Cytaty na temat źrenica (32 cytatów)

„Prowadzone za rękę przez Janową, żonę mularza, weszło maleństwo do pięknego salonu pani Eweliny Krzyckiej, wylękłe i zachwycone, drobnymi kroczkami drepczące po śliskiej posadzce, gotowe – stosownie do okoliczności – wybuchnąć płaczem albo i śmiechem. Koralowe usteczka drżały i krzywiły się do płaczu, wielkie, szafirowe źrenice paliły się od zdumienia i ciekawości, a ślicznie wykrojone czoło otaczały gęste, gęste włosy z barwą i gorącymi połyskami ciemnego złota. Była to pięcioletnia dziewczynka, bardzo ładna. Obok prowadzącej ją barczystej i silnej kobiety w swej perkalowej, długiej aż do ziemi sukienczynie przypominała białawego motyla ze zwiniętymi skrzydłami.”

Eliza Orzeszkowa książka Dobra pani

Dobra pani
Źródło: wyd. „Książka i Wiedza”, Warszawa 1949, s. 3 http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=26793&dirids=1.

O kobietach , O książkach , O wiedzę , O śmiechu

„Czerń w źrenicy jest identyczna z czernią między galaktykami.”

Lars Gustafsson (1936–2016)

Śmierć pszczelarza
Źródło: s. 138.

„Widział wprawdzie dalej wszystkie roślinne znaki jej życia: delikatne podbijające dołek szyi tętno, spokojny mrok źrenicy, drżenie rzęs, ale pewny był, że malujący się na jej twarzy daleki zachwyt jest rozkoszą drętwoty, bezmyślnego, całkowitego nieistnienia.”

Stanisław Lem książka Szpital Przemienienia

o doktor Nosilewskiej.
Utwory, Szpital Przemienienia

„Zamykasz się w krypcie, zasłaniasz okna (żeby ciekawscy z sąsiedniego bloku nie zapuszczali sępiego spojrzenia swoich źrenic w twoje sanktuarium), nie otwierasz drzwi i nie odbierasz telefonów. Mimo to budzisz się któregoś dnia ze smakiem krwi w ustach i w panice odkrywasz, że wyrwano ci ząb (a może serce?). Ząb tkwi teraz w dziurze w ścianie, zaś twoja perła trafiła pod wieprzka. Nim się zorientujesz, już stoisz na parapecie. Is everybody in? The ceremony is about to begin. Jeszcze tylko malutki kroczek… i wpadniesz w mroczną czeluść szeroko rozwartych, wrzeszczących ust Simone Choule.”

Tomasz Beksiński (1958–1999) polski dziennikarz muzyczny, prezenter radiowy, tłumacz

Opowieści z Krypty
Źródło: felieton Simone Choule, „Tylko Rock” nr 9 (97), wrzesień 1999.

Serce

„Żółtko źrenicy
zastygłe w białku oka.
Krótki jęk bez owijania
w bawełnę słowa.”

Konrad Wojtyła (1979)

może boże
Źródło: Bóg

O Bogu

„Samo liberum veto nie wynikało ze zbiorowego obłędu ani z wrodzonego instynktu anarchicznego. Było logicznym, tak! zupełnie logicznym ukoronowaniem ustroju, gwarancją jego bytu. Skoro państwo przemienione zostało w rzeszę samodzielnych domen magnackich, to zasada głosowania większością stała się nie do przyjęcia. Magnat – dajmy na to wielkopolski – natychmiast utraciłby swą przez antenatów uzyskaną pozycję, gdyby musiał podporządkować się prawu uchwalonemu przez Małopolan i Litwinów. Dla niego liberum veto było naprawdę „źrenicą wolności”, pojmowanej jako faktyczna suwerenność.”

Paweł Jasienica książka Rzeczpospolita Obojga Narodów

Rzeczpospolita Obojga Narodów, Dzieje agonii, Część III
Źródło: s. 199.

O wolności

„Są takie noce, przyjacielu, kiedy świat się kończy. Świat odchodzi i zostawia nas z rozszerzonymi źrenicami i bezradnie opuszczonymi rękoma.”

Halina Poświatowska (1935–1967) poetka polska

Opowieść dla przyjaciela

O świecie

„Zaśnij, syneczku, śpij,
pod powiekami skryj
niebieskie swe źrenice.
Kiedyś zwiędną jak mech,
gdy ci życie i pech
obrócą świat na nice.
Zaspokoją twą chęć
dwie dziewczyny lub pięć,
bo można tak bez końca.
Któraś powie ci „nie”,
rany zabliźnią się
i pójdziesz w ślady ojca.”

Karel Kryl (1944–1994)

Źródło: Kołysanka, tłum. Renata Putzlacher

O życiu , O świecie , O dziewczynach

„W nieruchome wężowe oko mózgu
wachlarze światła
Szczeliny źrenic zwężają się
w stronę obrazu Jego Wyrafinowanej Ciemności
Kora fałduje się zapada i wzdyma
Szara tęczówka podzielona na płaty
Kiedy z obłudnie błękitnego nieba
płynnie runął wspaniały tron
atakowany niegdyś przez najpotężniejszego z aniołów”

Jaromír Typlt (1973)

Źródło: Intelektea (1991), tłum. Piotr Gierowski

O aniołach , Obraz

„Oddychała razem z dogasającą muzyką aż do chwili, kiedy jeden z kafelków oderwał się i wpadł do wanny, iskrząc nadpalonymi półprzewodnikami. Cienki, spiralnie skręcony przewód nadal łączył płytkę ze źródłem sygnału. Kobieta nie zdążyła pomyśleć, że umiera. Widziała tylko, jak para z sykiem gęstnieje pod kryształowym sufitem, oplatając białym uściskiem dwa kółka marihuan owego dymu. Zdawały się obserwować jej agonię. Na białawym tle zamigotały dwie zielone tęczówki z wyciętymi pośrodku pionowymi źrenicami, zgłodniałymi każdej nanosekundy jej śmierci.”

Maciej Żerdziński (1967) polski pisarz

Źrenice

O śmierci , O kobietach

„końce włosów bolą nachalnie
bezbłędnie aż do głębi zwojów,
powoli rozglądasz się wkoło
bardziej z lęku niż z ciekawości,
takie omdlałe omiatanie źrenicami
nie przynosi najmniejszej ulgi (…)”

Marek Chorabik (1962)

Źródło: Do końca ból

O bólu

„(…) Uciekam w czwarte [okno] i źrenicą suchą
Śledzę ciekawie tajemnicze mroki.
I mam przeczucia, którymi się łudzę,
Że śmierć, co widne, zatrzaśnie na głucho,
Kratę wysadzi w tej ciemnej framudze.”

Gustaw Daniłowski (1871–1927) polski pisarz i publicysta, działacz socjalistyczny

Źródło: Okna w: Poezje I (1902)

O śmierci

„Dziękuję Ci Panie
że ze wszystkich chorób świata
obdarowałeś mnie tą
która przysłania źrenice
woalem zauroczeń
rozszerza pole widzenia
o ludzką dolę
myśli poruszone jej dłonią
wybiegają dalekowzrocznie
poza horyzont namacalności
a nagły skurcz w piersi
potrąca strunę wzruszeń”

Aleksandra Ochmańska (1980)

Źródło: Choroba, „Sekrety ŻAR-u” 2006, nr 3

O chorobach , O myślach , O myśleniu

„Ze wszystkiego, co ma człowiek, najlepsza jest źrenica, gdyż nie ukrywa tego, co w człowieku złe.”

Mencjusz (-372–-289 p. n. e.)

„Źrenic spłoszenie,
świetlista władza,
róża żywopłot
zwinnie przesadza,
w świateł rozbiegu
chmura nabrzmiewa,
już błyskawicą
siecze ulewa,
dołem – jeziora
lustrzany przybór,
miła, ja czekam,
czym prędzej przybądź!
błękit rozmyty
chlusnął na ogród,
suknię zmoczoną
ściągnij na progu,
ale ulewa!
ściągnij koszulę,
deszcz jak dwie strugi
złączy nas czule.”

Miklós Radnóti (1909–1944)

Źródło: Czary

O świetle , O czekaniu

„Sejmiki zaś pospolicie odprawiane tumultem, przemocą i po pijanemu, nieraz zrywającego, a nawet i przeczącego większemu zdaniu na szablach rozniosły, chyba że z dobranymi pomocnikami dopadł do kancelarii, podpisał manifest i nim się za nim z koła sejmikowego drużyna pijana wysypała — zdążył uciec z miejsca sejmiku. Wtenczas dopiero, obaczywszy manifest, wszyscy jednogłośnie osądzili, że nie można dalej sejmikować bez zgwałcenia prawa wolnego nie pozwalam, które pospolicie nazywano pupilla libertatis, źrenica wolności. A jeżeli kontradycenta [sprzeciwiającego się] doszli, zrąbali lub też na śmierć zabili, nim zaniósł manifest, to pupilla libertatis miana była za zdrową i całą, choć szablami pokrajana albo z okiem z łba wycięta.”

Jędrzej Kitowicz książka Opis obyczajów za panowania Augusta III

Opis obyczajów za panowania Augusta III
Źródło: str. 597.

O śmierci , O wolności

„Jak odbywa się umieranie? Co człowiek wtedy widzi? Czy człowiek widzi wtedy Boga, czy On się człowiekowi pokazuje, żeby ostatnia chwila była lżejsza, Żeby odjąć człowiekowi lęk? Zapewne pokazuje się w ostatnim mgnieniu, w ostatnim promyku światła, które dociera do źrenicy, ale nigdy wcześniej, bo człowiek mógłby przeżyć, wyzdrowieć i powiedzieć innym, co zobaczył. Więc Bóg pokazuje się dopiero w chwili, kiedy ma już zupełną pewność, że to jest śmierć…”

Andrzej Szczypiorski książka Początek

Początek

O śmierci , O Bogu

„A dusza wcale nie na ramieniu
choć brzmi to ładnie
to nie sokół – uchowaj Boże! –
ani kot czarownicy
siedzi na plecach
na barana
nie przestała się lękać
że zza węgła wyskoczy
banda z sąsiedniego podwórka
źrenice ogromne jakby ciągle za mało światła”

Irena Wyczółkowska (1941–2015)

Źródło: Autoportret z duszą na ramieniu

O Bogu , O duszy , O kotach

„O pracy lekarzy w Oświęcimiu nie wspominam, gdyż to, co obserwowałam, przekracza moje możliwości wypowiedzenia się na temat wielkości lekarskiego powołania i bohatersko spełnionego obowiązku. Wielkość lekarzy, ich poświęcenie zastygły w źrenicach tych, którzy, udręczeni niewolą i cierpieniem, nigdy już nie przemówią. Lekarz walczył o życie stracone i za stracone życie poświęcał życie własne. Miał do dyspozycji przydział kilku aspiryn i wielkie serce. Tam lekarz pracował nie dla sławy, pochlebstwa czy zaspokojenia ambicji zawodowej. Pozostawał tylko lekarski obowiązek ratowania życia w każdym przypadku i w każdej sytuacji pomnożony przez współczucie dla człowieka.”

Stanisława Leszczyńska (1896–1974) położna polska, Służebnica Boża Kościoła katolickiego

Źródło: Raport położnej z Oświęcimia, „Przegląd Lekarski – Oświęcim”, 1965, nr 1, s. 104–106.

O życiu , O cierpieniu , Serce

„W każdej źrenicy jest las spojrzeń.”

Ramón Gómez de la Serna (1888–1963) pisarz hiszpański

„W oka mgnieniu straszny świt zalał żarem całą ziemię. W jaśniejszym od dziesięciu słońc biało-liliowym błysku, który rozdarł źrenice i boleśnie smagnął wszystko, co wokoło żyło, bujne zarośla – przez płynne przenikanie jednego obrazu w drugi – zamieniły się w szkielety”

Adam Wiśniewski-Snerg (1937–1995) polski pisarz

Anioł przemocy

Obraz

„Piłsudski odwrócił karty naszych dziejów i stając się własnością narodu wycisnął piętno na powszechnym biegu naszego życia. Człowiek widzący przyszłość jako ogół cały, spełniający w pełnej świadomości ogólnego bezwładu akt wojny. [Przeciwnicy] wykwitli z nędzy polskiej, którzy na bagnistym jej gruncie pozakładali cieplarnie dla chorobliwych ambicji i kontynuowali tę nędzę do wojny, istoty półcieniowe, bez płci określonej, symboliczne postaci bezwładu stają na arenie współzawodnictwa z Piłsudskim, nie rozumiejąc, że stał się on już człowiekiem, który albo wzniesie się do granic dla ich krótkowzrocznych źrenic niedosięgłych, albo runie, lecz współzawodnictwa nie znajdzie, przez sam czyn swój, którego nikt nie wymaże z historii i nikt nie powtórzy.”

Stanisław Baczyński (1890–1939) polski pisarz i krytyk literacki

o Józefie Piłsudskim.
Źródło: Wódz i naród, 1917, cyt. za: Daria i Tomasz Nałęcz, Józef Piłsudski – legendy i fakty, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1987, ISBN 83-203-1967-6, s. 24

O wojnie , O historii , O przyszłości

„A złodzieju Ginesillo! Ostaw, co moje, oddaj mi życie, nie pozbawiaj mię podpory, zostaw mego osła, zostaw mój skarb! (…)
– Co się z tobą działo, skarbie mój, siwku mych źrenic, drogi towarzyszu? Z tymi słowy całował go i ściskał, jakby to był człowiek. Osioł milczał i pozwalał się cmokać i ściskać Sanczowi, nie odpowiadając ni słowa.”

Miguel de Cervantes książka Don Kichot

odzyskanie siwka przez Sancza.
Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manchy, Część I (dedykowana księciu de Bejar)

O życiu

„O radości, iskro bogów!Elizejskich pól dziewico!Wchodzim do twych świętych progówZ pełną ogniów twych źrenicą. Co czas rozprzągł i zwyczaje,Czarodziejstwo twoje sprzęga;Braćmi cały świat się staje,Kędy błogi lot twój sięga.Uściśnijmy się, miliony!Pocałunek całej ziemi!Musi nad gwiazdami temiOjciec mieszkać upragniony.”

Friedrich Schiller Oda do radości

Do radości – przekład Karola Brzozowskiego wyd. w 1933; wersja instrumentalna Ody do radości Ludwiga van Beethovena (fragment IX symfonii) jest hymnem Unii Europejskiej.
Źródło: An die Freude (pol. Do radości) (1785)

O Bogu , O świecie , O pocałunku , O czasie

„O radości, iskro bogów!Elizejskich pól dziewico!Wchodzim do twych świętych progówZ pełną ogniów twych źrenicą. Co czas rozprzągł i zwyczaje,Czarodziejstwo twoje sprzęga;Braćmi cały świat się staje,Kędy błogi lot twój sięga.Uściśnijmy się, miliony!Pocałunek całej ziemi!Musi nad gwiazdami temiOjciec mieszkać upragniony.”

Karol Brzozowski (1821–1904) polski inżynier

Do radości – przekład Karola Brzozowskiego; wersja instrumentalna Ody do radości Ludwiga van Beethovena (fragment IX symfonii) jest hymnem Unii Europejskiej
Źródło: Friedrich Schiller, An die Freude (pol. Do radości), 1785 r.

O Bogu , O świecie , O pocałunku , O czasie

„Zdziwienie, zaskoczenie to początek zrozumienia. To specyficzny i ekskluzywny sport i luksus intelektualistów. Dlatego też charakterystycznym dla nich gestem jest patrzenie na świat rozszerzonymi ze zdziwienia źrenicami. Cały otaczający nas świat jest dziwny i cudowny, jeśli nań spojrzeć szeroko otwartymi oczami. To właśnie, uleganie radosnemu zdziwieniu, jest rozkoszą dla futbolisty niedostępną, natomiast dzięki niej intelektualista idzie przez życie pogrążony w nie kończącym się, wizjonerskim upojeniu, którego oznaką zewnętrzną jest zdziwienie widoczne w oczach. Dlatego też dla starożytnych symbolem Minerwy była sowa, ptak, którego oczy są zawsze szeroko otwarte, jak gdyby w niemym zdziwieniu.”

José Ortega y Gasset (1883–1955) filozof i eseista hiszpański

O życiu , O świecie , O zrozumieniu , O ptakach

„Spojrzenie błękitnych oczu zdawało się dziewczynę przewiercać do głębin duszy. Wiele osób uprzedzało ją, że Hedaard ma oczy nawiedzonego lub szaleńca. Niektórzy twierdzili, że z pewnością zaprzedał duszę diabłu, który co rusz spoziera na świat przez jego źrenice.”

Marcin Pągowski (1978)

Zima mej duszy, Audovera

O świecie , O duszy

„Polska jest krajem głębokich tradycji chrześcijańskich, toteż powstanie Radia Maryja było logicznym wyjściem naprzeciw duchowym potrzebom polskiego społeczeństwa (…) Nie było dla mnie także zaskoczeniem, że działalność Radia Maryja wywoływała i dalej wywołuje tak skrajne reakcje ze strony sił ateistycznych, postkomunistycznych i globalistycznych – wrogich nie tylko wierze, ale głównie najgłębszym wartościom patriotycznym, tradycyjnym wartościom polskim (…) Istnienie Radia Maryja było od początku miarą zakorzenienia się w kraju zasad i praktyk prawdziwej demokracji. Podejmowane przeciwko niemu akcje restrykcyjne i najrozmaitsze formy dyskryminacji, od administracyjnych po medialne, muszą mobilizować do większego wysiłku, bo stawką jest nie tylko poszanowanie prawa Polaków do kultywowania wiary swoich ojców, ale również przełamanie monopolu dawnych sił rządzących na dostęp do krajowych mediów. Demokracja oznacza równe prawa głosu i wykonywania praktyk związanych z wiarą, duchowymi potrzebami społeczeństwa. Polacy, brońcie swojego Radia Maryja, strzeżcie go jak źrenicy oka.”

Edward Moskal (1924–2005) działacz Polonii amerykańskiej

Źródło: Alleluja i pod prąd! Świadectwa o Radiu Maryja, naszdziennik.pl, 10 lipca 2009 http://www.naszdziennik.pl/index.php?typ=my&dat=20090710&id=my21.txt

O wierze , O demokracji , O wysiłku

„Źrenica Poranka.”

Mata Hari (1876–1917) tancerka holenderska, stracona za szpiegostwo

Mata Hari (jęz. malajski)
Źródło: Adam Ian, Seks i sława. Od Kleopatry do Polańskiego, op. cit., s. 60.

„Zazdrość czasami nas ćmi, a zawiść to nagłe uderzenie bólu.(…) Zazdrość powleka tęczówkę chmurą, a uderzenie zawiści to skurcz źrenicy.”

Tomasz Jastrun (1950) polski poeta, prozaik, eseista

Dla Zwierciadła
Źródło: „Zwierciadło”, nr 5/1951, maj 2009

O zazdrości

„Już nie wiemy jak ma przebiegać
między nami granica
dla znaku pokoju
czy ją oddalać
poza dotyk dłoni
poza spojrzenie
czy przybliżać
rękę do ręki
źrenicę do źrenicy”

Maksymilian Bart Kozłowski (1936) poeta polski

Źródło: ***, „Sekrety ŻAR-u” 2006, nr 3

O pokoju

„Zszedłem, podając ci ramię, co najmniej z miliona schodów
i teraz, kiedy cię nie ma, jest pusto na każdym stopniu.
I w ten sposób krótka była nasza wspólna podróż.
Moja trwa nadal, choć już nie potrzebuję
połączeń i rezerwacji,
pułapek, które szydzą z tych, co uważają,
że rzeczywistość jest tym, co się widzi.

Zszedłem z miliona schodów, podając ci ramię
nie dlatego, że czworgiem oczu więcej można zobaczyć.
Schodziłem z tobą, bo przecież wiedziałem,
że prawdziwe źrenice, choć takie zaćmione,
z nas dwojga miałaś ty.”

Eugenio Montale (1896–1981) poeta włoski, noblista

O rzeczywostości