieckiej

przemówienie w fabryce Siemensa (nawiązanie do I wojny światowej).
Źródło: film dokumentalny Apokalipsa. Siła Hitlera: Zagrożenie

O wojnie , O duszy , O sile

„Choć bałagan, głód i bieda,
przecież kraju się nie sprzeda.”

Jacek Zwoźniak (1952–1989)

Źródło: Kanał – czastuszki rockowe

„Polacy nie umierają z głodu, ale nigdy nie jedzą tego, o czym zamarzyli, chyba że przy wyjątkowych okazjach.”

Carmen Laforet (1921–2004) hiszpańska pisarka

Za żelazną kurtyną. Podróż do Polski w 1967 roku
Źródło: s. 106

„Bóg, widząc twój głód i wyczerpanie twojej duszy, ze swej hojności pociesza ją słodyczą, aby nie ustała w drodze. Dlatego jakże słusznie powinieneś Go słuchać, jakże pilnie Go naśladować i jak wytrwale iść za Nim!”

Stanisław Papczyński (1631–1701) zakonnik polski, założyciel katolickiego zgromadzenia marianów

Wskazania (Bądź posłuszny Bogu).
Źródło: o. Stanisław Papczyński MIC – Duchowe wskazania., s. 69 http://www.stanislawpapczynski.org/assets/pdfs/duchowe_pl.pdf

O Bogu , O duszy

„Fundusze w państwowym skarbcu są nasze. Finanse nie są zagrożone przez złodziei, lecz przez tych, którzy ich strzegą.”

Anna Hazare (1937)

podczas protestu głodowego w sierpniu 2011.
Źródło: Głodem w korupcję. Premier mięknie, tvn24, 20 sierpnia 2011 http://www.tvn24.pl/0,1714637,0,1,glodem-w-korupcje-premier-mieknie,wiadomosc.html

„Myśleć o przyszłości – cóż za luksus!”

Nina Bierbierowa (1901–1993)

wypowiedziane w czasie emigracji – Bierbierowa wtedy cierpiała biedę i głód.

O myślach , O cierpieniu , O czasie , O przyszłości

„Robotnik mieszka pod strzechą albo w norze zostawionej mu przez nasze miasta, które potrzebują jego wysiłku. Wstaje ze słońcem i nie zważając na pogodę bierze swe jedyne ubranie, przeznaczone na wszystkie pory roku, drąży nasze kopalnie i kamieniołomy, osusza nasze bagna, oczyszcza nasze ulice, buduje nasze domy, robi nasze meble, w okresach głodu zadowala się wszystkim, co mu dają, a u schyłku dnia rzuca się zmęczony na twardy barłóg…”

Denis Diderot (1713–1784) francuski pisarz, filozof

Encyklopedia. Słownik rozumowany nauk, sztuk i rzemiosł

O wysiłku , O pogodzie

„To była dzielnica pełna przemocy, gdyż istniał głód i nienawiść. Dorastałem, oglądając to wszystko. Gangi walczyły ze sobą, kradzieże i zabójstwa każdego dnia. W każdym razie Ósma Ulica, Nowy Jork. Elia Kazan, Al Jolson, Gershwin, Sophie Tucker śpiewali w Orpheum, barze, który stał na rogu domu… To wszystko – więcej przemocy, więcej ekscytujących rzeczy niż w Nowym Jorku – jest w mojej muzyce, w moim życiu, w moim zachowaniu, w moich relacjach.”

Astor Piazzolla (1921–1992) argentyński kompozytor tang

Źródło: Astor, Diana Piazzolla, Buenos Aires, wyd. Corregidor, 2005. ISBN 950-05-1570-9

O nienawiści , O zachowaniu , O domu , O relacjach

„Kto może zapobiec złu, a dobrowolnie i z powodu chciwości to odwleka, słusznie na równi z mordercami może być potępiony.”

Bazyli Wielki (329–379)

Homilie
Źródło: Homilia wypowiedziana w czasie głodu i posuchy

O czasie

„Głód oczu nie ma.”

Samuel Linde (1771–1847) polski leksykograf, językoznawca i bibliotekarz

„Gdyby ludzie stali się nagle cnotliwi, wiele tysięcy musiałoby zginąć z głodu.”

Georg Christoph Lichtenberg (1742–1799) pisarz niemiecki, aforysta

O ludziach

„Z głodu nie umrzemy, ale jesteśmy biedni, a bieda zamienia człowieka w bydło.”

Ołeksandr Irwanec (1961)

Źródło: Łukasz Saturczak, Jestem starym sceptykiem http://www.dwutygodnik.com/artykul/4574/, Dwutygodnik.com nr 109/2013.

„Kiedy skończyliśmy uprawiać miłość po raz pierwszy, zapadliśmy w głęboki sen, z którego za jakiś czas wybudziło nas rosnące podniecenie. Nim nastał brzask, wielokrotnie przysypialiśmy i budziliśmy się w pełnym upojenia cyklu, by wreszcie ocknąć się o świtaniu, czując wspaniałe spełnienie i niemożliwy do wytrzymania głód.”

Philippa Gregory (1954)

Kochanice króla

O miłości , O snach , O czasie

„Czasami najlepszą rzeczą, jaką można zrobić, jest zburzenie wszystkiego i rozpoczęcie od nowa.”

Cedric Bixler-Zavala (1974)

Źródło: Miłosz Habura, The Mars Volta: „Najpierw głód, potem kawior”, nuta.pl http://www.nuta.pl/wywiady/d/2/141/

„Tęskniła za nim nieustannie. Oprócz pragnienia odczuwała tylko to jedno: tęsknotę. Ani zimna, ani ciepła, ani głodu. Tylko tęsknotę i pragnienie.”

Janusz Leon Wiśniewski (1954) polski naukowiec i pisarz

Anorexia nervosa

„Mówią na mnie Nu. „Nu” znaczy „dziewczyna”. Nie mam innego, osobistego imienia, bo nikt dotąd mi go nie nadał. Mój ojciec jest nieznany. Moją matkę mieszkańcy wioski przezywają Przeklętą. Nie przeszkadza im, że już umarła. Nienawiść, którą do niej czują, przekroczyła granicę śmierci. Prawdopodobnie moja matka jest upiorem, gdyż nie pochowano jej zgodnie z zasadami, tylko wywieziono ciało na pustynię. Nie nakarmiono jej ducha ryżowym kleikiem. Kiedy słyszę, jak zawodzi wiatr, to czasem myślę, że to duch mojej matki płacze z głodu.”

Izabela Szolc (1978) polska pisarka

Źródło: I to minie

O śmierci , O nienawiści , O matce , O myślach

„Lewica uważa, że jeśli mamy wysokie bezrobocie, to niemożność znalezienia pracy nie jest winą jednostki, tylko całego systemu, w tym rządu i sektora prywatnego, a człowiek bezrobotny i ubogi nie zasługuje na to, żeby umrzeć z głodu. Państwo to republika obywateli, więc powinno zadbać o to, żeby obywatele mieli co do garnka włożyć i mieli możliwość pracy – chociażby przez zlecanie robót publicznych. To zresztą system naczyń połączonych: przecież miejsca pracy powstają wtedy, gdy ludzie mają pieniądze na zakup towarów – a mają pieniądze, gdy mają pracę. Konserwatyści myślą inaczej. Uważają, że każdy dorosły powinien być własnym surowym ojcem, być niezależny, potrafić sam się o siebie zatroszczyć. Poleganie na rządzie prowadzi do zepsucia: surowy ojciec nie rozdaje ot tak dóbr, dzieci powinny się nauczyć na nie zarabiać.”

George Lakoff (1941) językoznawca amerykański

Źródło: rozmowa Katarzyny Wężyk, Prawica wojuje na słoniach, „Gazeta Wyborcza”, 23–24 sierpnia 2014.

O pieniądzach , O dzieciach , O ludziach , O myślach

„Głód nie ma ambicji.”

Seneka Młodszy (-4–65 p. n. e.)

Ambitiosa non est fames. (łac.)

„Krzycząca samotnośćból fioletowego światłakim mogłeś byća nie jesteśzrozumienie sensu niedosytupozbawiło cię głodu”

Kazimierz Burnat (1943)

Źródło: Żar zmierzchu

O bólu , O zrozumieniu , O samotności , Sens

„Nie słyszano jeszcze nigdy, szczególnie u nas w Polsce, aby gorliwy kapłan umarł z głodu; im bardziej jest gorliwy, bezinteresowny, ofiarny, tem bardziej lgną do niego serca wiernych, pamiętając o najdrobniejszych jego potrzebach.”

Jacek Woroniecki (1878–1949) teolog polski, dominikanin

Królewskie kapłaństwo
Źródło: s. 108

Serce

„Jakże haniebne są przypadki, jakie się zdarzały podczas tegorocznej klęski głodu. Ludzie naprawdę umierali, przyjmując ostatnie namaszczenie na ulicy (…) W tym mieście, w którym mieszka bogaty arcybiskup, gdzie jest wielka katedralna kapituła, tylu opatów, trzy jezuickie pałace (…) nie zdarzył się ani jeden dowiedziony przypadek, aby którykolwiek z tych ludzi wziął do siebie choćby jednego z owych nieszczęśników, którzy leżeli pod ich drzwiami.”

Józef II Habsburg (1741–1790) cesarz niemiecki

Praga, 1771.
Źródło: Dziennik z podróży przez Czechy Józefa II; tłum. Elżbieta Tabakowska.

O ludziach

„Rząd morderców nie stworzy ładu, nie wtłoczy życia w stare ramy, a krew niewinnych i głód, i cierpienie mas ludowych – płacz dzieci i rozpacz matek – to ofiary, które lud złożyć musi, by pokonać wroga i by zwyciężyć – nie pójdą na marne.”

Feliks Dzierżyński (1877–1926) polski i rosyjski działacz komunistyczny

Pamiętnik więźnia
Źródło: s. 15

O dzieciach , O ludziach , O matce , O cierpieniu

„Głód jest wtedy prawdziwy, gdy człowiek patrzy na drugiego człowieka jako na obiekt do zjedzenia.”

Tadeusz Borowski (1922–1951) polski poeta, prozaik i publicysta

Źródło: Dzień na Harmenzach

„To nabożeństwo żałobne za dusze naszych kolegów więzionych jako jeńcy wojenni w obozach Kozielska, Starobielska i Ostaszkowa, za dusze sióstr i braci, którzy zginęli w kraju, prowadząc walkę z krzyżackim najeźdźcą, za dusze tych, którzy zginęli w więzieniach i katorgach sowieckich, za dusze naszej ludności brutalnie wywiezionej z gniazd rodzinnych, która wyginęła w Rosji sowieckiej z głodu, nędzy, zimna i chorób.”

Leopold Okulicki (1898–1946) generał polski

nabożeństwo żałobne po informacji o odkryciu grobów polskich oficerów zamordowanych w Katyniu w 1940, 19 kwietnia 1943.
Źródło: Andrzej Przemyski, Ostatni komendant generał Leopold Okulicki, op. cit., s. 107.

O duszy , O walce

„Zaniepokojona bezideowością lewicy, postanowiłam sporządzić w zwięzłej formie zarys 'manifestu człowieka lewicy'. Pragnę podkreślić, że ten, kto jest wrażliwy na biedę i nieszczęścia innych w naturalny sposób może stać się zwolennikiem prądów lewicowych.
Człowiekiem lewicy nie jest ten, kto wcześniej należał do PZPR, a dziś chce to zatrzeć i wtóruje prawicy w krytyce minionego systemu. Człowiekiem lewicy nie jest ten, kto kiedyś cenił wartość socjalizmu, a dziś mówi o tym pogardliwie chcąc czerpać profity w nowej rzeczywistości.
Lewicowość wiąże się nierozdzielnie z traktowaniem każdego człowieka jako celu samego w sobie, a nigdy jako środka do nawet najbardziej szczytnych celów. Ta zasada płynąca z filozofii Kanta stanowi podstawę socjalizmu.
Człowiek lewicy, ceniąc narodową tradycję i kulturę, czuje się przede wszystkim częścią ludzkości. Stanowi to zaporę dla kierowania się egoizmem rodzinnym w polityce.
Twierdzę, że obowiązkiem człowieka lewicy – w obliczu wynalezienia broni masowej zagłady – jest dążenie do trwałego pokoju, a nawet szerzej – urzeczywistnianie idei pacyfistycznych.
Człowiek lewicy powinien być rzecznikiem rozdzielenia religii i prawa, religii i polityki, jak również religii i nauki. Może wyznawać określoną religię, może być bezwyznaniowym, czy agnostykiem, bądź ateistą, ale zarazem zwolennikiem państwa neutralnego światopoglądowo.
Ideowość – nie zaś karierowiczostwo i pragmatyzm – ma znamionować człowieka lewicy. Troska o nią winna prowadzić do starań, by telewizja i radio publiczne wreszcie zaczęły nadawać programy o treściach lewicowych. Inaczej nie powstanie społeczeństwo obywatelskie, a więc wieloświatopoglądowe.
Człowiek lewicy nie powinien uznawać własności prywatnej za świętą i nienaruszalną. Powinien cenić także własność państwową i spółdzielczą.
Przedstawiciel lewicy powinien być człowiekiem czynu. Bieda, nędza, głód, bezrobocie, bezprawie – wymagają przezwyciężenia. Sprawiedliwość należy urzeczywistniać poprzez rozwiązania systemowe. Filantropia może jedynie doraźnie rozwiązać czyjś problem i z reguły uwłacza tym, do których jest skierowana.
Człowiek lewicy powinien pozwalać innym na głoszenie poglądów, które sam uznaje za błędne i nieprawidłowe. Ma być życzliwy dla prawd innych niż własne. Konsekwentnie ma wygłaszać niezgodę na nietolerancję.
Człowiek lewicy ma czynić wysiłki, by zmieniać świadomość społeczeństwa. Istotne znaczenie ma wyzbywanie się uprzedzeń i stereotypów.
Człowiek lewicy ma działać na rzecz eliminowania dyskryminacji i braku akceptacji rozmaitych grup społecznych.
Człowiek lewicy powinien czuć się częścią świata przyrody, a więc odznaczać się braterskim stosunkiem do innych istot żywych.
Wierność wobec wyznawanych wartości powinna znamionować człowieka lewicy.”

Maria Szyszkowska (1937) polska działaczka polityczna, filozof

Źródło: '„Manifest człowieka lewicy”', w: „Lewicowość w XXI wieku”, tChu, W-wa 2004.

O pokoju , O religii , O sprawiedliwości , O problemach

„Głód, strach i zmęczenie to niebezpieczna mieszanka. Zrobiłaby potwora z każdego człowieka.”

John Marsden (1950) Pisarz australijski

Seria Jutro, Jutro 6: Cienie

O strachu

„Obok z karminowej sukni rozlewa się na brązowym pluszu fotela Śpiewaczka, o której plotkowano, że w dniu głodu przed końcem wojny miało ją całe Dachau.”

Tadeusz Borowski (1922–1951) polski poeta, prozaik i publicysta

Bitwa pod Grunwaldem

O wojnie

„Głód gasi miłość.”

Krates z Teb (-365–-285 p. n. e.)

Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

O miłości , O myślach , O myśleniu

„„Krasnaja zwiezda” wyraża się oględnie: „W 1933 roku na Ukrainie nastał głód”. No tak, sam z siebie nastał i tyle.”

Wiktor Suworow (1947) pisarz rosyjski

Źródło: Oczyszczenie

„(…) głód do takiej ludzi przywodził ostateczności, że strach powiedzieć, rodzice dzieci, a dzieci rodziców z głodu zabijały i jadły. Niektórzy ciała wisielców z szubienicy odrywali i zjadali.”

Jan Długosz (historyk) (1415–1480) polski kronikarz

Historiae Polonicae praefatio

O dzieciach , O ludziach , O strachu , O rodzicach

„Obóz, jak się zorientowałem. Obejmował teren około półtora kilometra kwadratowego płaskiego terenu. Otoczony był solidnym ogrodzeniem z drutu kolczastego, rozpiętego kilkoma rzędami pomiędzy drewnianymi słupami. Ogrodzenie miało ponad dwa i pół metra wysokości. Po zewnętrznej stronie przechadzały się patrole w odstępach około pięćdziesięciometrowych. Po stronie wewnętrznej strażnicy z bronią stali co jakieś piętnaście metrów. Za drutami stało kilkanaście baraków. Przestrzeń pomiędzy nimi wypełniał gęsty, falujący tłum. Więźniowie tłoczyli się, przekrzykiwali. Z kolei strażnicy starali się utrzymywać ich we względnym porządku…
… Po lewej stronie od bramy, o jakieś sto metrów za ogrodzeniem, był tor kolejowy, a właściwie rodzaj rampy. Prowadził od niej do ogrodzenia chodnik zbity z desek. Na torowisku stał pociąg złożony z około trzydziestu wagonów towarowych. Były brudne i zakurzone…
… Mijaliśmy akurat jakiegoś starca. Siedział na ziemi nagi i rytmicznie kiwał się do przodu i tyłu. Jego oczy błyszczały i nieustannie mrugał powiekami. Nikt nie zwracał na niego uwagi. Obok leżało dziecko w łachmanach. Miało drgawki. Z przerażeniem spoglądało dookoła.
Tłum pulsował jakimś obłędnym rytmem. Wrzeszczeli, machali rękami, kłócili się i przeklinali. Zapewne wiedzieli, że niedługo odjadą w nieznane, a strach, głód i pragnienie potęgowały poczucie niepewności i zwierzęcego zagrożenia. Ludzie ci zostali wcześniej ograbieni z całego skromnego dobytku, jaki im pozwolono zabrać w tę podróż. Było to pięć kilogramów bagażu. Były to zwykle jakieś najpotrzebniejsze w drodze przedmioty. Poduszka, jakieś okrycie, trochę jedzenia, butelka z wodą. Czasem kosztowności czy pieniądze. Docierała tu przeważnie ludność gett, która nie miała już nic…
Pobyt w obozie nie trwał długo. Zazwyczaj nie dłużej niż cztery dni. Potem pakowano ich w wagony na śmierć. Przez czas pobytu w obozie prawie nie otrzymywali jedzenia. Zdani byli na własne zapasy.
Baraki obozowe mogły pomieścić mniej więcej połowę więźniów. Drugie tyle pozostawało na dworze. Powietrze wypełniał odór ludzkich odchodów, potu, brudu i zgnilizny…
… Oficer SS, odpowiadający zapewne za załadunek, stanął przed tłumem Żydów. Nogi rozstawił szeroko.
– Ruhe! Ruhe! Spokój! – wrzasnął. – Wszyscy Żydzi mają wejść do wagonów. Pojedziecie tam, gdzie jest dla was praca. Ma być porządek. Nie wolno się pchać ani opóźniać załadunku. Kto będzie wywoływał panikę albo stawiał opór, zostanie zastrzelony.
Przerwał i wbił wzrok w masę ludzką przed sobą. Spokojnie zaczął otwierać kaburę pistoletu. Wyjął broń. Pierwsze szeregi Żydów zaczęły się cofać. Niemiec zaśmiał się i oddał trzy strzały w tłum. W grobowej ciszy rozległ się przeszywający krzyk. Spokojnie schował pistolet.
– A teraz do wagonów! Raus! – wrzasnął.
Tłum zamarł. Z tyłu rozległy się strzały. Ludzie ławą ruszyli do przodu, krzycząc przeraźliwie. Zbliżali się do drewnianego pomostu. Ludzki strumień był jednak zbyt szeroki, aby się w nim pomieścić. Esesmani otworzyli ogień. Pędzący zaczęli padać. Rozległ się głuchy tupot nóg po deskach rampy. Teraz zaczęli strzelać strażnicy stojący przy wagonach. Tłum przyhamował.
– Ordnung! Ordnung! – wrzeszczał esesman.
Pierwsi Żydzi wpadli do wagonu. Niemcy przy drzwiach odliczali ich. Po liczbie „sto czterdzieści” esesman zawył „Halt!” i dwukrotnie strzelił. Przystanęli. Pociąg powoli szarpnął i nowy wagon wtoczył się na wysokość pomostu. Zaczęli go wypełniać nowi więźniowie.
Wedle wojskowych regulaminów wagon towarowy przeznaczony był na osiem koni lub czterdziestu żołnierzy w transporcie. Upychając ludzi na siłę i bez jakiegokolwiek bagażu, można było pomieścić w wagonie sto osób. Niemcy wydali rozkaz pakowania po stu trzydziestu, ale jeszcze dopychali dodatkową dziesiątkę. Gdy drzwi nie dały się zamknąć, tłukli na oślep kolbami, strzelali do środka wagonu, wrzeszczeli na nieszczęsnych Żydów. Ci, aby zrobić miejsce dla nowych, wspinali się na ramiona i głowy już znajdujących się wewnątrz. Z głębi wagonu dochodził jakiś potępieńczy ryk i wycie.
Gdy upchnięto już sto czterdzieści osób, strażnicy przystąpili do zamykania drzwi. Były ciężkie, wykonane z drewna obitego żelazem. Miażdżyły wystające na zewnątrz kończyny wśród wrzasków bólu. Po zasunięciu drzwi zabezpieczano je żelazną sztabą i ryglowano.
Przed załadunkiem na podłogę wagonów sypano warstwę niegaszonego wapna. Oficjalnie był to zabieg higieniczny. Chodziło o nie rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych. W praktyce wapno gwałtownie absorbowało wilgoć z powietrza. Spadała zawartość tlenu i ludzie zaczynali się dusić. Równocześnie wapno w kontakcie z ludzkimi odchodami wydzielało trujące substancje, między innymi chlor. Ten zaś dusił stłoczonych więźniów. Niemcy osiągali podwójny cel. Choroby zakaźne istotnie się nie rozprzestrzeniały, a wagon można było łatwiej po transporcie wymyć. Po drugie, transportu tego nie przeżywało wielu „podróżnych”. A o to przecież chodziło.
Czasami od polskich kolejarzy docierały informacje, że takie wagony z Żydami stały na bocznicach po kilka dni. Po otwarciu znajdowano w nich same trupy…
… Na obozowym placu pozostali zabici i konający. Strażnicy przechadzali się wolnym krokiem i dobijali ich strzałami w głowę. Wkrótce zapanowała cisza…”

Jan Karski (1914–2000) prawnik, dyplomata, wykładowca akademicki, polski kurier czasów II wojny światowej

Karski dostał się w przebraniu strażnika do obozu tranzytowego dla Żydów w Izbicy, który był „ostatnim etapem” przez obozem zagłady w Bełżcu.
Tajne państwo: opowieść o polskim Podziemiu

Koń , O miłości , O śmierci , O pieniądzach

„Kipling napisał w Księdze dżungli: „jest czterech, którym głód wiecznie dopieka: dziób sępa, gardziel szakala, ręka małpy i oko człowieka”. Bardzo mi się to motto spodobało. Znakomicie oddaje „żarłoczność wrażeń”, jakich wciąż doświadczam. Wokół jest tyle niezwykłości i piękna, że chciałoby się złapać je za ogon.”

Adam Kilian (1923–2016) polski scenograf teatru lalek

Źródło: Jolanta Gajda, Piękno za ogon złapane, „Życie Warszawy”, 22 maja 2003 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/pieknoz.htm

O życiu , Cytaty o pięknie , O wrażeniach

„Od wczoraj już nie szukam twoich drzwi, to cud,
Pamięć byle groszem przekupuję
I może też przekupię mrzonką złotą głód,
Góry i pagórki przeskakuję.”

Stanisława Celińska (1947) polska aktorka

Cytaty z piosenek wykonywanych przez S. Celińską
Źródło: „Dziurawy but na każdą z dróg”, sł. Janusz Wiśniewski

O butach

„Z pewnością nie z głodu. Libia ma najlepszą ropę na świecie. Może się możnym tego świata zachciało ropy? Trzeba też przepatrzeć, czy się młodym tej wolności jakoś nie zachciało. Ale jeszcze zrozumieją, że za to trzeba płacić.”

Albin Siwak (1933–2019) polski działacz partyjny w okresie PRL

w odpowiedzi na pytanie, skąd rewolucja w Libii.
Źródło: wywiad Pawła Smoleńskiego, Kaddafi wariat, ale jego Libia to była żyła złota, „Gazeta Wyborcza”, 5–6 marca 2011.

O wariatach , O wolności

„O Anno, Anno poślę – swój głód na twoim ośle.”

Arthur Rimbaud (1854–1891) francuski poeta

Ma faim, Anne, Anne, Fuis sur ton âne. (fr.)
Poezje
Źródło: Uczta głodu, tłum. Adam Ważyk

„Przeprowadzone ostatnio badania warunków egzystencji w różnych krajach południowoamerykańskich odkryły zadziwiający fakt, że zachodnia półkula należy do wielkich obszarów, na których panuje niedożywienie i głód. Jest to tym bardziej zaskakujące, że reszta świata uważała zawsze kontynenty Ameryki za kraje mlekiem i miodem płynące, zasobne w niezmierne bogactwa naturalne. A w Ameryce Południowej nie ma ani jednego kraju, którego ludność nie cierpiałaby głodu. Wszystkie kraje trapi ta klęska z tą jedynie różnicą, że w pewnych okręgach jest ona bardziej dotkliwa niż w innych. W zależności od stopnia nasilenia głodu Ameryka Południowa może być podzielona na dwie części: obszar A, gdzie żywienie jest wyjątkowo wadliwe, a ludność cierpi głód na skutek niedostatecznej ilości pożywienia, oraz obszar B, gdzie warunki odżywiania nie są tak złe… Obszar A obejmuje trzy czwarte powierzchni całego kontynentu; należą tu: Wenezuela, Kolumbia, Peru, Boliwia, Ekwador, Chile, północno-wschodnia i najbardziej południowa część Argentyny, zachodnia część Paragwaju i północna Brazylia.”

Josué de Castro (1908–1973)

Źródło: Geografia głodu, cyt. za: Grzegorz Jaszuński, op. cit., s. 318.

O cierpieniu , O bogactwie

„Żaden z moich poprzedników nie przeszedł tej drogi, nie poznał co to jest głód, czym jest chodzenie bez obuwia, boso. Nie wiedzą co to jest brak dostępu do wody czy elektryczności. Nie znają cierpienia. Nikt z nich tego nie doświadczył. Wiedzą o tym, ale z książek. Mówią o tym, mówią o koniunkturze ekonomicznej, o sytuacji społecznej kraju, mówią o tym bez znajomości realiów, których nie mieli okazji poznać.”

Evo Morales Ayma (1959) polityk boliwijski

Źródło: lewica.pl, 29 października 2006

O książkach , O cierpieniu

„Gdyby w świecie robiono tylko to, co pożyteczne, miliony musiałyby zginąć z głodu.”

Georg Christoph Lichtenberg (1742–1799) pisarz niemiecki, aforysta

„Możemy i powinniśmy przejmować się nędzą całego świata, milionami ludzi, którzy co roku umierają z głodu. Ale nie jesteśmy w stanie indywidualnie zaradzić potwornej niesprawiedliwości na świecie, w którym – otoczone narodami sytymi – żyją ludy niedożywione, głodujące, bezradne wobec własnej nędzy. Na to trzeba potężnej organizacji międzynarodowej, wysiłków wielu narodów i państw. Za krótkie są na ogół nasze ręce, aby dosięgnąć biedaka leżącego na ulicach Bombaju – możemy mu pomóc modlitwą i ofiarą składaną za niego Dobremu Bogu – ale nie są za krótkie nasze ręce, aby wesprzeć najbardziej nieszczęśliwych i opuszczonych, żyjących w naszych miastach i wsiach, na tej samej ulicy, a nieraz – tuż obok, na tej samej klatce schodowej.”

Stefan Wyszyński (1901–1981) polski duchowny katolicki, prymas

wypowiedziane w Warszawie, 24 maja 1975.

O Bogu , O ludziach , O wysiłku

„Nie rozumiem ekonomii. Nie potrafię na przykład zrozumieć obiegu pieniądza. Ani tego, skąd ta cała radosna szczęśliwość wzrostu PKB. Po co komuś czwarty jacht albo piąty dom? Bo że ktoś chce mieć jacht, no to jeszcze jakoś zrozumiem. Ale kolejny? I na jakiej zasadzie nieustanne kupowanie ma napędzać gospodarkę? (…) Codziennie umiera 26 tysięcy ludzi z głodu. A jednocześnie żywności produkuje się coraz więcej, tylko po to, aby bogaci mogli więcej i więcej wyrzucać. Bogaci – czyli również my. System zjada własny ogon. Globalne koncerny puchną ponad miarę i zyskują nieprawdopodobną władzę.”

Janina Ochojska (1955) polska działaczka charytatywna

Źródło: rozmowa Grzegorza Sroczyńskiego, Janina Ochojska. Czy jesteś dobrym człowiekiem?, „Duży Format”, wyborcza.pl, 7 sierpnia 2014 http://wyborcza.pl/duzyformat/1,139945,16438335,Janina_Ochojska__Czy_jestes_dobrym_czlowiekiem_.html

O ludziach , O domu

„Mamy żywności pod dostatkiem. Choć niektórzy mówią, że niebawem grozi nam głód. Panu Kaczyńskiemu dali kij, ale nikt mu nie wyjaśnił na czym to polega. Współczuję prezesowi PiS, bo w sprawach rolniczych doradza mu prawnik i geodeta.”

Marek Sawicki (1958) polski rolnik i polityk ruchu ludowego

Źródło: Minister rolnictwa o liście: Panu Kaczyńskiemu dali kij, ale już nie wyjaśnili… , tokfm.pl, 21 lipca 2011 http://www.tokfm.pl/Tokfm/1,103454,9983155,Minister_rolnictwa_o_liscie__Panu_Kaczynskiemu_dali.html

„Nie da się przejść przez życie nie dźwigając krzyża swoich problemów i słabości. Kłamstwem jest rozpowszechniana przez współczesną płytką kulturę i wszechobecną reklamę, teza, że świat jest tylko dla młodych, zdrowych, pięknych, sprawnych fizycznie, bogatych i bezmyślnie pewnych siebie. Na świecie nieporównywalnie więcej jest ludzi chorych, niepięknych, ubogich, cierpiących głód, prześladowanych i zagubionych.”

Stanisław Wielgus (1939) polski arcybiskup katolicki

Źródło: Homilia w katedrze płockiej podczas mszy na rozpoczęcie XXI pieszej pielgrzymki z Płocka na Jasną Górę, 6 sierpnia 2002

O życiu , O ludziach , O kłamstwie , O świecie

„Oto mit długo utrzymujący się na Zachodzie: Chiny nie były wprawdzie wzorem demokracji, ale „Mao zapewnił każdemu Chińczykowi miskę ryżu”. Niestety nic bardziej błędnego, bo po pierwsze, skromne przydziały żywnościowe na głowę mieszkańca nie zwiększyły się specjalnie od początku aż do końca jego władzy, i to pomimo morderczej harówki chłopów, najcięższej w historii Chin. Po drugie, to Mao i stworzony przez niego system ponoszą bezpośrednią odpowiedzialność za coś, co pozostanie (miejmy nadzieję) największym głodem wszech czasów.”

Jean-Louis Margolin (1952)

Źródło: Czarna księga komunizmu, cyt. za: Stanisław Roszak, Jarosław Kłaczkow, Poznać przeszłość. Wiek XX. Podręcznik do historii dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres podstawowy, wyd. Nowa Era, Warszawa 2012, ISBN 9788326708565, s. 322.

O demokracji , O historii , O wieku , O przeszłości

„Atak za szturmem, szturm za natarciem!
– Ach, gdyby tylko przysłano pomoc,
ach, gdyby tylko było wiadomo
że nam alianci nadeślą wsparcie
nim wystrzelimy pocisk ostatni:
Głód bohaterom kiszki skręca,
sennieją oczy, słabną ręce,
słania się, ściele żer armatni,
las krzyży rośnie wokół strzelnic,
wróg nasze matki pędzi na czołgi,
za Wisłą milczy swołocz znad Wołgi,
przywarły działa czerwonych sotni,
i coraz więcej spalonych dzielnic,
i coraz czarniej, coraz śmiertelniej,
coraz samotniej…”

Zbigniew Jasiński (1908–1984) pisarz polski

Źródło: Pieśń o Powstaniu

O matce , O wsparciu , O pomocy

„Często widziałem wielu moich konkurentów z papierosem w ustach. Palenie pomaga w stresie oraz w odchudzaniu, gdyż zabija głód. Jeszcze kilka lat temu, przed zmianą przepisów, kiedy waga była niesłychanie ważna, często paliliśmy i chodziliśmy bez przerwy głodni, ponieważ panowała histeria odchudzania. Dzisiaj przyzwyczajenie czy nałóg u wielu zostało.”

Janne Ahonen (1977) fiński skoczek narciarski

Źródło: sport.pl, Ahonen: Połowa skoczków pali papierosy, 29 listopada 2009 http://www.sport.pl/celebrities/1,83529,6006337,Ahonen__Polowa_skoczkow_pali_papierosy.html

O sporcie , O zmianach

„Przyjaciele i kamraci! Tam [na południu] jest znój, głód, łachmany, ulewne deszcze, dezercja i śmierć; tu beztroska i przyjemność. Tam leży Peru ze swymi bogactwami, tu jest Panama i jej bieda. Wybierajcie! Niech każdy z was zadecyduje, co przystoi odważnemu Kastylijczykowi. Ja ruszam na południe.”

Francisco Pizarro (1478–1541) konkwistador hiszpański

Źródło: Simon Sebag Montefiore, Potwory. Historia zbrodni i okrucieństwa, wyd. Świat Książki, tłum. Jerzy Korpanty, s. 117.

O śmierci , O przyjemności , O książkach , O świecie

„Dlaczego tak naprawdę nie wolno porównywać Holokaustu do innych ludobójstw? Nie dlatego żeby ci ludzie rzeczywiście wierzyli, że Holokaust był czymś wyjątkowym straszniejszym niż. Wielki Głód czy rzeź Ormian. Oni są na to zbyt inteligentni. Tutaj chodzi o pieniądze, o biznes. Wszystkie inne narody, które mówią o swoich własnych cierpieniach, ci ludzie uważają za zagrożenie dla swoich interesów. Za biznesowych konkurentów.”

Norman Finkelstein (1953) amerykański politolog, nauczyciel akademicki i pisarz

Źródło: Nie wolno zarabiać na Holokauście. Wywiad z Normanem Finkelsteinem, „Historia Do Rzeczy” nr 9/2013, s. 52.

O pieniądzach , O ludziach , O historii , O biznesie

„Niepokój erotyczny (…), ten głuchy, nieokreślony głód, to uczucie, że czegoś nam brakuje, które prześladuje nas niemal w każdej chwili w naszym życiu, czy we śnie, czy na jawie.
Co to jest? Możliwość miłości w naszym ciele. Obecność, możliwa obecność innego człowieka.
Poniżające, ustawiczne przypomnienie, że samotność jest niemożliwością, że coś takiego, jak samotny człowiek, nie może istnieć.
Że słowo „ja” jest najbardziej pozbawionym sensu słowem. Pustym punktem w mowie.”

Lars Gustafsson (1936–2016)

Śmierć pszczelarza
Źródło: s. 110.

O emocjach , O samotności , O snach , Sens

„Warunki w których funkcjonowali wtedy (podczas II wś) ludzie, bardzo się różniły. Trzeba brać pod uwagę np., że państwowość litewska czy polska została zniszczona. Że pierwsi kolaboranci ukraińscy, którzy pracowali w obozach zagłady w Bełżcu czy Treblince, prawdopodobnie umarliby z głodu, gdyby nie kolaborowali. Trzeba rozumieć naturę okupacji niemieckiej, naturę okupacji sowieckiej. Interakcje tych reżimów, brak wolności, brak możliwości wyboru, sytuację w której jest wybór, ale między jednym złem a drugim. Próbując to osądzać, często przeceniamy możliwości własne i możliwości przodków. (…) Zbrodnie to fakt historyczny. Warto też pamiętać, że bardzo mało ludzi – bardzo mało! – którzy mieli wtedy jakiś wybór, wybrało dobrze. (…) Jeżeli jednak mówi się – siedząc, dajmy na to, dziś w kawiarni warszawskiej – że jacyś ludzie źle się wtedy zachowali, to niepoważne.”

Timothy Snyder (1969) amerykański historyk

Źródło: wywiad Adama Leszczyńskiego, Mord bez granic, „Gazeta Wyborcza”, 21–22 maja 2011.

O ludziach , O zachowaniu , O naturze , O wolności

„Prostactwo nas pociągało, tak jak w końcu najbardziej wyrafinowany filozof współczesny Jean-Paul Sartre albo nieboszczyk Merlau-Ponty, tacy już wykuci, a jak ich pociągało prostactwo myśli, potrzeba uproszczeń! Bo komunizm powstał dla zaspokojenia pewnych głodów. To zjawisko było o tyle nieuniknione, że w społeczeństwach dzisiejszych, nawet już w społeczeństwach XIX wieku, powstawały potężne głody. Jednym z nich był głód katechizmu, prostego katechizmu.”

Aleksander Wat (1900–1967) polski poeta i prozaik

Mój wiek. Pamiętnik mówiony

O myślach , O wieku , O myśleniu

„Z mroku i głodu, z trudu i nędzy
pierwszy komin wybiegał ku chmurom (…).
Na robotach Stanoszek. Bluzga ziemia posoką
i do szybu przelewa się miękko.
Wieczór nietoperzami przypływa gdzieś z boku,
z szybu smród bucha jak z szynku.”

Wilhelm Szewczyk (1916–1991) śląski pisarz, poseł na Sejm PRL

Źródło: Poemat górniczy, „Życie Literackie” 1951, nr 1 (4 lutego), s. 5 http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=14092

O życiu

„Fast-food zaspokaja głód, ale jest tym samym dla smakosza, czym burdel dla miłości.”

Oliviero Toscani (1942) włoski fotografik

Źródło: „Elle”, styczeń 1996

„Przebieramy coraz szybciej nogami na ruchomej bieżni, która prowadzi donikąd. Aby produkować coraz więcej towarów, prowadzimy rabunkową gospodarkę zasobami naturalnymi, ludzkimi i kulturalnymi Ziemi. Są one tak przetrzebione, że nie czerpiemy już z nich takiej satysfakcji, jaką mieliśmy dawniej. Aby zaspokoić głód utraconych wartości – ciszy, towarzystwa drugiego człowieka, piękna i zdrowego otoczenia – konsumujemy coraz więcej materialnych produktów, co prowadzi do jeszcze większej degradacji naszego środowiska i kultury.”

Dennis Meadows (1942)

Źródło: „Granice wzrostu” na nowo, European Heritage Fund, tłum. „Forum”, 10 grudnia 2012.

„Człowieka należy rozumieć poczynając „od dołu” – od jego głodu, chłodu, bezdomności; nie idea, lecz ciało jest kluczem do ludzkich tajemnic.”

Karol Marks (1818–1883) niemiecki filozof, ekonomista i działacz rewolucyjny

O tajemnicy

„Tyle dzieci z głodu co dzień zdycha na ulicach.
Nie wyrzucaj nigdy chleba do śmietnika.”

Jędker (1977)

Źródło: utwór Najstarsia vlasnost grupy Kontrafakt

O dzieciach

„Niech szlag trafi twój liryzm, ośle
Niech szlag wszystkie jamby trocheje
Wszystkie gramatyki
Twoje dzieci
przymierają głodem
Oczy mają czerwone i mokre
czego się dorobiłeś na
poezji
alkoholizmu i trypra?”

Alvydas Šlepikas (1966)

Źródło: Przekleństwo (monolog żony poety), tłum. Zuzanna Mrozikowa, „Dekada Literacka” http://www.dekadaliteracka.pl/?id=214

O dzieciach

„Gdy już traw, korzonków, myszy, psów, kotek, ścierwa nie stało; więźnie wyjedli, trupy wykopując z ziemie wyjedli, piechota się sama między sobą wyjadła i ludzie łapając pojedli. Truszkowski, porucznik piechotny, dwu synów swych zjadł; hajduk jeden także syna zjadł; drugi matkę; towarzysz jeden sługę zjadł swego; owo zgoła syn ojcu, ociec synowi nie spuścił, pan sługi, sługa pana nie był bezpieczen; kto kogo zgoła zmógł, ten tego zjadł, zdrowszy chorszego pozbył.(…) W tak tedy okrutnym głodzie nastąpiły rozmaite choroby, śmierci srogie, że na człowieka z głodu umierającego patrzeć z strachem i nie bez płaczu przychodziło, których wielem się napatrzył, ziemię pod sobą, ręce, nogi, ciało jako mógł żarł, a co najgorsza, że choćby rad umarł, a umrzeć nie mógł, kamień albo cegłę kąsał, prosząc Pana Boga, aby w chleb przemienił, ale ukąsić nie mógł.”

Józef Budziłło

relacjonując sytuację polskiej załogi na Kremlu na kilka dni przed kapitulacją w listopadzie 1612 r.
Źródło: Wojna moskiewska wzniecona i prowadzona z okazji fałszywych Dymitrów od 1603 do 1612 r., oprac.J. Byliński, J. Długosz, Wrocław 1995, s. 164.

O śmierci , O Bogu , O wojnie , O ludziach

„Zachód się tuczy wojną, zbrodnią, krzywdą, zdradą (…), głód i obskurantyzm, krachy, klaki, kliki, klauzule, parasole, pucze, encykliki.”

Marcin Wolski (1947) polski historyk, pisarz, dziennikarz, satyryk

szopka noworoczna (1969).
Źródło: „Żołnierz Wolności”, 1969; cyt. za: Jak ulubieńcy władz PRL-u, pupilami prawicy się stali http://www.newsweek.pl/polska/prawica-media-dziennikarstwo-polityka-jerzy-targalski-marcin-wolski-jan-pietrzak-jerzy-jachowicz-newsweek-pl,artykuly,278588,1.html, newsweek.pl, 25 stycznia 2014.

O wojnie , O zdradzie , O wolności

Cytaty o głodzie strona 2

Cytaty o głodzie
strona 2