Cytaty na temat front (122 cytatów) | Cytaty sławnych ludzi

„Robiąc Katyń, czyli zastrzeliwując w roku 1940 kilkanaście tysięcy polskich jeńców-oficerów, Stalin nie przewidział, że miejsce ich pochówku zajmą potem Niemcy, rozkopią groby, narobią krzyku, a wujkowi Joe wstydu przed aliantami. Przez to w roku 1944 drugi Katyń, chociaż pilnie Stalinowi teraz potrzebny, był już nie do własnoręcznego wykonania. Na Polaków zawsze można jednak liczyć. Wywołując powstanie sami sprowokowali zabicie w swojej stolicy około 20 tysięcy wojskowo przeszkolonych młodych polskich inteligentów o orientacji prolondyńskiej. Na dokładkę uśmiercono 200 tysięcy ich rodziców, krewnych i znajomych. Wszystko bez jednego radzieckiego strzału, naprawdę rękoma Niemców – nie trzeba już było im tego wmawiać. Pełna higiena polityczna. Odeszli jak kamienie przez Boga rzucone na szaniec. W tym czasie w ogóle Bóg bardzo Stalinowi pomagał, lubił go widocznie (…). Londyn sprowokował śmierć lub rozproszenie warszawian i zburzenie miasta w naiwnej nadziei, że uda się z niego wypędzić Niemców tylko po to, żeby w opanowanej przez AK stolicy utworzyć komitet powitalny armii radzieckiej o innym politycznie składzie, niż życzył sobie tego Stalin (…). W powstaniu warszawskim zabito kilkanaście razy więcej ludzi niż w Katyniu. Mniej więcej tyle, ile zginęło polskich żołnierzy na wszystkich frontach II wojny światowej i we wszystkich jej bitwach razem wziętych: we wrześniu 1939, pod Lenino i Monte Cassino, koło Narwiku i w Afryce Północnej, nad Londynem i na Atlantyku, w walkach o Wał Pomorski i nad Odrą.”

Jerzy Urban (1933) polski dziennikarz

Źródło: tygodnik „Nie” nr 31/2004

O śmierci , O Bogu , O wojnie , O ludziach

„Wypowiedzi polityków w Stanach Zjednoczonych, na Zachodzie i w innych krajach są obrazą zdrowego rozsądku i lekceważeniem opinii publicznej własnych narodów. To nonsens: najpierw oskarżać, a dopiero potem zbierać dowody. I tym zajmuje się najpotężniejszy kraj – USA. W środę nas oskarżono a za dwa dni amerykański rząd oświadczył, że rozpoczyna zbieranie dowodów. W jaki sposób chcą zbierać te dowody znajdując się daleko od miejsca zdarzenia? Oskarżono nas o to, że armia zastosowała broń chemiczną w obszarze, który niby znajduje się pod kontrolą bojowników. Tak naprawdę, na tym terenie nie ma wyraźnej linii frontu między armią i bojownikami. Jak państwo może wykorzystać broń chemiczną lub jakikolwiek inny rodzaj broni masowego rażenia w miejscu, w którym koncentrują się jego wojska? To przeczy elementarnej logice. Dlatego tego rodzaju oskarżenia mają wyłącznie polityczny charakter, a ich przyczyną jest szereg zwycięstw sił rządowych nad terrorystami. A co się tyczy dochodzenia ws. zbrodni wojennych w Syrii, jesteśmy pierwszymi, którzy zażądali przybycia międzynarodowej komisji śledczej. Kiedy terroryści wystrzelili rakietę z trującym gazem w Aleppo wkrótce po wielu wypowiedziach na Zachodzie o gotowości sił rządowych do użycia broni chemicznej, poprosiliśmy o wizytę zagranicznych ekspertów. Stanowisko to zostało uzgodnione z Rosją, chcieliśmy by USA, Francja, Wielka Brytania przekonały się, że to nie my, ale nasi przeciwnicy używają broni chemicznej. Żeby przekonały się na podstawie konkretnych faktów, a nie gołosłownych oskarżeń. Ale wiadomo, że wszystkie rezultaty mogą być interpretowane na korzyść poszczególnych krajów. Dlatego oczekujemy, że Rosja nie pozwoli interpretować dokumentów w interesie polityki amerykańskiej czy zachodniej w ogóle.”

Baszszar al-Asad (1965)

Z wywiadu dla rosyjskiej gazety Kornel Sawiński: Bashar Al-Assad: najciekawsze cytaty 2013 r. http://geopolityka.org/programy/kornel-sawinski-bashar-al-assad-najciekawsze-cytaty-2013-r, Izwiestia (sierpień 2013)

O charakterze

„Rok 1989 przyniósł pogrobowe zwycięstwo poległych w Powstaniu Warszawskim, w pięcioletniej walce w Podziemiu i na wszystkich frontach II wojny światowej.”

Jan Nowak-Jeziorański (1914–2005) polski dziennikarz, politolog, działacz społeczny, żołnierz AK

Źródło: Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza, Marian Marek Drozdowski (red.), op. cit., s. 496.

O wojnie , O zwycięstwie , O walce

„W poczuciu serdecznej i nierozerwalnej więzi łączącej nas z walczącą w krwawym trudzie na wszystkich frontach świata Ojczyzną, my, postawieni na górskich Jej rubieżach Polacy, zwieramy się w podhalańską linię bojową do walki z ogólnoludzkim, a szczególnie naszym ciemiężącym nas od wieków narodowym wrogiem – Niemcami… Nie chcemy dla siebie żadnych nagród, przywilejów ni praw, poza tymi, które należą się wszystkim prawym Polakom.”

Augustyn Suski (1907–1942) poeta polski, przywódca konspiracyjnej Konfederacji Tatrzańskiej

Źródło: deklaracja ideowa Konfederacji Tatrzańskiej, cyt. za: Urszula Perkowska, POETA I DZIAŁACZ SPOŁECZNY. Augustyn Suski (1907–1942), „Alma Mater”, nr 100, luty 2008, s. 81.

O wieku , O walce , O ojczyźnie

„Wojnę można było zakończyć pół roku wcześniej – nie w maju 1945, ale do grudnia 1944, gdyby nie decyzja Stalina wstrzymująca I Front Białoruski w sierpniu 1944. (…) Moglibyśmy dojść dalej na Zachód, nie do Berlina i nad Łabę, ale aż do Renu. Los wojny potoczyłby się inaczej.”

Wasilij Czujkow (1900–1982) marszałek ZSRR

Źródło: Romuald Szeremietiew, Absurdyzm tropiciela absurdów http://prawica.net/30914, prawica.net 4 sierpnia 2012.

O losie , O wojnie , O decyzjach

„Wszystko już jest zajęte. Ręka poziomo – znaczy hitlerowiec. Pięść do góry – znaczy front ludowy. Co nam zostaje? Gdzie jeszcze można tę biedną rękę wsadzić, żeby się odróżnić od innych?”

Antoni Słonimski (1895–1976) polski poeta, felietonista, dramatopisarz, satyryk, krytyk teatralny i działacz społeczny

komentując przedwojenny kongres narodowców, gdzie debatowano nad polską wersją „salutu cywilnego”.
Kroniki tygodniowe
Źródło: Kroniki tygodniowe 1936–1939, Wyd. LTW, Warszawa-Łomianki 2004, s. 344.

„To była najlepsza kampania z tych, których do tej pory PiS prowadziła. Istnieje front przeciwko nam skupiony w partiach politycznych, biznesie i niektórych mediach. Z tego trzeba wyciągnąć wnioski.”

Marek Kuchciński (1955) polski polityk

o kampanii prowadzonej przez PiS przed wyborami parlamentarnymi w 2011.
Źródło: wyborcza.pl, 9 października 2011 http://wyborcza.pl/1,107448,10438305,Wieczor_wyborczy__TAK_RELACJONOWALISMY_.html

„Nie może być tak, żeby głosować inaczej niż kierownictwo! Może w Anglii są takie jaja, ale to jest awuesizacja partii i to odradzam. Jarosław Kaczyński nigdy nie pozwoli na awuesizację PiS. Musi być dyscyplina. Mamy pootwierane tyle frontów, że jeśli pozwolimy sobie teraz na różnice w głosowaniach, to jesteśmy rozjechani w minutę.”

Jacek Kurski (1966) polski dziennikarz i polityk

Źródło: „Dziennik”, 18 listopada 2006

„Wybrałem się z Zosią w piękne, lipcowe popołudnie na spacer na most Poniatowskiego. Tam oczom naszym przedstawił się niebiański widok. Obraz, o jakim marzyliśmy od lat. Po jezdni ciągnął nieprzerwany sznur żołnierzy niemieckich, ale takich, jakich nigdy nie widzieliśmy. Obdarci, brudni, często bez broni i butów, pieszo, na rowerach i wozach, w nieładzie i rozsypce i często bez dowódców. A wśród nich ranni z obwiązanymi głowami i rękami na temblakach. O widoku niezapomniany! A tu w dodatku słońce lipcowe, jak gdyby chcąc tę nędzę lepiej wystawić na widok, wydobywało z mundurów każdą dziurą, każdą plamę z bandaża, każdą rdzę na karabinie. Trzymając się za ręce i z trudem hamując radość, sygnalizowaliśmy sobie uściskiem dłoni ciekawsze widoki. Takich jak my przechodniów było na moście więcej. Wędrowała tam cała Warszawa. Ludzie, udając, że rozkoszują się pięknym, lipcowym popołudniem i Wisłą połyskującą w potokach światła, w gruncie rzeczy paśli oczy widokiem pobitych Niemców. Wymienialiśmy z nimi ukradkiem rozradowane spojrzenia, a tłumy zdemoralizowanych Niemców płynęły bez końca, ścigane głuchym głosem armat dolatujących od Radzymina i Otwocka. Nie ulegało wątpliwości, że front zbliżał się do Warszawy. Już od dawna obserwowaliśmy wśród Niemców oznaki rozkładu i strachu.”

Stefan Korboński (1901–1989) polski polityk ruchu ludowego, działacz Polskiego Państwa Podziemnego

Źródło: W imieniu Rzeczypospolitej…, op. cit., s. 342–343.

O ludziach , O strachu , O butach , O słońcu

„Ludzie, nie tylko ci, którzy jak ja byli na katordze, ale absolutnie wszyscy, na tyłach i na froncie, odetchnęli swobodniej, pełną piersią, i w upojeniu, z uczuciem prawdziwego szczęścia rzucili się w wir groźnej walki, śmiertelnej i zbawiennej.”

Borys Pasternak (1890–1960) rosyjski poeta i prozaik

O ludziach , O emocjach , O walce

„Wielomilionowe armie wywołały na scenę fronty o długości setek tysięcy kilometrów.”

Michaił Tuchaczewski (1893–1937) radziecki wojskowy, marszałek

opisując I wojnę światową.

„Każde państwo na własną rękę prowadzi negocjacje z Rosją w kwestii ropy i gazu. Niemcy dogadały się w sprawie Gazociągu Północnego mimo sprzeciwu Polski i Ukrainy, Włochy uczestniczą w budowie Gazociągu Południowego po dnie Morza Czarnego. (…) To bardzo niepokojący przykład kakofonii, który świadczy o tym, że państwa unijne nie są już w stanie stworzyć wspólnego frontu przeciw zagrożeniom z zewnątrz i wspólnie stawić czoła wyzwaniom zglobalizowanego świata. Rosja pod rządami Władimira Putina ma tu oczywiście ułatwione zadanie. Mimo ogólnej słabości ten surowcowy kolos w dalszym ciągu dysponuje ogromnym potencjałem destrukcyjnym, z czego Putin skwapliwie korzysta.”

André Glucksmann (1937–2015)

Źródło: rozmowa Romaina Leicka, Kontynent zgryzoty, „Der Spiegel”, tłum. „Forum”, 27 sierpnia 2012.

„Istniały również poważne argumenty, które przemawiały przeciwko rozpoczynaniu walki z Niemcami w Warszawie:
1) Nieuregulowane stosunki dyplomatyczne polsko-sowieckie. Z tego powodu nie wiadomo, jak się do tej walki ustosunkuje rząd sowiecki. Wysuwana była uzasadniona obawa, że rząd sowiecki wstrzyma celowo dalsze posuwanie się Armii Czerwonej ze względów dyplomatycznych i pozostawi nas odosobnionych w walce w Warszawie, co wcześniej czy później doprowadzić musi do klęski.
2) Brak porozumienia z dowództwem Armii Czerwonej i z tego powodu niemożność uzgodnienia naszego działania z działaniem Armii Czerwonej.
3) Obawa, że siły własne w Warszawie są zbyt małe i że nie wytrzymamy walki przez dłuższy czas, to znaczy do sforsowania Wisły przez Armię Czerwoną. Obawa ta w rachunku matematycznym była uzasadniona. Specjalnie ważna była sprawa zaopatrzenia w amunicję i brak w dostatecznej ilości środków walki z czołgami niemieckimi, jak również całkowity brak broni ciężkiej (artyleria, miotacze min) oraz brak broni przeciwlotniczej i wsparcia, względnie osłony przez lotnictwo. Generał „Monter” – Chruściel wyznaczony na dowódcę tej walki oświadczył, że ma amunicję na pięć dni walki.
4) Obawa, że na skutek walki będą wielkie ofiary wśród ludności cywilnej i być może duże zniszczenie miasta, jeśli Armia Czerwona wstrzyma swoje natarcie. Ten ostatni argument nie był przekonywujący. Ludności Warszawy i bez walki groziły straty na skutek ewakuacji i prac nad niemieckimi umocnieniami w pobliżu linii frontu, prócz tego nie podejmując walki musiały dojść do tego straty natury moralnej i bardzo prawdopodobne wywiezienie zdolnych do pracy na teren Reichu, a miasto w wypadku zatrzymania się frontu na Wiśle, bez naszej walki musiało ulec zniszczeniu.”

Leopold Okulicki (1898–1946) generał polski

Okulicki podaje cztery argumenty przeciwko rozpoczynaniu walki z Niemcami w Warszawie w sierpniu 1944; 5 kwietnia 1945.

O wsparciu , O naturze , O sile , O stracie

„Trafiali do wojska nie jako kamikaze, lecz jako zwykli piloci. Ale sytuacja na frontach była zła. Wszyscy czuli więc, że wykonają atak jako kamikaze. Prędzej czy później. Zgłaszali się do lotnictwa na ochotnika, wiedząc, że zapewne niedługo zginą. I nie będą radością swoich rodzin. Ich zdecydowanie robiło na mnie niesamowite wrażenie i pogłębiało szacunek do nich. Wiedzieli, że wkrótce zginą. Płakałem, wiedząc, że nie mogę zrobić dla nich nic poza nauką pilotażu.”

Takeo Tagata (1916–2008) japoński pilot wojskowy, autor książek historycznych i propagator historii

komentarz na temat osobistych kontaktów z pilotami kamikaze.
Źródło: Wielka encyklopedia lotnictwa nr 3, dołączony film z serii Aviator pt. Kamikaze – boski wiatr

O wrażeniach , O nauce , O płaczu , Radość

„Pracowałem w Parlamencie Europejskim, który tworzyły konwencjonalne grupy, oczywiście mieliśmy eurosceptyków, którym przewodził pan Nigel Farage z Partii Niepodległości Zjednoczonego Królestwa i ludzi ze skrajnej prawicy, niezrzeszonych członków Parlamentu, jak Krisztina Morvai z Jobbik, Marine Le Pen i jej ojciec Jean-Marie Le Pen z Frontu Narodowego. Co oznacza, że znam tych ludzi, ale muszę powiedzieć, że byli raczej słabi, ich głos był izolowany. Boję się, że to co się stało podczas tych wyborów, to fakt, że nie będą już więcej izolowani, będą bardziej zauważalni i obecni. Dlatego musimy ciężko pracować, mam na myśli wszystkich polityków z europejskiej klasy politycznej, by w jakiś sposób utrzymać Europę na właściwym torze. Ci ludzie będą próbować sabotować, sprzeciwiać się wielu projektom, będą wyzwaniem. To nie jest śmiertelne zagrożenie, ale powiedziałbym, że to nowy sygnał i jednocześnie dzwonek alarmowy dla wielu ludzi, którzy wciąż są zbyt technokratyczni i którzy wciąż żyją chwałą naszej przeszłości”

Leonidas Donskis (1962–2016)

o wejściu populistów i eurosceptyków do Parlamentu Europejskiego.
Źródło: Leonidas Donskis: Musimy pielęgnować polsko-litewską solidarność, radiownet.pl, 4 czerwca 2014 http://www.radiownet.pl/publikacje/leonidas-donskis-musimy-pielegnowac-polsko-litewska-solidarnosc

O ludziach , O myślach , O przeszłości , O myśleniu

„Zgodnie z instrukcjami, jakie otrzymałem od moich przełożonych w Londynie w końcu r. 1943, wydałem rozkaz podległym mi lokalnym dowódcom, aby przystąpili do otwartej walki przeciwko Niemcom i aby czynnie popierali operacje wojsk sowieckich od chwili, gdy linia frontu znajdzie się w pobliżu ich dowództwa. Rozkazy te zostały ściśle wykonane i w r. 1944 w czasie sowieckiej ofensywy we Wschodniej Polsce nasza Armia Krajowa uderzyła na Niemców w wielu okręgach, ułatwiając postępy Rosjanom i zajęcie przez nich wielu miast, a wśród nich: Wilna, Lwowa i Lublina. Ta współpraca z armią czerwoną nie ustaliła jednakże trwałej łączności na jakiejś szerszej płaszczyźnie czy skali, wykraczającej poza ramy pola bitwy, w jak najściślejszym znaczeniu tego słowa. Nie mogąc ustalić łączności z dowództwem sowieckim, co nie było naszą winą, usiłowałem skoordynować nasze operacje z działaniami armii czerwonej, na podstawie mojej własnej oceny sytuacji wojskowej. Wziąłem pod uwagę stale powtarzające się wezwania sowieckich radiostacji, nawołujących nas do rzucenia wszystkich sił przeciwko Niemcom. Jednym z tych licznych apelów była audycja moskiewskiego radia z 29 lipca 1944 r., wzywająca ludność Warszawy do powstania przeciw wrogowi w otwartej bitwie.”

Tadeusz Komorowski (1895–1966) polski generał, dowódca AK, polityk emigracyjny

Źródło: Tadeusz Bór-Komorowski w relacjach i dokumentach, opracował Andrzej Kunert, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2000, s. 411.

O relacjach , O czasie , O walce , O współpracy

„Ojciec Święty Pius XII mówił cudowne rzeczy o Warszawie, pogrążonej w walce powstańczej o honor i wolność. Nazwał ją: „Miastem opromienionym aureolą wytwornej kultury, miastem dziś przemienionym dla swych własnych synów w ognistą kaźń. Ale nie tylko (…). Nazwał ją „tyglem, w którym oczyszcza się i uszlachetnia złoto najwyższej próby” (15 XI 1944) (…). Niedawne to chwile, gdy przez Archikatedrę biegł front walki. Nacierała nienawiść najeźdźcy, broniła świętych ołtarzy miłość i wiara powstańców warszawskich. Tu na posadzce, którą omywamy dziś wodą poświęconą, płynęły potoki krwi najlepszych synów Stolicy. Tu ułożono z ich ciał istny stos ofiarny, który miał zaświadczyć wobec całej ludzkości, że Polacy giną pro aris et focis (za ołtarze i ogniska domowe) w samym „sercu Stolicy”, w Archikatedrze Świętego Jana. Czy to wylanie krwi ofiarnej nie jest najwierniejszym wyrazem przedziwnej jedności spraw ludzkich i Bożych w Ojczyźnie naszej? Gdy posnęli snem śmierci najlepsi synowie Narodu na sercu Oblubienicy miasta, najeźdźcza nienawiść usypała im kopiec grobowy z kolumn, sklepień i ścian i Katedry, wysadzonej w powietrze przez niemieckie Vernichtungskommando w nadziei, że już się nie porwą do broni. Ale trotyl, który zniszczył 90% murów świątyni, nie zdołał zabić ducha synów Narodu. Kopiec grobowy stał się kolebką zmartwychwstania. Miłość ofiarna dźwignęła mury, a wiara budzi nadzieję na nowe, lepsze życie. Ci, którzy tu padli, pouczyli nas, jak trzeba żyć i umierać w obronie największych świętości Narodu. Padając w obronie Katedry pouczyli nas, że nie wystarczy żyć z wiary: trzeba umieć dać życie za wiarę; nie wystarczy składać Bogu ofiarę z Ciała i Krwi Jego Syna: trzeba oddać własne ciało i krew Ojcu śmierci i życia. Oto „tygiel warszawski”, w którym odmieniło się życie nasze tak bardzo, iż Stolica budziła w całym świecie uczucie podziwu, „które każe nisko pochylić czoła przed męstwem bojowników i ofiar”. „Te ofiary - mówił Pius XII - i ci bojownicy wykazali światu, do jakich to wyżyn wznieść się potrafi bohaterstwo zrodzone i podtrzymywane przez owo tak szlachetne poczucie honoru człowieka i przez silne przekonanie wiary chrześcijańskiej”. (15 XI 1944).”

Stefan Wyszyński (1901–1981) polski duchowny katolicki, prymas

fragment listu z okazji konsekracji Archikatedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie, w dniu Zesłania Ducha św. 1960 r.

O miłości , O życiu , O śmierci , O Bogu

„Był to pierwszy niemiecki żołnierz, jakiego zobaczyłem w stalowym hełmie i od razu wydał mi się jakby mieszkańcem obcego, bardziej surowego świata. Siedząc obok niego w rowie wypytywałem go natarczywie o sytuację na pozycji i usłyszałem monotonną opowieść o wielodniowym przesiadywaniu w lejach granatnich bez łączności i dróg obiegowych, o nieustannych natarciach, o polach zwłok i obłędnym pragnieniu, o konaniu rannych i wielu innych sprawach. Nieruchoma, obramowana stalowym hełmem twarz i monotonny głos, któremu towarzyszył huk frontu, wywarły na nas upiorne wrażenie. Kilka dni odcisnęło na tym posłańcu, który towarzyszyć miał nam do królestwa płomieni, piętno, jakie zdawało się go odróżniać od nas w niewypowiedzialny sposób. „Kto padnie, ten zostaje. Nic nie można poradzić. Nikt nie wie, czy powróci żywy. Każdego dnia nacierają, ale front trwa. Każdy wie, że chodzi o życie albo śmierć.””

Ernst Jünger (1895–1998) pisarz niemiecki

Nic nie pozostało w tym głosie, jak tylko wielka obojętność; wypalił go ogień. Z takimi ludźmi można walczyć.
W stalowych burzach
Źródło: s. 84

O życiu , O śmierci , O wrażeniach , O obojętności

„Los Polski został przypieczętowany na konferencji w Teheranie pod koniec 1943 r., gdy tzw. wielka trójka zatwierdziła strategię wojny z państwami Osi. Zachód skapitulował wtedy przed żądaniami Stalina, który przyjechał do Teheranu w glorii zwycięzcy spod Stalingradu. Amerykanie i Brytyjczycy mieli wyrzuty sumienia, że kiedy giną setki tysięcy żołnierzy Armii Czerwonej, oni muszą powiedzieć Stalinowi, że znów odkładają utworzenie drugiego frontu w Europie. W Teheranie Stalin miał moralną przewagę.”

Antony Beevor (1946) brytyjski historyk

Źródło: rozmowa Bartosza Wielińskiego, Wojna Stalina, „Ale Historia”, w: „Gazeta Wyborcza”, 6 maja 2013.

O losie , O wojnie , O historii

„W każdej armii są ci, którzy są na pierwszej linii frontu i ciury obozowe, które najlepiej czują się przy taborach”

Paweł Graś (1964) polski polityk

o skargach szeregowych członków PO, że nie widzieli programu partii na oczy, ale musieli go poprzeć podczas konwencji partii.
Źródło: wyborcza.pl http://wyborcza.pl/1,75968,11016581,Grasizmy_rzecznika_rzadu.html, 23 stycznia 2012

„Wojnę się jednak albo wygrywa, albo przegrywa. Wiedzą o tym ludzie tacy, jak ja, walczący na wszystkich frontach drugiej wojny światowej, wiedzą ludzie obecnie upokarzani i oszukiwani, ale w swoim upokorzeniu i krzywdzie zdeterminowani i gotowi walczyć do końca.”

Stanisław Skalski (1915–2004) lotnik polski, generał

Źródło: Fragment przedmowy do wywiadu-rzeki z Andrzejem Lepperem, 1993 http://www.samoobrona.org.pl/pages/07.Publikacje/04.Samoobrona/

O wojnie , O ludziach , O oszukiwaniu

„Gdyby Pétain przeszedł na stronę aliantów, solennie oświadczam, że jeśli o mnie chodzi, to skłonny jestem przymknąć oczy na jego dotychczasowe zbrodnie i jego obecne wypływające z egoizmu kalkulacje; w każdej takiej zmianie frontu będę się dopatrywał jedynie jego wkładu w przyspieszenie ostatecznego zwycięstwa.”

Léon Blum (1872–1950) francuski polityk

w liście przemyconym do Londynu z petainowskiego więzienia w sierpniu 1942, wobec pojawiających się spekulacji.
Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 99.

O egoiźmie

„Walczyć nadal. Bronić państwa prawa, bo o takim ustroju marzyłem w PRL. Teraz marzę, by ten ustrój nie został zniszczony. (…) Wtedy [w PRL] były kontury, fronty były wyraźnie podzielone. Dziś biorę pod uwagę, że mogę przegrać. Nie to, że mam zamiar się poddać, ale zmian mogę już nie dożyć.”

Andrzej Zoll (1943) polski prawnik, rzecznik praw obywatelskich

odpowiedź na pytanie dziennikarza „I co zamierza pan zrobić?” w kontekście sytuacji politycznej w Polsce w 2017
Źródło: Andrzej Zoll: Nie rozumiem Kaczyńskiego. Obywatel został sam http://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/andrzej-zoll-nie-rozumiem-kaczynskiego-obywatel-zostal-sam/8p01wz1, onet.pl, 26 stycznia 2017.

„Chcę bardzo podziękować Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Ustawodawczej za autopoprawkę do sprawozdania, która mówi o ustanowieniu Krzyża Narodowego Czynu Zbrojnego, wprowadzonego przed 58 laty przez Narodowe Siły Zbrojne. Należy to traktować, w moim przekonaniu i w przekonaniu członków Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego (ale widzę, na szczęście, że także wielu posłów z innych klubów) jako formę zadośćuczynienia żołnierzom i dowódcom Narodowych Sił Zbrojnych. Zadośćuczynienia spóźnionego, dokonanego po półwieczu, ale bardzo potrzebnego. Narodowe Siły Zbrojne były tą formacją wojskową, ideową i polityczną, która wniosła poważny wkład w walkę z niemieckim okupantem w czasie II wojny światowej, a następnie z nowym, sowieckim agresorem. Obok Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich były najliczniejszym, zbrojnym ramieniem Polski podziemnej. Po wojnie, wraz z Narodowym Zjednoczeniem Wojskowym i WIN, stawiły czoło temu, co w czasie powstania warszawskiego określano jako czerwoną zarazę. NSZ walczyły, kiedy trzeba było, na dwóch frontach, to prawda. Nie dlatego, że tak chcieli żołnierze NSZ, ale dlatego, że taki właśnie, tragiczny, był los Polski w tym czasie. Po wojnie – o czym panowie postkomuniści już nie mówili – komunistyczne UB najzacieklej ze wszystkich formacji zbrojnych polskiego państwa podziemnego tropiło żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego.”

Ryszard Czarnecki (1963) polityk polski

Źródło: wypowiedź na posiedzeniu Sejmu, 29 lipca 1992 http://orka2.sejm.gov.pl/Debata1.nsf/d4f9d5c35cf7b761c12574c6004133f1/74e4d3a815f29caac125750c004430fe?OpenDocument

O losie , O wojnie , O szczęściu , O prawdzie

„Wybuchła wojna, stawiająca przed nami wszystkimi w kraju i na froncie, przed wojskiem i ludnością cywilną, najogromniejsze zadania. Dlatego wzywam was: wypełniajcie swój obowiązek wobec Führera, narodu i Ojczyzny. Wypełniajcie go, jeżeli to konieczne, nie szczędząc swej całej osobowości.”

Joseph Godehard Machens (1886–1956)

w apelu z 1939.
Źródło: Karlheinz Deschner, Polityka papieska w XX wieku, t. 2, tłum. Robert Stiller, wyd. Uraeus, Warszawa 2006, s. 57.

O wojnie , O wieku , O osobowości , O ojczyźnie

„Media posługują się sensacją, bo chcą mieć wpływ na emocje odbiorców. I nie wiem, czy wielu z nas wie o tym, że media liberalne tworzą też jakiś wspólny front, bo na przykład TVN, „Gazeta Wyborcza”, „Wprost” czy „Newsweek” współpracują bardzo w tworzeniu sensacji przeciwko Kościołowi i przeciwko tym, którzy chcą Polskę zmienić.”

Krystyna Czuba (1937)

Źródło: Media kreują sensację, naszdziennik.pl, 10 lipca 2007 http://www.naszdziennik.pl/index.php?typ=po&dat=20070710&id=po23.txt

„Wojna była zawsze moją pasją, zgłębiłem na ten temat pokaźną literaturę. Najbardziej interesował mnie front wschodni i mogę powiedzieć, że siedzę w tym temacie. Mam mnóstwo książek, albumów, oglądam mnóstwo zdjęć… Można powiedzieć, że jestem mocno zakręcony. Mnie w Powstaniu Warszawskim, zresztą jak w całej II Wojnie Światowej, urzeka środowisko walki. Walka jako walka. Pole boju.”

Mariusz Denst (1971) magnetofony, pady w Lao Che

Źródło: Artur Wróblewski, „Powstanie Warszawskie”: Nie można przejść obojętnie, muzyka.interia.pl, 8 lutego 2012 http://muzyka.interia.pl/artykuly-i-relacje/news/powstanie-warszawskie-nie-mozna-przejsc-obojetnie,1757021,7758

O wojnie , O książkach , O muzyce , O literaturze

„Miejsce, w którym stoimy jest niezwykle wymowne. Tędy przechodził front wojenny, gdy w czasie powstania warszawskiego wojska niemieckie wdarły się tutaj, gdzie stoi pomnik obrońcy ludu, marszałka Małachowskiego, aby założyć front na linii od Kaplicy Literackiej do Kaplicy Prymasowskiej. Z drugiej strony broniły się oddziały powstańcze. Tędy biegła linia frontu, tutaj lała się krew. Tutaj też wypowiadano nadzieję i oczekiwanie, że Bóg strąci mocarzy z tronu, a walczących powstańców poderwie z prochu do życia. Stoimy (…) na froncie walki, która się tutaj rozegrała, wiemy kto zwyciężył.”

Stefan Wyszyński (1901–1981) polski duchowny katolicki, prymas

w Bazylice Archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie, 23 września 1975.
Źródło: Świadectwa powstania warszawskiego 1944, Andrzej Gałka (red.), op. cit., s.9.

O Bogu , O ludziach , O czasie , O walce

„Kościół katolicki zawsze i wszędzie potępia wszelkie mordy. Potępia je też w Polsce, bez względu na to, przez kogo są popełnione i bez względu na to, czy popełnione są na Polakach, czy na Żydach, w Kielcach lub innych zakątkach Rzeczypospolitej.(…) W czasie eksterminacyjnej okupacji niemieckiej, Polacy mimo że sami byli tępieni, wspierali, ukrywali i ratowali Żydów z narażeniem własnego życia. Niejeden Żyd w Polsce zawdzięcza swe życie Polakom i polskim księżom. Że ten dobry stosunek się psuje, za to w wielkiej mierze ponoszą odpowiedzialność Żydzi, stojący w Polsce na przodujących stanowiskach w życiu państwowym, a dążący do narzucenia form ustrojowych, których ogromna większość narodu nie chce. Jest to gra szkodliwa, bo powstają stąd niebezpieczne napięcia. We fatalnych starciach orężnych na bojowym froncie politycznym w Polsce giną, niestety, niektórzy Żydzi, ale ginie nierównie więcej Polaków.”

August Hlond (1881–1948) polski duchowny katolicki, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański

Źródło: Uwagi wobec dziennikarzy amerykańskich w Warszawie w sprawie zajść żydowskich w Kielcach http://www.ak.rumia.pomorskie.pl/materialy/nauczanie6/595.doc. Warszawa, 11 lipca 1946 r.

O życiu , O grach , O czasie

„Stalin przekonał się, że bolszewizacja Polaków, zdolnych w obronie niepodległości do czynów wręcz szaleńczych, nie pójdzie łatwo. Tym samym być może w jakimś stopniu musiał powściągnąć myśl o uczynieniu z Polski republiki sowieckiej. Zagłada Warszawy kosztowała ZSRS parę miesięcy przestoju na froncie. W tym czasie armie anglo-amerykańskie dotarły do granic Niemiec na zachodzie. O ile latem 1944 r. otwierała się przed Stalinem szansa na podbój całej Rzeszy, o tyle teraz nie mógł już na to liczyć. Powstanie nie tylko uratowało od bolszewizacji dużą część zachodnich Niemiec, ale i przez to prawdopodobnie uchroniło Polskę od losu kadłubowej republiki zgniecionej przez Rosję i wielkie, czerwone Niemcy. Cena, jaką zapłacił naród polski w Powstaniu była straszna, lecz bez tej ofiary jego los byłby chyba gorszy. Bezczynność AK w chwili wejścia Armii Czerwonej wzmocniłaby późniejszą oszczerczą propagandę sowiecką o rzekomym współdziałaniu Polskiej Armii Podziemnej z okupantem i pozwoliłaby zniszczyć setki tysięcy jej członków bez najmniejszego rozgłosu w świecie. Bierne oddanie się w niewolę sowiecką mogło wytworzyć w społeczeństwie polskim kryzys moralny niemniej bolesny od kompleksu klęski. Powstanie „zapaliło w ciemności płomień”, który mogły podsycać przyszłe pokolenia. W 1944 r. wydawało się, że decyzję o Powstaniu należy potępić. Z perspektywy czasu nie wiadomo jednak czy był to „grób”, czy raczej „kołyska” narodu.”

Wojciech Roszkowski (historyk) (1947) historyk polski, działacz polityczny

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza, Marian Marek Drozdowski (red.), wyd. Instytut Historii PAN, Warszawa 1995, s. 192.

O losie , O historii , O myślach , O decyzjach

„Ludzie nie wiedzą, co się dzieje. Dostają propagandę i pozwalają się oszukiwać. Nie znają podstawowych faktów. Np. takich, że zagraniczne banki zarabiają w Polsce 15 mld zł rocznie. A myśmy sprzedali wszystkie nasze banki za 25 mld, choć były warte 200 mld zł! I dziś nie mamy bankowości. To jak nie mieć broni, idąc na front.”

Witold Kieżun (1922) polski ekonomista

Źródło: Jacek Karnowski, Michał Karnowski, Okradli nas jak okradli Afrykę, „W Sieci”, 42 (46) 2013, 21–27 października 2013

O ludziach , O oszukiwaniu

„Proces mordowania Polaków na tyłach frontu postępuje w tak szybkim tempie, że wojsko prawdopodobnie będzie musiało rychło podjąć działania, aby temu zapobiec.”

Franz Halder (1884–1972) niemiecki generał

Źródło: Robert Gerwarth, Kat Hitlera, Wydawnictwo Esprit, Kraków 2013, s. 233.

„Nie akceptowałam losu, który umieścił mnie na tym świecie jako kobietę. (…) Przysięgłam sobie, że użyję wszystkich moich zdolności, aby przyczynić się do pokonania nieprzyjaciela. (…) Ostatecznie powiedziałam sobie: najlepszy sposób, aby odpowiedzieć, jak mam służyć mojemu krajowi, to jechać do kraju wroga. Napisałam petycję do regionalnego dowódcy wojskowego w Berlinie, prosząc, aby wysłano mnie na front.”

Elsbeth Schragmüller (1887–1940)

Źródło: Bogusław Wołoszański, Wojna, miłość, zdrada, Wydawnictwo Wołoszański, Warszawa, ISBN 9788389344830, s. 19–20.

O miłości , O kobietach , O losie , O wojnie

„Opublikowałem tam trochę artykułów, zaczęło się od polemiki z Jerzym Robertem Nowakiem, moim przyjacielem, świadkiem obrony na moim procesie w 1968 roku. Teraz mi moi koledzy z tamtej strony, jak Sergiusz Kowalski z Otwartej Rzeczpospolitej, zarzucają, że jestem antysemitą, no i Żydem, żeby mnie broń Boże antysemici nie polubili. A wszystko przez to, że pisałem prawdę o Jedwabnem, przypominając, że takich incydentów było wtedy na froncie wschodnim pełno, ale że tylko Polskę stawia się teraz za to pod pręgierzem. Więc obrywam za polemiki z naszym przyjacielem Jankiem Grossem, który ma matkę Polkę i ojca Polaka pochodzenia żydowskiego, a w Ameryce odstawia stuprocentowego Żyda i współpracuje ze środowiskami, których jedyną płaszczyzną żydowskości jest wmawianie Polakom antysemityzmu. Naraziłem się też na zarzuty Blumsztajna, ponieważ przypomniałem antysemickie odzywki Kuronia.”

Antoni Zambrowski (1934–2019) polski dziennikarz

o swojej publicystyce w „Naszej Polsce”.
Źródło: Zambrowski: Byłem czerwonym królewiątkiem, dziennik.pl, 12 października 2007 http://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/193688,zambrowski-bylem-czerwonym-krolewiatkiem.html

O Bogu , O matce

„Naszym celem w Tunezji musi być zyskanie tak dużo czasu, jak tylko możliwe, aby ewakuować, jak tylko można najwięcej doświadczonych żołnierzy, którzy mogą być użyci do walk w Europie. Wiemy z doświadczenia, że nie ma nadziei na dostawy zaopatrzenia i wyekwipowania armii w Tunezji, co oznacza, że będziemy musieli zmniejszyć liczbę żołnierzy, aby sformować mniej, ale lepiej uzbrojonych jednostek. Gdyby alianci rozpoczęli ofensywę, która miałaby przynieść ostateczne rozwiązanie, musielibyśmy skracać front krok po kroku i ewakuować coraz więcej żołnierzy samolotami, statkami i okrętami wojennymi. […] Gdy anglo – amerykańskie wojska zakończą ostatecznie podbój Tunezji, niczego tam nie znajdą poza paroma jeńcami. W ten sposób zostaną pozbawieni owocnego zwycięstwa, tak jak my byliśmy pod Dunkierką.”

Erwin Rommel (1891–1944) niemiecki generał

po przegranej bitwie (o El Alamein) był przekonany (E. Rommel), że Afryka jest już stracona dla Niemców. Owe słowa zapisał po powrocie z Afryki do Europy.

O czasie

„Polakom bardzo trudno zrozumieć, że podstawowym celem Churchilla i Roosevelta, narzuconym jakoś przez Stalina, było bezwarunkowe pokonanie Hitlera. Powtarzali to na okrągło i nic innego się nie liczyło. To niewiarygodne, jaką moc miała ta opinia np. w brytyjskim ministerstwie spraw zagranicznych, jak szczelnie przykryła wszystko inne, zasłoniła całe skomplikowanie II wojny światowej. Dlatego alianci nie zbombardowali linii kolejowych do Auschwitz, mimo błagań społeczności żydowskiej, bo liczył się tylko wysiłek na froncie, nie można było go rozdrabniać. Dlatego nie podjęli żadnych prób kontaktu z niemieckim ruchem oporu, bo wątły, ale jednak niemiecki sprzeciw był z tego punktu widzenia nieważny. I nie pomogli powstaniu – bo jak pokonać Hitlera przy skomplikowanych stosunkach z Sowietami? Dzisiaj, gdy znamy np. skutki Zagłady, nie umiemy sobie wyobrazić, dlaczego nie zrobiono praktycznie nic, by jej zapobiec albo ograniczyć mordowanie. Ale wówczas pogląd „musimy pokonać Hitlera” miał niezwykłą moc polityczną i na dodatek był słuszny z militarnego punktu widzenia. Lecz – patrząc na Holocaust, na powstanie warszawskie – moralnie wątpliwy, bo nie zapobiegł największym zbrodniom tamtej wojny.”

Alexandra Richie (1961)

Źródło: rozmowa Pawła Smoleńskiego, Warszawski kompleks Hitlera, wyborcza.pl, 1 sierpnia 2014 http://wyborcza.pl/magazyn/1,139949,16415475,Warszawski_kompleks_Hitlera.html#CukGW

O wojnie , O wysiłku

„Wszyscy stańmy w tym froncie pro-life. Wiedzmy, że za naszą pracę na rzecz życia hojnie zapłaci nam Jezus.”

Stanisław Nagy (1921–2013) polski teolog, kardynał

Źródło: Kard. Nagy: „Krew niewinnych jest na rękach Polaków”, pch24.pl, 27 kwietnia 2012 http://www.pch24.pl/kard--nagy--krew-niewinnych-jest-na-rekach-polakow,2136,i.html

„Powiadam wam, że mam w tej chwili poczucie beznadziei i tragizmu, gdy pomyślę, że moje słowa, które niegdyś znajdowały wśród członków większości [Frontu Ludowego] taki oddźwięk, już do was nie trafiają.”

Léon Blum (1872–1950) francuski polityk

mowa parlamentarna z marca 1938, wygłoszona w kontekście międzynarodowego kryzysu wywołanego Anchlussem Austrii i potrzeby wzniesienia się ponad partyjne kłótnie i konflikty.
Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 98.

„Białoruś można dziś porównać do twierdzy brzeskiej podczas II wojny światowej. Przez państwa byłego ZSRR przetacza się front kataklizmów gospodarczych i destrukcji reform. Białoruś na razie się trzyma i powinna wytrzymać.”

Alaksandr Łukaszenka (1954) białoruski polityk, prezydent

podczas telewizyjnej debaty rolnej.
Źródło: „Wprost”, 16 sierpnia 1998

O wojnie

„Zrzucanie dostaw w umówionych strefach zrzutu (…) w otwartym terenie poza linią frontu (…) to jedno. A zupełnie co innego zejście dużym samolotem na wysokość tysiąca stóp, z klapami i kołami spuszczonymi dla zredukowania prędkości, nad wielkim miastem, gdzie toczy się rozpaczliwa walka, a więc płoną pożary, walą działa i wybuchają pociski.”

John Slessor (1897–1979)

Źródło: z powojennej książki The Central Blue, jako przeciwnik pomocy w powstaniu warszawskim

O książkach , O pomocy , O walce , O prędkości

„Front nie zawsze jest z przodu.”

Piotr Szreniawski (1976)

„Kiedyś postaci pochodzenia żydowskiego regularnie zmieniały swoje dane na brzmiące bardziej polsko, wiadomo – mogłeś dostać wpierdol za niewinne „witz” na końcu nazwiska, dlatego proszę bardzo, wychodzę na pierwszy front i czekam, aż ktoś podejdzie z pięściami.”

Jakobe Mansztajn (1982)

Źródło: Wywiad, 2010 http://www.poema.art.pl/site/itm_169976_clue_tego_zdania_to_trup_wywiad_z_jakobe_mansztajnem.html ; Wywiad, 2010 http://czytnikliteracki.blogspot.com/2010/12/clue-tego-zdania-to-trup-wywiad-z.html

O czekaniu

„Niemiecka mapa „Ostfront”, przedstawiająca ugrupowanie sił niemieckich i sowieckich w dniu 3 sierpnia 1944, wykazała, że siły Armii Czerwonej obejmowały około 500 wielkich jednostek (dywizji i brygad) na rozciągłości frontu od Bałtyku do Morza Czarnego. Połowa tego wojska skoncentrowana była na odcinku Polski. Niemcy na całym tym froncie mieli tylko 165 dywizji, z czego 20-22 było na Węgrzech, a 10–12 na Bałkanach. Ze wszystkich ugrupowań sowieckich wojska Rokossowskiego, składające się z 75 wielkich jednostek, w tym dużej ilości pancernych, były najsilniejsze. Niemcy tej lawinie przeciwstawić mogli w najlepszym razie ok. 22 dywizje.”

Tadeusz Komorowski (1895–1966) polski generał, dowódca AK, polityk emigracyjny

Źródło: Armia Podziemna, Warszawa 1994, Wydawnictwo Bellona, s. 261.

O sile

„Do walk w Warszawie użyto głównie policyjnych oddziałów SS, co podczas II wojny światowej było czymś unikalnym; te jednostki nie walczyły na froncie, a powstanie było jednak frontem, tylko używano ich w krwawych pacyfikacjach terytoriów podbitych. To w sposób straszny zemściło się na mieście, bo ci esesmani byli najgorszymi z najgorszych. Myślę, że Hitler był bardzo zadowolony, mogąc rzucić przeciwko Warszawie ludzi typu von dem Bacha, Dirlewangera czy Kamińskiego, gdyż do wypełnienia zemsty z nienawiści najlepiej nadają się krwawe kreatury. Chyba nie było wśród Niemców ludzi tak bardzo zaprawionych w masowym mordowaniu cywilów.”

Alexandra Richie (1961)

Źródło: rozmowa Pawła Smoleńskiego, Warszawski kompleks Hitlera, wyborcza.pl, 1 sierpnia 2014 http://wyborcza.pl/magazyn/1,139949,16415475,Warszawski_kompleks_Hitlera.html#CukGW

O wojnie , O ludziach , O myślach , O zemście

„Gdy zdegenerowany świat pada pod ciosami Niemiec i ich sojuszników, by zginąć w chaosie, który sam stworzył, na tyłach frontu naszych wojsk zaczyna świtać Nowy Porządek – porządek, którego struktura staje się już coraz wyraźniej widoczna.”

Reinhard Heydrich (1904–1942) polityk niemiecki, nazista

Źródło: Robert Gerwarth, Kat Hitlera, Wydawnictwo Esprit, Kraków 2013, s. 411.

O świecie

„Sojusz polsko-radziecki rodził się w okresie Wielkiej Rewolucji Październikowej i na frontach wojny domowej w Rosji, kształtował się i umacniał na polach bitew II wojny światowej oraz w całej naszej działalności powojennej.
W walce ze śmiertelnym wrogiem i w klasowych zmaganiach powstawały i hartowały się więzi przyjaźni między narodami Polski i Związku Radzieckiego, braterstwo broni między Armią Radziecką i Wojskiem Polskim. Na wieki scementowała je wspólnie przelana krew za wielką sprawę ocalenia narodowego i społecznego wyzwolenia, za socjalizm (…). Związek Radziecki niejednokrotnie dawał wyraz temu, że jest żywotnie zainteresowany w istnieniu silnej, socjalistycznej, niepodległej Polski, w jej partnerskiej i sojuszniczej tożsamości. Polska wielokrotnie dawała wyraz temu, że zainteresowana jest w pomyślności i potędze ZSRR, z którym sojusz stanowi rękojmię zewnętrznego bezpieczeństwa naszego państwa, stwarza sprzyjające warunki naszego wszechstronnego rozwoju, umacniania obronności oraz wzrostu pozycji na arenie międzynarodowej. Sojusz polsko-radziecki, dobrze służąc naszym narodom, przyczynia się do umacniania jedności i siły wspólnoty państw socjalistycznych oraz pokoju w Europie.
Dla Polski więc socjalizm i niepodległość stały się nierozdzielne. Ta głęboka prawda zawarta jest w stwierdzeniu, że socjalizmu będziemy bronić tak, jak bronimy niepodległości Polski.”

Jan Śliwiński (1921–2009) polski wojskowy, polityk, działacz partyjny

Źródło: Na trwałym fundamencie /w/ tygodnik Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej „Przyjaźń”, nr 45, listopad 1983, str. 3

O przyjaźni , O wojnie , O prawdzie , O pokoju

„Mama mówiła, że najtrudniej jest pogodzić się trzem osobom, zawsze dwie tworzą front przeciw trzeciej.”

Beata Tyszkiewicz (1938) aktorka polska

Nie wszystko na sprzedaż (2004)
Źródło: s. 53

„Socjalistyczny mandat przedstawicielski nie może też być identyczny w swej treści z mandatem wolnym, poseł bowiem zobowiązany jest realizować program Frontu Jedności Narodu, a kierownicza rola partii robotniczej w stosunku do parlamentu wyraża się w tym, że zdecydowana w nim większość jest członkami tej partii oraz demokratycznych stronnictw sojuszniczych.”

Andrzej Burda (1913–1987) prawnik polski

o roli posła w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Źródło: Konstytucje Polski, red. M. Kallas, tom 2, PWN, Warszawa 1990, str. 352.

„Niestety, wyrosło pokolenie „Dżins” i odbyła się taka „rewolucja kulturalna”. Można częściowo uznawać krytykę, jak to się nazywa, młodego komanda. Ale stare komando, zanim przyszło do Frontu, coś robiło. A ci ludzie – oni po prostu nie znają życia, po prostu bawią się w jakąś rewolucję, a życia nie znają. Powinniśmy mówić o problemach, o kwestiach podatków, systemu bankowego – o tym, o co sprzecza się Europa.(…) No, ja patrzę na to wszystko – nic strasznego się nie stało, ale ja nigdy w niewłaściwe towarzystwo nie wchodzę. W partii zostanę, ale w takim Sejmie – jak ja tam będę?”

Piotr Sadouski (1941) białoruski parlamentarzysta i ambasador

o przyczynie rezygnacji z członkostwa w Sejmie Partii BNF, po 12. zjeździe tego ugrupowania, wrzesień 2009 roku.

O ludziach

„Pomimo wciąż narastającej groźby sowieckiej i niepewnego jutra, ani w Kraju, ani poza granicami Kraju, nie myślano o zaprzestaniu walki z Niemcami hitlerowskimi. Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie brały udział w walkach z Niemcami na wszystkich frontach, na lądzie, w powietrzu i na morzu.”

Tadeusz Pełczyński (1892–1985) Oficer dyplomowany Wojska Polskiego

Źródło: Tadeusz Pełczyński, przedmowa [w:] Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945, tom III, op. cit., s. XXV (25).

O myślach , O sile , O walce , O myśleniu

„Front: sytuacja z duszą na ramieniu.”

Antoni Regulski

Kolacja u Pascala

O duszy

„A nie, to w takiej sytuacji byłbym pierwszym, który Piszczka by bronił. Bez przesady, pół roku zawieszenia we wszystkich rozgrywkach oznaczałoby zrobienie z niego polskiego symbolu korupcji, a tak przecież nie było. Nie no, to już byłaby k…. przesada. Co innego nie grać przez pół roku w kadrze, czyli raptem przez 1,5 meczu, a co innego w klubie. Ale właśnie taki jest skutek działania szalonych ludzi z Wydziału Dyscypliny. Różni tam już bywali, a teraz mamy kolejnego „fenomena”. Chcą wykorzystać swoje pięć minut, ogrzać się w mediach, tylko że w ich decyzjach materii i rozumu jest bardzo mało. Gdyby Piszczkowi groziła dyskwalifikacja na wszystkich frontach, to powinien z nią walczyć na śmierć i życie.”

Zbigniew Boniek (1956) polski piłkarz, trener i działacz sportowy

o dyskwalifikacji Łukasza Piszczka.

O życiu , O śmierci , O ludziach , O decyzjach

„W trzecim roku wojny w narodzie [rosyjskim] rozpowszechniło się przekonanie, że prędzej czy później zatrze się granica między frontem a tyłami, morze krwi popłynie, zatopi tych, którzy się dekują i tych w okopach. Ten potop to właśnie jest rewolucja.”

Borys Pasternak (1890–1960) rosyjski poeta i prozaik

O wojnie , O morzu

„Wiedziałem, że trwa wojna, że takich ludzi jak ja na wszystkich frontach są tysiące. Nie uważałem, że robię coś nadzwyczajnego. I teraz też nie będę niczego gloryfikował ani bohateryzował. Zawsze mówię to, co myślę i uważam za słuszne.”

Aleksander Tarnawski (1921)

Źródło: rozmowa Magdaleny Rigamonti, Ostatni Cichociemny, Aleksander Tarnawski: Historia jest teraz tworzona na nowo. Nie chcę brać w tym udziału http://wiadomosci.dziennik.pl/opinie/artykuly/527433,aleksander-tarnawski-ostatni-cichociemny-rozmowa.html, wiadomości.dziennik.pl, 28 lipca 2016.

O wojnie , O ludziach , O historii , O myślach

„Propaganda komunistyczna karała za sprzeciw wobec obciążania Polaków winą za tzw. pogrom kielecki. Oficjalnie biskup kielecki został aresztowany, a następnie torturowany i skazany „za kolaborację z Niemcami, usiłowanie obalenia ustroju PRL i propagandę na rzecz waszyngtońsko-watykańskich mocodawców”, ale prawdziwym powodem było utworzenie komisji do zbadania okoliczności mordu i przekazanie sporządzonego raportu ambasadorowi amerykańskiemu. Swoim atakiem Mazowiecki stanął w pierwszym szeregu „frontu walki z organicznym polskim antysemityzmem, faszyzmem, nacjonalizmem, klerykalizmem” i z czołowego w nim miejsca nie rezygnuje do dzisiaj.”

Krzysztof Wyszkowski (1947) polski polityk, publicysta, działacz opozycji w PRL

o artykułach, które Tadeusz Mazowiecki pisał o bp Czesławie Kaczmarku.
Źródło: Mraka-bies III RP, „Gazeta Polska”, 20 lipca 2011

O walce

„Panie Premierze, Drodzy Polscy Przyjaciele, Drodzy Państwo, Rodacy!Przywiodła nas tutaj wspólna pamięć, wspólny dług historyczny i wiara w przyszłość. Dzisiaj pochylamy głowy przed tymi, którzy mężnie przyjęli tutaj śmierć; przed tymi, których dążenia, nadzieje, talenty zostały bezlitośnie rozdeptane, przed tymi, kogo się nie doczekano. Nie doczekały się, ale na zawsze zachowały w swoich sercach matki, dzieci, ukochane. W ziemi tej spoczywają obywatele radzieccy, którzy spłonęli w ogniu represji stalinowskich w latach 30., oficerowie polscy, rozstrzelani na podstawie tajnego rozkazu, żołnierze Armii Czerwonej rozstrzelani przez nazistów podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Katyń nierozerwalnie powiązał ich losy. Tutaj obok siebie, jak w bratniej mogile, zyskali wieczne odpoczywanie. Odpoczywanie, ale nie zapomnienie, ponieważ nie może być wytarta z pamięci śmierć męczeńska niewinnych ofiar. Nie można schować prawdy o zbrodniach. Rosja i Polska, jak żadne inne państwa, Rosjanie i Polacy, jak żadne inne narody Europy, musieli przeżyć praktycznie wszystkie tragedie XX w. Zapłacić olbrzymią, zbyt wysoka cenę za dwie wojny światowe, za bratobójcze zbrojne konflikty, za okrucieństwo i nieludzkość totalitaryzmu. Nasz naród, który przeżył koszmar wojny domowej, przymusową kolektywizację wsi, masowe represje lat 30., doskonale rozumie, chyba lepiej niż ktokolwiek inny, co oznacza dla wielu polskich rodzin Katyń, Miednoje, Piatichatki, dlatego że w tym żałobnym rzędzie i miejscach masowych kaźni obywateli radzieckich jest poligon w Butowie pod Moskwą, Góra Siekierna na Sołowkach, rowy egzekucyjne w Magadanie i Workucie, bezimienne mogiły Norylska i Kanału Białomorskiego. Represje niszczyły ludzi nie zważając na ich narodowość, przekonania, wiarę. Ich ofiarami stawały się całe warstwy społeczne w naszym kraju: Kozacy, duchowni, zwykli chłopi, profesorowie, oficerowie – w tym również oficerowie armii carskiej, którzy w swoim czasie wstąpili na służbę do Armii Czerwonej – również ich nie oszczędzono – nauczyciele, robotnicy. Logika była jedna: zasiać strach, obudzić w człowieku najniższe instynkty, podjudzać ludzi przeciwko sobie i zmuszać ich do ślepego posłuszeństwa.Zbrodnie te nie mogą być usprawiedliwione w żaden sposób. W naszym kraju została dokonana jasna ocena polityczna, prawna i moralna zbrodni reżimu totalitarnego. I ocena ta nie podlega żadnej rewizji. Wobec tych grobów, wobec ludzi, którzy przychodzą tutaj oddać hołd swoim bliskim byłoby cyniczne powiedzieć: zapomnijmy o tym, że wszystko zostało w przeszłości. Nie. Jesteśmy zobowiązani pielęgnować pamięć o przeszłości, i oczywiście będziemy to czynić, jakkolwiek gorzka nie byłaby ta prawda. Nie jesteśmy w stanie zmienić przeszłości, ale w naszych siłach jest zachować albo przywrócić prawdę, a to znaczy również sprawiedliwość historyczną. Jest to ciężka praca, praca bardzo żmudna, której podjęli się historycy Rosji i Polski, przedstawiciele społeczeństwa i duchowieństwa. Wracając w przeszłość pracują w imię prawdy, a to znaczy w imię przyszłych stosunków między naszymi krajami. Właśnie taka wspólna droga dla zdefiniowania pamięci narodowej, ran historycznych pozwoli nam uniknąć ślepej uliczki niezrozumienia, wyrównywania rachunków, prymitywnych interpretacji dzielenia narodów na te, które miały rację i te, które były winne, jak to czasami usiłują robić nieodpowiedzialni politykierzy. W ciągu dziesięcioleci cynicznych kłamstw usiłowali zataić prawdę o egzekucjach katyńskich, ale byłoby takim samym kłamstwem obarczanie tą winą narodu rosyjskiego. Historia pisana przez złość i nienawiść jest równie fałszywa i zalakierowana jak wylizana historia w interesie konkretnych ludzi czy grup politycznych. Jestem pewny, że coraz częściej i w Rosji, i w Polsce zdajemy sobie z tego sprawę i jakie by to nie było trudne musimy wychodzić naprzeciwko sobie i zdawać sobie sprawę, że nie sposób żyć tylko i wyłącznie tą przeszłością. Dlatego jesteśmy dzisiaj wspólnie razem tutaj w Katyniu na tej uroczystości z okazji 70. rocznicy polskiej tragedii. Byliśmy wspólnie w Gdańsku w rocznicę wybuchu II wojny światowej. Na jej frontach nasze narody walczyły przeciwko wspólnemu wrogowi i jestem przekonany, że będziemy wspólnie obchodzić jubileusz wielkiego zwycięstwa – w którym główną, decydującą rolę odegrali żołnierze Armii Czerwonej – za które oddały swoje życie setki tysięcy żołnierzy wojska polskiego armii Andersa i Armii Krajowej, obrońcy Moskwy i Warszawy, Westerplatte i Smoleńska. Nasze straty i doświadczenia sojusznicze powinny nas zbliżać do siebie. Nie mamy moralnego prawa pozostawić przyszłym pokoleniom brzemienia nieufności do siebie. We współczesnym świecie, w Europie XXI w. nie ma innej alternatywy dla prawdziwego dobrego sąsiedztwa między narodami Polski i Rosji. Jest to wybór godny naszych dwóch narodów, które są skazane na to sąsiedztwo; wybór godny naszego wspólnego, tragicznego, ale wielkiego losu.Światła pamięć i wieczne odpoczywanie wszystkim, których przyjęła ziemia Katynia. Pokoju, pomyślności i dobrobytu dla żyjących obecnie.Dziękuję.”

Władimir Putin (1952) rosyjski polityk

przemówienie wygłoszone podczas obchodów 70 rocznicy zbrodni katyńskiej, tekst za PAP.
Przemówienia rocznicowe
Źródło: interia.pl, 7 kwietnia 2010 http://fakty.interia.pl/raport/70-rocznica-zbrodni-katynskiej/news/przeczytaj-pelna-tresc-przemowienia-putina-w-katyniu,1461636,6896

Serce , O życiu , O śmierci , O nienawiści

„Rozbicie ententy jest najważniejszym celem naszej dyplomacji. Rosja wydaje się najsłabszym ogniwem wrogiego przymierza. Tak więc naszym zadaniem było to ogniwo rozluźnić, a następnie całkowicie usunąć. Stąd też nasze usiłowania szły w tym kierunku, by taką wywrotową działalność przeprowadzić w samej Rosji, poza frontem, przede wszystkim przez popieranie tendencji separatystycznych, reprezentowanych głównie przez bolszewików. Bolszewicy dopiero po otrzymaniu od nas stałych funduszy, dopływających różnymi kanałami i pod różnymi nazwami, byli w stanie uruchomić swój główny organ, [gazetę] „Prawdę”, i powiększyć w znaczący sposób bardzo wąską początkowo bazę ich partii.”

Richard von Kühlmann (1873–1948)

Źródło: Raport, 1917, cyt. za: Tomasz Małkowski, Jacek Rześniowiecki, Historia III. Podręcznik do klasy III gimnazjum, s. 245.

O historii

„Wasyl Slipak – ukraiński śpiewak operowy występujący we Francji – zginął na froncie w Zagłębiu Donieckim. Walczył jako ochotnik. Mężczyzna został zastrzelony nad ranem przez snajpera. Wasyl Slipak obsługiwał karabin maszynowy. Separatyści atakowali za pomocą artylerii, czołgów i piechoty. Śpiewak przyjechał na front półtora tygodnia temu. Walczył jednak już wcześniej, w czerwcu zeszłego roku. Gdy rozpoczęła się rosyjska agresja w 2014 roku, przez pewien czas pomagał żołnierzom jako wolontariusz. Jednocześnie śpiewał jako solista baryton we francuskich operach, między innymi w Paryżu. Zdobywał nagrody na międzynarodowych festiwalach. Część zarobionych pieniędzy przekazywał na ukraińską armię.”

Wasyl Slipak (1974–2016) ukraiński śpiewak operowy

Źródło: Ukraiński śpiewak operowy zginął na froncie w Zagłębiu Donieckim http://wiadomosci.wp.pl/kat,1374,title,Ukrainski-spiewak-operowy-zginal-na-froncie-w-Zaglebiu-Donieckim,wid,18401971,wiadomosc.html?ticaid=1177df, wp.pl, 29 czerwca 2016.

O śpiewie , O czasie , O pomocy

„Mężczyźni mają takie głupie życie, ciągle bronią swej bezcennej nietykalności, śmiesznego terytorium. Najczęściej obawiają się, że ktoś mógłby odkryć pustkę panującą w środku. Żyją jak gdyby w dekoracjach filmowych, które zwiedzać można w studiach filmowych wytwórni Universal, budują piękne fasady, za którymi rozpościera się pustka, istnieje jedynie front dla turystów.”

William Wharton (1925–2008) pisarz amerykański

O życiu , O mężczyznach

„Lewica zdaje się nie zauważać, że stała bardzo się upodobniła do prawicy.(…) Ruch, któremu w przeszłości udało się uosobić jedną z największych nadziei ludzkości i poderwać nas do czynu prostym zabiegiem odwołania się do tego, co najlepsze w ludzkiej naturze, przebył z biegiem czasu, jak zauważyłem, zmienił swą kompozycję społeczną… z każdym dniem coraz bardziej oddalając się od swoich początkowych obietnic, upodabniając się coraz bardziej do swych dawnych wrogów i przeciwników, jak gdyby taka zmiana frontu była jedynym sposobem na zdobycie uznania. Ostatecznie staje się on bladą odbitką swego dawnego jestestwa, używając do usprawiedliwiania swych poczynań pojęć, za pomocą których wcześniej takie właśnie poczynania działania krytykował. Ruch ten zaprzedał się prawicy i dopiero, gdy to zrozumie, będzie mógł zastanowić się nad tym, skąd wzięła się przepaść między nim a jego tradycyjnymi zwolennikami – ludźmi pogrążonymi w biedzie i niedostatku, a również marzycielami – a tymi resztkami jakie pozostały z jego zasad. Nie można bowiem głosować na lewicę, jeśli lewica przestała istnieć.”

José Saramago (1922–2010) pisarz portugalski, noblista

w swoim pamiętniku 9 czerwca 2009 roku.
Źródło: krytykapolityczna.pl, 11 marca 2011 http://www.krytykapolityczna.pl/Opinie/BaumanOprzetrwaniuTymrazemsocjaldemokracji/menuid-1.html

O naturze , O zmianach , O czasie , O przeszłości

„Katolicy polscy co dnia pogłębiając swój wielki udział w pracy całego narodu, jednocząc się we wspólnym Froncie Narodowym, będą dalej pracować nad tym, aby stwarzać perspektywę dla misji Kościoła w nowej epoce, usuwać istniejące trudności i nie dopuszczać do tragicznych konfliktów w sumieniach wierzących, jak to miało miejsce w związku z procesem ks. bp. Kaczmarka. Wierzymy bowiem najgłębiej, że nawet najbardziej bolesne i tragiczne pomyłki nie mogą zmienić faktu, że przyszłość należy do ustroju społecznego, w którym żyjemy, i że w tej przyszłości Kościół znajdzie właściwe swojej misji religijnej miejsce, a ludzie wierzący na równi z ludźmi innych światopoglądów będą tej przyszłości współtwórcami.”

Tadeusz Mazowiecki (1927–2013) polski polityk, premier RP

Źródło: Wnioski, [w:] „Wrocławski Tygodnik Katolicki” nr 5, s. 3–4, 27 września 1953, przedruk w tygodniku „Nasza Polska” nr 4 (225), 26 stycznia 2000, s. 11.

O ludziach , O przyszłości

„Obywatelki i obywatele. Wielki jest ciężar odpowiedzialności, jaka spada na mnie w tym dramatycznym momencie polskiej historii. Obowiązkiem moim jest wziąć tę odpowiedzialność. Chodzi o przyszłość Polski, o którą moje pokolenie walczyło na wszystkich frontach wojny, i której oddało najlepsze lata swego życia. Ogłaszam, że w dniu dzisiejszym ukonstytuowała się Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego. Rada Państwa, w zgodzie z postanowieniami Konstytucji, wprowadziła dziś o północy stan wojenny na obszarze całego kraju.”

Wojciech Jaruzelski (1923–2014) generał, działacz PZPR, prezydent PRL i RP

przemówienie, 13 grudnia 1981

O wojnie , O historii , O przyszłości

„Bądź co bądź te tendencje polityczne oraz faktyczna zależność od rządu austriackiego w połączeniu z jaskrawie prononsowanum frontem antyrosyjskim, wszystko to tam, na gruncie zaboru austriackiego, z konieczności musiało ruchowi strzeleckiemu nadać charakter ugody i lojalizmu wobec rządu austriackiego, a przy ścisłym sojuszu, a raczej ścisłej zależności Austrii wobec Niemiec – także wobec rządu niemieckiego.”

Irena Pannenkowa (1879–1969)

o poglądach Piłsudskiego, dotyczących sprzymierzenia z Austrią, które po latach przedstawił Marszałek jako kwestię wyłącznie taktyczną.
Źródło: Daria i Tomasz Nałęcz, Józef Piłsudski – legendy i fakty, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1987, ISBN 8320319676, s. 139–140.

O charakterze

„na początku działalności odczuwało się pewną czujność ze strony większości − jak gdyby mówili: jakiś dziwak i jeszcze po białorusku rozmawia. Ale teraz wydaje mi się, że stosunki są robocze. Mówiąc ogólnie, wpłynąć na politykę rady, niewątpliwie, nie da się. U nas u Mohylewskiej Radzie Miejskiej jest przedstawiciel ZPO, jest komunista i jest deputowany niezależny, ale bliżej do Frontu Narodowego jestem ja.”

Alaksandr Ahiejeu (historyk) (1960) białoruski historyk i samorządowiec

на пачатку дзейнасьці адчувалася нейкая насьцярожанасьць з боку большасьці – маўляў, нейкі дзівак, ды яшчэ па-беларуску размаўляе. Але зараз, як мне ўяўляецца, адносіны рабочыя. Па вялікім рахунку, паўплываць на палітыку савета, безумоўна, немагчыма. У нас у Магілёўскім гарадзкім савеце ёсьць прадстаўнік АГП, ёсьць камуніст, і ёсьць незалежны дэпутат, але бліжэй да Народнага Фронту − гэта я. (białorus.)
o pracy deputowanego do Mohylewskiej Miejskiej Rady Deputowanych
Źródło: Дасягненьні й пэрспэктывы дзейнасьці апазыцыйных дэпутатаў мясцовых саветаў http://www.svaboda.org/content/transcript/790108.html, 18 grudnia 2004

„W tych dniach w Warszawie toczy się bitwa, jakiej charakter chyba trudno zrozumieć narodowi brytyjskiemu. To bitwa, w której czynny udział bierze tak ludność cywilna, jak i AK. (…) To wojna totalna. Przez minione dwadzieścia cztery dni linią frontu jest każda ulica miasta. Nieprzyjacielskie moździerze, artyleria i lotnictwo zbierają obfite żniwo wśród ludności. Nie można oszacować strat materialnych. Oczywiście, zamarło zwyczajne życie miasta.”

John Ward (1921–1995) Oficer brytyjskich sił powietrznych RAF, w czasie II wojny światowej działający w polskim podziemiu

depesza sierżanta RAF Johna Warda do rządu brytyjskiego w Londynie, Warszawa, 24 sierpnia 1944.
Źródło: Norman Davies Powstanie ’44, Wydawnictwo Znak, Kraków 2008, s. 394.

O życiu , O wojnie , O charakterze , O stracie

„To wojna między narodami a kapitalizmem, a Grecja znajduje się na froncie tej wojny.”

Aleksis Tsipras (1974) grecki polityk

o kryzysie finansowym.
Źródło: Syriza i jej lider chcą wygrać wybory w Grecji. Dlatego oszukują wyborców, forsal.pl, 23 maja 2012 http://forsal.pl/artykuly/619172,syriza_i_jej_lider_chca_wygrac_wybory_w_grecji_dlatego_oszukuja_wyborcow.html

O wojnie , O oszukiwaniu

„Odbudowywał się, leczył rany kraj przeorany wojną, wyniszczony faszystowską grabieżą. Ale na granicach buszowały po lasach bandy. Ze zbiegłych gestapowców, faszystów ukraińskich, z hitlerowskich armii, z rodzimych faszystów z NSZ, z wysłanników rządu londyńskiego i takich, co to swego czasu chłopców z bronią na dziwne nocne „manewry” w las wyprowadzali”

Janina Broniewska (1904–1981) polska pisarka

w całkiem przeciwnym kierunku niż front nad Wisłą
O człowieku który się kulom nie kłaniał
Źródło: wyd. MON, Warszawa 1960, s. 168.

O wojnie , O czasie

„Idea KOR-u polegała nie tylko na próbie instytucjonalizacji opozycji, i nie tylko na ostentacyjnej jawności, ale również, a może przede wszystkim, na mocnym położeniu akcentu na motywacji moralnej – i przewadze działania socjalnego nad politycznym. Opieka nad więzionymi, ich rodzinami, nad pozbawionymi pracy itd. była takim właśnie działaniem, mogącym skupiać ludzi o wyraźnych wyborach politycznych – i takich, którzy powodują się wyłącznie motywacją moralną i potrzebą wyrażenia jej w konkretnym działaniu. Była to strategia stworzenia szerokiego frontu, którego podstawą są opcje raczej moralno-socjalne, niż sensu stricte polityczne, choć w generaliach najbardziej ogólnych (niepodległość i demokracja) i pod tym względem panowała jednomyślność.”

Jan Józef Lipski (1926–1991) polski działacz polityczny, historyk literatury

Źródło: Czym był KOR?, krytykapolityczna.pl, 24 września 2011 http://www.krytykapolityczna.pl/Opinie/LipskiCzymbylKOR/menuid-1.html

O ludziach , O demokracji , O motywacji , Sens

„Jestem z tych, którzy widocznie potrzebują Kościoła na co dzień, nie umieją żyć samą wiarą. Sześć lat byłem w gimnazjum katolickim, byłem ministrantem, działałem w sodalicji mariańskiej, z mlekiem matki wyssałem katolicyzm. Nawet w kościele parafialnym mieliśmy swoją ławę – mój dziadek był jednym z fundatorów tego kościoła. Szanuję historyczną rolę Kościoła, jego wpływ na moralność, ale widocznie nie było to we mnie zakotwiczone intelektualnie. Emocjonalnie tak, bo jeszcze z frontu pisałem listy do matki i siostry, opatrzone: „Opatrzność nade mną czuwa”, „wczoraj byłem u spowiedzi”, lepiej się dzięki temu czułem. Ale brakowało mi Kościoła na co dzień, kiedy słucha się kapłana, podlega pewnym normom – spowiedź, komunia itd. Wreszcie wpływ środowiska, lektur itd. Dla mnie przełomowe były studia w Wyższej Szkole Piechoty (wtedy nie było jeszcze Akademii Sztabu Generalnego). Byłem oficerem frontowym, to był rok 1947. Tam w znacznej części wykładowcami byli oficerowie przedwojenni – w tym przedmiotów politycznych. Byli też wykładowcy radzieccy, ale w mniejszości. W tej uczelni nauczano nas demokracji ludowej, polskiej drogi do socjalizmu. Nie był to jeszcze etap, kiedy zatriumfował stalinizm. W programie nauczania mieściły się wartości etyczno-światopoglądowe, okazywano szacunek do Kościoła. Jednak oczywiście była walka: Kościół – państwo, Kościół – partia, była rywalizacja o rząd dusz. Jak człowiek się znalazł systemowo, ustrojowo po tej stronie, to siłą faktu się w to wpisywał.”

Wojciech Jaruzelski (1923–2014) generał, działacz PZPR, prezydent PRL i RP

Źródło: „Ja też nosiłem mieczyk Chrobrego – rozmowa z gen. Jaruzelskim”, Bibula.com, 3 lutego 2009 http://www.bibula.com/?p=6205

O wierze , O demokracji , O duszy , O matce

„Tybet znalazł się na linii frontu w wojnie z separatyzmem. Naszym najważniejszym zadaniem politycznym jest strzeżenie stabilizacji społecznej i jedności macierzy.”

Raidi (1938)

wypowiedziane 6 maja 1996.
Źródło: Polityka Chin w Tybecie Walka na śmierć i życie ze starożytną cywilizacją, str. 16 http://www.hfhrpol.waw.pl/Tybet/pdf/polityka_chin.pdf

O życiu , O śmierci , O wojnie , O walce

„Kiedy światło przełamuje front
i drobne lato jak rój
przesypuje się przez pęknięte miasto
na pocztówce z zadupia napiszę ci o kino-kawiarniach
i lesie po Ogrodnicę, playbackach
kombajnów.”

Agnieszka Wolny-Hamkało (1979)

Źródło: ŚŚ (by by love), „Dekada Literacka” 2004, nr 4 (206)

O świetle , O lecie

„(…) Sienkiewicz jest geniuszem, który wywarł ogromny wpływ na Polaków mojego i bodaj nie tylko mojego pokolenia. W czasie potrzeby bolszewickiej, w 1920 roku, miałem ze sobą na froncie Pana Wołodyjowskiego. Czytaliśmy go przy blasku ognisk obozowych na Ukrainie. Jestem do dziś pod wrażeniem fascynacji z jaką moi koledzy ułani, chłopcy wiejscy, słuchali sienkiewiczowej sagi. Sienkiewicz stworzył nie tylko polską kawalerię, wywarł on znaczny wpływ na całość polskiej kultury i, między innymi, na polską religijność.”

Józef Maria Bocheński (1902–1995) polski duchowny katolicki, dominikanin, filozof

Religia w Trylogii
Źródło: s. 6, 7

O wrażeniach , O czasie , O czytaniu

„Moja bardzo już stara wówczas babka, rdzenna Tatarka, świadoma tych spraw – bo ja wiem? z wojny japońskiej? – potrafiła przygotować się na przejście frontu przez nasz majątek na Kresach w 1940 roku. Sporządziła sobie ohydną papkę z mąki, surowych jaj, krwi, zgniłych jarzyn i kurzego łajna, wysmarowała sobie tym twarz. Kiedy podeschło, wyglądało jak okaz trądu. Ruski żołdak, który ją rzucił na ziemię, spojrzał z bliska i uciekł z okrzykiem zgrozy.”

Robert Stiller (1928–2016) polski tłumacz i pisarz

Lemie! po co umarłeś?

O wojnie

„Tak, tak, tak, niezłe z pana ziółko! Czekał więc pan, aż zostanie powołany przez armię. Dokąd pana skierowano? Do pionu chemicznego! Nie miał pan wprawdzie pojęcia o chemii, ale przydzielono pana do jednostek, w których służba nie niosła żadnego niebezpieczeństwa! Wolał pan dostać karabin do ręki i iść walczyć na front? Wtedy może nie miałby pan takich rojeń! Proszę nie być bezczelnym! Bez trudu poradzimy sobie z takimi jak pan, Wirmer!… Niebawem piekło pana pochłonie.”

Roland Freisler (1893–1945) prawnik niemiecki, przewodniczący faszystowskiego Trybunału Ludowego

do Josepha Wirmera (uczestnika zamachu 20 lipca).
Wariant: Tak, tak, tak, niezłe z pana ziółko! Czekał więc pan, aż zostanie powołany przez armię. Dokąd pana skierowano? Do pionu chemicznego! Nie miał pan wprawdzie pojęcia o chemii, ale przydzielono pana do jednostek, w których służba nie niosła żadnego niebezpieczeństwa! Wolał pan dostać karabin do ręki i iść walczyć na front? Wtedy może nie miałby pan takich rojeń! Proszę nie być bezczelnym! Bez trudu poradzimy sobie z takimi jak pan, Wirmer!… Niebawem piekło pana pochłonie. [do Josepha Wirmera (uczestnika zamachu 20 lipca). ]
Źródło: Curt Riess, Procesy…, op. cit., s. 381.

O piekle , O czekaniu

„Odkąd w naszym kraju implementowano neoliberalizm, chłopi i Indianie byli jedynymi, którzy walczyli przeciwko temu systemowi społecznemu. Walka toczyła się na dwóch frontach. Na jednym chodziło o odzyskanie ziemi, na drugim o zdobycie władzy politycznej. Indianie chcą odzyskać ziemię wraz ze wszystkimi zasobami naturalnymi. Ta walka toczy się w Boliwii od 500 lat. 12 października 1992 roku miała miejsce fundamentalna zmiana, przeszliśmy z defensywy do ofensywy tzn. z walki związkowej do walki o władzę. Bardzo istotne okazało się połączenie naszych sił z sektorami miejskimi, intelektualistami i klasą średnią. Wzmocniliśmy się i dzięki temu udało nam się zdobyć władzę.”

Evo Morales Ayma (1959) polityk boliwijski

Źródło: lewica.pl, 29 października 2006

O zmianach , O walce

„Tak jak są kapłani chrześcijańscy, tak ja jestem kapłanem muzułmańskim. Nie wierzę dziś w walkę na jednym froncie, ale na wszystkich frontach. W istocie jestem „czarnym nacjonalistycznym bojownikiem o wolność.””

Malcolm X (1925–1965) przywódca Organizacji Jedności Afroamerykańskiej

O wolności , O walce

„Środowiska poselskiego koła Znak i warszawski KIK były na pierwszej linii frontu. Opowiedziały się z dużym zaangażowaniem po stronie Gomułki, a przeciwko prymasowi. Szczególnie pismo „Więź”, którego naczelnym był Tadeusz Mazowiecki, uznawało, że prymas Wyszyński jątrzy swoją niezłomnością władze komunistyczne. Jest również winien tego, że relacje Kościoła z władzą są złe. Zarzucali prymasowi, że wymusza konfrontację Kościoła z władzą, w której oni – katolicy świeccy – uczestniczyć nie zamierzali. Chcieli mieć jak najlepsze stosunki z ekipą Gomułki.”

Jan Żaryn (1958) polski historyk

Źródło: Skrywana przeszłość Mazowieckiego, „Gazeta Polska Codziennie”, 6 sierpnia 2012

O relacjach , O przeszłości

„I nie obchodzi mnie co inni o tym mówią
należę do tych, którzy weszli tu z framugą
bo wejście tyłem to nie jest dla mnie żaden fortel
trzeba mieć jaja, żeby ze stylem wejść frontem.”

Tede (1976) polski raper

Źródło: Glam rap

„My nie mamy wyborów, tylko wojnę. Kiedy ruszasz na front, zdajesz sobie sprawę, co cię może spotkać. Jestem gotowy na każdy scenariusz.”

Uładzimir Niaklajeu (1946) poeta, prozaik, polityk

wypowiedziane przed białoruskimi wyborami 19 grudnia 2010.
Źródło: Marcin Wojciechowski, Nie bądź bezpieczny, poeta pamięta, „Gazeta Wyborcza”, 31 grudnia 2010.

„Polityka, szczególnie wtedy, kiedy się sprawuje władzę to trochę tak jak na froncie. To mój ojciec opowiadał z czasów wojny, że na froncie stosowało się metody lekkiego spustu, w sytuacji, kiedy się widziało, że żołnierze zachowują się w sposób karygodny, czy niebezpieczny dla cywilów na przykład. Rzeczywiście w Platformie stosuje się w tej chwili metodę lekkiego spustu, to znaczy eliminuje się w jakiejś mierze możliwości funkcjonowania w ramach klubu, w ramach partii, dając jednak możliwość pewnego wyjaśnienia tej sprawy już będąc poza strukturą partii, czy klubu parlamentarnego.”

Bronisław Komorowski (1952) polski polityk, prezydent Polski

Źródło: politbiuro.pl http://politbiuro.pl/politbiuro/1,85402,6400699,Kto_to_powiedzial_.html, 19 marca 2009

O wojnie

„Przyszedłem do tego wojska z tak odległych światów myśli, tak obcy, a przecie nie przeżyłem już nigdy takiego uczucia jedności, koleżeństwa ludzi najróżniejszych klas, rang, formacji i przekonań, jak wtedy w pułku, kiedy wszystkich połączyło uczucie zagrożenia Polski, a śmierć tuż wiązała wszystkich w zupełnej równości.
Gdy wspominam te krótkie miesiące mego życia spędzone na froncie w 1920 roku, zdaje mi się, że tylko wówczas (u szczytu piramidy Piłsudski – Naczelnik Państwa, Wincenty Witos – premier, Eustachy Sapieha – minister spraw zagranicznych) – że tylko wtedy od rotmistrza i księcia Leona Sapiehy po porucznika i komunistę Władysława Broniewskiego, który ku pasji swych partyjnych towarzyszy do śmierci szczycił się głośno swym Virtuti Militari z 1920 roku – aż po tego żołnierzyka podsłuchanego „i wszystko za te ojczyznę k…. ją mać”, że tylko tam mógł Piłsudski, tak jak tego pragnął, tak pięknie „kosę zapleść.””

Józef Czapski (1896–1993) polski malarz i pisarz

Czytając
Źródło: s. 359–360 [Kosę zapleść, 1967]

O śmierci , O ludziach , O świecie , O emocjach

„Legendarni dowódcy tacy jak brytyjski marszałek Bernard Montgomery czy amerykański generał Douglas MacArthur mieli hopla na punkcie prasy. Gdy zaczynała się wojna, byli nieznanymi oficerami. Przydzieleni do jednostek korespondenci wojenni nie mogli wiele pisać o tym, co się dzieje na froncie, więc zajmowali się dowódcami, których kreowali niemal na gwiazdy hollywoodzkie.”

Antony Beevor (1946) brytyjski historyk

Źródło: rozmowa Bartosza Wielińskiego, Wojna Stalina, „Ale Historia”, w: „Gazeta Wyborcza”, 6 maja 2013.

O wojnie , O historii

„Front atmosferyczny, który nie tylko przyniósł deszcz, ale również opady.”

Maja Popielarska (1973) polska prezenterka telewizyjna

podczas prowadzenia Pogody w TVN24.
Źródło: Zapis Pogody na stronie TVNmaniak http://web.archive.org/web/20110723093519/http://www.tvnmaniak.pl/download/tvn24_lapucapu.wmv

O pogodzie

„Wrocław co najmniej od połowy lat 80. był bardzo silnym ośrodkiem skrajnej prawicy, wówczas nazi-skinów. Na przełomie lat 80. i 90. ludzie o alternatywnym wyglądzie w ogóle bali się tam przyjeżdżać. Wiedzieli, że tutejszy rynek opanowany jest przez skinheadów, że są oni tam praktycznie bezkarni. To we Wrocławiu powstały wszystkie najbardziej liczące się w kraju skinowskie zespoły różnych nurtów: faszystowska Konkwista 88, narodowy Legion czy blackmetalowy i pogański Graveland. Ten ostatni jest zresztą prawdziwą światową „gwiazdą” tej sceny. Tu działał Aryjski Front Przetrwania, organizacja powstała na wzór faszystowskiej międzynarodówki Blood and Honour. Do tego dochodził od zawsze silny i liczący się na kibicowskiej scenie klub piłkarski, którego mecze bardzo często odwiedzali różnej maści skini.”

Marcin Kornak (1968–2014)

Źródło: Silny NOP mógł powstać tylko we Wrocławiu? „Ostrzegaliśmy” http://wroclaw.gazeta.pl/wroclaw/1,35771,14196192,Silny_NOP_mogl_powstac_tylko_we_Wroclawiu___Ostrzegalismy_.html, gazeta.pl, 30 czerwca 2013

O ludziach

„uciekamy euforycznie,
socrealistyczne ulice są szersze od nowoczesnych,
tak projektowali, kościół odnowiony
tylko od frontu, pomalowany jak blok,
tak to ujęłaś, na tyłach blisko budynki
cywilne, blisko kościoła, nie przeszkadzałoby.
„Park im to przypomniało po prostu, jak kotu,
który wierzy, że meble to skały,
a starty dywan to równo skoszona łąka.””

Adam Raczyński (1975)

Źródło: Euforia (2007)

O kotach

„Prawdziwi wrogowie Anglii byli zawsze wrogami Polski; lecz Polska ucierpiała dużo mocniej w tej samej bitwie, z tego prostego powodu, że przypadkiem leży na wschodzie, na samej linii frontu.”

Gilbert Keith Chesterton (1874–1936) pisarz angielski

Obrona człowieka
Źródło: Polska i Anglia (Posłowie do angielskiego wydania książki „Poland” Kazimierza Prószyńskiego, Londyn 1920), s. 199.

O książkach

„Słup z napisem „Gułag 92JN90” i nic więcej. Na początku w mróz gołymi rękami łamaliśmy gałęzie na szałasy. I nie uwierzysz, ale powoli sami się pobudowaliśmy. Postawiliśmy sobie baraki, ogrodzenie, zbudowaliśmy karcery, wieże strażnicze – wszystko sami. I zaczął się wyrąb, ścinanie drzewa. Po ośmiu wprzęgaliśmy się do sanek, woziliśmy pnie, po pierś zapadając się w śnieg. Długo nie wiedzieliśmy, że wybuchła wojna. Ukrywano to przed nami. I nagle – propozycja. Na ochotnika na front do batalionów karnych, a kto wyjdzie cało ze wszystkich bitew – będzie wolny. A potem ataki i ataki, kilometry kolczastego drutu pod prądem, miny, moździerze, całe miesiące huraganowego ognia. Nie bez powodu nazywano żołnierzy z naszych batalionów skazańcami. Kładło nas pokotem. Jak ja wyżyłem? Ależ wyobraź sobie, że to krwawe piekło było rajem w porównaniu z okropnościami obozu (…).”

Borys Pasternak (1890–1960) rosyjski poeta i prozaik

O wojnie , O piekle

„Polska szkoła filmowa to wojenny temat i neorealistyczna forma. Fascynowaliśmy się włoskim neorealizmem. To było coś nowego: zdjęcia plenerowe, przy naturalnym oświetleniu. Nie znosiliśmy filmów przedwojennych, kręconych w atelier, jak Pani minister tańczy czy Dodek na froncie. Nigdy wcześniej kino w obrębie kultury narodowej nie było tak ważne. Nosiło na sobie ciężar utrzymania tożsamości narodowej.”

Andrzej Wajda (1926–2016) polski reżyser filmowy

Źródło: „Magazyn Filmowy SFP”, 2/2007

O szkole

„Wy jesteście na tym froncie zbrojnym ramieniem Polski, wy jesteście odpowiedzią daną Niemcom za dzień 1 września 1939 roku, wy jesteście jednym żywym dowodem, że jeszcze Polska nie zginęła i nie zginie!”

Wanda Wasilewska (1905–1964) polska i radziecka pisarka i działaczka komunistyczna

przemówienie do żołnierzy I Dywizji im. Tadeusza Kościuszki, sierpień 1943.
Źródło: S. Russocki, S. Kuczyński, J. Willaume, Godło, barwy i hymn Reczypospolitej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978

O wiedzę

„Kapitaliści, niby „wrogich” w tej wojnie stron, mieli swoje sposoby na porozumiewanie się ponad frontami poprzez „neutralne” banki neutralnych krajów.”

Janina Broniewska (1904–1981) polska pisarka

O człowieku który się kulom nie kłaniał
Źródło: wyd. MON, Warszawa 1960, s. 89.

O wojnie

„Walczmy o wzmocnienie instytucji wspólnotowych, na tym froncie mobilizujmy nacisk polityczny w naszej polityce krajowej, a nie fascynujmy się „renacjonalizacją”, bo my pierwsi padniemy jej ofiarą, jako że nie jesteśmy najsilniejszym w Europie narodem.”

Róża Thun (1954) działaczka społeczna, publicystka

Źródło: rozmowa Cezarego Michalskiego, Nie fascynujmy się renacjonalizacją, bo pierwsi padniemy jej ofiarą, krytykapolityczna.pl, 27 listopada 2012 http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/ue/20121127/thun-nie-fascynujmy-sie-renacjonalizacja-bo-pierwsi-padniemy-jej-ofiara

„Nie wyliczysz jednym tchem Polaków, którzy się opowiedzieli po stronie Wielkiego Października. Tłukli się na wszystkich frontach z białymi bandami o wielką Krainę Rad. O pierwszą w świecie Ojczyznę Socjalizmu. I o tę przyszłą, sprawiedliwą Polskę ludu pracującego.”

Janina Broniewska (1904–1981) polska pisarka

O człowieku który się kulom nie kłaniał
Źródło: wyd. MON, Warszawa 1960, s. 48.

O ludziach , O ojczyźnie

„Przez najbliższe miesiące będziemy mieli do czynienia ze zwalczaniem nas przez PiS, które będzie chciało wdeptać nas w ziemię zgodnie z tezą, że mają monopol na podnoszenie sztandarów suwerenności, patriotyzmu, tożsamości narodowej. Ale już dziś widać, że im się nie uda, nawet jeśli stworzą front przeciwko nam – od Millera i Palikota po Kaczyńskiego.”

Robert Winnicki (1985) Polski polityk, działacz społeczny, poseł na Sejm RP VIII i IX kadencji

Źródło: Ruch Narodowy nie będzie współpracował z PiS. Bo „to partia zanurzona w III RP i PRL” http://wyborcza.pl/1,76842,14079555,Ruch_Narodowy_nie_bedzie_wspolpracowal_z_PiS__Bo__to.html, wyborcza.pl, 11 czerwca 2013.

„Moment obalenia faszystowskiej dyktatury Antonescu i rozpoczęcia przez Rumunię sprawiedliwej wojny z hitlerowskimi Niemcami wybrany był przez Komitet Centralny naszej partii odpowiednio do sprzyjających warunków, stworzonych zdecydowanym natarciem radzieckim na froncie Jassy-Kiszyniów.”

Gheorghe Gheorghiu-Dej (1901–1965) rumuński przywódca komunistyczny

Źródło: Stati i rieczi, t.1., (październik 1945-wrzesień 1952), Moskwa 1956, s. 222, cyt. za: Historia drugiej wojny światowej 1939–1945, t. 9, tłum. Marian Laprus, Antoni Pacześniak, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, s. 130.

O wojnie , O historii

„Co było 2 sierpnia 1944 roku? Na zachodzie szła od czerwca ofensywa aliantów przez Francję, Belgię, Holandię. I od Włoch. Front rosyjski stał na Wiśle. Warszawa weszła w drugi dzień powstania. Obudziły nas huki. Padał deszcz.”

Miron Białoszewski (1922–1983) polski poeta

Pamiętnik z powstania warszawskiego

„Przełamanie [frontu], które i tak jest poza naszymi możliwościami, nie jest konieczne. W zasięgu naszych możliwości są cele, których utrzymanie zmusi francuski Sztab Generalny do rzucenia walki wszystkich żołnierzy. Jeżeli tak zadecydują, to francuskie siły zostaną wykrwawione na śmierć.”

Erich von Falkenhayn (1861–1922) wojskowy niemiecki

z listu do cesarza Wilhelma II Hohenzollerna z lutego 1916.
Źródło: Bogusław Wołoszański, Wojna, miłość, zdrada, Wydawnictwo Wołoszański, Warszawa, ISBN 9788389344830, s. 24.

O miłości , O śmierci , O wojnie , O zdradzie

„Księżyc, pucułowata, oszukańcza bestia, wyglądał już zza frontu, co stoi na szosie do Dubna, pusty, szczera ruina, gdzie tylko lisy i sowy mieszkają, a w głębokich podziemiach czort na pewno sprawiłby tryzny po swojej ciotce świni, gdyby nie to, że nie lubi on, podlec, duszy sołdackiej.”

Wacław Kostek-Biernacki (1884–1957)

Źródło: Twarda proswirka

O duszy

„A może lepiej powiedzieć, panie redaktorze, że to front ukraiński, pierwszy front ukraiński i Ukraińcy wyzwalali, bo tam żołnierze ukraińscy byli wtedy w ten dzień styczniowy i oni otwierali bramy obozu i oni wyzwalali obóz.”

Grzegorz Schetyna (1963) polski polityk

komentarz do zarzutów o małostkowość w związku z niezaproszeniem Władimira Putina na obchody 70 rocznicy wyzwolenia obozu koncentracyjnego Auschwitz.
Źródło: polskieradio.pl http://www.polskieradio.pl/7/129/Artykul/1357818, 21 stycznia 2015

„Lepper (…) był przedmiotem potwornego ataku frontu polityczno-medialnego o charakterze liberalno-lewicowym. Dziś (…) ci sami politycy tym samym językiem nienawiści plują na Jarosława Kaczyńskiego i jego partię.”

Ryszard Czarnecki (1963) polityk polski

Źródło: „Lepper był przedmiotem potwornego ataku, dziś ci sami politycy plują na Jarosława Kaczyńskiego”, onet.pl, 6 sierpnia 2011 http://wiadomosci.onet.pl/raporty/andrzej-lepper-nie-zyje/lepper-byl-przedmiotem-potwornego-ataku-dzis-ci-sa,1,4814796,wiadomosc.html

O charakterze

„Masz, burżuju, dwa płaszcze? Oddaj jeden żołnierzowi marznącemu na froncie. Masz ciepłe buty? Zostań w domu. Lepiej przydadzą się robotnikowi.”

Lew Trocki (1879–1940) rosyjski rewolucjonista

O butach , O domu